Diana Gobaldon

Podróżniczka

(Voyager)
Przekład:
Justyna Kotlicka
Ewa Pankiewicz
Agata Puciłowska
Małgorzata Tougri
Data wydania oryginalnego 1994
Data wydania polskiego 2000
Moim dzieciom:
Laurze Juliet,
Samuelowi Gordonowi
i Jennifer Rose,
którym ta książka zawdzięcza duszę, serce i kształt
Prolog
Kiedy byłam mała, nie bawiło mnie włażenie w kałuże. Nie bałam się utopionych 
robaków ani zamoczenia skarpet; ogólnie rzecz biorąc, należałam do dzieci 
wiecznie 
upapranych, których radości życia nie mącił żaden brud.
Przyczyną niechęci do chlapania się w kałużach było niezbite przekonanie, że pod 
idealnie gładką taflą kryje się coś więcej niż tylko woda. Święcie wierzyłam, że 
każda kałuża 
wiedzie do tajemniczej, niezgłębionej przestrzeni. Gdy obserwowałam drobniutkie 
zmarszczki na wodzie, wywołane moim zbliżeniem się, wyobrażałam sobie kałużę 
jako coś 
niewiarygodnie głębokiego. Myślałam, że w bezdennej otchłani cichych głębin 
kryje się 
potwór, którego zwinięte, okryte błyszczącą łuską, ogromne cielsko i ostre zęby 
stanowią nie 
lada zagrożenie.
Kiedy jednak widziałam odbicie własnej okrągłej, okolonej lokami twarzy, na tle 
błękitnej kopuły, przychodziło mi do głowy, że kałuża jest wejściem do jakiegoś 
innego 
nieba. Jeden nieopatrzny krok, a wpadłabym tam i leciała coraz dalej i dalej w 
niebieskiej 
przestrzeni.
Tylko w jednej sytuacji odważałam się postawić nogę w kałuży - o zmierzchu, gdy 
na 
niebie pojawiały się pierwsze gwiazdy. Bez żadnych obaw mogłam wejść do wody 
usianej 
światełkami, bo gdybym wpadła w jakąś nieznaną przestrzeń, zawsze istniała 
szansa, że po 
drodze przytrzymam się gwiazd, a to nie byle jaka gwarancja bezpieczeństwa.
Jeszcze dzisiaj, po latach, gdy trafiam na kałużę, w myślach przed nią przystaję 
- 
chociaż nogi nie zwalniają tempa - po czym przyśpieszam kroku, aby czym prędzej 
uciec od 
echa dawnych wspomnień.
No, bo gdybym tak wpadła...
Bitwa i dług wdzięczności
1
Uczta kruków
Wielu wodzów górskich klanów poszło w bój,
wielu wspaniałych mężczyzn zginęło.
Drogo okupili swoją śmierć, stając w obronie
prawa i królów Szkocji.
Czy już nigdy nie wrócisz?
16 kwietnia 1746 roku
Nie żył. W nosie czuł jednak bolesne pulsowanie. Uznał to za bardzo dziwne. Ufał 
w 
wyrozumiałość i łaskę Stwórcy, ale w duszy kołatały mu resztki pierwotnego 
poczucia winy, 
które sprawia, że w każdym człowieku tkwi obawa przed trafieniem do piekła. 
Biorąc jednak 
pod uwagę dotychczasową wiedzę o siedzibie dusz potępionych, ani rusz nie mógł 
uwierzyć, 
że męki piekielne, przeznaczone dla nieszczęsnych mieszkańców otchłani, 
ograniczają się do 
bólu nosa.
Z drugiej strony był przekonany, że nie trafił też do nieba. Z kilku przyczyn. 
Po 
pierwsze, zupełnie na to nie zasługiwał. Po drugie, nic na to nie wskazywało. A 
po trzecie, 
złamany nos nie mógł być nagrodą dla błogosławionych ani karą dla potępionych.
Zawsze wyobrażał sobie czyściec jako miejsce bezbarwne, ale teraz uznał, iż 
czerwonawa poświata, kryjąca wszystko wokół, jest odpowiednia na czyśćcową aurę. 
Bardzo 
powoli umysł mu się przejaśniał i wracała zdolność logicznego rozumowania. Ktoś, 
pomyślał 
z irytacją, powinien tu przyjść i powiedzieć, jaki zapadł wyrok, jak długo 
przyjdzie mu 
cierpieć czyśćcowe męki, zanim stanie się godny Królestwa Niebieskiego. Sam nie 
był do 
końca pewien, czy oczekuje przybycia demona, czy anioła. Nie miał pojęcia, jakie 
wymagania stawia się pracownikom czyśćca; w szkole nauczyciele i księża pomijali 
ten 
temat.
Zaczął robić przegląd całego ciała i zastanawiać się, co jeszcze przyjdzie mu 
wycierpieć. Zobaczył liczne drobne skaleczenia, nieco głębsze rany oraz mnóstwo 
siniaków. 
Znów złamał czwarty palec prawej ręki - trudno go było osłonić, bo sterczał 
sztywny i 
zmarznięty. Wszystkie obrażenia nie wyglądały jednak na zbyt poważne. Co 
jeszcze?
Claire. To imię przeszyło mu serce, a wywołany ból był trudniejszy do zniesienia 
niż 
wszystkie dotychczasowe cielesne cierpienia.
Nie wątpił, że gdyby istniał jeszcze w realnym świecie, dźwięk tego imienia 
podwoiłby męki. Wiedział, że tak będzie, gdy odsyłał ją do kamiennego kręgu. 
Jeżeli 
cierpienia duchowe są w czyśćcu podstawą, to dla niego wyznaczono karę w postaci 
przeżywania bólu rozstania. To wystarczyło, jego zdaniem, do odkupienia 
wszelkich 
grzechów, łącznie z morderstwem i zdradą.
Nie miał pojęcia, czy w czyśćcu wolno się modlić. Postanowił spróbować. Panie, 
spraw, aby ona była bezpieczna. Ona i dziecko. Był pewien, że Claire da sobie 
radę i dojdzie 
do samego kręgu; była w ciąży zaledwie od dwóch miesięcy, nadal poruszała się 
lekko i 
szybko jak błyskawica. Poza tym to najbardziej uparta i stanowcza kobieta, jaką 
w życiu 
spotkał. Czy zdoła jednak przebyć niebezpieczną drogę do miejsca, z którego 
wyszła? 
Przemknąć się przez tajemnicze obszary oddzielające przyszłość od 
teraźniejszości, bezsilna 
wśród skał? On nigdy nie pozna odpowiedzi, ale na samą myśl o tym zapomniał 
nawet o 
swym bolącym nosie.
Podjął przerwaną na chwilę inwentaryzację cielesnych niedomagań. Ogromnie 
przygnębiło go odkrycie, że najwyraźniej brakuje mu lewej nogi. Wszelkie 
odczucia kończyły 
się kłującym mrowieniem w biodrze, dalej nie było nic. Przypuszczalnie odzyska 
kończynę, 
kiedy nadejdzie właściwa pora; może wtedy, gdy już wreszcie dostanie się do 
nieba, a 
przynajmniej w Dniu Sądu Ostatecznego. W końcu jego szwagier, Ian, zupełnie 
nieźle radził 
sobie z drewnianym kikutem, którym zastąpił utraconą nogę.
Jego próżność została jednak urażona. No tak, rzeczywiście; taka kara musiała 
mieć 
na celu wyleczenie go z tego grzechu. Zacisnął zęby. Postanowił zaakceptować 
wszystko 
mężnie i z taką pokorą, na jaką tylko będzie mógł się zdobyć. Nie zdołał jednak 
powstrzymać 
badającej dłoni (czy tego, co mu za dłoń służyło) i sięgnął w dół, by się 
przekonać, w którym 
dokładnie miejscu kończy się noga.
Trafił na coś twardego, palce zaplątały się w mokre, zmierzwione włosy. Usiadł 
gwałtownie i z wysiłkiem rozkruszył warstwę zaschniętej krwi zlepiającej mu 
powieki. James 
Fraser przypomniał sobie wszystko i głośno jęknął. Tak bardzo się mylił. 
Naprawdę był w 
piekle. Tyle tylko, że niestety wcale nie umarł.
Na nim leżały w poprzek zwłoki jakiegoś mężczyzny. Pod ich ciężarem jego noga 
całkowicie zdrętwiała, dlatego jej nie czuł. Głowa zmarłego, ciężka niczym kula 
armatnia, 
zwrócona twarzą w dół, wciskała mu się w brzuch. Wilgotne, splątane włosy 
tworzyły ciemną 
plamę na jego mokrej koszuli. Fraser wstrząsnął się w nagłej panice; głowa 
zsunęła się na 
kolana i przekręciła na bok, spoza osłony loków na wpół otwarte, niewidzące oczy 
patrzyły w 
niebo.
Jack Randall. Elegancki, czerwony mundur kapitana tak pociemniał od wilgoci, że 
wydawał się niemal czarny. Jamie niezdarnie usiłował zepchnąć z siebie trupa. Ze 
zdumieniem szybko się przekonał, jak bardzo brak mu sił. Jego ręka zsunęła się 
po plecach 
zabitego, druga ugięła się znienacka, gdy spróbował się podeprzeć. Znowu leżał 
płasko na 
wznak. W górze wirowało szare niebo. Padał śnieg z deszczem. Z każdym oddechem 
głowa 
Jacka Randalla nieprzyzwoicie poruszała mu się na brzuchu; wędrowała to w górę, 
to w dół.
Fraser z całej siły przycisnął dłonie do bagnistego gruntu. Między palcami 
przeciekła 
zimna woda, koszulę na plecach miał przemoczoną do suchej nitki. Przewrócił się 
na bok. 
Przekonał się, że zmarły zapewniał mu swoim ciałem odrobinę ciepła. Gdy 
bezwładne zwłoki 
Randalla powoli osunęły się na ziemię, lodowata woda zaatakowała świeżo 
odsłonięte 
fragmenty ciała Jamiego. Przeżył szok. Nagły chłód wywołał gwałtowne dreszcze.
W lepkiej mazi wykonywał niezborne ruchy. Usiłował wydobyć spod siebie zmięty, 
oblepiony błotem pled. Do jego uszu dochodziły dźwięki, których nie zdołało 
zagłuszyć 
zawodzenie kwietniowego wiatru. Słyszał odległe okrzyki, płacz, jęki przywodzące 
na myśl 
nawołujące się duchy. A ponad wszystko wybijały się ochrypłe głosy kruków i 
wron. Z 
intensywności krakania wynikało, że ptaków były dziesiątki.
Dziwne, myślał Jamie. Podczas burzy ptaki nie powinny latać. Jeszcze jeden ruch 
i już 
mógł otulić się wydobytym spod siebie pledem. Wyciągnął rękę, żeby okryć nogi. 
Zauważył, 
że jego lewa kończyna i kilt umazane są krwią. Widok ten nie wywołał większego 
wrażenia, 
wydał się Fraserowi nawet dość interesujący: ciemnoczerwone plamy ostro 
kontrastowały z 
szarozieloną barwą roślin wrzosowiska. Echa bitwy cichły, aż wreszcie nad 
pobojowiskiem 
pod Culloden dało się słyszeć wyłącznie krakanie kruków i wron.
Ocknął się znacznie później. Ktoś wykrzykiwał jego imię i nazwisko.
- Fraser! Jamie Fraser! Jesteś tu?
Nie, pomyślał, nie ma mnie. Gdziekolwiek przebywał podczas utraty świadomości, 
było to lepsze miejsce niż obecne. Leżał w niewielkim zagłębieniu do połowy 
wypełnionym 
wodą. Przestało padać, ale wiatr ani trochę nie osłabł; zawodził nad 
wrzosowiskiem i 
przeszywał chłodem do szpiku kości. Niebo zrobiło się niemal czarne. Nadszedł 
już wieczór.
- Mówię ci, gdzieś go tu widziałem. Obok tej dużej kępy kolcolistu. - Głos, z 
początku 
donośny, powoli się oddalał.
Jamie usłyszał jakiś szelest. Odwrócił głowę i zobaczył wronę. Stała w trawie 
niecałe 
pół metra od niego, z ciemnymi piórami nastroszonymi przez wiatr. Przyglądała mu 
się 
okrągłymi, błyszczącymi oczyma. Po chwili uznała, że Jamie nie przedstawia 
żadnego 
niebezpieczeństwa. Obojętnie przekrzywiła szyję i wbiła mocny, ostry dziób w oko 
Jacka 
Randalla.
Jamie poderwał się gwałtownie z okrzykiem obrzydzenia, który spłoszył 
padlinożercę, 
ptak odleciał, skrzecząc głośno na alarm.
- Patrz, jest tam!
Na mokrym gruncie rozległy się chlupoczące kroki. Przed oczyma rannego 
zamajaczyła czyjaś twarz, a na ramieniu spoczęła dłoń.
- On żyje! Ruszaj się, MacDonald! Podtrzymaj go, bo sam nie da rady ustać. - 
Było 
ich czterech. Podnieśli go z niemałym trudem. Fraser oparł się na ramionach 
Ewana 
Camerona i Jana MacKinnona.
Chciał im powiedzieć, żeby go zostawili. Przypomniał sobie, że przecież 
zamierzał 
umrzeć. Lecz ich towarzystwo było czymś tak cudownym, że nie miał siły się go 
wyrzec. Do 
zdrętwiałej nogi powracało życie. Dopiero teraz Fraser w pełni zdał sobie 
sprawę, jak 
poważnie został ranny. I tak niedługo umrze, a dzięki Bogu nie będzie musiał 
tkwić samotnie 
w ciemnościach.
- Wody? - Poczuł na wargach krawędź kubka. Ostrożnie uniósł się na łokciu, żeby 
się 
nie oblać. Ktoś dotknął jego czoła i cofnął rękę bez słowa.
Cały płonął. Pod powiekami czuł płomienie, bolały go wargi, spękane od gorączki. 
Ale z dwojga złego wolał to niż chłód i dreszcze. Gdy oblewało go gorąco, mógł 
przynajmniej leżeć spokojnie, dreszcze natomiast wyrywały ze snu demony 
drzemiące w jego 
ciele.
Murtagh. Gdy myślał o ojcu chrzestnym, prześladowało go straszne uczucie, ale 
pamięć nie podsuwała żadnych konkretnych obrazów. Murtagh nie żył; Fraser był 
tego 
pewien, ale nie wiedział, skąd to wie. Ponad połowa armii szkockich górali 
poległa na 
wrzosowisku - tyle się domyślił z rozmów mężczyzn zgromadzonych w wiejskim domu. 
Samej bitwy jednak w ogóle sobie nie przypominał.
Już wcześniej brał udział w walkach i orientował się, że utrata pamięci nie jest 
u 
żołnierza niczym dziwnym. Widywał podobne przypadki, ale sam nigdy dotąd czegoś 
podobnego nie doświadczył. Wiedział, że wspomnienia powrócą, miał jednak 
nadzieję, że uda 
mu się wcześniej umrzeć. Na myśl o śmierci drgnął. Ruch wywołał falę ostrego 
bólu, jakby 
ktoś przejechał po nodze rozpalonym do białości żelazem. Jęknął.
- Wszystko w porządku, Jamie? - Leżący obok Ewan podniósł się na łokciu. Jego 
zmartwiona twarz bielała w półmroku. Zaczynało dopiero świtać. Głowę miał 
owiniętą 
zakrwawionym bandażem, również na kołnierzu widać było rdzawe plamy. Krew 
wyciekała z 
drobnej rany przy uchu.
- Jakoś wytrzymam - odpowiedział Fraser i z wdzięcznością dotknął ramienia 
Ewana. 
Kompan poklepał go po ręce i z powrotem się położył.
Znów pojawiły się czarne jak noc ptaszyska. Gdy zapadł zmierzch, odleciały do 
gniazd, ale wróciły wraz z nastaniem poranka: kruki i wrony, ptaki wojny, 
stawiły się na 
ucztę z mięsa poległych. Równie dobrze mogło się zdarzyć, że teraz okrutnymi 
dziobami 
rozszarpywałyby i jego ciało. Pod powiekami wyczuwał kształt gałek ocznych. 
Okrągłe i 
gorące kąski smakowitej galarety obracały się bezustannie, na próżno wypatrując 
zapomnienia. Wstające słońce zabarwiało powieki na ciemnokrwisty kolor.
Czterech mężczyzn zebranych pod jedynym oknem wiejskiego domu rozmawiało 
przyciszonymi głosami.
- Z tego powodu pobiec? - odezwał się jeden z nich i wskazał głową za okno. - 
Chryste, człowieku, najzdrowszy z nas ledwie kuśtyka, a sześciu jest kompletnie 
unieruchomionych.
- Jeśli możesz chodzić, to idź - mruknął ktoś z podłogi. Skrzywił się na widok 
własnej 
nogi owiniętej strzępkami kołdry. - Dinna zostanie z nami.
Duncan MacDonald odwrócił się od okna, potrząsając głową. Uśmiechał się ponuro. 
Światło słoneczne uwydatniło ostre rysy twarzy, pogłębiło bruzdy wywołane 
zmęczeniem.
- Nie, zaczekamy - oświadczył. - Przede wszystkim dlatego że Anglików jest 
więcej 
niż pcheł na wiejskim kundlu; widać, jak się tam kłębią. Nikt w tej chwili nie 
zdoła się 
wydostać z Drumossie.
- Nawet ci, którzy już wczoraj drapnęli z pola, nie zajdą daleko - wtrącił 
łagodnie 
MacKinnon. - Nie słyszeliście w nocy, jak angielskie oddziały szybkim marszem 
przechodziły w pobliżu? Sądzicie, że wyłapanie tych wszystkich nieboraków sprawi 
im 
trudność?
Pytanie nie wymagało odpowiedzi, obecni znali ją aż za dobrze. Wielu górali 
jeszcze 
przed bitwą ledwo trzymało się na nogach, tak byli osłabieni zimnem, trudami i 
głodem.
Jamie odwrócił twarz do ściany. Modlił się, aby jego ludzie wyruszyli dość 
wcześnie. 
Do Lallybroch było bardzo daleko. Jeśli tylko uda im się wystarczająco oddalić 
od Culloden, 
z pewnością nie zostaną złapani. A przecież Claire ostrzegła, że złaknione 
odwetu oddziały 
Cumberlanda dotrą daleko i spustoszą góry Szkocji.
Tym razem myśl o żonie wywołała jedynie falę straszliwej tęsknoty. Boże, żeby 
tak 
mieć Claire przy sobie, poczuć dotyk jej rąk; żeby tak opatrzyła rany i 
przytuliła do piersi. 
Ale odeszła - o całe dwieście lat - i dzięki Bogu! Spod przymkniętych powiek z 
wolna 
pociekły łzy. Nie bacząc na ból, przewrócił się na bok, aby je ukryć.
Boże, spraw, żeby była bezpieczna, modlił się. Ona i dziecko.
Wczesnym popołudniem powietrze wpadające przez rozbite okno przyniosło woń 
spalenizny. Intensywniejszą, ostrzejszą niż zapach czarnego od sadzy dymu; 
przywodziła na 
myśl pieczone mięso.
- Palą zwłoki - powiedział MacDonald. Odkąd przybyli do chaty, prawie nie 
opuszczał 
miejsca przy oknie. Jego twarz przypominała trupią czaszkę: czarne jak węgiel, 
matowe z 
brudu włosy były mocno ściągnięte do tyłu i uwidoczniały wszystkie kości twarzy.
Co jakiś czas od strony wrzosowisk dochodziły suche trzaski. Strzały. Coups de 
grace 
były łaskawie rozdzielane przez angielskich oficerów, zanim odziani w tartan 
nieszczęśnicy 
mogli spocząć na stosie u boku poległych w boju pobratymców. Gdy Jamie znowu 
spojrzał w 
górę, Duncan MacDonald nadal tkwił przy oknie, ale oczy miał zamknięte.
Siedzący tuż obok Ewan Cameron przeżegnał się.
- Żeby tylko okazano nam tyle samo łaski - wyszeptał.
Okazano. Następnego dnia ledwie minęło południe przed domem dały się słyszeć 
kroki obutych stóp. Drzwi na skórzanych zawiasach otworzyły się bezszelestnie.
- O, Chryste! - rozległy się stłumione okrzyki.
Przeciąg poruszył cuchnące wyziewy, które unosiły się nad ponurymi, 
obszarpanymi, 
zakrwawionymi ciałami leżącymi lub siedzącymi na brudnej podłodze.
Myśl o walce nie zaświtała w niczyjej głowie. Jakobici stracili do niej serce, w 
zbrojnym oporze nie widzieli zresztą najmniejszego sensu. Siedzieli po prostu 
bez ruchu. 
Czekali na to, co ich gościom sprawi mnóstwo przyjemności.
Był w randze majora. W mundurze bez jednej zmarszczki i w wypolerowanych butach 
wyglądał jak spod igły. Przez chwilę się wahał. Obserwował z progu zebranych w 
domu 
mężczyzn, po czym wszedł do środka. Adiutant zamknął za nim drzwi.
- Jestem lord Melton - oznajmił. Rozejrzał się wokół w poszukiwaniu przywódcy, 
do 
którego najwyraźniej kierował słowa.
Duncan MacDonald rzucił na przybysza okiem, wstał powoli i skłonił głowę.
- Duncan MacDonald z Glen Richie - powiedział. - A pozostali - machnął ręką - 
byli 
żołnierzami w służbie Najjaśniejszego Pana, króla Jakuba.
- Domyślam się - odparł sucho Anglik. Był jeszcze młody, miał niewiele ponad 
trzydziestkę, ale emanowała z niego pewność siebie doświadczonego wojaka. 
Ostentacyjnie 
przenosił spojrzenie z jednego mężczyzny na drugiego, potem sięgnął pod kurtkę i 
wyjął 
złożoną kartkę.
- Mam tutaj rozkaz podpisany przez Jego Wysokość księcia Cumberlandu - 
oświadczył. - Uprawnia mnie do natychmiastowej egzekucji każdego, kto brał 
udział w 
zdradzieckiej rebelii, która właśnie została stłumiona. - Ponownie omiótł 
wzrokiem 
pomieszczenie. - Czy któryś z was uważa, że nie jest winny zdrady?
Wśród Szkotów rozległ się cichutki śmiech. O jakiej to niewinności można było 
mówić, skoro znajdowali się o krok od pobojowiska, a ich twarze jeszcze 
czerniały od 
bitewnego pyłu?
- Nie, mój panie - odparł MacDonald z nikłym uśmiechem. - Sami zdrajcy. 
Zostaniemy powieszeni?
Melton skrzywił się z niesmakiem, ale zaraz jego twarz ponownie przybrała wyraz 
całkowitej obojętności. Major był niewysoki i drobny, lecz jego powaga i 
autorytet nie 
budziły wątpliwości.
- Zostaniecie rozstrzelani - oznajmił. - Macie godzinę na przygotowanie się. - 
Zawahał 
się, zerknął na towarzyszącego mu porucznika, jakby obawiał się okazać nadmierną 
łaskę w 
obecności podwładnego. - Jeśli któryś z was chciałby napisać list, pisarz 
pułkowy dostarczy 
papier i pióro. - Skinął głową MacDonaldowi, zakręcił się na pięcie i wyszedł.
Była to ponura godzina. Kilku mężczyzn rzeczywiście poprosiło o materiały do 
pisania. Nabazgrali po parę słów na papierze rozpostartym na ukośnie biegnącym 
kominie.
MacDonald błagał o litość dla Gilesa McMartina i Fredericka Murraya. 
Argumentował, iż obaj mieli zaledwie po siedemnaście lat i powinni być 
traktowani łagodniej 
niż dorośli. Prośbę odrzucono. Chłopcy siedzieli pod ścianą z pobladłymi 
twarzami, 
trzymając się za ręce.
Jamie mocno bolał nad ich losem. Żal mu było również pozostałych - dobrych 
przyjaciół i dzielnych żołnierzy. A co do siebie, to odczuwał wyłącznie ulgę. 
Nic już nie 
będzie musiał robić, o nic się martwić. Dla swoich ludzi, żony, nie narodzonego 
dziecka 
zrobił, co tylko mógł. Niech już wreszcie męka się skończy, niech nadejdzie 
upragniony 
spokój.
Bardziej dla dobra innych niż z wewnętrznej potrzeby zamknął oczy i zaczął 
odmawiać akt skruchy, jak zwykle po francusku. Mon Dieu, je regrette... Tyle że 
nie 
odczuwał żalu, na to było już o wiele za późno.
Zastanawiał się, czy od razu po śmierci odnajdzie Claire. Czy też, jak 
podejrzewał, 
zostanie skazany na czasową separację? W każdym razie zobaczy ją znowu; to 
przekonanie 
tkwiło w nim o wiele silniej niż wszelkie nauki Kościoła. Sam Bóg mu podarował 
tę kobietą, 
więc kiedyś z pewnością ją zwróci.
Zapominając o modlitwie, przywołał w myśli obraz ukochanej: zarys policzków i 
skroni, szerokie gęste brwi, które zawsze zachęcały go do pocałunków, niewielką, 
gładką 
płaszczyznę u nasady nosa, między przejrzystymi, bursztynowymi oczyma. Całą 
uwagę 
skupił na kształcie ust. W najdrobniejszych szczegółach wyobrażał sobie słodycz 
pełnych 
warg, ich smak i własne uczucie radości. Przestał słyszeć słowa modlitwy, 
skrzypienie piór 
czy zdławiony płacz Gilesa McMartina.
Było już dobrze po południu, gdy Melton wrócił w asyście sześciu żołnierzy, 
porucznika i pisarza wojskowego. Oficer ponownie zatrzymał się w progu, lecz 
zanim zdążył 
coś powiedzieć, MacDonald wstał i oświadczył.
- Idę pierwszy. - Miarowym krokiem przemierzył izbę. Gdy już schylał głowę w 
drzwiach, lord położył mu dłoń na ramieniu.
- Proszę podać pisarzowi swoje imię i nazwisko, sir.
MacDonald zerknął na urzędnika. Gorzki uśmiech rozciągnął mu kąciki warg.
- Lista trofeów, co? Nie ma sprawy. - Wzruszył ramionami i wyprostował się. - 
Duncan William MacLeod MacDonald z Glen Richie. - Ukłonił się dwornie lordowi 
Meltonowi. - Do usług, sir. - Przeszedł przez drzwi i wkrótce rozległ się odgłos 
pojedynczego 
strzału oddanego w pobliżu.
Chłopcom pozwolono iść razem. Przekroczyli próg. Nadal kurczowo trzymali się za 
ręce. Resztę brano pojedynczo. Każdego pytano o pełne imię i nazwisko. Pisarz 
siedział na 
stołku przy samych drzwiach, z głową pochyloną nad papierami, które trzymał na 
kolanach, i 
notował. Nawet nie rzucił okiem na przechodzących mężczyzn.
Gdy nadeszła kolej Ewana, Jamie z wysiłkiem podniósł się na łokciu i z całej 
siły 
chwycił dłoń przyjaciela.
- Wkrótce znowu się zobaczymy - szepnął.
Cameronowi drżała ręka, ale tylko się uśmiechnął. Nagle pochylił się, ucałował w 
usta 
Jamiego i znowu się wyprostował.
Szóstką niezdolnych do chodzenia rannych zostawiono na koniec.
- James Aleksander Malcolm MacKenzie Fraser - wyrecytował powoli Jamie, żeby 
urzędnik miał czas wszystko zapisać. - Pan na Broch Tuarach. - Cierpliwie 
przeliterował 
nazwę i zerknął na Meltona. - Muszę prosić o przysługę, sir. Bez pomocy nie dam 
rady wstać.
Major nie odpowiedział. Wpatrywał się w leżącego, a wyraz lekkiego niesmaku na 
jego twarzy zmienił się nagle w zdumienie i jednocześnie przerażenie.
- Fraser? - zapytał. - Z Broch Tuarach?
- Zgadza się - odparł cierpliwie Jamie, choć wolał, żeby lord się trochę 
pospieszył. 
Czym innym jest poddanie się własnemu losowi, a czym innym słuchanie odgłosów 
egzekucji 
dokonywanej w pobliżu na przyjaciołach. Ramiona trzęsły się Jamiemu z wysiłku, 
bo cały 
czas na nich się wspierał. Jelita natomiast nie podzielały rezygnacji rannego i 
głośnym 
burczeniem zdradzały jego strach.
- A żeby to piekło pochłonęło! - wymruczał Anglik. Pochylił się i przez chwilę 
wpatrywał w Jamiego, który leżał w cieniu pod ścianą. Odwrócił się i skinął na 
adiutanta. - 
Pomóż mi przenieść go do światła - rozkazał. Nie zrobili tego zbyt delikatnie. 
Ranny jęknął 
głośno. Ostry ból przeszył ciało od okaleczonej nogi aż po sam czubek głowy. 
Zamroczony 
nie dosłyszał ostatnich słów Meltona.
- Czy to pana nazywają „Czerwonym Jamiem”? - dopytywał się niecierpliwie Anglik.
Frasera przeniknął dreszcz strachu. Jeśli tylko się dowiedzą, że to on jest 
osławionym 
„Czerwonym Jamiem”, z pewnością nie zadowolą się zastrzeleniem zdobyczy. W 
łańcuchach 
zawloką do Londynu, aby go tam osądzić. Był przecież bardzo cennym trofeum. A 
potem go 
podduszą i położą na platformie szubienicy. Oprawcy rozetną ciało i wywloką 
wnętrzności. 
W brzuchu głośno mu zaburczało. Najbliższa przyszłość, wyraziście odmalowana w 
duchu, 
najwyraźniej nie spotkała się z aprobatą jelit.
- Nie - odparł tak stanowczo, jak tylko zdołał. - Kończcie już, dobrze?
Lord Melton zignorował jego słowa. Opadł na kolana i rozerwał rannemu koszulę na 
piersi. Chwycił Jamiego za włosy i odciągnął mu głowę do tyłu.
- Niech to diabli! - zaklął. Palce oficera dźgały Frasera w gardło, tuż nad 
obojczykiem. 
Ranny miał tam niewielką, trójkątną bliznę i właśnie ona wzbudziła 
zainteresowanie Anglika.
- James Fraser z Broch Tuarch. Rude włosy i trójkątna blizna na gardle. - Melton 
puścił włosy ofiary i przysiadł na piętach. W zamyśleniu potarł dłonią 
podbródek, po czym 
wskazał na pięciu pozostałych rannych.
- Weźcie resztę - polecił porucznikowi. Jasne brwi zbiegły mu się nad nosem, na 
czole 
pojawiła się głęboka zmarszczka. Z marsem na twarzy stał nad rudowłosym Szkotem, 
podczas gdy innych wynoszono z chałupy.
- Muszę pomyśleć - wymamrotał. - Niech to cholera, muszę pomyśleć!
- Jasne, jeśli jest pan do tego zdolny - odparł Jamie. - Ale ja muszę się 
położyć. - Z 
pomocą żołnierzy usiadł. Oparł się o ścianę i wyciągnął przed siebie nogę. Po 
dwóch dniach 
bezustannego leżenia utrzymanie pozycji siedzącej okazało się jednak ponad jego 
siły; przed 
oczyma pojawiły mu się mroczki, całe pomieszczenie wirowało. Przechylił się na 
jedną stronę 
i opadł na podłogę. Z zamkniętymi oczyma czekał, aż minie zawrót głowy.
Melton mruczał coś pod nosem, ale Jamie nie chwytał poszczególnych słów. Prawdę 
mówiąc, nie bardzo go to obchodziło. Wcześniejsza pozycja i jasne światło 
słoneczne 
umożliwiły mu dokładne obejrzenie rannej nogi. Doszedł do wniosku, że nie zdążą 
go 
powiesić, bo nie pożyje dostatecznie długo.
Od połowy uda ku górze wędrowała intensywna czerwień ostrego zapalenia, przy 
której blakły plamy zaschniętej krwi. Z rany sączyła się ropa. Gdy tylko 
zmniejszył się odór 
bijący od innych rannych, dało się wyczuć słaby słodko-mdlący smród wydzieliny. 
Ciągle 
jednak strzał w głowę wydawał się Szkotowi bardziej pociągający niż śmierć na 
skutek 
zakażenia, wraz z towarzyszącym jej bólem i wysoką gorączką. Słyszałeś huk, 
zdążył 
pomyśleć i odpłynął w nicość. Chłodna, brudna podłoga pod rozpalonym policzkiem 
wydała 
się miła i delikatna jak matczyna pierś.
Ranny powędrował w świat wywołanych gorączką majaków; ostry głos Meltona tylko 
częściowo przywołał Jamiego do stanu świadomości.
- Grey - mówił głos. - John William Grey! Zna pan to nazwisko?
- Nie - odparł Fraser, nadal oszołomiony wysiłkiem i gorączką. - Posłuchaj no, 
człowieku, albo mnie zastrzel, albo idź sobie stąd. Jestem chory.
- W pobliżu Carryarrick. - Melton niecierpliwie drążył temat. - Pytam o chłopca, 
jasnowłosego, około szesnastu lat. Spotkał go pan w lesie.
Jamie spojrzał na dręczyciela. Wizerunek, jaki miał przed oczyma, był 
zniekształcony 
przez gorączkę, ale w pochylonej twarzy o delikatnych rysach i wielkich, niemal 
dziewczęcych oczach Fraser dostrzegł coś znajomego.
- Och - mruknął, gdy wychwycił jedną, konkretną podobiznę z powodzi obrazów 
chaotycznie przepływających przez jego mózg. Drobny chłopaczek, który usiłował 
mnie 
zabić. Owszem, pamiętam. - Znowu przymknął oczy. Dziwny, gorączkowy stan, w 
jakim się 
znajdował, sprawiał, że jedno odczucie całkowicie wypierało poprzednie. Złamał 
Johnowi 
Williamowi Greyowi rękę; wspomnienie szczupłego ramienia chłopca w jego własnych 
dłoniach przesłonił obraz przedramion Claire, kiedy uwalniał ją z kamiennej 
pułapki. 
Chłodny, wilgotny powiew musnął mu twarz, gdy dotknęły jej palce dziewczyny.
- Obudź się, do cholery! - Głowa Frasera poleciała do tyłu, gdy major potrząsnął 
nim 
niecierpliwie. - Proszę mnie posłuchać!
Jamie z trudem uniósł powieki.
- Tak?
- John William Grey jest moim bratem - wysapał Melton. - Opowiedział mi o swoim 
spotkaniu z panem. Darował mu pan życie, a on złożył obietnicę. To prawda?
Jamie z wielkim wysiłkiem skierował myśli ku tamtemu zdarzeniu. Spotkał chłopca 
na dwa dni przed pierwszą bitwą powstańców, przed potyczką pod Preston, 
zakończoną 
zwycięstwem Szkotów. Od tamtej chwili upłynęło sześć miesięcy, a wydawało się, 
że minęło 
całe stulecie, tak wiele się w tym czasie wydarzyło.
- Jasne, przypominam sobie. Obiecał, że mnie zabije. Nie będę miał jednak nic 
przeciwko temu, jeśli pan to uczyni za niego. - Powieki znowu mu opadły. Czyżby 
musiał być 
przytomny, żeby go mogli zastrzelić?
- Powiedział, że ma wobec pana dług wdzięczności. - Melton wstał, otrzepał 
spodnie i 
zwrócił się do adiutanta, który obserwował przesłuchanie z narastającym 
zdziwieniem.
- Niezły bigos, Wallace. Ten... ten jakobita jest bardzo znany. Słyszałeś o 
„Czerwonym Jamiem”? Tym z ogłoszeń? - Porucznik skinął głową. Z zainteresowaniem 
spoglądał w dół, na obszarpany kształt leżący w brudzie u jego stóp. Melton 
uśmiechnął się 
gorzko.
- Nie, teraz nie wygląda aż tak niebezpiecznie? Nadal jednak jest „Czerwonym 
Jamiem” Fraserem. Jego Wysokość będzie więcej niż zadowolony, gdy się dowie, 
kogo 
wzięliśmy do niewoli. Nie znaleziono jeszcze Karola Stuarta, ale jego popularni 
poplecznicy 
równie dobrze zabawią gawiedź pod Tower Hill.
- Powiadomić króla? - Porucznik sięgnął po przybory do pisania.
- Nie! - Lord wbił wzrok w więźnia. - W tym cały problem! Ten plugawy urzędnik 
jest 
pierwszym kandydatem na szubienicę, ale oprócz tego jest także człowiekiem, 
który koło 
Preston wziął do niewoli mojego najmłodszego brata. I zamiast go zastrzelić, na 
co smarkacz 
w pełni zasługiwał, darował mu życie i pozwolił odejść do swoich. I tym sposobem 
- 
wycedził przez zęby major - nałożył na moją rodzinę cholernie duży dług 
wdzięczności!
- O Jezu - westchnął porucznik. - A więc nie może pan podarować „Czerwonego 
Jamiego” Jego Wysokości.
- Nie, do licha! Nie wolno mi nawet zastrzelić tego łotra, jeśli chcę ocalić 
honor brata!
Fraser otworzył jedno oko.
- Jeśli mnie pan zabije, to przecież nie powiem nikomu ani słowa - rzucił i 
ponownie 
opuścił powiekę.
- Zamknij się! - Melton stracił panowanie nad sobą i ze złości kopnął więźnia. 
Ranny 
jęknął z bólu.
- Może należałoby go zastrzelić pod przybranym nazwiskiem - podsunął usłużnie 
porucznik.
Lord rzucił podwładnemu pogardliwe spojrzenie, potem zerknął w okno.
- Za jakieś trzy godziny się ściemni. Będę nadzorować pogrzeb pozostałych 
skazańców. Zdobądź w tym czasie wózek i napełnij go sianem. Trzeba też znaleźć 
woźnicę. 
Niech się tu stawi zaraz po zmroku. Tylko uwaga, Wallace, chcę kogoś 
dyskretnego, a to 
oznacza łasego na pieniądze.
- Tak, sir. Sir? Aaa... co z więźniem? - Porucznik wskazał ciało leżące na 
podłodze.
- Nic. Jest za słaby, aby się czołgać, a co dopiero chodzić. Sam nigdzie się nie 
wybierze - odparł szorstko Melton.
- Wóz? - Ranny dał znak życia. Pod wpływem nagłego wzburzenia zdołał nawet 
podnieść się na jednym ramieniu. Szeroko rozwarte, nabiegłe krwią oczy lśniły 
czujnie spod 
brudnych rudych włosów. - Dokąd mnie wysyłacie?
Melton odwrócił się od drzwi i spojrzał na niego z niechęcią.
- Jest pan właścicielem Broch Tuarach, prawda? Cóż, tam właśnie pana poślę.
- Nie chcę wracać do domu! Zastrzelcie mnie!
Anglicy wymienili spojrzenia.
- Bredzi - rzucił znacząco porucznik. Oficer potwierdził skinieniem głowy.
- Wątpię, czy przeżyje podróż, ale na szczęście jego śmierć nie spadnie na moje 
sumienie.
Drzwi zatrzasnęły się za Anglikami. W środku został Jamie Fraser, całkiem sam i 
ciągle żywy.
2
Początek polowania
Inverness, 2 maja 1968 roku
Oczywiście, że nie żyje! - Podniecenie sprawiło, że słowa Claire zabrzmiały 
ostro; 
głośno rozległy się w na pół opustoszałym pokoju, echem odbiły się od 
opróżnionych półek. 
Na tle wykładanych korkiem ścian Claire wyglądała jak więzień oczekujący plutonu 
egzekucyjnego. Jej spojrzenie przenosiło się z córki na Rogera Wakefielda i z 
powrotem.
- Myślę, że nie masz racji. - Roger czuł się straszliwie zmęczony. Potarł dłonią 
twarz, 
po czym wziął z biurka teczkę. Zawierała wyniki badań, jakie podjął z chwilą, 
gdy Claire 
wraz z córką po raz pierwszy przyszły do niego i poprosiły o pomoc. Było to trzy 
tygodnie 
temu.
Otworzył teczkę i przekartkował jej zawartość. Jakobici z Culloden. Powstanie z 
czterdziestego piątego roku. Dzielni górale, skupieni wokół sztandarów pięknego 
księcia 
Karola, jak błyskawica przeszli całą Szkocję po to tylko, aby ponieść druzgocącą 
klęskę z ręki 
księcia Cumberlandu na szarych wrzosowiskach pod Culloden.
- Proszę. - Wyciągnął kilka spiętych ze sobą kartek. Archaiczne litery wyglądały 
dziwnie na kserokopiach. - Oto spis oficerów i żołnierzy pułku Lovata.
Popchnął kartki w stronę Claire, ale to jej córka, Brianna, wzięła je i zaczęła 
przeglądać. Między rudawymi brwiami dziewczyny pojawiła się niewielka 
zmarszczka.
- Wystarczy, jak przeczytasz pierwszą - rzucił Roger. - Pod nagłówkiem: 
„Oficerowie”.
- Zgoda. „Oficerowie” - odczytała na głos. - Szymon, pan na Lovat...
- Młody Lis - wpadł jej w słowo Roger. - Syn Lovata. I jeszcze pięć nazwisk, 
zgadza 
się?
Brianna uniosła brew, lecz nie przerwała czytania.
- William Chisholm Fraser, porucznik; George D’Amerd Fraser Shaw, kapitan; 
Duncan Joseph Fraser, porucznik; Bayard Murray Fraser, major... - przerwała, 
żeby przełknąć 
ślinę przed odczytaniem ostatniego nazwiska - ... James Aleksander Malcolm 
MacKenzie 
Fraser, kapitan. - Opuściła papiery, twarz jej lekko pobladła. - Mój ojciec.
Claire szybko podeszła do Brianny i ścisnęła ją za ramię. Była równie blada, jak 
córka.
- Tak - zwróciła się do Rogera. - Wiem, że poszedł pod Culloden. Kiedy mnie 
zostawił... tam, przy kamiennym kręgu... miał zamiar wrócić pod Culloden, żeby 
ratować 
swoich ludzi w szeregach Karola Stuarta. I wiemy, że to zrobił... - Głową 
wskazała teczkę 
leżącą na biurku. W świetle lampy powierzchnia kartonu wyglądała na dziewiczo 
czystą. - 
Znalazłeś ich nazwiska. Ale... ale... Jamie... - Dźwięk tego imienia wywołał w 
niej burzę. 
Mocno zacisnęła wargi.
Teraz Brianna musiała podtrzymać matkę.
- Powiedziałaś, że zamierzał tam iść. - Pełne zachęty, ciemnoniebieskie oczy 
dziewczyny intensywnie wpatrywały się w twarz matki. - Chciał skrzyknąć swoich 
ludzi z pól 
i wziąć udział w bitwie.
Claire przytaknęła. Odzyskała panowanie nad sobą.
- Wiedział, że jego szansę na wyjście z tego cało były niewielkie. Gdyby Anglicy 
go 
złapali... Mówił, że już woli zginąć z bronią w ręku. I właśnie to zamierzał 
zrobić. - Zwróciła 
się ku Rogerowi, jej bursztynowe oczy połyskiwały niespokojnie. Młodemu 
mężczyźnie 
kojarzyły się z oczami jastrzębia. Odnosił wrażenie, że stojąca przed nim 
kobieta widziała 
znacznie dalej niż inni ludzie. - Nie mogę uwierzyć, że tam nie zginął. Tylu ich 
przecież 
poległo... W dodatku on pragnął śmierci!
Niemal połowa szkockiej armii wyginęła pod Culloden, zmasakrowana pociskami 
artyleryjskimi i kulami z muszkietów. Ale nie Jamie Fraser.
- Nie - powtórzył z uporem Roger. - Pamiętasz fragment, który ci odczytałem z 
książki Linklatera? - Sięgnął po biało oprawiony tom zatytułowany: Książę we 
wrzosach.
„Po bitwie - czytał - osiemnastu oficerów jakobickich schroniło się w wiejskiej 
chałupie w pobliżu wrzosowisk. Przez dwa dni leżeli z nie opatrzonymi ranami, 
znosząc ból. 
Na koniec zostali wyprowadzeni i rozstrzelani. Jeden z mężczyzn, Fraser z pułku 
Lovata, 
uniknął rzezi. Reszta została pochowana na skraju ogrodu za domem”.
- Widzicie? - odłożył książkę i patrzył z powagą na obie kobiety. - Oficer z 
pułku 
Lovata. - Chwycił kartki z wykazem ofiar. - O, tu mamy nazwiska rozstrzelanych. 
Było ich 
sześciu. No, i tak: wiemy, że wymienionym mężczyzną nie mógł być Młody Szymon; 
jest to 
postać historykom dobrze znana i wiadomo, co się z nim stało. Z grupą swoich 
ludzi wycofał 
się z pola bitwy, gdzie nie odniósł żadnych ran, i szpadą otworzył sobie drogę 
na północ. W 
końcu doszedł z powrotem aż do zamku Beaufort, niedaleko stąd. - Roger machnął 
ręką w 
stronę okna, przez które było widać mrugające nocne światła Inverness.
- Ocalałym mężczyzną nie mógł być także żaden z pozostałych czterech oficerów: 
William, George, Duncan czy Bayard - stwierdził Roger. - Dlaczego? - Młody 
historyk wyjął 
z teczki kolejny dokument i potrząsnął nim triumfalnie. - Ponieważ cała czwórka 
zginęła pod 
Culloden! Wszyscy czterej polegli w czasie walki. Znalazłem ich nazwiska na 
tablicy 
pamiątkowej w kościele w Beauly.
Claire dłuższą chwilę wypuszczała powietrze z płuc. Opadła na stary, skórzany 
fotel 
stojący za biurkiem.
- Jezu Chryste! - jęknęła i przymknęła powieki. Siedziała z rękoma opartymi na 
biurku, z twarzą ukrytą w dłoniach, za zasłoną z gęstych, kręconych, brązowych 
włosów. 
Brianna, na twarzy której malowało się silne wzruszenie, pochyliła się nad matką 
i położyła 
rękę na jej plecach. Dziewczyna była wysoka i szczupła; długa ruda grzywa 
Brianny ciepło 
połyskiwała w świetle stojącej na biurku lampy.
- Jeżeli nie zginął... - zaczęła nieśmiało.
Claire poderwała głowę.
- Ale przecież on nie żyje! - krzyknęła. Jej twarz zdradzała napięcie, wokół 
oczu 
uwidoczniły się drobne zmarszczki. - Na miłość boską! Minęło już dwieście lat. 
Zginął pod 
Culloden czy nie, teraz z pewnością nie żyje!
Brianna aż się cofnęła przed gwałtownością matki. Nisko pochyliła głowę. Rude 
włosy, identyczne jak u ojca, opadły wzdłuż policzków.
- Pewnie masz rację - szepnęła. Roger zauważył, że dziewczyna z trudem opanowuje 
łzy. I nic dziwnego, pomyślał. W krótkim czasie dowiedziała się, że po pierwsze, 
mężczyzna 
kochany i przez całe życie zwany „ojcem” wcale nim nie był; po drugie, prawdziwy 
ojciec, 
szkocki góral, żył przed dwustu laty; a po trzecie, najprawdopodobniej zginął 
jakąś straszliwą 
śmiercią, gdy, na zawsze rozdzielony z żoną i dzieckiem, poświęcił siebie dla 
ich 
uratowania... To by każdego zwaliło z nóg.
Podszedł do Brianny i dotknął jej ramienia. Zerknęła na niego bez 
zainteresowania, 
ale spróbowała się uśmiechnąć. Roger otoczył ją ramieniem. Mimo współczucia, 
jakie miał 
dla dziewczyny w tej trudnej chwili, nie mógł się powstrzymać od myśli, jak 
cudowne w 
dotyku jest jej ciało, tak miękkie i ciepłe, a przy tym bardzo sprężyste.
Claire nadal siedziała przy biurku w całkowitym bezruchu. Pod wpływem wspomnień 
żółte oczy jastrzębia nabrały nieco cieplejszej barwy. Kobieta niewidzącym 
wzrokiem 
wpatrywała się we wschodnią ścianę gabinetu, od podłogi po sufit upstrzoną 
notatkami, 
pozostawionymi przez świętej pamięci wielebnego Wakefielda.
Roger podążył za spojrzeniem Claire i dostrzegł zawiadomienie o dorocznym 
spotkaniu Towarzystwa Białej Róży, skupiającego rozmaitych ekscentryków i 
entuzjastów, 
gotowych dalej walczyć o niepodległość Szkocji. Spotykali się co roku, by złożyć 
hołd 
Karolowi Stuartowi i góralom, którzy bohatersko wytrwali u boku „Pięknego 
Księcia”.
Młody historyk cicho odchrząknął.
- Jeżeli Jamie Fraser nie zginął pod Culloden... - zagadnął.
- To najprawdopodobniej zmarł wkrótce potem. - Claire spojrzała młodzieńcowi 
prosto w oczy. W jej wzroku czaił się dawny chłód. - Nie masz pojęcia, jak przed 
dwustu laty 
wyglądało życie - oświadczyła. - W górach Szkocji panował głód. Już na wiele dni 
przed 
bitwą żołnierze musieli się obywać bez większości posiłków. Wiemy, że Jamie był 
ranny. 
Nawet jeśli uciekł... to nie miał przy sobie nikogo, kto by o niego zadbał. - 
Przy tych słowach 
głos nieznacznie się jej załamał. Obecnie miała dyplom lekarza, ale uzdrawianiem 
zajmowała 
się zawsze, także wtedy, gdy dwadzieścia lat temu wkroczyła do kamiennego kręgu 
i spotkała 
Jamesa Aleksandra Malcolma MacKenzie Frasera, swoje przeznaczenie.
Roger zdawał sobie sprawę ze swojego trudnego położenia. Znalazł się w 
towarzystwie dwóch ciężko doświadczonych przez życie kobiet: jedna rozdygotana 
wtulała 
się w jego ramiona; druga siedziała przy biurku, spokojna i zrównoważona. 
Claire, która 
wkroczyła w kamienny krąg i odbyła podróż w czasie, była podejrzana o 
szpiegostwo i 
aresztowana jako czarownica, przez nieprawdopodobny splot okoliczności została 
wyrwana z 
ramion pierwszego męża, Franka Randalla. A w trzy lata później drugi mąż, James 
Fraser, 
odesłał ją przez kamienny krąg z powrotem, w desperackim wysiłku uratowania żony 
i nie 
narodzonego dziecka przed nadchodzącym nieszczęściem, które jego samego miało 
niebawem pochłonąć.
Szkoda gadać, pomyślał, sporo przeżyła. Tyle tylko, że Roger był historykiem. 
Miał w 
sobie typową dla wszystkich uczonych, nigdy nie nasyconą, amoralną ciekawość, 
której 
żadne współczucie nie mogło do końca stłumić. Co więcej, Roger w pełni 
uświadamiał sobie 
istnienie trzeciego bohatera rodzinnej tragedii: Jamiego Frasera.
- Jeżeli nie zginął pod Culloden - zaczął znowu, tym razem bardziej stanowczo - 
to 
może zdołam stwierdzić, co się z nim stało. Chcesz, żebym spróbował? - Z 
zapartym tchem 
czekał na odpowiedź. Przez koszulę czuł ciepły oddech Brianny.
Jamie Fraser przeżył swoje życie i umarł. Roger pragnął odkryć całą prawdę. 
Uważał, 
że obie kobiety zasługiwały na to, by wiedzieć jak najwięcej o losach zmarłego. 
Dla Brianny 
wiedza ta byłaby wszystkim, co pozostanie jej po prawdziwym, nigdy nie poznanym 
ojcu. A 
co do Claire... Za postawionym pytaniem krył się pomysł, który w umyśle 
wstrząśniętej 
kobiety jeszcze do końca się nie wykrystalizował: skoro dwukrotnie przekroczyła 
granicę 
czasu, to niewykluczone, że uda jej się zrobić to ponownie. A jeżeli Jamie 
Fraser nie zginął 
pod Culloden...
W zamglonych, bursztynowych oczach Roger dostrzegł migoczące światełko, oznakę 
uświadomienia sobie szansy. Zwykle blada twarz Claire przybrała kolor kości 
słoniowej, 
identyczny, jaki miała rękojeść leżącego przed nią noża do otwierania listów. 
Palce lekarki 
zacisnęły się na nim z taką siłą, że zbielałe kostki mocno się uwydatniły.
Długi czas nie odezwała się ani słowem. Jej spojrzenie powędrowało ku Briannie, 
po 
chwili powróciło na twarz Rogera.
- Tak - odparła ledwie słyszalnym szeptem. - Tak. Dowiedz się dla mnie 
wszystkiego. 
Bardzo o to proszę.
3
Szczere wyznanie
Inverness, 9 maja 1968 roku
Na chodnikach mostu łączącego brzegi rzeki Ness panował duży ruch, wszyscy 
spieszyli do domu na podwieczorek. Tuż przede mną szedł Roger. Dzięki jego 
szerokim 
ramionom nie byłam szturchana przez tłoczących się wokół ludzi.
Moje serce tłukło w sztywne okładki książki, którą mocno przyciskałam do piersi 
za 
każdym razem, gdy przystawałam, żeby się zastanowić, co my tak naprawdę robimy. 
Sama 
już nie wiedziałam, która z dwóch możliwości wydawała mi się gorsza: czy ta, że 
Jamie 
zginął pod Culloden, czy że przeżył wojnę.
Byliśmy coraz bliżej plebanii. Każdy kolejny krok dudnił głucho na moście. Pod 
naszymi stopami rozwierała się próżnia. Ramiona rozbolały mnie od ciężaru 
niesionych 
tomów; co chwila przesuwałam je z jednej strony na drugą.
- Psiakrew! Uważaj, jak jedziesz, człowieku! - wrzasnął Roger i zręcznie odsunął 
mnie na bok, gdy jakiś robotnik na rowerze, torując sobie drogę wśród tłumu 
przechodniów, 
omal nie wypchnął mnie za poręcz mostu.
- Przepraszam! - odkrzyknął rowerzysta ze skruchą i dał nura między wracające ze 
szkoły dzieciaki. Obejrzałam się, żeby sprawdzić, czy przypadkiem nie pojawiła 
się Brianna, 
ale nigdzie nie było jej widać.
Roger i ja spędziliśmy całe popołudnie w Towarzystwie Opieki nad Zabytkami. 
Brianna poszła do biura przechowującego dokumenty dotyczące górskich klanów, aby 
odebrać kserokopie materiałów wyszperanych przez Rogera.
- To miło z twojej strony, że zadałeś sobie tyle trudu, Rogerze - powiedziałam 
podniesionym głosem, żeby przekrzyczeć dudnienie mostu i szum rzeki.
- Nie zrobiłem przecież nic takiego - odparł nieco zakłopotany i przystanął, 
żebym 
mogła zrównać z nim krok. - A wszystko z ciekawości - dodał z uśmiechem. - Znasz 
historyków: nie potrafią zostawić nie wyjaśnionej zagadki. - Potrząsnął głową. 
Usiłował 
odrzucić do tyłu włosy, które wiatr zwiał mu na oczy.
Owszem, znałam historyków. Nawet żyłam z jednym przez dwadzieścia lat. Frank też 
nie chciał zostawić tej konkretnej zagadki bez wyjaśnienia. Tyle tylko, że nie 
miał również 
ochoty na jej zgłębianie. Ale od dwóch lat nie żył, nadeszła więc moja kolej... 
- i Brianny.
- Czy doktor Linklater już się odezwał? - spytałam, gdy mijaliśmy filar mostu. 
Było 
późne popołudnie, ale słońce stało jeszcze wysoko na niebie. Spoza liści lip 
rosnących na 
brzegu rzeki oświetlało różowym blaskiem pusty granitowy grobowiec usytuowany 
tuż pod 
mostem.
Roger potrząsnął głową i zmrużył oczy przed wiatrem.
- Jeszcze nie, ale to dopiero tydzień, gdy do niego napisałem. Jeśli nie odezwie 
się do 
poniedziałku, zatelefonuję. Nic się nie martw - uśmiechnął się do mnie krzywo - 
wyrażałem 
się bardzo oględnie. Stwierdziłem tylko, że potrzebuję listy jakobickich 
oficerów, którzy 
zaraz po bitwie pod Culloden znaleźli się w posiadłości Leanach. I spytałem, czy 
dysponujemy informacjami na temat mężczyzny ocalonego przed egzekucją. Prosiłem, 
żeby 
mi podał oryginalne źródła.
- Znasz Linklatera? - spytałam. Znów przesunęłam ciężar niesionych książek 
bardziej 
na biodro, aby odciążyć lewą rękę.
- Nie, ale użyłem papieru firmowego Balliol College i wspomniałem o moim 
opiekunie z studiów, panu Cheesewright, który zna Linklatera osobiście. - Roger 
mrugnął 
uspokajająco, a ja się roześmiałam.
Jego oczy lśniące przejrzystą zielenią, kontrastowały ze śniadą cerą. Chęć 
pomocy w 
odtworzeniu losów Jamiego Roger tłumaczył ciekawością historyka, ale w pełni 
zdawałam 
sobie sprawę, że jego zainteresowanie sięgało znacznie głębiej, w kierunku 
Brianny. 
Wiedziałam, że mojej córce on również nie jest obojętny. Pytanie tylko, czy on 
zdawał sobie 
z tego sprawę.
Gdy już znaleźliśmy się w gabinecie świętej pamięci wielebnego Wakefielda, z 
ulgą 
rzuciłam książki na stół. Sama padłam na bujany fotel stojący przed kominkiem. 
Roger 
przyniósł mi z kuchni szklankę lemoniady.
Oddech się wyrównał, gdy piłam cierpko-słodki napój, tętno natomiast znacznie 
przyspieszyło, gdy spojrzałam na imponujący stos przytaszczonych tomów. Czy 
nazwisko 
Jamiego figurowało na jednej z setek stron? Jeśli tak... dłonie trzymające zimną 
szklankę 
raptem zwilgotniały. Zdławiłam tę myśl w zarodku. Nie wybiegaj zbyt daleko w 
przyszłość, 
ostrzegłam się w duchu. Lepiej poczekać i zobaczyć, na czym stoimy.
Roger przeglądał książki na półkach w gabinecie. Wielebny Wakefield był całkiem 
dobrym historykiem amatorem, a poza tym nigdy niczego nie wyrzucał. Listy, 
czasopisma, 
broszury, periodyki fachowe, stare wydania i współczesne edycje, upchnięte byle 
jak, 
zalegały wszystkie półki.
Roger zawahał się. Po chwili jego ręka zawisła nad stosem książek ułożonych na 
pobliskim stoliku. Były autorstwa Franka. Niezłe osiągnięcie, sądząc z pochwał 
drukowanych 
na zakurzonych obwolutach.
- Czytałaś to? - spytał Roger. Podniósł tom zatytułowany Jakobici.
- Nie - odparłam. Wlałam do ust ostatni łyk lemoniady i zakrztusiłam się. - Nie 
- 
powtórzyłam. - Nie mogłam. - Po powrocie do współczesności stanowczo odmówiłam 
zajmowania się materiałami dotyczącymi historii Szkocji, mimo że Frank 
specjalizował się w 
badaniach osiemnastego wieku. Przekonana o śmierci Jamiego, zmuszona do życia 
bez niego, 
unikałam wszystkiego, co mogłoby mi go przypominać. Próżny wysiłek, nie było 
sposobu 
usunięcia z myśli rudowłosego Szkota, skoro samo istnienie Brianny budziło o nim 
wspomnienia. Mimo to nie mogłam czytać książek o niewiele wartym „Pięknym 
Księciu” i 
jego zwolennikach.
- Rozumiem. Myślałem tylko, że może się orientujesz, czy jest sens szukać w tej 
monografii... czy mamy szansę natknąć się tutaj na jakąś użyteczną wskazówkę. - 
Urwał, jego 
twarz pokryła się ciemnym rumieńcem. - Czy... czy twój mąż... mam na myśli 
Franka - dodał 
pospiesznie... - czy powiedziałaś mu... o... - Głos ścichł zdławiony 
zakłopotaniem.
- Oczywiście, że tak - odparłam odrobinę za ostro. - A co sobie wyobrażasz? Że 
po 
trzech latach nieobecności weszłam tak po prostu do jego biura i spokojnie 
oświadczyłam: 
„Cześć, kochanie, co byś zjadł dzisiaj na kolację”?
- Nie, oczywiście, że nie - wymamrotał. Odwrócił się do mnie tyłem. Wzrok wciąż 
miał utkwiony w półkach z książkami.
- Przepraszam - powiedziałam i zrobiłam głęboki wdech. - Miałeś prawo zapytać. 
Chodzi tylko o to, że... ta rana jest wciąż świeża. - Sama byłam zdumiona i 
przerażona, gdy 
się przekonałam, jak bardzo jeszcze krwawiła. Postawiłam szklankę na stole, tuż 
przy łokciu. 
Jeśli nadal będziemy drążyć ten temat, z pewnością przyda mi się coś 
mocniejszego od 
lemoniady.
- Tak, powiedziałam mu o wszystkim. O kamiennym kręgu... o Jamiem... Wszystko.
Przez chwilę Roger milczał. Potem zrobił pół obrotu, tak że uwidoczniły się 
tylko linie 
jego profilu. Nie patrzył na mnie, lecz w dół, na stos książek, na zamieszczoną 
na obwolucie 
fotografię Franka: szczupłego, ciemnowłosego i przystojnego, uśmiechającego się 
dla 
potomności.
- Uwierzył? - spytał cicho. Wargi lepiły mi się od lemoniady. Oblizałam je 
starannie, 
zanim odpowiedziałam.
- Nie. Początkowo nie. Myślał, że oszalałam. Odesłał mnie nawet do psychiatry. - 
Roześmiałam się krótko. Na samo wspomnienie jeszcze dzisiaj pięści same 
zaciskały mi się z 
wściekłości.
- No, a potem? - Roger zwrócił się twarzą do mnie. Rumieniec zniknął już niemal 
zupełnie, tylko w oczach pozostał błysk ciekawości. - Co myślał?
Zaczerpnęłam powietrza i zamknęłam oczy.
- Nie mam pojęcia.
Malutki szpitalik w Inverness rozsiewał obce zapachy, głównie kwasu karbolowego 
jako środka dezynfekcyjnego oraz krochmalu.
Nie mogłam myśleć i starałam się nic nie czuć. Powrót okazał się znacznie 
bardziej 
przerażający niż wyprawa w przeszłość. Wtedy otaczała mnie ochronna warstwa 
wątpliwości 
i niewiary w to, gdzie się znajdowałam i czego doświadczałam. Ponadto żyła we 
mnie 
niegasnąca nadzieja ucieczki. Teraz aż zbyt dobrze się orientowałam, gdzie 
jestem, i 
wiedziałam, że nie mam dokąd uciekać. Jamie nie żył.
Lekarze i pielęgniarki przemawiali do mnie łagodnie, karmili i poili, ale ja 
byłam 
wypełniona rozpaczą i przerażeniem; na nic innego nie starczało już miejsca.
Powiedziałam im, jak się nazywam, gdy o to zapytali, ale potem nie odezwałam się 
ani słowem.
Z zamkniętymi oczyma leżałam w czystym, białym łóżku i osłaniałam dłońmi brzuch. 
Wciąż na nowo przywoływałam z pamięci obrazy, które widziałam tuż przed 
wstąpieniem w 
kamienny krąg: tonące w deszczu wrzosowiska i twarz Jamiego. Wiedziałam, że gdy 
zbyt 
długo będę się przyglądać obecnemu otoczeniu, wywołane obrazy zblakną i zaczną 
zanikać, 
zostaną wyparte przez scenki zaczerpnięte z rzeczywistości: krzątające się 
pielęgniarki, 
wazon z kwiatami przy łóżku. W tajemnicy przed innymi przyciskałam palcem nasadę 
kciuka. Czerpałam pociechę z dotykania niewielkiej ranki, nacięcia w kształcie 
litery J. Zrobił 
je Jamie na moją prośbę: wtedy po raz ostatni mnie dotykał.
Czasami śniłam o kilku ostatnich dniach powstania jakobitów. Wciąż na nowo 
stawał 
mi przed oczami mężczyzna w lesie - spał snem wiecznym pod przykryciem z 
niebieskawej 
pleśni. Albo Donald MacKenzie - umierał na gołych deskach strychu w Culloden. 
Widziałam 
obszarpanych żołnierzy z armii górali. Odpoczywali w błotnistych rowach: po raz 
ostatni 
przed rzezią.
Budziłam się z krzykiem, a wtedy w nozdrza uderzał zapach środków 
dezynfekcyjnych, ktoś wypowiadał uspokajające słowa. Nic nie rozumiał, bo w 
moich uszach 
rozbrzmiewały gaelickie okrzyki z majaków. Po chwili znów ściskałam malutką 
rankę u 
nasady kciuka i zapadłam w sen.
W pewnym momencie otworzyłam oczy i ujrzałam przed sobą Franka. Stał w 
drzwiach, jedną ręką przygładzał włosy. Nie bardzo wiedział, co ma ze sobą 
zrobić. Trudno 
się biedakowi dziwić.
Leżałam oparta o poduszki i bez słowa go obserwowałam. Miał delikatne, czyste, 
arystokratyczne rysy i kształtną głowę z masą prostych, ciemnych włosów. Był 
bardzo 
podobny do swoich przodków, Jacka i Aleksa Randallów. A jednak się od nich 
różnił, czymś 
nieokreślonym, co wykraczało poza różnice w uformowaniu nosa czy ust. W jego 
rysach nie 
znalazłam śladu lęku i bezwzględności, uduchowienia Aleksa czy lodowatej 
arogancji Jacka. 
Szczupła twarz Franka była inteligentna i miła, trochę zmęczona, z lekkim 
zarostem i 
ciemnymi kręgami pod oczyma. Bez wątpienia jechał całą noc, żeby się tutaj 
dostać.
- Claire? - Podszedł do łóżka. Odezwał się z wahaniem, jakby nie był pewien, czy 
to 
naprawdę ja.
Sama nie byłam tego pewna, ale kiwnęłam twierdząco głową.
- Cześć, Frank - powiedziałam szorstko i chrypliwie, jakbym odwykła od mówienia.
Ujął moją dłoń, a ja mu na to pozwoliłam.
- Czy wszystko... w porządku? - spytał po chwili. Patrzył na mnie, marszcząc 
czoło.
- Spodziewam się dziecka. - W moim wzburzonym umyśle ta kwestia miała 
pierwszorzędne znaczenie. Nie zastanawiałam się, co powiem Frankowi, gdy go znów 
zobaczę, lecz słowa same się pojawiły. Poinformuję go o ciąży, on odejdzie, a ja 
zostanę z 
ostatnim wspomnieniem Jamiego oraz jego palącego dotyku na moim ciele.
Frank ściągnął lekko twarz, ale nie wypuścił mojej dłoni z uścisku.
- Wiem. Już słyszałem. - Nabrał powietrza, zrobił długi wydech. - Claire... czy 
możesz 
mi powiedzieć, co się z tobą działo?
W głowie miałam kompletną pustkę. Wzruszyłam ramionami.
- Myślę, że tak - odparłam. Z trudem zbierałam myśli. Nie chciałam o niczym 
mówić, 
ale czułam, że siedzący obok mnie mężczyzna ma prawo znać prawdę. Nie kierowało 
mną 
poczucie winy, przynajmniej na razie, jednak sumienie podpowiadało, że ciąży na 
mnie 
obowiązek wyjaśnień. Ostatecznie byłam jego żoną.
- No więc... - zaczęłam - zakochałam się w kimś innym i... poślubiłam tego 
mężczyznę. Przykro mi - dodałam, gdy na twarzy męża pojawił się wyraz 
zaskoczenia i 
szoku. - Nic nie mogłam na to poradzić.
Tego się nie spodziewał. Otwierał i zamykał usta, a rękę ściskał mi tak mocno, 
że z 
jękiem wyszarpnęłam ją z jego dłoni.
- Co chcesz przez to powiedzieć? - spytał ostrym głosem. - Gdzie byłaś, Claire? 
- 
Poderwał się na nogi i patrzył na mnie z góry.
- Nie wiem, czy pamiętasz, ale kiedy widzieliśmy się po raz ostami, wybierałam 
się do 
kamiennego kręgu na Craigh na Dun.
- Tak? - Wyraz jego twarzy oscylował między gniewem a podejrzliwością.
- No więc - oblizałam wargi, które zrobiły się całkiem suche - szczeliną 
przedostałam 
się do kamiennego kręgu i raptem znalazłam się w tysiąc siedemset czterdziestym 
trzecim 
roku.
- Nie żartuj sobie, Claire!
- Uważasz, że się wygłupiam? - Ta myśl wydała mi się tak absurdalna, że zaczęłam 
się 
śmiać, chociaż do dobrego humoru było mi bardzo daleko.
- Przestań!
Umilkłam. Jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki w progu pojawiły się dwie 
pielęgniarki. Musiały się kręcić po korytarzu w pobliżu drzwi. Frank chwycił 
mnie za ramię.
- Posłuchaj - wycedził przez zęby. - Jeszcze mi powiesz, gdzie byłaś i co 
robiłaś! 
Przekonasz się!
- Właśnie ci mówię! Puść! - Usiadłam i wyszarpnęłam rękę z jego uścisku. - 
Przeszłam przez kamienie i cofnęłam się o dwieście lat. Nawet spotkałam twojego 
krwawego 
przodka, Jacka Randalla!
Frank zamrugał, całkowicie zaskoczony.
- Kogo?
- Czarnego Jacka Randalla. Był żądnym krwi, obrzydliwym, plugawym zboczeńcem!
Frank i pielęgniarki patrzyli na mnie z otwartymi ustami. W korytarzu dał się 
słyszeć 
odgłos kroków i ożywionych rozmów.
- Musiałam poślubić Jamiego Frasera, żeby uciec Jackowi Randallowi, ale potem... 
pokochałam Jamiego i zostałabym tam z nim, gdybym tylko mogła. On jednak odesłał 
mnie z 
powrotem z powodu Culloden i dziecka, i... - urwałam, gdy mężczyzna w lekarskim 
fartuchu 
przepchnął się obok pielęgniarek przez drzwi.
- Frank, przykro mi - dodałam zmęczonym głosem. - Nie chciałam, żeby tak się 
stało. 
Próbowałam wrócić. Naprawdę. Ale nie zdołałam. A teraz jest za późno.
Wbrew mojej woli łzy zaczęły mi się zbierać pod powiekami i powoli ściekać po 
policzkach. Płakałam trochę nad Jamiem i nad sobą, trochę nad dzieckiem, ale 
część łez 
poświęciłam także Frankowi. Pociągałam nosem, zaciskałam zęby, byle tylko nie 
wybuchnąć 
płaczem.
- Posłuchaj - odezwałam się. - Wiem, że teraz nie będziesz chciał mieć ze mną 
nic 
wspólnego, i wcale cię za to nie winie. Tylko... tylko idź już sobie, dobrze?
Zmienił się na twarzy. Cały gniew wyparował, zostało przygnębienie i trochę 
ciekawości. Przysiadł na brzegu łóżka, ignorując lekarza, który mierzył mi puls.
- Nigdzie się nie wybieram - oświadczył łagodnie. Znów wziął mnie za rękę, 
chociaż 
usiłowałam temu przeszkodzić. - Kim był ten... Jamie?
Zrobiłam głęboki, spazmatyczny wdech. Lekarz delikatnie trzymał mnie za 
nadgarstek 
drugiej ręki. Nadal próbował zmierzyć mi puls, a ja czułam się absurdalnie 
przerażona, jakby 
mnie właśnie brano do niewoli. Zdławiłam to uczucie i postarałam się mówić 
spokojnie.
- James Aleksander Malcolm MacKenzie Fraser - oznajmiłam formalnie, oddzielając 
od siebie poszczególne wyrazy. W taki właśnie sposób Jamie po raz pierwszy w 
dniu naszego 
ślubu oficjalnie mi się przedstawił pełnym imieniem i nazwiskiem. Wspomnienie 
wywołało 
nowy strumień łez. Otarłam je ramieniem, bo obie ręce miałam zajęte.
- Był góralem, z-zginął pod Culloden. - Nic nie pomagało, znowu płakałam. Łzy 
nie 
uśmierzały poczucia dojmującej straty i nie tłumiły rozpaczy, ale po prostu 
stanowiły jedyną 
dostępną mi reakcję na ból, którego w przeciwnym razie bym nie zniosła. 
Pochyliłam się 
lekko. Próbowałam choć trochę wyciszyć cierpienie. Z całej siły skoncentrowałam 
się na 
życiu, które niepostrzeżenie rozwijało się w moim brzuchu: jedyna spuścizna po 
Jamiem 
Fraserze.
Frank i lekarz wymienili spojrzenia. Oczywiście, dla nich bitwa pod Culloden to 
jedynie fragment dość odległej przeszłości. Dla mnie - wydarzenie zaledwie 
sprzed dwóch 
dni.
- Chyba powinniśmy dać pani Randall chwilę odpoczynku - zasugerował doktor. - 
Wydaje się mocno przygnębiona.
Frank przeniósł niepewne spojrzenie z lekarza na mnie.
- Cóż, z całą pewnością. Ale ja naprawdę chcę wiedzieć... o co tu chodzi, 
Claire. - 
Głaszcząc mnie po ręku, natknął się na srebrną obrączkę na serdecznym palcu 
prawej ręki. 
Schylił głowę, żeby ją dokładnie obejrzeć. Był to klejnocik ofiarowany mi przez 
Jamiego w 
prezencie ślubnym: szeroka srebrna wstążka utworzona ze splecionych w szkocki 
wzór pasm, 
z delikatnie grawerowanymi, stylizowanymi kwiatami ostu na łączeniach.
- Nie! - krzyknęłam w panice, gdy Frank spróbował zdjąć mi obrączkę. Wyrwałam 
rękę i zwiniętą pięść przytuliłam do brzucha poniżej biustu. Osłoniłam pierścień 
lewą dłonią, 
na której wciąż widniał złoty krążek ofiarowany mi przez Franka w dniu ślubu. - 
Nie, nie 
możesz mi jej zabrać, nie pozwolę! To moja ślubna obrączka!
- Ale posłuchaj, Claire... - wtrącił się lekarz. Przeszedł na drugą stronę łóżka 
i 
pochylony szeptał coś do ucha mojemu pierwszemu mężowi. Wychwyciłam tylko kilka 
słów: 
„...nie niepokoić żony akurat teraz. Szok...”. Raptem Frank zerwał się na równe 
nogi i na 
bardzo stanowcze żądanie lekarza opuścił pokój. Jednocześnie doktor dał głową 
sygnał jednej 
z pielęgniarek.
Ledwie poczułam ukłucie igły. Byłam tak pogrążona w świeżej fali rozpaczy, że na 
nic nie zwracałam uwagi. Jak przez mgłę doszły mnie pożegnalne słowa Franka:
- W porządku... ale, pamiętaj, Claire, i tak się wszystkiego dowiem!
Potem otoczyła mnie błogosławiona ciemność. Spałam bardzo długo, bez snów.
Roger przechylił karafkę i szczodrą ręką nalał trunku do szklanki. Z 
półuśmiechem 
wręczył naczynie Claire.
- Babcia Fiony zawsze twierdziła, że whisky jest dobra na wszystko.
- Widywałam gorsze środki. - Claire wzięła szklaneczkę i odpowiedziała mu 
również 
półuśmiechem.
Roger nalał także sobie. Usiadł obok Claire i powoli sączył alkohol.
- Próbowałam się go pozbyć - oświadczyła znienacka. - To znaczy Franka. 
Powiedziałam, że nigdy nie zrozumie moich odczuć, bez względu na to, co w jego 
mniemaniu 
naprawdę się zdarzyło. Oświadczyłam, że dam mu rozwód, że musi odejść i 
zapomnieć o 
mnie... że powinien kontynuować życie, które zaczął budować beze mnie.
- Jednak tego nie zrobił - zauważył Roger. Pochylił się, żeby zapalić stary 
elektryczny 
kominek. Teraz, gdy słońce już zaszło, w pokoju robiło się coraz chłodniej. - Z 
powodu 
twojej ciąży? - domyślił się.
Claire przez moment patrzyła na niego ostrym wzrokiem, potem uśmiechnęła się 
trochę krzywo.
- Tak, właśnie dlatego. Oznajmił mi, że tylko ostatni łajdak porzuciłby ciężarną 
kobietę pozbawioną środków do życia. A zwłaszcza taką, której władze umysłowe 
pozostawiają wiele do życzenia - dodała ironicznie. - Nie byłam tak zupełnie 
pozbawiona 
materialnych zasobów, wujek Lamb pozostawił mi drobną sumkę, ale też trzeba 
przyznać, że 
Frank w żadnym razie nie należał do łajdaków. - Omiotła spojrzeniem półki, gdzie 
stały prace 
historyczne jej męża. Grzbiety tomów połyskiwały w świetle lampy.
- Był bardzo przyzwoitym człowiekiem - stwierdziła miękko. Pociągnęła kolejny 
łyk i 
przymknęła oczy. - Ale też... wiedział albo podejrzewał, że sam nie mógłby mieć 
dzieci. 
Mocny cios dla człowieka tak żywo zainteresowanego genealogią. Snuł rozważania 
dynastyczne.
- Tak, rozumiem - powiedział wolno Roger. - Ale chyba nie czułby się dobrze w 
roli 
ojca dziecka poczętego przez innego mężczyznę?
Znów spoczęło na nim spojrzenie orzechowych oczu, ale tym razem łagodniejsze pod 
wpływem whisky i wspomnień.
- W zaistniałej sytuacji ojciec dziecka pozostawał nieznany, bo Frank w nic nie 
uwierzył, co mówiłam o Jamiem. No, a skoro nie wiedział, kim był tamten 
mężczyzna, a co 
gorsza uważał, że ja także tego nie wiedziałam, tylko pod wpływem szoku 
wymyśliłam sobie 
całą bajkę... więc, cóż, nikt na tym świecie nie mógłby mu rzucić w twarz, że to 
nie jego 
dziecko. A już z pewnością nie ja - dodała z prawie nieuchwytną nutką goryczy.
Claire przełknęła kolejny łyk, na tyle duży, że oczy lekko zaszły jej łzami. 
Dobrą 
chwilę poświęciła na ich wytarcie.
- Zresztą, aby już nie mieć co do tego żadnych wątpliwości, wywiózł mnie stąd. 
Do 
Bostonu - ciągnęła. - Zaproponowano mu dobre stanowisko w Harvardzie, gdzie nikt 
nas nie 
znał. I tam urodziła się Brianna.
Rozpaczliwy płacz obudził mnie po raz kolejny. Poszłam do łóżka o szóstej 
trzydzieści. Przedtem już pięciokrotnie wstawałam w nocy do dziecka. Rzuciłam 
półprzytomne spojrzenie na zegar. Była dopiero siódma. Z łazienki dobiegał 
radosny śpiew. 
Głos Franka przy słowach „Panuj, Brytanio” wzniósł się ponad szum wody.
Leżałam w łóżku i zastanawiałam się, czy zdołam wytrzymać ten płacz do czasu, 
gdy 
Frank wyjdzie spod prysznica i przyniesie mi Briannę. Ręce i nogi miałam ciężkie 
jak ołów z 
wyczerpania. Dziecko, jakby się domyślało, co mi przyszło do głowy, i 
rozkrzyczało się 
jeszcze głośniej. Płacz małej okresowo przechodził w ostry wrzask, od czasu do 
czasu 
przerywany gwałtownym wdechem powietrza. Odrzuciłam okrycie i zerwałam się na 
nogi, 
poganiana taką samą paniką, z jaką podczas drugiej wojny światowej witałam 
naloty 
Luftwaffe.
Poczłapałam wzdłuż chłodnego korytarza do pokoju dziecinnego. Trzymiesięczna 
Brianna leżała na wznak z buzią czerwoną od krzyku. Byłam tak otępiała z braku 
snu, iż 
długo docierało do mojej świadomości, że przecież przed swoim odejściem 
położyłam 
córeczkę na brzuszku.
- Najdroższa moja! Obróciłaś się! Zupełnie sama! - Przerażona swoim wyczynem 
Brianna wymachiwała różowymi piąstkami i wrzeszczała coraz głośniej. Powieki 
miała 
mocno zaciśnięte.
Wzięłam maleństwo na ręce, poklepałam po plecach i zamruczałam w czubek główki 
pokrytej rudawym meszkiem.
- Och, mój najdroższy skarbie! Jesteś taką mądrą dziewczynką!
- A to co? - Frank stanął w progu pokoju, wycierając ręcznikiem głowę, drugim 
owinął sobie biodra. - Czy Briannie coś się stało?
Podszedł do nas, wyglądał na zmartwionego. Im bardziej zbliżał się termin 
porodu, 
tym gwałtowniej kończyła się nasza wytrzymałość nerwowa. Frank był ciągle 
podenerwowany, a ja przerażona: żadne z nas nie miało pojęcia, jak ułożą się 
między nami 
stosunki, gdy na świecie pojawi się dziecko Jamiego Frasera. Kiedy pielęgniarka 
wyjęła 
Briannę z łóżeczka i podała ją domniemanemu ojcu ze słowami: „A oto pańska 
córeczka”, 
twarz Franka przypominała maskę bez wyrazu. Dopiero po chwili, gdy spojrzał na 
malutką 
buzię, równie doskonałą, jak pączek róży, jego rysy zmiękły, pojawił się w nich 
zachwyt. W 
ciągu tygodnia mała zawładnęła nim całkowicie, należał do niej duszą i ciałem.
Zwróciłam się do Franka z uśmiechem:
- Przekręciła się na brzuszek! Sama!
- Naprawdę? - Zarośniętą twarz męża rozjaśnił zachwyt. - Dość wcześnie, jak na 
taki 
wyczyn, prawda?
- Owszem. Doktor Spock twierdził, że dziecko ma na to jeszcze co najmniej 
miesiąc!
- A co on tam wie! Chodź tutaj, ślicznotko. Daj tatusiowi całusa za to, że 
jesteś 
przedwcześnie rozwinięta. - Podniósł miękkie ciałko w wygodnych różowych 
śpioszkach i 
ucałował nosek w kształcie guziczka. Brianna kichnęła. Oboje się roześmialiśmy.
Gwałtownie przestałam. Nagle uświadomiłam sobie, że śmiałam się po raz pierwszy 
od roku, a poza tym po raz pierwszy śmiałam się razem z Frankiem.
Mojemu mężowi przyszła do głowy ta sama myśl. Nasze spojrzenia się spotkały nad 
głową Brianny. W orzechowych oczach Franka pojawiła się czułość. Uśmiechnęłam 
się do 
niego, chociaż byłam lekko rozdygotana, bo stał przede mną prawie nagi. Kropelki 
wody 
ściekały po szczupłych ramionach i lśniły na gładkiej, smagłej skórze piersi.
Naszą idyllę niespodziewanie przerwała ostra woń spalenizny.
- Kawa! - Frank bezceremonialnie wcisnął Briannę w moje ramiona i rzucił się w 
stronę kuchni. Oba ręczniki zostały u moich stóp. Uśmiechnęłam się na widok 
gołych, 
świecących bielą pośladków. Poszłam za mężem statecznym krokiem, z dzieckiem na 
ręku.
Stał przy zlewie, nagi, wśród niemile pachnących oparów, które unosiły się z 
przypalonego dzbanka do parzenia kawy. Oparłam sobie Briannę na biodrze i drugą 
ręką 
zaczęłam przeszukiwać szafkę.
- Obawiam się, że nie ma już herbaty pomarańczowej, została tylko zwykła, w 
torebkach.
Frank skrzywił się z obrzydzeniem. Jako pełnokrwisty Anglik wolałby chłeptać 
wodę 
wprost z sedesu, niż napić się torebkowej herbaty. Opakowanie Liptona zostawiła 
pani 
Grossman, nasza dochodząca raz w tygodniu sprzątaczka. Ona z kolei uważała 
parzenie 
herbaty z liści za coś wyjątkowo brudnego i obrzydliwego.
- Nie, kupię sobie kawę po drodze na uniwersytet. Och, a propos, pamiętasz, że 
zaprosiliśmy na dzisiejszy obiad dziekana z żoną? Pani Hinchcliffe ma przynieść 
prezent dla 
Brianny.
- A, prawda - odparłam bez entuzjazmu. Zdążyłam już poznać Hinchcliffe’ów i 
wcale 
nie paliłam się do kolejnego spotkania. Wypadało jednak zdobyć się na wysiłek. 
Westchnęłam w duchu, przełożyłam dziecko na drugą stronę i sięgnęłam do szuflady 
po 
ołówek, żeby zrobić listę zakupów.
Brianna wtuliła buzię w mój czerwony, zdobiony aksamitem szlafrok. Mlaskała przy 
tym i pochrząkiwała głośno. Najwyraźniej szukała sutka.
- Chyba nie jesteś znowu głodna? - powiedziałam do czubka maleńkiej głowy. - Nie 
minęły jeszcze dwie godziny od ostatniego karmienia. - Jednak w odpowiedzi na 
zachowanie 
niemowlęcia z piersi zaczęło mi się sączyć mleko. Po chwili więc siedziałam i 
szykowałam 
się do karmienia.
- Pani Hinchcliffe twierdzi, że nie należy dawać dziecku piersi za każdym razem, 
kiedy zapłacze - zauważył Frank. - W ten sposób tylko się je rozpieszcza. Należy 
się trzymać 
ścisłych godzin karmienia.
Nie po raz pierwszy mój mąż przytaczał opinie pani Hinchcliffe odnoszące się do 
wychowania dzieci.
- No to ją rozpieszczę - odparłam chłodno, nie patrząc na Franka. Małe usteczka 
zacisnęły się gwałtownie i Brianna zaczęła ssać z ogromnym apetytem. Wiedziałam 
też, że w 
opinii pani Hinchcliffe karmienie piersią jest i wulgarne, i niehigieniczne. 
Byłam innego 
zdania, zwłaszcza że w pamięci miałam cały szereg osiemnastowiecznych 
niemowlaków z 
zadowoleniem ssących matczyną pierś.
Frank westchnął, ale nie powiedział już ani słowa. Po chwili odłożył uchwyt do 
garnków i ruszył w kierunku drzwi.
- A zatem - odezwał się speszony - widzimy się około szóstej. Czy ci coś 
przynieść, 
żebyś nie musiała wychodzić z domu?
Uśmiechnęłam się do niego przelotnie:
- Dziękuję, dam sobie radę.
- To dobrze. - Przez chwilę stał niezdecydowany, podczas gdy ja układałam Bree 
wygodniej na kolanach, tak że w zgięciu ramienia spoczęła główka dziecka. 
Krągłość małego 
łebka harmonizowała z krzywizną pełnych piersi. Podniosłam wzrok. Frank z 
napięciem 
obserwował mój na pół obnażony biust.
Zerknęłam w dół i dostrzegłam początki erekcji. Szybko pochyliłam się nad 
dzieckiem, żeby ukryć wypieki na twarzy.
- Do widzenia - wymamrotałam z ustami przy główce małej.
Przez chwilę stał nie poruszony, potem pocałował mnie w policzek. Jego ciepłe 
ciało 
znalazło się niepokojąco blisko.
- Do widzenia, Claire - odparł miękko. - Zobaczymy się wieczorem.
Nie zajrzał już do kuchni przez wyjściem, miałam więc możliwość nakarmienia 
Brianny i doprowadzenia emocji do stanu równowagi.
Od powrotu z przeszłości ani razu nie widziałam męża nagiego, zawsze ubierał się 
w 
łazience albo w garderobie. Nigdy też, aż do dzisiejszego ostrożnego cmoknięcia, 
nie 
próbował mnie całować. Moja ciąża była mocno zagrożona, co wykluczało dzielenie 
z 
Frankiem łóżka, nawet gdybym miała na to ochotę. A nie miałam.
Powinnam zauważyć, że to nadchodzi, ale niczego nie spostrzegłam. Pogrążona 
najpierw w absolutnej rozpaczy, potem w apatii i odrętwieniu związanym z 
nadchodzącym 
macierzyństwem usuwałam ze świadomości wszystko, co nie wiązało się z rosnącym 
brzuchem. Po przyjściu Brianny na świat żyłam od jednego karmienia do drugiego, 
a te 
krótkie momenty, kiedy mogłam trzymać jej miękkie ciałko tuż przy piersi, 
przynosiły 
chwilowe wytchnienie od myśli i wspomnień, płynące z czysto zmysłowej 
przyjemności 
dotykania i przytulania córki.
Frank również pieścił małą i chętnie się z nią bawił. Nieraz zasypiał w 
ulubionym 
głębokim fotelu z dzieckiem wyciągniętym na swym długim i chudym ciele. W cichej 
zgodzie chrapali oboje w najlepsze, a delikatny różowy policzek wtulał się w 
męską pierś. My 
dwoje natomiast nie dotykaliśmy się wzajemnie, a nawet o niczym ważnym nie 
rozmawialiśmy. Ograniczaliśmy się wyłącznie do wymiany podstawowych, codziennych 
informacji. Jedynym wspólnym tematem była oczywiście Brianna.
Moje maleństwo znalazło się w centrum zainteresowania nas obojga. W tym jednym 
punkcie osiągaliśmy natychmiastowe porozumienie i mogliśmy zbliżyć się do siebie 
na 
odległość ramienia. A teraz nagle się okazało, że taką odległość Frank przestał 
uważać za 
bliską.
Mogłam to zrobić, przynajmniej fizycznie. Tydzień wcześniej wypadła mi kontrolna 
wizyta u lekarza. Pan doktor przymrużył oko, po ojcowsku klepnął mnie w tyłek i 
zapewnił, 
że w każdej chwili mogę podjąć „relacje” ze swoim mężem.
Wiedziałam, że podczas mojej nieobecności Frank nie żył w celibacie. Miał blisko 
pięćdziesiąt lat, ale nadal był bardzo przystojny: szczupły i muskularny, z 
ciemną lśniącą 
czupryną. Na wszystkich przyjęciach kobiety kręciły się wokół niego niczym 
pszczoły wokół 
słoika z miodem i wydawały z siebie pomruki seksualnego podniecenia.
Zwłaszcza jedna dziewczyna o brązowych włosach zwróciła na siebie moją uwagę. 
Pojawiła się na przyjęciu dla pracowników wydziału. Przez długi czas tkwiła w 
kącie i znad 
kieliszka spoglądała na Franka smutnymi oczyma. Potem po pijanemu zaczęła się 
mazać i 
została odstawiona do domu przez dwie przyjaciółki, które kolejno rzucały na 
Franka i na 
mnie złe spojrzenia. Stałam u jego boku, w ciążowej sukience w kwiatki.
Trzeba jednak Frankowi przyznać, że w tych sprawach zachowywał dyskrecję. Na noc 
zawsze wracał do domu i zadawał sobie wiele trudu, żeby na kołnierzyku koszuli 
nie 
pozostawały ślady szminki. A teraz najwyraźniej zamierzał powrócić na łono 
rodziny. Miał 
do tego prawo: ostatecznie znów byłam jego żoną.
Na przeszkodzie stał tylko jeden problem. To nie do Franka wyciągałam ręce, gdy 
budziłam się w środku nocy. To nie jego gładkie, gibkie ciało widziałam we śnie 
i podniecało 
mnie tak, że byłam mokra i z trudem łapałam powietrze, a moje serce waliło 
głucho od 
wspomnień tych częściowo zapomnianych pieszczot. Ale już nigdy nie będzie mi 
dane 
dotknąć upragnionego mężczyzny.
- Jamie - szeptałam. - Och, Jamie. - Rankami płakałam, a moje łzy zdobiły rudy 
meszek na główce Brianny. W dziennym świetle błyszczały niczym perły i brylanty.
Nie był to dobry dzień. Brianna odparzyła sobie pupę i była rozdrażniona. Niemal 
bez 
przerwy domagała się, żeby ją brać na ręce. Naprzemiennie ssała i grymasiła, co 
chwilę pluła, 
brudząc i mocząc mi ubranie. Przed jedenastą aż trzy razy musiałam zmieniać 
bluzkę.
Ciężki stanik, przeznaczony dla karmiących matek, otarł mi skórę pod pachami. 
Bolały mnie sutki. Gdy pracowicie porządkowałam dom, spod podłogi rozległ się 
brzęk i 
regulator ogrzewania podłogowego z cichym westchnieniem wyzionął ducha.
- Nie, następny tydzień mi nie odpowiada - powiedziałam przez telefon majstrowi. 
Rzuciłam okiem w stronę okna. Zimna lutowa mgła groziła wdarciem się przez 
szpary i 
otoczeniem nas ze wszystkich stron. - W domu jest tu zaledwie pięć stopni, a ja 
mam 
trzymiesięczne niemowlę! - Wspomniane maleństwo siedziało w swym foteliku, 
opatulone 
we wszystkie możliwe koce, i darło się na całe gardło. Ignorując wypowiedź 
rozmówcy, 
przez dobrych kilka sekund trzymałam słuchawkę tuż koło szeroko rozwartej buzi 
Brianny.
- Przekonał się pan? - spytałam, gdy znów przyłożyłam słuchawkę do ucha.
- W porządku, proszę pani - odparł zrezygnowany głos. - Zajrzę dziś po południu, 
między dwunastą a szóstą.
- Między dwunastą a szóstą? Nie może pan dokładniej określić czasu? Muszę wyjść 
po zakupy - zaprotestowałam.
- Nie pani jedna ma awarię ogrzewania w domu - warknął i przerwał połączenie. 
Spojrzałam na zegar: wpół do dwunastej. Nie miałam cienia szans, żeby kupić 
wszystko w 
trzydzieści minut. Zakupy w towarzystwie niemowlęcia stanowiły dwugodzinną 
ekspedycję, 
wymagającą bogatego wyposażenia i olbrzymich nakładów energii.
Zgrzytając zębami, zadzwoniłam do bardzo drogiego supermarketu. Zamówiłam 
niezbędne produkty i poprosiłam o dostawę do domu. W końcu zajęłam się 
dzieckiem, które 
kolorem przypominało już bakłażan i rozsiewało wokół siebie niemiłą woń.
- Ojej, kochanie. Zaraz ci będzie znacznie milej - przemawiałam kojąco podczas 
ścierania brązowej mazi z mocno zaczerwienionej pupki. Mała wygięła się w łuk, 
byle jak 
najdalej odsunąć pośladki od lepkiej myjki, i rozkrzyczała się jeszcze głośniej. 
Rozsmarowałam grubą warstwę wazeliny i założyłam Briannie dziesiątą już tego 
dnia 
pieluchę; dostawy czystych pieluch spodziewano się dopiero nazajutrz. W całym 
domu 
cuchnęło amoniakiem.
- No już, najdroższa, spokojnie. - Kołysałam ją na ręku, poklepywałam, ale 
córeczka 
ignorowała moje wysiłki i dalej krzyczała ile sił w płucach. Nie mogłam jej za 
to winić: 
biedna pupka wyglądała jak piwonia. Należałoby położyć dziecko nago na jakimś 
ręczniku, 
ale przy braku ogrzewania było to niemożliwe. Obie miałyśmy na sobie grube 
swetry i ciężkie 
zimowe kurtki, co sprawiało, że częste karmienie stało się jeszcze większą 
udręką niż zwykle; 
dokopywanie się do piersi zajmowało długie minuty, a w tym czasie dziecko 
krzyczało 
wniebogłosy.
Brianna nie zmrużyła oka na dłużej niż dziesięć minut, w konsekwencji czuwałam i 
ja. 
Kiedy wreszcie o czwartej obu nam jednocześnie udało się zdrzemnąć, już po 
piętnastu 
minutach zostałyśmy brutalnie wyrwane ze snu przez hałaśliwe przybycie montera. 
Głośno 
dobijał się do drzwi. Wcześniej nie zadał sobie trudu odłożenia wielkiego, 
metalowego klucza 
do rur.
Jedną ręką tuliłam dziecko do piersi, drugą zabrałam się za przyrządzanie 
obiadu. Z 
piwnicy dochodziły zgrzyty i gwałtowne walenia.
- Niczego nie obiecuję, ale na razie ma pani ciepło. - Monter pojawił się 
znienacka. 
Wytarł smugę smaru z pomarszczonego czoła i pochylił się nad Brianną. Dziecko w 
miarę 
spokojnie leżało na moim ramieniu i głośno ssało własny kciuk.
- No, i jak ci ten palec smakuje, skarbie? - spytał. - Wie pani, mówią, że nie 
należy 
pozwalać dziecku na ssanie kciuka - poinformował mnie, prostując się. - 
Wykrzywia zęby, a 
potem trzeba je prostować.
- Naprawdę? - wycedziłam. - Ile jestem panu winna?
Pół godziny później kurczak leżał już w brytfannie: nafaszerowany, zszyty, 
obłożony 
rozdrobnionym czosnkiem, gałązkami rozmarynu i skórką cytryny. Jeszcze parę 
kropel soku 
cytrynowego na wysmarowane masłem mięso i mogłam wsadzić ptaka do pieca, i 
zabrać się 
za przebieranie Brianny i siebie. Kuchnia wyglądała tak, jakby buszował po niej 
niedoświadczony złodziej: wszystkie szafki były otwarte, na blatach poniewierały 
się 
rozmaite narzędzia kuchenne. Po drodze zasunęłam kilka szuflad. Zamknęłam też 
drzwi do 
kuchni. Miałam nadzieję, że powstrzyma to panią Hinchcliffe od zaglądania do 
środka, bo na 
jej dobre wychowanie nie można było liczyć.
Frank kupił dla Brianny piękną różową sukienkę. Koronki wokół dekoltu budziły 
moje zastrzeżenia, ale mimo wszystko sprawiały wrażenie delikatnych.
- Cóż, spróbujemy - oświadczyłam córce. - Tatuś chciałby, żebyś ładnie 
wyglądała. 
Postaraj się tego nie zapluć!
Brianna zamknęła oczy, wyprężyła się parę razy, chrząknęła i zrobiła kupę.
- Och, znakomicie! - powiedziałam szczerze. Oznaczało to zmianę prześcieradła w 
łóżeczku, ale przynajmniej pupie nie groziło mocniejsze odparzenie. Po 
uprzątnięciu kupy i 
założeniu świeżej pieluchy starannie wytarłam małej nos i buzię, strzepnęłam 
różową 
sukienkę i ostrożnie przełożyłam ją przez główkę córki. Brianna mrugnęła do 
mnie, 
zagulgotała z zachwytu i pomachała piąstkami.
Opuściłam głowę i zrobiłam: „Pufff!” prosto w jej pępek, co wywołało szaloną 
radość 
dziecka. Powtórzyłyśmy tę zabawę jeszcze parę razy, zanim zabrałam się za 
uciążliwą pracę, 
czyli zakładanie sukienki.
Brianna nie polubiła nowego stroju. Gdy próbowałam wcisnąć jej pulchne łapki w 
bufiaste rękawy, rozpłakała się rozdzierająco.
- Co się stało? - spytałam zaskoczona. Znałam już wszystkie rodzaje jej płaczu, 
w 
większości przypadków wiedziałam także, co chciała nimi wyrazić, lecz tym razem 
krzyk był 
inny: brzmiał w nim lęk i ból. - O co chodzi, kochanie?
Wrzeszczała zajadle, po policzkach ciekły łzy. Gorączkowo odwróciłam ją na 
brzuszek. Sądziłam, że dostała nagłego ataku kolki, ale nie podciągała kolan po 
sobie w górę. 
Walczyła zaciekle. Dopiero gdy przewróciłam ją ponownie, żeby wziąć na ręce, 
zauważyłam 
długą czerwoną pręgę na wewnętrznej stronie machającego ramienia. W materiale 
sukienki 
została szpilka, która zadrapała skórę, gdy naciągałam rękaw na pulchną łapkę.
- Och, dziecinko! Przepraszam! Mamusi jest bardzo przykro! - Pociekły mi łzy, 
gdy 
usuwałam szpilkę. Przytuliłam dziecko i pogłaskałam uspokajająco. Usiłowałam 
wyciszyć 
także własne przerażenie i poczucie winy. Oczywiście, że nie miałam zamiaru jej 
skaleczyć, 
ale przecież ona tego nie wiedziała.
- Moja najdroższa - wymruczałam. - Już dobrze. Tak, mamusia cię kocha, wszystko 
w 
porządku. - Dlaczego nie przyszło mi do głowy, żeby sprawdzić, czy w materiale 
nie ma 
szpilek? A w ogóle co za idiota pakuje niemowlęce ubranka, posługując się 
szpilkami? 
Targana naprzemiennie wściekłością i poczuciem winy ubrałam Briannę, otarłam jej 
buzię i 
zaniosłam do sypialni. Położyłam ją na łóżku, a sama pospiesznie przebrałam się 
w 
przyzwoitą spódnicę i świeżą bluzkę.
Dzwonek odezwał się, gdy naciągałam rajstopy. Na jednej stopie zauważyłam 
dziurę, 
ale nie miałam już czasu, żeby temu zaradzić. Wepchnęłam nogi w przyciasne 
pantofelki ze 
skóry aligatora, porwałam Briannę i pospieszyłam do drzwi.
Za progiem stał Frank, zbyt obładowany pakunkami, żeby posłużyć się kluczem. W 
wolną rękę wzięłam od niego wszystko i położyłam na stole w holu.
- Obiad gotowy, skarbie? Przyniosłem nowy obrus i serwetki. Nasze są już 
podniszczone. No i wino, rzecz jasna. - Uniósł butelkę, uśmiechnął się, potem 
zmierzył mnie 
wzrokiem i spoważniał. Z dezaprobatą przenosił spojrzenie z moich rozczochranych 
włosów 
na bluzkę przed sekundą ubrudzoną ulanym mlekiem.
- Claire, na Boga - powiedział. - Powinnaś się trochę wyszykować! Nie masz 
przecież 
nic innego do roboty. Całe dnie spędzasz w domu. Nie mogłaś poświęcić kilku 
minut na...
- Nie - odparłam głośno. Całkowicie wyczerpana wepchnęłam mu Briannę w ramiona. 
Dziecko znowu marudziło. - Nie - powtórzyłam. Wyjęłam z jego rąk butelkę wina. 
Nie 
stawiał oporu. - Nie! - wrzasnęłam i tupnęłam nogą. Machnęłam butelką. Frank 
zdołał 
odskoczyć. Trafiłam prosto we framugę. Czerwone bryzgi beaujolais przeleciały 
przez próg, 
na podłogę posypały się odłamki szkła. Połyskiwały w świetle wpadającym przez 
otwór 
wejściowy.
Część butelki, która mi pozostała w ręku, rzuciłam w azalie i tak jak stałam, 
bez 
płaszcza, pobiegłam ścieżką prosto w lodowatą mgłę. Koło furtki minęłam 
zaskoczonych 
Hinchcliffe’ów, którzy pojawili się pół godziny przed czasem. Prawdopodobnie 
chcieli 
przyłapać mnie na domowych niedociągnięciach. Miałam nadzieję, że obiad sprawi 
im 
przyjemność.
Ciepły nawiew w samochodzie skierowałam na stopy. Jechałam zupełnie bez celu, 
dopóki się nie okazało, że bak jest niemal pusty. Nie zamierzałam wracać do 
domu, 
przynajmniej na razie. Jakaś całonocna kawiarnia? W tym momencie uświadomiłam 
sobie, że 
jest piątek i dochodzi północ. Mimo wszystko było takie miejsce, do którego 
mogłam 
pojechać. Zawróciłam w kierunku przedmieścia, gdzie mieszkaliśmy, i ruszyłam do 
kościoła 
Świętego Finbara.
O tak późnej porze kaplica była już zamknięta. Obawiano się kradzieży albo aktów 
wandalizmu. Dla spóźnionych adoratorów tuż pod klamką zainstalowano 
elektroniczny 
zamek. Przyciśnięcie trzech guzików w odpowiedniej kombinacji zwalniało zapadkę 
i 
umożliwiało wejście do środka.
Wolnym krokiem przeszłam na tyły kaplicy. Musiałam wpisać swoje nazwisko do 
książki wejść, umieszczonej u stóp figury świętego Finbara.
- Finbar? - powtórzył z niedowierzaniem Frank, gdy pierwszy raz o nim usłyszał. 
- 
Przecież nie ma takiego świętego.
- A właśnie, że jest - upierałam się z satysfakcją. - Był biskupem w Irlandii, 
żył w 
dwunastym wieku.
- Aaa, Irlandczyk - skwitował lekceważąco Frank. - To wszystko wyjaśnia. Ale w 
żaden sposób nie potrafię zrozumieć... - urwał, najwyraźniej szukał odpowiednich 
słów, żeby 
pytanie zabrzmiało taktownie. - Eee... no, cóż... dlaczego?
- Co dlaczego?
- Dlaczego bierzesz udział w Nieustającej Adoracji. Nigdy przedtem nie 
zdradzałaś 
żadnych zapędów do dewocji, podobnie zresztą jak ja. I nie chodzisz na msze. 
Ojciec Beggs 
co tydzień dopytuje się o ciebie.
Potrząsnęłam głową.
- Naprawdę nie wiem, jak to wyjaśnić, Frank. Po prostu odczuwam potrzebę... 
takiego 
postępowania. - Zerknęłam na niego bezradnie. - Tam jest... tak spokojnie - 
zakończyłam.
Otworzył usta, jakby chciał coś jeszcze powiedzieć, ale tylko odwrócił się i 
potrząsnął 
głową.
Wokół panował spokój. O tej godzinie przykościelny parking był prawie pusty. 
Tylko 
jeden samochód połyskiwał tajemniczą czernią pod latarnią łukową. Należał do 
dyżurnego 
adoratora. Wpisałam się do książki i przeszłam dalej. Zakasłałam cicho, żeby 
taktownie 
zwrócić uwagę dyżurnego na swoją obecność, bez zwracania się do niego 
bezpośrednio. Był 
to potężnie zbudowany mężczyzna w obcisłej, żółtej wiatrówce. Uklękłam za nim. 
Po chwili 
podniósł się, przyklęknął przed ołtarzem i ruszył w stronę drzwi. Po drodze 
kiwnął mi głową.
Drzwi zatrzasnęły się i zostałam sama, jeśli nie liczyć Sakramentu ustawionego 
na 
ołtarzu w wielkiej, złotej, lśniącej niczym słońce monstrancji. Obok stały dwie 
wysokie 
świece. Białe i gładkie paliły się równym płomieniem w nieruchomym powietrzu. 
Przymknęłam oczy. Wsłuchałam się w ciszę.
Wydarzenia całego dnia tłukły mi się po głowie, tworzyły chaos myśli i uczuć. 
Spacer 
bez płaszcza spowodował, że cała trzęsłam się z zimna. Powoli zaczęłam się 
rozgrzewać. 
Dłonie, zaciśnięte w pięści, rozluźniły się i swobodnie spoczęły na kolanach.
Na koniec, jak zwykle w tym miejscu, przestałam myśleć. Sama nie wiedziałam, czy 
był to rezultat stanięcia w obliczu wieczności, czy też zwyczajnego poddania się 
krańcowemu 
wyczerpaniu, ale moje poczucie winy wobec Franka zelżało. Osłabł także dojmujący 
żal, 
przycichła tęsknota za Jamiem. Nawet ustawiczny wpływ macierzyństwa na moje 
uczucia 
zmalał do poziomu szumów, nie głośniejszych niż bicie serca, regularne i kojące 
w ciemnej 
kaplicy.
- Och, Boże - wyszeptałam. - Polecam Twojej łasce duszę sługi Twego, Jamiego. - 
I 
moją, dodałam w duchu.
Siedziałam nieruchomo i obserwowałam odblask płomyków świec, pełgający po złotej 
powierzchni monstrancji, póki nie dosłyszałam w przejściu za moimi plecami 
cichych kroków 
następnego adoratora. Po chwili nowo przybyły ciężko przyklęknął. Przez całą 
dobę, godzina 
po godzinie, trwały te jednoosobowe dyżury. Błogosławiony Sakrament nigdy nie 
pozostawał 
sam.
Po kilku minutach podniosłam się z kolan i wyślizgnęłam z ławki. Pochyliłam 
przed 
ołtarzem głowę. W drodze na tyły kaplicy dojrzałam jakąś postać siedzącą w 
ostatnim 
rzędzie, w cieniu posągu świętego Antoniego. Gdy podeszłam bliżej, mężczyzna 
wstał. 
Między ławkami ruszył ku przejściu, żeby wyjść mi naprzeciw.
- Co ty tu robisz? - spytałam szeptem.
Frank wskazał głową nowego adoratora, pogrążonego już w kontemplacji. Ujął mnie 
za łokieć i lekko pociągnął w stronę wyjścia.
Z awanturą zaczekałam, aż zamkną się za nami drzwi kaplicy. Dopiero wtedy 
wyrwałam się i stanęłam twarzą w twarz z mężem.
- Co jest? - rzuciłam gniewnie. - Dlaczego za mną przyszedłeś?
- Martwiłem się o ciebie. - Wskazał ręką na parking, gdzie jego wielki buick 
roztaczał 
opiekę nad moim małym fordem. - Poruszanie się o tej porze jest dość 
niebezpieczne dla 
kobiety. Przyszedłem, żeby cię zabrać do domu. To wszystko.
Nawet słowem nie wspomniał o Hinchcliffe’ach czy o proszonym obiedzie. Moja 
irytacja częściowo się rozpłynęła.
- Och, a co zrobiłeś z Brianną?
- Poprosiłem naszą sąsiadkę, starą panią Munsing, żeby nastawiała uszu, czy 
dziecko 
nie płacze. Ale mała spała jak suseł i nie sądzę, żeby się obudziła. A teraz 
chodź, bo zimno.
Faktycznie; lodowaty wiatr znad zatoki tworzył białe wiry wokół latarni 
łukowych. 
Ubrana tylko w cienką bluzkę trzęsłam się jak galareta.
- Spotkamy się w domu - powiedziałam.
Gdy weszłam do pokoju dziecinnego, by upewnić się, że z Brianną wszystko w 
porządku, przyjemnie otuliło mnie ciepło. Córeczka wciąż jeszcze spała, ale dość 
niespokojnie kręciła rudą główką, otwierając i zamykając buzię niczym ryba 
wyciągnięta z 
wody.
- Robi się głodna - szepnęłam do Franka. Wszedł do pokoju w ślad za mną i ponad 
moim ramieniem z upodobaniem przyglądał się dziecku. - Lepiej ją nakarmię, zanim 
pójdę do 
łóżka. Będzie dłużej spała rano.
- Zrobię ci coś ciepłego do picia - powiedział i wymknął się do kuchni, gdy ja 
brałam 
na ręce śpiący, ciepły tobołek.
Wyssała pokarm tylko z jednej piersi, ale było widać, że jest najedzona. Miękkie 
usta, 
jeszcze pełne mleka oderwały się od sutka, główka ciężko spoczęła na moim 
ramieniu. Ani 
łagodne potrząsanie, ani ciche wołanie nie zdołały nakłonić maleństwa do ssania 
z drugiej 
strony. W końcu dałam za wygraną. Delikatnie poklepałam Briannę. Rozległo się 
słabe, ale 
pełne kontentacji beknięcie, po którym dał się słyszeć miarowy oddech 
absolutnego 
zaspokojenia. Położyłam swoją pociechę do łóżeczka.
- Zasnęła? - Frank naciągnął na Briannę kocyk ozdobiony żółtymi wiewiórkami.
- Tak. - Siedziałam w biurowym fotelu, zbyt wyczerpana fizycznie i psychicznie, 
żeby 
się podnieść. Frank stanął za mną i lekko położył rękę na moim ramieniu.
- A więc on nie żyje? - spytał łagodnie.
Na końcu języka miałam uwagę, że przecież już mu to mówiłam, ale powstrzymałam 
się. Zamknęłam usta i tylko skinęłam głową. Kołysałam się powoli i wpatrywałam w 
ciemne 
łóżeczko z jego malutką mieszkanką.
Prawa pierś boleśnie mi obrzmiała. Bez względu na to, jak bardzo byłabym 
zmęczona, 
i tak nie zdołałabym zasnąć bez uprzedniego ściągnięcia nadmiaru pokarmu. 
Westchnęłam z 
rezygnacją i sięgnęłam po odciągacz do mleka, niezgrabne, śmiesznie wyglądające 
gumowe 
urządzenie. Używanie go nie przydawało godności i było nieporęczne, ale wolałam 
to od 
przemoczenia pościeli mlekiem i ostrego bólu, który obudziłby mnie za godzinę.
Machnęłam na Franka, żeby wyszedł.
- Kładź się spać. To mi zajmie tylko parę minut, ale muszę...
Zamiast wyjść czy odpowiedzieć, wyjął mi odciągacz z ręki i położył na stole. 
Zupełnie jakby poruszane niezależnie, bez udziału Franka, jego ręce wolno 
uniosły się w 
ciepłej ciemności pokoju dziecinnego i łagodnie objęły powiększoną pierś.
Jego głowa opadła niżej. Wargi delikatnie zamknęły się na sutku. Jęknęłam. 
Czułam 
niemal bolesne kłucie, gdy mleko przepływało wąskimi przewodami. Położyłam dłoń 
na 
głowie Franka i przyciągnęłam ją bliżej ku sobie.
- Mocniej - szepnęłam. Jego usta były miękkie, ich nacisk bardzo łagodny. Nie do 
porównania z bezwzględnym chwytem twardych, bezzębnych dziąseł niemowlęcia, 
które 
wczepiały się bezlitośnie i domagały się pokarmu, a swą łapczywością z miejsca 
uruchamiały 
obfitą fontannę.
Frank ukląkł. Zastanawiałam się, czy tak właśnie czuje się Bóg, patrząc na tłumy 
czcicieli u swych stóp, czy Jego też ogarnia łagodność i współczucie? Otępienie 
wywołane 
zmęczeniem sprawiło, że w moich oczach wszystko działo się w zwolnionym tempie, 
jakbyśmy oboje poruszali się pod wodą. Ręce Franka przesuwały się powoli niczym 
kołyszące się wodorosty, dotykały mojego ciała tak łagodnie, jak pęk morskiej 
trawy, unosząc 
mnie z siłą przypływu i kładąc na brzegu niewielkiego dywanika. Zamknęłam oczy i 
pozwoliłam, by ten potężny prąd uniósł mnie ze sobą.
Frontowe drzwi starej plebanii otworzyły się ze zgrzytem zardzewiałych zawiasów, 
obwieszczając powrót Brianny Randall. Roger poderwał się na nogi i pognał do 
holu, 
przyciągnięty dźwiękiem dziewczęcych głosów.
- Pół kilograma najlepszego masła... Kazałaś mi to kupić, no więc kupiłam, ale 
cały 
czas zastanawiałam się, czy istnieje masło drugiego gatunku albo jeszcze 
gorsze... - Brianna 
wręczała sprawunki Fionie, śmiejąc się i mówiąc jednocześnie,
- No, jeżeli będziesz robić zakupy u tego starego drania, Wicklowa, to masz 
ogromną 
szansę trafić na to gorsze - przerwała jej Fiona. - Och, przyniosłaś cynamon, 
świetnie! Zaraz 
upiekę cynamonowe bułeczki. Chcesz popatrzeć, jak się je robi?
- Tak, ale najpierw kolacja. Umieram z głodu! - Brianna wspięła się na palce. Z 
nadzieją wyławiała zapachy płynące z kuchni. - Co będziemy jeść? Podroby 
jagnięce?
- O Boże, prawdziwa z ciebie Angielka, szkoda słów! Przecież tego nie jada się 
wiosną! Owce bije się dopiero jesienią.
- Czy ja jestem Angielka? - Brianna była zachwycona pomysłem.
- Jasne, głupolu. Ale i tak cię lubię.
Dziewiętnastoletnia, nieco pulchna i czarująca Fiona śmiała się radośnie do 
Brianny, 
która o głowę przerastała szkocką koleżankę. Od córki Jamiego biła siła i 
powaga, co 
upodabniało ją do średniowiecznej rzeźby. Z długim, prostym nosem oraz długimi 
włosami, 
połyskującymi czerwienią i złotem pod szklaną kulą sufitowego oświetlenia 
wyglądała tak, 
jakby właśnie zeszła ze stron iluminowanego manuskryptu, o barwach dostatecznie 
żywych, 
by bez większej szkody przetrwać tysiąc lat.
Roger nagle uświadomił sobie, że tuż obok niego stoi Claire Randall. Patrzyła na 
córkę, a w jej spojrzeniu mieszały się ze sobą: miłość, duma i jeszcze coś... 
może 
wspomnienia? Z lekka zaszokowany młody historyk uzmysłowił sobie, że Jamie 
Fraser 
również musiał odznaczać się nie tylko odziedziczonym po wikingach cechami 
zewnętrznymi, uderzającym wzrostem i rudymi włosami, ale prawdopodobnie tym 
samym 
charyzmatycznym sposobem bycia.
To coś zupełnie niebywałego, myślał Roger. Przecież Brianna nie robiła ani nie 
mówiła niczego niezwykłego, a nie dawało się zaprzeczyć, iż przyciągała do 
siebie ludzi. 
Było w tej dziewczynie coś pociągającego, niemal magnetycznego, co kazało 
wszystkim 
krążyć wokół niej i pławić się w jej blasku.
Z pewnością to coś wpływało też na niego, Rogera. Brianna odwróciła się do 
młodego 
gospodarza i uśmiechnęła. To wystarczyło, żeby zupełnie nieświadomie podszedł do 
niej tak 
blisko, że mógł dostrzec piegi na jej policzkach i zwietrzyć delikatną woń 
tytoniu fajkowego, 
którą przyniosła z wyprawy po sklepach.
- Witaj - rzucił z uśmiechem. - Dopisało ci szczęście u Clansa czy może byłaś 
zbyt 
zajęta usługiwaniem Fionie?
- Usługiwaniem? - Z rozbawienia oczy dziewczyny przybrały kształt trójkątów. - 
Patrzcie państwo! Najpierw nazywają mnie Angielką, potem sługą i podnóżkiem. Jak 
wy, 
Szkoci, zwracacie się do ludzi, gdy usiłujecie być dla nich mili?
- Skarrrrbie - odparł, przesadnie podkreślając „r”, co rozśmieszyło obie 
dziewczyny.
- To brzmi jak warczenie niezadowolonego szkockiego teriera - zauważyła Claire.
- Znalazłaś coś ciekawego w bibliotece, Bree?
- Mnóstwo rzeczy - odparła dziewczyna i zaczęła grzebać w stosie kserokopii 
rzuconych w holu na stół. - Prawie wszystko zdążyłam przeczytać, gdy robili dla 
mnie 
odbitki; to okazało się najciekawsze. - Brianna wyciągnęła jakąś kartkę i podała 
ją Rogerowi.
Tekst był fragmentem książki zawierającej zbiór szkockich legend; pierwsza 
nosiła 
tytuł: Spadający Antałek.
- Legendy? - spytała Claire, zaglądając mu przez ramię. - Czy o nie nam właśnie 
chodzi?
- Niczego nie można wykluczyć. - Skupiony na tekście Roger odpowiadał tak, jakby 
duchem był zupełnie nieobecny. - Aż do połowy dziewiętnastego wieku większość 
opowieści 
szkockich górali żyła wyłącznie w tradycji ustnej. A to oznacza, że ściśle nie 
rozgraniczano 
legend o postaciach historycznych, baśni o istotach nadprzyrodzonych czy też 
opowieści o 
heroicznych czynach dawnych bohaterów. Uczeni, którzy spisywali te historie, 
często sami 
nie wiedzieli do końca, z czym mają do czynienia. Czasami była to mieszanina 
faktów i 
mitów, zdarzały się jednak opisy autentycznych zdarzeń.
- Ta legenda, na przykład - podał papier Claire - brzmi dość autentycznie. 
Opisuje 
historię, która dała nazwę określonej formacji skalnej w górach Szkocji.
Claire założyła kosmyk włosów za ucho i schyliła głowę, żeby odczytać tekst w 
przyćmionym górnym świetle. Fiona, zbyt przyzwyczajona do zatęchłych dokumentów 
i 
nudnych wywodów historycznych, aby się tym akurat zainteresować, poszła do 
kuchni 
dopilnować obiadu.
- „Spadający Antałek - czytała Claire. - Ta niezwykła formacja skalna, położona 
nad 
niewielką rzeczułką, lecz w pewnym od niej oddaleniu, nazwana została w ten 
sposób, aby 
upamiętnić historię jakobickiego właściciela ziemskiego i jego służącego. Ów 
pan, jeden z 
nielicznych szczęśliwców, którym udało się uniknąć masakry pod Culloden, z 
trudem dotarł 
do domu. Musiał ukrywać się przez siedem lat w jaskini na swoich gruntach, bo 
Anglicy 
przeczesywali góry w poszukiwaniu zwolenników Karola Stuarta. Dzierżawcy 
właściciela 
ziemskiego lojalnie dotrzymywali sekretu, dostarczali do kryjówki jedzenie i 
wszystko, co 
było potrzebne. Mówiąc o swoim panu, używali nazwiska Dunbonnet, tak by pod 
żadnym 
pozorem, nawet przypadkowo, nie zdradzić jego obecności Anglikom, którzy dość 
często 
pojawiali się w okolicy.
Któregoś dnia chłopiec niosący panu do jego pieczary beczułkę piwa natknął się 
na 
szlaku na grupę angielskich dragonów. Dzielnie odmówił żołnierzom odpowiedzi na 
pytania. 
Nie chciał im również oddać niesionego przez siebie ciężaru. Jeden z żołdaków 
zaatakował 
chłopaka, antałek upadł na ziemię, potoczył się po zboczu i wpadł do płynącej w 
dole 
rzeczki”.
Claire spojrzała na córkę i uniosła brew.
- Dlaczego wybrałeś właśnie tę legendę? - spytała Rogera. - Wiemy, a 
przynajmniej 
sądzimy, że wiemy - poprawiła się - że Jamie uciekł spod Culloden. Ale wielu 
innym też 
udało się zbiec. Na jakiej podstawie przypuszczasz, że ten właściciel ziemski 
mógł być 
Jamiem?
- Z uwagi na fragment o Dunbonnecie, oczywiście - odparła Brianna, jakby 
zdziwiona, 
że takie pytanie w ogóle padło.
- Co takiego? - Roger zaskoczony spojrzał na Bree. - Nie rozumiem?
W odpowiedzi dziewczyna chwyciła grube pasmo swych gęstych rudych włosów i 
pomachała mu tym „pędzelkiem” przed nosem.
- Dunbonnet, czyli ciemnobrązowa szkocka czapka, zgadza się? - zaczęła 
niecierpliwie. - Jamie Fraser zawsze nosił nakrycie głowy, ponieważ po rudych 
włosach był 
łatwo rozpoznawalny! Sama przecież mówiłaś, że Anglicy nazywali go „Czerwonym 
Jamiem”. Musiał więc zakrywać głowę!
Roger wpatrywał się w nią bez słowa. Włosy swobodnie rozsypały się jej po 
plecach i 
utworzyły kaskadę połyskującą w świetle lampy.
- Niewykluczone, że masz rację - stwierdziła Claire. Podniecenie rozjaśniło jej 
oczy, 
gdy spoglądała na córkę. - Włosy Jamiego były zupełnie takie, jak twoje, Bree. - 
Wyciągnęła 
rękę i łagodnie pogładziła córkę po głowie. Brianna z czułością spojrzała na 
matkę.
- Wiem - odparła. - Przemyślałam to sobie podczas czytania... usiłowałam go 
sobie 
wyobrazić. - Urwała i odchrząknęła, jakby coś utkwiło jej w gardle. - Zobaczyłam 
go, jak 
ukrywa się na wrzosowisku, jego włosy połyskiwały w słońcu. Mówiłaś, że już 
wcześniej był 
wyjęty spod prawa. Pomyślałam więc, że musiał już mieć dużą wprawę... w 
ukrywaniu się - 
zakończyła miękko.
- Racja - poparł ją z ożywieniem Roger, aby odpędzić cień, który zasnuł oczy 
dziewczyny. - Oto znakomity przykład budowania hipotezy na podstawie domysłów, 
ale kto 
wie, jeszcze odrobina wysiłku i może uda nam się dowiedzieć czegoś pewnego. 
Jeżeli 
zdołamy znaleźć Spadający Antałek na mapie...
- Uważasz mnie za niespełna rozumu? - spytała pogardliwie Brianna. - Już o tym 
pomyślałam. - Cień zniknął, na jego miejscu pojawiło się samozadowolenie. - To 
dlatego 
wróciłam tak późno. Uparłam się, żeby mi wyciągnęli dawne mapy szkockich gór, 
wszystkie, 
jakimi dysponują. - Wydobyła ze stosu kolejną odbitkę i z triumfem wskazała 
palcem miejsce 
położone niedaleko górnej krawędzi kartki.
- Widzicie, jakie to małe? Nie figuruje na większości map, ale na tej się 
znalazło. O, 
dokładnie tutaj jest wieś Broch Mordha, która leżała w pobliżu majątku 
Lallybroch, a tu... - 
palec przesunął się o kilka milimetrów i wskazał napis mikroskopijnej wielkości. 
- No, 
widzicie? - powtórzyła. - Wrócił do majątku Lallybroch i tam się ukrył.
- Bez lupy mogę ci tylko uwierzyć na słowo, że faktycznie napisano tam 
„Spadający 
Antałek” - zauważył Roger, prostując się. Uśmiechnął się do Brianny. - Gratuluję 
- dodał. - 
Myślę, że udało ci się znaleźć Jamiego Frasera, a przynajmniej wyśledzić jego 
kryjówkę.
Dziewczyna uśmiechnęła się, lecz oczy jej podejrzanie błyszczały.
- Mhmm - odparła miękko. Łagodnie dotknęła palcami dwóch kartek papieru. - 
Przecież to mój ojciec.
Claire ścisnęła rękę córki.
- Skoro już masz włosy po ojcu, miło wiedzieć, że po matce odziedziczyłaś rozum 
- 
zauważyła z uśmiechem. - Chodźmy uczcić twoje odkrycie obiadem Fiony.
- Dobra robota - pochwalił Roger, gdy oboje w ślad za Claire ruszyli do jadalni. 
Lekko 
objął dziewczynę w talii. - Możesz być z siebie dumna.
- Dzięki - odparł z uśmiechem, ale wyraz zadumy niemal natychmiast znów 
wykrzywił jej usta.
- O co chodzi? - spytał miękko Roger, zatrzymując się w holu. - Coś cię martwi?
- Tak naprawdę, to nie. - Odwróciła się do niego twarzą. Pomiędzy rudymi brwiami 
widniała zmarszczka. - Tak tylko, próbowałam sobie wyobrazić... jak, twoim 
zdaniem, 
wyglądało jego życie? Te siedem lat spędzonych w jaskini? I co się z nim potem 
stało?
Wiedziony impulsem Roger pochylił się i pocałował ją lekko między brwi.
- Nie wiem, najdroższa odparł. - Ale może uda nam się tego dowiedzieć.
Lallybroch
4
Dunbonnet
Lallybroch, listopad 1752 roku
Raz na miesiąc zachodził do domu, żeby się ogolić. Zawsze czekał, aż któryś z 
chłopców da mu znać, że można przemknąć się bezpiecznie. Wtedy cicho jak lis 
skradał się w 
ciemnościach nocy. Ten niewielki ukłon w stronę cywilizacji wydawał mu się 
jednak 
ogromnie potrzebny.
Niczym duch pojawił się w kuchennych drzwiach, gdzie Ian witał go uśmiechem, a 
siostra pocałunkiem. Czekała już na niego balia z gorącą wodą, świeżo naostrzona 
brzytwa 
oraz środek służący za mydło do golenia. Niekiedy było to prawdziwe mydło, gdy 
kuzyn 
Jared podesłał im trochę towaru z Francji. Częściej jednak musiał się zadowalać 
na wpół 
przetworzonym łojem, gryzącym w oczy od nadmiaru ługu.
Od razu zaczynał czuć się inaczej, gdy w jego nozdrza uderzała woń dochodząca z 
kuchni, ogromnie intensywna i złożona, zwłaszcza poniesionych z wiatrem słabych 
zapachach jeziora, wrzosowiska i lasu. Ale mógł się znowu poczuć w pełni 
człowiekiem 
dopiero, gdy zakończył rytuał golenia twarzy.
Domownicy już się nauczyli, że nie zacznie opowiadać, póki się nie ogoli; po 
miesiącu samotności z trudem dobierał słowa. I rzecz nie w tym, że nic mu nie 
przychodziło 
do głowy. Przeciwnie: słowa, sformułowane gdzieś w głębinach duszy, tworzyły w 
jego 
gardle zator, toczyły ze sobą zaciekłe boje, żeby wydostać się na zewnątrz w 
krótkim czasie, 
jaki był do dyspozycji. Kilka minut starannej toalety pozwalało na poukładanie 
wszystkiego 
w głowie i na podjęcie decyzji, co należy powiedzieć najpierw, a co potem.
Były również informacje, których należało wysłuchać, o to i owo zapytać: o 
Anglików 
patrolujących okolice, o politykę, o ostatnie aresztowania i procesy w Londynie 
i Edynburgu. 
Tyle że te sprawy mogły trochę poczekać. Wolał porozmawiać z Ianem o 
gospodarstwie, z 
Jenny o dzieciach. Gdy sytuacja wydawała się całkiem bezpieczna, przyprowadzano 
na dół 
dzieciaki, żeby pozdrowiły wuja, ucałowały i uściskały przed snem.
- Już niedługo stanie się mężczyzną - zagadnął Jamie, gdy pojawił się we 
wrześniu. 
Kiwnął w kierunku pierworodnego syna siostry. Dziesięcioletni imiennik Jamiego 
siedział 
przy stole trochę skrępowany, w pełni świadom zaszczytu, jaki na niego spłynął 
wraz z 
chwilowo zajmowaną pozycją pana domu.
- Owszem. W ten sposób przybędzie mi jeszcze jedna osoba, o którą będę musiała 
się 
martwić, bo tylko tego mi do szczęścia brakuje - odparła cierpko Jenny, ale 
dotknęła ramienia 
syna z dumą, która przeczyła jej słowom.
- Miałaś jakąś wiadomość od Iana? - Szwagier Jamiego został przed trzema 
tygodniami po raz czwarty aresztowany i przewieziony do Inverness pod zarzutem 
sympatyzowania z jakobitami.
Jenny potrząsnęła głową. Postawiła na stole przykryty półmisek. Unosząca się z 
niego 
ciepła, cudowna woń kuropatwy zapieczonej w cieście sprawiła, że ślinka 
napłynęła Jamiemu 
do ust. Musiał przełknąć, żeby móc wymówić choć słowo.
- Nie ma się czego bać - powiedziała Jenny, nakładając mu na talerz. Jej głos 
nie 
zdradzał niepokoju, ale pionowa zmarszczą pomiędzy brwiami pogłębiła się. - 
Posłałam 
Fergusa, żeby pokazał im akt własności oraz zwolnienie Iana z wojska. Odeślą mi 
męża do 
domu, jak tylko się zorientują, że nie on jest panem na Lallybroch i że, 
prześladując go, 
niczego nie uzyskają. - Zerknęła na syna i sięgnęła po dzban z piwem. - Nadarza 
się im teraz 
wspaniała okazja wykazania, iż zdrady dopuściło się małe dziecko.
Kobieta mówiła ponuro, ale na samą myśl o konsternacji, jaka zaistnieje w 
angielskim 
sądzie, w jej głosie zabrzmiała nuta satysfakcji. Na mocy aktu własności tytuł 
pana 
Lallybroch przechodził ze starszego Jamesa na młodszego. Dokument był już 
wcześniej 
pokazywany w sądzie. Niweczył wysiłki Korony zmierzające do przechwycenia 
majątku jako 
własności jakobickiego zdrajcy.
Gdy Jamie znalazł się za progiem, czuł, jak kropla po kropli spływa z niego 
cieniutka 
warstewka człowieczeństwa; ubywało jej z każdym krokiem, w miarę oddalania się 
od domu. 
Czasami udawało mu się zatrzymać tę iluzję rodzinnego ciepła przez całą drogę aż 
do 
pieczary, w której się ukrywał. W innych przypadkach znikała niemal natychmiast, 
porywana 
lodowatym wiatrem, gwałtownym i przenikliwym, niosącym ze sobą woń spalenizny.
Anglicy puścili z dymem trzy małe gospodarstwa położone wyżej w górach. 
Wyciągnęli z domów Hugha Kirby’ego oraz Geoffa Murraya i obu zastrzelili tuż za 
progiem. 
Nie zadawali im żadnego pytania. Nie przedstawili formalnych zarzutów. Młody Joe 
Fraser 
uciekł, ostrzeżony przez żonę, która w porę dostrzegła nadejście Anglików. 
Schronił się 
wówczas w pieczarze u Jamiego i spędził tam trzy tygodnie, póki żołnierze nie 
opuścili 
okolicy, zabierając ze sobą Iana.
W październiku Jamie spotkał się też z dwoma starszymi chłopcami. Byli to: 
Fergus, 
młody Francuz przywieziony z paryskiego burdelu, oraz jego serdeczny przyjaciel, 
Rabbie 
MacNab, syn dziewczyny kuchennej.
Jamie powoli przeciągnął brzytwą po policzku, potem w dół, przez krzywiznę 
żuchwy, i otarł ostrze o brzeg miski. Kątem oka dostrzegł na twarzy Rabbiego 
MacNaba 
błysk fascynacji przemieszanej z zazdrością. Zauważył, że wszyscy trzej chłopcy, 
to znaczy 
Rabbie, Fergus i młodszy Jamie siedzą z otwartymi ustami i nie odrywają od niego 
wzroku.
- Nigdy przedtem nie widzieliście golącego się mężczyzny? - spytał, unosząc 
brew.
Rabbie i Fergus spojrzeli po sobie, lecz odpowiedź pozostawili młodszemu 
Jamiemu, 
jako tytularnemu właścicielowi majątku.
- No, cóż... owszem, wujku - wykrztusił chłopak, rumieniąc się. - Ale... to 
znaczy... - 
zająknął się i zaczerwienił jeszcze mocniej. - Teraz, jak taty nie ma, a nawet 
jak jest w domu, 
nieczęsto widzimy, jak ktoś się goli. A ty po miesiącu masz takie mnóstwo włosów 
na 
twarzy... Chodzi o to, że się cieszymy, gdy znów nas odwiedzasz, i...
Jamiemu zaświtało nagle w głowie, że w oczach całej trójki pewnie uchodzi za 
postać 
ogromnie romantyczną. Żył samotnie w pieczarze, wieczorem wychodził na 
polowania, a 
czasami nocą wyłaniał się z mgły, brudny i zarośnięty, ze skołtunionymi włosami 
i brodą w 
strąkach. O tak, życie człowieka wyjętego spod prawa, ukrywającego się na 
wrzosowisku w 
ciasnej, wilgotnej jaskini musiało się chłopcom w tym wieku wydawać 
najwspanialszą 
przygodą. Piętnastolatek czy szesnastolatek, nie mówiąc już o dziesięciolatku, 
nie mają 
jeszcze pojęcia o winie czy gorzkiej samotności. Ani o ciężarze 
odpowiedzialności, od której 
żadne bohaterskie czyny nie zdołają uwolnić.
Może umieliby zrozumieć lęk, przynajmniej w pewnym stopniu. Strach przed 
śmiercią, obawę przed wpadnięciem w ręce nieprzyjaciół. Ale nie lęk przed 
samotnością, 
własną naturą czy szaleństwem. Nie ten ustawiczny niepokój o to, jak wielkie 
ryzyko dla całej 
rodziny, także dla tych niedorostków, niosła ze sobą jego obecność. Gdyby w 
ogóle przyszła 
im taka myśl do głowy, odepchnęliby ją od siebie, przekonani, jak wszyscy 
chłopcy, o 
własnej nieśmiertelności.
- No cóż, tak - odparł obojętnie, gdy młodszy Jamie zamilkł. Znów odwrócił się 
do 
lustra. - Przeznaczeniem mężczyzny są kłopoty i... bokobrody. To jedna z plag 
Adama.
- Adama? - Fergus nie ukrywał zaskoczenia. Pozostała dwójka udawała, iż z 
grubsza 
rozumie, o czym ich bohater mówi. No, ale Fergus był przecież tylko Francuzem.
Jamie wyciągnął górną wargę jak najdalej w dół i zaczął się delikatnie golić pod 
nosem.
- Na samym początku, gdy Bóg stworzył człowieka, na twarzy Adama nie było więcej 
włosów niż na twarzy Ewy. Całe ciała oboje mieli tak gładkie, jak noworodek - 
dodał, gdy 
zauważył, jak wzrok siostrzeńca podąża szybko ku kroczu Rabbiego. Na twarzy 
chłopaka nie 
było jeszcze zarostu, ale nieznaczny, ciemny cień na górnej wardze świadczył o 
pojawieniu 
się owłosienia również w innych miejscach.
- Dopiero gdy anioł z ognistym mieczem wyrzucił ich z Edenu, gdy przekroczyli 
bramę ogrodu, na podbródku Adama pojawiły się włosy i zaczęły go swędzieć. Od 
tamtej 
pory niczym klątwa ciąży na mężczyznach konieczność usuwania z twarzy zarostu. - 
Z 
zamachem zakończył golenie podbródka i złożył teatralny ukłon przed swoją 
widownią.
- A inne włosy? - dopytywał się Rabbie. - Tam też powinno się ogolić! - Młodszy 
Jamie zachichotał i ponownie się zaczerwienił.
- Cholernie dobra myśl - zauważył Jamie. - Do tego trzeba by diabelnie pewnej 
ręki. 
No i spokojnie można się obejść bez lustra - dorzucił przy wtórze chichotów.
- A co z kobietami? - spytał Fergus. Przy słowie „kobiety” jego głos przeszedł w 
żabie 
skrzeczenie, co pobudziło pozostałych chłopców do jeszcze głośniejszego śmiechu. 
- Z 
pewnością lesfilles też tam mają włosy, ale ich nie golą. W każdym razie, 
zazwyczaj - dodał. 
Najwyraźniej przypomniał sobie rzeczy, które widywał w burdelu we wcześniejszym 
okresie 
swoje życia.
Jamie dosłyszał kroki siostry w korytarzu.
- No cóż, to nie jest przekleństwo - oświadczył zachwyconej widowni. Chwycił 
miednicę i zgrabnie wylał jej zawartość przez otwarte okno. - Pan Bóg dał to na 
pociechę 
mężczyźnie. Jeśli tylko dostąpicie zaszczytu patrzenia na nagą kobietę, 
panowie... - obejrzał 
się i zniżył tajemniczo głos - przekonacie się, że włosy tworzą tam rysunek 
strzały, która 
wskazuje właściwy kierunek, tak by nawet kompletny ignorant umiał trafić do 
celu.
Odwrócił się z godnością od ryczących ze śmiechu i nieprzyzwoicie chichoczących 
chłopców. Nagle na widok siostry opanował go wstyd. Jenny szła ciężkim krokiem 
kobiety w 
zaawansowanej ciąży. Na rozdętym brzuchu trzymała tacę z kolacją. Jak mógł ją 
tak poniżyć 
niewybrednymi żartami w imię chwilowego zbratania się ze słuchaczami?
- Cicho bądźcie! - warknął na chłopców. Natychmiast przestali chichotać i 
spojrzeli na 
niego ze zdumieniem. Jamie rzucił się naprzód, żeby odebrać tacę od Jenny.
Postawił na stole to smakowite danie przyrządzone z koziego mięsa i boczku. Sam 
zapach sprawił, że wystające jabłko Adama na szyi Fergusa poruszyło się 
gwałtownie. Jamie 
wiedział, że dostaje najlepsze kąski. Wystarczyło spojrzeć na napięte twarze 
zgromadzonych 
wokół stołu, żeby się o tym przekonać. Zawsze, gdy przychodził z wizytą, 
przynosił 
wszystko, co mógł: złapane w sidła zające czy głuszce, czasami gniazdo z jajami 
siewki. Ale 
mięsa nigdy nie było dosyć w domu, gdzie żywiła się nie tylko rodzina i służba. 
Posiłek 
dostawali tu także domownicy pomordowanych dzierżawców: Kirby’ego i Murraya. 
Wdowy i 
osierocone dzieci musiały mieszkać w dworku co najmniej do wiosny, a on, James 
Fraser, 
powinien starać się ich wykarmić.
- Usiądź koło mnie - zwrócił się do siostry. Ujął ją za ramię i łagodnie 
podprowadził 
do ławki, na której zwykł siadać. Spojrzała na niego zaskoczona. To do niej 
należało 
obsługiwanie brata, gdy przychodził, ale zadowolona usiadła bez protestów. Pora 
była późna, 
a ona bardzo zmęczona. Miała ciemne sińce pod oczyma.
Z wielką stanowczością odkroił pokaźny kawał mięsa i postawił przed nią talerz.
- Przecież to wszystko dla ciebie! - zaprotestowała Jenny. - Ja już jadłam.
- Ale za mało - skwitował. - Potrzebujesz więcej, również dla dziecka - dodał 
stanowczo. Nawet gdyby nie chciała nic jeść ze względu na siebie, dla dobra 
dziecka zgodzi 
się przekąsić. Przez chwilę wyraźnie się wahała, ale potem uśmiechnęła się, 
chwyciła sztućce 
i zabrała się za jedzenie.
Nastał listopad. Chłód przenikał cienką koszulę i spodnie, które Jamie miał na 
sobie. 
Ledwie to jednak zauważał, tak był pochłonięty tropieniem. Noc była pochmurna, 
ale przez 
cienką warstwę obłoków okrągła tarcza księżyca rzucała dostateczną ilość 
światła.
Dzięki Bogu nie padało. Szelest kropli głuszył każdy dźwięk, a przenikliwy 
zapach 
wilgotnej roślinności maskował woń zwierzyny. Długie miesiące życia na dworze 
wyostrzyły 
mu węch niemal do bólu; aromaty domu niekiedy zwalały go z nóg, gdy wchodził do 
środka.
Nigdy nie udało mu się podejść dostatecznie blisko, żeby wyczuć piżmowy zapach 
jelenia. Czasami jednak słyszał charakterystyczny szelest, gdy rogacz zrywał się 
do biegu, po 
tym, jak zwęszył woń człowieka. Teraz Jamie miał szansę: listopadowe chłody 
zmrożą 
wszelkie zapachy i zostaną tylko cienie przemykające po wzgórzach pod 
zachmurzonym 
niebem.
Wolniutko odwrócił się do miejsca, gdzie, jak mu słuch podpowiadał, stał jeleń. 
Z 
łukiem w dłoniach i strzałą na cięciwie myśliwy był gotów do działania. W 
najlepszym razie 
zdoła posłać tylko jedną strzałę, potem zwierzę zerwie się do biegu.
Tam! Jest! Na widok ciemnego zarysu rogów ponad krzewem kolcolistu serce niemal 
podeszło Jamiemu do gardła. Zmusił się do spokoju, nabrał w płuca powietrza i 
zrobił jeszcze 
jeden krok.
Trzask gałęzi wywołany ucieczką jelenia zawsze brzmiał zaskakująco głośno i 
budził 
w myśliwym lęk. Tym razem jednak łowca był na to przygotowany. Nie czuł się 
zaskoczony, 
nie starał się również gonić zwierzyny. Stał nieruchomo. Mierzył z łuku, 
wzrokiem podążał 
za spłoszonym jeleniem i usiłował uchwycić ten najwłaściwszy do strzału moment. 
Po chwili 
poczuł na nadgarstku parzące uderzenie zwolnionej cięciwy.
Strzał był czysty. Zwierzę zostało trafione tuż za łopatką. Na szczęście. 
Myśliwy 
wątpił, czy znalazłby siłę, by ścigać po wzgórzach dorosłego byka. Rogacz padł 
tuż za kępą 
kolcolistów, z nogami sztywno wyciągniętymi; miał w sobie dziwną bezradność 
wszystkich 
kopytnych, z których właśnie ulatuje życie. Księżyc oświetlił zachodzące bielmem 
oko. Z 
tęczówki zniknął ciepły brąz, a tajemnicę śmierci zwierzęcia skryła srebrzysta 
poświata.
Łowca wyjął zza pasa sztylet, klęknął przy martwym jeleniu i pospiesznie odmówił 
prastarą modlitwę. Nauczył się jej od Johna Murraya, dziadka Iana. Gdy ojciec 
Jamiego 
usłyszał kiedyś te słowa, usta lekko mu zadrżały. Jamie domyślił się, iż 
modlitwa pewnie nie 
jest adresowana do tego samego Boga, do którego zwracał się co niedziela w 
kościele. Ojciec 
zachował wtedy milczenie. Teraz on, Jamie, niemal wymamrotał zapamiętany tekst. 
Odniósł 
wrażenie, że dłoń starego Johna dotyka jego ręki. To podniecające uczucie 
pobudziło go do 
wbicia ostrza w dymiące mięso ukryte pod owłosioną skórą.
Pewnie i z dużą wprawą chwycił jedną ręką lepki pysk zwierzęcia, drugą przeciął 
mu 
gardło.
Z otwartej rany bluznęła krew, po chwili trysnęła jeszcze dwa razy, po czym już 
ciągłym strumieniem opuszczała kadłub zwierzęcia przez wielkie naczynia szyjne. 
Mogłoby 
mu się nie powieść, gdyby zaczął się zastanawiać, ale głód, wyczerpanie i 
odurzenie chłodem 
nocy doprowadziły go do stanu, w którym działa się instynktownie. Jamie podłożył 
stulone 
dłonie pod ciemny strumień i parującą jeszcze posokę poniósł do ust.
Księżyc oświetlił złożone dłonie, z których kroplami wyciekał czerwonobrązowy 
płyn. Wszystko razem sprawiało wrażenie, jakby myśliwy wchłaniał w siebie samą 
substancję 
jelenia, a nie po prostu pił jego krew: słoną, o posmaku srebra i temperaturze 
jego własnego 
ciała. Zwycięski łowca nie odbierał przy połykaniu wrażenia ciepła czy zimna 
krwi, czuł 
jedynie jej smak, odurzający zapach rozgrzanego metalu i nagły skurcz w brzuchu, 
stanowiący reakcję na bliskość pożywienia.
Jamie przymknął oczy i głęboko odetchnął. Wilgotne, zimne powietrze wdarło się 
pomiędzy ociekające krwią ścierwo a jego zmysły. Przełknął, otarł twarz 
wierzchem dłoni, 
wytarł ręce o trawę i zabrał się do roboty.
Dużo trudu musiał włożyć w poruszenie bezwładnego, ciężkiego ciała, ale potem, 
jakby pod wpływem starodawnej modlitwy, doznał przypływu siły. Rozciął skórę 
między 
nogami zwierzęcia, ale nie otwierał jeszcze worka otrzewnego. Wymacał go tylko, 
gdy z 
oporem wsunął obie ręce w jamę brzuszną. I znowu trzeba było ogromnego wysiłku, 
by 
wyciągnąć worek na zewnątrz, gładki i lśniący. Dwa cięcia, jedno u góry, drugie 
u dołu 
otrzewnej całkowicie uwolniły masę wnętrzności - nastąpił przejaw czarnej magii, 
przeistaczającej jelenia w mięso.
Jak na byka zwierzę było stosunkowo niewielkie, chociaż poroże miało zupełnie 
niczego sobie. Przy odrobinie szczęścia może uda się odtransportować zdobycz bez 
niczyjej 
pomocy. Jamie wolał nie zostawiać ścierwa na łasce lisów i borsuków. Podłożył 
ramię pod 
jedno udo zwierzęcia i powoli zaczął wstawać. Postękiwał z wysiłku przy 
przesuwaniu 
brzemienia w dogodniejszą pozycję w poprzek pleców.
Ciężkim krokiem szedł w dół, a jego cień rzucany na skały przez światło księżyca 
przypominał garbatego potwora z baśni. Rogi jelenia kołysały mu się nad 
ramieniem, co 
nadawało jego sylwetce podobieństwo do rogatego człowieka. Na tę myśl Jamie 
zadrżał 
lekko. Przypominał sobie opowieści o sabatach czarownic, na których pojawiał się 
Rogaty, 
aby napić się krwi z poświęconych mu kóz czy kogutów.
Trochę go mdliło. Miał zawroty głowy. W miarę upływu kolejnych miesięcy czuł się 
coraz bardziej zdezorientowany, rozdwojony pomiędzy swoją „osobowością” dzienną 
i 
nocną. W ciągu dnia żył wyłącznie umysłem. Z uporem szukał ucieczki od 
obezwładniającego bezruchu, czy to na stronach powieści, czy na trudnych 
szlakach rozważań 
i medytacji. Z chwilą jednak pojawienia się księżyca wszelki rozsądek zanikał, z 
miejsca 
ustępował instynktowi łowcy. Jamie wychodził na świeże powietrze niczym 
drapieżnik ze 
swojej nory. W głowie miał tylko polowanie, przebieganie ciemnych wzgórz w 
poszukiwaniu 
łupu pod rozgwieżdżonym niebem. Głód, żądza krwi, upojenie światłem księżyca - w 
nocy 
tylko to nim kierowało.
Wpatrywał się w grunt pod nogami. Widział na tyle dobrze, by pomimo ciężaru nie 
potykać się. Cielsko byka było bezwładne i chłodne w dotyku; krótka sierść 
ocierała się o 
kark myśliwego, a jego własny pot ziębił w porywach wiatru, zupełnie jakby łowcę 
i jego łup 
dosięgnął wspólny los.
Dopiero na widok świateł dworku w Lallybroch Jamie poczuł, iż znów opadła na 
niego peleryna człowieczeństwa. Umysł i ciało połączyły się w jedność, gdy 
przygotowywał 
się na spotkanie z rodziną.
5
Dar życia
Trzy tygodnie później nadal nie było mowy o powrocie Iana do domu. Prawdę 
mówiąc, w jego sprawie zapadła kompletna cisza. Przez szereg dni Fergus nie 
zaglądał do 
pieczary. Jamie szalał z niepokoju, bo nie wiedział, co się dzieje w domu. Poza 
wszystkim 
trzeba było dostarczyć pożywienie. Przy tylu dodatkowych gębach do wykarmienia 
mięso z 
jelenia na pewno już dawno się skończyło, a o tej porze roku ogród warzywny nie 
miał nic do 
zaoferowania.
Zdesperowany do granic wytrzymałości Jamie zaryzykował wczesną wizytę. 
Sprawdzając po drodze sidła, schodził z gór tuż przed zachodem słońca. Sam jego 
wzrost 
wzbudziłby co najwyżej podejrzenia, ale kolor włosów na pewno by go zdradził. 
Starannie 
naciągnął na głowę wełnianą czapkę, zrobioną na drutach z szorstkiej burej 
przędzy. Taka 
ochrona była niezbędna, bo wszyscy okoliczni plotkarze niewątpliwie wylegli na 
dwór, żeby 
nacieszyć się ostatnimi promieniami słońca. W razie nieoczekiwanego zetknięcia z 
angielskim patrolem Jamie zdawał się na własne nogi. Nigdy nie przestawał 
wątpić, iż zdołają 
go wybawić z niebezpieczeństwa. James Fraser, w porę ostrzeżony, śmiało mógł iść 
w 
zawody z zającami na wrzosowisku.
W domu panowała zadziwiająca cisza. Nie słychać było hałasu, jaki zawsze robiły 
dzieciaki: piątka urodzona przez Jenny i szóstka należąca do dzierżawców, nie 
wspominając 
już o Fergusie i Rabbiem MacNabie, którzy wciąż jeszcze potrafili gonić się 
wokół 
zabudowań gospodarczych, wrzeszcząc przy tym, ile sił w płucach.
Jamie przystanął w drzwiach kuchni. Odniósł wrażenie, iż otacza go jakaś dziwna 
pustka. Przeszedł do tylnego korytarza. Po jednej stronie miał spiżarnię, po 
drugiej 
zmywalnię, a tuż za sobą kuchnię. Stał bez ruchu. Wytężał wszystkie zmysły, 
nadsłuchiwał i 
analizował zapachy charakterystyczne dla tego domu. Nie, jednak ktoś tu był: 
słaby odgłos 
drapania, poprzedzający ciche, regularne pobrzękiwanie, dochodził zza obitych 
materiałem 
drzwi, które zatrzymywały ciepło z kuchni przed wydostaniem się do zimnej 
spiżarni.
Dźwięk wydawał się kojąco domowy. Przybysz pchnął więc drzwi, ostrożnie, ale bez 
przesadnej obawy. Przy stole stała Jenny w bardzo już zaawansowanej ciąży. 
Mieszała coś w 
żółtej misce.
- Co tu robisz? Gdzie pani Coker?
Z okrzykiem nagłego przestrachu Jenny upuściła łyżkę.
- Jamie! - Z pobladłą twarzą przyłożyła rękę do piersi i przymknęła oczy. - 
Boże! 
Śmiertelnie mnie przeraziłeś. - Uniosła powieki. Ciemnoniebieskie oczy, podobne 
do jego 
własnych, popatrzyły na niego przenikliwie. - Na Matkę Przenajświętszą, powiedz 
raczej, co 
ty tu robisz? Nie spodziewałam się ciebie jeszcze przynajmniej przez tydzień.
- Fergus przestał ostatnio zaglądać do jaskini. Zaczęło mnie to martwić - odparł 
po 
prostu.
- Jesteś kochany, Jamie. - Twarz kobiety zwolna zaczęła przybierać zdrowy kolor. 
Jenny uśmiechnęła się do brata, podeszła bliżej i mocno go uściskała. Było to 
bardzo miłe, 
chociaż wcale niełatwe, bo sterczący brzuch mocno jej w tym przeszkadzał. Jamie 
na moment 
przytulił policzek do ciemnowłosej głowy siostry i wdychał bijące od niej 
aromaty: wosku, 
cynamonu, wełny i łoju do robienia mydła. Tego wieczoru wyczuł w jej zapachu 
dodatkowy 
element. Wydawało mu się, że zaczęła pachnieć mlekiem.
- Gdzie są wszyscy? - spytał i niechętnie wypuścił siostrę z objęć.
- No, cóż, pani Coker umarła - odparła Jenny, a delikatna zmarszczka między 
brwiami 
pogłębiła się.
- Tak? Bardzo mi przykro. - Jamie przeżegnał się. Pani Coker, najpierw jako 
służąca, 
potem gospodyni, pracowała dla rodziny przeszło czterdzieści lat od dnia ślubu 
jego 
rodziców. - Kiedy?
- Wczoraj przed południem. Można się było tego spodziewać, ale, na szczęście, 
biedaczka miała cichą śmierć. Umarła we własnym łóżku, tak jak zawsze tego 
pragnęła. 
Modlił się za nią ojciec McMurtry.
Jamie odruchowo spojrzał na boczne drzwi do pokoju służącej.
- Czy ona wciąż tam jest?
Jenny pokręciła głową.
- Nie. Mówiłam jej synowi, że wypadałoby czuwać w tym domu, lecz Cokerowie 
uznali, że w obecnej sytuacji... - grymas na jej twarzy wskazywał, iż miała na 
myśli zarówno 
nieobecność Iana, powtarzające się naloty Czerwonych Kubraków, konieczność 
utrzymywania dzierżawców, brak żywności, jak i kłopotliwą obecność jego, Jamesa 
Frasera, 
w niedalekiej grocie - że lepiej będzie, jeśli zorganizują czuwanie nad zmarłą w 
Broch 
Mordha, w domu jej siostry. Tam więc wszyscy poszli. Powiedziałam im, że droga 
jest zbyt 
daleka, a ja nie za dobrze się czuję - dodała, uśmiechnęła się przewrotnie i 
uniosła brew. - Ale 
tak naprawdę marzyłam tylko o tym, żeby w końcu się wynieśli. Miałabym kilka 
godzin ciszy 
i spokoju.
- I jak na złość ja się zjawiłem - wtrącił ze skruchą Jamie. - Mam sobie pójść?
- Ależ nie, ty ośle - odparła ciepło. - Siadaj, zajmę się kolacją.
- A co jest do jedzenia? - spytał i z nadzieją pociągnął nosem.
- To zależy, co przyniosłeś - odpowiedziała. Ciężko poruszała się po kuchni. 
Wyjmowała rozmaite rzeczy z szafy i z koszy. Co i raz przystawała, by zamieszać 
zawartość 
wielkiego, wiszącego nad paleniskiem kotła, z którego unosiło się cienkie 
pasemko pary.
- Jeżeli przyniosłeś mięso, będziemy je jedli, jeśli nie, to mamy kaszę 
jęczmienną i 
nóżki.
Skrzywił się. Perspektywa jedzenia gotowanego jęczmienia i pręgi, ostatniej 
pozostałości po zasolonej tuszy wołowej, którą kupili przed dwoma miesiącami, 
nie 
wydawała mu się zachęcająca.
- A więc mam dużo szczęścia - oświadczył, wywracając torbę myśliwską do góry 
dnem. Wypadły z niej trzy króliki, które utworzyły na stole miękki kłąb szarego 
futra i 
zmiętoszonych uszu. - Jest też trochę owoców tarniny. - Wyrzucił zawartość swej 
włóczkowej 
czapki, zaplamionej w środku czerwonym sokiem.
Na ten widok oczy Jenny rozjaśniły się.
- Zrobię pasztet - oznajmiła. - Porzeczki się skończyły, ale tarnina będzie 
nawet 
lepsza. I masła wystarczy, dzięki Bogu. - Dostrzegała nieznaczne poruszenie w 
szarym futrze, 
klapnęła ręką w stół i zgrabnie unicestwiła miniaturowego intruza.
- Zabierz je na dwór i tam obedrzyj ze skóry, Jamie, bo inaczej całą kuchnię 
będę 
miała w pchłach.
Gdy Jamie wrócił z czystymi tuszami, przygotowania do sporządzenia pasztetu były 
już mocno zaawansowane. Na sukni Jenny dostrzegł ślady mąki.
- Pokrój je na plastry i połam kości, dobrze? - poprosiła, marszcząc brwi nad 
książką 
kucharską Gotowanie i pieczenie autorstwa pani McClintock, otwartą na stronie 
dotyczącej 
pasztetu z zająca.
- Z pewnością potrafisz upiec taki pasztet bez zaglądania do książki - zauważył. 
Posłusznie sięgnął do kosza po drewniany młotek do miażdżenia kości. Skrzywił 
się. 
Przypomniał sobie młot, którym złamano mu prawą rękę, gdy kilka lat temu 
przebywał w 
angielskim więzieniu. Oczyma duszy ujrzał nagle pasztet zajęczy z roztrzaskanymi 
kawałkami kości, z których w głąb farszu wycieka słona krew i słodkawy szpik.
- Owszem, potrafię - potwierdziła Jenny z roztargnieniem, kartkując książkę. - 
Tylko 
gdy brakuje połowy potrzebnych składników, muszę skorzystać z rady, czego użyć w 
zastępstwie. - Zmarszczyła czoło i zatopiła się w lekturze. - Zwykle do sosu 
dodaję trochę 
klaretu, ale nie mamy w domu ani kropli, poza zapasem od Jareda, ale nie chcę 
tego na razie 
napoczynać. Jeszcze się przyda.
Nie trzeba mu było mówić do czego. Antałkiem klaretu można by kogoś przekupić i 
uwolnić Iana z więzienia, a przynajmniej uzyskać jakieś informacje. Jamie 
zerknął ukradkiem 
na wzdęty brzuch siostry. Niewiele się na tym znał, ale na jego rozeznanie czas 
rozwiązania 
już się zbliżał. Z roztargnieniem zanurzył sztylet we wrzątku i poruszył nim 
kilkakrotnie. Po 
chwili wyjął nóż i wytarł do czysta.
- Dlaczego to zrobiłeś, Jamie? - Odwrócił się i napotkał zdziwiony wzrok 
siostry. 
Wśród opadających w nieładzie ciemnych loków ciężarnej kobiety dostrzegł 
lśnienie jednego 
siwego włosa.
- Och... - westchnął i podniósł pierwszą tuszę. - Claire zawsze powtarzała, że 
należy 
umyć ostrze we wrzątku, zanim dotknie się nim jedzenia.
Raczej wyczuł, niż zobaczył, że brwi Jenny unoszą się wysoko. Siostra pytała go 
o 
Claire tylko raz, gdy wrócił spod Culloden, półprzytomny i półżywy od gorączki.
- Odeszła - powiedział wtedy i odwrócił twarz. - Nigdy nie wymawiaj przy mnie 
jej 
imienia. - Lojalna jak zwykle Jenny ani razu nie wspomniała bratowej. Jamie 
również nie 
mówił na ten temat. Nie umiałby wytłumaczyć, co skłoniło go do napomknięcia o 
żonie 
właśnie dziś. Może marzenia.
Często widywał ją we śnie, w różnych sytuacjach, i zawsze następnego dnia 
wprawiało go to w niepokój, jakby Claire przez chwilę rzeczywiście była na tyle 
blisko, iż 
można ją było dotknąć. Potem znów się oddalała. Jamie mógł nawet przysiąc, że 
niejednokrotnie po obudzeniu wyczuwał jej zapach na swojej skórze: ciężką woń 
piżma 
przemieszaną z ostrym, świeżym aromatem liści i ziół. Nieraz podczas takich snów 
dochodziło do wytrysku nasienia, co zwykle pozostawiało po sobie niezbyt silne 
uczucie 
wstydu i duchowego niepokoju.
- Ile czasu ci jeszcze zostało? - Głową wskazał na jej brzuch. - Wyglądasz jak 
purchawka: wystarczy nacisnąć i puff! - Ruchem palców zilustrował sytuację.
- Naprawdę? Hmm, chciałabym, żeby to było takie proste, jak puff. - Wygięła 
plecy w 
łuk, pocierając przy tym krzyż i wypinając brzuch w sposób wręcz alarmujący. 
Jamie musiał 
przycisnąć się do ściany, żeby zrobić jej miejsce. - A co do czasu, to myślę, że 
w każdej 
chwili. Nie jestem pewna. - Wzięła do ręki filiżankę i odmierzyła mąkę. Ponuro 
zauważył, że 
z cennej zawartości worka zostało już bardzo niewiele.
- Poślij po mnie do groty, kiedy się zacznie - poprosił znienacka. - Zejdę tu, 
pal sześć 
Czerwone Kubraki.
Kobieta przerwała wyrabianie ciasta i uważnie przyjrzała się bratu.
- Ty? Dlaczego?
- Cóż, nie ma Iana - zauważył. Wziął drugą tuszę. Sprawnie odciął udo i 
oddzielił je 
od kości. Trzy szybkie uderzenia drewnianego młotka i mięso było gotowe.
- Przecież w niczym nie mógłby mi pomóc, nawet gdyby był - skwitowała Jenny. - 
On 
już zrobił, co do niego należało, dziewięć miesięcy temu. - Zmarszczyła nos w 
stronę brata i 
sięgnęła po talerz z masłem.
- Mhm. - Jamie zasiadł do dalszej pracy. Brzuch siostry znalazł się teraz na 
poziomie 
jego oczu. Zawartość brzucha, ożywiona i bardzo aktywna, poruszała się bez 
chwili ustanku, 
marszcząc i wybrzuszając fartuch w co raz to innym miejscu. Jamie nie zdołał 
opanować 
chęci dotknięcia monstrualnej krzywizny; wyczuł zaskakująco mocne ruchy i 
kopnięcia 
małego mieszkańca, zniecierpliwionego ciasnotą pomieszczenia.
- Przyślij po mnie Fergusa, gdy nadejdzie czas - powtórzył.
Rozdrażniona kobieta pacnęła go łyżką po ręku.
- Mówiłam już, że nie będziesz mi do niczego potrzebny. Na miłość boską, 
człowieku, 
czy twoim zdaniem dom pełen ludzi, trudności z ich wyżywieniem, Ian w więzieniu 
w 
Inverness, Czerwone Kubraki kręcące się pod oknami to jeszcze nie dosyć 
zmartwień? Czy 
muszę się też denerwować, że i ciebie zabiorą?
- O mnie się martw, sam potrafię zadbać o siebie. - Nie patrzył na nią, zajęty 
krojeniem przedniej części tuszy.
- Więc zadbaj o siebie, ale tam, na wzgórzach. - Spojrzała na Jamiego ponad 
brzegiem 
miski. - Mam już sześcioro dzieci. Nie sądzisz, że i z tym sobie sama poradzę?
- Nic nie zdoła cię przekonać, prawda? - zapytał.
- Nie - ucięła. - Zostań u siebie.
- Przyjdę.
Jenny zmrużyła oczy i bardzo uważnie przyjrzała się bratu.
- Jesteś chyba najbardziej upartym durniem w całej Szkocji.
Jamie popatrzył na siostrę, a szeroki uśmiech rozlał się po jego twarzy.
- Może i tak - zgodził się. Czule poklepał wystający brzuch. - A może nie. Ale 
przyjdę. Przyślij po mnie Fergusa, gdy nadejdzie czas.
Trzy dni później, tuż przed świtem Fergus, ciężko dysząc, pokonywał zbocze w 
drodze do groty. W ciemności przeoczył szlak i teraz, gdy się przedzierał przez 
zarośla, robił 
tyle hałasu, że Jamie dosłyszał chłopaka znaczne wcześniej, niż posłaniec dotarł 
do polany.
- Milordzie... - zaczął bez tchu, lecz Jamie już go mijał, w biegu naciągając na 
ramiona okrycie. Pospiesznie ruszył w dół, ku domowi.
- Ależ milordzie... - dobiegł go z tyłu głos Fergusa, zasapany i przerażony. - 
Żołnierze...
- Żołnierze? - Jamie stanął jak wryty. Czekał niecierpliwie, aby młody Francuz 
zszedł 
ku niemu po zboczu. - Jacy żołnierze? - spytał, gdy Fergus poślizgiem pokonał 
ostatnie kilka 
kroków.
- Angielscy dragoni, milordzie. Milady kazała powiedzieć, żeby pan pod żadnym 
pozorem nie opuszczał groty. Ktoś widział ich wczoraj, jak obozowali w pobliżu 
Dunmaglas.
- A niech to wszyscy diabli!
- Tak, panie. - Chłopak usiadł na kamieniu i wachlował się zamaszyście. Wąska 
pierś 
unosiła się gwałtownie, gdy z trudem łapał powietrze.
Jamie wahał się, nie umiał podjąć decyzji. Jego instynkt protestował przeciwko 
powrotowi do groty, krew gotowała mu się z podniecenia wywołanego pojawieniem 
się 
Fergusa, w duszy wszystko buntowało się przeciwko potulnemu wpełznięciu do 
kryjówki, 
wzorem robaka chowającego się pod kamieniem.
- Hmmm... - mruknął. Zerknął na Fergusa. W świetle wstającego dnia szczupła 
sylwetka chłopca ledwie się rysowała na ciemnym tle krzewów kolcolistu 
zachodniego. 
Twarz przypominała bladą plamę z parą ciemniejszych plamek w miejscu oczu. W 
Jamiem 
zaczęło narastać podejrzenie. Dlaczego siostra przysłała Fergusa o tak dziwnej 
godzinie?
Gdyby istotnie zachodziła konieczność natychmiastowego ostrzeżenia przed 
dragonami, byłoby znacznie bezpieczniej posłać chłopaka w nocy. A jeśli nie 
zachodziła tak 
pilna potrzeba, to dlaczego nie poczekać do następnej nocy? Odpowiedź nasuwała 
się sama: 
ponieważ Jenny uważała, że następnej nocy nie zdoła już przysłać mu wiadomości.
- Jak się ma moja siostra? - zapytał Fergusa.
- Och, dobrze, milordzie, całkiem dobrze! - Entuzjastyczny ton zapewnienia 
utwierdził 
Jamiego w podejrzeniach.
- Właśnie rodzi, prawda? - dopytywał się.
- Ależ nie, milordzie! Z całą pewnością nie!
Jamie zacisnął dłoń na ramieniu chłopaka. Wyczuwalne pod palcami kości wydawały 
mu się cienkie i kruche. Przypominały zajęcze gnatki, które połamał kilka dni 
temu. Mimo to 
Jamie wzmocnił chwyt. Fergus szarpnął się, żeby się uwolnić.
- Gadaj prawdę, chłopcze.
- Nie, milordzie! Pani czuje się świetnie!
Palce na ramieniu młodego Francuza zacisnęły się jeszcze boleśniej.
- Czy ona ci poleciła, żebyś mi nic nie mówił?
Zakaz Jenny musiał być odczytany dosłownie, bo na to pytanie Fergus odpowiedział 
z 
widoczną ulgą.
- Tak, panie!
- Aha. - Jamie zwolnił uchwyt. Chłopak z miejsca poderwał się na nogi. Teraz 
mówił 
bez zahamowań, rozcierając chude ramię.
- Zapowiedziała, że nie wolno mi wspomnieć o niczym z wyjątkiem tego o 
żołnierzach, bo inaczej obedrze mnie żywcem ze skóry i przerobi na kiełbasę!
Słysząc te groźby, Jamie nie mógł powściągnąć uśmiechu.
- Owszem, brakuje nam żywności, ale nie aż do tego stopnia - uspokoił swojego 
protegowanego. Spojrzał w dal. Na horyzoncie zobaczył cienką różową linię, jasną 
i żywą za 
ciemnymi sylwetkami sosen.
- Idziemy. Za pół godziny będzie już całkiem jasno.
Tym razem nie chodziło już o ciszę i pustkę wokół domu. Tego dnia o świcie nawet 
ślepy zdołałby zauważyć, że rzeczy nie układają się w Lallybroch tak, jak 
zwykle. Kocioł do 
prania, pełen namoczonych ubrań, stał na swoim miejscu na podwórzu, ale ogień 
pod nim 
dość dawno wygasł; rozdzierające ryki, które dochodziły z obory, mówiły 
wyraźnie, że 
jedyna krowa w tym gospodarstwie pilnie domaga się dojenia. Gniewne beczenie 
dolatujące z 
komórki dla kóz powiedziało, że jej mieszkanki z najmilszą chęcią poddałyby się 
podobnemu 
zabiegowi.
W momencie, gdy Jamie wkroczył na podwórze, trzy kurczaki z wrzaskiem 
przemknęły mu pod stopami, w panicznej ucieczce przed Jehu, miejscowym terierem. 
Jamie 
poderwał się błyskawicznie, skoczył i kopnął psa tuż pod żebra. Zwierzę, na 
którego pysku 
malowało się bezbrzeżne zdumienie, wyleciało w powietrze, opadło z głośnym 
skowytem, 
podkuliło ogon pod siebie i czym prędzej zwiało.
Jamie zastał dzieci, starszych chłopców, Mary MacNab i drugą służącą, Sukie, 
stłoczonych razem w bawialni, pod czujnym okiem pani Kirby, bardzo zasadniczej i 
wymagającej wdowy, pochylony nad modlitewnikiem:
- „I Adam nie dał się zwieść, ale zwiedziona kobieta pogwałciła prawo...” - 
czytała 
pani Kirby. Z góry dobiegł głośny, przeciągły krzyk. Zebranym wydawało się, że 
nigdy się 
nie skończy. Matrona przerwała na chwilę, żeby każdy mógł docenić wagę tego 
krzyku, po 
czym podjęła lekturę. Jej oczy, jasnoszare i wilgotne, wyglądem przywodzące na 
myśl surowe 
ostrygi, co jakiś czas zerkały na sufit, by po chwili z satysfakcją spocząć na 
twarzach 
słuchaczy, zdradzających silne napięcie.
- „Pomimo to jednak oszczędzona zostanie przy porodzie, jeśli zachowa wiarę, 
miłosierdzie, świętość i wstrzemięźliwość...” - kontynuowała pani Kirby. 
Kitty wybuchnęła nagle histerycznym szlochem i ukryła twarz w ramieniu siostry. 
Maggie Ellen miała na piegowatej buzi coraz silniejsze rumieńce, natomiast jej 
starszy brat 
pobladł jak prześcieradło.
- Pani Kirby - odezwał się Jamie. - Proszę o ciszę.
Słowa brzmiały dość uprzejmie, ale wyraz oczu z pewnością przypominał błysk, 
jaki 
ujrzał Jehu tuż przed swoją podróżą w powietrze, bo lektorka sapnęła tylko i 
wypuściła 
modlitewnik z ręki. Książka z głośnym plaśnięciem uderzyła o podłogę.
Jamie schylił się, podniósł modlitewnik i wyszczerzył do pani Kirby zęby. 
Grymas, 
mimo iż stanowił kiepską namiastkę uśmiechu, przyniósł jednak pewien efekt. 
Kobieta 
pobladła i przycisnęła rękę do swego dość wydatnego biustu.
- Może poszłyby panie do kuchni i zajęły się jakąś pożyteczną pracą - 
zaproponował 
Jamie. Ruchem głowy wskazał drzwi. Sukie, dziewczynę kuchenną, natychmiast 
wymiotło z 
pokoju niczym zeschły, niesiony z wiatrem liść. W ślad za nią ruszyła pani 
Kirby, bez cienia 
wahania, chociaż znacznie dostojniejszym krokiem.
Jamie podniesiony na duchu tym drobnym zwycięstwem w krótkim czasie pozbył się 
wszystkich zebranych. Wdowie Murray i jej córkom zlecił zajęcie się kotłem do 
prania; 
mniejsze dzieci, pod nadzorem Mary MacNab, dostały polecenie złapania wszystkich 
kurcząt; 
starsi chłopcy z wyraźną ulgą opuścili bawialnię, by zająć się inwentarzem.
Jamie pozostał przez chwilę w pustym pokoju. Nie bardzo wiedział, co ma dalej 
robić. 
Niejasno czuł, że powinien być w domu i wszystkiego dopilnować. Ale też świetnie 
zdawał 
sobie sprawę, iż, jak to ujęła Jenny, bez względu na rozwój sytuacji, w niczym 
nie może 
siostrze pomóc. Na frontowym dziedzińcu rozległ się stukot kopyt nieznajomego 
muła; 
rodzącej przypuszczalnie towarzyszyła akuszerka i do niej należało zwierzę.
Jamie nie mógł usiedzieć w miejscu. Przechadzał się niespokojnie po całej 
bawialni. 
W jednej ręce trzymał modlitewnik, drugą bezustannie czegoś dotykał. Półka na 
książki, 
zniszczona i porysowana podczas ostatniego najścia Czerwonych Kubraków przed 
trzema 
miesiącami. Ozdobny srebrny półmisek, wielki i ciężki. Został lekko pogięty, ale 
nie zmieścił 
się do żołnierskiego plecaka, więc nie podzielił losu drobniejszych przedmiotów, 
które bez 
ceremonii po prostu ukradziono. Anglicy wcale się przy tym nie obłowili; kilka 
naprawdę 
wartościowych rzeczy, wraz z niewielkim zapasem złota, jaki jeszcze rodzinie 
pozostał, było 
bezpiecznie schowanych razem z winem Jareda.
Słysząc z góry przeciągły jęk, Jamie odruchowo spojrzał w dół, na trzymany w 
dłoni 
modlitewnik. Książka jakby sama się otworzyła na pierwszej stronie, gdzie 
odnotowywano 
śluby, narodziny i zgony poszczególnych członków rodziny.
Listę zaczynał wpis o ślubie rodziców Jamiego. Brian Fraser i Ellen MacKenzie. 
Ich 
imiona i datę zawarcia związku małżeńskiego zapisała matka drobnym, okrągłym 
pismem. 
Poniżej widniał dopisek: „Pobrali się z miłości”, zanotowany zdecydowanym 
charakterem 
pisma ojca. Była to wiele mówiąca uwaga, zważywszy następny wpis, z którego 
jasno 
wynikało, iż Willy przyszedł na świat zaledwie po dwóch miesiącach od daty 
ślubu.
Na widok tych słów Jamie jak zwykle się uśmiechnął. Zerknął na obraz 
przedstawiający jego samego jako dwulatka i Williego w towarzystwie ogromnego 
charta 
szkockiego imieniem Bran. Tylko tyle pozostało po starszym bracie, który zmarł 
na ospę w 
wieku jedenastu lat. W poprzek płótna biegła rysa - ślad po bagnecie. Jamie 
przypuszczał, że 
w ten sposób jakiś żołnierz rozładował męczącą go frustrację.
- A co by było, gdybyś wtedy nie umarł, braciszku? - przemówił miękko do obrazu.
Właśnie, co? Przed zamknięciem książki dojrzał jeszcze ostatni wpis: Caitlin 
Maisri 
Murray, urodzona 3 grudnia 1749 roku, zmarła 3 grudnia 1749 roku. No tak, co by 
było, 
gdyby... Gdyby Czerwone Kubraki nie przyszły drugiego grudnia. Czy jego siostra 
i tak 
urodziłaby wtedy wcześniaka? A gdyby mieli wówczas wystarczającą ilość jedzenia, 
czy coś 
by to pomogło?
- Na takie pytania nie ma odpowiedzi, prawda? - przemówił znów do obrazu. 
Malowana ręka Williego spoczywała na ramieniu malutkiego Jamiego. Zawsze czuł 
się 
bezpiecznie z takim obrońcą za plecami.
Z góry dobiegł kolejny krzyk. Pod wpływem nagłego strachu Jamie kurczowo 
zacisnął 
dłoń na modlitewniku.
- Módl się za nas, starszy bracie - wyszeptał. Przeżegnał się, odłożył książkę i 
wyszedł, żeby pomóc w oporządzeniu inwentarza.
Niewiele miał do roboty. Rabbie i Fergus znakomicie dawali sobie radę z 
nielicznymi 
zwierzętami, jakie rodzina jeszcze posiadała. A dziesięcioletni młodszy Jamie 
był 
dostatecznie duży, by im w razie potrzeby pomóc. Jamę rozejrzał się za jakimś 
zajęciem. 
Zebrał rozrzucone siano i zaniósł całe naręcze mułowi akuszerki. Gdy pasza się 
skończy, 
krowę trzeba będzie zabić. W przeciwieństwie do kóz nie była w stanie wyżywić 
się zimową 
porą na wzgórzach, mimo iż młodsze dzieci znosiły jej trawę i chwasty. Przy 
odrobinie 
szczęścia zasolona tusza pozwoli im przetrwać aż do wiosny.
Gdy Jamie wszedł do obory, Fergus spojrzał na niego znad wideł do przerzucania 
gnoju.
- Czy ta położna jest dobra? Ma doświadczenie? - dopytywał się natarczywie młody 
Francuz. Długi podbródek chłopaka wysunął się agresywnie. - Nie można przecież 
byle komu 
powierzyć opieki nad przyzwoitą wieśniaczką!
- A skąd mam wiedzieć? - odpowiedział Jamie, jakby odpierał atak. - Myślisz, że 
się 
znam na położnych? - Pani Martin, dawna akuszerka, która odbierała dotąd dzieci 
Murrayów, 
umarła, jak wielu innych, podczas głodu panującego na rok przed Culloden. Jej 
następczyni, 
pani Innes, była znacznie młodsza. Jamie miał tylko nadzieję, iż kobieta ma 
wystarczająco 
dużą praktykę i wie, co trzeba robić.
Wyglądało na to, że Rabbie podziela ten pogląd, bo naskoczył na Fergusa:
- A co ty sobie myślisz, mówiąc „wieśniaczka”? Sam jesteś wieśniakiem! Może już 
zapomniałeś?
Fergus z godnością popatrzył na Rabbiego, chociaż musiał zadrzeć głowę, bo był o 
ładnych kilkanaście centymetrów niższy od przyjaciela.
- Moje pochodzenie nie ma żadnego znaczenia - odparł wyniośle. - Ale na pewno 
nie 
jestem położną!
- W żadnym razie, palancie! - Rabbie dał przyjacielowi potężną sójkę w bok. 
Fergus z 
okrzykiem zaskoczenia wylądował na klepisku plecami do ziemi. Poderwał się w 
mgnieniu 
oka. Skoczył ku Rabbiemu, który przysiadł na krawędzi żłobu i zaśmiewał się do 
rozpuku, ale 
Jamie chwycił młodego Francuza za kołnierz i pociągnął do tyłu.
- Nic z tego - oświadczył tonem pracodawcy. - Nie chcę, żebyście zniszczyli tę 
resztkę 
siana. - Puścił Fergusa i, aby odwrócić jego uwagę, zapytał: - A co ty właściwie 
wiesz o 
akuszerkach?
- Bardzo dużo, milordzie. - Chłopak otrzepywał się z kurzu dystyngowanymi 
ruchami. 
- Wiele dam u madame Elizy znalazło się w łóżku, gdy ja tam mieszkałem...
- Nie ma co do tego żadnych wątpliwości - przerwał mu sucho Jamie. - A może 
chciałeś powiedzieć, że wiele z nich rodziło?
- A jakże! W końcu sam tam przyszedłem na świat! - Młody Francuz z dumą wypiął 
wątłą pierś.
- Tak, faktycznie. - Usta Jamiego nieznacznie drgnęły. - A więc wszystko uważnie 
obserwowałeś i teraz umiesz nam wyjaśnić, jak sprawy powinny wyglądać?
Fergus zignorował nutę sarkazmu.
- No, oczywiście - stwierdził rzeczowo. - Przede wszystkim akuszerka musi 
położyć 
pod łóżkiem nóż, żeby zlikwidować ból.
- Nie jestem przekonany, czy to zrobiła - wymruczał Rabbie. - Pewno nie, jeśli 
wierzyć własnym uszom. - W oborze słychać było tylko najgłośniejsze krzyki, 
większość 
jednak nie docierała aż tak daleko.
- A w nogi łóżka trzeba włożyć jajko pokropione święconą wodą, żeby kobieta bez 
trudu urodziła dziecko - kontynuował Fergus, zatopiony we wspomnieniach. 
Zmarszczył 
brwi. - Osobiście wręczyłem tej położnej jajko, ale wyglądało na to, że ona nie 
ma pojęcia, co 
się z nim robić. Cały miesiąc przechowywałem je w tym celu, bo kury ostatnio 
kiepsko się 
niosą, a ja chciałem mieć pewność, że choć jedno będzie pod ręką, gdy już 
przyjdzie co do 
czego - dodał żałośnie.
- No, a po porodzie - ciągnął z zapałem wykład - akuszerka musi zrobić napar z 
łożyska i dać położnicy do wypicia, żeby przyspieszyć wydzielanie mleka.
Rabbie lekko pozieleniał na twarzy.
- Masz na myśli to, co się rodzi po dziecku? - spytał niedowierzająco. - O Boże!
Prezentacja nowoczesnej wiedzy medycznej również w Jamiem wzbudziła mdłości.
- No, cóż - zwrócił się do Rabbiego z udawaną obojętnością. - Oni jedzą żaby i 
ślimaki. Więc może napój z łożyska też nie jest dla nich niczym dziwnym? - W 
głębi duszy 
zastanawiał się, jak długi czas dzieli ich wszystkich od zjadania żab i 
ślimaków, ale uznał, że 
tego rodzaju myśli lepiej na razie zachować dla siebie.
Rabbie udawał, że wymiotuje.
- Jezu Chryste, no i kto chciałby być Francuzem?!
Stojący blisko niego Fergus obrócił się na pięcie i wymierzył szybki jak 
błyskawica 
cios. Drobny i szczupły jak na swoje lata, był jednak zaskakująco silny i aż za 
dobrze 
zorientowany w położeniu słabych punktów człowieka. Wiedzę tę nabył na ulicach 
Paryża, 
praktykując jako młodociany kieszonkowiec. Cios trafił prosto w dołek. Rabbie 
zgiął się we 
dwoje i zapiszczał niczym pęcherz wieprzowy, na który ktoś nieopacznie nadepnął.
- Odzywaj się z szacunkiem, gdy mówisz o lepszych od siebie - pouczył go 
wyniośle 
Fergus. Twarz ofiary ataku przybrała rozmaite odcienie czerwieni, a usta 
otwierały się i 
zamykały jak u ryby, gdy Rabbie walczył o odzyskanie oddechu. Oczy niemal wyszły 
mu z 
orbit ze zdumienia. Wyglądał tak śmiesznie, że Jamie z wielkim trudem 
powstrzymał się od 
śmiechu, mimo troski o Jenny i irytacji z powodu ustawicznych utarczek między 
urwisami.
- Posłuchajcie, chłopaki, jeżeli nie będziecie trzymać łap przy sobie... - 
zaczął, ale 
przeszkodził mu okrzyk młodszego Jamiego. Bratanek dotychczas siedział cicho, 
zafascynowany rozmową.
- Co? - Jamie odwrócił się. Automatycznie sięgnął po pistolet, który miał przy 
sobie 
zawsze, ilekroć opuszczał jaskinię. Spodziewał się, iż na dziedzińcu ujrzy 
angielski patrol, ale 
nie było tam nikogo.
- O co chodzi, do cholery? - zażądał odpowiedzi. Podążył wzrokiem za wskazującym 
palcem dzieciaka i wtedy je dostrzegł. Trzy niewielkie, czarne punkty wolno 
przesuwały się 
nad zeschłymi łodygami w poprzek kartofliska.
- Kruki - rzekł cicho i poczuł, jak wszystkie włoski na karku stają mu dęba. 
Pojawienie się w trakcie porodu ptaków wojny i śmierci zwiastowało największe 
nieszczęścia. Jedno z czarnych monstrów sadowiło się właśnie na dachu.
Jamie niemal instynktownie wyjął pistolet zza pasa, oparł lufę o zgięty łokieć i 
starannie wymierzył. Daleki strzał; odległość od drzwi obory do dachu budynku 
była całkiem 
duża. Poza tym należało celować w górę. Jednak...
Pistolet szarpnął mu się w ręku, a kruk zamienił się w obłok czarnych piór. 
Pozostałe 
dwa ptaki wystrzeliły w powietrze jak z procy i odleciały, bijąc zaciekle 
skrzydłami. Ich 
ochrypłe głosy szybko ucichły w zimowym powietrzu.
- Mon Dieu! - wykrzyknął Fergus. - Cest bien ca!
- Znakomity strzał, sir - Rabbie, wciąż jeszcze czerwony na twarzy i mocno 
zasapany, 
odzyskał siły na tyle, by obserwować poczynania Jamiego. Podbródkiem wskazał 
dom: - 
Proszę spojrzeć, sir, czy to nie akuszerka?
Rzeczywiście. Pani Innes wystawiła głowę z okna pierwszego piętra. Włosy opadły 
jej 
swobodnie, gdy z góry spoglądała na dziedziniec. Może przyciągnął ją odgłos 
wystrzału, 
może obawiała się kłopotów. Jamie wyszedł na dwór i pomachał ręką, aby dodać 
kobiecie 
otuchy.
- W porządku - krzyknął. - To tylko przypadkowy strzał. - Nie zamierzał 
wspominać 
kruków, żeby wieść o nich nie dotarła do uszu Jenny.
- Proszę na górę - odkrzyknęła położna, ignorując jego słowa. - Dziecko już 
przyszło 
na świat i siostra pana potrzebuje!
Jenny otworzyła jedno oko, niebieskie i lekko skośne, jak jego własne.
- Jednak przyszedłeś?
- Uznałem, że ktoś powinien tu być. Już choćby po to, żeby się modlić za ciebie 
- 
skwitował opryskliwie.
Zamknęła oczy. Słaby uśmiech wykrzywił jej wargi. Wyglądała jak obraz, który 
kiedyś Jamie widział we Francji, namalowany przez jakiegoś Włocha dawno temu, 
ale 
całkiem dobry.
- Jesteś głupi jak but, ale bardzo się cieszę - powiedziała miękko położnica. 
Otworzyła 
oczy i spojrzała na zawiniątko spoczywające w zagłębieniu jej ramienia. - Chcesz 
go 
zobaczyć?
- Aaa, więc to on? - Delikatnie, z wprawą doświadczonego wujka podniósł 
tłumoczek, 
przytulił do siebie i odchylił brzeg kocyka.
Oczy noworodka były szczelnie zamknięte. Rzęsy całkowicie się schowały w 
głębokich fałdach powiek, które tworzyły dużą wypukłość nad czerwonymi, 
gładkimi, 
okrągłymi policzkami. Zapowiadało to podobieństwo do matki, przynajmniej pod 
względem 
tej jednej, godnej uznania cechy.
Głowa maleństwa dziwnie niezgrabna, wręcz koślawa, skojarzyła się Jamiemu ze 
zdeformowanym melonem. Tłuste usteczka wydawały się całkowicie spokojne, a 
wilgotna 
różowa dolna warga drżała lekko z każdym chrapnięciem noworodka - widomym 
znakiem 
wyczerpania ogromnym wysiłkiem, jakim jest przychodzenie na świat.
- Ciężka praca, co? - odezwał się Jamie do dziecka, ale odpowiedź nadeszła od 
Jenny.
- Oj, prawda. W kredensie jest trochę whisky. Mógłbyś mi przynieść szklaneczkę? 
- 
Głos siostry brzmiał chrapliwie. Musiała odchrząknąć, żeby skończyć prośbę.
- Whisky? Czy nie powinnaś raczej dostać piwa z jajkami? - spytał Jamie. Starał 
się 
odsunąć od siebie wizję właściwego napoju dla położnic, tak niedawno 
przedstawioną przez 
Fergusa.
- Whisky - potwierdziła zdecydowanie. - Kiedy leżałeś na dole i nie byłeś w 
stanie 
utrzymać się na nogach, czy dawałam ci piwo z jajkami?
- Karmiłaś mnie jeszcze gorszymi paskudztwami - odparował z uśmiechem. - Ale 
masz rację, przynosiłaś mi również whisky. - Ostrożnie położył dziecko na 
posłaniu i poszedł 
po karafkę.
- Czy on ma już imię? - Kiwnął głową w stronę maleństwa i szczodrą ręką nalał 
pokaźną porcję bursztynowego płynu.
- Nazwę go Ian, po jego tacie. - Przez chwilę dłoń Jenny spoczywała miękko na 
okrągłej główce, pokrytej drobnym złotobrązowym meszkiem. Na miękkim ciemieniu 
widać 
było pulsowanie tętna. Noworodek wydawał się Jamiemu nieprawdopodobnie kruchy, 
ale 
akuszerka zapewniła wuja, że dziecko jest zdrowe i krzepkie. Pod wpływem 
niezrozumiałego 
impulsu, który kazał chronić nagie i wrażliwe ciemię, Jamie podniósł chłopczyka 
raz jeszcze i 
naciągnął mu na głowę brzeg kocyka.
- Mary MacNab opowiedziała mi o tobie i pani Kirby - zauważyła Jenny, popijając 
alkohol. - Jaka szkoda, że tego nie widziałam. Dziewczyna twierdziła, że biedna 
stara omal 
nie udławiła się własnym językiem, gdy się do niej odezwałeś.
Jamie uśmiechnął się w odpowiedzi. Łagodnie poklepał noworodka spoczywającego 
w jego ramionach. Głęboko uśpione drobne ciałko leżało bez ruchu niczym szynka 
bez kości. 
Miękki, kojący ciężar.
- Szkoda, że się nie udławiła. Jak ty możesz znieść tę babę we własnym domu? 
Gdybym mieszkał tu na stałe, chyba bym ją udusił.
Siostra prychnęła i zamknęła oczy. Odchyliła głowę, żeby whisky swobodnie 
wpłynęła w głąb gardła.
- No, cóż, ludzie będą ci przeszkadzać na tyle, na ile im na to pozwolisz. Ja 
jej nie 
pozwoliłam, a przynajmniej nie bardzo. Jednak - dodała, otwierając oczy - nie 
mogę 
powiedzieć, że zmartwiłoby mnie, gdybym się jej pozbyła. Myślałam już o tym, 
żeby 
podesłać ją staremu Kettrickowi do Broch Mordha. W zeszłym roku stracił 
jednocześnie i 
żonę, i córkę, potrzebuje więc kogoś do opieki i prowadzenia gospodarstwa.
- Zgoda. Tyle tylko, że gdybym ja był Samuelem Kettrickiem, to wziąłbym wdowę 
Murray, a nie wdowę Kirby - zauważył Jamie.
- Peggy Murray ma już zapewnioną przyszłość - oświadczyła siostra. - Na wiosnę 
poślubi Duncana Gibbonsa.
- Widzę, że Duncan szybko się uwinął - zauważył, lekko zaskoczony. Po chwili 
przyszło mu coś do głowy i aż się uśmiechnął na tę myśl. - Czy któreś z nich wie 
już o 
ożenku?
- Nie - odparła, odwzajemniając rozbawienie brata. Po chwili jej uśmiech 
zniknął, a na 
jego miejsce pojawiło się głębokie zamyślenie.
- A może ty sam o niej pomyślałeś?
- Ja? - Jamie był tak zaskoczony, jakby siostra zaproponowała mu wyskakiwanie 
oknem z drugiego piętra.
- Ma dopiero dwadzieścia pięć lat - ciągnęła Jenny. - Dobra z niej matka i jest 
jeszcze 
dość młoda, by rodzić dzieci.
- Ile ty wypiłaś whisky? - Pochylił się i zaczął udawać, że sprawdza poziom 
płynu w 
karafce. Dłonią podtrzymywał główkę niemowlęcia, aby się za mocno nie odchyliła. 
Wyprostował się i spojrzał na siostrę mocno zirytowany.
- Żyję jak zwierzę w jaskini, a ty chcesz, żebym wziął sobie żonę? - Nagle 
poczuł się 
pusty w środku. Nie chcąc pokazać Jenny, jak bardzo przygnębiła go jej 
propozycja, wstał i 
zaczął przechadzać się po pokoju, cichutko pomrukując do tłumoczka.
- Kiedy ostatni raz spałeś z kobietą, Jamie? - spytała siostra takim tonem, 
jakby 
prowadziła towarzyską pogawędkę. Wstrząśnięty odwrócił się na pięcie i zmierzył 
Jenny 
wzrokiem.
- A cóż to, u diabła, za pytanie!
- Nie spotykałeś się z żadną dziewczyną między Lallybroch a Broch Mordha - 
kontynuowała bezceremonialnie. - Na pewno bym o tym słyszała. Ani z żadną 
wdową...
- Cholernie dobrze wiesz, że nie - uciął. Czuł, jak policzki czerwienieją mu ze 
złości.
- Dlaczego nie? - spytała spokojnie Jenny.
- Dlaczego nie? - Wpatrywał się w nią z lekko rozchylonymi ustami. - Czy ty 
całkiem 
oszalałaś? Co ty sobie wyobrażasz? Że będę przekradał się z jednego domu do 
drugiego i 
sypiał z każdą kobietą, która mnie nie przegoni?
- Ani im to w głowie. Nie, Jamie, uważam, że jesteś porządnym człowiekiem. - 
Uśmiechnęła się smutno. - Nigdy w życiu nie wykorzystałbyś kobiety. Najpierw byś 
się z nią 
ożenił, prawda?
- Nie! - zaprzeczył gwałtownie. - Niemowlę poruszyło się i zamruczało przez sen. 
Automatycznie przełożył je na drugie ramię i lekko poklepał po plecach. Nie 
odrywał oczu od 
twarzy siostry. - Nie zamierzam się żenić, wybij sobie z głowy wszelkie swaty, 
Jenny 
Murray! Nie godzę się na to, słyszysz?
- Słyszę, słyszę - potwierdziła nie zrażona. Podciągnęła się na poduszce, żeby 
móc 
patrzeć mu w oczy. - Chcesz żyć jak mnich do końca swoich dni? Umrzeć bez syna, 
który by 
ci zamknął oczy i błogosławił twoje imię?
- Zajmij się własnymi sprawami! - Serce waliło mu jak młotem. Odwrócił się do 
siostry plecami i wielkimi krokami podszedł do okna. Przez dłuższy czas 
bezmyślnie gapił się 
na dziedziniec przed stajnią.
- Wiem, że w sercu nosisz jeszcze żałobę po Claire. - Dobiegł go miękki głos 
siostry. - 
Myślisz, że zdołam zapomnieć Iana, jeżeli nie wróci? Ale czas, żebyś wykonał 
następny ruch, 
Jamie. Claire na pewno nie chciałaby, żebyś do końca życia był samotny i nie 
miał nikogo, 
kto by cię pocieszał i kto urodziłby ci dzieci.
Długo milczał. Nadal stał bez ruchu. Z boku szyi czuł delikatne ciepło bijące od 
pokrytej meszkiem główki noworodka. W zamglonej szybie dostrzegł własne, 
niewyraźne 
odbicie. Widział wysokiego, silnego i brudnego mężczyznę, z zupełnie nie 
pasującym do 
niego białym tobołkiem poniżej ponurej twarzy.
- Ona była brzemienna - odezwał się wreszcie cicho. - Kiedy... ją straciłem - 
dodał. 
Nie widział innego sposobu wytłumaczenia siostrze, gdzie właściwie przebywała 
Claire. Jak 
miał wyjaśnić Jenny, że to niegasnąca nadzieja, iż Claire nadal żyje, odbierała 
mu wszelką 
ochotę na myślenie o innej kobiecie. Nawet świadomość, że dla niego żona jest 
już stracona 
na wieki, niczego właściwie nie zmieniała.
Zapadła cisza. Po dłuższej chwili Jenny odezwała się cicho:
- Czy dlatego dzisiaj przyszedłeś?
Westchnął, odwrócił się do niej bokiem i oparł skroń o chłodną szybę. Jenny 
leżała na 
plecach, ciemne włosy rozsypały się po poduszce. Wzrok jej złagodniał, gdy 
patrzyła na 
brata.
- Chyba tak - odparł. - Nie mogłem pomóc swojej żonie; chyba wyobrażałem sobie, 
że 
w zamian za to pomogę tobie. Tyle że nie umiałem - dodał z goryczą w głosie. - 
Dla ciebie 
jestem równie bezużyteczny, jak dla Claire.
Jenny wyciągnęła ku niemu rękę, na jej twarzy odbiło się cierpienie.
- Jamie, mo chridhe... - zaczęła, ale nagle urwała. Niebieskie oczy rozszerzyły 
się z 
przerażenia, gdy z dołu dobiegły głośne krzyki i rozległ się łoskot.
- Święta Mario! - jęknęła, blednąc jeszcze bardziej. - To Anglicy!
- Chryste! - krzyknął z błaganiem i zaskoczeniem w głosie. Szybko przeniósł 
spojrzenie od łóżka do okna. Naprędce ocenił, jakie miałby szansę ukrycia się, a 
jakie 
ucieczki. Tupot obutych nóg dochodził już ze schodów.
- Szafa, Jamie! - szepnęła nagląco Jenny i wskazał palcem mebel. Ukrył się tam 
bez 
wahania.
Chwilę później drzwi sypialni otworzyły się z trzaskiem i do pokoju wtargnęła 
postać 
w czerwonym kubraku, w przekrzywionym kapeluszu, ze szpadą w dłoni. Kapitan 
dragonów 
przystanął, omiótł spojrzeniem pomieszczenie, wreszcie utkwił wzrok w drobnej 
postaci 
leżącej w łóżku.
- Pani Murray? - spytał.
Jenny z wysiłkiem podciągnęła się wyżej.
- To ja. A co, u diabła, robi pan w moim domu? - zapytała. Twarz miała bladą i 
lśniącą 
od potu. Ręce jej się trzęsły, ale głowę trzymała wysoko. Nie spuszczała wzroku 
z intruza. - 
Proszę wyjść!
Nie zwracając na nią uwagi, mężczyzna podszedł do okna. Ze swojego punktu 
obserwacyjnego Jamie widział niewyraźną figurę, która zniknęła za rogiem 
garderoby, a po 
chwili pojawiła się znowu, zwrócona do niego plecami. Dragon przemówił do Jenny:
- Jeden z moich zwiadowców doniósł, iż parę godzin temu usłyszał strzał w 
okolicy 
tego domu. Gdzie się podziali wszyscy mężczyźni?
- Nie ma tu żadnych mężczyzn. - Nie dała rady dłużej opierać się na ramionach, 
zbyt 
silnie drżały. Opadła z powrotem na poduszki. - Wzięliście już mojego męża, a 
najstarszy syn 
ma zaledwie dziesięć lat. - Słowem nie wspomniała o Rabbiem i Fergusie. Chłopców 
w ich 
wieku można już było skazać jak dorosłych. Przy odrobinie szczęścia mogli zwiać 
na widok 
Anglików.
Oficer dowodzący był twardym mężczyzną w średnim wieku. Z pewnością nie należał 
do łatwowiernych.
- Trzymanie broni w górach Szkocji jest ciężkim przestępstwem - stwierdził. - 
Przeszukać cały dom, Jenkins - zwrócił się do towarzyszącego mu żołnierza.
Wydając rozkaz, musiał podnieść głos, bo ze schodów dochodziła narastająca 
wrzawa. 
Gdy Jenkins się odwrócił, do pokoju siłą wdarła się pani Innes, położna.
- Zostawcie tę biedną kobietę w spokoju! - krzyknęła, stając twarzą w twarz z 
oficerem. Dłonie trzymała zaciśnięte w pięści. Głos jej drżał, ale nie ustąpiła 
nawet na krok. - 
Wynoście się stąd, łotry!
- Nic nie robię twojej pani - odezwał się lekko zirytowany kapitan, najwyraźniej 
biorąc ją za jedną ze służących. - Ja tylko...
- Zaledwie przed godziną urodziła dziecko! To nieprzyzwoite, żebyście choćby na 
nią 
patrzyli, a co dopiero...
- Ach, tak? - Głos oficera stał się ostrzejszy. Dradon z nagłym zainteresowaniem 
przeniósł wzrok z akuszerki na łóżko położnicy. - Urodziła pani dziecko, pani 
Murray? A 
gdzie ono jest?
Tymczasem noworodek wiercił się w powijakach, bo uścisk przerażonego wujka był 
zbyt silny.
Z głębi garderoby Jamie dostrzegł twarz siostry. Była blada jak ściana, ale nie 
wyrażała żadnych uczuć.
- Umarło - oświadczyła.
Zaskoczona akuszerka otworzyła szeroko buzię. Na szczęście uwaga kapitana była 
zwrócona na Jenny.
- Och? - powiedział wolno. - Czy to...
- Mama! - Od drzwi rozległ się głos przerażenia. Młodszy Jamie wyrwał się z rąk 
żołnierza i rzucił w ramiona matki. - Mamo, dziecko nie żyje? Nie, nie! - Ze 
szlochem padł na 
kolana i ukrył twarz w pościeli.
Jakby chcąc zaprzeczyć wszystkiemu, co zostało o nim powiedziane, malutki Ian 
zaczął dawać dowody swojej żywotności. Z dużą energią wierzgał nóżkami, kopiąc 
wuja po 
żebrach. Maleństwo prychało przy tym i postękiwało, czego na szczęście w ogólnym 
harmidrze nikt nie usłyszał.
Jenny usiłowała pocieszyć młodszego Jamiego, pani Innes bezskutecznie próbowała 
odciągnąć go od łóżka, ale chłopiec kurczowo uchwycił się rękawa matki. Kapitan 
przekrzykiwał zawodzenia zrozpaczonego dziesięciolatka, a ponad wszystko wybijał 
się 
głuchy tupot nóg i wrzask, który wstrząsał całym domem.
Jamie oczekiwał teraz, iż kapitan zacznie się dopytywać o miejsce pochówku 
noworodka. Przytulał ciałko do piersi i kołysał je, aby tylko odsunąć od 
maleństwa wszelką 
chęć do płaczu. Drugą ręką sięgnął do rękojeści swojego noża, ale był to tylko 
próżny gest. 
Nawet poderżnięcie gardła kapitanowi przypuszczalnie niewiele by pomogło, gdyby 
drzwi od 
garderoby zostały otwarte.
Malutki Ian wydał z siebie pełen irytacji pomruk, dając do zrozumienia, iż 
kołysanie 
nie bardzo mu odpowiada. W uszach wuja dźwięk ten zabrzmiał równie donośnie, jak 
rozpaczliwe zawodzenia starszego siostrzeńca. Przerażenie Jamiego potęgowała 
wizja domu 
stającego w płomieniach oraz trupów wszystkich jego mieszkańców.
- To przez ciebie! - Młodszy Jamie, z twarzą zapuchniętą od płaczu i gniewu, 
poderwał się na nogi i ruszył na kapitana. Głowa w ciemnych lokach była 
opuszczona jak u 
szarżującego tryka. - Zabiłeś mojego brata, ty angielski sukinsynu!
Oficer zaskoczony nagłym atakiem postąpił krok do tyłu i ze zdziwieniem 
spoglądał 
na dziesięciolatka.
- Ależ nie, chłopcze, całkowicie się mylisz. Ja tylko...
- Sukinsyn! Kastrowany palant! A mhic an diabhoil! - Młodszy Jamie zupełnie 
stracił 
nad sobą panowanie. Sztywnym krokiem zbliżał się do kapitana, obrzucając go 
wszystkimi 
wulgaryzmami, jakie kiedykolwiek obiły mu się o uszy, naprzemiennie angielskimi 
i 
gaelickimi.
- Eee - stęknął noworodek prosto do ucha starszego Jamiego. - Eee, eee! - 
Brzmiało to 
jak wstęp do najprawdziwszego wrzasku. Ogarnięty paniką wuj puścił nóż i wsunął 
kciuk w 
miękki, wilgotny otwór, z którego wydobywały się złowieszcze dźwięki. Bezzębne 
dziąsła 
noworodka chwyciły palec z taką zajadłością, że niewiele brakowało, a mimowolny 
opiekun 
krzyknąłby z bólu.
- Zjeżdżajcie stąd! Wynocha albo was pozabijam! - wrzeszczał chłopak z twarzą 
wykrzywioną z gniewu. Oficer bezradnie spojrzał na łóżko, jakby chciał prosić 
Jenny, żeby 
przywołała syna, tak nieprzejednanego wobec wrogów. Położnica leżała jednak jak 
martwa, z 
zamkniętymi oczyma.
- Poczekam na swoich ludzi na dole - oświadczył kapitan tak godnie, jak tylko 
zdołał, 
i pospiesznie się wycofał. Pozbawiony wroga chłopiec osunął się na podłogę i 
pogrążył w 
rozpaczy.
Przez szparę w drzwiach Jamie widział, jak pani Innes dziwnie patrzy na swoją 
podopieczną i otwiera buzię, by zadać pytanie. Z palcem na ustach, z groźną miną 
nakazującą 
milczenie, Jenny poderwała się w pościeli na podobieństwo Łazarza. Młodziutki 
Ian wściekle 
ssał kciuk, coraz bardziej niezadowolony, że nie udaje mu się wyciągnąć z palca 
żadnego 
pożywienia.
Położnica przesunęła się na sam brzeg łóżka i przysiadła w oczekiwaniu. Z dołu 
dochodziły dźwięki świadczące o tym, że żołnierze kręcą się po całym domu. 
Jenny, trzęsąc 
się z wysiłku, wyciągnęła rękę w kierunku garderoby.
Jamie zaczerpnął powietrza i opanował się. Musiał zaryzykować; jego dłoń i 
nadgarstek ociekały śliną, a pomruki niezadowolonego maleństwa stawały się coraz 
głośniejsze.
Mokry od potu, chwiejnym krokiem wyszedł z ukrycia i włożył dziecko w ramiona 
matki. Jenny jednym ruchem odsłoniła pierś, przycisnęła główkę dziecka do sutka 
i pochyliła 
się nad małym zawiniątkiem, jakby chciała je chronić.
Pierwsze piski rozpłynęły się w stłumionych odgłosach energicznego ssania. Jamie 
osunął się na podłogę; miał takie uczucie, jakby ktoś przejechał mu szpadą pod 
kolanami.
Dźwięk otwierających się drzwi garderoby poderwał młodszego Jamiego do siadu. 
Chłopak, z wyrazem całkowitego osłupienia na twarzy, przenosił wzrok z matki na 
wuja i z 
powrotem. Tuż obok dziesięciolatka klęczała pani Innes. Szeptała mu coś 
gorączkowo do 
ucha, ale na zalanej łzami buzi nie było widać najmniejszych oznak zrozumienia.
Zanim okrzyki i skrzypienie uprzęży na dziedzińcu ogłosiły wycofanie się 
angielskich 
żołnierzy, malutki Ian, najedzony i zadowolony, pochrapywał już smacznie w 
ramionach 
matki. Jamie stał przy oknie, ale tak, by go z dołu nie było widać, i wzrokiem 
śledził odejście 
wrogów.
W sypialni zapadła cisza. Przerywały ją jedynie odgłosy bulgotania, wydawane 
przez 
panią Innes popijającą whisky. Młodszy Jamie siedział tuż przy matce z 
policzkiem 
przytulonym do jej ramienia. Nie podniosła oczu ani razu od momentu wzięcia 
dziecka w 
ramiona. Nadal tkwiła z głową opuszczoną, a długie włosy zasłaniały twarz.
Jamie zrobił krok do przodu i dotknął ramienia siostry.
- Gdy się ściemni, wrócę do jaskini - powiedział cicho.
Jenny tylko kiwnęła głową. W gęstwinie jej ciemnych włosów, Jamie dostrzegł 
połyskujące tu i ówdzie srebrne nitki.
- Chyba... nie powinienem tu więcej przychodzić - wykrztusił wreszcie. - 
Przynajmniej przez jakiś czas.
Jenny w milczeniu znów skinęła głową.
6
Krwawy pretekst
Jednak okoliczności wymusiły na nim ponowne zejście do domu. Przez dwa miesiące 
nieprzerwanie tkwił w jaskini. Rzadko odważał się wychodzić na polowanie, nawet 
nocą, bo 
wojska angielskie, zakwaterowane w Comarze, nadal kręciły się po okolicy. 
Kilkuosobowe 
patrole przeczesywały teren. Zabierały przy tym resztki, których jeszcze nie 
zagrabiano, i 
niszczyły to, czego nie dało się wziąć ze sobą. Towarzyszyło im błogosławieństwo 
udzielone 
przez Koronę.
Ścieżka biegła niedaleko wzgórza, w którym mieściła się jego pieczara. Właściwie 
nawet nie ścieżka, a jeleni szlak. Nadal przede wszystkim służył on zwierzętom, 
chociaż tylko 
pozbawiony rozumu rogacz przeszedłby tędy, czując zapachy jaskini. Tak czy 
inaczej, gdy 
wiatr wiał we właściwym kierunku, Jamie wciąż widywał niewielkie stadka jeleni 
na szlaku 
lub następnego dnia natykał się na świeży trop odciśnięty w błotnistym podłożu.
Ze ścieżki korzystali również ci nieliczni, którzy mieli jakieś interesy na 
zboczu 
wzgórza. Wiatr tego dnia wiał od pieczary, więc Jamie nie liczył na to, iż ujrzy 
jelenia. 
Odpoczywał w trawie u samego wejścia do jaskini. Przy ładnej pogodzie przez 
gęstą zasłonę 
z gałęzi kolcolistu i jesionów górskich docierało tu dość światła, by dawało się 
czytać. 
Książek było niewiele, ale Jaredowi wciąż jeszcze udawało się przemycać 
pojedyncze tytuły 
jako podarunek z Francji.
„Tak gwałtowna ulewa zmusiła mnie do całkiem odmiennej pracy: do wycięcia dziury 
w nowej fortyfikacji, czegoś w rodzaju zlewu, którym mogłaby wyciekać woda. W 
przeciwnym razie zalałaby moją jaskinię. Po pewnym czasie, gdy wstrząsy ustały, 
trochę 
przyszedłem do siebie. Ażeby bardziej podnieść się na duchu, co było mi ogromnie 
potrzebne, sięgnąłem do malutkiego magazynu i pociągnąłem łyczek rumu. Za każdym 
razem 
wydzielałem sobie alkohol bardzo oszczędnie. Wiedziałem, że mój skromny zapasik 
nigdy 
nie zostanie odnowiony.
Deszcz padał nieprzerwanie przez całą noc, jak również przez większą część 
następnego dnia, tak że nawet nosa nie wysunąłem na zewnątrz. Ale gdy osiągnąłem 
już 
względny spokój ducha, zacząłem myśleć...”
Cień padający na książkę przesunął się, gdy drgnęły krzewy nad głową 
czytającego. 
Mając wszystkie zmysły postawione „na baczność”, Jamie zdołał pochwycić szum 
wiatru, a 
wraz z nim echo ludzkich głosów.
Poderwał się na równe nogi, rękę położył na rękojeści noża, z którym nigdy się 
nie 
rozstawał. Przystanął tylko na tyle, by starannie odłożyć książkę na ukrytą 
półkę skalną, po 
czym chwycił za granitowy występ, podciągnął się na nim i wskoczył w wąską 
szczelinę 
wiodącą do jaskini.
Czerwień i metaliczne refleksy widoczne na ścieżce wywołały w nim jednocześnie 
szok i irytację. A żeby to szlag trafił! Nie obawiał się zbytnio, że któryś z 
żołnierzy zejdzie ze 
ścieżki (byli zbyt źle wyekwipowani nawet na pokonanie rozległych otwartych 
terenów, 
pokrytych wrzosem lub gąbczastym torfem, co tu więc mówić o przedzieraniu się 
przez gęste, 
cierniste zarośla porastające „jego” zbocze). Ale mając ich tuż pod bokiem, nie 
odważy się 
opuścić jaskini przed zmrokiem, nawet po to, żeby sobie ulżyć czy przynieść wody 
do picia. 
Zerknął na słój, w którym przechowywał wodę, choć z góry widział, że naczynie 
jest prawie 
puste.
Nagły okrzyk przyciągnął jego uwagę ku ścieżce. Z wrażenia omal nie stracił 
równowagi i nie spadł ze skalnego występu. Żołnierze otoczyli drobną postać, 
ugiętą pod 
ciężarem niewielkiego antałka niesionego na ramieniu. Był to Fergus z dostawą 
świeżo 
warzonego piwa ale. A niech to wszystko piekło pochłonie! Trochę dobrego piwa 
przydałoby 
się Jamiemu, miesiące upłynęły, odkąd miał je ostatni raz w ustach.
Wiatr znów zmienił kierunek. Teraz do uszu Jamiego dochodziły tylko fragmenty 
rozmowy, ale na jego oczach filigranowy chłopiec najwyraźniej wykłócał się z 
żołnierzami i 
gwałtownie gestykulował wolną ręką.
- Ty idioto! - mruczał pod wąsem Jamie. - Oddaj im to i już cię tu nie ma, 
patentowany ośle!
Jeden z żołnierzy wyciągnął ręce po beczułkę, ale nie trafił, bo szczupły 
ciemnowłosy 
dzieciak zgrabnie uskoczył na bok. Doprowadzony do ostateczności Jamie palnął 
się ręką w 
czoło. Fergus zawsze robił się bezczelny w obliczu władzy, zwłaszcza jeśli 
reprezentowali ją 
Anglicy.
Drobna figurka uskakiwała do tyłu, wykrzykując coś pod adresem goniących.
- Dureń! - parsknął Jamie. - Rzuć to i zwiewaj!
Zamiast jednak to zrobić, Fergus, pewny szybkości swoich nóg, odwrócił się 
plecami 
do Czerwonych Kubraków i wykonał kilka obraźliwych ruchów zadkiem. Rozwścieczyło 
to 
żołnierzy do tego stopnia, że paru z nich ruszyło na przełaj przez mokre 
chaszcze.
Jamie widział, jak dowódca oddziału podniósł ramię i krzyknął ostrzegawczo. 
Pewnie 
doszedł do wniosku, że Fergus został wysłany specjalnie po to, aby cały oddział 
zwabić w 
pułapkę. Chłopak również coś krzyczał, a żołnierze najwyraźniej znali 
rynsztokowy francuski 
na tyle dobrze, by zrozumieć, co młody żabojad usiłował im powiedzieć. Skończyło 
się na 
tym, że część dragonów zatrzymała się na rozkaz dowódcy, czterej natomiast 
pognali za 
chłopcem.
Było jeszcze dużo krzyku, gdy Fergus kluczył, jak piskorz wymykając się z rąk 
żołnierzy. W całym tym zamieszaniu i przy górnym wietrze Jamie nie mógł słyszeć 
świstu 
szpady wyciąganej z pochwy, ale na zawsze już pozostało mu przekonanie, że 
faktycznie go 
dosłyszał, jakby ów cichy świst i brzęk metalu uderzającego o metal były 
pierwszymi 
zwiastunami nieszczęścia. Jamie odnosił wrażenie, że dźwięki te zawsze dzwoniły 
mu w 
uszach, ilekroć wspominał obserwowaną scenę, a wracała do niego przez długie 
lata.
Może dostrzegł coś w postawie żołnierzy, jakąś irytację czy wściekłość. Może 
przyczyna leżała wyłącznie w jego poczuciu przegranej, które nie opuszczało go 
od Culloden, 
jakby wszystko w okolicy było nim skażone, już choćby poprzez fakt, iż on, James 
Fraser, 
tutaj zamieszkał. Nieważne, czy naprawdę usłyszał świst szabli, czy nie, jego 
ciało naprężyło 
się do skoku, zanim ujrzał srebrny łuk, jaki ostrze zatoczyło w powietrzu.
Ruch broni był powolny, wręcz leniwy. Mózg Jamiego mógł spokojnie zarejestrować 
jego tor, domyślić się celu i bezgłośnie wykrzyczeć: nieee!!! Z całą pewnością 
ostrze 
poruszało się na tyle wolno, że Jamie zdążyłby wyskoczyć z kryjówki, wedrzeć się 
pomiędzy 
żołnierzy, chwycić rękę trzymającą szpadę i wykręcić ją tak silnie, by wypuściła 
śmiercionośny kawałek metalu.
Świadoma część umysłu podszeptywała jednak, iż byłoby to nonsensem, i 
„przymocowała” jego dłonie do granitowego występu, przeciwstawiając się 
przemożnemu 
impulsowi, który nakazywał Jamiemu skoczyć chłopakowi na ratunek.
Nie wolno ci, szeptała cichutko, z trudem przebijając się przez wściekłość i 
przerażenie. On to zrobił dla ciebie, nie pozbawiaj tego sensu. Nie możesz, 
powtarzała 
świadomość, zimna jak sama śmierć, pod zalewającym go, gorącym jak ogień 
poczuciem 
próżności wszelkich wysiłków. Nic nie zdołasz zrobić.
Tak, mógł tylko patrzeć, jak ostrze zakończyło swój powolny ruch i dotarło do 
celu z 
cichym, niewinnym plaśnięciem. Spory antałek, wypuszczony z rąk, zaczął się 
toczyć po 
zboczu, coraz niżej i niżej, aż do rzeczki. W końcu rozległ się plusk i wesoły 
bulgot 
brązowawej wody daleko w dole.
W jednej chwili wrzaski ustały i zapadła głęboka cisza. Jamie ledwie zauważył tę 
przemianę, w uszach dudniło mu coraz głośniej. Kolana ugięły się pod nim i jak 
przez mgłę 
uświadomił sobie, że zaraz zemdleje. W oczach mu pociemniało, widział tylko 
jakieś jasne 
punkty i smugi światła na czerwonym, przechodzącym w czerń, tle. Ale nawet gdyby 
otoczyła go całkowita ciemność, nie zdołałby wymazać ostatniego obrazu ręki 
Fergusa, tej 
drobnej, zręcznej, sprytnej ręki kieszonkowca, która teraz leżała nieruchomo na 
błotnistej 
ścieżce, z dłonią zwróconą ku górze w błagalnym geście.
Czekał długich czterdzieści osiem godzin, zanim na szlaku poniżej jaskini 
dosłyszał 
pogwizdywanie Rabbiego MacNaba.
- Co z nim? - spytał bez wstępów.
- Pani Jenny twierdzi, że mały się wyliże - odparł Rabbie. Jego młoda twarz była 
blada 
i ściągnięta; najwyraźniej nie otrząsnął się jeszcze z szoku wywołanego 
wypadkiem 
przyjaciela. - Powiedziała, że Fergus nie ma gorączki i nie widać śladów gnicia 
w... - 
przełknął głośno - w... kikucie.
- Więc żołnierze znieśli go do domu? - Nie czekając na odpowiedź, Jamie schodził 
już 
po zboczu.
- Tak. I myślę, że czuli się bardzo nieswojo. - Rabbie przerwał, żeby odczepić 
koszulę 
od krzaka dzikiej róży. Potem musiał dobrze wyciągać nogi, żeby dogonić swego 
pracodawcę. - Wydaje mi się, że było im przykro z tego powodu. Przynajmniej 
kapitan 
powiedział coś w tym sensie. I dał pani Jenny złotego suwerena dla Fergusa.
- Ach, tak? Co za wielkoduszność - sarknął Jamie i zamilkł. Już więcej się nie 
odezwał, póki nie dotarli na miejsce.
Fergusa ułożono w pokoju dziecinnym pod samym oknem. Stan rannego był bardzo 
ciężki. Gdy Jamie wszedł do pokoju, chłopak leżał z zamkniętymi oczyma, a jego 
długie 
rzęsy miękko układały się na wystających kościach policzkowych. Twarz małego 
Francuza, 
bez typowego dla niej ożywienia, bez całej gamy min i grymasów, wydawała się 
Jamiemu 
całkowicie obca. Lekko orli nos nad szerokimi ruchliwymi wargami nadawał chłopcu 
nieco 
arystokratyczny wygląd, a wyraziste rysy niosły obietnicę, iż pewnego dnia twarz 
chłopaka 
straci swój młodzieńczy czar i stanie się zdecydowanie przystojna.
Gdy Jamie podszedł do łóżka, ciemne rzęsy natychmiast się uniosły.
- Milordzie - odezwał się ranny, a ślad uśmiechu przywrócił twarzy dawny znajomy 
wygląd. - Czy jesteś tutaj bezpieczny?
- Boże drogi, chłopcze, tak mi przykro. - Jamie ukląkł koło łóżka. Nie mógł 
znieść 
widoku spoczywającego na kołdrze, zabandażowanego kikuta. Zmusił się do 
uściśnięcia na 
powitanie ramion Fergusa i pogłaskania dłonią burzy ciemnych włosów.
- Bardzo boli? - zapytał.
- Nie, milordzie - odparł chłopak. Nagle po jego twarzy przemknął skurcz bólu. 
Uśmiechnął się z zażenowaniem. - No, może trochę, ale nie bardzo. A madame nie 
żałowała 
mi whisky.
Na podręcznym stoliku stała pełna szklanka. Upity był z niej zaledwie mały łyk. 
Fergus, od małego przyzwyczajony do francuskich win, nie bardzo lubił mocny 
alkohol.
- Tak mi przykro - powtórzył Jamie. Niczego więcej nie mógł powiedzieć. Gardło 
zacisnęło mu się ze wzruszenia. Szybko odwrócił oczy. Zdawał sobie sprawę, że 
jego łzy 
tylko zasmucą rannego.
- Ach, milordzie, proszę nie zaprzątać sobie tym głowy. - W głosie chłopca 
zabrzmiała 
nuta dawnej figlarności. - I tak ja miałem mnóstwo szczęścia.
Jamie musiał przełknąć, zanim zdobył się na odpowiedź.
- Jasne, żyjesz... i dzięki Bogu!
- Och, poza tym, milordzie! - Na bladej twarzy pojawił się uśmiech. - Pamięta 
pan 
naszą umowę?
- Umowę?
- Tak. Zawarliśmy ją, gdy pan przyjął mnie w Paryżu. Powiedział pan wtedy, że 
gdyby mnie aresztowano i skazano, przez cały rok zamawiałby pan msze za moją 
duszę. - 
Zdrowa ręka podążyła do szyi, na której wisiał pogięty medalik z wizerunkiem 
świętego 
Dyzmy, patrona złodziei. - Lecz gdybym stracił ucho lub rękę podczas służby u 
pana...
- Przez resztę życia będę cię utrzymywał - dokończył Jamie. Sam nie wiedział, 
czy ma 
płakać, czy śmiać się, więc tylko poklepał rękę, która teraz spokojnie leżała na 
kołdrze. - Tak, 
pamiętam. Możesz mi zaufać, z pewnością dotrzymam słowa.
- Och, zawsze panu ufałem, milordzie - zapewnił Fergus. Wyraźnie ogarniało go 
zmęczenie: blade policzki stały się jeszcze bledsze, a głowa z ciemną czupryną 
bezsilnie 
opadła na poduszkę. - Tak, miałem dużo szczęścia - wymamrotał, nadal się 
uśmiechając. - Za 
jednym zamachem stałem się dżentelmenem, który nie musi pracować, non?
Gdy wyszedł z pokoju Fergusa, Jenny już na niego czekała.
- Zejdź ze mną do księżej norki - powiedział, ujmując siostrę za łokieć. - Muszę 
z tobą 
pogadać, a nie powinienem stać na widoku.
W milczeniu podążyła za nim wzdłuż wyłożonego kamieniami tylnego korytarza, 
oddzielającego spiżarnię od kuchni. Pomiędzy płytami podłogi, w zaprawie 
murarskiej 
osadzono drewnianą klapę z wyborowanymi dziurkami. Teoretycznie zapewniały one 
dopływ 
powietrza do leżącej niżej piwnicy, a na wypadek, gdyby ktoś podejrzliwy 
zechciał zbadać 
rzecz dokładniej, piwnica dla niepoznaki wyposażona była w podobną klapę 
wmurowaną w 
suficie. W rzeczywistości jednak do księżej norki wchodziło się przez podziemne 
przejście na 
tyłach domu.
Podziurkowaną płyta zapewniała księżej norce dostęp nie tylko powietrza, ale i 
światła. Było to ciasne pomieszczenie usytuowane na tyłach piwnicy, do którego 
schodziło 
się po drabinie po usunięciu drewnianej płyty razem z ramą osadzoną w zaprawie 
murarskiej.
Schowek nie miał więcej niż pół metra kwadratowego, a jego umeblowanie było 
nader 
skromne: zbita z desek ławka, koc i nocnik. Wielki dzban z wodą i małe pudełko 
sucharów 
dopełniały wyposażenia. Pomieszczenie zostało dobudowane w ciągu ostatnich kilku 
lat, więc 
na dobrą sprawę niesłusznie nazywało się księżą norką, bo żaden ksiądz nigdy w 
nim nie 
mieszkał i zupełnie się na to nie zanosiło. W każdym razie jednak zasługiwało na 
miano 
norki.
Dwoje ludzi mogło się wewnątrz pomieścić tylko wtedy, gdy siedzieli na ławce 
obok 
siebie. Jamie umieścił na dawnym miejscu podziurkowaną płytę, zszedł po drabinie 
i zajął 
miejsce u boku siostry. Przez chwilę siedział bez ruchu, potem nabrał powietrza 
w płuca i 
zaczął mówić.
- Nie zniosę tego dłużej - oznajmił tak cicho, że Jenny musiała pochylić ku 
niemu 
głowę niczym ksiądz wysłuchujący spowiedzi. - Już nie wytrzymuję. Muszę stąd 
odejść.
Siedzieli tak blisko siebie, że czuł wznoszenie się i opadanie biustu siostry 
przy 
każdym jej oddechu. Po chwili ujęła jego dłoń. Poczuł mocny uścisk drobnych 
palców.
- Znowu będziesz próbował dostać się do Francji? - Jamie już dwukrotnie usiłował 
zbiec do Francji i za każdym razem zostało to udaremnione przez Anglików, którzy 
czujnie 
obserwowali port. Dla tak charakterystycznego mężczyzny, jakim był Jamie, nie 
istniało 
skuteczne przebranie.
Potrząsnął głową.
- Nie. Po prostu pozwolę się złapać.
- Jamie! - W podnieceniu podniosła głos, ale w odpowiedzi na ostrzegawczy uścisk 
ręki, natychmiast zniżyła ton. - Jamie, nie możesz tego zrobić! Przecież cię 
powieszą!
Siedział nieruchomo, jakby pogrążony w myślach, ale słuchał uważnie, bo od razu 
pokręcił głową.
- Myślę, że nie. - Zerknął na siostrę, potem szybko odwrócił wzrok. - Claire... 
miała 
kiedyś widzenie. - Wyjaśnienie równie dobre, jak każde inne, pomyślał, nawet 
jeśli nie 
całkiem prawdziwe. - Zobaczyła, co się stanie pod Culloden... wiedziała. 
Powiedziała mi 
również, co będzie potem.
- Aaa - odparła cicho Jenny. - To dlatego kazała mi zasadzić kartofle i zbudować 
schowek?
- Zgadza się. - Uścisnął rękę siostry i puścił. Obrócił się nieznacznie na 
wąskiej ławce, 
tak by siedzieć twarzą do Jenny.
- Mówiła, że Korona będzie ścigać jakobickich zdrajców przez jakiś czas... no i 
ściga - 
dodał cierpko. - Ale po pierwszych kilku latach przestaną wieszać aresztantów, 
tylko będą ich 
trzymać w więzieniach.
- Tylko! - powtórzyła niczym echo. - Jeśli już musisz stąd odejść, Jamie, to 
wybierz 
przynajmniej wrzosowiska. Ale żeby tak iść prosto do angielskiego więzienia...
- Poczekaj - przerwał Jamie, dotykając jej ramienia. - Jeszcze ci nie 
powiedziałem 
wszystkiego. Wcale nie zamierzam tak po prostu oddać się w ręce Anglików. Za 
moją głowę 
wyznaczono przecież całkiem dobrą cenę, no nie? Szkoda by było zmarnować 
nagrodę? - 
Dołożył starań, żeby w jego głosie zabrzmiał śmiech; Jenny dosłyszała wesoły ton 
i ostro 
spojrzała na brata.
- Matko Przenajświętsza - wyszeptała. - Chcesz, żeby ktoś cię zdradził?
- No, coś w tym rodzaju. - Podczas samotnych godzin w jaskini opracował plan, 
ale aż 
do tej pory pomysł nie wydawał mu się realny. - Doszedłem do wniosku, że 
najlepiej 
nadawałby się Joe Fraser.
Jenny potarła pięścią wargi. Umiała myśleć szybko. Jamie zorientował się, że od 
razu 
uchwyciła istotę pomysłu wraz ze wszystkimi ewentualnymi konsekwencjami.
- Jamie... - szepnęła. - Nawet jeśli cię nie powieszą, chociaż to wcale nie 
takie pewne i 
cholernie ryzykujesz, możesz przecież zginąć, gdy cię będą brali!
Ramiona opadły mu ciężko, jakby rozpacz i wyczerpanie przytłoczyły go niemal do 
ziemi.
- Mój Boże, Jenny. Naprawdę sądzisz, że zależy mi na życiu?
Zapadło milczenie. Dopiero po dłuższej chwili kobieta odpowiedziała.
- Nie, sądzę, że nie. I nie mam ci tego za złe. - Urwała, żeby opanować drżenie 
głosu. 
- Ale mnie na twoim życiu zależy. - Pogłaskała go po głowie. - Więc dbaj o 
siebie, głuptasku, 
dobrze?
Drewniana klapa nad ich głowami pociemniała, dały się słyszeć czyjeś kroki. 
Prawdopodobnie jedna z dziewczyn kuchennych szła do spiżarni. Po chwili mrok się 
rozjaśnił. Jamie znowu widział twarz siostry
- Dobrze - wyszeptał wreszcie. - Będę o siebie dbał.
Przygotowania zajęły im ponad dwa miesiące. Gdy nareszcie przyszła oczekiwana 
wiadomość, wiosna już była w rozkwicie.
Siedział na swej ulubionej skałce, w pobliżu wejścia do jaskini, i obserwował 
gwiazdy 
pojawiające się na niebie. Nawet w najtrudniejszym czasie, w ciągu roku, który 
nastąpił zaraz 
po Culloden, zawsze o tej właśnie porze dnia udawało mu się znaleźć moment 
ciszy. Gdy 
zapadał wczesny zmierzch, odnosiło się wrażenie, że wszystkie przedmioty zostają 
lekko 
podświetlone od środka, tak że odcinały się ostro na tle nieba czy ziemi i 
wyraźnie, w 
najdrobniejszych szczegółach było je widać. W tym dziwnym oświetleniu Jamie mógł 
dostrzec zarys ćmy, zupełnie niewidocznej w dziennym świetle, a teraz, w 
zapadającym 
zmroku, zarysowującej się jako trójkąt gęstniejącego cienia, ostro odcinającego 
się od pnia, 
który dotąd służył jej za kryjówkę. Jeszcze chwila, a nocny motyl rozwinie 
skrzydła.
Jamie popatrzył na drugi koniec doliny, aż po linię sosen znaczących odległy 
klif. 
Potem przeniósł spojrzenie w górę, na gwiazdy. Orion kroczył statecznie tuż nad 
horyzontem. 
Plejady wyłaniały się na ciemniejącym niebie. Rozkoszował się tym widokiem. Może 
to 
ostatni raz, a potem długo nie będzie miał okazji napawania się pięknem gwiazd. 
Pomyślał o 
więzieniu, o kratach, solidnych zamkach i grubych murach. Przypomniał mu się 
Fort William. 
Więzienie w Wentworth. Bastylia. Kamienne mury, grube na metr, nie dopuszczały 
ani 
światła, ani powietrza. Brud, smród, głód, człowiek jak żywcem pogrzebany...
Odegnał ponure myśli. Wybrał swój los i był zadowolony z podjętej decyzji. 
Wpatrywał się w niebo w poszukiwaniu Byka. Wprawdzie nie najpiękniejsza 
konstelacja, ale 
za to jego własna. Urodzeni pod tym znakiem odznaczali się siłą i uporem. Jamie 
miał 
nadzieję, że okaże się dość silny, by zrealizować swój plan.
Wśród coraz intensywniejszych nocnych odgłosów rozległo się ostre, przenikliwe 
pogwizdywanie. Mógł to być śpiew kulika przyzywający do gniazda nad jeziorem, 
ale Jamie 
rozpoznał sygnał. Ktoś szedł w górę ścieżki; przyjaciel.
Była to Mary MacNab. Gdy owdowiała, została dziewczyną kuchenną w Lallybroch. 
Zwykle jej syn, Rabbie, bądź Fergus przychodzili do kryjówki z nowinami. Jednak 
ona 
również zdążyła już kilkakrotnie odwiedzić Jamiego.
Przyniosła koszyk z zapasami. Tym razem wyjątkowo dobrze zaopatrzony: pieczona 
kuropatwa, świeży chleb, trochę zielonej cebuli, garść wczesnych czereśni i 
płaska flaszka 
ale. Jamie przejrzał tę obfitość i z krzywym uśmiechem spojrzał na kobietę.
- Uczta pożegnalna, co?
W milczeniu skinęła głową. Była drobnej budowy, mocno już szpakowata, a bruzdy 
na jej twarzy świadczyły o trudach życia. Ale piwne oczy nadal ciepło patrzyły 
na świat, a 
pełne wargi pozostały łagodnie wygięte.
Jamie uświadomił sobie, że gapi się na jej usta, i czym prędzej odwrócił wzrok.
- O Boże, tak się napcham, że zupełnie nie będę mógł się ruszać. Proszę, nawet 
ciasto 
tu jest! Jak wam się udało to wszystko przygotować?
Mary MacNab wzruszyła ramionami. Nie należała do rozmownych. Wyjęła zawartość 
kosza i położyła wszystko na drewnianym blacie ustawionym na kamieniach. Nakryła 
dla 
obojga. W tym również nie było nic nadzwyczajnego, jadała już z Jamiem kolacje i 
w trakcie 
posiłku opowiadała nowiny z całej okolicy. Tyle tylko, dziwił się Jamie, że 
jeśli miał to być 
jego ostatni posiłek w Lallybroch, to dlaczego nie przybyła tu ani siostra, ani 
chłopcy, aby 
wspólnie z nim zasiąść do stołu. Może w domu byli goście, którzy uniemożliwili 
mieszkańcom dyskretne wymknięcie się w góry.
Uprzejmym gestem zaprosił ją do stołu, sam zajął miejsce dopiero wtedy, gdy ona 
już 
siedziała. Nogi trzymali skrzyżowane na brudnej podłodze.
- Rozmawiałaś z Joem Fraserem? Kiedy to ma nastąpić? - spytał, odgryzając kęs 
zimnej kuropatwy.
Przekazała mu szczegóły planu: koń zostanie przyprowadzony jeszcze przed świtem, 
a 
on ma opuścić wąską dolinę tą ścieżką. Potem musi skręcić, przeciąć skaliste 
podnóże i znów 
zjechać do doliny koło Feesyhant’s Burn, tak jakby właśnie zmierzał ku domowi. 
Anglicy 
będą na niego czekali między Struy i Eskadale, najprawdopodobniej w Midmains. To 
miejsce 
świetnie nadawało się na zasadzkę, bo wąski jar stromo wznosił się po obu 
stronach, a przy 
strumieniu rosło dostatecznie dużo drzew, by kilku mężczyzn mogło się wśród nich 
ukryć.
Po skończonym posiłku kobieta spakowała koszyk. Zostawiła Jamiemu niewielką 
porcję jedzenia, żeby miał na śniadanie, zanim wyruszy w drogę. Jamie oczekiwał, 
że Mary 
MacNab już odejdzie, ale została. Pokręciła się po jaskini, starannie rozłożyła 
pościel na 
podłodze, przykryła kocami i przyklękła tuż obok siennika z rękoma złożonymi na 
podołku.
Jamie założył ręce na piersi i oparł się o ścianę. Patrzył na jej pochyloną 
głowę i sam 
nie wiedział, co robić.
- Och, tak po prostu? - spytał. - Można wiedzieć, czyj to pomysł? Twój czy mojej 
siostry?
- A czy to ma jakieś znaczenie? - odparła spokojnie.
Potrząsnął głową i pochylił się, żeby pomóc jej wstać.
- Nie, ponieważ do niczego nie dojdzie. Doceniam to, co chciałaś zrobić, ale...
Przerwała mu pocałunkiem. Jej wargi faktycznie były tak miękkie, na jakie 
wyglądały. 
Stanowczo ujął szczupłe nadgarstki i odepchnął ją od siebie.
- Nie! - powiedział. - To nie jest konieczne, a ja nie chcę tego zrobić. - Miał 
niepokojącą świadomość, że jego ciało niezupełnie zgadza się z nim w ocenie 
tego, co 
konieczne, a jeszcze bardziej przeszkadzała mu myśl, że przyciasne i przetarte 
bryczesy w 
najmniejszym stopniu nie ukrywały rozmiarów tej niezgody, widocznych dla 
każdego, kto 
rzuciłby tam okiem. Delikatny uśmiech błąkający się na jej pełnych słodkich 
wargach 
sugerował, że ona akurat spojrzała.
Odwrócił kobietę i pchnął lekko w stronę wyjścia. Zrobiła krok w bok i sięgnęła 
po 
wiązadła spódnicy.
- Nie rób tego! - krzyknął.
- A jak zamierzasz mnie powstrzymać? - spytała. Zdjęła spódnicę i starannie 
ułożyła 
ją na jedynym stołku. Szczupłe palce spoczęły na koronkach stanika.
- Jeśli ty stąd nie wyjdziesz, ja to zrobię - oświadczył zdecydowanie. Okręcił 
się na 
pięcie i ruszył do wyjścia.
- Mój panie! - zawołała.
Przystanął, ale nie odwrócił głowy.
- Nie powinnaś używać tego tytułu - rzucił przez ramię.
- Lallybroch należy do pana - odparła. - I będzie należało, jak długo pan żyje. 
Więc ja 
nie zamierzam zwracać się inaczej.
- Majątek nie jest mój, tylko młodszego Jamiego.
- To nie młodszy Jamie wypełnia obowiązki właściciela - odparła stanowczo. - I 
to nie 
pańska siostra prosiła mnie, by zrobić to, co zrobiłam. Proszę się odwrócić.
Spełnił jej prośbę z ociąganiem. Stała boso w samej koszuli, włosy swobodnie 
opadały 
jej na ramiona. Była chuda, jak wszyscy w tych czasach, ale piersi miała 
większe, niż 
przypuszczał, a brodawki wyraźnie wypychały do przodu cienki materiał. Koszula 
była 
równie znoszona, jak reszta jej ubrania; na ramiączkach i dołem mocno 
postrzępiona, 
miejscami niemal przezroczysta. Zamknął oczy.
Poczuł na ramieniu lekkie dotknięcie. Zmusił się, by stać spokojnie.
- Ja wszystko rozumiem - powiedziała. - Widziałam pana z żoną i wiem, co was 
łączyło. Nigdy tego nie doświadczyłam - dodała łagodniejszym głosem - z żadnym z 
moich 
dwóch mężów. Ale umiem rozpoznać prawdziwą miłość i nie zamierzam zrobić nic 
takiego, 
żeby pan czuł, iż ją zdradził.
Leciutko dotknęła jego policzka, potem spracowany kciuk przesunął się po 
bruździe 
biegnącej od nosa do ust.
- Chcę dać panu coś innego - mówiła dalej cicho. - Może nie tak wielkiego, ale z 
pewnością potrzebnego. Coś, co pozwoli panu przetrwać. Siostra ani dzieci nie 
mogą panu 
tego ofiarować. - Wciągnęła głęboko powietrze i zabrała rękę z jego twarzy.
- Przygarnął pan mnie i mojego syna. Czy pozwoli pan, bym dała ten drobiazg w 
dowód wdzięczności?
Łzy zapiekły go pod powiekami. Poczuł, jak kobieta najdelikatniejszymi 
muśnięciami 
zbiera wilgoć z jego oczu, wygładza zmierzwione włosy. Bardzo powoli wyciągnął 
ku niej 
ramiona.
Zrobiła krok do przodu i wtuliła się w jego objęcia równie zgrabnie i 
naturalnie, jak 
przedtem nakrywała do stołu czy słała łóżko.
- Ja... nie robiłem tego od bardzo dawna - powiedział, nagle onieśmielony.
- Ja też - odparła z półuśmiechem. - Ale przypomnimy sobie wszystko, co trzeba.
Jako twój więzień
7
Zaufanie do dokumentów
Inverness 25 maja 1968
Przesyłka od Linklatera nadeszła z poranną pocztą.
- Spójrz, jaka gruba! - krzyknęła Brianna. - Na pewno przysłał dokumenty! - 
Czubek 
nosa zaróżowił się jej z przejęcia.
- Na to wygląda - odparł Roger. Sprawiał wrażenie zupełnie spokojnego, ale w 
zagłębieniu jego szyi zauważyłam mocno pulsujące tętno. Przez chwilę ważył w 
dłoni 
brunatną kopertę. Potem niecierpliwie rozerwał ją kciukiem i wyjął plik 
kserokopii.
Pismo przewodnie, na papierze firmowym uniwersytetu, sfrunęło na podłogę. 
Podniosłam je i odczytałam lekko drżącym głosem.
Drogi panie Wakefield!
W odpowiedzi na Pańskie pytanie dotyczące egzekucji dokonanej przez 
podkomendnych księcia Cumberlandu na oficerach jakobickich po bitwie pod 
Culloden 
informuję, że głównym źródłem moich cytatów, przytoczonych w książce, do której 
Pan 
nawiązuje, jest prywatny dziennik lorda Meltona, oficera dowodzącego pułkiem 
piechoty w 
czasie starcia pod Culloden. Załączam kserokopie odnośnych stron dziennika. 
Przekona się 
Pan, że historia jakobity, jednego z tych, którzy przeżyli, niejakiego Jamesa 
Frasera, jest 
nietypowa i wzruszająca. Fraser nie należy do postaci istotnych z punktu 
widzenia historii i 
nie mieści się w zakresie moich własnych zainteresowań zawodowych, ale zawsze 
miałem 
ochotę na pogłębienie badań i dowiedzenie się czegoś więcej o jego dalszych 
losach. Jeśli uda 
się Panu znaleźć odpowiedź na pytanie, czy przeżył drogę do swojego majątku, 
będę ogromnie 
wdzięczny za przekazanie mi tej informacji. Do dziś mam nadzieję, że zdołał 
dotrzeć do celu, 
chociaż w jego sytuacji, tak jak opisał ją Melton, szansę na pomyślne 
zakończenie były raczej 
niewielkie.
Z poważaniem
Eric Linklater.
Papier szeleścił w moich palcach. Ostrożnie odłożyłam list na biurko.
- Niewielkie szansę, co? - powiedziała Brianna. Stanęła na palcach, żeby patrzeć 
ponad ramieniem Rogera. - Ha! My wiemy, że wrócił!
- Przypuszczamy - poprawił ją Roger, wiedziony odruchem uczonego. Uśmiech na 
jego twarzy był równie szeroki, jak u mojej córki.
- Czy napijecie się państwo herbaty lub kakao na drugie śniadanie? - Fiona 
wetknęła 
swoją ciemną, kędzierzawą głowę w drzwi gabinetu. Nasze podniecenie opadło. - 
Mam 
świeże imbirowe ciasteczka z orzechami, prosto z pieca. - Wniosła ze sobą woń 
ciepłego 
imbiru. Zapach rozchodził się kusząco z jej fartuszka.
- Herbatę proszę - odparł Roger.
W tym samym momencie Brianna wykrzyknęła:
- Kakao! Znakomity pomysł!
Z zadowoloną miną dziewczyna wtoczyła do gabinetu stolik na kółkach zarówno z 
herbatą, jak i kakao oraz z talerzem pełnym świeżych imbirowych ciasteczek z 
orzechami.
Z filiżanką herbaty i z odbitkami z dziennika Meltona usadowiłam się w fotelu. 
Osiemnastowieczny rękopis był zaskakująco czytelny pomimo archaicznej pisowni. W 
ciągu 
kilku minut przeniosłam się do wiejskiego domu w Leanach. W duchu odmalowałam 
sobie 
wszystkie szczegóły: bzyczenie much, poruszenie wśród ciasno upchanych ciał i 
ostry zapach 
krwi wsiąkającej w brudną podłogę.
... aby spłacić dług wdzięczności mojego brata, nie mogłem postąpić inaczej, niż 
zachować Frasera przy życiu. Dlatego pominąłem jego nazwisko na liście zdrajców 
skazanych na śmierć w wiejskim domu oraz poczyniłem starania, żeby 
odtransportować go do 
jego własnego majątku. Nie czuję się ani szczególnie miłosierny w stosunku do 
Frasera, ani 
szczególnie winny zaniedbania obowiązków w stosunku do księcia, bo 
prawdopodobieństwo, 
że zdrajca przeżyje podróż do domu, jest znikomo małe, a to z powodu wielkiej 
rany na nodze, 
rozjątrzonej i zaropiałej. Honor jednak nie pozwalał mi postąpić inaczej. Muszę 
wyznać, że 
ulżyło mi na duszy, gdy ujrzałem, jak zabierano tego mężczyznę, wciąż jeszcze 
żywego. Ja w 
tym czasie poświęciłem swoją uwagę akcji pozbywania się ciał jego towarzyszy. 
Przygnębia 
mnie wspomnienie tak wielu zabitych, ilu widziałem w ciągu ostatnich dwóch 
dni...
Złożyłam kartki na kolanach, z trudem przełknęłam. „Wielka rana... rozjątrzona i 
zaropiała...” W przeciwieństwie do Rogera i Brianny zdawałam sobie sprawę, jak 
poważnym 
zagrożeniem dla życia mogła się ona okazać, bez antybiotyków, bez fachowej 
opieki 
lekarskiej, a choćby nawet bez prymitywnych gorących okładów, stosowanych wtedy 
przez 
zielarki szkockie. Ile czasu trzeba było się trząść na wozie, żeby dotrzeć z 
Culloden do Broch 
Tuarach? Dwa dni? Trzy? Czy udało mu się przeżyć w takim stanie, z raną już 
zaniedbaną?
- A jednak mu się udało. - Głos Brianny wtargnął w moje myśli. Córka 
najwyraźniej 
odpowiedziała na podobne wątpliwości wyrażone przez Rogera. Mówiła z wielkim 
przekonaniem, jakby na własne oczy widziała to, co opisywał Melton, i doskonale 
wiedziała, 
co z tego wynikło. - Wrócił do domu. Przecież to on był Dunbonnetem, nie ma co 
do tego 
wątpliwości.
- Dunbonnet? - rzuciła przez ramię zaskoczona Fiona. Z dezaprobatą popatrzyła na 
moją nietkniętą, już wystygłą herbatę. - Słyszeliście o Dunbonnecie?
- A ty? Roger ze zdumieniem spojrzał na młodą gospodynię.
Skinęła głową. Wylała nie wypitą herbatę do doniczki z aspidistra, stojącą tuż 
obok 
kominka, i napełniła filiżankę świeżym, gorącym naparem.
- Owszem. Babcia wielokrotnie opowiadała mi tę historię.
- To teraz ty ją nam opowiedz! - Brianna, mocno przejęta, pochyliła się do 
przodu. W 
obu dłoniach ściskała kubeczek z kakao. - Proszę cię, Fiono! Co to za historia?
Młoda Szkotka wydawała się trochę zaskoczona faktem, że tak nagle znalazła się w 
centrum zainteresowania, ale się zgodziła. Lekko wzruszyła ramionami.
- Och, to taka opowieść o zwolenniku Pięknego Księcia, z czasów wielkiej klęski 
pod 
Culloden, kiedy wielu zginęło, a tylko nielicznym udało się pozostać przy życiu. 
No cóż, 
jeden z nich uciekł z pobojowiska i nawet przepłynął rzekę, byle tylko ujść 
pogoni, ale 
Czerwone Kubraki deptały mu po piętach. Po drodze trafił na kościół, w którym 
akurat 
odprawiano mszę. Wpadł do środka i błagał pastora o miłosierdzie. Duchowny i 
wierni 
zlitowali się nad nim i przebrali go za kapłana. Gdy chwilę później Czerwone 
Kubraki wpadły 
do kościoła, uciekinier stał już na ambonie i wygłaszał kazanie, a woda z 
ubrania i brody 
utworzyła kałużę u jego stóp. Angielscy żołnierze doszli do wniosku, że się 
pomylili, i ruszyli 
dalej. W ten sposób jemu udało się umknąć pogoni, a wszyscy zgromadzeni wówczas 
w 
kościele twierdzili, że lepszego kazania w życiu nie słyszeli! - Fiona 
roześmiała się z całego 
serca. Brianna zmarszczyła brwi. Roger wyglądał na zaskoczonego.
- To był Dunbonnet? - spytał. - A ja myślałem...
- Ależ nie! - zaprzeczyła gorąco jego gospodyni. - To wcale nie był Dunbonnet, 
tylko 
jakiś inny, cudem ocalały jakobita. Dunbonnet wrócił do własnego majątku, ale 
przez siedem 
lat musiał się ukrywać w grocie, bo Anglicy urządzali w górach polowania na 
ludzi.
Brianna wcisnęła się w fotel i głośno westchnęła z ulgą.
- A okoliczni dzierżawcy nazwali go Dunbonnet, żeby nie wymieniać jego 
prawdziwego nazwiska i nawet przypadkiem go nie zdradzić - wymruczała.
- Znasz tę historię? - spytała zaskoczona Fiona.
- A czy babcia ci mówiła, co się z nim dalej działo? - ponaglił Roger.
- No pewnie! - Oczy dziewczyny były okrągłe niczym mleczne dropsy. - To 
najlepsza 
część całej historii. Widzicie, po Culloden nastał wielki głód. W wąskich 
górskich dolinach 
ludzie niedojadali, zimą bywali wyrzucani z domów, strzelano do nich, a domostwa 
podpalano. Dzierżawcom Dunbonneta powodziło się trochę lepiej niż innym, ale i 
tak 
nadszedł dzień, kiedy żywność się skończyła. Od rana do nocy kiszki im marsza 
grały. Nie 
było w lasach zwierzyny, zboża na polach, a niemowlęta umierały, bo matki nie 
miały 
pokarmu.
Zimny dreszcz przeszedł mi po krzyżu. Nagle zobaczyła naznaczone zimnem i głodem 
twarze mieszkańców Lallybroch, ludzi, których znałam i kochałam. Ogarnęło mnie 
nie tylko 
przerażenie, ale także poczucie winy. Postąpiłam zgodnie z wolą Jamiego, lecz 
tym samym 
ich opuściłam. Żyłam sobie bezpiecznie, miałam ciepły dom i jedzenia pod 
dostatkiem. 
Zerknęłam na Briannę. Siedziała zasłuchana, z lekko pochyloną rudą głową. Ból, 
który 
ścisnął mi piersi, trochę zelżał. Moja córka również cieszyła się 
bezpieczeństwem, 
dobrobytem i miłością, właśnie dlatego że nie sprzeciwiłam się Jamiemu.
- Dunbonnet opracował więc śmiały plan - kontynuowała Fiona. Jej krągła twarz 
ożywiła się dramatyzmem opowieści. - Wymyślił, że jeden z jego dzierżawców 
pójdzie do 
Anglików i obieca oddać uciekiniera w ich ręce. Za głowę Dunbonneta wyznaczono 
wysoką 
nagrodę, bo był dzielnym żołnierzem i zwolennikiem Pięknego Księcia. Dzierżawca 
miał 
wziąć nagrodę w złocie, żeby wydać ją, rzecz jasna, na ludzi w majątku. W zamian 
powie 
Czerwonym Kubrakom, gdzie będą mogli złapać Dunbonneta.
Ręce mimowolnie zacisnęły mi się w pięści z taką siłą, że odłamałam filigranowe 
uszko porcelanowej filiżanki.
- Złapać? - wykrakałam głosem chrapliwym z przerażenia. - Czy go powiesili?
Fiona zamrugała ze zdumienia.
- Nie, dlaczego? - odparła. - Co prawda, babcia mówiła, że chcieli. Wytoczyli mu 
nawet proces o zdradę, ale w końcu został tylko zamknięty w więzieniu. Za to 
złoto pozwoliło 
wszystkim jego ludziom przetrzymać głód - dorzuciła radośnie. Wyraźnie 
traktowała to jako 
szczęśliwe zakończenie.
- O, Jezu! - sapnął Roger. Ostrożnie odstawił filiżankę. Jak zahipnotyzowany 
siedział i 
wpatrywał się w przestrzeń. - Więzienie - westchnął z ulgą.
- Mówisz tak, jakbyś uważał to za coś dobrego - zaprotestowała Brianna. Kąciki 
jej 
ust zacisnęły się boleśnie, a oczy zrobiły się lekko szkliste.
- Bo tak jest - odparł Roger, dostrzegając poruszenie dziewczyny. - Niewiele 
było 
więzień, w których Anglicy przetrzymywali jakobickich zdrajców, a we wszystkich 
prowadzono urzędowe rejestry. Rozumiecie? - wodził spojrzeniem od zaskoczonej 
Fiony do 
wyraźnie zmartwionej Brianny. W końcu utkwił wzrok we mnie z nadzieją, iż w tym 
przypadku spotka się ze zrozumieniem. - Jeśli trafił do więzienia, zdołam go 
odnaleźć. 
Odwrócił się i spojrzał na półki z książkami, zasłaniające trzy ściany gabinetu 
od podłogi aż 
po sufit. Zawierały kolekcję druków i dokumentów świętej pamięci wielebnego 
Wakefielda, a 
w nich znajdowały się wszelkie tajemnice jakobitów.
- Z pewnością tu jest - oświadczył cicho Roger. - Figuruje na liście więźniów, a 
taki 
dokument stanowi niewątpliwy dowód! Nie rozumiecie? - powtórzył pytanie. - Z 
chwilą 
pójścia do więzienia znów stał się postacią historyczną! I gdzieś tutaj na pewno 
znajdziemy o 
nim informacje.
- A co potem? - głęboko westchnęła Brianna. - Co się stało, gdy już został 
zwolniony 
z więzienia?
Roger mocno zacisnął wargi, jakby chciał odciąć się od ewentualności, która mu 
przyszła do głowy: „pod warunkiem, że wcześniej nie umarł”.
- Tak, dobre pytanie - powiedział, ujmując Briannę za rękę. Jego zielone oczy, z 
których nie dawało się nic wyczytać, napotkały moje spojrzenie.
Po tygodniu wiara Rogera w dokumenty wciąż pozostawała niezachwiana. Mniej 
stabilny stał się za to osiemnastowieczny stolik w gabinecie Wakefielda. Cienkie 
nóżki 
uginały się i trzeszczały alarmująco, przytłoczone niecodziennym ciężarem.
Mebelek dźwigał zazwyczaj małą lampkę i kolekcję bibelotów zmarłego. Obecnie 
został zmuszony do służby tylko dlatego, że już na wszystkich pozostałych 
poziomych 
powierzchniach w gabinecie piętrzyły się stosy papierów, czasopism, książek oraz 
wypchanych brązowych kopert z kserokopiami dokumentów nadesłanych przez 
towarzystwa 
historyczne, uniwersytety i biblioteki naukowe na terenie Anglii, Szkocji i 
Irlandii.
- Jeśli położysz tu jeszcze jedną kartkę, cała piramida się zawali - zauważyła 
Claire, 
gdy Roger beztrosko wyciągnął rękę, by dorzucić na stolik kartonową teczkę.
- Tak? Rzeczywiście, chyba masz rację. - Obrzucił wzrokiem pokój w poszukiwaniu 
odpowiedniego miejsca dla teczki. Wreszcie uznał, że najlepiej będzie położyć ją 
na 
podłodze.
- Prawie skończyłam z Wenworth - oświadczyła Claire. Palcami u nogi wskazała 
niestabilny stos u swoich stóp. - Nie przekopałeś się jeszcze przez dokumenty z 
Berwick?
- Owszem, dziś rano. Tylko co ja z nimi zrobiłem? - Roger rozejrzał się 
bezmyślnie po 
pokoju, który mocno upodobnił się do Biblioteki Aleksandryjskiej podczas 
włamania, zanim 
jeszcze rabusie zapalili pierwszą pochodnię. Roger potarł czoło, usiłując się 
skoncentrować. 
Poszukiwania oficjalnego śladu po Jamesie Fraserze dawały mu się we znaki. Po 
tygodniu 
niemal bezustannego przeglądania ręcznie pisanych rejestrów brytyjskich placówek 
penitencjarnych, a także listów, prasy fachowej oraz dzienników prowadzonych 
przez 
gubernatorów więzień odnosił wrażenie, że ma piasek pod powiekami.
- Była niebieska - powiedział wreszcie. - Tak, na pewno. Dostałem ją od 
McAllistera, 
wykładowcy historii w Trinity College w Cambridge, a oni używają dużych 
błękitnych kopert 
z herbem uczelni. Może Fiona ją gdzieś widziała. Fiona! - zawołał.
Pomimo późnej godziny w kuchni nadal świeciło się światło, a w powietrzu unosił 
się 
rozgrzewający serce zapach kakao i świeżo pieczonego ciasta migdałowego. O ile 
istniała 
choćby najmniejsza szansa, że ktoś z jej otoczenia zażąda jedzenia, Fiona z całą 
pewnością 
nie zeszłaby z posterunku.
- Tak? - Kędzierzawa brązowa głowa dziewczyny wyjrzała zza kuchennych drzwi. - 
Za chwilę będzie kakao - zapewniła. - Czekam tylko, żeby wyjąć ciasto z pieca.
Roger uśmiechnął się do niej ciepło. Fiona nie brała udziału w badaniach 
historycznych, ale nigdy nie kwestionowała zajęć pracodawcy i cierpliwie 
odkurzała stosy 
książek i papierów, dla niej zupełnie bezużytecznych.
- Dzięki, Fiono - odparł. - A przy okazji, czy przypadkiem nie widziałaś dużej 
niebieskiej koperty, dość solidnie wypchanej? - Pokazał rozmiary przesyłki. - 
Przyszła z 
dzisiejszą pocztą, ale gdzieś mi się zapodziała.
- Zostawił ją pan w łazience na górze - odpowiedziała dziewczyna bez namysłu. - 
Razem z taką grubą książką ze złotymi napisami i wizerunkiem Pięknego Księcia na 
okładce 
oraz trzema listami, ledwie otwartymi, i rachunkiem za gaz. O tym nie wolno panu 
zapomnieć. Trzeba zapłacić do czternastego. Wszystko razem położyłam na 
bojlerze, żeby się 
nie plątało. - Z kuchni dobiegł ostry gong minutnika w kuchence gazowej. Młoda 
gosposia z 
okrzykiem przerażenia zniknęła za drzwiami.
Roger pognał na górę, przeskakując po dwa stopnie naraz. Uśmiechał się radośnie. 
Przy innych zainteresowaniach i skłonnościach znakomita pamięć Fiony zapewniłaby 
dziewczynie miejsce wśród śmietanki intelektualistów. Niestety, gosposia w 
najmniejszym 
stopniu nie nadawała się do pracy badawczej, nawet w charakterze pomocy. Zawsze 
wiedziała, gdzie co leży, pod warunkiem jednak że dana książka czy dokument 
zostały jej 
opisane pod kątem ich wyglądu, nie zaś tytułu czy treści.
- Och, to drobiazg - zapewniła żywo Rogera, gdy usiłował przepraszać za bałagan, 
jaki robił w domu. - Gdy papiery zalegają we wszystkich kątach, mam wrażenie, że 
Wielebny 
nadal żyje. Jest prawie tak, jak za dawnych lat.
Znacznie wolniej Roger schodził do gabinetu. Niebieską kopertę trzymał w dłoni, 
ale 
głowę zaprzątała mu myśl, co też jego przybrany ojciec sądziłby o obecnych 
poszukiwaniach.
- Bez wątpienia włączyłby się w to bez reszty - wymruczał do siebie. Jak żywy 
stanął 
mu przed oczyma obraz łysej głowy Wielebnego. Skóra na czaszce mocno lśniła pod 
staroświeckim, kulistym żyrandolem, gdy leciwy duszpasterz oddawał się swojemu 
historycznemu hobby. W kuchni stara pani Graham, babcia Fiony, kręciła się koło 
pieca. 
Dbała o potrzeby cielesne starszego pana podczas długich godzin jego nocnej 
pracy, podobnie 
jak wnuczka obecnie troszczyła się o Rogera.
W drodze do gabinetu myśli Rogera zaczęły krążyć wokół ciekawego zagadnienia, 
jakim jest wybór drogi życiowej. Zastanawiał się, jak to było w dawnych czasach, 
gdy 
synowie zazwyczaj szli w ślady ojców. Czy wybór tego samego zawodu był 
podyktowany 
wyłącznie wygodnictwem i chęcią zachowania firmy w rękach rodziny, czy też 
wynikał może 
z genetycznie uwarunkowanej predyspozycji do wykonywania określonego rodzaju 
pracy? 
Czy rzeczywiście niektórzy ludzie czuli powołanie do kowalstwa, kupiectwa czy 
kariery 
kucharza? Czy o wyborze zawodu decydowały wrodzone zainteresowania i skłonności, 
czy 
tylko sprzyjające okoliczności zewnętrzne?
Najwyraźniej nie dotyczyło to wszystkich. Zawsze znajdowały się jednostki, które 
opuszczały dom w poszukiwaniu nowych możliwości, nie znanych dotychczas w ich 
kręgu 
rodzinnym. Inaczej nie byłoby wynalazców, nowatorów, badaczy. Z drugiej jednak 
strony w 
pewnych rodach wyraźne ujawnia się tendencja do podtrzymania zawodowych 
tradycji. 
Widać to nawet we współczesnych czasach, przy szeroko rozpowszechnionej oświacie 
i 
łatwości podróżowania.
Pomyślał o Briannie. Obserwował Claire, jej głowę w złotych lokach schyloną nad 
biurkiem i przyłapał się na dociekaniach, jak wiele z matki można odnaleźć w 
Briannie, a ile 
dziewczyna odziedziczyła po swoim szkockim ojcu, żołnierzu, farmerze, 
dworzaninie, 
właścicielu ziemskim, który bardziej przypominał istotę ze świata duchów niż 
człowieka z 
krwi i kości.
Zastanawiał się nad tym jeszcze kwadrans później, gdy Claire zamknęła kolejną 
teczkę ze swojej sterty i z westchnieniem opadła na oparcie fotela.
- Pensa za twoje myśli - powiedziała i sięgnęła po filiżankę.
- Nie są tyle warte - odparł z uśmiechem, wracając do rzeczywistości. - Ciekawe, 
jak 
ludzie dochodzą do tego, czym są. Na przykład, jak to się stało, że zostałaś 
lekarzem?
Claire zaciągnęła się parą z kakao, stwierdziła, że napój jest jeszcze zbyt 
gorący do 
picia, i odstawiła filiżankę z powrotem na biurko między książki, periodyki i 
zapisane 
ołówkiem świstki papieru. Posłała Rogerowi półuśmiech i zatarła ręce, zbyt mocno 
rozgrzane 
napojem.
- A jak to się stało, że ty zostałeś historykiem?
- W tym akurat nie ma żadnej zagadki - odparł. Rozsiadł się wygodnie w fotelu 
Wielebnego i wskazał nagromadzone wokół papiery i rozmaite drobiazgi. Poklepał 
stojące na 
biurku arcydzieło osiemnastowiecznego rzemiosła: mały złocony zegar podróżny z 
miniaturowymi dzwonami, wybijający kwadranse, połówki i pełne godziny.
- Wyrosłem wśród tego wszystkiego. Od czasu, gdy nauczyłem się czytać, 
przetrząsaliśmy razem z ojcem szkockie góry w poszukiwaniu staroci. 
Kontynuowanie 
dawnych zajęć wydawało mi się całkiem naturalne. Ale ty?
Kiwnęła głową i przeciągnęła się. Ramiona zdrętwiały jej od wielogodzinnego 
pochylania się nad biurkiem. Brianna już przed godziną skapitulowała. Nie mogła 
opanować 
senności, więc poszła spać, a Claire i Roger nadal przebijali się przez 
osiemnastowieczną 
dokumentację z brytyjskich więzień.
- Cóż, przeznaczenie odparła Claire. - Nie tak silne, żebym któregoś dnia 
obudziła się 
z przekonaniem, że koniecznie muszę zostać lekarzem. W pewnym momencie po prostu 
uświadomiłam sobie, że przecież kiedyś leczyłam przez jakiś czas, a potem 
przestałam i 
bardzo mi tego brakowało.
Wysoko wyciągnęła ręce, splotła ze sobą długie palce o starannie utrzymanych, 
wypolerowanych paznokciach.
- Była taka piosenka z czasów pierwszej wojny światowej - powiedziała zadumana. 
Słyszałam ją czasami, gdy któryś z dawnych towarzyszy broni wujka Lamba wpadał 
do 
niego, zasiedział się do późna i upił. To szło tak: „Jak zamierzasz utrzymać ich 
na farmie po 
tym, jak widzieli Paryż?”. - Zaśpiewała pierwszą linijkę i urwała z krzywym 
uśmiechem.
- Widziałam kiedyś Paryż - oznajmiła miękko. Odwróciła spojrzenie od swoich rąk 
i 
utkwiła wzrok w Rogerze. W jej oczach widniały jeszcze ślady dawnych wspomnień, 
ale już 
znowu była czujna i świadoma chwili obecnej. - I wiele innych rzeczy. Caen i 
Amiens, 
Preston i Falkirk, Hópital des Anges i tak zwaną chirurgię w Leoch. Kiedyś byłam 
lekarzem, i 
to w całym tego słowa znaczeniu: odbierałam porody, nastawiałam kości, zszywałam 
rany, 
leczyłam gorączki... - Urwała i wzruszyła ramionami. - Bardzo wielu rzeczy nie 
wiedziałam, 
rzecz jasna. Zdawałam sobie sprawę, ile jeszcze powinnam się nauczyć, i dlatego 
poszłam na 
medycynę. Ale tak naprawdę nie zrobiło to żadnej różnicy. - Umoczyła palec w 
bitej 
śmietanie pływającej po powierzchni kakao, potem go oblizała. - Mam dyplom 
lekarski, ale w 
rzeczywistości stałam się lekarzem, zanim moja noga postała w akademii 
medycznej.
- Nie wierzę, że było to takie łatwe, jak opowiadasz. - Roger dmuchał na swoje 
kakao 
i przyglądał się Claire z widocznym zainteresowaniem. - Mało kobiet studiowało 
medycynę w 
tamtych czasach, a ty miałaś jeszcze rodzinę.
- Nie, wcale nie twierdzę, że wszystko szło gładko - Claire zerknęła na niego z 
rozbawieniem. - Poczekałam, rzecz jasna, aż Brianna pójdzie do szkoły. No i 
mieliśmy dosyć 
pieniędzy, żeby opłacić kogoś do sprzątania i gotowania, ale... - Wzruszyła 
ramionami i 
uśmiechnęła się ironicznie. - Na kilka lat przestałam praktycznie sypiać, co 
częściowo 
rozwiązało problem. A co najdziwniejsze, pomagał mi także Frank.
Roger spróbował swojego kakao i uznał, że już wystarczająco wystygło. Trzymał 
filiżankę w obu dłoniach. Ciepło promieniujące z grubej białej porcelany 
przyjemnie 
rozgrzewało. Był początek czerwca, ale chłodne noce zmuszały do korzystania ze 
słoneczek 
elektrycznych.
- Naprawdę? - spytał zaciekawiony. - Z tego, co o nim mówiłaś, nie przyszłoby mi 
do 
głowy, że mógłby z aprobatą odnosić się do twoich studiów czy pracy zawodowej.
- Masz rację, zdecydowanie tego nie lubił. - Mocno zacisnęła usta. Ruch ten 
znacznie 
więcej niż jakiekolwiek słowa powiedział Rogerowi o ostrych sprzeczkach, o 
przerwanych 
dyskusjach, do których potem już nigdy nie wracano, o cichym oporze i „wojnie 
podjazdowej” między małżonkami.
Jak bardzo wyrazistą twarz ma ta kobieta, pomyślał Roger, obserwując Claire. Z 
niepokojem zastanawiał się, czy z jego własnej równie łatwo może odczytywać 
uczucia.
Podniósł wzrok. Znad filiżanki Claire obserwowała go z sardonicznym uśmiechem.
- Dlaczego? - spytał, żeby odwrócić jej uwagę od siebie. - Co skłoniło go do 
zmiany 
zdania?
- Bree - odparła. Jej rysy twarzy złagodniały, jak zwykle, gdy wspominała córkę. 
- W 
jego życiu tylko ona tak naprawdę się liczyła.
Tak jak powiedziałam Rogerowi, poczekałam z własnymi studiami, aż Brianna 
pójdzie do szkoły. Lecz nawet wtedy trudno było pogodzić jej rozkład zajęć z 
moim. Na 
chybił trafił wybieraliśmy więc kolejne nianie i gosposie. Niektóre okazywały 
się dość 
kompetentne, inne, a takich była większość, nie miały pojęcia o prowadzeniu domu 
i opiece 
nad dzieckiem.
Wróciłam pamięcią do tego strasznego dnia, gdy zadzwoniono do mnie do szpitala z 
informacją, że Briannę przejechał samochód. Nie zdjęłam nawet zielonego lnianego 
stroju 
chirurgicznego. Natychmiast wyprysnęłam ze szpitala i pognałam do domu. Po 
drodze 
złamałam wszystkie możliwe ograniczenia prędkości. Na miejscu zastałam wóz 
policyjny i 
karetkę pogotowia. Krwistoczerwone pulsujące światło rozświetlało mrok oraz 
zaciekawionych sąsiadów, zebranych po drugiej stronie ulicy.
Znacznie później odtworzyliśmy wydarzenia. Otóż dziewczyna do dziecka, 
zniecierpliwiona moim kolejnym spóźnieniem, założyła płaszcz, poleciła 
siedmioletniej 
Briannie „poczekać na mamusię” i wyszła. Przez godzinę dziecko posłusznie 
czekało, potem 
postanowiło mnie poszukać. Gdy Brianna przechodziła przez pobliską ruchliwą 
ulicę, została 
potrącona przez samochód.
Nie była - dzięki Bogu! - poważnie ranna, bo kierowca jechał stosunkowo wolno. Z 
całego wypadku wyniosła siniaki i potężny wstrząs, który, tak na marginesie, był 
niczym w 
porównaniu z moim. Siniaki również okazały się niezbyt groźne. Kiedy weszłam do 
salonu, 
Brianna leżała na kanapie. Na mój widok łzy ponownie pociekły jej po umorusanych 
policzkach. Z trudem wychlipała:
- Mamusiu! Gdzie byłaś? Nie mogłam cię nigdzie znaleźć!
Ledwo mi wystarczyło zawodowego opanowania na pocieszenie córeczki, dokładne 
oględziny ciała, opatrzenie drobnych obrażeń i podziękowanie wszystkim, którzy 
się nią 
zajęli, a teraz spoglądali na mnie oskarżycielsko. Położyłam małą do łóżka z 
pluszowym 
misiem mocno przyciśniętym do piersi. Potem usiadłam przy kuchennym stole i sama 
się 
rozpłakałam.
Frank mruczał coś i poklepywał mnie niezgrabnie. Po chwili zrezygnował i poszedł 
zaparzyć herbatę.
- Podjęłam decyzję - oznajmiłam, gdy postawił przede mną filiżankę parującego 
naparu. Mówiłam apatycznie, w głowie miałam kompletną pustkę. - Rezygnuję. Jutro 
to 
załatwię.
- Rezygnujesz? - W ostrym głosie Franka brzmiało zdumienie. - Ze studiów? 
Dlaczego?
- Nie zniosę tego dłużej. - Nigdy nie używałam ani cukru, ani śmietanki. Tym 
razem 
mocno osłodziłam herbatę i wlałam do niej śmietankę. Tępym wzrokiem obserwowałam 
białe 
smugi rozchodzące się po powierzchni płynu. - Nie mogę zostawić Brianny pod byle 
jaką 
opieką. Poza tym ona jest nieszczęśliwa z tego powodu. Dobrze wiesz, że nie 
polubiła żadnej 
z dziewczyn, które do tej pory się nią zajmowały.
- Tak. - Usiadł naprzeciwko mnie i zajął się mieszaniem herbaty. Po długiej 
przerwie 
odezwał się: - Ale moim zdaniem nie powinnaś rezygnować.
Nie spodziewałam się takiej reakcji. Oczekiwałam raczej, że Frank powita moją 
decyzję z ulgą i entuzjazmem. Zaskoczona wpatrywałam się w niego, potem 
wydmuchałam 
nos w zmiętą jednorazową chusteczkę.
- Nie powinnam?
- Och, Claire - powiedział zniecierpliwionym, ale też czułym tonem. - Przecież 
zawsze 
wiedziałaś, kim jesteś. Czy ty sobie w ogóle uświadamiasz, że takie powołanie to 
niezwykłe 
zjawisko?
- Nie. - Znów wytarłam nos. Uważałam przy tym, żeby moja chusteczka nie rozpadła 
się na strzępy.
Frank odchylił się do tyłu na krześle. Patrzył na mnie i potrząsał głową.
- Nie, przypuszczam, że nie - odparł. Milczał przez minutę. Wpatrywał się w 
swoje 
splecione dłonie o długich palcach, wąskie, gładkie, zupełnie bezwłose, jak u 
kobiety. 
Eleganckie, jakby stworzone do wykonywania nonszalanckich gestów i podkreślania 
wagi 
słów.
Wyciągnął ręce na stole na całą długość i przyglądał im się tak, jakby pierwszy 
raz 
widział je na oczy.
- Sam tego nie mam - powiedział wreszcie cicho. - Jestem całkiem dobry w tym, co 
robię: w pisaniu, w nauczaniu. Czasami nawet cholernie dobry. I bardzo to lubię. 
Ale prawda 
jest taka, że... - zawahał się, spojrzał mi prosto w twarz poważnymi, 
orzechowymi oczami - 
...z takim samym powodzeniem mógłbym robić coś zupełnie innego. Brak mi 
głębokiego 
wewnętrznego przekonania, że istnieje w życiu coś, do czego zostałem stworzony. 
No, a ty je 
masz.
- Czy to dobrze? - Nos już mnie bolał od ciągłego wycierania, oczy zapuchły mi 
od 
płaczu.
Roześmiał się.
- To jest cholernie niewygodne, Claire. Dla całej naszej trójki. Ale, na Boga, 
czasami 
okropnie ci tego zazdroszczę.
Ujął mnie za rękę, po chwili wahania nie cofnęłam dłoni.
- Chciałbym mieć taką samą pasję do czegoś... - niewielki grymas wykrzywił kącik 
jego ust - lub kogoś. To coś cudownego, Claire, i niezmiernie rzadkiego. - 
Łagodnie uścisnął 
moją dłoń i puścił. Odwrócił się, żeby wziąć z półki książkę.
Była to jedna z jego ulubionych pozycji: Patrioci pióra Woodhilla, z serii 
Ojcowie 
założyciele Ameryki.
Bardzo delikatnie położył dłonie na okładce książki, jakby nie chciał zakłócać 
przedstawianym tam osobom spokoju ostatniego spoczynku.
- Ci ludzie byli właśnie takiego pokroju. Poświęcili i ryzykowali wszystko, żeby 
postępować zgodnie ze swoim wewnętrznym przekonaniem. Większość ludzi jest inna. 
Tak 
bardzo im nie zależy na tym, co robią. - Znów ujął mnie za rękę i odwrócił ją 
grzbietem do 
dołu. Jednym palcem przeciągnął po liniach na mojej dłoni, lekko mnie przy tym 
łaskocząc.
- Ciekawe, czy jest to tutaj? - Uśmiechnął się nieznacznie. - Czy rzeczywiście 
wybrane jednostki są przeznaczone do wielkich czynów, do niecodziennego losu? A 
może po 
prostu przychodzą na świat z jakąś potężną pasją i wszystko toczy się samo, gdy 
tylko znajdą 
się w sprzyjającej sytuacji? To zawsze zastanawia historyków... bo tak naprawdę, 
zupełnie nie 
wiadomo, jak to z wielkimi było. Znamy jedynie rzeczy, jakich dokonali. Ale 
pamiętaj, 
Claire... - Poklepał okładkę książki. - Oni musieli za to słono zapłacić - 
dokończył 
ostrzegawczo.
- Wiem. - Czułam się tak, jakbym przebywała gdzieś daleko i była tylko 
postronnym 
obserwatorem. Oto Frank, przystojny, szczupły, trochę zmęczony, cudownie 
siwiejący na 
skroniach. A z drugiej strony ja, niechlujna, z włosami opadającymi na twarz, w 
zielonym 
stroju chirurga, zmiętym i poplamionym łzami Brianny.
Przez jakiś czas siedzieliśmy w milczeniu. Frank nadal trzymał moje dłonie. 
Dostrzegałam tajemnicze linie i bruzdy, wyraźne niczym mapa samochodowa; ale ku 
jakiemu 
nieznanemu przeznaczeniu wiodła ta droga?
Wiele lat temu odczytano przyszłość z mojej dłoni. Pozwoliłam na to starej 
Szkotce 
nazwiskiem Graham, babce Fiony.
- Linie twojej dłoni zmieniają się wraz z tobą - powiedziała wtedy. - Nie tyle 
liczy się 
to, co przyniosłaś na świat, lecz to, co ze sobą zrobisz.
A co ja ze sobą zrobiłam, co usiłowałam zrobić? Byłam jakimś godnym pożałowania 
nieporozumieniem, ot co. Ani ze mnie dobra matka, ani dobra żona, ani dobry 
lekarz. 
Składałam się z luźnych kawałków, kiepsko do siebie pasujących. Kiedyś, w 
odległej 
przeszłości, wyobrażałam sobie, że stanowię całość, że jestem w stanie kochać 
mężczyznę, 
rodzić dzieci, leczyć chorych, że wszystkie te elementy są moimi naturalnymi 
składowymi, 
nie fragmentami, na które rozpadło się moje życie po powrocie.
- Ja sam zaopiekuję się Bree.
Byłam tak zatopiona w tych niewesołych rozważaniach, że w pierwszej chwili nie 
zarejestrowałam słów Franka i tylko głupio się na niego gapiłam.
- Słucham?
- Powiedziałem, że zaopiekują się Bree - powtórzył cierpliwie. - Po szkole może 
przychodzić na uniwersytet i bawić się w moim gabinecie, dopóki nie wrócimy do 
domu.
Potarłam nos.
- Wydawało mi się, że nie pochwalasz przyprowadzania dzieci do pracy. - Dość 
krytycznie był ustosunkowany do pani Clancy, jednej z sekretarek. Przez miesiąc 
zjawiła się 
w pracy w towarzystwie wnuka, gdy matka chłopca chorowała.
Frank zmieszał się i wzruszył ramionami.
- No cóż, zmieniłem zdanie pod wpływem okoliczności. A poza tym nie sądzę, by 
Brianna biegała po korytarzach, wrzeszczała i chlapała atramentem, jak to robił 
Bart Clancy.
- Nie dałabym za to głowy - odparłam sucho. - Naprawdę byś się nią zajął? - 
Poczułam ulgę, choć wciąż jeszcze niedowierzałam słowom męża. Mogłam nie ufać 
Frankowi w kwestii wierności małżeńskiej, świetnie wiedziałam, że mnie zdradzał, 
ale nie 
miałam cienia wątpliwości, że zadba o Bree.
Nagle wszystkie moje zmartwienia zniknęły. Już nie będę musiała na łeb, na szyję 
pędzić ze szpitala do domu, przerażona z powodu kolejnego spóźnienia, z 
niechęcią myśląc o 
tym, że zastanę małą w złym humorze z powodu antypatii, jaką żywiła do 
opiekunki. Brianna 
kochała Franka, a ja wiedziałam, że będzie zachwycona codziennymi wyprawami na 
uniwersytet.
- Dlaczego? - spytałam otwarcie. - Przecież wiem, że aż tak bardzo ci nie zależy 
na 
tym, żebym została lekarzem.
- Nie - odparł z namysłem. - Ale po prostu uważam, że nic cię nie powstrzyma, 
więc 
najlepsze, co mogę zrobić, to pomóc ci, tak żeby Brianna jak najmniej 
ucierpiała. - Rysy 
twarzy stwardniały mu trochę. Odwrócił się i odszedł.
- Jeśli Frank kiedykolwiek odczuwał, że coś jest jego przeznaczeniem, to takie 
odczucie mogło się wiązać wyłącznie z Brianną - powiedziała Claire. W skupieniu 
mieszała 
swoje kakao.
- Dlaczego cię to interesuje, Rogerze? - spytała znienacka.
Trwało dobrą chwilę, zanim odpowiedział. Wolno sączył gorący napój. Kakao było 
ciemne i bardzo esencjonalne, z dodatkiem świeżej śmietany i odrobiny brunatnego 
cukru. 
Fionie, twardej realistce, wystarczyło jedno spojrzenie na Briannę, żeby wyzbyć 
się myśli o 
trafieniu przez żołądek do serca Rogera i zaciągnięciu go do ołtarza. Była 
jednak kucharką w 
takim samym stopniu, w jakim Claire lekarzem: talent i pasję do gotowania 
przyniosła ze 
sobą na świat i nie potrafiła działać niezgodnie ze swoim przeznaczeniem.
- Ponieważ jestem historykiem. Tak mi się przynajmniej wydaje - odparł w końcu. 
Obserwował Claire znad brzegu filiżanki. - Muszę wiedzieć, co ludzie naprawdę 
robili i 
dlaczego.
- I przypuszczasz, że ja to wiem? - Spojrzała na niego ostro.
Skinął głową.
- Tak, i to lepiej niż większość osób. Źródłom historycznym brakuje... - urwał i 
posłał 
jej uśmiech - twojej... wyjątkowej perspektywy.
Napięcie nagle opadło. Roześmiała się i podniosła filiżankę.
- Dobrze powiedziane - przyznała.
- Poza tym - ciągnął, uważnie obserwując Claire - jesteś uczciwa. Nie wyobrażam 
sobie, że mogłabyś skłamać, choćbyś nawet chciała.
Spojrzała na niego ostro i wybuchnęła nieco wymuszonym śmiechem. Po krótkiej 
chwili odezwała się:
- Każdy może skłamać, mój drogi, jeśli będzie miał istotny powód. Nawet ja. Tyle 
tylko, że tym z nas, którzy rzadko mijają się z prawdą, przychodzi to znacznie 
trudniej. Brak 
nam wprawy, więc zawczasu musimy obmyślać kłamstwa.
Schyliła głowę i powoli, strona po stronie, zaczęła przeglądać leżące przed nią 
papiery. Kartki zawierały nazwiska więźniów. Skopiowano je z centralnego 
rejestru 
brytyjskich zakładów karnych. Niestety, nie we wszystkich więzieniach 
przestrzegano 
przepisów.
Roger przypuszczał, że Claire wycofała się już z rozmowy. Chwilę później jednak 
znów podniosła oczy i powiedziała:
- Masz całkowitą rację. Jestem uczciwa, bardziej z nieumiejętności kłamania niż 
z 
innych przyczyn. Trudno mi zataić to, co myślę. Podejrzewam, że dostrzegłeś to 
dlatego, iż 
sam zostałeś ulepiony z podobnej gliny.
- Naprawdę? - Roger poczuł się absurdalnie zadowolony, zupełnie jakby 
nieoczekiwanie ofiarowano mu prezent.
Nie spuszczając z niego wzroku, Claire skinęła głową, a na jej ustach pojawił 
się cień 
uśmiechu.
- Och, tak. Nie sposób się pomylić. Niewielu jest takich ludzi, którzy odruchowo 
powiedzą ci całą prawdę o sobie czy na dowolny inny temat. Spotkałam tylko 
trzech 
przedstawicieli tego gatunku. To znaczy, teraz już czterech - dodała. 
Uśmiechnęła się szerzej 
na znak sympatii dla Rogera.
- Jedną z nich był oczywiście Jamie. - Długie palce lekko, niemal 
pieszczotliwie, 
dotykały stosu papierów. - Druga to Raymond, aptekarz z Paryża. A trzecia to 
przyjaciel ze 
studiów, Joe Abernathy. Ty jesteś czwarty.
Zakręciła filiżanką i dopiła resztkę ciemnobrunatnego płynu. Odstawiła naczynie 
i 
spojrzała wprost na Rogera.
- W pewnym sensie Frank miał rację. Świadomość swego przeznaczenia nie zawsze 
ułatwia życie, ale człowiek nie traci przynajmniej czasu na pytania czy 
wątpliwości. A 
uczciwość, no cóż, również potrafi być źródłem nie lada kłopotów. Chociaż 
przypuszczam, że 
jeśli człowiek pozostaje uczciwy wobec samego siebie i zna swoje powołanie, to 
rosną jego 
szansę na to, iż nie będzie miał poczucia zmarnowanego życia.
Sięgnęła po stertę starych skoroszytów z charakterystycznym logo British Museum 
na 
okładce.
- Jamie był tego pokroju - ciągnęła miękko, jakby do siebie. - Nie dawało się go 
odciągnąć od niczego, co uważał za swój obowiązek. Choćby realizacja zadania 
wiązała się z 
niebezpieczeństwem. Myślę, że nigdy nie czuł się bezużyteczny.
Zapadło milczenie. Claire skoncentrowała się na przeglądaniu rozwlekłego tekstu. 
Szukała jakiejkolwiek wzmianki o losie Jamiego Frasera. Czy szybko zmarniał w 
więziennej 
celi, czy może długo gnił samotnie w lochu?
Zegar na biurku wydzwonił północ. Jak na tak małe urządzenie wydawał 
zadziwiająco 
głębokie i melodyjne dźwięki. Minął kolejny kwadrans, potem upłynęło pół 
godziny. 
Monotonny szelest papieru przerywały tylko kuranty osiemnastowiecznego 
czasomierza. 
Roger odłożył na bok plik krótkich notatek, które właśnie przejrzał, i ziewnął 
szeroko. Nawet 
nie zawracał sobie głowy zasłanianiem ust.
- Jestem tak zmęczony, że widzę już wszystko podwójnie - oznajmił. - Czy nie 
możemy odłożyć tego do rana?
Claire przez chwilę nie odpowiadała. Wpatrywała się w rozpalone pręty 
elektrycznego 
kominka, a wyraz twarzy zdradzał, że jej duch przebywa bardzo daleko. Roger 
powtórzył 
pytanie. Claire zwolna wróciła do rzeczywistości.
- Nie. - Uśmiechnęła się do Rogera i sięgnęła po kolejną teczkę. W bursztynowych 
oczach pozostał ślad tego, co widziała gdzieś w oddali. - Idź spać - 
powiedziała. - Ja jeszcze 
trochę posiedzę.
Wreszcie znalazłam! A niewiele brakowało, żebym to przeoczyła. Prawie nie 
czytałam nazwisk, tylko przerzucałam strony w poszukiwaniu litery „J”. „John, 
Joseph, 
Jacques, James”. Wymieniono tam Jamesa Edwarda, Jamesa Alana, Jamesa Waltera i 
tak ad 
infinitum. I nagle trafiłam. Na samym środku strony, małymi literami widniało: 
„Jms. 
MacKenzie Fraser, z Broch Tuarch”.
Ostrożnie odłożyłam tę kartkę na biurko, przymknęłam na chwilę oczy, żeby 
odzyskać 
ostrość wzroku, i spojrzałam ponownie. Notka nadal tam była.
- Jamie - powiedziałam głośno. Serce ciężko waliło mi w piersi. - Jamie - 
powtórzyłam nieco ciszej.
Dochodziła trzecia nad ranem. Wszyscy wokół spali, ale dom, jak większość 
starych 
budynków, żył swoim życiem; szelestami i skrzypnięciami dotrzymywał mi 
towarzystwa. 
Zadziwiające, ale zupełnie nie odczuwałam potrzeby skakania do góry z radości 
czy 
obudzenia kogoś, Brianny bądź Rogera, by podzielić się radosną nowiną. 
Przeciwnie, 
pragnęłam zatrzymać ją przez chwilę tylko dla siebie, tak jakbym była sam na sam 
z Jamiem 
w oświetlonym jedną lampą pokoju.
Palcem powiodłam po atramentowych literach. Osoba, która zamieściła tę notatkę, 
widziała Jamiego na własne oczy, a niewykluczone, że pisała ją w jego obecności. 
U góry 
strony widniała data: szesnastego maja tysiąc siedemset pięćdziesiątego 
trzeciego. Pora roku 
była zatem zbliżona do obecnej. Bez trudu mogłam sobie wszystko wyobrazić: 
chłodne i 
świeże powietrze, promień wczesnowiosennego słońca ogrzewający plecy aresztanta 
i 
rozniecający iskierki w jego włosach.
Ale, ale, jakie on właściwie nosił wtedy włosy, długie czy krótkie? Wcześniej 
wolał 
mieć długie, splecione lub związane w koński ogon. Przypomniał mi się niedbały 
gest, z 
jakim odgarniał je na bok, aby ochłodzić nieco kark, spocony z wysiłku.
Z pewnością nie miał na sobie kiltu. Po Culloden noszenie jakichkolwiek 
elementów 
szkockiego stroju narodowego zostało objęte zakazem. Bardziej więc 
prawdopodobne, że był 
w bryczesach i lnianej koszuli. Mogłam jeszcze odtworzyć w pamięci miękkość 
materiału. 
Sama szyłam mu koszulę. Wymagało to wielu metrów lnianego płótna, bo musiały być 
długie 
poły i szerokie rękawy, żeby górale po zdjęciu pledu mogli się bić czy spać w 
samej tyko 
bieliźnie. Wyobrażałam sobie muskularne bary Jamiego pod nierówno utkanym 
materiałem, 
ciepło jego skóry, ręce zgrabiałe od chłodu szkockiej wiosny.
Wcześniej już siedział w więzieniach. Jak wyglądał, stojąc twarzą w twarz z 
angielskim prześladowcą, aż nadto świadom swojego losu? Był ponury jak cholera, 
pomyślałam. Na pewno patrzył z góry swymi zimnymi, ciemnoniebieskimi oczyma, 
równie 
ciemnymi i nieprzyjaznymi, jak wody jeziora Loch Ness.
Otworzyłam szeroko oczy. Uświadomiłam sobie, że siedzę na samym brzeżku krzesła, 
z plikiem kserokopii przyciśniętym do piersi, zatopiona we własnych wizjach. 
Nawet nie 
zwróciłam uwagi, skąd pochodziły dane.
W osiemnastym wieku Anglicy regularnie korzystali z kilku dużych i całego 
szeregu 
mniejszych więzień. Powoli odwróciłam plik kartek. Co to będzie? Berwick, 
położone tuż nad 
granicą? Słynne Tolbooth w Edynburgu? Czy może więzienie na południu kraju: 
Leeds Castle 
albo nawet Tower of London?
„Ardsmuir” głosił napis umieszczony na marginesie.
- Ardsmuir? - powtórzyłam zaskoczona. - Gdzie to, do cholery, jest?
8 
Więzień honoru
Ardsmuir, Szkocja 15 Lutego 1755 roku
Ardsmuir jest jak czyrak na tyłku samego Pana Boga - oświadczył pułkownik Harry 
Quarry. Z szyderstwem uniósł szklaneczkę i zwrócił się do młodego mężczyzny 
stojącego 
pod oknem: - Spędziłem tutaj dwanaście miesięcy, o jedenaście miesięcy i 
dwadzieścia 
dziewięć dni za długo. Życzę panu powodzenia na nowym stanowisku.
Major John William Grey obserwował przez okno przekazaną mu właśnie placówkę.
- Rzeczywiście, sprawia wrażenie nieco niewygodnej - zgodził się sucho, 
podnosząc 
własną szklaneczkę. - Czy tu ciągle pada?
- Oczywiście. Przecież to Szkocja. A w dodatku jakaś zapadła dziura, gdzie 
diabeł 
mówi dobranoc. - Quarry jednym haustem wypił swoją whisky. Odkaszlnął, odstawił 
pustą 
szklaneczkę i głośno wypuścił powietrze z płuc.
- Alkohol jest jedyną pociechą - oświadczył schrypniętym głosem. - Niech się pan 
pokaże w mundurze galowym tutejszym handlarzom, a nie zedrą z pana skóry. Whisky 
jest tu 
zaskakująco tania, bo nie trzeba płacić cła. Zostawiłem panu notkę na temat 
najlepszych 
destylarni w okolicy. - Kiwnął głową w stronę masywnego dębowego biurka w rogu 
pokoju. 
W niemal pustym pomieszczeniu solidny mebel wyglądał niczym bastion pośrodku 
wyspy. 
Złudzenie, iż patrzy się na fortyfikację, dodatkowo potęgowały proporce pułkowe 
i sztandar 
narodowy rozwieszone na kamiennych ścianach za biurkiem.
- Plan służby wartowniczej znajduje się tutaj. - Quarry wstał i po omacku zaczął 
szperać w górnej szufladzie. Rzucił na blat zniszczony, oprawny w skórę grafik. 
Na wierzch 
położył plik kartek. - I wykaz więźniów. Aktualny stan wynosi stu 
dziewięćdziesięciu 
sześciu; zazwyczaj bywa ich tu około dwustu, raz trochę mniej, raz więcej, bo 
albo ktoś 
zachoruje i umrze, albo doprowadzą jakiegoś kłusownika złapanego w terenie.
- Dwustu - powtórzył Grey. - A ile osób zamieszkuje baraki dla wartowników?
- Dokładnie osiemdziesiąt dwie. Z tego mniej więcej połowa jest zdolna do 
pełnienia 
służby. - Quarry znowu sięgnął do szuflady i wyciągnął zakorkowaną butelkę z 
brązowego 
szkła. Potrząsnął nią, a słysząc chlupotanie, uśmiechnął się sardonicznie. - Nie 
tylko 
komendant szuka pociechy w alkoholu. Połowa załogi to moczymordy niezdolne do 
stawienia 
się na apelu. Tę flaszkę zostawię już panu. Z pewnością się przyda. - Odłożył 
butelkę na jej 
dawne miejsce i wyciągnął następną szufladę.
- Tutaj są kopie i zamówienia. Najgorsza ze wszystkiego jest papierkowa robota. 
Nic 
wielkiego, prawdę mówiąc, jeśli się ma skrupulatnego urzędnika. Niedawno był tu 
kapral, 
który całkiem przyzwoicie pisał, ale umarł dwa tygodnie temu. Proszę sobie 
wyszkolić kogoś 
innego, a nie będzie pan miał nic do roboty poza polowaniem na głuszce i na 
francuskie złoto. 
- Pułkownik roześmiał się z własnego dowcipu. W Szkocji krążyły plotki na temat 
złota, które 
Ludwik Francuski podobno przesłał swemu kuzynowi, Karolowi Stuartowi.
- A więźniowie nie sprawiają kłopotów? - spytał Grey. - Jak zrozumiałem, to 
głównie 
jakobici z gór.
- Owszem. Ale nie podskakują. - Quarry umilkł i wyjrzał przez okno. Szereg 
odzianych w łachmany mężczyzn wychodził właśnie przez drzwi osadzone w potężnym 
kamiennym murze z drugiej strony dziedzińca. - Po Culloden stracili ducha - 
powiedział 
rzeczowo. - Rzeźnik Billy miał w tym duży udział. No i dla nas muszą pracować 
dostatecznie 
ciężko, tak że nie pozostaje im zbyt wiele energii.
Grey kiwnął głową. W fortecy Ardsmuir akurat przeprowadzano prace renowacyjne. 
W charakterze siły roboczej wykorzystywano przetrzymywanych w twierdzy Szkotów. 
Major 
podszedł do okna i stanął u boku Quarry’ego.
- Właśnie wychodzi grupa robocza. Idą po torf. - Quarry wskazał głową ekipę na 
dziedzińcu. Z tuzin brodatych mężczyzn, obdartych jak strachy na wróble, 
ustawiło się w 
niezbyt równy szereg przed żołnierzem w czerwonym kubraku. Anglik przeszedł się 
obok 
więźniów w tę i z powrotem, przyglądając się im uważnie. Najwyraźniej 
usatysfakcjonowany 
wykrzyknął rozkaz i machnął ręką w stronę zewnętrznej bramy.
Grupie więźniów towarzyszyło sześciu uzbrojonych żołnierzy. Eskorta otwierała i 
zamykała pochód. Z muszkietami na ramieniu, w szykownych mundurach Anglicy 
wyraźnie 
odcinali się od obdartych górali. Szkoci szli powoli. Nie zwracali uwagi na 
deszcz, którym 
nasiąkały łachmany. Zaprzężony w muły wóz skrzypiał za ich plecami, a naręcze 
noży do 
torfu połyskiwało w specjalnym pojemniku.
Quarry ze zmarszczonymi brwiami liczył przechodzących aresztantów.
- Musieli się pochorować. Grupa robocza to zazwyczaj osiemnastu więźniów. Wypada 
po trzech na strażnika, z uwagi na noże. Chociaż dranie zaskakująco rzadko 
próbują ucieczki 
- dodał, odwracając się od okna. - Przypuszczam, że nie mają dokąd iść. - 
Podszedł do biurka. 
Kopniakiem odsunął z drogi, duży pleciony kosz wypełniony nieregularnymi 
bryłkami 
ciemnobrązowej substancji.
- Niech pan zostawia otwarte okno, nawet podczas deszczu - poradził. - Inaczej 
dym z 
torfu pana zadusi. - Nabrał głęboko w płuca powietrza i wypuścił je z głośnym 
parsknięciem. 
- O Boże, jak bardzo będę się cieszył, gdy już znajdę się z powrotem w Londynie!
- Zakładam, że nie ma tu w okolicy żadnego towarzystwa? - sucho zapytał Grey. 
Quarry roześmiał się. Jego szeroka czerwona twarz aż się zmarszczyła z uciechy.
- Towarzystwa? Mój drogi! Pomijając jedną czy dwie dość znośne panienki na końcu 
wsi, tak zwane „życie towarzyskie” będzie się ograniczać wyłącznie do rozmów z 
oficerami. 
Jest ich tu czterech, ale tylko jeden potrafi mówić bez ciągłych bluźnierstw. 
Poza tym można 
tylko wydawać rozkazy i prowadzić pogawędki z pewnym więźniem.
- Z więźniem? - Grey podniósł wzrok znad rejestru, który uważnie studiował. 
Blond 
brew uniosła się pytająco.
- O, tak. - Quarry niespokojnie przechadzał się po gabinecie; aż się rwał do 
opuszczenia tego pokoju na zawsze. Jego powóz już czekał, a on przedłużył swój 
pobyt w 
Ardsmuir tylko po to, by poinformować swego następcę o wszystkim i formalnie 
przekazać 
stanowisko. Przystanął i zerknął na Greya. Skrzywił się trochę, jakby się śmiał 
z dowcipu, 
znanego wyłącznie jemu samemu.
- Przypuszczam, że słyszał pan o „Czerwonym Jamiem” Fraserze?
Grey zesztywniał, ale dołożył starań, żeby jego twarz pozostała bez wyrazu.
- Mam wrażenie, że większość ludzi o nim słyszała - odparł chłodno. - Był dość 
znany 
podczas rebelii. - Niech to cholera! Wyglądało na to, że Quarry zna tę historię. 
Pytanie tylko, 
czy całą, czy wyłącznie pierwszą część?
Usta pułkownika nieznacznie drgnęły.
- To prawda. No cóż, mamy go w Ardsmuir. Jest tutaj jedynym wyższym jakobickim 
oficerem. Reszta więźniów traktuje go jak zwierzchnika. Jeśli wynikają jakieś 
problemy, on 
zawsze przemawia w imieniu aresztantów. - Quarry usiadł i zaczął wciągać wysokie 
kawaleryjskie buty, aby przygotować się do przejścia po błocie zalegającym 
dziedziniec. - 
Nazywają go Seumas, mac anfliear dhuibh albo po prostu Mac Dubh. Mówi pan po 
gaelicku? 
No, cóż, ja też nie, ale Grisson zna ten język. Twierdzi, że to znaczy: „James, 
syn Czarnego”. 
Połowa strażników boi się Frassera. Zwłaszcza ci, którzy walczyli z Copem pod 
Preston. 
Twierdzą, że jest wcielonym diabłem. Ale dość biednym póki co! - Quarry 
prychnął, 
wciągając but, tupnął i wstał.
- Więźniowie są mu bezwzględnie posłuszni. Jeśli pański rozkaz nie zostanie 
przez 
niego zatwierdzony, to może pan równie dobrze przemawiać do kamieni na 
dziedzińcu. Miał 
pan kiedyś do czynienia ze Szkotami? Aaa, no tak, walczył pan pod Culloden w 
pułku 
swojego brata? - Pułkownik potarł brew, udając, iż właśnie sobie o tym 
przypomniał.
A żeby tego Quarry’ego szlag trafił! Jasne, że słyszał o wszystkim.
- Zatem ma pan o nich pewne pojęcie. Powiedzieć, że są uparci, to doprawdy mocno 
ich nie docenić. - Pułkownik zatoczył ręką szeroki łuk, jakby chciał unaocznić 
skalę szkockiej 
krnąbrności.
- A to znaczy - ubawiony Quarry przerwał na chwilę - że będzie panu potrzebna 
dobra 
wola Frasera, a przynajmniej jego współpraca. Raz na tydzień zapraszałem go na 
kolację, 
żeby omówić z nim wszystkie sprawy. To zdaje egzamin. Może pan skorzystać z tej 
samej 
metody.
- Owszem, mógłbym - odparł chłodno major, ale dłonie zaciśnięte miał w pięści. 
Prędzej piekło zamarznie, niż on, John Grey, zasiądzie do stołu z Jamesem 
Fraserem!
- Jest starannie wykształcony - ciągnął Quarry. Spojrzenie jarzących się 
złośliwie oczu 
nie odrywało się od twarzy nowo mianowanego komendanta. - Rozmowy z nim są o 
wiele 
bardziej interesujące niż z tutejszymi oficerami. Poza tym gra w szachy. Lubi 
pan chyba 
rozegrać partyjkę?
- Od czasu do czasu. - Mięśnie brzucha tak mu się napięły, że miał ogromne 
kłopoty z 
nabraniem w płuca powietrza. Czy ten baran nigdy nie przestanie gadać i nie 
pójdzie sobie 
wreszcie?
- No, cóż, dobra, sam pan zdecyduje, jak postępować. - Quarry mocniej nacisnął 
perukę na głowę, zdjął z wieszaka na drzwiach pelerynę i zarzucił ją sobie na 
ramiona. 
Wreszcie z kapeluszem w dłoni ruszył ku wyjściu, lecz odwrócił się w ostatniej 
chwili.
- Och, jeszcze jedno. Jeśli będzie pan sam na sam jadł obiad z Fraserem, niech 
pan 
nigdy nie odwraca się do niego plecami. - Żartobliwa i kpiąca mina zniknęła z 
twarzy 
pułkownika. Grey spojrzał na niego groźnie, ale nie dostrzegł najmniejszego 
dowodu, iż 
ostrzeżenie jest dalszym ciągiem poprzedniej zabawy.
- To nie żart - zapewnił bardzo poważnie Quarry. - Fraser jest, co prawda, 
skuty, ale 
nietrudno jest udusić człowieka łańcuchem. A co więcej, ogromne z niego 
chłopisko.
- Wiem. - Grey się wściekł, gdy poczuł, jak gorący rumieniec zalewa mu policzki. 
Aby to ukryć, wystawił twarz na zimny podmuch z uchylonego okna. - Jeśli jest 
tak 
inteligentny - odezwał się do mokrych od deszczu szarych kamieni na dziedzińcu - 
to na 
pewno nie wygłupi się do tego stopnia, żeby atakować mnie w mojej własnej 
kwaterze, w 
samym środku więzienia. Jaki mógłby mieć w tym cel?
Quarry nie odpowiedział. Po dobrej chwili Grey znów odwrócił się przodem do 
rozmówcy. Pułkownik przyglądał mu się z namysłem. Szeroka, czerstwa twarz 
starszego 
mężczyzny nie nosiła już najmniejszych oznak rozbawienia.
- Jest bez wątpienia inteligentny - potwierdził z wolna Quarry. - Ale to nie 
wszystko. 
Przypuszczam, że ze względu na wiek nie zetknął się pan jeszcze z taką 
nienawiścią i 
desperacją, jaka istnieje w Szkocji od dziesięciu lat. - Pokiwał głową, 
oceniając nowego 
komendanta Ardsmuir z pozycji swego piętnastoletniego starszeństwa.
Major Grey był naprawdę młody. Miał nie więcej niż dwadzieścia sześć lat, a 
jasna 
cera i dziewczęce rzęsy nadawały mu wręcz wygląd młodzieniaszka. Problem tkwił 
jeszcze w 
tym, że nowy komendant odznaczał się niewielkim wzrostem i wyjątkowo delikatną 
budową.
- Znam nastroje panujące w Szkocji, panie pułkowniku - odparł gładko. Wobec 
żołnierza wyższego rangą musiał trzymać swój gniew na wodzy.
Poczuł na sobie pełne namysłu spojrzenie jasnobrązowych bystrych oczu.
- Chyba tak - mruknął Quarry.
Gwałtownie nacisnął na głowę kapelusz. Dotknął blizny na policzku. Ciemna linia 
była śladem po pojedynku, który swego czasu wywołał skandal i skazał Quarry’ego 
na służbę 
w Ardsmuir.
- Jeden Bóg wie, za jakie grzechy tutaj pana przysłano, Grey - powiedział i 
potrząsnął 
głową. - Życzę pomyślności! - Powiewając niebieską peleryną, zniknął za 
drzwiami.
- Lepszy diabeł znany, niż taki, którego nie znasz - powiedział ponuro Murdo 
Lindsay. 
- Przystojniak Harry nie był w końcu taki zły.
- To prawda - zgodził się Kenny Lesley. - Ale już tu siedziałeś, kiedy został 
komendantem, nie? Okazał się o niebo lepszy niż ten zasraniec Bogle?
- Fakt - odparł Murdo z twarzą bez wyrazu. - Do czego zmierzasz?
- No, że Przystojniak był kiedyś diabłem nie znanym - wyjaśniał cierpliwie 
Lesley - a 
Bogle diabłem, którego znaliśmy, a mimo to Przystojniak okazał się lepszy. Nie 
masz więc 
racji.
- Naprawdę? - Murdo, bezmyślnie wpatrywał się w towarzysza, całkowicie skołowany 
jego rozumowaniem. - Wcale nie! - warknął w końcu.
- A właśnie, że tak - odparł Lesley, tracąc cierpliwość. - Zawsze się mylisz, 
Murdo! 
Dlaczego się ciągle kłócisz, skoro nigdy nie masz racji?
- Wcale się nie kłócę! - zaprotestował oburzony Murdo. - Ciągle się mnie 
czepiasz, a 
własnych błędów nie widzisz.
- Tylko dlatego, że zawsze ty jesteś w błędzie! - upierał się Lesley. - Gdybyś 
miał 
rację, słowem bym się nie odezwał.
- Właśnie, że mam rację. A przynajmniej tak mi się wydaje - mruknął Murdo. Nie 
mógł sobie dokładnie przypomnieć, co powiedział. Odwrócił się i zapytał 
ogromnego 
mężczyznę siedzącego w kącie: - Mac Dubh, miałem rację czy nie?
Wielkolud przeciągnął się i roześmiał. Przy każdym jego ruchu skuwające go 
łańcuchy lekko pobrzękiwały.
- Nie, Murdo, nie mylisz się. Ale nie można też również powiedzieć, że masz 
rację. 
Przynajmniej dopóki sami się nie przekonamy, jaki jest ten nowy diabeł. - Lesley 
zmarszczył 
brwi, co sygnalizowało gotowość do dalszej dyskusji, więc Mac Dubh podniósł głos 
i zwrócił 
się do wszystkich obecnych: - Czy ktoś już widział nowego komendanta? Johnson? 
MacTavish?
- Ja widziałem - oświadczył Hayes. Chętnie przepchnął się do przodu, żeby ogrzać 
sobie ręce przy ogniu. W wielkiej celi było tylko jedno palenisko, wokół którego 
mogło 
usiąść zaledwie sześciu mężczyzn. Pozostałych czterdziestu siedziało w 
przenikliwym 
chłodzie. Podzieleni na małe grupy tulili się do siebie, żeby nie tracić ciepła.
W rezultacie zawarto porozumienie: każdy, kto miał coś do powiedzenia czy 
piosenkę 
do zaśpiewania, mógł zająć miejsce przy ogniu na czas potrzebny do zabrania 
głosu. Mac 
Dubh orzekł, iż bardom, którzy w dawnych czasach przybywali na zamek, pan włości 
przyznawał miejsce przy ogniu i do syta ich karmił, czym dawał wyraz swej 
gościnności. W 
więzieniu nie mieli nadmiaru jedzenia, ale miejsce przy palenisku było 
gwarantowane.
Hayes rozluźnił się, z zamkniętymi oczyma i błogim uśmiechem na ustach, 
wyciągnął 
ręce do ognia. Zreflektował się jednak szybko, gdy kompani z obu stron zaczęli 
się kręcić 
niespokojnie.
- Widziałem go, gdy wysiadał z powozu, a potem jeszcze raz, gdy niosłem z kuchni 
na 
górę półmisek z ciastkami. Nowy i Przystojniak ucięli sobie pogawędkę. - Hayes w 
skupieniu 
zmarszczył brwi. - Długie blond włosy nosi związane niebieską wstążką. Ma duże 
oczy i 
rzęsy długie, zupełnie jak u dziewczyny. - Łypnął okiem na słuchaczy i zamrugał 
gwałtownie, 
parodiując uwodzicielskie zachowania.
Zachęcony wybuchem śmiechu przeszedł do opisywania „iście pańskiego” stroju 
Nowego, jego ekwipażu i służby oraz sposobu mówienia.
- Mówi szybko i ostro - relacjonował Hayes. - Jest bardzo młody. Wygląda tak, 
jakby 
ledwie z pieluch wyrósł, chociaż pewnie ma więcej lat, niż to się na oko wydaje.
- Poza tym jest drobnej budowy, mniejszy niż nasz Angus - włączył się Baird. 
Głową 
wskazał Angusa MacKenziego, który z zaskoczeniem spojrzał na siebie. Chłopak 
miał 
dwanaście lat, gdy poszedł walczyć pod Culloden u boku ojca. Niemal połowę życia 
spędził 
potem w Ardsmuir i w efekcie niewiele urósł na ubogiej więziennej strawie.
- Zgadza się - potwierdził Hayes - ale dzielnie się trzyma: ramiona 
wyprostowane, a w 
tyłku wycior.
Zebrani ryknęli śmiechem, posypały się niewybredne komentarze. Hayes niechętnie 
ustąpił miejsca Ogilviemu, który znał długą, sprośną historię o panu na 
Donibristle i córce 
świniarza, i zgodnie ze zwyczajem usiadł przy Mac Dubhie.
Przywódca nigdy nie przysiadał koło paleniska, nawet wtedy gdy opowiadał długie 
historie, zaczerpnięte z przeczytanych książek, takich jak: Przygody Rodericka 
Randoma, 
Historia Toma Jonesa, Podrzutek czy ulubionej przez wszystkich Robinson Crusoe. 
Twierdził, że potrzebuje dużo miejsca, żeby pomieścić gdzieś swoje długie nogi, 
więc zwykle 
siadywał w narożniku, skąd wszyscy mogli go słyszeć. Lecz mężczyźni, którzy 
odchodzili od 
ogniska, siadali obok Mac Dubha na ławce i przekazywali mu ciepło zmagazynowane 
w ich 
łachmanach.
- Jak myślisz, Mac Dubh, będziesz jutro rozmawiał z następcą Przystojniaka? - 
spytał 
Hayes. - Spotkałem Billy’ego Malcolma, gdy wracałem z torfowiska. Krzyknął, że w 
ich celi 
straszliwie rozpanoszyły się szczury. W zeszłym tygodniu pogryzły w nocy sześciu 
mężczyzn. U dwóch rany się paskudzą.
Mac Dubh potrząsnął głową i podrapał się w brodę gęsto zarośniętą rudą 
szczeciną. 
Ostatnio golił się pięć dni temu przed cotygodniową audiencją u Quarry’ego.
- Trudno powiedzieć, Gavin - odparł. - Quarry powtarzał, że poinformuje następcę 
o 
naszym układzie, ale Nowy może zechcieć działać po swojemu. Jeśli mnie jednak 
wezwie do 
siebie, na pewno powiem o szczurach. A czy Malcolm prosił, żeby Morrison 
przyszedł 
obejrzeć te ropiejące rany? - W więzieniu nie było lekarza. Morrisonowi, który 
umiał leczyć 
mniejsze i większe obrażenia, pozwolono, na prośbę Mac Dubha, chodzić po celach 
i 
zajmować się chorymi i rannymi.
Hayes potrząsnął głową.
- Malcolm nie zdążył nic więcej powiedzieć, kiedy się mijaliśmy.
- Najlepiej jak sam poślę po Morrisona - zdecydował Mac Dubh. - Będzie mógł 
osobiście spytać Billy’ego, czy czegoś jeszcze im nie potrzeba. - Więźniów 
trzymano w 
czterech dużych celach. Z jednej celi do drugiej wieści przenikały dwoma 
kanałami: przynosił 
je albo Morrison, odwiedzając rannych i chorych, albo przekazywali je sobie sami 
aresztanci 
włączeni do grup roboczych. Wymieniali się nowinami, gdy codziennie wychodzili 
na 
pobliskie wrzosowisko, aby zbierać kamienie czy łupać torf.
Na Morrisona nie trzeba było czekać. Stawił się zaraz po wezwaniu. Przyniósł w 
kieszeni cztery rzeźbione szczurze czaszki, które służyły skazańcom za figury 
szachowe. Mac 
Dubh po omacku sięgnął pod ławkę i wyciągnął płócienny worek. Zawsze go zabierał 
ze 
sobą, ilekroć wychodził poza teren więzienia.
- O nie, tylko nie ten cholerny oset - zaprotestował Morrison, gdy zobaczył 
grymas na 
twarzy Mac Dubha grzebiącego w worku. - Nie mogę ich zmusić do jedzenia tego 
świństwa. 
Zgodnym chórem dopytują, czy przypadkiem nie biorę ich za krowy, a może świnie.
Rudowłosy olbrzym ostrożnie wyjął garść zwiędłych łodyg, a potem zaczął ssać 
pokłute palce.
- To, że są uparci jak świnie, nie ulega wątpliwości - zauważył. - Ile razy mam 
ci 
powtarzać, Morrison? Poobrywaj z ostu główki, potem rozgnieć liście i łodygi. 
Jeśli będzie za 
dużo kolców, żeby to zjeść z podpłomykiem, zrób z tego herbatę i daj im do 
picia. Powiedz, 
że chciałbym zobaczyć świnie raczące się herbatą.
Pobrużdżona twarz Morrisona wykrzywiła się w uśmiechu. Leciwy mężczyzna miał 
dużą praktyką w radzeniu sobie z krnąbrnymi pacjentami. Uskarżał się właściwie 
tylko dla 
zabawy.
- No cóż, lepiej ich spytam, czy widzieli kiedykolwiek bezzębną krowę? - odparł 
zrezygnowany. Ostrożnie włożył zwiędłe łodygi do swojego worka. - A ty nie 
zapomnij 
postraszyć Joela McCullocha, jak tylko go zobaczysz. Jest najgorszy ze 
wszystkich. Nic nie 
zdoła go przekonać, że taka zielenina pomaga na szkorbut.
- Przekaż, że osobiście dobiorę mu się do skóry - jeśli się dowiem, że nie zjadł 
swojej 
porcji - zagroził Mac Dubh, błyskając swymi idealnie zdrowymi zębami.
Morrison wydał z siebie kilka cichych dźwięków, które w ostateczności mogły 
uchodzić za śmiech, i poszedł po swoje lecznicze maści oraz zioła.
Mac Dubh rozejrzał się po celi. Odprężył się na chwilę, gdy nabrał pewności, iż 
na 
razie nie szykują się żadne kłopoty. Tydzień temu musiał wdać się w spór między 
Bobbym 
Sinclairem i Edwinem Murrayem. Od tamtej pory obaj panowie trzymali się od 
siebie z 
daleka.
Jamie przymknął oczy. Był zmęczony, przez cały dzień dźwigał kamienie. Za kilka 
minut kolacja: miska owsianki, trochę chleba do podziału, a może nawet kawałek 
jęczmiennego placka. Wkrótce potem większość mężczyzn z pewnością zaśnie. Wtedy 
będzie 
miał trochę spokoju. Poczuje się zwolniony z obowiązku wysłuchania kogoś lub 
zrobienia 
czegoś.
Nie miał jak dotąd czasu na pomyślenie o nowym komendancie, osobie niezwykle 
ważnej dla ich dalszych losów. Młody, stwierdził Hayes. A to mogło wróżyć dobrze 
albo źle.
Starsi Anglicy, weterani walk z powstańcami, bywali często uprzedzeni do 
szkockich 
górali. Bogle, który kazał wszystkich więźniów zakuć w kajdany, walczył z Copem. 
Z drugiej 
strony przestraszony młodzik może się okazać tyranem i formalistą gorszym od 
najbardziej 
nawet wybuchowych starych pułkowników. No, cóż, nic się z tym nie da zrobić. 
Można tylko 
czekać i przekonać się na własnej skórze.
Jamie westchnął i zmienił pozycję. Łańcuchy bardzo mu przeszkadzały. Poruszył 
się 
niecierpliwie. Przy jego budowie ciężar kajdan nie męczył aż tak bardzo, ale 
metal ocierał 
skórę przy każdym ruchu. Jeszcze bardziej dokuczała mu niemożność rozłożenia 
ramion 
szerzej niż na pół metra. Przez to miał skurcze i bóle głęboko w mięśniach 
klatki piersiowej i 
pleców. Dolegliwości te ustępowały tylko podczas snu.
- Mac Dubh - odezwał się cichy głos obok niego. - Słówko na ucho, jeśli można? - 
Obok Jamiego na ławce przycupnął Ronnie Sutherland.
- Oczywiście. - Jamie wyprostował się i natychmiast przestał myśleć o nowym 
komendancie, jak i niewygodnych kajdanach.
Najdroższa mamo! pisał John Grey wieczorem tego samego dnia.
Przyjechałem bezpiecznie na mój posterunek i przekonałem się, że jest tutaj 
całkiem 
wygodnie. Pułkownik Quarry, mój poprzednik (siostrzeniec księcia Clarence’a, 
pamiętasz 
go?), zorganizował mi miłe powitanie i zapoznał z obowiązkami. Do osobistych 
posług mam 
znakomitego służącego. Wiele rzeczy tutaj wydaje mi się dziwnych i obcych,, ale 
tak jest 
zawsze na początku. Nie wątpię jednak, że mój pobyt w Szkocji okaże się 
interesującym 
doświadczeniem. Na kolację podano mi coś, co steward nazwał „haggis”. 
Dowiedziałem się, 
że to żołądek owcy wypełniony mieszaniną zmielonego owsa i ugotowanych podrobów. 
Mieszkańcy Szkocji na pewno uważają to danie za szczególnie smakowite, ale ja 
odesłałem je 
do kuchni z żądaniem, by przyniesiono mi zwykły gotowany comber barani. Gdy 
zjadłem swój 
pierwszy tutaj (jakże skromny!) posiłek, poczułem się bardzo zmęczony. Odbyłem 
przecież 
długą podróż (szczegółowo opowiem o niej w następnych listach). Teraz pójdę 
odpocząć. 
Opisy otoczenia odłożę na później, bo i tak po ciemku niewiele widziałem.
Przerwał i postukał piórem o bibularz. Po każdym uderzeniu pozostawała na 
papierze 
ciemna kropka atramentu. W głębokim zamyśleniu łączył małe punkty, tworząc zarys 
przedmiotu o nieregularnych kształtach.
Czy odważy się spytać o George’a? Nie bezpośrednio, ale może jakaś drobna 
wzmianka na temat rodziny, a między innymi pytanie do matki, czy przypadkiem nie 
spotkała 
ostatnio lady Everett i jej syna?
Westchnął i zrobił kolejnego kleksa. Nie. Jego owdowiała matka zupełnie nie 
orientowała się w sytuacji, a brat Hal, w miarę możliwości, będzie tłumił 
wszystkie plotki, ale 
mąż lady Everett obracał się w kręgach wojskowych i mimo wszystko może zacząć 
coś 
podejrzewać. Jedno nierozważne słowo na temat George’a skierowane do lady 
Everett i cała 
prawda dotrze do matki, wdowy Melton.
Hrabina dobrze wiedziała, że jej młodszy syn popadł w niełaskę. Cieszących się 
uznaniem młodych oficerów nie zsyłano do zapadłych szkockich dziur, aby 
nadzorowali 
prace renowacyjne w małej i pozbawionej znaczenia fortecy pełniącej funkcje 
więzienia. 
Starszy syn, Harold, dał matce do zrozumienia, iż chodzi o niefortunną przygodę 
miłosną, i 
zrobił to w formie na tyle niedelikatnej, aby powstrzymać dalsze dociekania. 
Hrabina wdowa 
Melton mogła więc podejrzewać, że jej młodszy syn został przyłapany z żoną 
pułkownika 
albo oskarżony o trzymanie na kwaterze rozpustnic.
Niefortunna przygoda miłosna! Grey uśmiechnął się ponuro i umoczył pióro w 
atramencie. Od czasu śmierci Hectora pod Culloden wszystkie jego przygody 
kończyły się 
niefortunnie.
Wspomnienie Culloden znowu przypomniało Greyowi Frasera; unikał tego tematu 
przez cały dzień. Przygryzł wargi, przeniósł wzrok z bibularza na teczkę z 
wykazem 
więźniów. Kusiło go, by ją otworzyć, by na własne oczy zobaczyć to nazwisko. Ale 
jaki 
byłby w tym sens? Po górach Szkocji mogły uganiać się całe tuziny mężczyzn o 
imieniu i 
nazwisku James Fraser, ale tylko jeden z nich nosił przydomek „Czerwony Jamie”.
Młody oficer czuł na twarzy wypieki. Fale gorąca przepływały przez jego ciało, 
chociaż nie było to spowodowane bliskością ognia. Wstał, podszedł do okna i 
głęboko 
wdychał chłodne powietrze, jakby w ten sposób chciał uwolnić się od wspomnień.
- Przepraszam bardzo, sir. Czy już teraz ogrzać panu łóżko? - Głos ze szkockim 
akcentem zaskoczył komendanta. Grey odwrócił się. W drzwiach zobaczył 
rozczochraną 
głowę więźnia, przydzielonego mu do osobistych posług.
- Och! Tak. Dziękuję... MacDonell? - powiedział bez przekonania.
- MacKay, sir - poprawił więzień i zniknął.
Grey westchnął. Dzisiejszej nocy nic już nie da się zrobić. Podszedł do biurka i 
pozbierał papiery. Dziwny przedmiot, namalowany na bibularzu, wyglądał niczym 
ostro 
zakończona broń obuchowa, jaką posługiwali się dawni rycerze do rozbijania głów 
swoim 
wrogom. Młody oficer poczuł ciężar w żołądku. Może to niestrawność wywołana 
zjedzeniem 
niedogotowanej baraniny?
Potrząsnął głową, przysunął do siebie list i pospiesznie go podpisał.
Serdecznie Ci oddany, twój posłuszny syn, 
John William Grey. 
Posypał podpis piaskiem, zapieczętował pismo swoim pierścieniem i odłożył na bok 
do wysłania z samego rana.
Przez chwilę stał niezdecydowany. Obserwował tonące w mroku krańce pokoju. 
Pomieszczenie było duże, zimne i prawie puste - tylko biurko i parę krzeseł. 
Komendant 
zadrżał. Posępny blask z paleniska nie wystarczał do ogrzania tak ogromnej 
przestrzeni, 
zwłaszcza gdy przez otwarte okno wdzierało się lodowato zimne powietrze.
Grey jeszcze raz zerknął na spis więźniów. Schylił się, otworzył dolną szufladę 
biurka 
i wyciągnął brązową flaszkę. Zgasił świecę i poszedł do łóżka.
Połączone działanie zmęczenia i whisky powinno z miejsca pogrążyć go we śnie, 
ale 
sen nie nadchodził; krążył tylko jak nietoperz wokół młodego oficera i nie 
przynosił ulgi. 
Ilekroć Grey czuł, że już prawie zasypia, przed oczyma stawała mu wizja lasu pod 
Carryarrick. I znów się wybudzał, tętno przyspieszało, pot występował na czoło.
Miał wtedy szesnaście lat, brał udział w swej pierwszej wyprawie wojennej. Był 
tak 
tym przejęty, że wprost nie umiał sobie znaleźć miejsca. Nie został przydzielony 
do żadnej 
jednostki, ale jego brat, Hal, wziął go do swojego pułku, żeby młodzik 
posmakował 
żołnierskiego życia.
Cały regiment zdążał do Preston, gdzie miał dołączyć do generała Cope’a. Na noc 
rozłożyli się obozem w pobliżu ciemnego szkockiego lasu, a Johna za bardzo 
ponosiły nerwy, 
aby mógł zasnąć. Jak to jest podczas bitwy? Cope był wybitnym dowódcą, tak 
twierdzili 
wszyscy przyjaciele Hala, ale żołnierze siedzący wokół obozowych ognisk 
opowiadali 
przerażające historie o zajadłości górali i o ich straszliwych mieczach z 
szerokimi klingami. 
Czy starczy mu odwagi stawić czoło wojskom szkockim?
John nie potrafił się zmusić do porozmawiania o swoich obawach nawet z Hectorem, 
który przecież go kochał. Hector, żołnierz w randze porucznika, miał już 
dwadzieścia lat, był 
wysoki, muskularny i nieustraszony. Często opowiadał zachwycające historie o 
walkach 
stoczonych przez siebie we Francji.
John sam nie wiedział, nawet teraz, czy to, co wtedy zrobił, wynikało z chęci 
rywalizacji z Hectorem czy stanowiło próbę zdobycia uznania w oczach starszego 
brata. W 
każdym razie podniecony szesnastolatek zauważył w lesie jednego z wrogów. Dzięki 
podobiznom na plakatach rozpoznał w nim osławionego „Czerwonego Jamiego” 
Frasera. 
Postanowił więc go zabić lub pojmać do niewoli.
Johnowi przyszło wprawdzie do głowy, żeby wrócić do obozu i wezwać na pomoc 
ludzi, ale nieprzyjaciel był w pojedynkę, a przynajmniej tak się chłopakowi 
wydawało. 
„Czerwony Jamie” najwyraźniej nieświadom zagrożenia siedział na zwalonym pniu i 
jadł 
chleb.
John wyciągnął zza pasa nóż i ruszył w kierunku lśniącej rudej czupryny. Po 
cichu 
przekradł się przez las. Rękojeść sztyletu zrobiła się śliska od potu, ale 
młodzik nie 
przestawał. Ani na chwilę nie opuściła go wizja chwały i uznania ze strony 
Hectora.
Trochę mu nie wyszło: błysk noża, raptowny cios, próba podduszenia przeciwnika 
ramieniem, ale potem...
Lord John Grey przewrócił się na drugi bok, cały spocony na to wspomnienie. 
Upadli 
do tyłu i przetoczyli się wśród szeleszczących liści dębu. Wyciągnęli ręce, żeby 
chwycić nóż, 
okładali się pięściami i walczyli, jak sądził chłopak, o życie.
W pierwszej chwili Szkot znalazł się pod napastnikiem, ale potem, nie wiadomo w 
jaki sposób, wydostał się na górę. Młody Grey miał kiedyś do czynienia z 
ogromnym 
pytonem, przywiezionym z Indii przez przyjaciela wujka. Teraz, właśnie z tym 
wężem-
dusicielem skojarzyło mu się ciało Frasera, muskularne, gibkie i potwornie 
silne. Poruszyło 
się jak sprężyna i w żaden sposób nie dawało się obezwładnić.
W końcu chłopak został haniebnie pokonany. Leżał z twarzą wciśniętą w liście, z 
ręką 
boleśnie wykręconą do tyłu. Przekonany o rychłej śmierci, przerażony do granic 
możliwości, 
jak oszalały zaczął się szamotać. Próbował uwolnić uwięzione ramię. Trzasnęła 
kość. Fala 
straszliwego bólu z miejsca pozbawiła go przytomności.
Po krótkiej chwili doszedł do siebie. Siedział oparty o drzewo. Dziko 
wyglądający 
górale w kraciastych strojach otaczali go zwartym pierścieniem. Między nimi stał 
„Czerwony 
Jamie” Fraser z jakąś kobietą.
Komendant zacisnął zęby. Ażeby tę babę piekło pochłonęło! Gdyby nie ona... cóż, 
jeden Pan Bóg raczy wiedzieć, co by się wówczas zdarzyło. Niestety, ona zabrała 
głos. Była 
Angielką i do tego dobrze urodzoną, sądząc ze sposobu wysławiania się. John 
(skończony 
idiota!) natychmiast doszedł do wniosku, że dama została porwana przez szkockich 
barbarzyńców na uciechę żołdakom. Każdy przecież wiedział, że górale dokonywali 
gwałtów, 
a szczególną przyjemność sprawiało im hańbienie Angielek. Jakim więc cudem młody 
chłopak miałby dojść do innych wniosków!?
W efekcie lord John William Grey, szesnastolatek z głową nabitą ideałami i 
zasadami 
galanterii wobec dam, posiniaczony, roztrzęsiony, obolały wdał się ze 
zwycięzcami w układy, 
byle tylko uchronić zakładniczkę od straszliwego losu. A Fraser wywiódł go w 
pole jak małe 
dziecko: najpierw na oczach chłopaka częściowo zdarł z kobiety ubranie, a przy 
okazji 
wyciągnął z młodego jeńca wiadomości na temat stanu i rozmieszczenia sił w 
regimencie jego 
brata. Potem, gdy John udzielił już wszelkich informacji, „Czerwony Jamie” ze 
śmiechem go 
poinformował, że „zniewolona” dama jest panią Fraser. Wszyscy wokół ryczeli ze 
śmiechu. 
Jeszcze teraz major słyszał rubaszne głosy rozbawionych Szkotów.
Grey z irytacją przewracał się z boku na bok. Niestety, Fraser nie miał na tyle 
przyzwoitości, żeby zabić młodocianego jeńca. Zostawił chłopaka przywiązanego do 
drzewa, 
tak by towarzysze bez trudu mogli go rano znaleźć. Lecz przedtem ludzie Frasera 
odwiedzili 
obóz Miltona. Dzięki informacjom wyciągniętym od Johna zagwoździli działo, które 
miało 
wzmocnić siły generała Cope’a.
O tej przygodzie dowiedzieli się oczywiście wszyscy. Bez względu na młody wiek i 
status „ochotnika bez przydziału” John William Grey stał się wyrzutkiem i 
obiektem 
szyderstw. Nikt nie chciał się z nim zadawać poza jego bratem. No i Hectorem. 
Lojalnym jak 
zawsze.
Młody oficer westchnął i potarł policzkiem o poduszkę. Przed oczyma nadal 
jeszcze 
stawała mu postać przyjaciela. Ciemnowłosy, niebieskooki, o łagodnych, zawsze 
uśmiechniętych ustach. Minęło już dziesięć lat, odkąd Hector zginął pod 
Culloden, pocięty na 
kawałki szerokim góralskim mieczem, ale Johnowi do tej pory zdarzało się budzić 
o świcie z 
ciałem ekstatyczne wygiętym w łuk. Wciąż czuł dotyk rąk Hectora.
A teraz na dodatek to. Major bał się tego stanowiska, pracy w otoczeniu Szkotów. 
Dręczyła go perspektywa słuchania ich zgrzytliwych głosów i wciąż bolesna 
świadomość, co 
ci barbarzyńcy zrobili Hectorowi. Ale nigdy, w najkoszmarniejszych nawet 
przypuszczeniach, nie przyszło Greyowi do głowy, że znów natknie się na Jamesa 
Frasera.
Płonące kawałki torfu zamieniły się już w popiół, ciemność za oknami stopniowo 
przeszła w ponurą szarość dżdżystego szkockiego świtu. John Grey nadal leżał 
bezsennie. 
Rozpalonymi oczyma wpatrywał się w pociemniałe od dymu belki na suficie.
Rano wstał niewyspany, ale z gotową decyzją. Był tutaj, podobnie jak Fraser, i 
żaden 
z nich nie mógł opuścić tego miejsca w najbliższej przyszłości. Kropka. Trudno, 
musi 
widywać Frasera co jakiś czas - na apelach, przy nadzorowaniu prac - ale 
prywatnie nie 
zamierza się z nim spotykać. Jeśli zdoła zachować dystans wobec tego człowieka, 
może 
również utrzyma na wodzy wywoływane przez rudowłosego Szkota wspomnienia. I 
uczucia.
Wściekłość i dawne upokorzenie nie dawały mu zasnąć, ale nad ranem odkrył 
pozytywną stronę zaistniałej sytuacji. Powoli uświadamiał sobie, że Fraser był 
obecnie jego 
więźniem; nie prześladowcą, ale aresztantem, zdanym, podobnie jak inni, na łaskę 
i niełaskę 
komendanta twierdzy.
Grey zadzwonił na służącego i podreptał do okna sprawdzić, jaka jest pogoda. 
Stał na 
bosaka na kamiennej podłodze i drżał z zimna.
Oczywiście padał deszcz. Na dziedzińcu pod oknami dzielono więźniów na zespoły 
robocze. Już w tej chwili byli przemoczeni do suchej nitki. Grey trząsł się w 
samej koszuli. 
Szybko schował głowę i do połowy przymknął okno; miał to być kompromis między 
śmiercią 
przez zaczadzenie a śmiercią z zaziębienia.
O świcie, gdy za oknami powoli jaśniało, a krople deszczu coraz głośniej bębniły 
o 
parapet, myśl o odwecie nie pozwalała majorowi zasnąć, nie dawała mu nawet 
spokojnie 
uleżeć w łóżku; bez przerwy się wiercił. Przed oczyma angielskiego oficera 
przewijały się 
rozmaite obrazy. Fraser zamknięty w mikroskopijnej celi z lodowato zimnego 
kamienia; 
trzymany nago podczas zimowych nocy; karmiony pomyjami, batożony na więziennym 
dziedzińcu. Arogancka siła była upokorzona, zredukowana do kupki nieszczęścia, 
której 
chwile wytchnienia zależały wyłącznie od niego, komendanta więzienia.
O tak, wszystko to tkwiło w jego głowie, odmalowane w najdrobniejszych 
szczegółach. Grey pławił się w tych wizjach z rozkoszą. Niemal słyszał, jak 
Fraser błaga o 
litość. Rozkoszował się własną pogardą i wyniosłością wobec więźnia. Ale 
jednocześnie coś 
ostrego wwiercało mu się w trzewia i napełniało go obrzydzeniem do samego 
siebie.
Kimkolwiek Fraser nie był dla młodego Anglika w dawnych czasach, obecnie stał 
się 
pobitym wrogiem; jeńcem wojennym, podopiecznym Korony. Skazańca powierzono jego 
opiece, a tym samym dbałość o życie, zdrowie i stan więźnia to sprawa obowiązku 
i honoru 
komendanta.
Służący wniósł wodę do golenia. Młody oficer ochlapał sobie policzki. Ciepło 
wody 
łagodziło napięcie i odsuwało męczące nocne fantazje. Przecież to tylko wytwory 
wyobraźni, 
uświadomił sobie Grey. Myśl ta przyniosła mu ulgę.
Mógł spotkać Frasera na polu bitwy i znaleźć wprost niebywałą przyjemność w 
zabiciu czy okaleczeniu znienawidzonego wroga. Ale skrzywdzenie rudowłosego 
Szkota, 
który był jego więźniem, sprzeciwiało się zasadom honoru. Zanim major zdołał się 
ogolić i 
ubrać przy pomocy służącego, na tyle odzyskał rozsądek, iż w całej sytuacji 
dopatrzył się 
nawet odrobiny czarnego humoru.
Jego własne głupie poczynania pod Carryarrick uratowały Fraserowi życie pod 
Culloden. Dług zatem został spłacony, a fakt, iż szkocki olbrzym jako bezbronny 
więzień 
podlegał mocy Greya, zapewniał aresztantowi całkowite bezpieczeństwo. Wszyscy 
Greyowie 
byli ludźmi honoru bez względu na to, czy charakteryzowali się głupotą, czy 
mądrością, 
naiwnością czy życiowym doświadczeniem.
Major poczuł się trochę lepiej. Przejrzał się w lustrze, założył perukę i 
zasiadł do 
stołu. Zaraz po śniadaniu przemówi do więźniów.
- Czy mam podać kolację tutaj czy w salonie, sir? - Rozczochrana głowa MacKaya 
pojawiła się w drzwiach gabinetu.
- Hę? - mruknął Grey, zaabsorbowany papierami rozłożonymi na biurku. - Och... - 
Podniósł wzrok. - Tutaj, proszę. - Machnął ręką w kierunku narożnika ogromnego 
biurka i 
znów zagłębił się w pracy. Nawet nie zauważył, jak chwilę później pojawiła się 
taca z 
jedzeniem.
Quarry, mówiąc o papierkowej robocie, wcale nie żartował. Samo zaopatrzenie 
twierdzy w żywność wymagało wydawania mnóstwa rozkazów, a ich kopie należało 
dostarczać do Londynu. Poza tym trzeba było zadbać o setki innych rzeczy 
niezbędnych 
więźniom, strażnikom oraz mężczyznom i kobietom ze wsi, którzy przychodzili do 
sprzątania 
i gotowania. Całymi dniami Grey nie robił nic innego, tylko wystawiał i 
podpisywał kwity. 
Pomyślał, że albo znajdzie sobie kogoś do tej pisaniny, albo wkrótce skona z 
nudów.
Sto kilogramów mąki pszennej, na użytek więźniów. Sześć beczek piwa ale, na 
potrzeby koszar. Jego eleganckie dotychczas pismo szybko zmieniło się w ledwie 
czytelną 
bazgraninę, a wystudiowany podpis został zastąpiony parafką.
Z westchnieniem odłożył pióro i zamknął oczy. Rozmasował bolące miejsce między 
brwiami. Od dnia przyjazdu słońce ani na moment nie wyjrzało zza chmur, a 
całodzienna 
praca przy świecy, w zadymionym pokoju sprawiła, że oczy piekły go niczym dwa 
żarzące 
się węgle. Zamówione książki nadeszły już dwa dni temu, ale nawet ich jeszcze 
nie 
rozpakował. Wieczorami padał ze zmęczenia. Toaletę ograniczał do opłukania oczu 
zimną 
wodą i natychmiast zasypiał.
Uszu Greya doszedł nagle cichy tajemniczy szmer. Młody oficer gwałtownie się 
wyprostował i szeroko otworzył oczy. W narożniku biurka siedział wielki brązowy 
szczur. W 
przednich łapach trzymał okruch ciasta ze śliwkami. Nawet nie drgnął, tylko z 
namysłem 
przyglądał się mężczyźnie, poruszając wąsami.
- Własnym oczom nie wierzę! - krzyknął major. - Ty draniu! Zżerasz moją kolację!
Zwierzę jakby w zamyśleniu nadal podskubywało ciasto. Ani na moment nie 
odwróciło błyszczących paciorkowatych oczu.
- Wynoś się stąd! - Rozwścieczony Grey chwycił pierwszy lepszy przedmiot i 
cisnął w 
intruza. W zderzeniu z kamienną podłogą kałamarz eksplodował czarnymi bryzgami. 
Zaskoczony szczur zeskoczył z biurka i czym prędzej uciekł. Przebiegł między 
nogami 
osłupiałego MacKaya, który pojawił się w drzwiach, żeby sprawdzić, co to za 
hałasy.
- Czy w więzieniu są koty? - spytał Grey. Zawartość tacy wepchnął do stojącego w 
pobliżu biurka kosza na śmieci.
- Owszem, sir, w magazynach. - MacKay na kolanach wycierał małe czarne ślady 
łap. 
Gryzoń w panice przebiegł przez atramentową kałużę.
- Przynieś jednego tutaj - polecił major. - Natychmiast. - Aż stęknął na 
wspomnienie 
nieprzyzwoicie gołego szczurzego ogona, nonszalancko omiatającego talerz 
zjedzeniem. 
Dostatecznie często, rzecz jasna, Grey stykał się ze szczurami w warunkach 
polowych, ale do 
wyjątkowej furii doprowadził go fakt, iż zwierzę tak bezczelnie uzurpowało sobie 
prawo do 
jego kolacji.
Podszedł do okna. W zimnym powietrzu usiłował odświeżyć sobie umysł. MacKay 
doprowadzał pokój do porządku. Zmierzch rzucał na dziedziniec czerwonawe cienie. 
Kamienny mur przeciwległego skrzydła twierdzy sprawiał wrażenie jeszcze 
zimniejszego i 
bardziej ponurego niż zwykle. Mieściły się tam cele.
Od strony kuchni nadchodzili w deszczu strażnicy. Ciągnęli małe wózki wyładowane 
jedzeniem dla aresztantów. Wielkie gary parującej owsianki i kosze chleba 
przykryto 
materiałem, żeby do nich nie napadało. Przynajmniej więźniowie dostaną gorący 
posiłek po 
całym dniu pracy w kamieniołomach.
Gdy komendant już odwracał się od okna, uderzyła go pewna myśl.
- Czy w celach jest dużo szczurów? - spytał MacKaya.
- Owszem, sir, zatrzęsienie. - Więzień ścierał właśnie ostatnią plamkę z progu 
pokoju. 
- Poproszę w kuchni o nową tacę dla pana?
- Świetnie - odparł major. - A potem dopilnuj, żeby w każdej celi znalazł się 
kot.
Szkot spojrzał na niego z powątpiewaniem. Grey w milczeniu porządkował 
rozrzucone papiery.
- O co chodzi, MacKay?
- Nic takiego, sir - odparł z wolna służący. - Tylko dzięki tym obrzydliwym 
gryzoniom nie ma w celach tyle karaluchów. A poza tym, za przeproszeniem, sir, 
podejrzewam, że mężczyźni nie będą zadowoleni, jeśli kot wyłapie wszystkie 
szczury.
Grey wpatrywał się w swojego rozmówcę. Czuł lekkie mdłości.
- To więźniowie jadają szczury? - zapytał. Świeżo w pamięci miał ostre żółte 
zęby 
wgryzające się w placek ze śliwkami.
- Tak. Jeśli zdołają złapać - odparł MacKay. - Ostatecznie może koty im w tym 
pomogą? Czy to już na dzisiaj wszystko, sir?
9
Wędrowiec
Grey wytrwał w swoich postanowieniach odnośnie Jamesa Frasera przez dwa 
tygodnie. Potem przybył posłaniec z wiadomością, która wszystko zmieniła. Nadal 
żyje? - 
dopytywał się major.
Posłaniec, mieszkaniec pobliskiej wioski Ardsmuir, pracownik więzienia, skinął 
twierdząco głową.
- Widziałem go na własne oczy, sir. Jest teraz w gospodzie „Pod Lipą” i ma tam 
opiekę, ale to mu chyba nie wystarczy. - Znacząco uniósł jedną brew.
- Rozumiem - skwitował major. - Dziękuję, panie...
- Allison, sir. Rufus Allison, do usług. - Wieśniak przyjął szylinga napiwku, 
skłonił się 
i wyszedł.
Grey utkwił wzrok w ołowianym niebie za oknem. Od czasu przyjazdu nie widział 
słońca. Postukiwał w blat biurka piórem, obojętny na to, że tępi w ten sposób 
ostrze.
Na wzmiankę o złocie wielu mężczyzn pilnie nastawiało uszu, a on bardziej niż 
inni.
Tego ranka znaleziono człowieka, który błąkał się we mgle po wrzosowiskach w 
pobliżu wsi. Ubranie miał przesiąknięte nie tylko wilgocią z powietrza, ale 
również morską 
wodą. Przybysz majaczył w gorączce.
Z potoku słów nie dało się jednak wydobyć najmniejszego sensu. Mężczyzna 
wyglądał na Szkota, ale posługiwał się mieszaniną francuskiego i gaelickiego. 
Czasami 
wtrącił angielskie słowa. A jedno z nich brzmiało: złoto.
Każdy, kto brał udział w końcowej fazie walk z jakobitami, słyszał o francuskim 
złocie. Plotki głosiły, że król Ludwik potajemnie przysłał cały majątek w 
drogocennych 
sztabach, aby wspomóc swego kuzyna, Karola Stuarta. Tyle że zrobił to o wiele za 
późno.
Niektórzy twierdzili, że francuskie złoto ukryli górale podczas pospiesznego 
odwrotu 
na północ, tuż przed ostateczną klęską pod Culloden. Inni utrzymywali, że 
przesyłka nigdy 
nie dotarła do Karola Stuarta, lecz bezpiecznie ją ukryto w jaskini na północno-
zachodnim 
wybrzeżu, w pobliżu miejsca, gdzie posłańcy zeszli na ląd.
Mówiono też, że sekret kryjówki został pogrzebany na wieki, bo człowiek, któremu 
powierzono pieczę nad złotem, poległ pod Culloden. Z drugiej strony wielu 
zapewniało, iż 
miejsce ukrycia jest znane, lecz stanowi pilnie strzeżoną tajemnicę, dostępną 
wyłącznie 
członkom jednego klanu. Nie wiadomo, kto mówił prawdę, ale złota nie 
odnaleziono. 
Przynajmniej na razie.
Po kilku latach spędzonych na wojaczce za granicą francuszczyzna Greya była 
całkiem znośna. Szkopuł tkwił jednak w tym, że ani on, ani żaden z jego oficerów 
nie znali 
ani słowa w języku tak barbarzyńskim, jak gaelicki. Wyjątek stanowił sierżant 
Grissom. W 
dzieciństwie poznał parę zwrotów dzięki swojej szkockiej niani.
Grey nie mógł ufać mieszkańcom wsi, zwłaszcza jeśli historia o sztabach 
zawierała 
choć ziarnko prawdy. Francuskie złoto! Pomijając jego wartość nabywczą, miało 
ono 
szczególne znaczenie dla Johna Williama Greya. Znalezienie legendarnego już 
skarbu 
przyniosłoby komendantowi zezwolenie na powrót do Londynu, czyli przepustkę do 
cywilizacji. Blask złota natychmiast przyćmiłby nawet najstraszliwszą niełaskę.
Młody Anglik zaczął gryźć pierzasty koniec stępionego pióra. Dutka aż 
trzeszczała 
mu w zębach.
Do diabła! Nie, to nie może być nikt ze wsi ani z jego oficerów. A zatem 
więzień. 
Tak, żaden z nich nie zdołałby na własną rękę wykorzystać uzyskanych informacji.
A niech to szlag! Wszyscy aresztanci znali gaelicki, niektórzy mówili też trochę 
po 
angielsku, ale tylko jeden opanował również francuski. „Jest wykształconym 
człowiekiem”, 
słowa Quarry’ego echem odbiły się umyśle komendanta.
- Cholera, cholera, cholera! - mruczał Grey. Właściwie nie miał wyjścia. Allison 
twierdził, że wędrowiec jest ciężko chory, nie było więc czasu na obmyślanie 
innego 
rozwiązania. Komendant wypluł strzępki pióra.
- Brame! - wrzasnął. Zaskoczony kapral zajrzał do gabinetu.
- Tak, sir?
- Przyprowadź mi tu więźnia nazwiskiem Fraser. Natychmiast.
Komendant stał za biurkiem, wsparty o blat, jakby masywny kawał dębiny stanowił 
bastion obronny. Ręce oficera zostawiały wilgotne ślady na gładkim drewnie, a 
biały 
kołnierzyk munduru tak ciasno opinał szyję, że Greyowi brakło tchu.
Serce zabiło mu gwałtownie, gdy otworzyły się drzwi. Szkot, podzwaniając 
łańcuchami, wszedł do środka i stanął na wprost biurka. Mimo że na zewnątrz 
zapadł już 
zmierzch, w pokoju było jasno jak w dzień, bo paliły się wszystkie świece.
Grey już kilkakrotnie widział olbrzymiego Frasera na dziedzińcu w grupie 
więźniów, 
ale nigdy nie znalazł się dość blisko, by przyjrzeć się twarzy aresztanta.
Potężny Szkot bardzo się zmienił. Grey przyjął to jednocześnie z ulgą i 
absolutnym 
zaskoczeniem. Od tak dawna pamięć podsuwała mu obraz gładko wygolonej twarzy, 
wrogiej 
i groźnej albo też ożywionej szyderstwem. Teraz Fraser miał krótko przyciętą 
brodę i 
spokojne, lecz czujne oblicze. W niebieskich oczach nie można było dostrzec 
błysku 
rozpoznania. Jamie stał bez ruchu i czekał.
Grey odchrząknął. Serce waliło mu jak młotem, ale zdołał mówić opanowanym 
głosem.
- Dziękuję za przybycie, panie Fraser.
Szkot dwornie skłonił głowę. Powstrzymał się od głośnej uwagi, że przecież nie 
miał 
żadnego wyboru. Jego spojrzenie stało się jednak wymowne.
- Na pewno zastanawia się pan, dlaczego został wezwany - kontynuował major. Ta 
przemowa brzmiała straszliwie pompatycznie, ale nie potrafił temu zaradzić. - 
Zaistniała 
sytuacja, w której potrzebna mi jest pańska pomoc.
- O co chodzi, panie majorze? - Głos pozostał niezmieniony. Był głęboki i 
dźwięczny, 
z wyraźnym szkockim akcentem.
Komendant zaczerpnął powietrza i jeszcze mocniej oparł się na biurku. Wolałby 
zrobić nie wiadomo co, niż prosić akurat Frasera o pomoc, ale nie miał, 
psiakrew, żadnego 
wyboru.
- Znaleziono pewnego mężczyznę. Błąkał się po wrzosowiskach w pobliżu wybrzeża - 
powiedział major. Bardzo ostrożnie dobierał słowa. - Wygląda na to, że jest 
poważnie chory. 
Bełkocze bez sensu. Ale... są podstawy, żeby przypuszczać... że zna sprawy o 
zasadniczym 
znaczeniu dla Korony. Muszę porozmawiać z tym człowiekiem, ustalić jego 
tożsamość i 
uzyskać parę istotnych informacji...
Urwał. Fraser nadal stał bez ruchu i czekał.
- Niestety - podjął Grey i znów zrobił głęboki wdech - mężczyzna, o którym mowa, 
posługuje się francuskim i gaelickim. Tylko od czasu do czasu wtrąca pojedyncze 
słowa 
angielskie.
Ruda brew nieznacznie drgnęła. Twarz nie zmieniła wyrazu w sposób zauważalny, 
ale 
było jasne, że Szkot szybko ogarnął całą złożoność sytuacji.
- Rozumiem, panie majorze. - W głos więźnia brzmiała ironia. - Jestem panu 
potrzebny do tłumaczenia wypowiedzi tego człowieka.
Grey tylko skinął głową.
- Przykro mi, panie majorze, ale muszę odmówić. - Fraser odezwał się tonem 
pełnym 
uszanowania, ale w oczach można było wyczytać wszystko z wyjątkiem szacunku. 
Grey 
zacisnął dłoń na mosiężnym otwieraczu do listów, który leżał na bibularzu.
- Odmawia pan? - spytał. Jeszcze mocniej chwycił otwieracz, byle tylko zapanować 
nad sobą, byle tylko głos nie zadrżał. - Czy wolno wiedzieć dlaczego?
- Jestem więźniem, panie majorze - odparł uprzejmie Szkot - a nie tłumaczem.
- Pańska pomoc spotkałaby się... z uznaniem - nalegał Grey. Nadał swoim słowom 
wiele znaczącą intonację, nie posunął się jednak do wyraźnego zaproponowania 
łapówki. - I 
odwrotnie - głos mu stwardniał - odmowa udzielenia prawnie uzasadnionej 
pomocy...
- Nie istnieje żadne prawne uzasadnienie dla zmuszenia mnie do wykonywania usług 
lub grożenia mi, panie majorze. - Głos Frasera był o wiele twardszy niż 
komendanta twierdzy.
- Wcale panu nie groziłem! - wybuchnął Grey. Krawędź otwieracza wrzynała mu się 
w dłoń tak mocno, że musiał rozluźnić chwyt.
- O, naprawdę? No cóż, miło mi to słyszeć. - Fraser odwrócił się do drzwi. - W 
takim 
razie życzę panu dobrej nocy, majorze.
Młody oficer z radością oddałby wszystko, byle tylko pozwolić Fraserowi odejść. 
Niestety, nie pozwalał mu na to obowiązek.
- Panie Fraser!
Szkot stanął tuż przed drzwiami, ale się nie odwrócił.
Grey zebrał wszystkie siły.
- Jeśli zrobi pan to, o co proszę, każę zdjąć panu kajdany - oświadczył.
Fraser stał bez ruchu. Major był młodym i niezbyt doświadczonym człowiekiem, ale 
posiadał dobrze rozwinięty zmysł obserwacji. I całkiem dobrze znał się na 
ludziach. 
Dostrzegł, jak aresztant podnosi głowę, jak tężeją mu mięśnie ramion. Komendant 
poczuł, że 
niepokój, który go trawił, odkąd usłyszał wieści o chorym wędrowcu, zaczął 
maleć.
- Panie Fraser? - spytał.
Szkot bardzo wolno zwrócił się do niego przodem. Twarz miał nieprzeniknioną.
- Zgoda, panie majorze - odparł cicho.
Do wsi Ardsmuir zajechali dobrze po północy. W mijanych chałupach nie paliły się 
żadne światła. Grey zastanawiał się, co też muszą sobie myśleć mieszkańcy 
wioski, słysząc o 
tak późnej porze stukot kopyt i brzęk broni pod oknami. Brzmiało to jak 
przemarsz 
angielskich oddziałów przez Szkocję przed dziesięciu laty.
Gospoda, gdzie umieszczono wędrowca, swą nazwę zawdzięczała ogromnej lipie, 
która kiedyś rosła na dziedzińcu. Tej wielkości drzewa nie było w promieniu 
pięćdziesięciu 
kilometrów. Teraz sterczał tylko szeroki pień, samo drzewo, jak wiele innych 
rzeczy, 
zniknęło po klęsce pod Culloden, zrąbane na podpałkę przez oddziały Cumberlanda. 
Ale 
nazwa przetrwała.
Przed drzwiami Grey przystanął i zwrócił się do Frasera:
- Pamięta pan warunki umowy?
- Owszem - odparł krótko Szkot i przeszedł obok Anglika. Za uwolnienie od kajdan 
Grey zażądał od więźnia trzech rzeczy: po pierwsze, nie będzie próbował ucieczki 
w drodze 
do wsi lub z powrotem; po drugie, zobowiąże się rzetelnie przekazać wszystko, co 
chory 
włóczęga powie. I po trzecie, przysięgnie na honor, że nikomu poza Greyem nawet 
słowem 
nie wspomni o tym, czego się dowiedział.
Ze środka dochodził gwar rozmów prowadzonych po gaelicku. Na widok Frasera 
karczmarz wydał radosny okrzyk, ale natychmiast zamilkł, gdy za plecami więźnia 
zobaczył 
czerwony mundur. Na schodach zajazdu stała gospodyni z kagankiem w ręku, 
rozedrgane 
światło wprawiało w ruch cienie na ścianach.
Zaskoczony Grey położył dłoń na ramieniu karczmarza.
- A to kto? - Przed wejściem stała jeszcze jedna postać, cała w czerni. 
Sprawiała 
wrażenie widma.
- Ksiądz - odparł spokojnie Fraser. - Włóczęga jest pewnie umierający.
Grey wziął głęboki oddech. Próbował przygotować się na to, co mogło nadejść.
- Nie mamy więc ani chwili do stracenia - oświadczył stanowczo. Postawił nogę na 
pierwszym stopniu schodów. - Proszę nas przepuścić.
Mężczyzna umarł tuż przed świtem. Jedną jego rękę trzymał Fraser, drugą ksiądz. 
Pochylony nad łóżkiem kapłan mruczał po gaelicku i po łacinie, robiąc na ciele 
zmarłego 
znaki krzyża. Jamie wyprostował się na stołku i zamknął oczy. Nie wypuszczał z 
uścisku 
małej, kruchej ręki nieznajomego.
Wielki Szkot przesiedział przy chorym całą noc. Słuchał go uważnie, dodawał 
odwagi, pocieszał. Grey stał koło drzwi. Nie chciał straszyć chorego widokiem 
swojego 
munduru. Był zaskoczony i jednocześnie wzruszony łagodnością okazywaną przez 
znienawidzonego człowieka.
W końcu Jamie delikatnie ułożył na nieruchomym ciele szczupłą, wysmaganą 
wichrem dłoń, powtórzył za księdzem znaki krzyża na czole, sercu oraz obu 
ramionach 
zmarłego, i wstał. O mało nie zawadził głową o nisko ułożone krokwie. Kiwnął 
Greyowi. 
Obaj ruszyli w dół wąskimi schodami.
- Tutaj. - Anglik wszedł do sali jadalnej gospody, całkiem pustej o tej porze. 
Zaspana 
służąca rozpaliła ogień, przyniosła chleb i piwo, po czym dyskretnie opuściła 
mężczyzn.
Major poczekał, aż więzień trochę się posili. Potem przystąpił do pytań.
- A więc, panie Fraser?
Szkot odstawił cynowy kubek na stół i otarł usta dłonią. Z dość długą brodą i 
starannie 
zaplecionymi włosami wyglądał całkiem dobrze mimo długiego nocnego czuwania. Pod 
jego 
oczami widniały jednak ciemne sińce wywołane zmęczeniem.
- W porządku - odparł. - Nie ma w tym za wiele sensu, panie majorze - zastrzegł 
się - 
ale trochę powiedział. - Fraser mówił spokojnie, z namysłem. Co pewien czas 
robił przerwy, 
żeby sobie dokładniej przypomnieć poszczególne słowa czy przybliżyć słuchaczowi 
znaczenie jakiegoś gaelickiego zwrotu. Grey słuchał, narastało w nim 
rozczarowanie. Szkot 
miał rację: wszystko razem nie trzymało się kupy.
- Biała wiedźma? - przerwał relację Anglik. - Mówił o białej wiedźmie? I o 
pieczęciach? - Ten akurat fragment nie brzmiał bardziej nieprawdopodobnie niż 
cała reszta, a 
mimo to zwrócił szczególną uwagę Greya.
- Owszem.
- Proszę to jeszcze raz powtórzyć - polecił major. - Jak najdokładniej, jeśli 
łaska - 
dodał.
Komendant uświadomił sobie ze zdumieniem, że czuje się dziwnie dobrze w 
towarzystwie ogromnego Szkota. Po części wynikało to oczywiście ze zwykłego 
zmęczenia, 
kiedy normalne zachowania i uczucia ulegają stępieniu.
Właściwie cała ubiegła noc robiła na majorze wrażenie jakby nierealnej. A 
siedzenie 
nad dzbanem piwa w wiejskiej gospodzie o świcie w towarzystwie „Czerwonego 
Jamiego” 
Frasera wydawało się Greyowi jeszcze mniej rzeczywiste.
Szkot posłusznie wykonał polecenie. Jego relacja brzmiała niemal identycznie jak 
oryginalna wypowiedź konającego wędrowca.
Anglik potrząsnął głową całkowicie zniechęcony. Bełkot. Majaczenia. Nic więcej. 
Jeśli włóczęga kiedykolwiek w życiu widział złoto, to z jego słów nie sposób 
było się 
zorientować, ani kiedy do tego doszło, ani gdzie.
- Jest pan całkowicie pewien, że to już wszystko? - Grey uchwycił się 
słabiutkiej 
nadziei, że Fraser mógł przeoczyć jakiś drobny fragment, który dałby choć 
maleńką 
wskazówkę dotyczącą zaginionego złota.
Więzień podniósł kubek do ust. Rękaw łachmana osunął się trochę i ukazał 
głębokie, 
krwawe otarcia na nadgarstkach. W mrocznym pomieszczeniu rany wydawały się wręcz 
czarne. Szkot zorientował się, że komendant obserwuje jego ręce. Gwałtownie 
odstawił 
kubek, kładąc kres iluzji wspólnoty i koleżeństwa, jakiej uległ młody oficer.
- Zwykle dotrzymuję umów, panie majorze - odparł chłodno Jamie i wstał. - 
Wracamy?
Przez jakiś czas jechali w milczeniu. Szkot był pogrążony w myślach, Anglik 
zmęczony i rozczarowany. Zatrzymali się przy źródle, żeby się trochę odświeżyć. 
Słońce 
oświetliło szczyty niewysokich wzgórz na północy.
Grey napił się, ochlapał sobie twarz. Ten niewielki zabieg szybko przywrócił mu 
energię. Był na nogach ponad dobę, czuł się otępiały i spowolniony w swoich 
reakcjach.
Fraser nie odpoczywał równie długo, ale nie dawało się tego po nim poznać. 
Kręcił się 
na czworakach wokół źródła i wyławiał zielsko.
- Co pan tam robi, Fraser? - spytał kompletnie zaskoczony Grey.
Aresztant podniósł oczy, lekko zdziwiony, ale ani trochę nie zażenowany.
- Zbieram rzeżuchę wodną, panie majorze.
- A po co?
- Do jedzenia - oznajmił spokojnie Jamie. Wyciągnął zza pasa poplamioną 
płócienną 
torbę i wrzucił do niej ociekające wodą rośliny.
- A co, więzienne wyżywienie wam nie starcza? - spytał bez większego 
zainteresowania Grey. - W życiu nie słyszałem, żeby ktoś jadał rzeżuchę wodną.
- Jest zielona, panie majorze.
Zmęczenie nasunęło oficerowi podejrzenie, iż więzień nabija go w butelkę.
- Przecież widzę! I co z tego?
Usta Frasera nieznacznie drgnęły, jakby więzień sam ze sobą o czymś dyskutował. 
Na 
koniec wzruszył ramionami i wytarł ręce o spodnie.
- Zielenina chroni przed szkorbutem i utratą zębów. Moi ludzie zjadają zielsko, 
które 
przynoszę, a rzeżucha smakuje lepiej niż większość roślin z wrzosowiska.
Grey uniósł wysoko brwi.
- Zielone rośliny chronią przed szkorbutem? - wybełkotał. - Kto panu o tym 
powiedział?
- Moja żona! - warknął Fraser. Odwrócił się nagle tyłem i zaczął nerwowo 
zawiązywać swoją torbę.
Major nie potrafił powstrzymać się od pytania:
- Pańska żona, sir? A gdzie ona jest?
Odpowiedzią był nagły wybuch rozpaczy, który swą szokującą intensywnością 
przejął 
komendanta do szpiku kości.
„Może jest pan zbyt młody, by znać potęgę nienawiści i rozpaczy”, w mózgu Greya 
echem rozległ się głos Quarry’ego. Nie, John nie był za młody. W głębi oczu 
Frasera od razu 
rozpoznał te uczucia.
Ujawniły się jednak tylko na krótką chwilę, potem twarz Szkota przybrała wyraz 
chłodnej uprzejmości.
- Moja żona odeszła - odparł i znowu bardzo gwałtownie się odwrócił.
Grey poczuł się wstrząśnięty. Po części doznał ulgi, że kobieta, która była 
zarówno 
przyczyną, jak i świadkiem jego upokorzenia, już nie żyła. Lecz w pewnej mierze 
odczuwał 
również żal.
Żaden z nich nie odezwał się więcej ani słowem przez całą powrotną drogę do 
fortecy.
Trzy dni później Jamie Fraser zniknął. Ucieczka z Ardsmuir nigdy nie była 
trudna. 
Aresztanci nie opuszczali więzienia po prostu dlatego, że nie mieli dokąd pójść. 
Pięć 
kilometrów od twierdzy wybrzeże Szkocji schodziło do oceanu poszarpanym 
granitowym 
osypiskiem. W trzech innych kierunkach jak okiem sięgnąć ciągnęły się 
wrzosowiska.
Swego czasu można było zostać banitą i żyć dzięki pomocy oraz ochronie ze strony 
bliższej i dalszej rodziny. Lecz obecnie klany pozostawały w rozsypce, wielu 
krewnych 
zginęło, a szkockich więźniów wywożono jak najdalej od ich rodzimych terenów. 
Głodowanie na wrzosowisku było kiepską alternatywą przebywania w więziennej 
celi, 
nikomu więc nie opłacało się uciekać. Nikomu, z wyjątkiem Jamiego Frasera, który 
najwyraźniej miał jakiś powód.
Konie dragonów trzymały się drogi. Chociaż otaczające ich wrzosowisko wydawało 
się gładkie jak aksamit, różowiejące wrzosy tworzyły tylko cienką osłonę 
półmetrowej 
warstwy gąbczastego torfowego bagna. Nawet jelenie poruszały się po tym terenie 
ze 
szczególną ostrożnością. Grey zauważył zwierzęta: odległe o półtora kilometra 
cztery wolno 
przemieszczające się naprzód figurki; linia, po której jelenie szeregiem się 
posuwały, 
wydawała się cienka jak nitka.
Fraser, oczywiście, nie miał konia. Oznaczało to, że mógł przebywać w dowolnym 
miejscu wrzosowiska. Na pewno też wykorzystywał szlaki wędrówek dzikich 
zwierząt.
Obowiązkiem Johna Greya było wszczęcie pościgu i dołożenie wszelkich starań, by 
złapać zbiega. Lecz podczas tworzenia grupy pościgowej, zajadłego poganiania 
podwładnych 
i skracania im popasów do minimum, młodym oficerem kierowało nie tylko poczucie 
obowiązku. Z całej siły pragnął również odnaleźć francuskie złoto, zaskarbić 
sobie tym 
samym aprobatę przełożonych i uzyskać zgodę na opuszczenie samotnej szkockiej 
placówki, 
do której został zesłany karnie. Poza tym potężnym motorem jego działań była 
złość. 
Ogarnęło go nawet zastanawiające poczucie osobistej zdrady.
Młody oficer sam już nie wiedział, czy jest wściekły przede wszystkim na Frasera 
za 
to, że nie dotrzymał słowa, czy na siebie samego, bo okazał się kompletnym 
durniem. 
Uwierzył, że szkocki góral, choćby nawet dżentelmen, ma poczucie honoru zbliżone 
do jego 
własnego. Tak czy inaczej komendant aż się gotował ze złości. Zdecydował, że 
przeszuka 
wszystkie szlaki i ścieżki zwierzęce, byle tylko dopaść „Czerwonego Jamiego”.
Do oceanu dotarli dopiero wieczorem, dobrze po zmroku, po ciężkim dniu 
przeczesywania wrzosowisk. Mgła nad skałkami przerzedziła się, rozwiana przez 
wiatr 
wiejący od strony lądu. Przed nimi rozciągało się morze, usiane drobnymi, nagimi 
wysepkami.
John Grey stał obok konia na szczycie klifowego urwiska. Spoglądał w dół, na 
czarne 
wody zaciekle bijące o skały. Na wybrzeżu, dzięki Bogu, noc była całkiem jasna, 
na niebie 
widniał półokrąg księżyca. Srebrzysta łuna rozświetlała zbryzgane pianą skały, z 
mroku 
wydobywała ich twarde zarysy, które połyskiwały wśród aksamitnych cieni.
Było to najbardziej opuszczone i samotne miejsce, jakie Grey kiedykolwiek 
widział, 
ale zarazem wyróżniało się swoistym straszliwym pięknem. Młodemu oficerowi aż 
krew w 
żyłach krzepła na ten widok. Jednak nigdzie wokół ani śladu Jamesa Frasera. Ani 
śladu życia.
Jeden z towarzyszących komendantowi żołnierzy krzyknął coś nagle i wyciągnął 
pistolet.
- Tam! Na skałach!
- Nie strzelaj, durniu! - Inny żołnierz chwycił towarzysza za ramię. Nawet nie 
próbował ukryć pogardy. - Nigdy nie widziałeś fok?
- Aaa... nie - odparł pierwszy, mocno zawstydzony. Opuścił broń i wpatrywał się 
w 
małe, ciemne kształty na skałach.
Grey również nigdy w życiu nie widział fok i teraz obserwował je zafascynowany. 
Z 
daleka wyglądały niczym czarne bryłki, na mokrej sierści połyskiwało światło 
księżyca, gdy 
podnosiły łby lub chwiejnym, niezgrabnym krokiem poruszały się po stałym 
gruncie.
Jego matka miała pelerynę z foczego futra, kiedy był jeszcze małym chłopcem. Raz 
pozwolono mu dotknąć matczynego okrycia. Poczuł wtedy jak cudowne jest ono w 
dotyku, 
ciemne i ciepłe niczym bezksiężycowa letnia noc. Zadziwiające, że tak gęste i 
miękkie futro 
okrywa bezkształtne mokre stworzenia.
- Szkoci nazywają je Jedwabistymi” - odezwał się żołnierz, który rozpoznał foki. 
Głową wskazał zwierzęta, zachowując się niczym właściciel i wybitny znawca.
- Jedwabiste? - Grey spojrzał na podwładnego z ciekawością - Co jeszcze o nich 
wiesz, Sykes?
Żołnierz wzruszył ramionami. Cieszył się swym chwilowym znaczeniem i 
zainteresowaniem słuchaczy.
- Niewiele, sir. Tutejsi opowiadają jednak o nich sporo historii. Legenda głosi, 
że 
pewnej nocy jedna z fok wyjdzie na ląd, zrzuci skórę i okaże się piękną kobietą. 
A gdy jakiś 
mężczyzna znajdzie tę skórę i schowa, wtedy... cud dziewczyna nie będzie mogła 
odejść i 
zostanie jego żoną. A podobno są dobrymi żonami, sir.
- Przynajmniej zawsze są mokre - mruknął pierwszy żołnierz. Kompani ryknęli 
rubasznym śmiechem, którego echo niosło się wśród skał na podobieństwo 
ochrypłych 
krzyków mew.
- Dość! - Grey musiał podnieść głos, żeby przekrzyczeć mężczyzn wymieniających 
się 
prostackim żartami i niewybrednymi komentarzami. - Rozejść się! - zarządził. - 
Przeszukać 
skały... i od czasu do czasu patrzeć w dół, czy nie ma tam żadnej łodzi. Za 
każdą z wysepek 
jest wystarczająco dużo miejsca na ukrycie szalupy.
Stropieni żołnierze rozeszli się bez słowa. Po godzinie wrócili cali mokrzy od 
bryzgów wody. Wyglądali dość niechlujnie. Nie znaleźli najmniejszego śladu ani 
po Jamiem 
Fraserze, ani po francuskim złocie.
O świcie, gdy pierwsze promienie słońca zabarwiły śliskie skałki czerwienią i 
złotem, 
dragoni znów się rozeszli w obu kierunkach. Tym razem dostali rozkaz schodzenia 
w głąb 
skalistych rozpadlin i wdrapywania się na kamieniste usypiska.
Nie znaleziono niczego. Grey stał przy ognisku rozpalonym na szczycie klifu i 
nadzorował poszukiwania. Z powodu wiatru szczelnie owinął się płaszczem, a 
służący co 
jakiś czas podawał komendantowi gorącą kawę na rozgrzewkę.
Zabłąkany wędrowiec z gospody „Pod Lipą” przyszedł od strony morza, jego ubranie 
było przesiąknięte słoną wodą. Bez względu na to, czy Fraser nie powtórzył 
czegoś ze słów 
nieznajomego, czy też po prostu postanowił wykorzystać szansę zadbania o własny 
los, w obu 
przypadkach musiał się skierować ku morzu. Jednak poszukiwania uciekiniera 
prowadzone 
wzdłuż całego wybrzeża nie przyniosły rezultatu. A co gorsza, nie dostarczyły 
nawet 
najmniejszej informacji na temat złota.
- Jeżeli poszedł tą drogą, panie majorze, to z pewnością nigdy więcej go pan nie 
zobaczy - odezwał się sierżant Grissom. Stał tuż obok Greya z wzrokiem utkwionym 
w wirze 
wodnym, jaki tworzył się pod ich nogami wśród poszarpanych skał. Żołnierz głową 
wskazał 
furię wody.
- Nazywają to miejsce Diabelskim Kotłem. Tam w dole zawsze się gotuje. Rzadko 
odnajduje się ciała rybaków, kiedy właśnie tutaj zatoną. Sprawiają to oczywiście 
ostre prądy, 
ale tubylcy upierają się, że sam diabeł złapał nieszczęśników i pociągnął w głąb 
morza.
- Naprawdę? - spytał Grey bezbarwnym głosem. Wpatrywał się w wodę, spienioną i 
kotłującą się kilkanaście metrów niżej.
Odwrócił się do ogniska.
- Nakażcie poszukiwania aż do zmroku, sierżancie. Jeśli niczego nie znajdziemy, 
od 
rana zaczniemy na nowo.
Grey przymrużył oczy. Próbował przebić się wzrokiem przez półmrok przedświtu. 
Powieki zapuchły mu od dymu i braku snu. Po kilku nocach spędzonych na wilgotnym 
gruncie bolały go wszystkie kości.
Jazda powrotna do Ardsmuir potrwa nie więcej niż jeden dzień. Myśl o miękkim 
łóżku i gorącej kolacji była cudowna, ale potem trzeba napisać raport: o 
ucieczce Frasera, jej 
przyczynach i własnej pożałowania godnej porażce przy próbie złapania zbiega.
Ta perspektywa zasępiła młodego oficera, przygnębienie wzmocniły nagłe skurcze w 
dole brzucha. Ręką nakazał postój i z wysiłkiem zsunął się na ziemię.
- Poczekajcie tutaj - polecił żołnierzom. Kilkaset metrów dalej znajdował się 
niewielki 
pagórek, który zapewniał minimum prywatności. Brzuch majora boleśnie domagał się 
opróżnienia. Jelita, nie przyzwyczajone do szkockiej kuchni i dodatkowo 
nadwyrężone 
żołnierską dietą polową, całkowicie odmówiły posłuszeństwa.
Nad wrzosowiskiem rozlegał się ptasi śpiew. Z dala od stukotu kopyt i brzęku 
uprzęży 
młody oficer mógł usłyszeć ciche dźwięki budzącej się przyrody. O świcie wiatr 
zmienił 
kierunek. Teraz, szeleszcząc wśród traw, wiał w głąb lądu. Niósł ze sobą woń 
morza. Jakieś 
małe zwierzątko chrobotało po drugiej stronie ostrokrzewu. Wszędzie panował 
spokój.
Prostując się z pozycji, która o wiele za późno wydała mu się pozbawiona 
wszelkiej 
godności, Grey uniósł głowę i spojrzał prosto w oczy Jamesa Frasera.
Mężczyzn dzieliła odległość około dwóch metrów. Szkot, na podobieństwo 
czerwonego jelenia, stał całkiem nieruchomo. Promień wstającego słońca zaplątał 
mu się we 
włosach rozwianych przez wiatr z wrzosowiska.
Nieporuszeni wpatrywali się jeden w drugiego. Lekki powiew znowu przyniósł słaby 
zapach morza. Ciszę mącił tylko szum wiatru i śpiew ptaków. Po chwili Grey 
odzyskał 
panowanie nad sobą.
- Przyłapał mnie pan w niezbyt korzystnej sytuacji, Fraser - odezwał się 
chłodno. 
Zapiął spodnie z takim spokojem, na jaki tylko mógł się zdobyć.
W całym ciele zbiega nie drgnął nawet jeden mięsień, poruszały się tylko oczy. 
Spojrzenie wielkiego Szkota przesunęło się z twarzy Greya ku jego stopom i wolno 
ruszyło z 
powrotem. Uciekinier zerknął przez ramię w kierunku sześciu uzbrojonych 
żołnierzy i 
wskazał na ich muszkiety. Ciemnoniebieskie oczy znów napotkały wzrok Greya. 
Kąciki ust 
Szkota nieznacznie drgnęły.
- Mógłbym powiedzieć dokładnie to samo, panie majorze - odezwał się w końcu.
10
Przekleństwo Białej Czarownicy
Jamie Fraser siedział na kamiennej podłodze pustego magazynu i trząsł się z 
zimna.
Ramionami obejmował kolana, żeby się trochę ogrzać. Podejrzewał, że już nigdy w 
życiu nie będzie mu ciepło. Chłód od morza przeniknął go do szpiku kości. W 
głębi trzewi 
Jamie nadal wyczuwał wściekłość fal rozbijających się na skałach.
Marzył, żeby mieć teraz u boku innych więźniów: Morrisona, Hayesa, Sinclaira i 
Sutherlanda. Nie tylko ze względu na towarzystwo, ale przede wszystkim na ciepło 
ich ciał. 
W chłodne noce mężczyźni tulili się do siebie, bez niechęci wdychali nieświeże 
oddechy 
pozostałych, spokojnie znosili przypadkowe szturchańce i kopnięcia, byle tylko 
choć trochę 
się ogrzać.
Siedział jednak sam. Było bardzo prawdopodobne, że nie wróci do ogólnej celi, 
póki 
nie zostanie ukarany za ucieczkę. Z westchnieniem oparł się o ścianę. Boleśnie 
odczuwał 
kontakt kręgosłupa z kamiennym murem.
Bał się, a jednocześnie miał nadzieję, że zostanie skazany na chłostę. 
Przynajmniej 
wkrótce miałby tę okropną karę za sobą. Poza tym i tak byłaby niczym w 
porównaniu z 
ponownym zakuciem w kajdany. W całym ciele odczuwał jeszcze uderzenia 
kowalskiego 
młota, które echem rozchodziły się wzdłuż ramion, gdy zaciskano mu obejmy na 
nadgarstkach.
Wymacał wiszący na szyi różaniec. Dostał go od siostry, gdy opuszczał 
Lallybroch. 
Anglicy pozwolili Jamiemu zatrzymać sznurek koralików z drewna bukowego, bo nie 
przedstawiał żadnej wartości.
- Zdrowaś Mario, łaski pełna, Pan z Tobą. Błogosławionaś Ty między 
niewiastami... - 
modlił się półgłosem.
Fraser nie miał wielkiej nadziei. Drobny, jasnowłosy major, jego zaciekły wróg, 
świetnie się orientował, jak straszne były dla więźnia kajdany.
- Błogosławiony owoc żywota Twojego, Jezus. Święta Mario, Matko Boża, módl się 
za nami grzesznymi...
Komendant zawarł umowę i Jamie nie złamał danego słowa, chociaż major z 
pewnością miał inne zdanie.
Więzień dotrzymał obietnicy. Powtórzył wszystko, co usłyszał od zabłąkanego 
wędrowca. A w świetle zawartej umowy nie musiał wyjawiać, że osobiście znał 
tajemniczego 
przybysza ani dzielić się z komendantem wnioskami, jakie wysnuł z wypowiedzi 
konającego 
mężczyzny.
Fraser natychmiast rozpoznał Duncana Kerra, chociaż upływ czasu i śmiertelna 
choroba mocno zmieniły starego znajomego. Przed bitwą pod Cullodem Ducan 
pracował u 
Columa MacKenzie’ego, wuja Jamiego. Po klęsce uciekł do Francji. Chciał tam 
trochę 
zarobić.
- Bądź spokojny, a charaid; bi samhach - powiedział miękko Fraser, klęcząc przy 
łóżku chorego. Duncan był mężczyzną w podeszłym wieku. Twarz miał wyniszczoną 
przez 
chorobę i zmęczenie. Oczy błyszczały mu od gorączki. W pierwszej chwili Jamie 
przypuszczał, że chory z uwagi na swój stan go nie rozpozna, ale szczupła ręka 
uchwyciła 
jego dłoń z zadziwiającą siłą, a między jednym chrapliwym oddechem a drugim 
spierzchnięte 
usta wciąż powtarzały: mo charaid. Mój krewniak.
Przy drzwiach stał właściciel gospody i major Grey. Jamie pochylił głowę i 
wyszeptał 
wprost do ucha Duncana:
- Wszystko, co powiesz, zostanie przekazane Anglikom. Uważaj więc, co mówisz. - 
Oczy karczmarza zwęziły się, ale mężczyzna stał zbyt daleko, by cokolwiek 
usłyszeć. Potem 
major wyprosił właściciela gospody z pokoju. Od tej chwili Jamie był bezpieczny.
Rudowłosy Szkot nie wiedział, czy to z powodu ostrzeżenia, czy też gorączki, ale 
Duncan mówił niespójnie, chaotycznie przeskakiwał z tematu na temat, obrazy z 
przeszłości 
nakładały się na bieżące. Umierający czasem nazywał Jamiego Dougalem, chociaż 
tak miał 
na imię brat Columa, drugi wuj Frasera. Momentami chory cytował poezję, potem 
znowu 
mówił całkiem od rzeczy. Ale między majaczeniami i zupełnie przypadkowymi 
wypowiedziami pojawiały się ziarnka informacji, które miały sens.
- Złoto jest przeklęte - szeptał Duncan. - To ostrzeżenie, chłopcze. Biała Dama 
królewskiemu podarowała skarb synowi. Ale już po wszystkim. Książę uciekł, a ona 
nie 
pozwoli, by złoto dostało się w ręce tchórza.
- Kim ona jest? - spytał Jamie. Serce zaczęło mu walić jak młotem. Wściekle 
tłukło w 
piersi, gdy powtórzył pytanie: - Kim ona jest?
- Szuka dzielnego mężczyzny nazwiskiem MacKenzie. Twierdzi, że to dla dobra 
tego, 
który nie żyje.
- Kim jest ta kobieta? - spytał potężny Szkot. „Bandruidh”, Biała Dama, tak 
kiedyś 
nazywano jego żonę, Claire. Fraser z całej siły ścisnął rękę Duncana. Chciał, 
żeby chory 
przez chwilę zachował świadomość.
- Kim ona jest? - zapytał po raz kolejny.
- Wiedźmą - wymruczał Duncan. Oczy miał zamknięte. - Czarownicą. Zjadaczem 
dusz. Samą śmiercią. On nie żyje, MacKenzie, już nie żyje.
- Kto nie żyje? Colum MacKenzie?
- Wszyscy, wszyscy. Umarli! - krzyknął chory i przywarł do ręki Jamiego. - Colum 
i 
Dougal, i Ellen.
Nagle Duncan spojrzał na Jamiego. Źrenice miał tak mocno rozszerzone pod 
wpływem gorączki, że oczy przypominały otwory prowadzące w głąb czarnej 
otchłani.
- Ludzie opowiadają - powiedział z zaskakującą jasnością - o tym, jak Ellen 
MacKenzie porzuciła braci i rodzinny dom i poślubiła Jedwabistego z morza. - 
Duncan 
uśmiechnął się w rozmarzeniu, czarne spojrzenie podążyło za jakąś odległą wizją. 
- Słyszała 
Jedwabistych, jak śpiewają na skałach, najpierw jednego, dwóch, potem trzech; 
widziała ich 
ze swej wieży, więc powędrowała nad morze, potem w głąb, aby żyć z Jedwabistymi, 
prawda? No tak czy nie?
- Tak mówią - odparł Jamie. Usta miał kompletnie suche. Jego matka miała na imię 
Ellen, a takie właśnie opowieści snuto wtedy, gdy porzuciła rodzinny dom i 
uciekła z 
Brianem Dubhem Fraserem, mężczyzną o lśniących czarnych włosach, 
charakterystycznych 
dla Jedwabistych. To dlatego, aby uczcić pamięć starego Frasera, Jamiego 
nazywano w 
więzieniu Mac Dubhem, czyli synem Czarnego Briana.
Major Grey stał z drugiej strony łóżka. Ze zmarszczonymi brwi patrzył na twarz 
Duncana. Anglik nie znał gaelickiego, ale Fraser dałby głowę, że jednego słowa 
major zdołał 
się nauczyć, a mianowicie tego, które oznaczało: złoto. W pewnej chwili Szkot 
pochwycił 
spojrzenie młodego oficera i znów pochylił głowę, żeby porozmawiać z chorym.
- Złoto, człowieku - powiedział po francusku, dość głośno, żeby Grey usłyszał. - 
Gdzie jest złoto? - Z całej siły ścisnął rękę Duncana. Miał nadzieję, że 
nieszczęśnik zrozumie 
ostrzeżenie.
Konający mężczyzna zamknął oczy i z wysiłkiem pokręcił głową. Mruknął coś, ale 
zbyt cicho, by dało się to zrozumieć.
- Co on powiedział? - zapytał ostro major. - Co?
- Nie wiem. - Jamie poklepał rękę Duncana, żeby dodać mu trochę sił. - Powtórz, 
proszę.
Odpowiedzią było tylko niezrozumiałe mruczenie. Oczy Duncana uciekły w głąb 
czaszki, spod przymkniętych powiek połyskiwała wąska biała linia. 
Zniecierpliwiony major 
pochylił się i potrząsnął chorego za ramię.
- Obudź się! - rozkazał. - Mów!
Oczy umierającego natychmiast otworzyły się szeroko. Jego spojrzenie pobiegło w 
górę, obok obydwu pochylonych nad nim twarzy, jakby Duncan Kerr dostrzegał coś 
niezmiernie odległego.
- Ona wam powie - szepnął po gaelicku. - Przyjdzie po was. - Przez ułamek 
sekundy 
wydawało się, że chory wrócił do rzeczywistości. W skupieniu popatrzył na 
towarzyszących 
mu mężczyzn. - Po obydwu - oświadczył wyraźnie.
Potem zamknął oczy, umilkł i tylko coraz mocniej przywierał do ręki Jamiego. Po 
pewnym czasie jego uścisk zelżał, dłoń osunęła się na pościel. Strażnik złota 
odszedł ze 
świata żywych.
W taki oto sposób Jamie Fraser dotrzymał słowa danego Anglikowi, nie 
sprzeniewierzając się jednak swoim zobowiązaniom wobec rodaków. Przekazał 
majorowi 
wszystko, co Duncan powiedział. Miał przy tym świadomość, iż młodemu oficerowi 
na nic 
się te informacje nie przydadzą! A gdy nadarzyła się okazja do ucieczki, 
natychmiast z niej 
skorzystał. Umknął na wrzosowiska i przeszukał morze; słowem, zrobił ze 
spuścizną po 
Duncanie Kerrze wszystko, co mógł. Tyle że obecnie przyszło mu płacić za swoje 
czyny, a 
czas dopiero pokaże, jak wysoka będzie cena.
Na korytarzu rozległy się kroki. Więzień mocniej objął kolana, usiłując 
powstrzymać 
drżenie. Teraz się dowie, co zdecydowano.
- ...módl się za nami grzesznymi teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen.
Drzwi otworzyły się szeroko. Do środka wpadło tyle światła, że aresztant aż 
zamrugał. 
Na korytarzu panowała ciemność, ale strażnik, który stanął nad więźniem, trzymał 
w ręku 
latarnię.
- Wstawaj! - Złapał Jamiego za ramię i poderwał na nogi. Zupełnie nie liczył się 
z 
tym, że aresztant jest całkiem zesztywniały. Wielki Szkot pchnięty w stronę 
drzwi potknął się. 
- Wzywają cię na górę.
- Na górę? Dokąd? - Polecenie zaskoczyło Frasera. Kuźnia znajdowała się przecież 
poniżej, z boku dziedzińca, a nie będą go chyba chłostać o tak późnej porze.
Strażnik wykrzywił twarz, nieprzejednaną i czerwoną w świetle latarni.
- Do kwatery komendanta - odparł z uśmiechem. - Może Bóg się zmiłuje nad twoją 
duszą, Mac Dubh.
- Nie, sir, nie powiem, gdzie byłem. - Z całą stanowczością Jamie powtarzał te 
słowa, 
usiłując powstrzymać szczękanie zębami. Przyprowadzono go nie do gabinetu, lecz 
do 
prywatnego saloniku Greya. Na kominku, co prawda, palił się ogień, ale młody 
oficer stał tuż 
przed nim i zabierał niemal całe ciepło.
- Ani dlaczego zdecydował się pan na ucieczkę? - Major mówił chłodnym, 
oficjalnym 
tonem.
Twarz Jamiego stężała. Była dobrze oświetlona blaskiem trzech świec ustawionych 
w 
świeczniku na półce z książkami, przy której postawiono aresztanta. Twarz Greya 
natomiast 
kryła się w cieniu. W oczy rzucała się tylko czarna sylwetka na tle jasnej łuny 
z kominka.
- To moja prywatna sprawa - odparł Fraser.
- Prywatna sprawa? - powtórzył z niedowierzaniem Grey.
- Owszem.
Komendant ze świstem wciągnął nosem powietrze.
- W życiu nie słyszałem nic równie bezczelnego!
- W takim razie jeszcze nie dość długo pan żyje, majorze - zripostował Szkot. 
Nie było 
sensu przeciągać rozmowy ani próbować udobruchać komendanta. Jamie wolał już 
raczej 
sprowokować Greya do podjęcia takiej czy innej decyzji i mieć to za sobą.
Jedno uzyskał z pewnością: oficer zacisnął pięści i zrobił krok do przodu, przez 
co 
odsłonił trochę ogień.
- Czy ma pan pojęcie, co mogę zrobić za takie słowa? - zapytał komendant cichym, 
starannie modulowanym głosem.
- Tak, panie majorze. - Szkot doskonale znał rodzaje kar wymierzanych przez 
Anglików. Ale cóż, i tak nie miał żadnego wyboru.
Grey ciężko oddychał przez chwilę, potem odrzucił głowę do tyłu.
- Proszę podejść bliżej, panie Fraser - polecił.
Jamie tylko się w niego wpatrywał.
- Tutaj! - powtórzył Anglik rozkazująco. Wskazując miejsce tuż przed sobą, na 
dywaniku przed kominkiem. - Do mnie!
- Nie jestem psem, panie majorze! - parsknął Jamie. - Może pan ze mną robić, co 
się 
panu podoba, ale nie będę na rozkaz doskakiwał do nogi!
Całkowicie zaskoczony Grey mimowolnie się roześmiał.
- Przepraszam - odezwał się sucho. - Nie chciałem pana urazić. Po prostu życzę 
sobie, 
żeby pan podszedł bliżej. - Odstąpił na bok, skłonił się z wyszukaną 
uprzejmością i wskazał 
palenisko.
Jamie zawahał się, potem ostrożnie stanął na wydeptanym dywaniku. Grey z 
rozdętymi nozdrzami zbliżył się do więźnia. Drobna budowa, jasna cera i długie 
rzęsy 
nadawały komendantowi niemal dziewczęcy wygląd. Major położył dłoń na ramieniu 
Jamiego. Nagle oczy Grey rozwarły się szeroko.
- Pan jest przemoczony!
- Zgadza się - odparł Jamie z wystudiowaną cierpliwością. Był nie tylko 
przemoczony, 
ale i przemarznięty do szpiku kości. Nawet teraz, w pobliżu ognia, przez jego 
ciało ciągle 
przechodziły dreszcze.
- Dlaczego?
- Dlaczego? - powtórzył jak echo zaskoczony Jamie. - Czyżby nie rozkazał pan 
straży 
oblać mnie wodą przed zamknięciem w lodowatej celi?
- Absolutnie nie! - Major nie kłamał. Mimo czerwonawych błysków od ognia jego 
twarz była blada. Malował się na niej gniew. Wargi zacisnęły się w wąską linię.
- Bardzo mi przykro, panie Fraser.
- W porządku, panie majorze. - Z ubrania Szkota zaczęły się unosić cieniutkie 
pasemka pary, w miarę jak ciepło przenikało przez wilgotną odzież. Jamiego aż 
bolały 
mięśnie od nieustannych dreszczy i chociaż nie był psem, marzył tylko o tym, by 
się położyć 
na dywaniku koło paleniska.
- Czy pańska ucieczka wiązała się z informacjami uzyskanymi w gospodzie „Pod 
Lipą”?
Jamie milczał. Końce włosów zaczęły mu wysychać. Wokół twarzy przelatywały 
drobne obłoczki pary.
- Czy może pan przysiąc, że ucieczka nie miała nic wspólnego z zasłyszanymi 
wiadomościami?
Jamie nadal stał bez słowa. Nie widział żadnego sensu w mówieniu czegokolwiek.
Drobniutki oficer chodził po dywaniku tam i z powrotem, z rękoma założonymi za 
plecami. Co jakiś czas przystawał, rzucał okiem na więźnia i znów zaczynał 
spacerować.
Wreszcie zatrzymał się tuż przed Jamiem.
- Panie Fraser - odezwał się oficjalnie. - Zadam to pytanie jeszcze raz: 
dlaczego pan 
uciekł?
Więzień westchnął. Już niedługo nie będzie mu wolno stać koło ognia.
- Nie mogę powiedzieć, panie majorze.
- A może pan czy nie chce? - spytał ostro oficer.
- To bez znaczenia, bo i tak nie usłyszy pan odpowiedzi. - Jamie zamknął oczy i 
czekał. Pragnął wchłonąć w siebie jak najwięcej ciepła, zanim zostanie stąd 
wyprowadzony.
Grey poczuł się zakłopotany, nie wiedział, co dalej robić. „Powiedzieć, że są 
uparci, to 
doprawdy mocno ich nie docenić”, mówił Quarry. I miał rację.
Młody oficer nabrał powietrza w płuca. Żenowało go okrucieństwo odwetu, jaki 
wzięli sobie strażnicy, chociaż sam planował tego rodzaju akcje, gdy po raz 
pierwszy 
usłyszał, iż Fraser jest jego więźniem.
Mógł wydać rozkaz, żeby zbiega wychłostać, ponownie zakuć w kajdany, osadzić w 
pojedynczej celi lub zmniejszyć racje żywnościowe; na dobrą sprawę miał do 
wyboru wiele 
rodzajów kar. Tyle tylko, że gdyby je zastosował, jego szansę na odnalezienie 
francuskiego 
złota spadłyby niemal do zera.
Złoto przecież istniało. Bo tylko takie przekonanie skłoniłoby Frasera do 
ryzykownego działania.
Major zerknął na więźnia. Potężny Szkot stał z zamkniętymi oczyma i mocno 
zaciśniętymi ustami.
Grey przystanął. Usiłował wymyślić sposób przebicia się przez mur cichego uporu. 
Użycie siły przyniosłoby więcej szkód niż pożytku. Poza tym po wyczynie 
strażników 
wstydziłby się wydać taki rozkaz, nawet gdyby miał zamiłowanie do brutalności.
Zegar na gzymsie kominka wydzwonił dziesiątą. Pora była późna, z głębi fortecy 
dochodził tylko tupot nóg wartownika pełniącego straż na dziedzińcu pod oknem.
Grey zrozumiał, że ani siłą, ani groźbą nie wydobędzie prawdy z ogromnego 
Szkota. 
Bardzo niechętnie uświadomił sobie, że jeśli chce zdobyć złoto, ma przed sobą 
tylko jedną 
drogę: musi zapomnieć o swojej antypatii do więźnia i postąpić zgodnie z 
sugestią 
Quarry’ego. Trzeba zawrzeć z Fraserem bliższą znajomość, podejść go i uzyskać 
jakieś 
wskazówki, które umożliwią dotarcie do ukrytego skarbu.
O ile taki skarb w ogóle istnieje, napomniał sam siebie. Odwrócił się do więźnia 
i 
zrobił głęboki wdech.
- Panie Fraser, czy zje pan ze mną jutro kolację w mojej kwaterze?
Młody oficer przeżył chwilę ogromnej satysfakcji. Udało mu się zaskoczyć tego 
szkockiego bękarta. Niebieskie oczy rozwarły się szeroko, lecz Fraser szybko 
odzyskał 
panowanie nad swoją twarzą. Sekundę milczał, potem skłonił się z galanterią, 
jakby miał na 
sobie elegancki kilt i luźno przerzucony przez ramię pled, a nie wilgotne 
więzienne łachy.
- Towarzyszenie panu będzie dla mnie przyjemnością - odparł.
7 marca 1755
Fraser został doprowadzony do saloniku, gdzie miał zaczekać, aż nakryją do 
stołu. 
Kiedy kilka minut później Grey wszedł od strony sypialni, zastał Jamiego przy 
półce z 
książkami, pochylonego nad egzemplarzem Nowej Heloizy.
- Interesują pana francuskie powieści? - wypalił komendant. Znacznie później 
uświadomił sobie, jak sceptycznie musiało zabrzmieć takie pytanie.
Zaskoczony Szkot podniósł oczy i z trzaskiem zamknął książkę. Powoli odłożył ją 
na 
miejsce.
- Potrafię czytać, panie majorze - powiedział. Był ogolony, lekki rumieniec 
zabarwił 
mu policzki.
- No, tak, oczywiście... ja tylko... - Grey zaczerwienił się znacznie bardziej 
niż jego 
gość. Rzeczywiście podświadomie założył, że więzień nie umie czytać. Stwierdził 
tak 
wyłącznie na podstawie szkockiego akcentu aresztanta i nędznego ubrania.
Owszem, strój Frasera był mocno wytarty, ale maniery nie pozostawiały nic do 
życzenia. Jamie zignorował gorączkowe przeprosiny gospodarza i odwrócił się do 
półki z 
książkami.
- Opowiadałem moim ludziom tę historię, ale czytałem ją dość dawno. Pomyślałem 
więc, że dobrze by było odświeżyć ją sobie, zwłaszcza zakończenie.
- Rozumiem. - W ostatniej chwili Grey powstrzymał się od pytania: „A czy oni ją 
zrozumieją?”.
Rudowłosy Szkot musiał jednak je wyczytać z twarzy Anglika, bo wyjaśnił sucho:
- Wszystkie dzieci w Szkocji uczą się czytać i pisać. Poza tym mamy tutaj silną, 
wielowiekową tradycję opowiadania rozmaitych historii.
- Ach, tak. Rozumiem.
Wejście służącego zjedzeniem wybawiło komendanta z bardzo niezręcznej sytuacji. 
Posiłek upłynął bez żadnych incydentów, lecz niemal w całkowitej ciszy. 
Wymieniane od 
czasu do czasu uwagi ograniczały się do spraw związanych z więzieniem.
Następnym razem komendant ustawił przed kominkiem stolik do gry w szachy i 
zaproponował Fraserowi partyjkę, zanim podadzą kolację. W lekko skośnych, 
niebieskich 
oczach na krótką chwilę pojawił się błysk zaskoczenia, potem więzień skinął 
głową.
To było genialne pociągnięcie, myślał Grey, wspominając czas rozgrywki. 
Zwolnieni 
z konieczności prowadzenia rozmowy i wymiany towarzyskich grzeczności powoli 
przyzwyczajali się do siebie. Siedzieli nad hebanową szachownicą inkrustowaną 
kością 
słoniową i w milczeniu oceniali się nawzajem na podstawie zagrywek szachowych.
Gdy nareszcie zasiedli do stołu, nie byli już sobie tak obcy, a rozmowa podczas 
posiłku, mimo że bardzo ostrożna, toczyła się z ożywieniem i w niczym nie 
przypominała 
poprzedniej niezręcznej próby. Dyskutowali o problemach więziennych, ucięli 
sobie 
pogawędkę o książkach i rozstali się w dobrych stosunkach, chociaż bardzo 
oficjalnie. Major 
ani słowem nie wspomniał o złocie.
I tak cotygodniowe spotkania weszły w zwyczaj. Grey miał nadzieję, że Fraserowi 
nieopatrznie wymknie się jakaś informacja na temat francuskiego złota. Dokładał 
więc starań, 
by gość się rozluźnił i odprężył. Niestety, ostrożne sondowanie nie przyniosło 
skutku. 
Wszelkie wzmianki o trzydniowym pobycie Szkota poza murami Ardsmuir spotykały 
się z 
całkowitym milczeniem.
Siedząc nad baraniną z gotowanymi kartoflami, Grey robił wszystko, żeby wciągnąć 
gościa w dyskusję o polityce Francji i sposobach jej realizacji. Pragnął 
wybadać, czy istnieją 
jakieś powiązania między Fraserem a ewentualnym źródłem złota na dworze w 
Wersalu.
Ku swemu zaskoczeniu dowiedział się, że Jamie rzeczywiście spędził dwa lata we 
Francji, gdzie zajmował się handlem winami. Było to przed rebelią Stuartów.
Błysk chłodnego humoru w oczach Frasera wskazywał na to, iż aresztant doskonale 
zdaje sobie sprawę z motywów skłaniających Greya do zadawania tego rodzaju 
pytań. 
Jednocześnie Szkot brał żywy udział w konwersacji. Z wielką ostrożnością 
kierował rozmowę 
ku kwestiom ogólnym, takim jak sztuka czy zagadnienia społeczne; byle jak 
najdalej od 
zagadnień związanych z jego życiem prywatnym.
Grey, który kiedyś też spędzał trochę czasu w Paryżu, stopniowo zaczął 
interesować 
się tymi rozmowami.
- Panie Fraser, czy podczas pobytu w Paryżu miał pan okazję zetknąć się z 
dramatami 
monsieur Voltaire’a?
Jamie uśmiechnął się.
- Owszem, panie majorze. Nawet gościłem go przy licznych okazjach.
- O, naprawdę? - Zaciekawiony Grey uniósł brew. - Czy w bezpośrednim kontakcie 
jest równie dowcipny, jak w swoich dziełach?
- Tego bym nie powiedział - odparł Fraser. Wziął na talerz plaster baraniny. - W 
ogóle 
bardzo rzadko się odzywał. Zazwyczaj siedział przygarbiony w fotelu i tylko 
bacznie się 
wszystkim przypatrywał. Nie byłbym ani trochę zdziwiony, gdyby na scenie 
rozległy się 
słowa, które wcześniej padły przy moim stole. Na szczęście nigdy w jego sztukach 
nie 
natknąłem się na parodię mnie samego. - Przymknął oczy. Na chwilę oddał się 
wspomnieniom i powoli gryzł mięso.
- Smakuje panu baranina? - spytał uprzejmie Grey. Jemu wydawała się wręcz 
niejadalna, twarda i pełna chrząstek. Lecz gdyby był na diecie składającej się z 
owsianki, 
chwastów i szczura, być może oceniałby ją inaczej.
- Tak, panie majorze, dziękuję. - Szkot umoczył ostatni kawałek w winnym sosie i 
podniósł do ust smakowity kąsek. Grey gestem nakazał MacKayowi przynieść 
następny 
półmisek.
- Monsieur Voltaire pewnie nie doceniłby tak znakomicie przyrządzonego posiłku - 
stwierdził Fraser. Potrząsnął głową i nałożył sobie na talerz kolejną porcję.
- No cóż, przypuszczam, że człowiek, którego cała Francja nosi na rękach, ma 
bardziej 
wysublimowane gusta - odparł sucho Grey. Sam z wielkim trudem zjadł ledwie 
połowę tego, 
co miał na talerzu, a resztą zamierzał uraczyć kota Augustusa.
Więzień roześmiał się.
- Nie w tym rzecz, panie majorze - zapewnił Jamie gospodarza. - Nigdy nie 
widziałem, by monsieur Voltaire przyjął cokolwiek, poza szklanką wody i 
sucharkiem, bez 
względu na to, czy okazja była bardzo uroczysta, czy nieco skromniejsza. Jest po 
prostu ofiarą 
niestrawności, a wyglądem przypomina wyschnięty wiór.
- Naprawdę? - Grey był zafascynowany. - Może tym należałoby tłumaczyć pewien 
cynizm przebijający z jego sztuk. Chociaż mówił pan, że charakter autora nie 
ujawnia się w 
konstrukcji prac.
- Postacie jego sztuk czy powieści uważam za całkowicie zmyślone, a autora 
postrzegam jako dziwaka.
- Ach, tak - Grey uśmiechnął się na myśl o paru fikcyjnych bohaterach, z którymi 
zdążył się zapoznać. - Jeśli jednak autor konstruuje swoje barwne postacie nie 
na podstawie 
wyobrażeń, lecz w oparciu o autentyczne osoby, to trzeba przyznać, że mógłby się 
pochwalić 
najdziwaczniejszą kolekcją znajomych.
Fraser przytaknął. Lnianą serwetką oczyścił ubranie z okruszków pieczywa.
- Pewna znajoma Voltaire’a zauważyła kiedyś, że pisanie powieści jest sztuką 
wyrastającą z kanibalizmu. Autor miesza ze sobą drobne porcje przyjaciela z 
niewielkimi 
kawałkami wroga, całość doprawia własną imaginacją i pozwala dusić im się razem, 
aż do 
uzyskania smakowitego dania.
Grey roześmiał się głośno i skinął na MacKaya, aby posprzątał ze stołu i 
przyniósł 
portwajn i sherry.
- Cudowny opis! A mówiąc o ludożercach, czy miał pan okazję zapoznać się z 
Robinsonem Crusoe pana Defoe? To moja ulubiona książka, jeszcze z chłopięcych 
czasów.
Rozmowa przeszła potem na romanse i na pełne przygód życie w tropikach. Było już 
bardzo późno, gdy Fraser wrócił do celi, zostawiając Greya w znakomitym humorze, 
ale ani 
trochę mądrzejszego, jeśli idzie o pochodzenie czy lokalizację francuskiego 
złota.
2 kwietnia 1755
John Grey otworzył pakiet łabędzich piór do pisania, który matka przysłała mu z 
Londynu. Pisały cieniej niż gęsie i były bardziej trwałe. Na ich widok młody 
oficer 
uśmiechnął się lekko: niezbyt subtelne przypomnienie, iż zaniedbał się w 
korespondencji.
Komendant wyjął wąski, ozdobiony monogramem nożyk i zaostrzył lotkę. 
Jednocześnie układał sobie w głowie treść listu. Gdy miał już wszystko 
przemyślane, 
zanurzył pióro w atramencie. Pisał szybko, z niewielkimi tylko przerwami.
2 kwietnia 1755
Do Harolda, lorda Meltona, hrabiego Moray
Mój drogi. Pragną Cię poinformować o ostatnich wydarzeniach, które w znacznym 
stopniu zaabsorbowały moją uwagą. Cała historia może się skończyć na niczym, ale 
może też 
okazać się sprawą wielkiej wagi.
Tu nastąpiła szczegółowa relacja dotycząca wyglądu wędrowca i jego niezbornych 
wypowiedzi. Gdy doszło do opisu ucieczki wielkiego Szkota i schwytania więźnia, 
Grey 
przyłapał się na tym, że pisze coraz wolniej.
Sam fakt, że Fraser zniknął z więzienia wkrótce po wizycie w gospodzie „Pod 
Lipą”, 
każe mi przypuszczać, iż w słowach włóczęgi kryła się jakaś istotna informacja.
Kłopot jednak w tym, że w takim razie nie bardzo potrafią znaleźć wytłumaczenie 
dla 
dalszych posunięć więźnia. Został złapany w trzy dni po ucieczce, niedaleko od 
wybrzeża. W 
promieniu wielu kilometrów cała okolica, z wyjątkiem wioski Ardsmuir, jest 
kompletnie 
bezludna. A zatem mało prawdopodobne, iż „Czerwony Jamie” spotkał jakiegoś 
sprzymierzeńca, któremu mógłby przekazać informacją o skarbie. Przeszukaliśmy 
wszystkie 
domy we wsi. Zrewidowaliśmy też Frasera. Nie natknęliśmy się na najmniejszy ślad 
po złocie. 
Twierdza leży mocno na uboczu i jestem niemal całkowicie pewien, że przed 
ucieczką 
podejrzany nie kontaktował się z nikim spoza więzienia. Po powrocie natomiast 
został 
osadzony w odosobnionej celi. Każdy jego krok jest bacznie śledzony.
Grey przerwał. Oczyma duszy zobaczył na wrzosowiskach Jamesa Frasera, równie 
dzikiego, jak wielki jeleń.
Major nie miał cienia wątpliwości, że ścigany mógł bez trudu wymknąć się pogoni, 
gdyby tylko chciał. Najwyraźniej jednak nie leżało to w jego planach, więc 
pozwolił się 
złapać. Dlaczego? Grey wrócił do pisania. Tym razem słowa płynęły znacznie 
wolniej.
Nie można, oczywiście, wykluczyć, że Fraserowi nie udało się znaleźć skarbu albo 
że 
to złoto w ogóle nie istnieje. Osobiście przychylam się do tego ostatniego 
wniosku, ponieważ 
gdyby uciekinier zyskał tak wielką sumę, z pewnością od razu zniknąłby z 
okolicy. Jest bardzo 
silnym mężczyzną, przyzwyczajonym do surowych warunków życia i całkowicie 
zdolnym do 
przewędrowania całego kraju aż do jakiegoś punktu na wybrzeżu, z którego mógłby 
dalej 
uciekać drogą morską.
Grey odgryzł końcówkę pióra i niechcący umoczył usta w atramencie. Skrzywił się, 
czując gorycz, wstał od biurka i splunął przez okno. Przez chwilę wpatrywał się 
w chłodną 
wiosenną noc, bezmyślnie wycierając wargi.
W końcu zaświtało mu w głowie, o co powinien pytać. I nie było to pytanie 
uparcie 
zadawane dotychczas Fraserowi, ale inne, znacznie ważniejsze. Postawił je na 
zakończenie 
partii szachów, którą wygrał aresztant. W drzwiach czekał już strażnik, żeby 
odprowadzić 
więźnia do celi. Gdy Szkot podniósł się z fotela, Grey również wstał.
- Nie będę więcej pytał, dlaczego opuścił pan więzienie - odezwał się komendant 
tak, 
jakby prowadził towarzyską pogawędkę. - Postawię za to inne pytanie: dlaczego 
pan wrócił?
Fraser zamarł na moment, całkowicie zaskoczony. Odwrócił się i napotkał 
spojrzenie 
Greya. Milczał dobrą chwilę. Potem jego usta wykrzywiły się w uśmiechu.
- Ze względu na tutejsze towarzystwo, panie majorze. Bo na pewno nie z uwagi na 
jedzenie.
Grey prychnął. Niezdolny do wymyślenia odpowiedniej riposty pozwolił Fraserowi 
wyjść. Dopiero znacznie później tego samego wieczoru z trudem dopracował się 
właściwej 
odpowiedzi. Nareszcie wpadł na pomysł, żeby pytania zadawać sobie, nie 
więźniowi. Co by 
zrobił, gdyby Fraser nie wrócił?
Odpowiedź była prosta: przeprowadziłby śledztwo wśród krewnych i powinowatych 
uciekiniera na wypadek, gdyby zbieg szukał u nich schronienia lub pomocy.
I to właśnie było rozwiązanie dylematu. Grey osobiście nie brał udziału w 
ujarzmianiu 
Szkocji. Wysłano go wtedy na służbę do Włoch i Francji, ale wystarczająco dużo 
nasłuchał 
się o przebiegu całej kampanii. A w drodze na północ do Ardsmuir aż nazbyt 
często natykał 
się na pozostałości po spalonych domostwach.
Legendarna stała się już wierność, lojalność, a często i determinacja górali. 
Szkot, 
który choć raz w życiu widział palone gospodarstwa, decydował się na więzienie, 
kajdany, a 
nawet chłostę, byleby swoim bliskim zaoszczędzić wizyty angielskich żołnierzy.
Grey usiadł za biurkiem i znów zanurzył pióro w atramencie.
Przypuszczam, że znasz temperament i mentalność Szkotów.
A zwłaszcza tego jednego, pomyślał z przekąsem.
Nie sądzę, żebym mógł, groźbą czy przemocą, skłonić Frasera do ujawnienia 
miejsca 
ukrycia złota, o ile ono w ogóle istnieje. Zadecydowałem się więc na zawarcie 
bliższej 
znajomości z Fraserem. Miałem nadzieję, iż wymknie mu się w rozmowie jakaś 
wskazówka w 
interesującej nas sprawie. Jak dotychczas niczego tą metodą nie uzyskałem. 
Przychodzi mi 
jednak do głowy inny jeszcze sposób rozwiązania mu języka.
Grey pisał powoli, starannie dobierał słowa.
Z oczywistych powodów nie chcę nadawać tej sprawie rozgłosu.
Zwracanie uwagi na skarb, który mógł okazać się fikcją, było zbyt niebezpieczne, 
groziło wywołaniem dużego rozczarowania. Jeśli złoto się znajdzie, wystarczy 
czasu na 
poinformowanie przełożonych i odebranie zasłużonej nagrody: ucieczki z Ardsmuir 
i powrotu 
do cywilizacji.
Dlatego też zwracam się do Ciebie, drogi bracie, i proszę o pomoc w odkryciu 
możliwie wielu szczegółów dotyczących rodziny Jamesa Frasera. Ale błagam, nie 
dopuść, by 
Twoje śledztwo kogokolwiek zaalarmowało; nie chcę, aby rodzina podejrzanego 
wiedziała o 
moich planach.
Przyjmij gorące podziękowania za wszelkie trudy, jakie ewentualnie podejmiesz w 
mojej sprawie. Twój na zawsze,
ponownie zanurzył pióro w atramencie i złożył podpis zakończony niewielkim 
zakrętasem
uniżony sługa i szczerze oddany brat,
John William Grey
15 maja 1755 roku
- Ci, którzy zachorowali na la grippe - wypytywał Grey - jak się dzisiaj czują? 
- Obiad 
właśnie dobiegł końca, a wraz z nim rozmowa na temat książek. Teraz nadszedł 
czas na 
zajęcie się interesami.
Fraser marszczył czoło nad szklaneczką sherry. Zgodził się tylko na tę jedną do 
obiadu, ale jeszcze nie wypił ani łyka.
- Niezbyt dobrze. Jest ponad sześćdziesięciu chorych, a stan piętnastu z nich 
można 
określić jako bardzo ciężki. - Zawahał się. - Chciałbym prosić...
- Niczego nie mogę obiecać, panie Fraser - odparł Grey. Ledwie umoczył usta w 
sherry, prawie nie jadł obiadu. W wyniku całodziennego oczekiwania żołądek 
zawiązał mu 
się na wielki supeł.
Jamie milczał jeszcze przez chwilę, oceniając swoje szansę. Z pewnością nie 
dostanie 
wszystkiego, trzeba więc skupić się na tym, co najistotniejsze, lecz 
jednocześnie dać Greyowi 
możliwość odrzucenia niektórych postulatów.
- Potrzebujemy więcej koców, panie majorze, palenisk i żywności. No i lekarstw.
Komendant zakręcił płynem w szklaneczce i obserwował, jak promień światła 
padającego z kominka ślizga się po powierzchni wirującego trunku. Codzienne 
sprawy na 
początek, napominał sam siebie. Starczy później czasu i na inne.
- W magazynie jest nie więcej niż dwadzieścia koców - odparł. - Może pan je 
dostać 
dla najciężej chorych. Obawiam się jednak, że nie da rady zwiększyć racji 
żywnościowych. 
Znacznych spustoszeń dokonały szczury. Wiele zapasów straciliśmy dwa miesiące 
temu, gdy 
zawalił się magazyn. Nasze zasoby są mocno ograniczone i...
- Chodzi przede wszystkim o rodzaj jedzenia - wtrącił szybko Fraser. - 
Najbardziej 
chorzy mają kłopoty z trawieniem chleba i owsianki. Może dałoby się znaleźć 
jakiś artykuł 
zastępczy? - Zgodnie z prawem każdy więzień dostawał litr owsianki i niewielki 
pszenny 
bochenek chleba dziennie. Dwa razy w tygodniu podawano na odmianę cienki placek 
jęczmienny. W niedziele dietę uzupełniał gulasz, żeby mężczyźni pracujący 
fizycznie 
kilkanaście godzin na dobę nie opadli z sił.
Grey uniósł jedną brew.
- Co pan sugeruje, Fraser?
- Zakładam, że więzienie ma środki na zakup solonej wołowiny, rzepy i cebuli, z 
których przyrządza się niedzielny gulasz, prawda?
- Tak, ale ten fundusz musi wystarczyć także na przyszły kwartał.
- Proponuję więc, panie majorze, żeby wydać wszystkie pieniądze na rosół i 
gulasz dla 
chorych. Zdrowi więźniowie chętnie zrezygnują ze swojej porcji mięsa w tym 
kwartale.
Grey zmarszczył brwi.
- Czy zachowają jednak formę, jeśli w ogóle nie dostaną mięsa? Czy po jakimś 
czasie 
nie okażą się niezdolni do pracy?
- Z całą pewnością przestaną pracować ci, którzy umrą z powodu grypy - zauważył 
zgryźliwie Szkot.
Grey prychnął.
- Fakt. Ale dotychczas zdrowi nie pozostaną długo w tym stanie, jeśli na trzy 
miesiące 
zrezygnują ze swoich racji żywnościowych. - Potrząsnął głową. - Nie, panie 
Fraser, nie 
zgadzam się. Lepiej już zostawić chorych na łasce losu, niż ryzykować dalsze 
liczne 
zachorowania.
Wielki Szkot był jednak upartym człowiekiem. Opuścił na chwilę głowę, potem 
spróbował znowu.
- Prosiłbym w takim razie, panie majorze, o zezwolenie nam na polowanie, jeśli 
Korona nie może zaopatrzyć więźniów w odpowiednie pożywienie.
- Polowanie? - Brwi komendanta uniosły się w zdumieniu. - Mam dać wam broń i 
pozwolić swobodnie włóczyć się po wrzosowiskach? Na Boga, panie Fraser!
- Nie ma co wzywać Boga na świadka, panie majorze, bo on nie cierpi z powodu 
szkorbutu - odparł sucho Jamie. - Jego zęby nie są zagrożone. - Jamie dostrzegł 
drgnienie ust 
młodego oficera, więzień odprężył się nieco. Zazwyczaj Grey starał się stłumić 
swoje 
poczucie humoru, żeby nie znaleźć się w niekorzystnej sytuacji. Zwłaszcza 
podczas 
rozgrywki z Jamiem Fraserem.
Ośmielony Szkot zaczął naciskać.
- Żadna broń, panie majorze. Żadne włóczenie się. Czy wyrazi pan jednak zgodę na 
zastawianie przez nas sideł na wrzosowisku, niedaleko miejsca, gdzie kopiemy 
torf? I na 
zatrzymanie mięsa, które w ten sposób zdobędziemy? - Więźniowie mogliby 
zastawiać sidła 
od czasu do czasu, ale było więcej niż pewne, że zdobycz zostałaby im odebrana 
przez 
strażników.
Grey nabrał powietrza i powoli je wypuścił. Rozmyślał propozycję.
- Sidła? Czy nie potrzebujecie żadnych materiałów, żeby je sporządzić, panie 
Fraser?
- Tylko trochę sznurka - zapewnił Jamie. - Z tuzin kłębków, resztą zajmiemy się 
sami.
Grey z namysłem potarł policzek, wreszcie skinął głową.
- Zgoda. - Młody oficer podszedł do niewielkiego sekretarzyka, wyjął pióro z 
kałamarza i szybko coś zanotował. - Jutro wydam odpowiednie rozkazy. Ma pan 
jeszcze 
jakieś prośby?
Kwadrans później wszystko było załatwione. Jamie rozsiadł się wygodnie, 
westchnął 
z ulgą i nareszcie pociągnął łyk sherry. Uznał, że sobie na to zasłużył.
Uzyskał pozwolenie nie tylko na zakładanie sideł, ale także na dłuższą o pół 
godziny 
pracę mężczyzn wydobywających torf. Zdobyty w tym czasie opał miał być 
przeznaczony na 
dodatkowe małe ognisko w każdej celi. Nie wywalczył żadnych lekarstw dla 
chorych, ale 
Sutherland dostał zgodę na przesłanie zapotrzebowania do kuzynki, żony aptekarza 
w 
Ullapool. Jeśli aptekarz okaże się szczodry, więźniowie dostaną leki.
Kawał dobrej roboty jak na jeden wieczór, pomyślał Jamie. Pociągnął kolejny łyk 
sherry i zamknął oczy. Cieszył się ciepłem bijącym mu od kominka prosto w twarz.
Grey obserwował gościa spod spuszczonych powiek. Zauważył, że ramiona Szkota 
nieznacznie opadły, a napięcie opuściło wielkie ciało, gdy wszelkie sprawy 
zostały 
załatwione. A przynajmniej Fraser tak sądził. W porządku, pomyślał w duchu młody 
oficer. O 
tak, wypij sherry i rozluźnij się. Chcę, żebyś całkowicie przestał się 
kontrolować.
Anglik pochylił się do przodu, żeby wziąć karafkę. Usłyszał przy tym szelest 
schowanego na piersi listu od Hala. Serce młodego oficera zaczęło bić 
niespokojnie.
- Jeszcze kropelkę, panie Fraser? Proszę mi powiedzieć, jak się miewa pańska 
siostra? 
- zapytał. Dostrzegł, jak oczy więźnia z wrażenia gwałtownie się otworzyły, a 
twarz pobladła. 
- Co słychać w... Lallybroch, tak to się nazywa, prawda? - Grey odstawił 
karafkę. Nie 
spuszczał wzroku ze swego gościa.
- Nie potrafię powiedzieć, panie majorze - Fraser nawet się nie zająknął, ale 
jego oczy 
zrobiły się wąskie jak szparki.
- Nie? Myślę jednak, że wiedzie się jej bardzo dobrze, skoro dysponuje złotem, 
które 
pan dostarczył.
W jednej chwili szerokie ramiona sprężyły się, napięte mięśnie rozepchnęły 
nędzne 
ubranie. Grey beztrosko wziął jedną z figur szachowych i zaczaj obojętnie 
przerzucać ją z ręki 
do ręki.
- Przypuszczam, że Ian... pański szwagier, prawda?... będzie umiał zrobić z 
niego 
użytek. Fraser już całkowicie odzyskał kontrolę nad sobą. Ciemnoniebieskie oczy 
spojrzały 
prosto na Anglika.
- Ma pan wiele informacji o mojej rodzinie - powiedział spokojnie Jamie. - 
Przypuszczam więc, że wie pan również, iż mój dom leży przeszło sto kilometrów 
od 
Ardsmuir. Może zechce mi pan wytłumaczyć, jakim cudem zdołałbym dwukrotnie 
przebyć tę 
odległość w ciągu trzech dni?
Grey śledził wzrokiem figurkę szachową. Pionek wyrzeźbiony z kości morsa 
przedstawiał wojownika o zaciekłej twarzy, w stożkowatym hermie na głowie.
- Mógł pan spotkać kogoś na wrzosowisku, kto przekazałby pańskiej rodzinie 
słówko 
o złocie... a może nawet samo złoto.
Fraser tylko prychnął
- W Ardsmuir? Jaką miałbym szansę, panie majorze, natknąć się przypadkiem na 
wrzosowisku na osobę znaną mi osobiście? A jeszcze mniejsze jest 
prawdopodobieństwo 
spotkania kogoś, komu ufałbym na tyle, żeby przekazać tak cenną informację. - 
Stanowczym 
ruchem odstawił szklaneczkę na stół. - Z nikim się nie widziałem na wrzosowisku, 
panie 
majorze.
- Czy powinienem ufać pańskiemu słowu w tej kwestii, panie Fraser? - W słowach 
Greya zabrzmiała nuta sceptycyzmu. Komendant podniósł wzrok, brwi uniosły się 
wysoko w 
górę.
Na policzkach Frasera pojawił się słaby rumieniec.
- Nikt jak dotąd nie miał powodu w nie wątpić, panie majorze - oświadczył 
sztywno.
- Ach, tak? Naprawdę? - Grey wcale nie udawał gniewu. - Dał mi pan słowo, gdy 
dobiliśmy targu, i ja rozkazałem zdjąć panu kajdany!
- Dotrzymałem obietnicy!
- Czyżby?
Siedzieli wyprostowani, jarzącymi oczyma wpatrywali się w siebie ponad stołem.
- Prosił mnie pan o trzy rzeczy, majorze. W najdrobniejszych szczegółach 
postąpiłem 
zgodnie z umową.
Anglik prychnął pogardliwie.
- Czy aby na pewno, panie Fraser? To dlaczego nagle pogardził pan towarzystwem 
swoich ludzi i w zamian przeniósł się do królików na wrzosowisku? Proszę mi dać 
słowo 
honoru, że nikogo pan nie spotkał. - Ostatnie zdanie zostało wypowiedziane z 
wyraźną ironią.
Fraser jeszcze mocniej się zaczerwienił. Wielka dłoń zwinęła się powoli w pięść.
- Zgoda, panie majorze - odparł miękko. - Daję na to moje słowo. - Dopiero w tym 
momencie się zorientował, że mocno zaciska pięść. Bardzo wolno rozluźnił dłoń i 
położył ją 
płasko na stole.
- A jeśli chodzi o pańską ucieczkę...
- Już powiedziałem, że niczego nie będę wyjaśniać. - Fraser głośno wypuścił 
powietrze z płuc. Spod gęstych rudych brwi spoglądał wyzywająco w oczy 
komendanta.
Po długiej chwili młody oficer usiadł nieco wygodniej i odłożył figurkę 
szachową.
- Będę z panem szczery, Fraser. Uważam pana za rozsądnego człowieka...
- Czuję się do głębi wzruszony tym zaszczytem, panie majorze.
Grey wychwycił sarkazm, ale nie zareagował. W tym momencie był górą.
- To, czy naprawdę porozumiewał się pan z rodziną w sprawie złota, czy nie, nie 
ma 
żadnego znaczenia. Mógł pan to zrobić. A już samo takie przypuszczenie daje mi 
prawo 
posłania oddziału dragonów z rozkazem bardzo dokładnego przeszukania Lallybroch, 
zaaresztowania i przesłuchania wszystkich członków pańskiej rodziny.
Wyjął z kieszeni kawałek papieru. Rozłożył pismo i odczytał listę nazwisk.
- Ian Murray... jego żona, Janet. Ich dzieci: James... imię dostał po wujku, 
prawda? - 
Anglik podniósł wzrok na tyle, by dostrzec drgnienie na twarzy Frasera, po czym 
powrócił do 
listy - Margaret, Kathernie, Janet, Michael i Ian. Całkiem niezły przychówek - 
stwierdził 
lekceważącym tonem, zrównującym szóstkę młodszych Murrayów z miotem prosiąt. 
Położył 
listę na stole, tuż koło szachownicy.
- Sam pan wie, że najstarsza trójka jest już dość dorosła, by można ją 
zaaresztować i 
przesłuchać wraz z rodzicami, a takie przesłuchania są często niezbyt łagodne, 
panie Fraser.
Jamie doskonale wiedział, że Grey mówi prawdę. Cała krew odpłynęła z twarzy 
więźnia, wydatne kości policzkowe ostro rysowały się pod skórą. Szkot przymknął 
na chwilę 
oczy.
Przez głowę młodego oficera jak błyskawica przemknęło wspomnienie słów 
Quarry’ego: „Jeżeli będzie pan sam na sam jadł z nim obiad, proszę nie odwracać 
się do niego 
plecami”. Na głowie Anglika podniosły się wszystkie włosy, ale nie stracił 
panowania nad 
sobą i ani na moment nie odwrócił wzroku od niebieskich oczu gościa.
- Czego pan ode mnie chce? - Głos więźnia był cichy i aż ochrypły z wściekłości, 
ale 
Szkot siedział bez ruchu, niczym figura wyrzeźbiona w drewnie i pozłocona 
odblaskiem 
płomienia.
Grey nabrał powietrza w płuca.
- Chcę znać prawdę - powiedział łagodnie.
W pomieszczeniu zapanowała cisza. Tylko ogień syczał. Baryłki torfu lekko 
uderzały 
o kratę paleniska. Wielkie ciało Frasera drgnęło nieznacznie. Ruch był ledwie 
zauważalny, ot, 
lekki skurcz palców ręki wspartej o udo, potem znowu nic. Szkot siedział 
nieruchomo, z 
odwróconą głową. Wpatrywał się w ogień, jakby tam szukał odpowiedzi.
Grey cierpliwie czekał. W końcu Fraser odwrócił do niego twarz.
- Prawdę... - Powtórzył Szkot z głębokim westchnieniem. Lniana koszula uniosła 
się 
na piersi. - Dotrzymałem słowa, panie majorze. Przekazałem wiernie każde słowo 
konającego 
wędrowca. Nie poinformowałem pana tylko o jednym: w jego wypowiedzi kryła się 
informacja zrozumiała wyłącznie dla mnie.
- Jaka? - spytał Grey zesztywniały z napięcia.
Usta Frasera na moment zacisnęły się mocno.
- Ja... mówiłem panu kiedyś o mojej żonie - powiedział z trudem, jakby każde 
słowo 
sprawiało mu niewymowną przykrość.
- Tak, podobno umarła.
- Odeszła, panie majorze - sprostował łagodnie Jamie. Siedział ze wzrokiem 
wbitym w 
szachowego pionka. - Bardzo prawdopodobne, że rzeczywiście nie żyje, ale... - 
Urwał i 
przełknął. Potem ciągnął dalej pewniejszym głosem: - Moja żona zajmowała się 
uzdrawianiem. Kobiety jej pokroju w Szkocji nazywa się czarodziejkami, ale ona 
była czymś 
więcej. Była Białą Damą... trochę akuszerką, trochę czarownicą... - Na sekundę 
podniósł 
wzrok. - Mężczyzna z gospody „Pod Lipą” użył gaelickiego słowa bandruidh, które 
oznacza 
także wiedźmę.
- Biała Dama. - Grey także mówił spokojnie, ale krew aż mu wrzała z podniecenia. 
- A 
zatem słowa wędrowca odnosiły się do pańskiej żony?
- Nie mogłem tego wykluczyć. A jeśli tak... - Jamie wzruszył ramionami. - 
Musiałem 
pójść - dodał po prostu. - Chciałem przekonać się na własne oczy.
- Skąd pan wiedział, dokąd iść? Czy konający zasugerował panu kierunek? - 
Zaciekawiony Grey pochylił się lekko do przodu. Fraser skinął głową, ale nadal 
nie oderwał 
wzroku od szachowego pionka.
- Jest takie miejsce, które już wcześniej znałem, nie bardzo odległe od 
Ardsmuir. 
Nazywa się St. Bride. Świętą Panną Młodą też nazywano Białą Damą - wyjaśnił. - 
Miejsce to 
uchodziło za sanktuarium na długo przed pojawieniem się Świętej Panny Młodej w 
Szkocji.
- Rozumiem. Przyjął pan, że słowa wędrowca odnosiły się zarówno do miejsca, jak 
i 
pańskiej żony?
Jamie znów wzruszył ramionami.
- Niczego nie wiedziałem - powtórzył. - Nie umiałbym powiedzieć, czy słowa 
wędrowca miały związek z moją żoną, czy tylko ze Świętą Panną Młodą, i służyły 
wyłącznie 
jako określenie miejsca. A może miały znaczyć jeszcze coś innego? Czułem jednak, 
że muszę 
tam pójść.
Dokładnie opisał St. Bride i, ponaglany przez Greya, udzielił wskazówek, jak się 
tam 
dostać.
- Sam relikwiarz to niewielki kamień w kształcie dawnego krzyża, tak już 
zniszczony 
przez deszcz i wiatr, że niewiele na nim widać. Stoi nad małym bajorem, na pół 
zagrzebany 
we wrzosach. W bajorze można znaleźć białe kamienie, zaplątane w korzenie 
wrzosów 
porastających brzegi. Mówi się, że te kamienie mają wielką moc, panie majorze - 
wyjaśnił 
Szkot, widząc zdziwione spojrzenie komendanta. - Ale tylko wtedy, gdy użyje ich 
Biała 
Dama.
- Rozumiem. A co z pańską żoną?
Więzień pokręcił głową.
- Nie znalazłem tam niczego, co by miało z nią jakikolwiek związek - powiedział 
miękko. - Naprawdę odeszła. - Jego głos był cichy i opanowany, ale młody oficer 
dosłyszał w 
nim nutę przygnębienia.
Zazwyczaj niczego nie dawało się odczytać ze spokojnej twarzy Frasera. Teraz 
jednak 
uwidoczniły się na niej ślady ogromnej tęsknoty i rozpaczy. Zmarszczki wokół ust 
pogłębiły 
się wyraźnie.
Zakłócenie tej chwili wydawało się dużym nietaktem, ale angielski oficer znał 
swoje 
obowiązki.
- A złoto, panie Fraser? - spytał spokojnie.
Jamie westchnął głęboko.
- Było tam - odparł obojętnie.
- Cooo?! - Grey gwałtownie wyprostował się w fotelu. Wzrok utkwił w twarzy 
rozmówcy. - Znalazł je pan?
Szkot zerknął na młodego oficera, usta mu drgnęły.
- Znalazłem.
- Czy to na pewno było francuskie złoto, dar Ludwika dla Karola Stuarta? - 
Anglika 
coraz mocniej ogarniało podniecenie. Podsuwało mu wizję, jak on, John Grey, 
osobiście 
przekazuje wielkie skrzynie kruszcu swoim przełożonym w Londynie.
- Ludwik nigdy nie ofiarował Stuartom złota - oświadczył bez wahania Fraser. - 
Nie, 
panie majorze, w tamtej sadzawce znalazłem złoto, ale nie były to francuskie 
monety.
Wydobyta z bajora szkatułka zawierała kilka złotych i srebrnych monet oraz mały 
skórzany woreczek z klejnotami.
- Klejnoty? - wybełkotał Grey. - Skąd, do diabła, wzięły się te kosztowności?
Fraser posłał mu pełne irytacji spojrzenie.
- Nie mam zielonego pojęcia, panie majorze - odparł.
- No tak, oczywiście - Grey zakasłał, aby ukryć zmieszanie. - Oczywiście. Ale 
gdzie 
teraz jest ten skarb?
- Wrzuciłem go do morza.
Młody oficer tępo wpatrywał się w więźnia.
- Co... pan zrobił?
- Wrzuciłem do morza - powtórzy cierpliwie Fraser. Spokojnie wytrzymał wzrok 
Greya. - Słyszał pan o miejscu zwanym Diabelskim Kotłem, majorze? Znajduje się 
nie więcej 
niż kilometr od sadzawki Świętej Panny Młodej.
- Dlaczego pan to zrobił? - dopytywał się Anglik. - Przecież to bez sensu, 
człowieku!
- W tamtym momencie było mi obojętne - zauważył Szkot. - Szedłem do St. Bride 
przepełniony nadzieją... a gdy jej zabrakło, skarb nie znaczył dla mnie więcej 
niż szkatułka 
wypełniona kamykami i zmatowiałymi krążkami metalu. Nie mogły mi się do niczego 
przydać. - Uniósł brew i spojrzał na rozmówcę ironicznie. - Nie widziałem 
również sensu w 
przekazaniu tego królowi Jerzemu. Więc wyrzuciłem „skarb” do morza.
Komendant rozsiadł się w fotelu i mechanicznie napełnił swoją szklaneczkę 
sherry. W 
głowie miał mętlik.
Więzień wpatrywał się w płomienie. Jego twarz znów nie zdradzała żadnych emocji. 
Ogień oświetlał prostą linię nosa i miękki zarys warg Szkota, a w cieniu krył 
mocną żuchwę 
oraz krzaczaste brwi.
Grey pociągnął długi łyk alkoholu i uspokoił się trochę.
- Bardzo wzruszająca historia, panie Fraser - stwierdził beznamiętnym tonem. - 
Niezwykle dramatyczna. Ale nie ma żadnego dowodu, że prawdziwa.
Więzień drgnął i odwrócił głowę tak, by patrzeć na młodego oficera. Skośne oczy 
Jamiego zwęziły się w wyrazie rozbawienia.
- Owszem, panie majorze, jest jeden dowód - oświadczył spokojnie. Sięgnął za 
pasek 
znoszonych spodni. Przez chwilę czegoś szukał, potem wyciągnął ramię nad blatem 
stołu i 
czekał.
Komendant odruchowo również wysunął rękę i na jego dłoń spadł niewielki 
przedmiot 
- ciemnoniebieski szafir, w kolorze oczu Frasera, całkiem pokaźnych rozmiarów.
Grey otworzył usta, ale zaskoczenie nie pozwoliło mu nic powiedzieć.
- Oto dowód, że skarb naprawdę istniał, panie majorze. - Wielki Szkot głową 
wskazał 
kamień w rękach rozmówcy. Ponad stołem spojrzał majorowi w oczy. - A co do 
reszty... 
przykro mi o tym wspominać, panie majorze, ale będzie pan zmuszony zadowolić się 
moim 
słowem.
- Ale... ale... powiedział pan...
- Zgadza się. - Więzień był tak spokojny, jakby rozmawiali o pogodzie za oknem. 
- 
Zatrzymałem ten jeden kamyczek. Pomyślałem, że mógłby się przydać, gdyby kiedyś 
udało 
mi się wyjść na wolność albo gdybym miał okazję przekazać go rodzinie. Bo z 
pewnością 
orientuje się pan, majorze - w niebieskich oczach Szkota błysnęło szyderstwo - 
że moi bliscy 
nie zdołaliby wykorzystać całego skarbu bez ściągnięcia na siebie bardzo 
niemiłego dla nich 
zainteresowania Anglików. Jeden kamyk nie wzbudziłby podejrzeń, ale z pewnością 
nie 
więcej.
Młody oficer z trudem zbierał myśli. Więzień mówił prawdę. Szkocki farmer, taki 
jak 
szwagier Frasera, nie miał żadnych możliwości zamienienia klejnotów na 
pieniądze, nie 
wywołując przy tym lawiny plotek, które w krótkim czasie ściągnęłyby do 
Lallybroch 
angielskich dragonów. A sam James Fraser zarobiłby wyrok skazujący go na 
dożywotnie 
więzienie. Z drugiej strony jednak, żeby tak po prostu, lekką ręką wyzbyć się 
ogromnej 
fortuny? Dziwne, ale lord Grey bez wahania mógł w to uwierzyć. Jeżeli istniał 
człowiek, 
którego osądów nie zaćmiewała chciwość, to był nim James Fraser. A jednak...
- Jak udało się panu zatrzymać ten kamień przy sobie? - zażądał wyjaśnień 
komendant 
więzienia. - Po powrocie został pan przecież poddany bardzo szczegółowej 
rewizji.
Grey po raz pierwszy zobaczył szczery uśmiech na twarzy Frasera.
- Połknąłem go - wyjaśnił Jamie.
Ręka młodego oficera konwulsyjnie zacisnęła się na szafirze. Potem komendant 
otworzył dłoń i z wielką pieczołowitością umieścił połyskujący niebiesko 
przedmiot na stole, 
obok szachowego pionka.
- Rozumiem.
- Nie wątpię, panie majorze - oświadczył Fraser z powagą, która podkreślała 
błyski 
rozbawienia w oczach. - Dieta z niedogotowanej owsianki miewa niekiedy swoje 
dobre 
strony.
Grey stłumił nagłą chęć do śmiechu, mocno pocierając palcem wargi.
- Z pewnością. - Przez dobrą chwilę komendant kontemplował niebieski kamień. 
Potem gwałtownie podniósł głowę. - Jest pan papistą, Fraser? - Anglik znał 
odpowiedź.
Wśród zwolenników katolickich Stuartów niewiele osób było innego wyznania. Nie 
czekając na reakcję Szkota, wstał i podszedł do biblioteczki w kącie pokoju. 
Minęło sporo 
czasu, zanim znalazł to, czego szukał: prezent od matki; książkę, która nie 
należała do jego 
zwykłych lektur.
Na stole, tuż obok szafiru, położył oprawny w cielęcą skórę egzemplarz Biblii.
- Jestem skłonny przyjąć pańskie słowo honoru - oświadczył. - Ale sam pan 
rozumie, 
mam także określone obowiązki, które muszę wypełnić.
Fraser wpatrywał się w książkę, potem spojrzał na Greya wzrokiem bez wyrazu.
- Owszem, znakomicie to rozumiem, panie majorze - stwierdził spokojnie. Bez 
wahania położył wielką dłoń na Biblii.
- Przysięgam na Wszechmocnego Boga i na tę świętą księgę - oświadczył stanowczo. 
- Powiedziałem całą prawdę na temat skarbu. - Oczy Szkota lśniły w świetle 
ognia, ciemne i 
niezgłębione. - I jak droga jest mi nadzieja zbawienia, tak szczerze wyznaję: 
szkatułka 
spoczywa obecnie na dnie morza - dodał miękko.
11
Gambit Torremolinosa
W ten sposób kwestia francuskiego złota została zamknięta. Dwaj mężczyźni 
powrócili do rutynowych negocjacji w sprawach więźniów. Potem ucięli sobie 
swobodną 
pogawędkę i rozegrali partyjkę szachów. Tego wieczoru odeszli od stołu nadal 
pogrążeni w 
dyskusji nad powieścią-rzeką Samuela Richardsona pod tytułem Pamela.
- Jak pan sądzi, czy rozmiary książki dają się usprawiedliwić złożonością akcji? 
- 
spytał Grey. Pochylił nad świecą, żeby przypalić sobie cygaro. - Tak długa 
powieść wymaga 
całkiem pokaźnych nakładów ze strony wydawcy, no i nie byle jakiego wysiłku 
czytelnika.
Fraser uśmiechnął się. Sam nie palił, dlatego zdecydował się na kieliszek 
portwejnu, 
bo utrzymywał, że to jedyny alkohol, którego smaku nie psuje smród tytoniu.
- Ile tam jest... tysiąc dwieście stron? Owszem, uważam, że książka nie może być 
krótsza. W końcu trudno jest na kilku stronach omówić wszystkie zawiłości życia 
z nadzieją 
na dokładność relacji.
- To prawda. Słyszałem jednak kiedyś argument, że klasa pisarza uwidocznia się 
we 
właściwym doborze szczegółów. Czy nie uważa pan, że książka tak obszerna 
wskazuje na 
brak dyscypliny, a stąd płynie wniosek, że autor nie należy do twórców wysokiej 
klasy?
Fraser zadumał się nad tą kwestią, popijając powoli rubinowy płyn.
- Nie czytałem żadnej książki, która stanowiłaby ilustrację takiego twierdzenia 
- rzekł. 
- Zalewając czytelnika nadmiarem szczegółów, autor chce wzbudzić w nim wiarę co 
do 
prawdziwości narracji. W tym konkretnym przypadku myślę jednak, że nie o to 
chodzi. 
Postacie bohaterów są bardzo starannie przemyślane, a wszystkie zdarzenia wydają 
się 
niezbędne dla rozwoju akcji. Nie, uważam po prostu, że niektóre historie muszą 
być długie, 
jeśli mają być właściwie opowiedziane. - Więzień pociągnął jeszcze jeden łyk i 
roześmiał się.
- Przyznaję się jednak do pewnego skrzywienia w tej materii, panie majorze. W 
okolicznościach, w jakich przyszło mi czytać Pamela, bardzo bym się cieszył, 
gdyby powieść 
była jeszcze ze dwa razy dłuższa.
- A jakie to okoliczności? - Komendant ściągnął wargi i wypuścił idealne kółko 
dymu, 
które z wolna uniosło się aż do sufitu.
- Przez kilka lat mieszkałem w górskiej jaskini - oznajmił sucho Fraser. - 
Rzadko 
miałem przy sobie więcej niż trzy książki, a te musiały mi starczyć na bardzo 
długo, czasami 
nawet na kilka miesięcy. No i stąd wzięło się moje upodobanie do ciągnących się 
w 
nieskończoność powieści. Chociaż przyznaję, że tego rodzaju zamiłowania nie są 
powszechne.
- Z pewnością. - Grey zmrużył oczy, śledząc trasę poprzedniego kółka. Po chwili 
wydmuchnął następne. Źle wycelowane, powoli pożeglowało w bok.
- Pamiętam... - kontynuował major, zapamiętale pociągając cygaro, aby je mocniej 
rozpalić - jak przyjaciółka mojej matki... ujrzała tę książkę... w salonie... - 
Zaciągnął się 
głęboko, wydmuchnął kolejne kółko i mruknął z satysfakcją, gdy zderzyło się z 
poprzednim i 
zamieniło w niewielką chmurkę dymu.
- Była to lady Hensley. Wzięła książkę, spojrzała na nią z typowo kobiecym 
wyrazem 
bezradności i powiedziała: „Och, hrabino! Trzeba ogromnej odwagi, by zaatakować 
dzieło 
tych rozmiarów. Obawiam się, że ja sama nie zdobędę się na rozpoczęcie lektury o 
tak 
imponującej długości”. - Grey odchrząknął, aby zmienić falset, którym naśladował 
lady 
Hensley, na swój normalny głos: - Na co mama odparła: „Nawet przez chwilę nie 
zaprzątaj 
sobie głowy tą powieścią, bo i tak byś jej nie zrozumiała”.
Fraser roześmiał się, potem zakasłał i rozwiał ręką resztki kolejnego kółka 
dymu.
Młody oficer pospiesznie zgasił cygaro i wstał z fotela.
- Chodźmy; starczy nam jeszcze czasu na krótką partyjkę.
Jako przeciwnicy nie byli dobrze dobrani. Szkot reprezentował nieporównanie 
wyższy 
poziom, chociaż od czasu do czasu młody Anglik potrafił wygrać partię, jeśli 
zdecydował się 
na brawurową grę.
Tego wieczoru Grey spróbował gambitu Torremolinosa. Jest to bardzo ryzykowne 
posunięcie. Jeśli się powiedzie, przeciera drogę do niezwykłej kombinacji, 
której sukces 
uzależniony jest od pozornie niewłaściwych ruchów. Grey rzadko z niego 
korzystał, bo 
stosowane przez średniej jakości gracza, często zawodziło. Łatwo było przeoczyć 
niebezpieczeństwo i wynikające z tego konsekwencje. Takim gambitem można było 
otworzyć 
grę, stając do walki z przenikliwym i subtelnym umysłem, a niemal po trzech 
miesiącach 
cotygodniowych rozgrywek młody Anglik świetnie się orientował, z jakim 
przeciwnikiem 
przyjdzie mu się zmierzyć nad szachownicą z kości słoniowej.
Zmusił się do miarowego oddychania, gdy wykonywał przedostatni ruch kombinacji. 
Przez krótki moment czuł na sobie wzrok Frasera, ale na wszelki wypadek nie 
spojrzał 
więźniowi w oczy z obawy, że zdradzi się ze swoim podnieceniem. W zamian za to 
sięgnął 
po karafkę stojącą na bocznym stoliku i napełnił oba kieliszki słodkim ciemnym 
portwejnem. 
Ani na chwilę nie oderwał oczu od podnoszącego się poziomu płynu.
Co skusi przeciwnika, koń czy pionek? Fraser siedział z głową spuszczoną nad 
szachownicą i głęboko się namyślał. Przy każdym ruchu we włosach błyskały mu 
malutkie 
czerwonawe refleksy. Koń, i partia wygrana przez Greya, bo potem będzie już za 
późno na 
odrabianie strat. Pionek, i wszystko stracone.
Grey czekał w napięciu. Czuł, jak serce zaczyna mu walić w piersi. Ręka Frasera 
poruszyła się niezdecydowanie nad szachownicą. Wreszcie więzień podjął decyzję, 
opuścił 
dłoń i chwycił figurkę. Koń.
Komendant głośno wypuścił powietrze. Szkot spojrzał na niego podejrzliwie, ale 
już 
za późno. Gery dołożył starań, żeby nie wyrażać otwarcie przepełniającego go 
uczucia 
triumfu, i zrobił roszadę.
Ze zmarszczonymi brwiami Fraser długo wpatrywał się w szachownicę. Przenosił 
spojrzenie z jednej figurki na drugą, oceniał szansę. Wreszcie zrozumiał manewr 
przeciwnika, 
drgnął i podniósł na Greya szeroko otwarte oczy.
- Sprytne zagranie! - stwierdził z zaskoczeniem i szacunkiem jednocześnie. - 
Kto, do 
ciężkiej cholery, nauczył pana tej sztuczki?
- Mój starszy brat - odparł zachwycony własnym sukcesem Anglik, tracąc swoją 
zwykłą ostrożność. Zazwyczaj wygrywał z Fraserem w trzech przypadkach na 
dziesięć, a 
zwycięstwo ma słodki smak.
Z gardła Jamiego wyrwał się krótki śmiech. Szkot wyciągnął palec wskazujący i 
delikatnie przewrócił swojego króla.
- Tak, Melton to mądry człowiek - zauważył obojętnie.
Grey zesztywniał. Fraser dostrzegł to i pytająco uniósł brew.
- Miał pan na myśli lorda Meltona, prawda?
- Owszem - odparł Grey. Poczuł jak zdrętwiały mu wargi, chociaż mógł to być 
wpływ 
cygara. Serce znowu zaczęło mu łomotać. Czyżby ten szkocki bękart cały czas 
pamiętał, w 
jakich okolicznościach zawarli znajomość?
- Nasze spotkanie z konieczności było krótkie - zauważył sucho więzień - ale 
jakże 
pamiętne. - Podniósł kieliszek i pociągnął łyk wina. Spoglądał na Greya ponad 
kryształową 
krawędzią. - Spotkałem lorda Meltona na pobojowisku pod Culloden.
- Tak, wiem. Ja też brałem udział w bitwie. - Cała radość ze zwycięstwa 
natychmiast 
się ulotniła. Młody oficer czuł lekkie mdłości wywołane dymem z cygara. - Po 
prostu nie 
zdawałem sobie sprawy, że pan pamięta Hala... albo zna nasze koligacje.
- Nigdy nie zapomnę tamtego spotkania. Dzięki niemu żyję - dodał oschle Fraser.
Grey spojrzał na Jamiego.
- Rozumiem, że nie odczuwał pan wdzięczności, gdy Hal natknął się na pana pod 
Culloden.
Usta Szkota zacisnęły się, potem rozluźniły.
- Nie - odparł cicho. Uśmiechnął się smutno. - Pański brat uparcie odmawiał 
wykonania na mnie wyroku. Wtedy okazana łaska nie napawała mnie najmniejszą 
wdzięcznością.
- Chciał pan zginąć od kuli? - Młody Anglik uniósł brwi.
Szkot nieobecnym wzrokiem popatrzył na szachownicę.
- Myślałem, że mam powód - szepnął.
- Jaki? - dopytywał się major. Pochwycił przenikliwe spojrzenie i dodał 
pospiesznie: - 
Nie chciałem okazać się natrętny. Chodzi po prostu o to, że... wtedy ja sam... 
czułem się 
podobnie. Z tego, co mówił pan o Stuartach, nie wydaje mi się, aby ich przegrana 
wpędziła 
pana w taką rozpacz.
Usta Frasera zadrżały lekko, zbyt lekko, by można to było nazwać uśmiechem. 
Kiwnął 
głową, jakby w uznaniu.
- Niektórzy walczyli z miłości do Karola Stuarta albo z powodu lojalności wobec 
dynastii, mającej bezsporne prawo do korony królewskiej. Ale słusznie pan 
zauważył, że ja 
się do nich nie zaliczałem.
Niczego więcej nie wyjaśnił. Grey nabrał powietrza głęboko w płuca i ze wzrokiem 
utkwionym w szachownicy, zaczął mówić:
- Powiedziałem, że wtedy czułem się podobnie jak pan. Ja... straciłem pod 
Culloden 
przyjaciela, który był dla mnie kimś szczególnym. - Młody oficer podświadomie 
zastanawiał 
się, dlaczego temu właśnie mężczyźnie opowiada o Hectorze. Zwłaszcza temu 
mężczyźnie. 
Przecież Fraser mógł być akurat tym spośród szkockich żołnierzy, którego 
miecz... Lecz 
jednocześnie major nie był w stanie powstrzymać się od mówienia. Z nikim innym 
nie 
mógłby porozmawiać o Hectorze poza siedzącym naprzeciwko Szkotem, więźniem, 
który nie 
miał żadnej możliwości puszczenia zasłyszanych słów w obieg.
- Zmusił mnie, żebym tam poszedł i popatrzył na ciało... to znaczy Hal, mój 
brat. - 
Grey niemal bełkotał. Spojrzał na swoją dłoń, na której głębokim błękitem lśnił 
pierścień 
otrzymany od Hectora. - Powiedział, że muszę, że póki na własne oczy nie ujrzę 
zwłok, nigdy 
tak naprawdę nie uwierzę w to, co się stało. Że dopóki sam się nie przekonam, iż 
Hector... 
mój przyjaciel... rzeczywiście odszedł na zawsze, nigdy nie przestanę opłakiwać 
go w głębi 
duszy. A gdy go zobaczę, wtedy przez jakiś czas będę nosić w sercu żałobę, ale 
potem 
otrząsnę się z bólu... i zapomnę. - Młody oficer podniósł wzrok i uczynił 
bolesny wysiłek, 
żeby się uśmiechnąć. - Hal zazwyczaj ma rację, ale nie zawsze.
Grey może się otrząsnął, ale z pewnością nie zapomniał. Zwłaszcza nigdy nie 
wymaże 
z pamięci ostatniego widoku Hectora: w świetle wczesnego poranka przyjaciel 
leżał zupełnie 
nieruchomo, jakby spał. Jego twarz była woskowo blada, długie rzęsy rzucały 
delikatny cień 
na policzki. A poniżej ziała straszliwa rana, która niemal oddzieliła głowę od 
reszty ciała, 
ukazywała przeciętą tchawicę i główne naczynia szyjne.
Młody oficer na chwilę pogrążył się w milczeniu. Szkot bez słowa podniósł 
kieliszek i 
wysączył alkohol do dna. Gospodarz bez pytania napełnił kieliszki po raz trzeci.
Usiadł wygodniej w fotelu i spojrzał z ciekawością na swojego gościa.
- Czy uważa pan swoje życie za bardzo uciążliwe, Fraser?
Jamie podniósł wzrok i odpowiedział młodemu Anglikowi długim, spokojnym 
spojrzeniem. Najwyraźniej nie dostrzegł na twarzy komendanta niczego poza 
ciekawością, bo 
jego potężne bary rozluźniły się trochę, a z szerokich ust zniknął ponury wyraz. 
Więzień 
odchylił się do tyłu i zaczął gimnastykować prawą rękę. Zginał ją i prostował, 
aby rozciągnąć 
mięśnie. Grey zauważył, że kiedyś ręka Frasera została mocno okaleczona. W 
świetle ognia 
było widać drobne blizny, a dwa palce sterczały sztywno.
- Nie aż tak bardzo - odparł wolno Fraser. Beznamiętnie spojrzał Anglikowi w 
oczy. - 
Myślę, że największym ciężarem jest kochanie tych, którym nie możemy pomóc.
- A nie brak kogoś, kogo można by kochać?
Fraser wstrzymał się na chwilę z odpowiedzią. Patrzył na przedmioty rozłożone na 
stole.
- To oznacza pustkę - odparł wreszcie miękko. - Ale niewielki ciężar.
Zrobiło się już późno. Z głębi twierdzy nie dochodził żaden dźwięk. Tylko od 
czasu 
do czasu było słychać kroki wartownika patrolującego dziedziniec.
- Pańska żona... mówił pan, że była uzdrowicielką?
- Tak. Ona... miała na imię Claire. - Fraser przełknął ślinę, sięgnął po 
filiżankę i wziął 
duży łyk herbaty, jakby usiłował pozbyć się czegoś, co utkwiło mu w gardle.
- Musiała być panu bardzo droga, prawda? - podsunął cicho Grey.
Wyczuwał w siedzącym naprzeciwko mężczyźnie tą samą palącą potrzebę, jakiej sam 
doświadczył przed chwilą: wymówienia ukrytego gdzieś w głębi duszy imienia, 
przywołania, 
choćby tylko na parę minut, widma miłości.
- Zamierzałem kiedyś panu podziękować, majorze - wyszeptał Szkot.
Młody oficer poczuł się zaskoczony.
- Za co?
Więzień spojrzał na niego ponad szachownicą. Jego oczy wydawały się ciemne.
- Za tę noc pod Carryarrick, gdzie się po raz pierwszy spotkaliśmy. - Utkwił 
oczy w 
twarzy Anglika. - Za to, co pan zrobił dla mojej żony.
- Przypomniał pan sobie - wychrypiał Grey.
- Nigdy tego nie zapomniałem - przyznał Fraser.
Młody oficer zmusił się do spojrzenia w lekko skośne oczy mężczyzny siedzącego 
po 
drugiej stronie stołu. Nie dostrzegł w nich śladu kpiny.
Szkot z powagą i szacunkiem skinął mu głową.
- Był pan godnym uwagi, wartościowym przeciwnikiem. Nigdy w życiu bym pana nie 
zapomniał.
John Grey roześmiał się gorzko. Ku swemu zdziwieniu stwierdził, że wyciągnięcie 
na 
światło dzienne wstydliwych wspomnień nie przyniosło mu takiego upokorzenia, 
jakiego się 
spodziewał.
- Jeżeli szesnastolatek, który narobił w portki ze strachu, był w pańskich 
oczach 
godnym przeciwnikiem, to nie ma się co dziwić, że szkocka armia została 
pokonana.
Fraser uśmiechnął się pod wąsem.
- Panie majorze, człowiek, który nie robi w portki, kiedy przystawia mu się 
pistolet do 
skroni, jest pozbawiony albo wnętrzności, albo rozumu.
Wbrew samemu sobie Grey roześmiał się głośno. Jeden kącik ust Frasera uniósł się 
lekko.
- Zaczął pan mówić nie dlatego, żeby uratować swoje życie, lecz żeby ocalić 
honor 
damy. Co więcej, mojej żony - podkreślił łagodnie więzień. - To w żadnym razie 
nie wygląda 
na tchórzostwo - dodał z przekonaniem.
- Nic przecież dla niej nie zrobiłem - zauważył z goryczą Grey. - Ostatecznie 
nie 
groziło jej niebezpieczeństwo.
- No, ale pan o tym nie wiedział - zaznaczył rudowłosy Szkot. - Postanowił pan, 
kosztem samego siebie, ocalić jej życie i cnotę. Tym samym okazał pan tej 
kobiecie 
najwyższy szacunek... Myślałem o tym czasami, odkąd... odkąd ją straciłem. - W 
głosie 
Frasera pojawił się cień wahania; tylko zaciśnięcie się mięśni krtani zdradziło 
targające nim 
emocje.
- Rozumiem. - Grey odetchnął głęboko. - Współczuję panu - dodał oficjalnym 
tonem.
Przez jakiś czas obaj siedzieli nieruchomo, każdy zatopiony we własnych myślach, 
sam na sam z widmami przeszłości. Wreszcie Fraser poniósł oczy i zrobił głęboki 
wdech.
- Pański brat miał rację, majorze - oświadczył. - Dziękuję i życzę dobrej nocy. 
- 
Podniósł się, odstawił filiżankę i opuścił salon.
Obecna sytuacja w pewien sposób przypominała Jamiemu o latach przeżytych w 
jaskini, kiedy rzadko odwiedzał dom, który był oazą życia i ciepła na pustyni 
samotności. 
Tutaj, w więzieniu z brudu i nędzy zimnej, zatłoczonej celi wyrywał się do 
ogrzanego 
apartamentu majora, gdzie odprężał się duchowo i fizycznie, miał ciepło, 
inteligentnego, 
wykształconego rozmówcę i obfitość pożywienia.
Czuł jednak, iż taka sytuacja niesie ze sobą niebezpieczeństwo. Odnosił 
wrażenie, że 
traci niezwykle cenną część samego siebie, która ginie wraz z każdym powrotem do 
codziennej rutyny. Z tygodnia na tydzień powrót ten stawał się dla niego coraz 
trudniejszy.
Czekał w ciemnym korytarzu na obrót klucza w zamku i otworzenie drzwi.
Odgłosy wydawane przez śpiących mężczyzn wypełniły mu uszy, a smród niemytych 
ciał buchnął prosto w nozdrza.
Fraser napełnił płuca ostatnim haustem świeżego powietrza i schylił głowę, by 
przekroczyć próg celi.
Wejście Jamiego wywołało poruszenie wśród ciał leżących na podłodze. Cień 
wielkiego Szkota ciemną plamą przesunął się po zakutanych w łachmany postaciach. 
Drzwi 
zamknęły się z trzaskiem, pogrążając pomieszczenie w ciemności, ale śpiący 
więźniowie 
zaczęli się budzić, wybici ze snu.
- Późno dziś wracasz, Mac Dubh - zauważył Munro Lindsay głosem ochrypłym z 
rozespania. - Będziesz jutro skonany.
- Poradzę sobie, Murdo - wyszeptał Jamie, przechodząc nad ciałami. Ściągnął 
wierzchnie okrycie, odłożył je starannie na ławkę, wziął szorstki koc i wyszukał 
sobie 
kawałek wolnego miejsca na podłodze. Jego ciemna sylwetka co i raz przysłaniała 
zakratowane okienko, przez które wpadało światło księżyca.
Ronnie Sinclair przekręcił się na bok, gdy Mac Dubh położył się obok niego. 
Obudzony zamrugał sennie oczami, jego jasne rzęsy były prawie niewidoczne w 
srebrzystej 
poświacie.
- Czy chociaż Mały Blondas nakarmił cię przyzwoicie, Mac Dubh?
- Owszem, Ronni, dziękuję. - Jamie zaczął się układać na kamieniach.
- Opowiesz nam o tym jutro? - Więźniowie znajdowali perwersyjną przyjemność w 
słuchaniu o daniach, które podano Fraserowi na obiad. Należyte nakarmienie 
przywódcy było 
dla nich sprawą honoru.
- Oczywiście, Ronnie - obiecał Jamie. - Ale teraz chciałbym już zasnąć.
- Śpij dobrze, Mac Dubh. - Szept dobiegł z kąta celi, gdzie zawinięty w koc 
Hayes 
leżał w towarzystwie MacLeoda, Innesa i Keitha. Wszyscy mocno przytulali się do 
siebie. 
Wyglądali jak komplet łyżeczek do herbaty.
- Dobranoc, Gavin - odszepnął Mac Dubh. Powoli cela znów pogrążyła się w ciszy.
Tej nocy śniła mu się Claire. Leżała w jego ramionach, ociężała i rozkosznie 
pachnąca. Spodziewała się dziecka. Brzuch miała okrągły i gładki niczym melon, 
piersi duże i 
pełne, z sutkami czerwonymi jak wino. Jamiego kusiło, by ich spróbować.
Jej dłoń zwinęła się w miseczkę pomiędzy jego nogami, więc wyciągnął rękę, by 
odwzajemnić pieszczotę. Poczuł, że obejmuje coś małego i cudownie miękkiego, co 
przyciska 
się do niego przy każdym jej ruchu. Z uśmiechem uniosła się nad nim i 
przerzuciła nogę nad 
jego ciałem. Włosy opadły jej na twarz.
- Daj mi usta - wyszeptał. Sam właściwie nie był pewien, czy chce pocałować 
Claire, 
czy też pragnie innych pieszczot. Wiedział tylko tyle, że musi ją mieć.
- Daj mi swoje - odparła i zaśmiała się. Ręce oparła na jego ramionach, jej 
włosy, 
pachnące mchem i słońcem, muskały mu twarz. Pod plecami poczuł ukłucia zeschłych 
liści. 
Zorientował się, że leżą w wąskiej dolinie w pobliżu Lallybroch, a wokół nich 
rosną 
czerwone buki. Bukowy zagajnik, czerwone liście, niebieskie oczy i gładka biała 
skóra, 
pogrążona w cieniu.
Nabrzmiała pierś przycisnęła się do jego ust. Chwycił ją skwapliwie, ssał i 
przyciągał 
ciało Claire jak najbliżej siebie. Poczuł mleko, gorące i słodkie, z delikatnym 
posmakiem 
srebra, przypominającym mu krew jelenia.
- Mocniej - wyszeptała. Podłożyła mu rękę pod kark i przyciągnęła do siebie. - 
Mocniej.
Całym ciałem leżała na nim, a jego ręce trzymały jej cudowne pośladki, niczym 
ostatnią deskę ratunku. Na własnym brzuchu czuł twardą wypukłość i niewielki 
ciężar 
dziecka, jakby je wspólnie chronili, chowali między swoimi ciałami.
Otoczył ją ramionami i mocno przytulił, ona również go tuliła. Miękkie włosy 
muskały mu twarz, czuł jej palce we własnej czuprynie i dziecko między ciałami. 
Nie 
wiadomo było, gdzie każde z tej trójki się zaczyna, a gdzie kończy.
Jamie obudził się raptownie, spocony i zadyszany. Leżał na pół zwinięty na boku, 
wciśnięty pod ławkę. Słońce jeszcze nie wstało, ale już można było dostrzec 
sylwetki 
mężczyzn śpiących w pobliżu. Miał tylko nadzieję, że nie krzyczał przez sen. 
Natychmiast 
zamknął oczy, ale sen nie powrócił. Leżał zupełnie nieruchomo i czekał świtu. 
Tętno powoli 
wracało do normy.
18 czerwca 1755 roku
Tego wieczoru John Grey ubrał się wyjątkowo starannie. Założył świeżą bieliznę i 
jedwabne pończochy. Zrezygnował z peruki. Własne włosy, ułożone w niezbyt 
wyszukaną 
fryzurę, wcześniej wypłukał w soku cytrynowym z dodatkiem olejku werbenowego. 
Wahał 
się przez chwilę. Nie wiedział, czy ma nosić pierścień Hectora, czy nie, 
wreszcie wsunął go 
na palec. Obiad był bardzo smaczny: bażant, którego komendant zastrzelił 
osobiście, i 
zielenina jako ukłon w stronę przedziwnego upodobania Frasera do takich potraw. 
Siedzieli 
teraz nad szachownicą, skupieni na grze.
- Napije się pan sherry? - Grey zrobił ruch gońcem i wyciągnął się w fotelu.
Fraser kiwnął głową, zajęty obmyślaniem właściwej odpowiedzi na zagranie 
przeciwnika.
- Dziękuję.
Major wstał i przeszedł przez pokój. Sięgnął do kredensu po butelkę. Poczuł, jak 
cienka strużka potu ścieka mu po piersi. Nie był to wpływ ognia trzaskającego na 
kominku po 
drugiej stronie pomieszczenia, lecz zwykłego zdenerwowania.
Młody oficer przyniósł butelkę do stołu. W drugiej ręce trzymał kryształowe 
kieliszki, 
prezent od matki. W świetle płomieni nalewany alkohol zmieniał kolor, 
przechodząc z 
bursztynowego w róż. Fraser śledził wzrokiem podnoszący się poziom sherry, lecz 
nieobecne 
spojrzenie świadczyło o tym, że olbrzymi Szkot bez reszty był pogrążony w 
rozważaniach. 
Ciemnoniebieskie oczy częściowo kryły się pod powiekami. Greya mocno ciekawiło, 
o czym 
myśli jego gość. Nie o grze, to pewne, bo jej wynik był już właściwie 
przesądzony.
Komendant zrobił ruch laufrem. Świetnie zdawał sobie sprawę, że jest to już 
tylko gra 
na zwłokę. Tak czy inaczej udało mu się zagrozić hetmanowi Frasera i, być może, 
wymusić 
wymianę wież.
Podniósł się i wrzucił do ognia nową porcję torfu. Potem przeszedł za plecami 
gościa, 
aby spojrzeć na całą sytuację od jego strony.
Gdy James Fraser pochylił się, aby uważniej popatrzeć na szachownicę, ogień 
zamigotał i podkreślił głęboką czerwień jego włosów. Refleksy światła zatańczyły 
w 
kryształowym kieliszku wypełnionym sherry.
Jamie ściągnął włosy z tyłu głowy cienkim sznurkiem, zawiązanym potem na 
kokardkę. Żeby je rozpuścić, wystarczyłoby lekkie pociągnięcie. John Grey śnił 
na jawie, że 
wsuwa rękę pod tę gęstą, połyskującą czuprynę i dotyka kryjącej się pod spodem 
gładkiej 
skóry karku. Dotyka...
Pod wpływem wyobrażonych doznań dłoń młodego mężczyzny zacisnęła się nagle.
- Pański ruch, majorze. - Cichy głos Szkota przywołał komendanta do 
rzeczywistości. 
Grey usiadł na miejsce i wbił wzrok w szachownicę, chociaż jego oczy niczego nie 
rejestrowały.
Nawet bez podnoszenia oczu Grey doskonale zdawał sobie sprawę z każdego ruchu 
Szkota, z samej jego obecności. Powietrze wręcz wirowało wokół Frasera. 
Komendant nie 
mógł oderwać od niego spojrzenia, ale żeby nie przypatrywać się zbyt natrętnie, 
podniósł 
kieliszek i sączył powoli sherry. Ledwie zauważał niebiański smak trunku.
Fraser siedział nieporuszony niczym posąg z brązu i tylko w ciemnoniebieskich 
oczach skrzyło się życie, gdy oceniał sytuację na szachownicy i obmyślał kolejne 
pociągnięcie. Ogień na kominku przygasł. Zarysy ciała wielkiego Szkota pogrążyły 
się w 
półmroku. Jego kształtna dłoń, złoto-czarna w świetle padającym z kominka, bez 
ruchu 
spoczywała na stole obok zdobytego pionka.
Niebieskie oczko pierścienia rozbłysło, gdy Grey sięgnął po gońca. Czy to źle, 
Hectorze?, myślał. Źle, że kocham mężczyznę, który, niewykluczone, że pozbawił 
cię życia? 
A może to sposób na wyleczenie ran, jakie im obu przyniosło Culloden?
Major lekko stuknął laufrem o szachownicę, gdy postawił podbitą filcem figurkę 
na 
upatrzone pole. A potem, jakby wbrew woli właściciela, ręka Greya pokonała 
krótki dystans i 
spoczęła na dłoni Frasera.
Ręka Szkota był ciepła w dotyku, bardzo ciepła, ale twarda i nieruchoma niczym 
marmur. Wszystko zamarło, tylko na stole, w kieliszku sherry drżało i migotało 
małe 
światełko, refleks rzucany przez ogień na kominku. Młody oficer podniósł wzrok, 
by spojrzeć 
w oczy olbrzyma.
- Proszę zabrać rękę - polecił Jamie łagodnym, cichym głosem. - Bo inaczej pana 
zabiję.
Dłoń Frasera nawet nie drgnęła, podobnie jak twarz, ale Grey wyczuł gwałtowną 
zmianę nastroju: nienawiść i obrzydzenie, rodzące się gdzieś w głębi duszy 
Szkota, 
wydobywały się na zewnątrz każdą komórką jego ciała.
Zupełnie nieoczekiwanie pamięć podsunęła młodemu oficerowi ostrzeżenie, jakiego 
udzielił mu Quarry. Słowa brzmiały tak wyraźnie jakby dawny komendant szeptał 
majorowi 
prosto w ucho.
„Jeśli będzie pan sam na sam jadł z nim obiad, proszę nigdy nie odwracać się do 
niego 
plecami”.
Na to akurat nie było najmniejszych szans. Grey nie mógłby się poruszyć, choćby 
bardzo chciał. Nie zdołał nawet odwrócić wzroku czy mrugnąć: spojrzenie 
ciemnoniebieskich 
oczu niemal go sparaliżowało. Cofnął rękę, ale tak wolno i ostrożnie, jakby miał 
przy skroni 
pistolet.
Zapadła głęboka cisza, przerywana tylko bębnieniem deszczu o parapet i sykiem 
ognia 
na kominku. Można było odnieść wrażenie, że obaj mężczyźni przestali oddychać. W 
końcu 
Fraser wstał i bez jednego słowa opuścił pokój.
12
Poświęcenie
Późnolistopadowa ulewa biła o kamienie dziedzińca, na którym w potokach deszczu 
stały stłoczone ponure szeregi mężczyzn. Strażnicy wyglądali na równie 
nieszczęśliwych, jak 
przemoczeni do suchej nitki więźniowie.
Major Grey krył się pod okapem dachu. Nie była to najlepsza pogoda do 
przeprowadzenia rewizji i sprzątania cel, lecz o tej porze roku na darmo by 
czekać na bardziej 
sprzyjające warunki. A przy dwustu więźniach w Ardsmuir comiesięczne mycie 
pomieszczeń 
było koniecznością, jeśli nie chciało się dopuścić do wybuchu groźnej epidemii.
Z głównego bloku wyszła niewielka grupa więźniów. To byli zaufani aresztanci, do 
których należało sprzątanie pod bacznym okiem straży. Na końcu szeregu ukazał 
się kapral 
Dunstable z pełnymi rękoma rozmaitych niedozwolonych przedmiotów. Każde 
sprzątanie 
nieodmiennie kończyło się rekwirowaniem tego rodzaju kontrabandy.
- Zwykłe śmiecie, sir - zaraportował. Wrzucił zbiór żałosnych szczątków 
niewiadomego pochodzenia do beczki stojącej obok komendanta. - Jest tylko jedna 
rzecz, na 
którą może zechciałby pan rzucić okiem.
Chodziło o mały strzępek materiału oddarty od zielonego tartanu. Dunstable 
omiótł 
spojrzeniem szeregi więźniów, jakby chciał przyłapać kogoś na podejrzanych 
działaniach.
Grey westchnął i rozprostował ramiona.
- A owszem. - Posiadanie przez Szkotów czegokolwiek z kratkowanego materiału 
było bardzo surowo zabronione, podobnie jak noszenie przez nich broni czy 
elementów 
szkockiego stroju narodowego. Komendant wystąpił przed szereg więźniów, gdy 
kapral 
Dunstable wydał głośny okrzyk, aby skupić uwagę aresztantów.
- Czyje to jest? - ryknął podoficer i uniósł strzępek wysoko nad głowę. Grey 
powiódł 
spojrzeniem od skrawka kolorowego materiału ku stojącym przed nim mężczyznom. 
Usiłował 
skojarzyć poszczególne osoby z określonymi barwami w oparciu o swoją mocno 
niekompletną wiedzę na temat tartanów. Próbował niektórych wyeliminować. Nawet w 
obrębie jednego klanu wzory zmieniały się w bardzo dużym zakresie, ale ogólne 
cechy 
pozostawały wspólne.
MacAlester, Hayes, Innes, Graham, MacMurtry, MacKenzie, MacDonald... stop. 
MacKenzie. Właśnie. Anglik czerpał swoją pewność bardziej ze znajomości ludzi 
niż z 
umiejętności przypisania danego wzoru określonemu klanowi. MacKenzie był jeszcze 
bardzo 
młody i zbyt usilnie starał się zapanować nad swoją twarzą, żeby nie wyrażała 
niczego.
- To twoje, MacKenzie? - zapytał komendant. Wyrwał kapralowi z ręki kawałek 
materiału i podetknął więźniowi pod nos. Chłopak wyraźnie zbladł. Szczęki 
kurczowo mu się 
zacisnęły. Z lekkim poświstem ciężko oddychał przez nos.
Grey utkwił w aresztancie twardy, triumfujący wzrok. Młody więzień nienawidził 
Anglików równie mocno, jak pozostali kompani, ale nie umiał jeszcze otoczyć się 
murem 
stoickiej obojętności. Grey czuł, jak w MacKenzie’em narasta lęk, jeszcze 
chwila, a młodzik 
się załamie.
- Nie, moje. - Głos był spokojny, niemal znudzony. Brzmiała w nim taka 
obojętność, 
że ani MacKenzie, ani Grey w pierwszej chwili nie zwrócili na tę wypowiedź 
uwagi. Stali jak 
zahipnotyzowani, ze wzrokiem utkwionym nawzajem w swoich oczach, dopóki wielka 
ręka 
nie sięgnęła ponad ramieniem Angusa MacKenziego i delikatnie nie wyciągnęła z 
dłoni 
komendanta strzępka materiału.
John Grey cofnął się o krok, jakby słowa były ciosem wymierzonym mu prosto w 
żołądek. W jednej chwili stracił wszelkie zainteresowanie chłopakiem, przesunął 
wzrok o 
kilka centymetrów i spojrzał prosto w oczy Jamesa Frasera.
- To nie jest tartan Fraserów - stwierdził major, z trudem poruszając 
zdrętwiałymi 
wargami. Miał wrażenie, że stracił czucie w całej twarzy. I dobrze, przynajmniej 
nie da 
wyrazu emocjom.
Usta olbrzyma drgnęły. Grey uparcie koncentrował wzrok na lekkim uśmiechu 
więźnia, obawiając się spojrzeć w ciemnoniebieskie oczy.
- Słusznie - zgodził się Fraser. - To jest tartan MacKenzie’ech, klanu mojej 
matki.
Grey schował tę informację w odległym zakątku swego umysłu, gdzie w specjalnej 
szkatule opatrzonej napisem „Jamie” przechowywał, jak najcenniejszą biżuterię, 
znane mu 
fakty dotyczące rudego Szkota. A zatem jego matka była z MacKenziech. Major 
wiedział, że 
to prawda, podobnie jak orientował się, iż zielony tartan nie należy do Frasera.
Słyszał własny głos, miarowy i chłodny, gdy mówił:
- Posiadanie tartanów klanowych jest nielegalne. Wie pan, oczywiście, jaka grozi 
za to 
kara?
Na szerokich ustach pojawił się krzywy uśmieszek.
- Wiem.
Wśród więźniów dało się słyszeć szepty i szurania. W rzeczywistości prawie się 
nie 
poruszyli, ale Grey mógłby przysiąc, iż zmieniło się ich ustawienie, jakby coś 
ciągnęło ich w 
stronę Frasera, jakby chcieli go otoczyć i objąć. Koło załamało się i aresztanci 
zajęli dawne 
miejsca. Fraser wrócił do swoich, komendant pozostał sam.
Całym wysiłkiem woli młody oficer odwrócił spojrzenie od miękkich, pełnych warg, 
lekko spierzchniętych od słońca i deszczu. Ciemnoniebieskie oczy nawet w 
najmniejszym 
stopniu nie zdradzały lęku. Nie było w nich strachu ani gniewu... tylko 
całkowita obojętność.
Komendant dał znak straży.
- Brać go!
Major John William Grey pochylił się nad papierami rozłożonymi na biurku. 
Automatycznie podpisywał kwity rekwizycyjne. Rzadko pracował o tak późnej porze, 
ale w 
ciągu dnia nie miał czasu, a uzbierało się już mnóstwo spraw do załatwienia. 
Dokumenty 
związane z rekwizycją żywności musiały być odesłane do Londynu jeszcze w tym 
tygodniu.
„Sto kilogramów mąki pszennej”, usiłował się skupić na czarnych literach. Tego 
rodzaju rutynowa praca miała tę wadę, iż pochłaniała uwagę, ale nie do końca 
absorbowała 
myśli. Co chwila pozwalała wspomnieniom z całego dnia wysuwać się na plan 
pierwszy.
„Sześć beczułek piwa ale, na użytek garnizonu”. Odłożył pióro i energicznie 
zatarł 
ręce. Ciągle jeszcze odczuwał zimno, które tego ranka na dziedzińcu przejęło go 
aż do szpiku 
kości. Na kominku płonął wielki ogień, ale zziębniętemu komendantowi 
najwyraźniej 
niewiele to pomagało. Grey nie zbliżył się jednak do paleniska. Raz już 
spróbował i stał jak 
urzeczony. W płomieniach widział obrazy popołudniowych zdarzeń. Oprzytomniał 
dopiero 
wtedy, gdy zatliły mu się bryczesy.
Wziął pióro i znów zaczął wymazywać z pamięci zdarzenia, jakie zaszły na 
dziedzińcu więziennym.
Lepiej było nie odkładać na później egzekucji wyroków, bo więźniowie, oczekując 
kary, robili się niespokojni i nadpobudliwi, a utrzymanie ich w ryzach stawało 
się znacznie 
trudniejsze. I odwrotnie, bezzwłoczne wymierzanie kary miało zbawienny wpływ na 
dyscyplinę, bo stanowiło prostą lekcję i tym samym zwiększyło respekt 
aresztantów dla władz 
więzienia. Jednak John Grey podejrzewał, iż ten konkretnie przypadek nie 
zwiększył 
szacunku więźniów... przynajmniej dla jego osoby.
Czując się tak, jakby w żyłach płynęła mu lodowata woda zamiast krwi, opanowanym 
głosem, szybko wydał rozkazy, które sprawnie zostały wykonane.
Więźniów rozstawiono wzdłuż czterech boków prostokątnego dziedzińca, frontem do 
nich stanęły rzędy żołnierzy z bagnetami na karabinach, żeby zapobiec 
ewentualnemu 
buntowi.
Do żadnych zamieszek jednak nie doszło. Aresztanci stali na lekkim deszczu, 
który 
ciągle zwilżał kamienie dziedzińca. Zapadła wroga cisza. Dawały się słyszeć 
tylko 
pokasływania i pochrząkiwania, zwykłe odgłosy w dużym zbiorowisku ludzi. 
Zaczynała się 
zima i katar był plagą, która w równym stopniu atakowała kwatery żołnierskie, 
jak i wilgotne 
cele więzienne.
Stał z rękoma założonymi za plecami i obojętnie obserwował, jak wyprowadzono 
skazańca na platformę. Deszcz przesiąkł mu przez płaszcz i drobniutkimi 
strumyczkami 
ściekał za koszulę. Komendant patrzył na Jamiego Frasera. Dzieliła ich odległość 
zaledwie 
metra. Więzień, rozebrany do pasa, poruszał się bez pośpiechu i wahania, jakby 
miał przed 
sobą mało ważne zadanie, które wykonywał już wielokrotnie i zdążył się do niego 
przyzwyczaić.
Młody oficer skinął głową. Dwaj szeregowcy chwycili więźnia za ręce. Nie stawiał 
oporu. Przywiązali go do specjalnych uchwytów na stanowisku do chłosty i 
zakneblowali mu 
usta. Fraser stał wyprostowany, deszcz spływał po jego wzniesionych ramionach, 
ściekał 
wzdłuż kręgosłupa i wsiąkał w cienki materiał bryczesów.
Kolejne skinięcie, tym razem w stronę sierżanta, który trzymał listę zarzutów. 
Ruch 
głowy spowodował, iż woda zebrana na rondzie kapelusza kaskadami spłynęła na 
majora. 
Komendant lekko poirytowany poprawił kapelusz oraz przemoczoną perukę i znów 
przyjął 
postawę należną dowódcy, akurat na czas, by usłyszeć zarzuty i sentencję wyroku.
„...w sprzeczności z Ustawą o Ubiorze, wydaną przez parlament Jego Królewskiej 
Mości. Przestępstwo to zostanie ukarane sześćdziesięcioma uderzeniami bata”.
Grey z zawodową obojętnością spoglądał na sierżanta-kowala, wyznaczonego do 
wykonania kary. Dla żadnego z nich nie była to pierwszyzna. Tym razem komendant 
nie dał 
znaku głową, deszcz wciąż padał. Wystarczyło lekkie przymknięcie oczu, gdy 
wypowiadał 
zwyczajową formułę:
- Panie Fraser, zostanie pan ukarany.
Stał bez ruchu i bez zmrużenia oka obserwował przebieg egzekucji. Wsłuchiwał się 
w 
świst bicza oraz w ciężki oddech skazańca.
W obronie przed bólem, przy każdym smagnięciu, mięśnie Jamiego napinały się do 
granic możliwości. Stwardniałe na kamień muskuły wyraźnie rysowały się pod 
skórą. Anglika 
aż całe ciało rozbolało z napięcia. W miarę trwania brutalnej procedury coraz 
częściej 
niepostrzeżenie przenosił swój ciężar z jednej nogi na drugą. Cienkie strumyczki 
czerwieni 
spływające wzdłuż kręgosłupa skazańca mieszały się z deszczówką i plamiły 
spodnie.
Grey był świadom obecności więźniów i żołnierzy na swoimi plecami. Czuł, że nie 
odrywali wzroku od centralnej postaci na platformie. Nawet pokasływania ucichły.
Młody oficer próbował wyeliminować wszelkie odczucia. Lecz mimo to do jego 
świadomości zaczęło przenikać obrzydzenie do samego siebie i rosło w miarę, jak 
major 
zaczął rozumieć, co nim naprawdę kierowało. Otóż stał zapatrzony w scenę 
rozgrywającą się 
na platformie nie tylko dlatego, iż wynikało to z jego obowiązków, ale przede 
wszystkim 
dlatego iż nie był w stanie odwrócić wzroku od zmieszanej z wodą krwi, lśniącej 
na napiętych 
z bólu mięśniach, urzekających go swym niezaprzeczalnym pięknem.
Dokonujący egzekucji sierżant robił tylko niewielkie przerwy między kolejnymi 
uderzeniami. Spieszył się, bo wszyscy pragnęli mieć to jak najszybciej za sobą, 
aby móc 
schronić się przed deszczem. Grissom tubalnym głosem liczył smagnięcia bata i 
notował je na 
kartce papieru. Kowal przeciągnął rzemień między palcami, żeby uwolnić twarde, 
mocno 
nawoskowane węzły od przylepionych skrzepów krwi i kawałeczków skóry. Potem 
uniósł 
bicz, zakręcił nim dwukrotnie nad głową i znów uderzył.
- Trzydzieści! - obwieścił Grissom.
Major Grey otworzył najniższą szufladę biurka. Na widok stosu kwitów robiło mu 
się 
niedobrze.
Zaciskał pięści tak mocno, że aż palce wbijały się w dłonie. Mimo to dreszcze 
nie 
ustawały. Rodziły się gdzieś głęboko w jego kościach, jakby całe ciało przenikał 
dojmujący 
zimowy chłód.
- Okryjcie go kocem. Zaraz się nim zajmę.
Zdawało mu się, że głos angielskiego chirurga dochodzi z wielkiej odległości; 
ranny 
nie dostrzegał żadnego związku między tym głosem a rękoma, które mocno trzymały 
go pod 
ramiona. Krzyknął głośno, gdy go przesuwano. Przy tym ruchu otworzyły mu się 
ledwie 
zasklepione rany na plecach. Strumyczek ciepłej krwi spłynął po żebrach. 
Dreszcze nasiliły 
się, choć ranny był przykryty szerokim kocem.
Kurczowo chwycił brzegi ławki, na której leżał, wtulił policzek w drewnianą 
powierzchnię, przymknął oczy. Usiłował opanować drżenie. W głębi pomieszczenia 
zrobiło 
się jakieś zamieszanie, ale on nie bardzo się tym zainteresował. Nie mógł 
rozpraszać uwagi 
skupionej na zaciskaniu zębów i na ciele skurczonym i napiętym do granic 
możliwości.
Nagle drzwi zamknęły się i w pokoju zapadła cisza. Czyżby został sam?
Nie, koło jego głowy rozległy się kroki. Czyjaś ręka zsunęła okrywający go koc.
- Mmm. Nieźle cię urządzili, chłopcze?
Nie odpowiedział. W każdym razie odnosił wrażenie, że nikt tak naprawdę tego nie 
oczekuje. Chirurg odwrócił się na chwilę. Jamie poczuł pod policzkiem ciepłą 
dłoń. Ktoś 
uniósł mu głowę. Wsunięty pod spód ręcznik miał posłużyć za poduszkę, izolując 
policzek od 
szorstkiej ławki.
- Teraz zmierzam oczyścić rany - oświadczył głos. Brzmiał beznamiętnie, bez nuty 
wrogości.
Skatowany Jamie poczuł dotknięcie na plecach. Przez zaciśnięte zęby gwałtownie 
wciągnął powietrze. Usłyszał dziwny dźwięk, jakby skowyt. Zawstydził się, gdy 
uświadomił 
sobie, że sam go wydał.
- Ile masz lat, chłopcze?
Jamie ledwie zdołał wykrztusić odpowiedź. Z całej siły musiał zacisnąć zęby, 
żeby 
stłumić jęk.
Znów poczuł na plecach delikatne dotknięcia lekarza. Po chwili ustały, a do jego 
uszu 
dobiegł szczęk zasuwanych rygli.
- Nikt tu teraz nie wejdzie - poinformował łagodnie głos. - Możesz krzyczeć i 
płakać 
do woli.
- Hej! - odezwał się głos. - Obudź się!
Jamie powoli odzyskiwał przytomność. Dotyk szorstkiego drewna pod policzkiem 
spowodował, że przez chwilę sen zmieszał się z jawą. Więzień nie mógł sobie 
przypomnieć, 
gdzie się znajduje. Jakaś ręka wyłoniła się z ciemności i jakby na próbę 
dotknęła jego 
policzka.
- Płakałeś przez sen - szepnął głos. - Czy to cię bardzo boli?
- Trochę. - Uświadomił sobie kolejny związek między snem a jawą w momencie, gdy 
spróbował się podnieść. Palący ból jak błyskawica przemknął mu po plecach. Jamie 
mimowolnie stęknął i opadł na ławkę.
Miał dużo szczęścia: wylosował Dawesa, tęgiego żołnierza w średnim wieku, który 
tak naprawdę nie lubił bić więźniów. Wymierzanie kary należało po prostu do jego 
obowiązków. Z drugiej strony sześćdziesiąt batów zrobiło swoje, nawet jeśli 
uderzano bez 
entuzjazmu.
- No, ten kataplazm nie jest aż tak bardzo gorący. Nie chcesz się przecież 
poparzyć, 
prawda? - Głos należał chyba do Morrisona. Tak, oczywiście.
Dziwne, myślał chaotycznie Jamie. Jak to się dzieje, że w dowolnej grupie 
mężczyzn 
każdemu udaje się znaleźć odpowiednią dla siebie robotę bez względu na to, czym 
zajmował 
się wcześniej. Morrison był dzierżawcą i farmerem, jak większość tutejszych 
więźniów. Z 
pewnością miał lekką rękę do zwierząt, ale nie poświęcał temu wielkiej uwagi. 
Teraz stał się 
uzdrowicielem, do którego zwracano się zarówno z rozstrojem żołądka, jak i ze 
złamanym 
kciukiem. Wiedza medyczna Morrisona nie była wiele większa niż pozostałych, ale 
właśnie 
do niego kierowano się z różnymi bólami. Podobnie jak do Mac Dubha przychodzono 
po 
wskazówki czy pociechę. A także po sprawiedliwość.
Morrison położył na plecach Jamiego parujący materiał. Ranny tylko jęknął. 
Zacisnął 
mocno wargi, żeby nie krzyczeć. Wyczuwał kształt drobnej ręki Morrisona, lekko 
wspartej na 
samym środku pleców.
- Poczekaj, aż okład wystygnie.
Gdy koszmar ustąpił, Jamie mrugał przez chwilę, aby przygotować się na to, że 
znowu 
widzi i słyszy swoich towarzyszy. Znajdował się w dużej celi, w ciemnym kącie 
tuż obok 
komina. Nad ogniem unosiła się para, coś musiało się gotować w kotle. Jamie 
zauważył, jak 
Walter MacLeod wrzuca do gara całe naręcze szmat. W bijącym od ognia blasku 
ciemna 
broda i brwi mężczyzny nabrały czerwonej barwy. Gdy kataplazm ostygł na tyle, że 
rozchodziło się od niego tylko kojące ciepło, skatowany więzień zamknął oczy i 
zapadł w 
drzemkę, ukołysany cichym gwarem rozmów otaczających go mężczyzn.
Jamie był półprzytomny. Taki stan trwał nieprzerwanie od momentu, gdy wielki 
Szkot 
sięgnął ponad ramieniem młodego Angusa i zacisnął pięść na strzępku kraciastego 
materiału. 
Fraser dokonał wyboru i wtedy opadła kurtyna, która oddzieliła go od 
pozostałych. Od 
tamtego momentu już sam przebywał w jakimś cichym, nieskończenie odległym 
miejscu.
Poszedł za strażnikami, na ich polecenie rozebrał się, ale nic przy tym nie 
odczuwał, 
jakby, wyrwany z głębokiego snu, jeszcze nie w pełni powrócił do rzeczywistości. 
Stał na 
platformie, słyszał zarzuty i sentencję wyroku, ale wyrecytowane słowa zupełnie 
do niego nie 
dotarły. I ani dotyk szorstkiego sznura na nadgarstkach, ani krople zimnego 
deszczu na nagich 
plecach nie przywróciły mu pełni świadomości. Odnosił wrażenie, że już raz to 
wszystko 
przeżył, i że nic, co powie czy zrobi, nie wpłynie na bieg wydarzeń, bo takie 
jest jego 
przeznaczenie.
Dzielnie znosił kolejne uderzenia batem. O niczym wtedy nie myślał, nie czuł 
żalu. 
Uparcie toczył tylko rozpaczliwą walkę o wytrwanie. Domagało się jej katowane 
ciało.
- Spokojnie, spokojnie. - Morrison przytrzymał kark Jamiego, żeby ranny 
mimowolnie 
nie drgnął przy zdejmowaniu chłodnych szmat i nakładaniu nowego kataplazmu. 
Wysoka 
temperatura opatrunku znów pobudziła uśpione nerwy.
Ale półprzytomny Jamie wszystko odbierał z jednakową intensywnością. Gdyby się 
postarał, mógłby poczuć każdą z długich, biegnących w poprzek pleców ran, oczyma 
duszy 
ujrzeć pojedyncze jaskrawoczerwone krechy. Lecz ból pleców odczuwał niemal tak 
samo, jak 
prawie przyjemną ociężałość nóg, obolałość ramion czy swędzenie nie ogolonych 
policzków.
W uszach słyszał wolne i regularne tętno. Westchnienia unoszące pierś były czymś 
innym niż zwykle oddechy. Jamie istniał wyłącznie jako zbiór drobnych 
fragmentów, z 
których każdy rejestrował własne wrażenia, ale żadne z nich nie przedstawiało 
istotnej 
wartości dla umysłu.
- Proszę, Mac Dubh. - Głos Morrisona rozległ się tuż koło jego ucha. - Wypij to.
W nozdrza uderzył ostry zapach whisky. Ranny usiłował odwrócić głowę.
- Nie, nie potrzebuję tego - wysapał z trudem.
- Ależ tak - przekonywał Morrison stanowczym głosem, tak charakterystycznym dla 
wszystkich uzdrowicieli, jakby zawsze wiedzieli lepiej od pacjenta, jak się 
czuje i co mu jest 
potrzebne. Jamie nie miał ani siły, ani chęci do kłótni, więc posłusznie 
otworzył usta i wypił 
whisky. Czuł, jak od wysiłku utrzymywania głowy w górze drżą mu mięśnie karku.
Alkohol zwiększył spektrum odczuć i wrażeń Jamiego. Palenie w przełyku i 
żołądku, 
mrowienie w głębi nosa i wirowanie w głowie - wszystko to powiedziało Jamiemu, 
że wypił 
za dużo i za szybko.
- Jeszcze trochę, dobrze? O tak, grzeczny chłopiec - namawiał łagodnie Morrison. 
- 
Tak jest o wiele lepiej, prawda? - Gruba postać „lekarza” przysłoniła rannemu 
widok na celę. 
Od wysoko umieszczonego okna nieźle ciągnęło, ale Jamiemu wydawało się, że ruch 
powietrza wokół niego jest intensywniejszy, niż dałoby się to wytłumaczyć 
przeciągiem.
- No, i jak twoje plecy? Do jutra będziesz już sztywny jak kij, ale myślę, że 
nie jest aż 
tak źle, jak można by się spodziewać. Masz tu jeszcze trochę. - Ranny znowu 
poczuł na 
wargach brzeg rogowego kubka.
Morrison wciąż mówił, głośno i właściwie o niczym. Coś tu było nie w porządku, 
„lekarz” w żadnym razie nie należał do gadatliwych. Coś się działo, ale Jamie 
nie mógł tego 
zobaczyć. Zaniepokojony podniósł głowę, ale Morrison siłą go zmusił, żeby ją 
opuścił.
- Niczym się nie przejmuj, Mac Dubh - powiedział miękko. - I tak nie zdołałbyś 
ich 
powstrzymać.
Z najdalszego kąta celi dochodziły podejrzane dźwięki. A więc Morrison usiłował 
zagłuszyć swoją gadaniną. Szurania, zduszone pomruki, ciężki łomot. Potem 
odgłosy 
uderzeń, powolne i regularne. Głośne dyszenie wywołane strachem i bólem, 
przerywane od 
czasu do czasu jękliwym odgłosem gwałtownie wciąganego powietrza.
Bili młodego Angusa MacKenziego. Fraser objął ramionami klatkę piersiową, ale 
wysiłek ten przyniósł mu tylko palący ból pleców i zawroty głowy. Poczuł, jak 
dłoń 
Morrisona przyciska go do ławki.
- Spokojnie, Mac Dubh - powiedział „lekarz” stanowczym, a jednocześnie 
zrezygnowanym głosem.
Rannego zamroczyło, ręce ześlizgnęły się z ławki. Po chwili Jamie uświadomił 
sobie, 
że rzeczywiście nie zdołałby powstrzymać kompanów.
Przyciśnięty do ławki przez Morrisona leżał nieruchomo z zamkniętymi oczyma i 
czekał, aż wszystko ucichnie. Wbrew samemu sobie zastanawiał się, kto tam w 
mroku 
wymierza sprawiedliwość. Sinclair, odpowiedź nasunęła się sama. I bez wątpienia 
pomaga 
mu Hayes i Lindsay.
Oni również nie byli w stanie zaradzić temu, co się działo. Każdy postępuje 
zgodnie 
ze swoją naturą: jeden rodzi się uzdrowicielem, drugi - skorym do przemocy 
tyranem.
Nagle zapadła cisza. Tylko od czasu do czasu rozlegały się stłumione szlochy i 
westchnienia. Ramiona rannego rozluźniły się. Nawet nie drgnął, gdy Morrison 
zdjął ostatni 
mokry okład i delikatnie wytarł plecy do sucha. Nagły kontakt z zimnym prądem 
powietrza 
ciągnącym od okna spowodował, że ciałem Jamiego wstrząsnęły dreszcze. Mocno 
zacisnął 
usta, żeby nie robić hałasu. Cieszył się, że dziś po południu został 
zakneblowany. Wspomniał 
pierwszą chłostę w swoim życiu, lata temu. O mały włos nie odgryzł sobie wtedy 
dolnej 
wargi.
Znowu podetknięto mu kubek z whisky. Odwrócił głowę. Trudno, naczynie 
powędrowało do rąk Irlandczyka nazwiskiem Milligan, który z radością przyjął 
trunek.
Jeden człowiek nie może się powstrzymać od picia, drugi nienawidzi alkoholu. 
Jeden 
mężczyzna kocha kobiety, drugi...
Jamie westchnął i poruszył się nieznacznie na twardym drewnianym „łóżku”. 
Morrison przykrył go kocem i odszedł. Ranny czuł się wyczerpany i pusty, jakby 
podzielony 
na części, ale umysł miał jasny, tyle że umiejscowiony z dala od reszty ciała.
Uzdrowiciel zabrał ze sobą świecę. Paliła się teraz w odległym kącie celi, gdzie 
mężczyźni siedzieli razem w kucki. Światło rzucało na ścianę ich czarne cienie, 
jak dwie 
krople wody podobne jeden do drugiego, otoczone złocistą poświatą. Wszystkie 
przypominały ilustracje przedstawiające pozbawionych twarzy świętych w starych 
książkach 
do nabożeństwa.
Fraser zastanawiał się, skąd pochodziła natura człowieka. Od Boga?
Czy „akt darowizny” wyglądał podobnie do zstąpienia Ducha Świętego, do języków 
ognia, które spoczęły na głowach apostołów? Jamiemu przypomniała się ilustracja 
w Biblii 
przechowywanej w salonie matki: apostołowie, jakby w koronach z płomieni, stali 
niczym 
woskowe świece zapalone na przyjęcie gości, dość głupio wyglądali z wyrazem 
szoku na 
twarzach.
Jamie uśmiechnął się i zamknął oczy. Światło świecy rzucało czerwonawy odblask 
na 
jego powieki.
Claire... Kto wie, jaka siła mu ją przysłała? Jaka moc rzuciła ją w warunki, do 
jakich 
ta kobieta z całą pewnością nie została zrodzona? A mimo to Claire świetnie 
wiedziała, co ma 
robić, aby iść za głosem swojego powołania. Anie każdemu jest to dane. Tylko 
nieliczni mają 
tyle szczęścia, żeby poznać swój dar.
W ciemnościach rozległo się ostrożne szuranie. Jamie dostrzegł tylko cień, ale 
natychmiast się zorientował, kto podszedł.
- Jak się masz, Angus? - zapytał cicho po gaelicku.
Młodzik ukląkł niezgrabnie przy ławce i ujął zwisającą rękę.
- Ze mną... wszystko w porządku. Ale ty... to znaczy, pan... ja... 
przepraszam...
Fraser z trudem uścisnął chłopakowi dłoń.
- Ze mną też wszystko w porządku - odparł. - Połóż się teraz, Angus, i spróbuj 
odpocząć.
Cień z szacunkiem schylił głowę i z pokorą ucałował znów bezwładną rękę.
- Czy... mogę zostać tutaj, sir?
Dłoń ważyła chyba tonę, mimo to Jamie uniósł ją i położył na głowie chłopaka. 
Ramię 
po krótkiej chwili zsunęło się, ale potężny Szkot zdążył wyczuć, że napięcie 
Angusa opadło, 
jakby krótkie dotknięcie przyniosło młodzikowi ukojenie.
Fraser przyniósł ze sobą na świat cechy przywódcze, potem naginał je i 
kształtował, 
by jeszcze lepiej dopasować się do tego, co było mu przeznaczone. Ale jak 
układały się losy 
mężczyzny, który nie został odpowiednio wyposażony, by sprostać temu, czego od 
niego 
żądało życie? Takiego Johna Greya, na przykład. Albo Karola Stuarta.
Po raz pierwszy od dziesięciu lat Jamie mógł się zdobyć na przebaczenie księciu, 
słabeuszowi, który kiedyś był jego przyjacielem. Zmuszony wielokrotnie płacić 
wysoką cenę 
za swój dar, Jamie dopiero teraz zdołał dostrzec, o ile straszliwszy los 
przypadł w udziale 
komuś zrodzonemu na króla, lecz całkowicie pozbawionemu cech niezbędnych do 
zajmowania tej pozycji.
Angus MacKenzie ciężko oparł się o ścianę tuż obok Jamiego, owinął się kocem, 
głowę położył na podkurczonych kolanach. Od skulonej postaci dobiegło ciche 
bulgoczące 
chrapanie. Ranny sam wyczuwał nadchodzący sen, który pozwoli na ponowne 
dopasowanie 
rozproszonych fragmentów. Wiedział, że rano obudzi się jako jedna, bardzo 
obolała całość.
W jednej chwili Jamie poczuł się uwolniony od wielu rzeczy: od ciężaru 
bezpośredniej odpowiedzialności i od konieczności podejmowania decyzji. A co 
najważniejsze, rozpłynął się gdzieś ciążący mu gniew. Kto wie, może już zniknął 
na zawsze?
Tak więc mimo narastającego otumanienia rannemu zaświtała w głowie myśl, że John 
Grey przywrócił mu swobodę pójścia za głosem przeznaczenia.
Tylko mały krok dzielił Jamiego od wdzięczności.
13
Półmetek
Inverness 2 czerwca 1968 roku
Roger znalazł ją następnego dnia rano. Leżała zwinięta na sofie w gabinecie, 
przykryta dywanikiem zabranym spod kominka. Wokół walały się papiery, beztrosko 
pozostawione tam, gdzie upadły. Pewnie wypadły z jakiejś teczki.
Przez wielkie okno wlewało się do pokoju światło poranka. Rozjaśniało cały 
gabinet. 
Tylko wysokie oparcie sofy rzucało cień na twarz leżącej kobiety, chroniąc ją 
przed 
obudzeniem. W momencie, gdy otwierał drzwi, promień świetlny prześlizgnął się 
ponad 
zakurzoną krzywizną pluszu i zamigotał we włosach Claire.
Co za przezroczysta twarz, pomyślał Roger, przyglądając się śpiącej. Cerę miała 
tak 
jasną, że przez skórę na skroniach i szyi przeświecały niebieskie żyłki, a ostro 
zarysowane 
kości wydawały się tak blisko powierzchni, jakby cała twarz była wyrzeźbiona z 
kości 
słoniowej.
Dywanik częściowo się zsunął i odsłonił jej ramiona. Jedna ręka Claire swobodnie 
spoczywała na piersi, przyciskając swym ciężarem pojedynczą, pomiętą kartkę 
papieru. Roger 
uniósł ramię Claire, żeby wyciągnąć arkusik; robił to bardzo ostrożnie. Nie 
chciał obudzić 
śpiącej. Jej ciało okazało się w dotyku zaskakująco ciepłe i gładkie.
Roger natychmiast odnalazł wzrokiem właściwe imię; wiedział, że i Claire musiała 
je 
widzieć.
- James MacKenzie Fraser - mruknął. Z kartki papieru przeniósł spojrzenie na 
śpiącą 
kobietę. Promień słońca doszedł właśnie do ucha; poruszyła się, odwróciła głowę 
i znów 
zapadła w głęboki sen.
- Nie wiem, kim byłeś, przyjacielu - wyszeptał Roger do nieznanego Szkota. - Ale 
na 
pewno nie byle kim, żeby sobie na nią zasłużyć.
Bardzo łagodnie podciągnął dywanik wyżej na ramiona Claire i opuścił zasłony w 
oknie za jej plecami. Pozbierał kartki wysypane z teczki zawierającej dane z 
więzienia w 
Ardsmuir. Ardsmuir - ta informacja w pełni wystarczyła młodemu historykowi. 
Nawet jeżeli 
dokumenty, które akurat trzymał w dłoni, nie zawierały żadnej wiadomości o 
ostatecznym 
losie Jamiego Frasera, z pewnością zawierały wskazówkę, że należy zbadać 
historię twierdzy, 
aby dowiedzieć się czegoś więcej. Niewykluczone, że trzeba będzie zrobić jeszcze 
jeden nalot 
na szkockie archiwum albo nawet wybrać się do Londynu. Tak czy inaczej droga 
została już 
wyraźnie wytyczona.
Brianna zeszła akurat w chwili, gdy Roger zamykał za sobą drzwi gabinetu. 
Poruszał 
się z przesadną ostrożnością. W niemym pytaniu dziewczyna uniosła brew, a on z 
uśmiechem 
pokazał jej teczkę.
- Mamy go - odparł szeptem.
Brianna nic nie powiedziała, ale posłała Rogerowi uśmiech równie promienny, jak 
wstające za oknem słońce. 
Lake District
14
Geneva
Helwater, wrzesień1756
- Myślę - powiedział ostrożnie Grey - że powinien pan się zastanowić nad zmianą 
nazwiska.
Nie oczekiwał odpowiedzi. Przez cztery dni podróży Fraser nie odezwał się do 
niego 
ani słowem. Bez zwracania się do komendanta zdołał nawet ustalić zasady 
wspólnego 
korzystania z pokoi w gospodzie. Grey wzruszał tylko ramionami i zajmował łóżko. 
Fraser, 
nie obdarzał go nawet spojrzeniem, zawijał się w swój wyświechtany płaszcz i 
kładł się przed 
kominkiem. Grey za każdym razem myślał, że chyba mimo wszystko Fraser więcej 
korzystał 
na takim podziale miejsc do spania. Pchły i pluskwy grasujące w łóżku nigdy nie 
dawały mu 
spokojnie zasnąć.
- Po stracie syna pod Preston nasz nowy gospodarz nie jest dobrze nastawiony do 
Karola Stuarta ani do jego stronników - kontynuował, zwracając się w stronę 
stalowego 
profilu. Gordon Dunsany, młody kapitan w regimencie Boltona, był od Greya tylko 
parę lat 
starszy. Równie dobrze mogli razem zginąć w tamtej bitwie, jeśli major nie 
poległby podczas 
pamiętnego spotkania w lesie niedaleko Carryarrick. - Powinien pan się żarliwie 
modlić, żeby 
udało się ukryć fakt, iż jest pan Szkotem, a w dodatku góralem. Byłoby rozsądnie 
nie używać 
swojego nazwiska. Jest zbyt dobrze znane. Proszę posłuchać dobrej rady.
Kamienny wyraz twarzy Frasera nie zmienił się ani na jotę. Jamie trącił konia 
ostrogą 
i wyprzedził gniadego Greya, poszukując śladów traktu, zmytego przez niedawną 
powódź.
Było późne popołudnie, gdy przekroczyli most Ashness i zaczęli zjeżdżać w 
kierunku 
stawu Watenlath. Lake District nie umywa się do Szkocji, pomyślał Grey. A 
tutejsze góry są 
ospałe, spłaszczone, o łagodnych zboczach, nie surowo posępne jak szkockie 
turnie.
Staw Watenlath był ciemny i wzburzony wczesnojesiennym wichrem, na brzegach 
gęsto porośnięty turzycą i szuwarami. Tego lata na tym wilgotnym terenie deszcze 
okazały się 
bardziej obfite niż zwykle, tak że ponad wodę, która przelewała się przez 
brzegi, wystawały 
tylko wiotkie i obdarte z liści czubki gałązek podtopionych krzewów.
Na szczycie następnego wzgórza trakt rozdzielał się na dwie drogi. Fraser 
zatrzymał 
konia. Czekał na wskazanie, w którą stronę ma się skierować. Wiatr rozwiewał mu 
włosy. Nie 
związał ich tego ranka i płomienne kosmyki powiewały swobodnie w dzikim tańcu 
wokół 
głowy.
John William Grey jechał powoli ku szczytowi podmokłą ścieżką. Uniósł wzrok i 
spojrzał na Jamiego. Szkot stał na wierzchołku góry nieruchomo jak spiżowy 
posąg. Tylko 
czupryna falowała mu na wietrze. Anglik poczuł suchość w gardle i oblizał usta.
„O, Lucyferze, synu poranka...” - wyszeptał, ale powstrzymał się przed 
dokończeniem 
cytatu.
Dla Jamiego czterodniowa jazda do Helwater była torturą. Nagłe złudzenie 
wolności, 
połączone z przekonaniem o nieuchronności jej natychmiastowej utraty, wywołały w 
nim 
okropne przeczucie nieznanego przeznaczenia. Do tego dochodziły złość i smutek, 
że musiał 
opuścić swoich ludzi, oraz rozdzierająca tęsknota za górami Szkocji. Czy 
kiedykolwiek 
jeszcze do nich wróci? Odzwyczajony od siedzenia w siodle, chwilami miewał 
również 
gwałtowne ataki bólu mięśni. Zadręczał się tym wszystkim przez całą podróż. 
Tylko dlatego 
że dał słowo, powstrzymywał się od zamordowania majora Johna Williama Greya.
W uszach dźwięczały mu słowa komendanta, na wpół zagłuszone mocnym 
pulsowaniem rozwścieczonej krwi.
- Odbudowę twierdzy w dużym stopniu należy zawdzięczać wydajnej pomocy ze 
strony pana i pańskich ludzi. - W głosie Greya zabrzmiała nutka ironii. - 
Więźniowie będą 
przeniesieni w inne miejsce, a twierdzę Ardsmuir zajmą oddziały dwunastej 
brygady 
dragonów Jego Wysokości. Szkoci zostaną przetransportowani do Ameryki i 
sprzedani na 
służbę na okres siedmiu lat.
- Na służbę? Przecież to nie jest lepsze od niewolnictwa - odezwał się w końcu 
Jamie. 
Ameryka! Dziki kraj barbarzyńców. Aby tam dotrzeć, trzeba przepłynąć tysiące 
kilometrów 
pustego, spienionego morza. Służba w Ameryce równała się z wyrokiem dożywotniej 
banicji 
ze Szkocji.
- Służba okresowa nie oznacza niewolnictwa - zapewnił Grey. Jednak major też 
dobrze wiedział, że różnica była wyłącznie prawna. Okresowi poddani, o ile 
przeżyli, 
odzyskiwali wolność we wcześniej ustalonym terminie. W rzeczywistości byli 
niewolnikami. 
Właściciel mógł się z nimi źle obchodzić, wolno mu było ich chłostać lub 
przypalać żelazem 
według własnego widzimisię, a prawo zabraniało samowolnego opuszczania 
posiadłości.
- Pan nie zostanie odesłany z innymi. - Grey nie patrzył na Jamiego. - Jest pan 
nie 
tylko jeńcem wojennym, ale i zdrajcą. Wobec tego pański los zależał wyłącznie od 
woli Jego 
Wysokości. A król nie wyraził zgody, aby zamienić wyrok na deportację.
Jamiem miotały mieszane emocje. Wściekłości towarzyszył strach i smutek na myśl 
o 
losie jego ludzi. Jednak tliła się w nim również słaba iskierka niegodziwej 
ulgi, że niezależnie 
od tego, co go spotka, nie będzie musiał powierzyć siebie morzu. Zawstydzony 
spojrzał 
chłodno na Greya.
- Złoto - powiedział stanowczo. - O to chodzi, prawda? - Jak długo istniała 
najmniejsza szansa, że wyjawi, co wie o legendarnym skarbie, Korona Angielska 
nie pozwoli 
mu zginąć w szponach morskich demonów ani barbarzyńców z odległego kraju.
Major wciąż na niego nie patrzył. Wzruszył lekko ramionami, zupełnie jakby się z 
nim 
zgadzał.
- W takim razie dokąd mnie zabiorą? - wychrypiał. Powoli zaczął wracać do siebie 
po 
szoku wywołanym przekazanymi przez Greya wiadomościami.
Komendant zajął się porządkowaniem dokumentów. Był wczesny wrzesień i ciepły 
wiaterek, który powiał przez uchylone okno, uniósł leżące na stole papiery.
- Miejscowość nazywa się Helwater. Znajduje się w Lake District w Anglii. 
Zostanie 
pan zakwaterowany u lorda Dunsany’ego, aby mu służyć na każde żądanie. - Grey 
podniósł 
wzrok. Wyraz jasnoniebieskich oczu był nieodgadniony. - Mam odwiedzać pana co 
kwartał, 
aby kontrolować sytuację.
Zmierzył wzrokiem okryte czerwonym płaszczem plecy majora, gdy jechali gęsiego 
wąską dróżką. Aby nie myśleć o własnym nieszczęściu, Jamie wyobrażał sobie, jak 
morduje 
Greya. Niebieskie oczy komendanta staną się dzikie, nabiegną krwią i mocno się 
wybałuszą. 
Jamie bezlitośnie zaciśnie palce na smukłej szyi, potężne kciuki wbiją się w 
delikatną 
zaczerwienioną słońcem skórę. Drobne, lecz silnie umięśnione ciało majora stanie 
się w 
końcu wiotkie jak truchło królika. Jamie nieraz zabijał króliki gołymi rękami.
Wola Jego Wysokości, tak? Nie oszukają go. To sprawka Greya, złoto było tylko 
wymówką. Sprzedali go jako sługę, ale pozostawili na miejscu, gdzie Grey będzie 
mógł 
napawać się tym widokiem. Taka była zemsta majora.
Nocami, gdy po gospodach leżał na podłodze przed kominkiem, obolały na całym 
ciele, z przeszywającą ostrością docierało do niego każde drgnięcie, każdy 
szelest, każdy 
oddech mężczyzny śpiącego na łóżku za jego plecami. Odgłosy te dotykały go do 
żywego. 
Blada szarość jutrzenki jeszcze bardziej wzmagała jego furię. Pragnął, żeby Grey 
wstał i 
wykonał jakiś niestosowny gest. Wtedy Jamie mógłby rozładować swoją wściekłość i 
zabić 
majora. Ale Grey tylko chrapał.
Przejechali most Helvellyn, minęli kilka niesamowicie zarośniętych stawów. 
Czerwone i żółte liście klonów wirowały w powietrzu i opadały na lekko spocony 
grzbiet 
konia, muskając Jamiemu twarz łagodną, cichą pieszczotą.
Grey zatrzymał się i odwrócił w siodle. Dojechali. Teren opadał stromo ku 
dolinie, 
gdzie wznosiła się rezydencja na wpół ukryta wśród mieniących się kolorami 
jesieni drzew.
Jamie stał przed Helwater i straszną perspektywą życia w roli sługi. Potężny 
Szkot 
napiął mięśnie i trącił konia ostrogą mocniej, niż zamierzał.
Grey został przyjęty w salonie. Lord Dunsany wspaniałomyślnie wybaczył majorowi 
zaniedbany strój i brudne buty. Lady Dunsany, mała pulchniutka kobietka o 
wybladłych 
blond włosach, zachowywała się z przesadną gościnnością.
- Musisz się napić, Johnny! Luizo, kochanie, pójdź na górę po dziewczęta. Niech 
się 
przywitają z naszym gościem.
Lady Dunsany odwróciła się do lokaja, żeby mu wydać polecenia. Jego Lordowska 
Mość pochylił się nad kielichem w stronę Greya i wyszeptał:
- Przywiozłeś ze sobą tego szkockiego więźnia?
- Tak - odpowiedział Grey. Lady Dunsany, która pogrążyła się w żywej dyskusji z 
szefem służby na temat kolacji, nie mogła ich słyszeć, ale major wolał ściszyć 
głos. - 
Zostawiłem go w holu. Nie byłem pewien, co pan zamierza z nim zrobić.
- Mówiłeś, że zna się na koniach. Niech więc zostanie stajennym, jak 
proponowałeś. - 
Lord Dunsany zerknął na żonę, powoli obrócił się do niej plecami i ciągnął 
rozmowę tak, aby 
kobieta na pewno jej nie dosłyszała. - Nie powiedziałem Luizie, kim on jest - 
wymamrotał 
baronet. - W okresie powstania szkockich górali okolica była sparaliżowana ze 
strachu. Poza 
tym Luiza nigdy nie przebolała śmierci Gordona.
- Rozumiem. - Grey uspokajająco położył dłoń na ramieniu starszego mężczyzny. 
Podejrzewał, że Dunsany’owi też było bardzo ciężko po stracie syna, chociaż tak 
dzielnie się 
trzymał przez wzgląd na żonę i córki.
- Powiem, że to służący, którego mi poleciłeś. On... nie jest niebezpieczny, 
prawda? 
Mam na myśli... no, dziewczęta... - Lord Dunsany rzucił niespokojne spojrzenie w 
kierunku 
żony.
- W żadnym wypadku - zapewnił gospodarza Grey. - To człowiek honoru. Dał mi 
słowo. Nie wejdzie do domu ani nie opuści granic posiadłości bez pańskiego 
wyraźnego 
polecenia.
Helwater obejmowało ponad sześćset akrów. Leżało daleko do Szkocji. Przebywanie 
tu nie dawało wolności, ale chyba było lepsze od gnicia w ciasnych kamiennych 
celach 
Ardsmuir czy harówki w odległych koloniach.
Drzwi otworzyły się cicho i Lord Dunsany rozpromienił się na widok swoich dwóch 
córek.
- Pamiętasz Geneve, Johnny? - Popchnął gościa do przodu. - Isobel była jeszcze w 
pieluchach, kiedy ostatni raz nas odwiedziłeś. Jak ten czas leci! - Potrząsnął 
głową z lekką 
konsternacją.
Isobel miała czternaście lat, była niewysoka i tęgawa. Miała pucołowate policzki 
i 
blond włosy, zupełnie jak matka. Grey pamiętał Genevę jako kilkuletnią, chudą 
dziewczynkę. 
Prawie w niczym nie przypominała pełnej wdzięku siedemnastolatki, która w tej 
chwili 
podawała mu dłoń. Isobel była podobna do matki, Geneva wdała się w ojca, 
przynajmniej 
jeśli chodzi o wzrost i szczupłość sylwetki. Posiwiałe włosy lorda świeciły 
dawniej tym 
samym kasztanowym blaskiem, którym obecnie połyskiwały włosy starszej córki. 
Dziewczyna miała też jego szare, jasne oczy.
Panienki grzecznie przywitały gościa, ale najwyraźniej czym innym były 
zainteresowane.
- Tatusiu - Isobel pociągnęła ojca za rękaw. - W holu jest olbrzymi mężczyzna! 
Przyglądał się nam przez cały czas, gdy schodziłyśmy po schodach! Ma takie 
przeszywające 
spojrzenie!
- Kto to jest? - zapytała Geneva. Zachowywała się bardziej powściągliwie niż 
siostra, 
ale również była mocno zaintrygowana obecnością nieznajomego.
- To... nowy stajenny, którego John nam przywiózł - odpowiedział lord. - Rozkażę 
jednemu z lokai, aby go zaprowadził... - Przerwał na widok służącego we 
drzwiach.
- Sir - Lokaj wyglądał na przerażonego wiadomościami, które przynosił. - W holu 
jest 
Szkot! - Wskazał gwałtownie na milczącą postać, otuloną płaszczem, stojącą za 
jego plecami.
Nieznajomy postąpił parę kroków do przodu i uprzejmie skinął głową lordowi.
- Nazywam się Aleks MacKenzie - powiedział z lekkim szkockim akcentem. Z 
całkowitą powagą klęknął przed gospodarzem. - Wasz sługa, panie.
Człowiekowi przyzwyczajonemu do niełatwego życia na górskiej farmie w Szkocji 
albo do ciężkiej pracy w więzieniu zajęcie stajennego w stadninie w Lake 
District nie 
sprawiałoby kłopotu. Ale dla mężczyzny, który gnił w celi przez dwa miesiące, 
odkąd 
pozostałych wywieziono do kolonii, była to udręka. Przez pierwszy tydzień 
mięśnie znów 
musiały się przystosować do ciągłego wysiłku. Jamie co wieczór padał na słomiany 
siennik 
zbyt zmęczony, żeby choćby śnić.
Do Helwater przybył tak wyczerpany fizycznie i psychicznie, że początkowo 
patrzył 
na swoją nową sytuację jak na kolejne więzienie. Sam pomiędzy obcymi, daleko od 
gór 
Szkocji, równie skutecznie uwięziony przez swoje słowo, jak byłby przez kraty. Z 
każdym 
dniem zaczął jednak czuć, że jego ciało i umysł mają się lepiej. Organizm się 
wzmocnił, a 
emocje uspokoiły dzięki spokojnemu towarzystwu koni. Stopniowo odzyskiwał 
zdolność 
racjonalnego myślenia.
Jeśli nie cieszył się prawdziwą wolnością, miał przynajmniej powietrze, światło, 
przestrzeń, widok na góry oraz przepiękne konie, które hodował Dunsany. 
Pozostali stajenni i 
służący zachowywali w stosunku do niego ze zrozumiałą podejrzliwością. 
Pozostawiali go 
samego ze strachu przed jego wielkością i ponurym wyrazem twarzy. Wiódł samotną 
egzystencję, ale już dawno zaakceptował fakt, że nie będzie inaczej.
Na Helwater spadł lekki śnieg i nawet oficjalna wizyta majora Greya na Boże 
Narodzenie, choć krępująca i wywołująca napięcie, nie zakłóciła rosnącego 
poczucia 
zadowolenia Jamiego.
Po cichu załatwił wszystko, co się dało, żeby móc porozumiewać się z Jenny i 
Ianem. 
Czasami pośrednimi drogami dochodziły do niego listy od rodziny. Dla 
bezpieczeństwa 
niszczył je zaraz po przeczytaniu. Jedyną pamiątką przypominającą Jamiemu dom 
był 
bukowy różaniec. Nosił go na szyi, pod koszulą.
Wielokrotnie w ciągu dnia dotykał małego krzyżyka i przyzywał obraz twarzy 
jakiejś 
ukochanej osoby. Krótko modlił się za siostrę Jenny, za Iana i dzieci: za 
swojego imiennika, 
Jamiego, za Maggie i za Katherine Mary, za bliźniaki, Michaela i Janet, oraz za 
małego Iana. 
Modlił się także za ludzi z Lallybroch i z Ardsmuir. Jednak pierwszą modlitwą 
rano i ostatnią 
wieczorem zawsze poświęcał Claire.
- Panie, spraw, aby była bezpieczna. Ona i dziecko.
Kiedy minęły śniegi i świat zajaśniał wiosną, codzienną egzystencję Jamiego 
Frasera 
zakłócało tylko jedno - obecność lady Genevy Dunsany.
Ładna i zepsuta panna była przyzwyczajona, że dostawała wszystko, czego 
zapragnęła. Bardzo dobrze jeździła konno, ale miała tak ostry język i takie 
zachcianki, że 
stajenni ciągnęli kłosy, aby wylosować tego, na kogo spadnie przykry obowiązek 
towarzyszenia jej w przejażdżce.
Po pewnym czasie lady Geneva sama wybrała swojego towarzysza - Aleksa 
MacKenziego.
- Nonsens - odparła, gdy najpierw odwoływał się do jej rozsądku, a potem skarżył 
na 
przejściową niedyspozycję, aby uniknąć jazdy w brzydką pogodę u podnóża wzgórz, 
położonych ponad Helwater. Genevie nie wolno było wybierać się tam konno z 
powodu 
zdradzieckich ścieżek i niebezpiecznych mgieł. - Nie bądź głupi. Nikt nas nie 
zobaczy. No, 
chodź! - Zanim zdążał ją powstrzymać, brutalnie trąciła swoją kobyłę ostrogami 
między żebra 
i zaśmiała się do niego przez ramią.
Jej zauroczenie Jamiem było oczywiste. Pozostali stajenni uśmiechali się od ucha 
do 
ucha i rzucali pod nosem złośliwe uwagi, gdy tylko wchodziła do stajni. Fraser 
miał dużą 
ochotę dać pannie porządnego kopniaka, ale jak dotąd udawało mu się opanować. Na 
wszystkie próby zbliżenia odpowiadał wymownym chrząknięciem.
Miał nadzieję, że wcześniej lub później Geneve zmęczy takie traktowanie i 
przeniesie 
swoją uwagę na innego stajennego. Albo, o co prosił Boga, niedługo wyjdzie za 
mąż i 
wyjedzie daleko od Helwater.
Był jeden z nielicznych słonecznych i całkiem suchych dni w Lake District. Jamie 
postanowił zdjąć koszulę. Czuł się bezpiecznie na polu położonym wysoko w 
górach, gdzie 
za jedyne towarzystwo miał Bess i Blossom, flegmatyczne konie pociągowe.
Klacze były stare i przyzwyczajone do pracy. Fraser musiał jedynie od czasu do 
czasu 
ściągać wodze, żeby szły prosto. Roztrząsacz obornika wykonany z drewna, nie jak 
starsze 
typy z kamienia czy metalu, miał wąskie szczeliny między poszczególnymi deskami, 
wypełnione dobrze przegniłym gnojem. Nawóz wysypywał się nieprzerwanie podczas 
obrotów maszyny.
Jamiemu podobało się to urządzenie. Będzie musiał opowiedzieć o nim Ianowi i 
narysować szkic. Wkrótce powinni przyjechać Cyganie; wszystkie dziewczyny z 
kuchni i 
chłopcy stajenni o tym mówili. Może znajdzie czas, żeby dopisać jeszcze kilka 
słów do listu, 
zanim wyśle cały plik stron poprzez tę bandę włóczęgów. Dostarczenie listu mogło 
trwać 
miesiąc, trzy albo nawet pół roku. W końcu korespondencja przebywała długą drogę 
do gór 
Szkocji. Przechodziła z rąk do rąk, aż docierała do siostry w Lallybroch, która 
słono płaciła za 
jej odbiór.
Odpowiedzi z Lallybroch szły tą samą anonimową drogą. Jamie był więźniem 
Korony, więc wszelkie pisma, jakie wysyłał czy otrzymywał, powinien kontrolować 
lord 
Dunsany. Fraser poczuł podniecenie na myśl o wieściach z Lallybroch. Spróbował 
się jednak 
uspokoić, bo przecież tym razem mogło nic do niego nie przyjść.
- Prr! - krzyknął bez powodu. Bess i Blossom dobrze widziały kamienny mur. W tym 
miejscu należało wykonać męczący obrót. Bess zastrzygła uchem i parsknęła. Jamie 
się 
roześmiał.
- No, wiem... - Lekko szarpnął wodze. - Ale płacą mi za pokrzykiwanie na was.
Ustawił konie w nowej bruździe i ruszył dalej, do stojącego na skraju pola wozu, 
wypełnionego po brzegi obornikiem, którym uzupełniał roztrząsacz. Słońce 
świeciło Jemiemu 
w twarz. Przymknął oczy. Na nagiej piersi i ramionach czuł błogie ciepło.
Kwadrans później wysoki dźwięk końskiego radosnego rżenia wyrwał Szkota z 
letargu. Jamie otworzył oczy. Dokładnie między uszami Blossom zobaczył jeźdźca. 
Ktoś 
kłusował ścieżką z położonego poniżej wybiegu dla koni. Jamie szybko wciągnął 
koszulę 
przez głowę.
- Przy mnie nie musisz być taki skromny, MacKenzie - powiedziała Geneva Dunsany 
ostrym, lekko zasapanym głosem. Ściągnęła wodze klaczy i zaczęła iść stępa obok 
maszyny.
Miała na sobie elegancki strój, a przy szyi broszkę z kwarcu. Policzki 
zarumieniły jej 
się mocno, chociaż nie było aż tak gorąco.
- Co robisz? - zapytała po kilku minutach ciszy.
- Rozrzucam gówno, panienko - odpowiedział precyzyjnie, nie patrząc na Geneve.
Jechała w milczeniu jeszcze przez połowę pola, zanim znowu podjęła rozmowę.
- Wiesz, że wydają mnie za mąż?
Wiedział. Cała służba mówiła o tym od miesiąca. Lokaj Richards był akurat w 
bibliotece, gdy z Derwentwater przyjechał prawnik, żeby spisać kontrakt ślubny. 
Lady 
Geneve poinformowano o całym przedsięwzięciu dopiero dwa dni temu. Według 
pokojówki 
Betty panienka nie przyjęła tej wiadomości najlepiej.
Fraser tylko chrząknął.
- Za Ellesmere’a - wyjaśniła. Policzki jeszcze bardziej jej się zaogniły, a usta 
zacisnęły.
- Życzę dużo szczęścia. - Jamie ściągnął krótko wodze, kiedy dotarli do końca 
pola, 
zanim Bess zdążyła się zatrzymać. Nie miał ochoty ciągnąć dalej rozmowy z 
przewrotną lady 
Geneva.
- Szczęście! - krzyknęła. Jej wielkie szare oczy błysnęły groźnie. Klepnęła się 
dłonią 
po udzie. - Szczęście! Poślubić mężczyznę tak starego, że mógłby być moim 
dziadkiem?
Jamie powstrzymał się od głośnego wyrażenia swoich podejrzeń, że szansę na 
szczęście hrabiego Ellesmere’a były jeszcze bardziej ograniczone niż jej własne.
- Proszę mi wybaczyć, panienko - szepnął tylko i obszedł dziewczynę od tyłu, 
żeby 
odwiązać roztrząsacz.
Zeskoczyła z konia i poszła za Jamiem.
- To plugawa transakcja! Mój ojciec mnie po prostu sprzedaje. Ani trochę się o 
mnie 
nie troszczy, inaczej nigdy by mi nie narzucił takiej partii! Nie uważasz, że 
jestem potwornie 
wykorzystywana?
Wręcz przeciwnie. Jamie sądził, że lord Dunsany, najbardziej oddany ojciec, 
jakiego 
znał, najprawdopodobniej znalazł najlepszą możliwą partię dla swojej zepsutej 
starszej córki. 
Hrabia Ellesmere był starym człowiekiem. Istniała duża szansa, że w ciągu kilku 
lat Geneva 
zostanie niezmiernie bogatą młodą wdową i w dodatku hrabiną. Z drugiej jednak 
strony takie 
plany mogły nie znaczyć wiele dla upartej pannicy. Zawziętej, zepsutej, 
siedemnastoletniej 
suki, poprawił się w myślach, widząc rozdrażnienie Genevy.
- Jestem pewien, że ojciec panienki zawsze działa w jej najlepszym interesie - 
odparł 
sztywno. Czy ta mała diablica nie pójdzie sobie w końcu, dodał w duchu.
Nie poszła. Zrobiła kokieteryjną minę i stanęła tuż przy Jamiem. Przeszkadzała 
mu w 
otwarciu luka ładownego roztrząsacza.
- Ale ślub z takim wysuszonym, starym dziadem? - krzyknęła za nim. - Co za 
nieczułość oddawać mnie tej wstrętnej kreaturze. - Wspięła się na palce i 
spojrzała prosto na 
Jamiego. - Ile masz lat, MacKenzie?
Serce zamarło mu na moment.
- Jestem od panienki dużo starszy - odparł zdecydowanie. - Przepraszam... - 
Wyminął 
Geneve tak, aby tylko jej nie dotknąć, i podszedł do wozu z obornikiem. Słusznie 
podejrzewał, że teraz dziewczyna za nim nie pójdzie.
- Ale nie jesteś jeszcze zasuszonym staruszkiem? - Stała na wprost Jamiego. 
Osłoniła 
sobie oczy dłonią, jakby patrzyła w słońce. Zerwał się lekki wiatr. Kosmyki 
kasztanowych 
włosów unosiły się wokół jej twarzy. - Byłeś kiedyś żonaty, MacKenzie?
Zgrzytnął zębami. Naszła go pokusa, aby wysypać na tę kasztanową główkę całą 
furę 
gnoju. Powstrzymał się jednak i wbił łopatę w stertę obornika.
- Tak - odparł nieprzyjemnym tonem.
Lady Geneva nie przejmowała się uczuciami innych.
- Dobrze - powiedziała zadowolona. - W takim razie wiesz, co robić.
- Co robić? - Przestał kopać. Stał nieruchomo ze stopą opartą na łopacie.
- W łóżku - wyjaśniła spokojnie. - Chcę, żebyś mnie posiadł.
Był zaszokowany. Wyobraził sobie elegancką lady Geneve, ze spódnicami 
zarzuconymi na twarz, rozwaloną na kupie gnoju.
Upuścił łopatę.
- Tutaj? - Zaśmiał się.
- Nie, pacanie - powiedziała zniecierpliwiona. - W łóżku. W mojej sypialni.
- Postradałaś rozum - odparł chłodno. Czuł, że szok powoli ustępuje. - To 
znaczy, 
pomyślałbym, że postradałaś, gdybyś w ogóle go kiedyś miała.
Twarz jej spurpurowiała, oczy zmrużyły się ze złości.
- Jak śmiesz tak do mnie mówić?
Jamie odpowiedział gwałtownie:
- Żeby taka dziewczynka, co się ledwie od cycka oderwała, składała nieprzyzwoite 
propozycje dwa razy starszemu mężczyźnie? I to stajennemu jej własnego ojca? - 
dodał. 
Przypominał również sobie, że ta okropna dziewczyna była córką lorda, a on, 
Jamie, był tylko 
stajennym. - Proszę panienkę o wybaczenie - powiedział w końcu. Z dużym 
wysiłkiem 
hamował wściekłość. - Słońce praży dzisiaj bardzo mocno i na pewno trochę 
otumaniło umysł 
panienki. Myślę, że lepiej natychmiast wrócić do domu i poprosić pokojówkę o 
zrobienie 
zimnego okładu.
Lady Geneva tupnęła eleganckim bucikiem.
- Mój umysł w najmniejszym stopniu nie jest otumaniony!
Zadarła brodę i bezczelnie wpatrywała się w Jamiego. Podbródek miała mały i 
szpiczasty. Podobne zęby. Wyraz skrajnej determinacji na twarzy nadawał jej 
wygląd 
prawdziwej magiery.
- Posłuchaj - powiedziała. - Nie jestem w stanie zapobiec temu wstrętnemu 
małżeństwu. Ale byłabym... - przerwała na chwilę - byłabym szalona, gdybym 
pozwoliła, aby 
moje dziewictwo zostało oddane takiemu ohydnemu, zdeprawowanemu potworowi jak 
Ellesmere! - Dokończyła zdecydowanym tonem.
Jamie potarł ręką usta. Wbrew sobie poczuł do Genevy pewną sympatię. Jednak on 
byłby jeszcze bardziej szalony, gdyby pozwolił tej małej maniaczce wciągnąć się 
w jej 
problemy.
- Bardzo dziękuję panience za zaszczyt - odezwał się w końcu z dużą dozą ironii 
- ale 
naprawdę nie mogę...
- Właśnie, że możesz. Tak powiedziała Betty. - Dziewczyna otwarcie popatrzyła na 
rozporek Szkota.
Jamiego zamurowało. Przez chwilę wydawał z siebie tylko niezrozumiałe 
prychnięcia. 
W końcu wziął głęboki oddech i przemówił z największą stanowczością, na jaką go 
było stać:
- Betty nie ma żadnych podstaw, żeby się wypowiadać o moich możliwościach. Nie 
przyłożę do tego ręki!
Geneva parsknęła śmiechem.
- Więc nie poszedłeś z nią do łóżka? Mówiła, że tego nie zrobiłeś, ale myślałam, 
iż 
próbuje tylko uniknąć lania. To dobrze. Chyba nie mogłabym dzielić mężczyzny z 
moją 
pokojówką.
Westchnął ciężko. Uduszenie lub uderzenie dziewczyny w głowę łopatą niestety nie 
wchodziło w rachubę. Ognisty temperament Jamiego powoli się uciszał. Mogła się 
zachowywać skandalicznie, ale przecież nie była w stanie go zmusić, by poszedł z 
nią do 
łóżka.
- Do widzenia, panienko - powiedział tak grzecznie, jak tylko potrafił. Odwrócił 
się do 
Genevy plecami i zaczął nakładać obornik na roztrząsacz.
- Jeśli tego nie zrobisz, powiem ojcu, że się do mnie zalecałeś - odparła 
słodko. - 
Wychłoszcze cię tak, aż zsiniejesz.
To dla mnie nie pierwszyzna, pomyślał Jamie i mimowolnie wzruszył ramionami. 
Geneva nawet się nie domyślała, co Szkot przeszedł. Odkąd przybył do 
posiadłości, ze 
wszystkich sił starał się nie zdejmować koszuli w czyjejkolwiek obecności.
Delikatnie obrócił głowę i zmierzył pannę spojrzeniem. W oczach lśnił jej blask 
triumfu.
- Lord Dunsany może nie zna mnie zbyt dobrze - powiedział. - Ale za to panienkę 
zna 
od urodzenia. Niech mu panienka mówi, co chce. I niech panienkę szlag trafi!
Napuszyła się jak kogut, aż jej twarz stała się purpurowa ze złości.
- A więc tak? - krzyknęła. - Dobrze, spójrz więc na to i niech ciebie szlag 
trafi! - Z 
kieszeni pod żakietem wyciągnęła gruby list, którym zaczęła machać Jamiemu przed 
nosem. 
Fraser natychmiast rozpoznał zdecydowany charakter pisma siostry.
- Proszę mi to oddać! - Błyskawicznie zeskoczył z wozu, ale Geneva okazała się 
szybsza. Siedziała w siodle, zanim zdążył ją złapać. W jednej dłoni trzymała 
lejce, w drugiej 
list.
- Chcesz to, prawda?
- Oddawaj! - Czuł taką wściekłość, że teraz naprawdę mógł zrobić dziewczynie 
krzywdę. Niestety, kobyła Genevy wyczuła jego napięcie i szybko się cofnęła. 
Parskając, 
niespokojnie przestępowała z nogi na nogę.
- Ani mi się śni. - Rzuciła mu kokieteryjne spojrzenie. Rumieniec złości powoli 
znikał 
z jej twarzy. - Muszę przekazać ten list ojcu. Z pewnością powinien wiedzieć, że 
jego służba 
prowadzi tajną korespondencję. Czy Jenny to twoja ukochana?
- Czytałaś ten list? Dziwka!
- O jaki język. - Strofująco pomachała kartką. - Pomaganie rodzicom i 
zawiadamianie 
ich o występkach służby to mój obowiązek. Jestem posłuszną córką. Bez słowa 
protestu 
podporządkowuję się woli mamy i taty. Nawet jeśli chodzi o moje małżeństwo. - 
Pochyliła się 
nad łękiem. Na jej twarzy pojawił się kpiący uśmieszek i gniew. Jamie zrozumiał, 
że cała 
sytuacja sprawia złośliwej dziewczynie dużą przyjemność.
- Mam nadzieję, że papa uzna tę lekturę za interesującą - powiedziała. - 
Szczególnie 
fragment dotyczący złota, które ma zostać wysłane do Lochiel we Francji. 
Wspomaganie 
wrogów Korony to zdrada. No, no. - Pokiwała głową i mlasnęła psotnie językiem. - 
Jaka 
niegodziwość.
Jamie czuł, że zaraz pęknie z wściekłości. Czy ta dziewczyna w ogóle miała 
pojęcie, 
ile żyć ludzkich zależy od jej posunięcia? Jenny, Iana, ich sześciorga dzieci, 
wszystkich 
dzierżawców w Lallybroch z rodzinami - a może nawet życie posłańców, którzy 
przenosili 
wiadomości i pieniądze między Szkocją a Francją.
Jamie kilkakrotnie głośno przełknął ślinę.
- Dobrze - powiedział w końcu i uśmiechnął się całkiem naturalnie. Zdał sobie 
sprawę, 
jak bardzo młodziutka jest Geneva. Ale ukąszenie małej żmii może się okazać 
równie 
jadowite, jak dużej.
- Świetnie. - Popatrzyła na niego z powagą. - Oddam ci list po fakcie i nigdy 
nikomu 
nie powiem, co się w nim znajdowało. Obiecuję.
- Dziękuję. - Starał się zebrać wszystkie myśli, żeby ułożyć jakiś sensowny 
plan. 
Sensowny? Wejść do domu swojego pana i pozbawić jego córkę dziewictwa? Nigdy nie 
miał 
tak beznadziejnej perspektywy.
- Dobrze - powtórzył. - Musimy być ostrożni. - Z przerażeniem uświadomił sobie, 
że 
dał się wciągnąć w spisek.
- Nie martw się, mogę odesłać pokojówkę, a lokaj dużo pije i zawsze zasypia 
przed 
dziesiątą.
- W porządku. - Miał wrażenie, że skręca się mu żołądek. - Powinnaś też wybrać 
bezpieczny dzień.
- Bezpieczny dzień? - Nie zrozumiała.
- W tygodniu po tym, jak skończy ci się okres - odparł bez ogródek. - Jest wtedy 
mniejsza szansa, że będziesz miała dziecko.
- Och! - Zarumieniła się, ale spojrzała na Jamiego z zainteresowaniem.
Przyglądali się sobie w milczeniu przez długą chwilę, nagle połączeni wspólną 
wizją 
przyszłości.
- Dam ci znać - odparła w końcu. Zawróciła konia i pogalopowała przez pole tak, 
że 
spod kopyt klaczy bryzgały fontanny świeżego błota.
Przeklinając cicho, ale potoczyście, skradał się pod rzędem modrzewi. Na 
szczęście 
księżyc nie świecił zbyt jasno. Jednym susem przemierzył parę metrów otwartego 
trawnika i 
wpadł po kolana w kwiaty na rabatce.
Podniósł wzrok na ogromną ścianę domu. Dobrze, w oknie stała świeczka. Umówiony 
znak. Na wszelki wypadek jeszcze raz policzył okna. Boże, zmiłuj się, gdyby 
wybrał zły 
pokój. Boże, zmiłuj się też, jeśli jest to ten właściwy, pomyślał rozpaczliwie. 
Mocno chwycił 
szare pnącze, które porastało mur.
Liście zaszeleściły, jakby zerwał się huragan. Łodygi, chociaż grube, 
zaskrzypiały i 
alarmująco wygięły się pod ciężarem potężnego Szkota. Jamiemu nie pozostawało 
nic innego, 
tylko wdrapać się jak najszybciej. Musiał też być przygotowany na konieczność 
natychmiastowego zniknięcia w ciemnościach, jeśli jedno z okien otworzyłoby się 
nagle.
Do małego balkonu dotarł zdyszany, z łomoczącym sercem, zlany potem pomimo 
chłodu nocy. Znieruchomiał na moment, samotny pod bladymi, wiosennymi gwiazdami. 
Wykorzystał tę chwilę, by znów skląć w duchu Geneve Dunsany. Wreszcie otworzył 
drzwi.
Czekała na przybysza. Dobrze słyszała jego wspinaczkę po bluszczu. Wstała się z 
krzesła i podeszła do Jamiego. Podbródek trzymała wysoko zadarty. Kasztanowe 
włosy luźno 
spadały jej na ramiona.
Miała na sobie białą koszulę nocną ze zwiewnego materiału, związaną pod brodą 
jedwabną wstążką. Strój Genevy w niczym nie przypominał ubioru przeznaczonego do 
spania 
dla skromnej młodej panienki. Jamie ze zdumieniem uświadomił sobie, że założyła 
koszulę 
przygotowaną na noc poślubną.
- A więc przyszedłeś. - Dosłyszał nutę triumfu w jej głosie, ale także lekkie 
drżenie. 
Czyżby trochę się go bała?
- Nie miałem wyboru - odparł krótko i odwrócił się, by zamknąć drzwi balkonowe.
- Chcesz odrobinę wina? - spytała z wymuszoną uprzejmością. Podeszła do stolika, 
na 
którym stała karafka z dwoma kieliszkami.
W jaki sposób zdołała to zdobyć?, zastanawiał się Jamie. Nieważne, rzeczywiście 
miał 
ochotę się napić. Skinął głową i przyjął pełny kielich.
Sącząc wino, przyglądał się dziewczynie ukradkiem. Koszula nocna w niewielkim 
stopniu skrywała ciało. Początkowy strach ogarniający Jamiego, że nie zdoła 
wykonać 
zadania, zniknął niepostrzeżenie. Geneva miała szczupłą budowę, wąskie biodra i 
małe piersi, 
ale nie ulegało wątpliwości, że była kobietą.
Wypił wino i odstawił kieliszek. Nie ma na co czekać, pomyślał.
- List - rzucił obcesowo.
- Po - odparła i zacisnęła usta.
- Teraz albo wychodzę. - Odwrócił się do okna.
- Poczekaj! - Spojrzał na nią przez ramię ze zniecierpliwieniem i oburzeniem.
- Nie ufasz mi? - zapytała. Starała się nadać swojemu głosowi ujmujący i 
pociągający 
ton.
- Nie - przyznał bez ogródek.
Popatrzyła na niego ze złością i wydęła dolną wargę, ale Jamie z kamienną miną 
wciąż stał odwrócony przodem do okna.
Z koszyka z drobiazgami do haftowania spod robótek wyjęła list i rzuciła go na 
szafkę.
Skwapliwie podniósł i rozwinął kartki, żeby sprawdzić, czy rzeczywiście dostał 
właściwy list. Poczuł napływ furii i jednocześnie ulgę na widok złamanej 
pieczęci i 
znajomego, schludnego pisma Jenny.
- No? - Zniecierpliwiony głos Genevy wyrwał go z lektury. - Odłóż to i chodź 
tutaj, 
Jamie. Jestem gotowa. - Siedziała na łóżku. Rękoma obejmowała kolana.
Zesztywniał i obrzucił ją zimnym spojrzeniem.
- Nie zwracaj się do mnie tym imieniem - warknął. Jeszcze wyżej uniosła 
szpiczasty 
podbródek i zmarszczyła wyskubane brwi.
- Dlaczego? Twoja siostra tak do ciebie mówi.
Zawahał się przez chwilę. Potem z rozmysłem odłożył list i schylił się, żeby 
rozwiązać 
sznurówki bryczesów.
- Obsłużę cię należycie - zapewnił. - Przez wzgląd na mój honor jako mężczyzny i 
twój jako kobiety. Ale... - Podniósł głowę i utopił wzrok w jej oczach. - ... 
Fakt, że podłym 
podstępem ściągnęłaś mnie do swojego łóżka, nie daje ci jeszcze prawa mówić do 
mnie 
Jamie. - Stał przed nią beznamiętnie. W końcu ledwo dostrzegalnie skinęła głową 
i spuściła 
wzrok na kołdrę.
Palcem rysowała wzór na poszwie.
- W takim razie, jak mam cię nazywać? - zapytała cicho po chwili. - Nie mogę 
zwracać się do ciebie MacKenzie!
Kąciki jego ust uniosły się lekko, kiedy tak patrzył na Geneve. Wyglądała jak 
mała 
dziewczynka - skulona w sobie, z rękoma splecionymi wokół kolan i z pochyloną 
głową. 
Westchnął.
- Mów do mnie Aleks. To także jest moje imię.
Skinęła głową bez słowa. Włosy opadły jej na twarz. Jamie mógł jednak dostrzec 
krótki błysk szarych oczu, gdy dziewczyna zerknęła na niego spod kasztanowej 
zasłony.
- W porządku - burknął. - Możesz na mnie patrzeć. - Zdjął bryczesy razem ze 
skarpetkami. Starannie przewiesił spodnie przez poręcz krzesła. Zaczął 
rozwiązywać koszulę. 
Cały czas czuł na sobie spojrzenie panny, wciąż nieśmiałe, jednak już 
bezpośrednie. 
Podświadomie, tuż przed zdjęciem koszuli odwrócił się twarzą do Genevy, aby 
oszczędzić jej 
widoku swoich pleców.
- Och! - wydała cichy okrzyk. Jamie przestał się rozbierać.
- Coś nie tak? - zapytał.
- Nie, nic... To znaczy... chodzi o to, że się nie spodziewałam... - Włosy znów 
zakryły 
jej twarz. Jamie zdążył jednak zobaczyć zdradziecki rumieniec na bladych 
policzkach.
- Nigdy nie widziałaś nagiego mężczyzny?
Kasztanowa głowa wykonała kilka ruchów w przód i w tył.
- Widziałam - powiedziała niepewnie dziewczyna. - Tylko... to... nie było...
- No, z reguły nie jest - odparł rzeczowo i usiadł obok Genevy na łóżku. - Chyba 
że 
ktoś chce się kochać.
- Rozumiem - powiedziała bez większego przekonania.
Jamie spróbował się uśmiechnąć, żeby dodać dziewczynie trochę otuchy.
- Nie bój się. Już większy nie będzie. I nic się nie stanie, jeśli go dotkniesz. 
- W 
każdym razie miał taką nadzieję. Siedzenie tuż obok na wpół nagiej dziewczyny 
mocno 
osłabiało jego umiejętność samokontroli. Zdradzieckie, wygłodzone ciało w ogóle 
się nie 
przejmowało tym, że siedemnastoletnia panna jest samolubną szantażystką. Geneva 
odrzuciła 
jednak propozycję. Przesunęła się trochę w stronę ściany, ale nie spuszczała ze 
Szkota 
wzroku. Jamie podrapał się po brodzie, pełen wątpliwości.
- Wiesz, jak to się robi?
Spojrzenie młodziutkiej arystokratki pozostało czyste i szczere, mimo że 
policzki 
zapłoniły się.
- No, myślę, że tak jak konie.
Skinął głową. Poczuł ból na wspomnienie, że we własną noc poślubną też się 
spodziewał, iż będzie podobnie jak u koni.
- Coś w tym stylu - powiedział i odchrząknął. - Ale wolniej i delikatniej - 
dodał na 
widok lękliwego wyrazu twarzy pannicy.
- Och, to dobrze. Niania i pokojówki opowiadały różne historie o... mężczyznach, 
o 
wychodzeniu za mąż... i to wszystko... brzmiało raczej przerażająco. - Ciężko 
przełknęła 
ślinę. - Cz-czy bardzo będzie bolało? - Podniosła gwałtownie głowę i spojrzała 
Jamiemu 
prosto w oczy. - Jeśli tak... trudno - dokończyła odważnie. - Wolałabym jednak 
wiedzieć, 
czego mam się spodziewać. - Nieoczekiwanie znów poczuł do niej odrobinę 
sympatii. Geneva 
była zepsuta, samolubna i lekkomyślna, ale miała charakter. A Jamie bardzo cenił 
odwagę.
- Myślę, że nie - powiedział. - Jeśli poświęcę trochę czasu, żeby cię 
przygotować... 
Jeśli będzie mógł poświęcić trochę czasu, poprawił się w myślach.
- Sądzę, że wszystko pójdzie dobrze, i nie zaboli bardziej niż uszczypnięcie. - 
Uszczypnął ją w ramię. Podskoczyła i potarła lekko zaczerwienioną skórę, ale 
uśmiechnęła 
się.
- To mogę znieść.
- Boli tylko za pierwszym razem - zapewnił.
Skinęła głową. Po chwili wahania przysunęła się do Jamiego i wyciągnęła 
nieśmiało 
palec.
- Mogę cię dotknąć?
Roześmiał się, ale szybko zdławił głos.
- Sądzę, że będziesz musiała, moja pani, jeśli mam zrobić to, o co mnie 
prosiłaś.
Przesunęła dłonią po jego ramieniu tak delikatnie, że poczuł łaskotki. Dostał 
gęsiej 
skórki. Geneva stopniowo nabierała pewności siebie. Objęła palcami przedramię 
Jamiego.
- Jesteś całkiem... duży.
Uśmiechnął się, ale pozostał w bezruchu. Pozwalał, żeby dziewczyna poznawała 
jego 
ciało tak długo, jak miała na to ochotę. Pogłaskała go po udzie i biodrze. 
Poczuł, że napinają 
mu się mięśnie brzucha. Smukłe palce zbliżyły się do blizny po długiej szarpanej 
ranie, która 
biegła przez całą długość lewego uda. Geneva cofnęła rękę.
- Nie bój się - uspokoił pannę. - Już mnie nie boli. - Powoli przesunęła palcami 
wzdłuż 
blizny.
Ciekawskie dłonie, coraz bardziej śmiałe, ześlizgnęły się po szerokich 
ramionach, po 
plecach i... zamarły w przerażeniu. Zamknął oczy. Czekał. Dziewczyna w milczeniu 
przeszła 
na tył łóżka. Nagle westchnęła cicho i zaczęła łagodnie pieścić zmaltretowane 
plecy.
- Nie bałeś się, gdy powiedziałam, że każę cię wychłostać? - Jej głos brzmiał 
dziwnie 
ochryple.
Milczał. Oczy wciąż miał przymknięte.
- Teraz już się nie boję - odparł po chwili. W rzeczywistości właśnie zaczynał 
się 
obawiać, czy długo jeszcze zdoła utrzymać ręce z dala od Genevy i czy będzie 
potrafił 
potraktować ją z należytą delikatnością. Czuł kłujący ból pod powiekami i 
pulsującą w 
skroniach krew.
Dziewczyna zeszła z łóżka i stanęła przed Jamiem. Potężny Szkot zerwał się na 
równe 
nogi i obrzucił ją takim spojrzeniem, że cofnęła się o krok. Wyciągnął ręce i 
położył jej na 
ramionach.
- Czy teraz ja mogę dotknąć ciebie, moja pani? - Słowa były kpiące, ale dotyk 
nie. 
Dziewczynie zabrakło tchu, więc tylko skinęła głową.
Objął Geneve. Przytulił ją do piersi i pozostał w bezruchu, dopóki oddech panny 
się 
nie uspokoił. Nigdy w życiu nie wziął w ramiona kobiety, do której nic nie czuł. 
Jednak tym 
razem nie było mowy o miłości, nie mogło być, dla dobra młodziutkiej 
arystokratki. Jamiem 
targały różne emocje: czułość, litość, wściekłość oraz strach. Ale przede 
wszystkim czuł 
niesamowitą żądzę, która kleszczami wbiła się w jego krocze. Wstydził się swojej 
własnej 
męskości, mimo że musiał uznać jej siłę. Ze wstrętem do samego siebie ujął w 
dłonie twarz 
pięknej nastolatki.
Pocałował Geneve delikatnie i krótko. Potem trochę dłużej. Zadrżała, kiedy 
rozwiązał 
jej koszulę i zsunął zwiewny materiał na ziemię. Wziął dziewczynę na ręce i 
położył na łóżku.
Sam ułożył się obok kochanki. Jedną rękę wsunął jej pod plecy, drugą pieścił 
piersi. 
Przykrywał je dłonią tak, aby mogła na równi z nim poczuć ich ciężar i ciepło.
- Powinno się oddawać hołd twojemu ciału - powiedział łagodnie, kreśląc 
niewielkie 
kręgi wokół sutków. - Jesteś piękna i masz do tego prawo.
Początkowo oddychała krótko i łapczywie, ale po chwili się rozluźniła. Wszelkie 
ruchy Jamie wykonywał możliwie wolno. Delikatnie głaskał i całował każdy 
fragment 
cudownego ciała. Nie lubił tej dziewczyny, nie chciał się tutaj znaleźć, nie 
chciał tego robić, 
ale... upłynęły już trzy lata, odkąd ostatni raz dotykał kobietę.
Próbował oszacować, kiedy Geneva stanie się już gotowa. Ale jak, do diabła, mógł 
to 
zgadnąć? Była zarumieniona i zadyszana, ale po prostu leżała jak porcelanowy 
przedmiot 
wystawiony na pokaz. Przeklęta dziewczyna. Niech jakoś da mu znać!
Drżącą ręką podrapał się po głowie. Usiłował zdławić w sobie mieszane uczucia, 
które 
narastały w nim z każdym uderzeniem serca. Czuł złość, przerażenie i niesamowite 
pobudzenie, ale to wszystko tylko utrudniało mu zadanie. Zamknął oczy i wziął 
głęboki 
oddech, żeby znów działać spokojnie i delikatnie.
Ależ oczywiście! Nie mogła mu okazać swojej gotowości. Nigdy wcześniej nie 
dotknęła przecież mężczyzny. Składając Jamiemu nienormalną propozycję, obdarzyła 
go 
cholernym, nieusprawiedliwionym zaufaniem, że sam dobrze pokieruje całą sprawą!
Delikatnie wsunął dziewczynie dłoń między uda. Nie rozchyliła ich dla niego, ale 
też 
nie stawiała oporu. Jej krocze było lekko wilgotne. Może należało to zrobić 
właśnie teraz?
- Dobrze - szepnął. - Bądź spokojna, mo chridhe. - Powtarzał cicho słowa, które 
miał 
nadzieję, brzmiały uspokajająco. Uniósł się i kolanem rozłożył nogi dziewczyny. 
Geneva 
drgnęła pod ciężarem i gorącem jego ciała, pod dotknięciem naprężonego członka. 
Lekko 
przytrzymał ją za włosy. Nie przestawał szeptać miękko po gaelicku.
Pomyślał, że to dobrze, że mówi po gaelicku. Przynajmniej nie musi zwracać uwagi 
na słowa. Klatką piersiową przycisnął małe, jędrne piersi.
- Mo nighean - mruczał.
- Zaczekaj - przerwała mu Geneva. - Myślę, że może...
Wysiłek, który włożył, by utrzymać kontrolę nad sobą, przyprawił go o zawrót 
głowy. 
Udało mu się jednak wejść w dziewczynę powoli, tylko na dwa centymetry.
- Och! - krzyknęła i wytrzeszczyła oczy.
- Uch - jęknął i pchnął trochę mocniej.
- Przestań! Jest za duży! Wyjmij go! - Przerażona Geneva miotała się pod 
ciężarem 
Jamiego. Jędrne piersi przygniecione potężnym ciałem ocierały się o skórę Szkota 
tak 
gwałtownie, że jego sutki stwardniały od gwałtownego doznania.
Szamotanina Genevy siłą dokonała tego, co usiłował zrobić delikatnie. Na wpół 
oszołomiony, walczył, żeby utrzymać przestraszoną kochankę pod sobą. Intensywnie 
myślał, 
co mogłoby uspokoić dziewczynę.
- Ale... - zaczął.
- Przestań!
- Ja...
- Wyjmij to! - wrzeszczała.
Zamknął jej usta dłonią.
- Nie - powiedział zdecydowanie i pchnął ponownie.
Przyduszony krzyk przebił się przez jego palce. Oczy Genevy były szeroko 
otwarte, 
ale suche.
Do środka za pensa, do środka za funta, przez głowę przeleciało mu absurdalne 
powiedzonko. Czuł narastającą panikę. Wiedział, że musi się śpieszyć. 
Bezlitośnie przejął 
kontrolę nad ciałem panny i poruszał się w rytmie dzikiej rozkoszy.
Jeszcze zaledwie kilka pchnięć i zalała go fala rozkoszy. Spłynęła wzdłuż 
kręgosłupa i 
wybuchła jak lawa wulkanu i pozbawiła go ostatnich strzępów samokontroli.
Chwilę później wrócił do siebie. Leżał na boku, w uszach słyszał głośne i wolne 
uderzenia pulsującej krwi. Uniósł jedną powiekę. W świetle lampy ujrzał blask 
zaróżowionego ciała. Powinien sprawdzić, czy bardzo zranił dziewczynę, ale, 
Boże, jeszcze 
nie teraz. Zamknął oko i spokojnie oddychał.
- O czym... myślisz? - zapytała z wahaniem, lekko drżącym głosem, ale bez 
histerii.
- Zastanawiam się, dlaczego, do diabła, mężczyźni lubią sypiać z dziewicami - 
odparł 
szczerze.
Po dłuższej ciszy usłyszał, jak Geneva wzięła głęboki wdech.
- Przepraszam - szepnęła cicho, rozdygotanym głosem. - Nie spodziewałam się, że 
to 
będzie tak bardzo cię bolało.
Otworzył szeroko oczy zaskoczony i uniósł się na łokciu. Wpatrywała się w niego 
jak 
przerażona sarna. Miała bladą twarz. Nerwowo oblizywała suche wargi.
- Mnie? - zapytał z nieopisanym zdumieniem. - Mnie to nie bolało.
- Ale... - Zmarszczyła brwi. Powoli przesunęła wzrok w dół, wzdłuż jego ciała. - 
Myślałam, że musi. Miałeś taki straszny wyraz twarzy, jakbyś bardzo cierpiał, 
i... jęczałeś, 
jak...
- No, tak - przerwał gwałtownie, zanim zdążyła wygłosić kolejną niepochlebną 
uwagę 
na temat jego zachowania. - Bo właśnie... w ten sposób zachowują się mężczyźni, 
gdy... to 
robią - dokończył nieprzekonywająco.
- Wszyscy? - spytała Geneva. Szok ustąpił miejsca ciekawości.
- No, tak - odparł krótko. Usiadł i odgarnął włosy z czoła. - Mężczyźni to 
wstrętne, 
obrzydliwe bestie. Jest zupełnie tak, jak opowiadała ci niania. Bardzo cię 
zraniłem?
- Nie sądzę - odparła z wahaniem i spróbowała poruszyć nogami. - Bolało tylko 
przez 
moment, ale teraz nie jest już tak źle.
Odetchnął z ulgą. Geneva krwawiła, ale plama na prześcieradle była niewielka. 
Dziewczyna instynktownie sięgnęła między uda i wykrzywiła twarz z odrazy.
- Och! Jakie to wstrętne i lepkie!
Rumieniec wystąpił jej na policzki z wściekłości i zażenowania.
- Proszę. - Podał ręcznik z szafki, ale Geneva nawet nie wyciągnęła ręki. 
Rozchyliła 
nogi i wygięła się do tyłu. Wyraźnie oczekiwała, że Jamie sam zajmie się 
wszystkim. Miał 
niesamowitą ochotę wepchnąć jej ręcznik do gardła, ale powstrzymał go rzut oka 
na szafkę, 
gdzie leżał list. Jamie musiał do końca wywiązać się z umowy.
Z ponurą miną zmoczył ręcznik i zaczął wycierać rozdziewiczoną pannę. Zaufanie, 
jakie mu okazywała, dziwnie go poruszyło. Wykonywał zleconą mu czynność bardzo 
delikatnie, a nawet na koniec pocałował dziewczynę w gładkie podbrzusze.
- Gotowe.
- Dziękuję. - Kusząco poruszyła biodrami i wyciągnęła do Jamiego dłoń. Nie 
poruszył 
się. Pozwolił szczupłym palcom wędrować po swojej piersi i bawić się 
zagłębieniem pępka. 
Łagodny dotyk zszedł jeszcze niżej.
- Powiedziałeś, że... następnym razem będzie lepiej - wyszeptała.
Zamknął oczy i wziął głęboki oddech. Do świtu pozostało jeszcze dużo czasu.
- Tak sądzę - odparł i znów położył się obok Genevy.
- Ja...Aleks?
Czuł się jak pijany. Nawiązanie rozmowy wymagało dużego wysiłku.
- Tak, panienko?
Objęła Jamiego za szyję i położyła głowę na jego ramieniu. Oddech Genevy 
ogrzewał 
mu pierś.
- Kocham cię, Aleks.
Zaspany z trudem odsunął dziewczynę od siebie, złapał ją za ramiona i popatrzył 
prosto w szare oczy, łagodne jak u łani.
- Nie - powiedział czule, potrząsając głową. - Nie możesz dostać więcej niż tę 
jedną 
noc. Nie możesz mnie nazywać pierwszym imieniem. I trzecia zasada: nie możesz 
mnie 
kochać.
Szare oczy lekko zwilgotniały.
- A jeśli nic nie mogę na to poradzić?
- To, co czujesz, to nie miłość. - Miał nadzieję, że się nie myli, dla swojego i 
dla jej 
dobra. - To uczucie, które obudziłem w twoim ciele. Silne i dobre, ale 
nierównoznaczne z 
miłością.
- A co za różnica?
Silnie potarł dłońmi policzki. Mogłaby zostać filozofem, pomyślał z przekąsem. 
Zrobił głęboki wdech i powiedział.
- Kochać można tylko jedną osobę. To, co nas połączyło w nocy, możesz przeżyć z 
każdym mężczyzną, nie ma w tym nic szczególnego.
Jamie stanowczo odsunął od siebie myśl o Claire i znużony znów pochylił się nad 
Geneva.
Ciężko wylądował na rabatce kwiatowej. Wcale się nie przejmował, że podeptał 
parę 
małych i słabych roślinek. Miał dreszcze. Ostatnia godzina przed świtem była nie 
tylko 
najciemniejsza, ale też najchłodniejsza. Ciało gwałtownie protestowało przeciwko 
opuszczeniu ciepłego, przytulnego gniazdka i zapuszczaniu się w zimną ciemność. 
Przed 
lodowatym powietrzem Jamiego chroniły tylko bryczesy i cienka koszula.
Przypomniał mu się rozgrzany, zaróżowiony policzek, który ucałował na 
pożegnanie. 
Pamięć powabnych kształtów na nowo go rozgrzewała, gdy po omacku szukał górnej 
krawędzi zimnego kamiennego muru, który oddzielał dziedziniec od podwórza 
stajni. Był tak 
wyczerpany, że z wielkim trudem wdrapał się na ogrodzenie. Wolał jednak nie 
ryzykować. 
Skrzypienie otwieranych wrót mogłoby obudzić Hughesa, starszego stajennego.
Na oślep przebył drogę przez wewnętrzne podwórze, zastawione wozami pełnymi 
kufrów. Wszystko było już przygotowane na wyjazd Genevy. Tuż po ślubie, w 
przyszły 
czwartek, panienka miała wyjechać do domu swojego męża. W końcu Jamie otworzył 
drzwi 
stajni. Wspiął się po drabinie na posłanie, położył na lodowatej słomie i 
zawinął w koc, z 
uczuciem pustki.
15
Nieszczęśliwy wypadek
Helwater, styczeń - 1758
Kiedy wieści dotarły do Helwater, panowała właśnie stosowna do ich treści pogoda 
- 
było ciemno i burzowo. Popołudniowe ćwiczenia zostały odwołane z powodu 
rzęsistej ulewy. 
Konie zostały w przytulnych boksach. W stajni rozlegało się swojskie, spokojne 
chrupanie i 
sapanie. Jamie Fraser wylegiwał się na poddaszu, z książką wypożyczoną od rządcy 
majątku, 
pana Grievesa. Lektura wciągnęła Jamiego, chociaż miał trudności z czytaniem 
przy słabym 
świetle docierającym przez szpary w dachu.
Moje usta przywoływały go, podniecały i zachęcały. Utkwiłam spojrzenie na tej 
części 
jego szaty, która zakrywała główny obiekt rozkoszy. Zobaczyłam tam wybrzuszenie 
i 
poruszenie. Za daleko zaszłam, żebym mogła jeszcze temu zapobiec. Naprawdę nie 
byłam w 
stanie się opanować ani dłużej czekać, aż powoli przełamie swoje dziewicze 
zawstydzenie. 
Moja dłoń zakradła się między jego uda. Poczułam twardy członek, opięty 
bryczesami. Moje 
palce nie potrafiły odnaleźć jego końca.
- Co? - wymruczał krytycznie Jamie. Uniósł brwi i poprawił się na sianie. 
Oczywiście, 
wiedział wcześniej, że podobne książki istnieją, ale jak dotąd żadnej tego typu 
nie miał w 
ręku. Wymagały one innego rodzaju umysłowego zaangażowania niż dzieła panów 
Defoe czy 
Fieldinga, jednak Jamie nie był przeciwny temu urozmaiceniu.
Przeraził mnie kolosalny rozmiar członka. Mimo to nie zdołałabym pozbawić się 
przyjemności poczucia w sobie takiej długiej, szerokiej żywej kości słoniowej. 
Był doskonale 
ukształtowany, dumnie sztywny w napiętej do granic wytrzymałości skórze. Jej 
gładkość i 
aksamitna delikatność mogły spokojnie współzawodniczyć z najbardziej subtelnym 
organem 
kobiecym, a doskonała biel odbijała się od tła czarnych loków na podbrzuszu. 
Miał szeroką, 
posiniałą główkę i niebieskie serpentyny żył. Wszystko razem tworzyło wręcz 
niewyobrażalną, 
uderzającą kompozycję kształtów i kolorów. Jednym słowem, unosił się przede mną 
obiekt 
przerażenia i zachwytu!
Jamie spojrzał na swoje krocze. Prychnął kpiąco, ale przewrócił kartkę. W ogóle 
nie 
zwracał uwagi na odgłosy burzy dochodzące z dworu. Był tak zaabsorbowany, że w 
pierwszej 
chwili nie dosłyszał nawet wołania z dołu, zagłuszonego silnym wiatrem i 
bębnieniem 
deszczu o dach.
- MacKenzie! - Powtarzające się tubalne krzyki w końcu dotarły do jego 
świadomości. 
Zerwał się gwałtownie na nogi, szybko wygładził ubranie i podszedł do drabiny.
- No? - Wychylił głowę ponad krawędzią poddasza. Hughes właśnie otwierał usta, 
żeby znów wrzasnąć, ale na widok Jamiego zamknął buzię.
- A, tu jesteś - mruknął po chwili. Kiwnął zdeformowaną ręką i skrzywił się 
mocno. 
Cierpiał na reumatyzm, który szczególnie dokuczał mu w deszczową pogodą. Przed 
burzą 
starszy stajenny chronił się w małym pokoju obok warsztatu. W swojej kryjówce 
miał łóżko i 
dzbanek czystego spirytusu. Zapach czystego alkoholu docierał aż na poddasze, 
wzmógł się 
jeszcze bardziej, gdy Jamie zszedł po drabinie.
- Pomóż przygotować powóz dla lorda Dunsany’ego i panienki Isobel do Ellesmere - 
rozkazał Hughes, gdy tylko Jamie stanął na ziemi. Leciwy mężczyzna trząsł się ze 
zdenerwowania i co chwilę czkał.
- Teraz? Oszalałeś czy tylko jesteś pijany? - Jamie spojrzał w otwarte drzwi za 
plecami Hughesa. Deszcz tworzył nieprzeniknioną zasłonę. Nagle niebo przeciął 
promień 
błyskawicy. Białe światło ostro zarysowało linię wzgórz.
Równie szybko wszystko zniknęło w ciemnościach. Jamie przez chwilę widział tylko 
jasne odblaski. Potrząsnął głową, żeby się ich pozbyć, i wtedy dostrzegł 
woźnicę. Jeffries 
szedł przez podwórze pod wiatr, z pochyloną głową, szczelnie owinięty płaszczem. 
A więc 
nie chodziło jedynie o pijackie fantazje Hughesa, pomyślał z niechęcią Jamie.
- Jeffries potrzebuje pomocy przy koniach! - Hughes musiał podejść bliżej, żeby 
przekrzyczeć odgłosy burzy. Intensywny zapach alkoholu aż oszołomił Jamiego.
- Ale dlaczego? Czy lord Dunsany naprawdę musi... a, niech to!
Starszy stajenny patrzył półprzytomnie. Jamie zrezygnował z dalszego 
wypytywania.
Minął Hughesa z odrazą i wspiął się po drabinie, pokonując dwa szczeble naraz.
Sekundę zabrało mu założenie ciepłego płaszcza, drugą - wsunięcie książki pod 
siano; 
chłopcy stajenni nie mieli szacunku dla cudzej własności. Jamie zsunął się z 
powrotem po 
drabinie i wyszedł w huk burzy.
To był piekielny dzień. Wiatr hulał po przełęczach, uderzał w przysadzisty 
powóz, 
grożąc za każdym razem jego wywróceniem. Jamie siedział na koźle, przytulony do 
Jeffriesa. 
Płaszcz słabo chronił przed szalejącym deszczem, ale jednak się przydawał, 
szczególnie 
wtedy, gdy trzeba było zsiadać, aby wypchnąć koła z błota.
Jamie prawie nie dostrzegał niedogodności podróży, zajęty rozważaniami nad tym, 
co 
mogło stanowić jej powód. Niewiele istniało spraw tak ważnych, żeby zmusiły 
starego lorda 
Dunsany’ego do wyjazdu w taką pogodę. Z Ellesmere musiała dotrzeć jakaś nowina 
dotycząca lady Genevy lub dziecka.
Jamie słyszał plotkę, że lady Geneva ma urodzić w styczniu. Szybko policzył 
miesiące 
wstecz, przeklął Geneve Dunsany, a potem pospiesznie odmówił modlitwę za 
bezpieczne 
rozwiązanie. Od tamtego czasu robił wszystko, aby o tym nie myśleć. Spał z 
Geneva na trzy 
dni przed ślubem, nie mógł więc być pewny.
Tydzień temu lady Dunsany pojechała do Ellesmere. Codziennie przysyłała do domu 
służących, aby przywieźli setki niezbędnych rzeczy, których zapomniała ze sobą 
zabrać. Po 
przyjeździe do Helwater każdy z posłańców donosił, że jeszcze nie ma żadnych 
wiadomości. 
Teraz były, i to bardzo złe.
Gdy Jamie po kolejnej walce z błotem przechodził obok drzwi powozu, w otwartym 
okienku zobaczył twarz panienki Isobel.
- O, MacKenzie! - zawołała dziewczyna. Wyglądała na przerażoną i zmartwioną. - 
Powiedz, proszę: daleko jeszcze?
Podszedł bliżej i krzyknął Isobel prosto do ucha poprzez huk wichury i szum 
potoków 
płynących po obu stronach drogi.
- Jeffries mówi, że zostało z sześć kilometrów, panienko. To jakieś dwie godziny 
jazdy. - Jeśli ten przeklęty powóz nie spadnie wraz ze swoimi nieszczęsnymi 
pasażerami z 
mostu Ashness do stawu Watendlath, dokończył w myśli.
Isobel skinęła głową w podziękowaniu. Zanim zasunęła okno, Jamie zdążył jednak 
zauważyć, że jej policzki były wilgotne nie tylko od deszczu, ale i od łez. 
Poczuł ścisk 
niepokoju w dołku.
Minęły prawie trzy godziny, zanim powóz w końcu wtoczył się na dziedziniec 
Ellesmere. Lord Dunsany wysiadł bez wahania, energicznie podał ramię swojej 
młodszej 
córce i pospieszył do domu.
Przez następną godzinę Jamie i Jeffries wyprzęgli, oporządzali konie i składali 
wszystkie rzeczy w stajni. Zesztywniali z zimna, zmęczenia i głodu poszukali 
schronienia w 
kuchniach Ellesmere.
- Biedacy, ale zmarzliście - wzruszyła się kucharka. - Usiądźcie tutaj, zaraz 
przygotuję 
wam coś gorącego do zjedzenia. - Pulchna kobieta już po kilku minutach postawiła 
przed 
nimi olbrzymią, dymiącą jajecznicę. Przyniosła też bochenek chleba i słoik 
dżemu.
- Nieźle, całkiem nieźle - powiedział z uznaniem Jeffries na widok zastawionego 
stołu. Mrugnął porozumiewawczo do kucharki. - Byłoby jeszcze lepiej z kropelką 
czegoś do 
przepłukania gardła, nie? Wyglądasz na litościwą kobietę, która okaże 
miłosierdzie dwóm na 
wpół zamarzniętym nieborakom.
Może sprawiła to irlandzka sztuka przekonywania, a może wygląd ociekających wodą 
i parujących ubrań, dość, że prośba poskutkowała. Na stole znalazła się butelka 
podpalanej 
brandy. Jeffries nalał sobie dużą szklanicę i wypił trunek bez wahania.
- No, to jest to! Masz chłopcze. - Podał butelkę Jamiemu, a sam rozsiadł się 
wygodnie 
przed posiłkiem i zaczął plotkować ze służącymi. - No, więc co się tutaj dzieje? 
Dziecko już 
się urodziło?
- Och, tak. Wczoraj w nocy! - odpowiedziała z entuzjazmem pokojówka. - Nikt nie 
spał, przyjechał doktor, chcieli czystych prześcieradeł i ręczników. W całym 
domu panowało 
straszne zamieszanie. No, ale tak już jest przy narodzinach dziecka.
- No, dosyć - przerwała niezadowolonym głosem kucharka i zmarszczyła brwi. - Nie 
ma czasu na pogawędki. Rusz się, Mary Ann. I idź na górę do gabinetu. Sprawdź, 
czy Jego 
Lordowska Mość nie życzy sobie jeszcze czegoś.
Jamie, który właśnie wycierał kawałkiem chleba resztki jajecznicy z talerza, 
zobaczył, 
jak wcale nie speszona upomnieniem pokojówka skwapliwie wstała i wykonała 
polecenie 
pulchnej kobiety. Pomyślał, że w gabinecie musiało się dziać coś bardzo 
interesującego.
Po odprawieniu dziewczyny kucharka bez wahania pozwoliła sobie na kontynuowanie 
plotek.
- To się zaczęło kilka miesięcy temu, kiedy lady Genevie zaczął rosnąć brzuch. 
Odkąd 
się pobrali, Jego Lordowska Mość był dla żonki słodszy od szarlotki. Spełniał 
każdą jej 
zachciankę. Przywoził od Lunnona wszystko, czego zapragnęła. Zabiegał, żeby 
nigdy nie 
zmarzła, żeby jadła to, na co miała ochotę. Był dla niej bardzo wspaniałomyślny. 
Ale kiedy 
się dowiedział, że lady Geneva jest w ciąży! - Kucharka zawiesiła głos i zrobiła 
złowieszczą 
minę.
Jamie bardzo chciał się dowiedzieć czegoś o dziecku. Jakiej było płci? Jak się 
miewało? Wydawało się jednak, że nie ma sposobu, aby zmusić kobietę do szybszego 
opowiadania. Fraser przybrał więc jak najbardziej zainteresowany wyraz twarzy i 
pochylił się 
zachęcająco.
- Co to były za wrzaski! Co za awantura! - opowiadała kucharka, wymachując 
obrazowo rękoma. - Biegali oboje po domu, krzyczeli na siebie, trzaskali 
drzwiami i 
wyzywali się słowami, których wstyd używać nawet w stajni.
- Więc Jego Lordowska Mość nie cieszył się z dziecka? - wtrącił się Jamie. 
Jajecznica 
stanęła mu twardą kluchą w gardle. Łyknął trochę trunku, żeby ją przełknąć.
Kucharka zmierzyła gościa ostrym wzrokiem, podobnym do spojrzenia ptaka. 
Ściągnęła brwi w udanym podziwie nad inteligencją słuchacza.
- Myślisz, że powinien? Ale wcale nie! Daleko do tego - podkreśliła.
- Dlaczego? - zapytał Jeffries, średnio zainteresowany.
- No, bo... - kucharka ściszyła głos, przejęta grozą wobec takiego skandalu - 
dziecko 
nie jest jego!
Jeffries wychylił drugą szklanicę i prychnął pogardliwie z rozbawienia.
- Stary dziad z młódką? Wcale się nie dziwię. Ale skąd, do cholery, Jego 
Lordowska 
Mość miał pewność, że dzieciak nie jest jego? Mógł być jego, jak i kogokolwiek 
innego. Miał 
na to przecież wyłącznie słowo małżonki, nie?
Wąskie usta kucharki rozciągnęły się w szerokim, złośliwym uśmieszku.
- Nie mówię, że wiedział, czyje to dziecko. Ale było pewne, że nie jego, jasne?
Jeffries odchylił się na krześle i wbił wzrok w kucharkę.
- Co? Chcesz powiedzieć, że Jego Lordowska Mość jest impotentem? - Nalaną i 
pobrużdżoną wichrem twarz woźnicy rozjaśnił grymas uśmiechu. Jamie czuł, jak 
jajecznica 
rośnie mu w gardle, więc znów czym prędzej łyknął brandy.
- No, nie jestem pewna. - Ściągnęła usta, ale szybko je otworzyła. - Chociaż 
pokojówka mówiła, że prześcieradła ze ślubnego łoża były zupełnie czyste.
Jamie nie wytrzymał. Gwałtownie odstawił szklankę i zapytał:
- Czy dziecko żyje?
Kucharka i Jeffries spojrzeli na niego ze zdumieniem. Po chwili pulchna kobieta 
skinęła głową w odpowiedzi.
- O, tak. To mały, zdrowy chłopak, jak słyszałam. Myślałam, że już wiecie. To 
jego 
matka nie żyje.
Po tym suchym stwierdzeniu w kuchni zapadła grobowa cisza. Nawet Jeffries 
zamilkł 
na moment, otrzeźwiony widmem śmierci. Szybko jednak doszedł do siebie i 
pociągnął 
resztkę brandy.
- Niech Bóg ma jej duszę w opiece - wymamrotał.
Jamie czuł palenie w gardle. Nie wiedział, czy od brandy, czy od łez. Szok i 
smutek 
dławiły go tak, jakby wełniany kłębek utkwił mu w przełyku.
- Kiedy? - wydusił z trudem.
- Dziś rano. - Kucharka smutno pokiwała głową. - Tuż przed południem. Biedactwo. 
Wszyscy myśleli, że już się dobrze czuje po urodzeniu dziecka. Mary Ann mówiła, 
że pani 
siedziała z maluchem w ramionach i śmiała się. - Kobieta westchnęła ciężko w 
zamyśleniu. - 
Ale potem lady Geneva znowu zaczęła mocno krwawić. Zawołali doktora. Przyjechał 
najszybciej, jak mógł, ale...
Przerwał jej trzask otwieranych drzwi. To była Mary Ann. Oczy miała szeroko 
otwarte, oddychała ciężko z wysiłku i przejęcia.
- Wasz pan chce, żebyście przyszli! - wyrzuciła z siebie, patrząc to na Jamiego, 
to na 
woźnicę. - Obaj natychmiast! Och, i...- Zakrztusiła się. - Na litość boską, lord 
Dunsany kazał 
wam przynieść pistolety!
Jeffries wymienił z Jamiem osłupiałe spojrzenie, potem wstał i poszedł w 
kierunku 
stajni. Jak większość woźniców miał pod kozłem schowaną parę naładowanych 
pistoletów na 
wszelki wypadek przeciwko rabusiom.
Przyniesienie broni zajmie Jeffriesowi może trochę dłużej, jeśli będzie chciał 
sprawdzić, czy wilgoć im nie zaszkodziła, pomyślał Jamie. Zerwał się na nogi i 
złapał 
roztrzęsioną pokojówkę za ramię.
- Pokaż mi gabinet - rozkazał. - Ale już!
Jak tylko dotarł do szczytu schodów, usłyszał podniesione głosy. 
Bezceremonialnie 
przepchnął się przed Mary Ann, ale przystanął tuż przed drzwiami, 
niezdecydowany, czy 
wejść natychmiast, czy poczekać na Jeffriesa.
- Jak śmiesz rzucać nieczułe, bezczelne oskarżenia! - krzyczał Dunsany, 
rozdygotanym z wściekłości i rozpaczy głosem. - Moja biedna owieczka jeszcze nie 
ostygła 
na łożu śmierci! Ty łajdaku! Tchórzu! Nie ścierpię, by dziecko zostało choć na 
jedną noc pod 
twoim dachem!
- Ten mały bękart nigdzie stąd nie wyjedzie! - Głos Ellesmere’a brzmiał 
ochryple. 
Najwyraźniej Jego Lordowska Mość miał słabszą głowę do alkoholu. - Mimo że to 
bękart, 
jest moim dziedzicem i zostanie ze mną! Kupiłem go sobie. Matka była dziwką, ale 
przynajmniej dała mi chłopca.
- Niech cię szlag! - Dunsany wszedł na tak wysokie tony, że jego głos zaczął 
przypominać pisk. - Kupiłeś? Jak-jak-jak w ogóle śmiesz sugerować...
- Nie sugeruję! - Ellesmere wciąż mówił ochrypniętym, ale już bardziej 
opanowanym 
głosem. - Sprzedałeś mi córkę! I to w dodatku wybrakowany towar - dodał z 
sarkazmem. - 
Zapłaciłem trzydzieści tysięcy funtów za dziewicę z dobrego domu. Pierwszy 
warunek nie 
został spełniony i mam duże wątpliwości co do drugiego. - Zza drzwi dobiegł 
dźwięk 
rozlewanego napoju. Szkło brzdęknęło o drewniany blat stołu.
- Wydaje mi się, że alkohol już całkiem przyćmił ci rozum - odpowiedział Dunsany 
drżącym głosem. Najwyraźniej usiłował zapanować nad emocjami. - Obrzydliwe 
oszczerstwa, które rzucasz na czystość mojej córki, mogę przypisać jedynie 
twojej oczywistej 
nietrzeźwości. Zabieram więc swojego wnuka i wyjeżdżam.
- O, twojego wnuka, tak? - Zaszydził Ellesmere. - Wydajesz się cholernie 
przekonany 
o czystości córki. A ona mówiła...
Przerwał z krzykiem zaskoczenia, któremu towarzyszył łomot. Jamie wpadł do 
pokoju. Ellesmere i Dunsany szarpali się ze sobą i tarzali po podłodze przed 
kominkiem. Nie 
zważali na płonący tuż obok ogień.
Jamie szybko ocenił sytuację. W pewnym momencie wykorzystał przypadkowe 
rozdzielenie się przeciwników. Wdarł się między rozjuszonych mężczyzn i podniósł 
swojego 
pracodawcę.
- Spokojnie, mój panie - wymamrotał Dunsanye’emu do ucha. Odciągnął go od ciężko 
sapiącego Ellesmere’a. - Proszę przestać! Niech pan się opanuje! - Dunsany 
wyrywał się 
bezmyślnie, żeby znów zaatakować przeciwnika. Ellesmere, choć rówieśnik 
Dunsany’ego, 
był potężniej zbudowany i najwyraźniej w lepszej kondycji mimo upicia.
Hrabia wstał. Rzadkie włosy miał rozwichrzone, oczy nabiegłe krwią. Utkwił 
wściekły wzrok w Dunsanym i otarł obślinione usta wierzchem dłoni. Ramiona 
zwisały mu 
ciężko.
- Śmieciu - powiedział lekkim tonem. - Podnieś... na mnie rękę, spróbuj! - Wciąż 
jeszcze z trudem łapał powietrze. Podszedł do sznura dzwonka.
Jamie nie był wcale przekonany, czy lord Dunsany zdoła sam utrzymać się na 
nogach, 
ale nie miał czasu się tym martwić. Puścił swojego pracodawcę i pchnął 
wyciągniętą rękę 
Ellesmere’a.
- Nie, mój panie - powiedział z możliwie największym szacunkiem. Mocno chwycił 
ociężałego hrabiego i poprowadził go z powrotem na środek pokoju. - Myślę, że 
byłoby... 
nierozsądnie mieszać w to... służbę. - Chrząknął i pchnął Ellesmere’a na 
krzesło. - Lepiej 
proszę zostać tutaj, mój panie.
Jeffries z nabitymi pistoletami wszedł ostrożnie do pokoju. Przenosił spojrzenie 
z 
Ellesmere’a, który usiłował podnieść się z krzesła, na Dunsany’ego. Lord stał 
biały jak papier. 
Przezornie opierał się o krawędź stołu.
Jeffries utkwił wzrok w Dunsanym. Czekał na rozkazy, ale nie widząc reakcji, 
instynktownie spojrzał na Szkota. Jamie poczuł się silnie zirytowany: dlaczego 
to on miał 
zapanować nad zamieszaniem? Tak czy inaczej, należało sprawić, żeby wszyscy 
mieszkańcy 
Helwater jak najszybciej opuścili posiadłość Ellesmere’a. Podszedł do 
Dunsany’ego i ujął go 
pod ramię.
- Chodźmy już, mój panie - powiedział. Oderwał Dunsany’ego od stołu i 
poprowadził 
go do drzwi. Dokładnie w momencie, gdy mieli się wymknąć, ktoś stanął w 
przejściu.
- Williamie? - Zaokrąglona twarz lady Dunsany, zaczerwieniona od łez, wyrażała 
oszołomienie na widok sceny w gabinecie. Kobieta trzymała w ramionach duże 
zawiniątko, 
przypominające naręcze bielizny niesionej do prania. Uniosła je i spojrzała 
pytająco. - 
Chciałeś, żebym przyniosła dziecko.
Hrabia, nie zważając na wymierzone w niego pistolety, z rykiem zerwał się z 
fotela i 
odsunął osłupiałego Jeffriesa na bok.
- On jest mój! - Brutalnie pchnął lady Dunsany i wyrwał jej zawiniątko z ramion. 
Przyciskając maleństwo do piersi, zbliżył się do okna. Patrzył na Dunsany’ego, 
sapiąc jak 
osaczone zwierzę. - Mój, słyszysz?
Zawiniątko głośno zapiszczało, jakby chciało zaprotestować przeciwko temu 
oświadczeniu. Dunsany otrząsnął się z odrętwienia. Z twarzą wykrzywioną od furii 
ruszył w 
kierunku Ellesmere’a.
- Oddaj mi go!
- Idź do diabła, stary capie! - Z nieprawdopodobną zwinnością Ellesmere wymknął 
się 
Dunsany’owi i rzucił się za zasłonę. Jedną ręką otworzył okno, w drugiej trzymał 
płaczące 
niemowlę. - Opuśćcie mój dom! - wycharczał. Z każdym słowem coraz szerzej 
odchylał 
skrzydło okna. - Natychmiast! Bo, jeśli nie, to przysięgam, że wyrzucę tego 
małego bękarta! - 
Przesunął rękę z kwilącym zawiniątkiem nad parapet w kierunku ciemnej pustki 
dziedzińca 
wyłożonego kamieniami, pięć metrów niżej.
W umyśle Jamiego nie pojawiła się żadna logiczna myśl. Olbrzymi Szkot nie poczuł 
nawet strachu przed możliwymi konsekwencjami swojego aktu. Zadziałał po prostu 
pod 
wpływem instynktu, który przeprowadził go już przez tyle bitew. Znieruchomiałemu 
Jeffiiesowi wyrwał jeden z pistoletów, błyskawicznie obrócił się na pięcie i w 
tym samym 
ułamku sekundy wystrzelił.
Wszyscy zamilkli. Nawet niemowlę przestało płakać. Twarz Ellesmere’a pobladła, 
gęste brwi uniosły się pytająco. Hrabia zachwiał się. Jamie skoczył do przodu. 
Wyraźnie 
widział małą, okrągłą dziurkę w rozkopanych pieluszkach dziecka. Ślad po kuli.
Stał jak wrośnięty na dywaniku przed kominkiem. Nie zwracał uwagi ani na ogień 
przypalający mu pięty, ani na ciało Ellesmere’a leżące u jego stóp, ani na 
przeciągłe, 
histeryczne krzyki lady Dunsany, przeszywające jak wołanie pawia. Tkwił w 
miejscu, z 
zaciśniętymi powiekami, trzęsąc się jak liść. Do piersi mocno przytulał ruchliwe 
i kwilące 
zawiniątko. Swojego syna.
- Chcę porozmawiać z MacKenziem. Sam na sam.
Lady Dunsany dziwnie wyglądała w stajni. Mała, otyła, nieskazitelna w swojej 
czerni, 
przypominała chińską ozdobę zabraną z wypieszczonego, bezpiecznego miejsca na 
kominku i 
przeniesioną w niebezpieczny świat brutalnych zwierząt i zarośniętych mężczyzn.
Hughes, z miną kompletnego zaskoczenia, nerwowo przygładził sobie włosy, wycofał 
się na swoje legowisko za warsztatem. Lady Dunsany została sama z MacKenziem.
Z bliska bladość twarzy, podkreślona lekko różowymi plamami wokół nozdrzy i ust, 
jeszcze bardziej wzmagała wrażenie kruchości tej istoty. Wyglądała jak malutki, 
dostojny 
królik ubrany w strój żałobny. Jamie czuł, że powinien ją poprosić, żeby sobie 
spoczęła. Ale 
gdzie? Na snopku siana albo na odwróconej do góry dnem beczce?
- Dziś rano koroner wydał opinię - powiedziała.
- Tak, moja pani. - Wszyscy już o tym wiedzieli. Pozostali stajenni trzymali się 
od 
Jamiego na dystans. Nie przez szacunek. Ze strachu przed kimś, kto cierpi na 
śmiertelną 
chorobę. Jeffries widział, co się zdarzyło w gabinecie w Ellesmere, a to 
oznaczało, że cała 
służba również znała tę historię. Ale nikt o tym głośno nie mówił.
- Orzekł - ciągnęła dalej lady Dunsany - że Ellesmere zginął z powodu 
nieszczęśliwego wypadku. Według teorii koronera hrabia... oszalał - wzdrygnęła 
się lekko ze 
zdegustowania - z rozpaczy po śmierci mojej córki. - Głos jej zadrżał, ale nie 
załamał się. 
Krucha lady Dunsany lepiej zniosła tragedię niż jej mąż. Wśród służby krążyła 
plotka, że 
Jego Lordowska Mość nie podniósł się z łóżka od czasu powrotu z Ellesmere.
- Tak, pani? - Jeffries został wezwany na świadka. MacKenzie nie, bo go nigdy 
nie 
było w Ellesmere.
Oczy lady Dunsany patrzyły prosto w twarz Jamiego, jasne, niebieskawozielone, 
jak 
oczy Isobel. Ale blond włosy nie były już podobne. U matki straciły blask i 
pokryły się 
pasmami siwizny. Srebrne nitki lśniły w promieniach słońca wpadających przez 
otwarte 
drzwi stodoły.
- Jesteśmy ci wdzięczni, MacKenzie - powiedziała cicho.
- Dziękuję, pani.
- Bardzo wdzięczni - powtórzyła, wciąż intensywnie wpatrzona w potężnego Szkota. 
- 
MacKenzie to nie jest twoje prawdziwe nazwisko, prawda? - zapytała nagle.
- Tak, pani. - Zimny dreszcz przebiegł Jamiemu po plecach, mimo że popołudniowe 
słońce ogrzewało mu ramiona. Jak dużo Geneva powiedziała matce przed śmiercią?
Lady Dunsany wyczuła napięcie Jamiego, więc uśmiechnęła się lekko, żeby go 
uspokoić.
- Myślę, że nie powinnam pytać, jak brzmi twoje prawdziwe nazwisko - 
powiedziała. - 
Ale mam do ciebie inne pytanie. MacKenzie, czy chcesz wrócić do domu?
- Do domu? - powtórzył słabym głosem.
- Do Szkocji. - Nadal nie spuszczała z niego wzroku. - Nie znam twojego 
nazwiska, 
ale mąż mi powiedział, że jesteś jednym z jakobickich więźniów Johna.
Jamie spojrzał na nią ostrożnie. Nie wydawała się smutna, przynajmniej nie 
bardziej 
niż by to było naturalne dla kobiety, która właśnie straciła córkę.
- Mam nadzieję, że pani wybaczy to małe oszustwo - Jego Lordowska Mość...
- Tak, wiem, William chciał mi oszczędzić zmartwień - dokończyła. - Głęboka 
bruzda 
na jej czole wygładziła się trochę. Widok tak wielkiego małżeńskiego oddania 
uderzył 
Jamiego z nieoczekiwaną siłą. - Nie jesteśmy bogaci. Zrozumiałeś to już pewnie z 
uwag 
Ellesmere’a - ciągnęła lady Dunsany. - Helwater jest mocno zadłużona. Ale mój 
wnuk został 
teraz właścicielem największej fortuny w hrabstwie.
- Tak, pani. - Jamie poczuł się trochę jak papuga, która mieszkała w salonie. 
Widział 
ją wczoraj wieczorem, kiedy skradał się pod dom między grządkami kwiatów. Chciał 
wykorzystać okazję, że cała rodzina zebrała się przy kolacji, i rzucić okiem na 
nowego 
hrabiego Ellesmere.
- Żyjemy tutaj odseparowani od świata - mówiła dalej lady Dunsany. - Rzadko 
jeździmy do Londynu i mój mąż nie ma dużych wpływów w ważnych kręgach. Ale...
- Tak, pani? - Jamie zaczął się domyślać, do czego kobieta zmierza swoją 
pokrętną 
wypowiedzią. Nagle poczuł, jak serce łomocze mu z podekscytowania.
- John... lord John Grey... pochodzi z rodziny o znacznych wpływach. Jego ojczym 
jest... no, to nie ma znaczenia. - Wzruszyła okrytymi czernią ramionami. - 
Chodzi o to, że 
możliwe byłoby znalezienie wystarczającego poparcia dla ciebie, tak abyś został 
uwolniony 
na słowo honoru i mógł wrócić do Szkocji. Dlatego przyszłam zapytać. Chcesz 
wrócić do 
domu, MacKenzie?
Zabrakło mu tchu, jakby ktoś z całej siły uderzył go w żołądek.
Szkocja. Opuścić tę wilgotną, mglistą okolicę. Wyruszyć zakazaną drogą i pójść 
wolno, śmiałym krokiem, turniami i ścieżkami jeleni. Czuć, jak powietrze staje 
się coraz 
bardziej przejrzyste, przepełnione zapachem jałowca i wrzosu. Wrócić do domu!
Nie być dłużej obcym. Porzucić wrogość i samotność. Stanąć na swojej ziemi w 
Lallybroch, zobaczyć twarz siostry rozjaśnioną radością na jego widok, poczuć na 
szyi 
ramiona Jenny i małe piąstki dzieciaków wczepione w ubranie.
Odejść i nigdy więcej nie zobaczyć ani nie usłyszeć własnego dziecka. Wpatrywał 
się 
w lady Dunsany wzrokiem bez wyrazu, żeby nie mogła odgadnąć, w jaką rozterkę 
wprawiła 
go jej propozycja.
Wczoraj widział niemowlę, spało w koszyku przy oknie pokoju dziecinnego na 
drugim piętrze. Jamie usadowił się ostrożnie na gałęzi olbrzymiego norweskiego 
świerka i 
wytężył oczy, aby między igłami dojrzeć maleństwo.
Twarz dziecka była widoczna tylko z profilu, jeden policzek spoczywał na 
przybranym kryzką ramieniu. Czapeczka się przekrzywiła, Jamie mógł więc zobaczyć 
małą, 
gładką główkę, pokrytą jasnozłotym puchem.
Dzięki Bogu, nie jest rudy, pomyślał w pierwszej chwili i przeżegnał się 
dziękczynnie. 
Jaki on malutki, pomyślał zaraz potem i poczuł nieodparte pragnienie, żeby wejść 
przez okno 
i wziąć chłopca na ręce. Gładka, ślicznie uformowana główka akurat zmieściłaby 
mu się w 
dłoni. Z pamięci powróciło uczucie, które go przeniknęło, gdy przez moment 
trzymał przy 
sercu małe, kwilące ciałko.
- Jesteś silnym chłopaczkiem - wyszeptał. - Dzielnym i pięknym. Ale, mój Boże, 
takim malutkim!
Lady Dunsany czekała cierpliwie, Jamie z szacunkiem pochylił przed nią głowę. 
Nie 
był pewny, czy nie popełnia strasznego błędu, ale po prostu nie mógł inaczej.
- Dziękuję pani, ale... myślę, że nie powinienem odjeżdżać... Jeszcze nie.
Lekko uniosła jasne brwi, ale odkłoniła się Jamiemu z równie dużą gracją.
- Jak sobie życzysz, MacKenzie.
Odwróciła się niczym drobniutka porcelanowa figurka i odeszła. Teraz Helwater 
więziło Jamiego bardziej niż kiedykolwiek.
16
Willie
Niespodziewanie kilka kolejnych lat należało do najszczęśliwszych w życiu 
Jamiego 
Frasera, pomijając oczywiście lata jego małżeństwa.
Żył zupełnie prosto. Ponosił odpowiedzialność tylko za siebie i powierzone mu 
konie. 
Mimo że koroner nie wziął jego osoby pod uwagę, Jeffries rozpowiedział 
wystarczająco dużo 
na temat śmierci w Ellesmere, żeby pozostała służba traktowała olbrzymiego 
Szkota z pełnym 
szacunku dystansem i nie nadużywała jego towarzystwa.
Miał dużo jedzenia oraz odpowiednie ciepłe i schludne ubranie. Co pewien czas 
potajemnie przychodził list ze Szkocji. Tam też panowały nie najgorsze warunki.
Jedną z nieoczekiwanych korzyści pobytu w Helwater było odbudowanie dobrych 
stosunków z lordem Johnem Greyem. Major, tak jak obiecał, pojawiał się raz na 
kwartał i 
przez kilka dni zostawał z wizytą u Dunsany’ów. Nie napawał się jednak widokiem 
Jamiego, 
nie usiłował nawet z nim rozmawiać. Ograniczał się tylko do niezbędnych 
wypowiedzi.
Po długim czasie Jamie zrozumiał, co lady Dunsany miała na myśli, oferując mu 
wolność. „John... lord John Grey... pochodzi z rodziny o znacznych wpływach. 
Jego ojczym 
jest... no, to nie ma większego znaczenia”, powiedziała. Przeciwnie, to miało 
bardzo duże 
znaczenie. Nie z powodu fanaberii Jego Królewskiej Mości Jamie został przysłany 
do 
Helwater, a nie skazany na niebezpieczną podróż przez ocean i niewolnictwo w 
Ameryce. 
Stało się tak pod wpływem Johna Greya.
W dodatku major wcale nie zrobił tego z zemsty czy z innych niskich pobudek. 
Nigdy 
się tym nie pysznił, nie czynił też żadnych aluzji do tego faktu. Ani razu nie 
wyszedł poza 
powszechne wyrazy uprzejmości. Nic z tych rzeczy, po prostu przywiózł tutaj 
Jamiego, 
ponieważ było to najlepsze, co mógł dla niego zrobić w tamtym momencie. Grey ze 
wszystkich sił postarał się, żeby stworzyć Szkotowi jak najlepsze warunki 
niewoli, dając mu 
powietrze, światło i konie.
Kiedy Grey następnym razem pojawił się na podwórzu stajennym, Jamie poczekał, aż 
major zostanie sam. Gdy major z podziwem oglądał gniadego wałacha, Fraser 
podszedł i 
oparł się o barierkę. Przez kilka minut patrzyli na konia w milczeniu.
- Skoczek na D cztery - powiedział w końcu spokojnie Jamie, nie spoglądając na 
stojącego obok mężczyznę.
Wiedział, że Grey mocno się zdziwił. Poczuł na sobie spojrzenie, ale nie 
odwrócił 
głowy.
- Hetman na G jeden - odpowiedział major głosem bardziej ochrypłym niż zwykle.
Od tej pory Grey przychodził do stajni podczas każdej swojej wizyty. Siadał na 
nieociosanym zydlu i rozmawiał z Jamiem. Nie mieli szachownicy i rzadko grali 
słownie, ale 
dyskusje trwały do późna w nocy. Stanowiły dla Jamiego jedyną łączność ze 
światem poza 
Helwater. Zresztą obu mężczyznom sprawiały przyjemność, na którą czekali co 
kwartał.
Przede wszystkim jednak Jamie miał Williego. Helwater zostało poświęcone koniom, 
więc jeszcze zanim chłopiec stanął porządnie na własnych nogach, dziadek 
posadził go na 
kucyku i kazał prowadzać na ląży. Kiedy dzieciak skończył trzy lata, jeździł już 
samodzielnie 
- pod czujnym okiem stajennego MacKenziego.
Willie wyróżniał się siłą, odwagą i urodą. Miał uśmiech, którym mógłby oczarować 
nawet ptaki. Był też niesamowicie rozpieszczony. Jako dziewiąty hrabia Ellesmere 
i jedyny 
dziedzic Ellesmere oraz Helwater, bez matki i ojca, którzy trzymaliby go pod 
kontrolą, 
wszedł na głowę swoim oddanym dziadkom, młodej ciotce i wszystkim służącym, poza 
MacKenzie’em.
Co prawda, mało brakowało. Jak do tej pory groźba, że Jamie nie pozwoli chłopcu 
pomóc sobie przy koniach, wystarczała, żeby stłumić najgorsze ekscesy malca. 
Jednak Jamie 
wiedział, że prędzej czy później groźby przestaną działać. Czasami się 
zastanawiał, co będzie, 
kiedy w końcu straci nad sobą kontrolę i spuści Ianie smykowi.
Sam jako chłopak był często bity przez najbliższego męskiego członka rodziny, 
który 
akurat znajdował się w pobliżu. Nigdy też nie odważyłby się zwrócić do kobiety w 
sposób, w 
jaki Willie rozmawiał ze swoją ciotką albo ze służącymi. Dlatego chęć, by 
zapędzić Williego 
do jakiegoś opuszczonego boksu w stajni i nauczyć go dobrych manier, usilnie 
narastała w 
Jamiem.
Mimo to w większości Willie przynosił mu wyłącznie radość. Chłopiec uwielbiał 
MacKenziego. Z wiekiem spędzał coraz więcej czasu w jego towarzystwie. Jeździł 
na 
grzbiecie silnych koni ciągnących po polach roztrząsacz lub siedział na 
niebezpiecznie 
wysokich kupach siana, gdy wozy wracały latem z wysoko położonych pastwisk.
Jednak nad tą spokojną egzystencją wisiało ciągłe niebezpieczeństwo, które rosło 
z 
każdym miesiącem. Jak na ironię pochodziło od samego Williego i nie można mu 
było 
zaradzić.
- Jaki to śliczny chłopaczek! A jaki dobry jeździec! - Zachwycała się lady 
Grozier. 
Stała na werandzie obok lady Dunsany i podziwiała jazdę Williego na kucyku 
wzdłuż 
krawędzi trawnika.
Babcia chłopca roześmiała się, patrząc na niego z miłością.
- O, tak. Bardzo kocha swojego kucyka. Urządza straszne sceny, kiedy zaganiamy 
go 
do domu na posiłek. A stajennego to już po prostu ubóstwia. Czasami śmiejemy 
się, że spędza 
tyle czasu z MacKenzie’em, iż zaczyna nawet wyglądać jak MacKenzie!
Lady Grozier po raz pierwszy zwróciła uwagę na rudowłosego olbrzyma.
- Rzeczywiście, masz rację! - krzyknęła ubawiona. - Tylko popatrz. Willie ma 
taki 
sam kształt głowy i niemal identyczną linię ramion! Zabawne!
Jamie pokłonił się damom z szacunkiem, ale na twarz wystąpił mu zimny pot.
Wiedział, że oto nadchodzi krytyczny moment. Nie chciał jednak uwierzyć, że 
ktokolwiek poza nim zacznie zauważać łudzące podobieństwo. Willie był 
tłuściutkim 
niemowlakiem, miał pulchniutkie policzki i nie przypominał nikogo. Kiedy 
podrósł, twarz mu 
wyszczuplała, choć nosek pozostał po dziecięcemu lekko zadarty. Wyraźnie 
natomiast 
zarysowały się wystające kości policzkowe, szaroniebieskie oczy zmieniły barwę 
na 
ciemnoniebieską, a delikatnie przekrzywione, gęste brwi pociemniały.
Gdy tylko damy weszły do domu, Jamie ukradkowo przesunął dłonią po swojej 
twarzy. Czy naprawdę podobieństwo było tak duże? Złotobrązowe włosy Williego 
miały 
kasztanowy połysk - to po matce. A te olbrzymie, przenikliwe oczy? Z pewnością 
moje nie są 
aż tak wytrzeszczone, pomyślał Jamie.
Problem polegał na tym, że Fraser od lat nie widział wyraźnie własnego odbicia. 
Stajenni nie przeglądali się w lusterkach, a on starannie unikał towarzystwa 
pokojówek, które 
mogłyby mu jakiegoś pożyczyć.
Podszedł do beczki i niedbale, jakby chciał tylko sprawdzić jej zawartość, 
pochylił się 
nad okrągłą niewielką taflą wody. W falującej powierzchni, poprzecinanej 
dryfującymi 
źdźbłami siana i innych śmieci, zobaczył swoją twarz.
Przełknął ślinę. Odbicie również się poruszyło. Nie, nie byli identyczni, ale 
pewne 
podobieństwo wyraźnie istniało. Chociaż tylko w niewielkim stopniu obejmowało 
kształt 
głowy i ramion. Przede wszystkim mieli podobne oczy. Oczy Briana Frasera, ojca 
Jamiego i 
Jenny Fraser, jego siostry. Niech tylko rysy chłopca staną się ostrzejsze, 
zadarty nosek 
dłuższy i bardziej prosty, a kości policzkowe szersze, każdy zauważy 
powinowactwo 
Williego ze stajennym MacKenzie’em.
Jamie wyprostował się. Odbicie w beczce znikło. Przez chwilę stał wpatrzony w 
stajnie, które przez ostatnich kilka lat były jego domem. Mimo upalnej lipcowej 
pogody 
Jamiego przenikało zimno.
Nadszedł czas, żeby porozmawiać z lady Dunsany.
Do połowy września wszystko zostało zorganizowane. Jamie został ułaskawiony. 
John 
Grey osobiście przywiózł dokument. Jamie miał zaoszczędzoną małą sumkę na 
pokrycie 
kosztów podróży. Lady Dunsany dała mu przyzwoitego konia. Fraserowi zostało już 
tylko 
pożegnać gospodarzy Helwater i... Williego.
- Wyjeżdżam jutro - powiedział rzeczowo z wzrokiem utkwionym w kopycie gniadej 
kobyły. Spiłowywał zrogowacenia, które jej narosły. Na podłogę stajni opadał 
czarny kurz.
- Dokąd jedziesz? Do Derwentwater? Mogę pojechać z tobą? - William, wicehrabia 
Dunsany, dziewiąty hrabia Ellesmere, gwałtownie zeskoczył z małej skrzynki. 
Gniada kobyła 
przestraszyła się i parsknęła głośno.
- Nie rób tego - powiedział odruchowo Jamie. - Nie mówiłem, żebyś przy Milly 
zachowywał się spokojniej? Ona jest płochliwa.
- Dlaczego?
- Też byłbyś płochliwy, gdybym ci ścisnął kolano. - Wyciągnął rękę i uszczypnął 
chłopca w udo. Willie pisnął i odskoczył w tył, chichocząc.
- Czy będę mógł dosiąść Millyflower, kiedy skończysz, Mac?
- Nie - odparł cierpliwie Jamie, chyba po raz setny tego dnia. - Jest dla ciebie 
za duża.
- Ale ja chcę się przejechać na Milly!
Jamie westchnął. W milczeniu obszedł Milly z drugiej strony i podniósł jej lewe 
kopyto.
- Powiedziałem, że chcę się przejechać na Milly!
- Słyszałem.
- Więc mi ją osiodłaj! Natychmiast!
Dziewiąty hrabia Ellesmere wysoko zadarł brodę, ale jego wyzywające oczy 
straciły 
pewność, kiedy napotkały zimne spojrzenie Jamiego. Szkot powoli odstawił kopyto 
konia. 
Niespiesznie wstał i wyprostował się mocno. Położył dłonie na biodrach, z 
wysokości niemal 
dwóch metrów spojrzał na małego hrabiego i powiedział bardzo łagodnie:
- Nie.
- Tak! - Willie tupnął nogą w wymoszczoną sianem podłogę stodoły. - Musisz robić 
to, co ci każę!
- Nie, nie muszę.
- Musisz!
- Nie... - Jamie potrząsał głową tak silnie, że ruda czupryna falowała wokół 
jego 
twarzy. Fraser zacisnął usta i ukucnął przed chłopcem. - Posłuchaj - powiedział. 
- Nie muszę 
wykonywać twoich poleceń, ponieważ nie zostanę tutaj dłużej jako stajenny. 
Powtarzam: 
jutro wyjeżdżam.
Willie pobladł pod wpływem szoku. Piegi stały się jeszcze wyraźniejsze na jasnej 
cerze.
- Nie możesz - zawołał. - Nie dam ci odejść.
- Muszę.
- Nie! - Mały hrabia zacisnął szczęki. Wyglądał teraz niemal identycznie jak 
pradziadek ze strony ojca. Jamie podziękował losowi, że nikt w Helwater nigdy 
nie widział 
Szymona Fresera, lorda Lovat. - Ja nie pozwalam!
- Ależ, mój panie, nie masz nic do powiedzenia w tej sprawie - odparł szczerze 
Jamie. 
Opanował swój smutek z powodu odjazdu i zaczął przemawiać chłopcu do rozsądku.
- Jeśli wyjedziesz... - Willie rozejrzał się wokół bezradnie. Zastanawiał się, 
czym 
zaszantażować stajennego. I wymyślił. - Jeśli wyjedziesz - powtórzył pewniejszym 
głosem - 
będę krzyczał tak głośno, że przestraszą wszystkie konie!
- Spróbuj tylko, mały urwisie, a dostaniesz porządne Ianie! - Jamie pozbył się 
swojej 
zwykłej rezerwy. Przestraszony myślą, że ten zepsuty brzdąc mógłby zdenerwować 
płochliwe, cenne konie, spojrzał ostro na chłopca.
Mały hrabia wytrzeszczył oczy z wściekłości, twarz mu poczerwieniała. Wziął 
głęboki 
oddech, okręcił się na pięcie i pognał wzdłuż stajni, wrzeszcząc i wymachując 
ramionami.
Millyflower, wystarczająco spięta z powodu piłowania kopyt, stanęła dęba. Dziko 
szarpała uzdę i rżała w niebogłosy. Natychmiast zawtórowały jej kopnięcia i 
parskania z 
pobliskich boksów. Willie natomiast niestrudzenie wykrzykiwał swój cały, zresztą 
niemały, 
repertuar przekleństw, i zaciekle walił pięściami w drewniane drzwi.
Jamie zdołał złapać uzdę Millyflower i z ogromnym wysiłkiem wyprowadził kobyłę 
na zewnątrz. Przywiązał ją do płotu wybiegu i wrócił do stajni, aby rozprawić 
się z Williem.
- Cholera, dupa, cipa! - wykrzykiwał mały hrabia. - Gówno!
Jamie bez słowa złapał chłopca za kołnierz, podniósł wysoko i poszedł z nim do 
kowalskiego stołka. Usiadł, przełożył hrabiątko przez kolano i wymierzył pięć 
lub sześć 
mocnych klapsów. Potem postawił chłopca na nogi.
- Nienawidzę cię! - Twarz dziewiątego hrabiego Ellesmere była czerwona, piąstki 
trzęsły się z wściekłości.
- Ja też niezbyt cię lubię, mały bękarcie - rzucił Jamie.
Willie o mało nie pękł ze złości.
- Nie jestem bękartem! - krzyknął. - Nie jestem! Nie jestem! Odwołaj to! Odwołaj 
to, 
powiedziałem!
Jamie wpatrywał się w chłopca przerażony. Zbyt długo odwlekał wyjazd.
Wziął głęboki oddech, potem następny. Miał nadzieję, że głos mu nie zadrży.
- Odwołuję - powiedział łagodnie. - Nie powinienem tak mówić, mój panie.
Miał ochotę przyklęknąć i objąć chłopca albo wziąć go na ręce i utulić w 
ramionach, 
ale żaden stajenny nie mógł sobie pozwolić na takie zachowanie wobec hrabiego, 
nawet 
bardzo młodego. Lewa dłoń aż zapiekła Jamiego od mocno wciśniętych w nią 
paznokci. 
Ogarnął go żal za tą ojcowską pieszczotą, którą chętnie obdarowałby swojego 
syna.
Willie wiedział, jak przystało zachowywać się hrabiemu. Ze wszystkich sił starał 
się 
zapanować nad łzami.
- Pozwól, że ci otrę twarz, mój panie. - Jamie wyjął z kieszeni szorstką 
chustkę. Znad 
pogiętego materiału patrzyły na niego smutne i zaczerwienione oczy Williego.
- Naprawdę musisz jechać, Mac? - zapytał cicho chłopiec.
- Tak. - Jamie spojrzał w ciemnoniebieskie oczy, równie pełne rozpaczy, jak jego 
własne. I nagle przestał zwracać uwagę na to, co wypada i kto patrzy. 
Przyciągnął dziecko do 
siebie i objął mocno. Wtulił twarz Williego w swoje ramiona, tak aby chłopak nie 
zauważył 
łez, które płynęły ukochanemu stajennemu po policzkach.
Willie zarzucił mu ręce na szyję. Jamie czuł, jak małym zwinnym ciałkiem 
wstrząsają 
spazmy powstrzymywanego łkania. Klepał malca po plecach, głaskał po włosach, 
szeptał do 
niego po gaelicku.
Po długiej chwili ujął chłopca za ręce i delikatnie odsunął od siebie.
- Chodź ze mną do pokoju, Willie. Chciałbym ci coś dać.
Już dawno Jamie zajął miejsce starego Hughesa, opuścił poddasze i zamieszkał w 
pokoiku obok warsztatu. Pomieszczenie było malutkie i zagracone, ale 
przynajmniej 
zapewniało trochę ciepła i odrobinę intymności.
Obok łóżka znajdował się stołek z miską do mycia oraz mały stolik, a na nim 
kilka 
książek, duża świeca w glinianym świeczniku. Druga, mała i niska, paliła się 
przed niewielką 
figurką Maryi. Była to tania, ale piękna drewniana rzeźba, którą przysłała 
Jamiemu siostra.
- Po co ta mała świeczka? - zapytał Willie. - Babcia mówi, że tylko śmierdzący 
papiści 
zapalają świeczki przed świętymi obrazami.
- Po pierwsze, to nie święty obrazek, tylko figurka Madonny. - odparł Jamie i 
skrzywił 
się lekko. - Po drugie, ja jestem śmierdzącym papistą.
- Ty? - Dzięki temu wyznaniu fascynacja chłopca potężnym Szkotem jeszcze 
bardziej 
wzrosła. - Dlaczego w takim razie papiści palą świeczki przed figurkami?
Jamie podrapał się po głowie.
- No, więc... to jest... chyba pewien rodzaj modlitwy i dowód pamięci. Zapalasz 
świeczkę, odmawiasz modlitwę i myślisz o ludziach, na których ci zależy. Dopóki 
świeczka 
się pali, płomień ci o nich przypomina.
- A ty o kim pamiętasz? - Willie podniósł na niego wzrok. Włosy miał potargane 
po 
wcześniejszym ataku złości, ale w niebieskich oczach płonęła ciekawość.
- Och, o wielu ludziach. O mojej rodzinie w górach Szkocji... O siostrze i jej 
dzieciach. O przyjaciołach. O mojej żonie. - A czasami świeczka paliła się ku 
pamięci młodej, 
beztroskiej dziewczyny o imieniu Geneva, ale tego już nie powiedział.
Willie zmarszczył brwi.
- Przecież nie masz żony.
- Nie. Już nie mam. Ale wciąż o niej pamiętam.
Willie nieśmiało wyciągnął palec wskazujący i ostrożnie dotknął figurki. Ręce 
Maryi 
były rozłożone w zapraszającym geście, a piękna twarz wyrażała czułość 
macierzyństwa.
- Ja też chcę zostać śmierdzącym papistą - oznajmił stanowczo.
- Nie możesz tego zrobić! - krzyknął Jamie na wpół ubawiony, na wpół wzruszony 
wyznaniem. - Twoja babcia i ciocia by się wściekły.
- Czy wtedy ciekłaby im ślina z ust jak temu wściekłemu psu, którego zabiłeś? - 
Willie się rozpromienił.
- Wcale bym się nie zdziwił - odparł sucho Jamie.
- Chcę to zrobić! - Jasna twarzyczka Williego wyrażała determinację. - Nie 
powiem o 
tym babci ani cioci Isobel, nikomu. Proszę, Mac! Pozwól mi! Chcę być taki, jak 
ty!
Jamie zawahał się, porażony powagą chłopca. Nagle zapragnął ofiarować synowi w 
pożegnalnym prezencie coś więcej niż drewnianego konika, którego dla niego 
wyrzeźbił. 
Spróbował sobie przypomnieć, co ojciec MacMurtry uczył go na religii o chrzcie. 
Tak, osoba 
świecka mogła tego dokonać w sytuacjach krytycznych, gdy w pobliżu nie było 
księdza.
Już nie analizując głębiej tej kwestii, Jamie, pchnięty nagłym impulsem, 
pochylił się 
po dzbanek z wodą.
Chłopiec patrzył na Szkota szeroko otwartymi oczyma. Zrobił bardzo uroczystą 
minę, 
kiedy Jamie delikatnie odsunął mu miękkie, brązowe włosy na tył głowy, zamoczył 
trzy palce 
w wodzie i ostrożnie narysował mu znak krzyża na czole.
- Ja ciebie chrzczę, Williamie Jamesie - powiedział cicho rudowłosy olbrzym. - W 
imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Amen.
Willie zamrugał powiekami, gdy kropla wody spłynęła mu po nosie. Wysunął język, 
aby ją złapać. Jamie mimo woli roześmiał się.
- Dlaczego nazwałeś mnie William James? - zapytał zaciekawiony Willie. - Mam 
przecież jeszcze trzy imiona: Clarence, Henry, Georges.
Jamie ukrył uśmiech.
- Zawsze na chrzcie otrzymuje się nowe imię. James to twoje specjalne, 
papistowskie. 
Zresztą moje też.
- Naprawdę? - Willie był zachwycony. - Jestem teraz śmierdzącym papistą, tak jak 
ty?
Jamie kiwnął głową.
- Przynajmniej w takim stopniu, w jakim mogłem to uczynić. - Uśmiechnął się do 
Williego i nagle pchnięty kolejnym impulsem sięgnął dłońmi na kark. - Masz, 
zatrzymaj to na 
pamiątkę po mnie. - Delikatnie założył Williemu bukowy różaniec. - Ale nie wolno 
ci go 
nikomu pokazać - ostrzegł. - I broń Boże, nie mów, że jesteś papistą.
- Nie powiem - obiecał chłopiec. - Przysięgam na moją duszę. - Schował różaniec 
pod 
koszulę i natychmiast pomacał swoją pierś, żeby się upewnić, czy bukowe paciorki 
nadal są 
pod koszulą.
- Dobrze. - Jamie potargał Williego po włosach. - Już prawie czas na herbatę, 
lepiej 
idź do domu.
Chłopiec ruszył do drzwi, ale zatrzymał się w połowie drogi, nagle znów 
zasmucony, 
z dłonią płasko przyciśniętą do piersi.
- Ja mam pamiątkę po tobie. Ale ty nie masz żadnej po mnie!
Jamie uśmiechnął się słabo. Serce mu się ścisnęło. Myślał, że nie zdoła wydusić 
z 
siebie ani słowa.
- Nie bój się - powiedział w końcu. - Nie zapomnę o tobie.
17
Potwór
Loch Ness, sierpień 1968
Brianna odrzuciła do tyłu rozwiane na wietrze włosy i zamrugała.
- Prawie zapomniałam, jak wygląda słońce - powiedziała. Zmrużonymi oczyma 
patrzyła na pomarańczową kulę z niespotykaną jasnością odbijającą się w ciemnych 
wodach 
Loch Ness.
Claire rozłożyła się wygodnie, czerpiąc przyjemność z powiewów łagodnego 
wietrzyka.
- Nie ma nic lepszego niż świeże powietrze. Czuję się jak muchomor, który 
tygodniami rósł w ciemnościach, cały blady i gąbczasty.
Roger uśmiechnął się. Wszyscy troje mieli świetny nastrój. Długo ślęczeli nad 
dokumentami więziennymi, ale w końcu znaleźli akta Ardsmuir. Na szczęście 
zachowały się 
w całości, i w przeciwieństwie do innych, w dobrym stanie. Ardsmuir było 
więzieniem tylko 
przez piętnaście lat. Po odbudowie wykonanej przez jakobickich więźniów zostało 
zmienione 
w mały garnizon. Większość aresztantów przetransportowano do Ameryki.
- Ciągle nie mogę zrozumieć, dlaczego Frasera nie wysłano za ocean razem z 
innymi - 
powiedział Roger. Przeżył chwile paniki, gdy nie mógł znaleźć danych Jamiego, 
choć bardzo 
uważnie i wielokrotnie czytał listę wywiezionych osób. Był już pewien, że Fraser 
zmarł w 
więzieniu. Oblewał go zimny pot na myśl, że musi to przekazać paniom Randall. Aż 
tu nagle 
kawałek papieru wyjaśnił, iż Frasera umieszczono w Helwater.
- Nie wiem - odparła Claire. - Ale miał ogromne szczęście. On cierpi... on 
cierpiał... - 
poprawiła się błyskawicznie, jednak nie na tyle szybko, aby Roger nie zauważył 
pomyłki - na 
chorobę morską - dokończyła i wskazała na jezioro, po którym tańczyły łagodne 
fale. - Nawet 
płynięcie po Loch Ness przyprawiłoby go o mdłości w ciągu kilku minut.
Roger z zainteresowaniem spojrzał na Briannę.
- Cierpisz na chorobę morską?
Potrząsnęła głową. Lśniące włosy znów rozwiały się na wietrze.
- Mam żołądek jak ze stali. - Klepnęła się łobuzersko po brzuchu.
Roger roześmiał się.
- Nie chciałabyś popływać?
- Naprawdę? Możemy? A wolno tu łowić ryby? - Brianna przysłoniła ręką oczy i 
popatrzyła pełna entuzjazmu na ciemną wodę.
- Jasne. Wielokrotnie złapałem łososia i węgorza w Loch Ness - zapewnił Roger. - 
Chodź, wynajmiemy łódź w dokach Drumnadrochit.
Dzień był bardzo pogodny. Turyści z południa całymi gromadami pędzili do 
Szkocji. 
Nasycony typowym obfitym śniadaniem Fiony z Brianną Randall u boku Roger czuł 
się 
cudownie podczas jazdy do Drumnadrochit.
Pozwolił sobie nawet wyrazić przypuszczenie, że ich poszukiwania zakończą się 
sukcesem. Oznaczało to konieczność wzięcia dodatkowego urlopu w college’u na 
semestr 
letni, ale warto było.
Po odkryciu notatki dotyczącej Jamesa Frasera, nastąpiły jeszcze dwa tygodnie 
mozolnych poszukiwań, dwa weekendowe wypady Rogera i Bree do Lake District i 
jeden 
wyjazd całej trójki do Londynu. W końcu Brianna zobaczyła coś, co sprawiło, że w 
samym 
środku świętej czytelni British Museum zaczęła głośno krzyczeć z radości. 
Musiała 
natychmiast opuścić salę pod obstrzałem lodowatych, pełnych niezadowolenia 
spojrzeń. 
Brianna znalazła akt ułaskawienia z pieczęcią Jerzego III, Rex Angleterre, z 
roku tysiąc 
siedemset sześćdziesiątego czwartego. Dokument wystawiono na „Jamesa Alexdra 
M’Kensiego Frasera”.
- Jesteśmy już blisko - powiedział Roger, ściskając pod pachą fotokopię 
ułaskawienia. 
- Coraz bliżej!
W tysiąc dziewięćset czterdziestym piątym roku Claire przeszła przez krąg głazów 
w 
Craigh na Dun i pojawiła się w tysiąc siedemset czterdziestym trzecim roku. Żyła 
z Jamiem 
Fraserem przez blisko trzy lata, zanim wróciła tą samą drogą, i została 
odnaleziona w 
kwietniu tysiąc dziewięćset czterdziestego ósmego roku.
Najprawdopodobniej oznaczało to, że gdyby znów spróbowała podjąć tę podróż, 
znalazłaby się w tysiąc siedemset sześćdziesiątym szóstym roku. A to tylko dwa 
lata od 
ostatniej znanej im daty, kiedy Jamie Fraser żył i miał się dobrze. Jeśli 
przeżył jeszcze dwa 
lata i gdyby Roger zdołał go odnaleźć...
- To tu! - powiedziała nagle Brianna. - Łodzie do wynajęcia. - Wskazała na napis 
w 
oknie przydrożnego pubu. Roger wjechał na przydrożny parking i już więcej nie 
myślał o 
Jamiem Fraserze.
- Zastanawiam się, dlaczego niscy mężczyźni kochają się w bardzo wysokich 
kobietach. - Głos Claire, brzmiący za plecami Rogera, dokładnie odpowiadał jego 
myślom, 
nie po raz pierwszy zresztą.
- Może to syndrom ćmy i płomienia? - zasugerował. Patrzył na drobnego barmana 
wyraźnie zafascynowanego Brianną. Stali z Claire przed kasą i czekali na 
rachunek za 
wynajęcie łodzi. Brianna kupowała coca-colę i ciemne piwo do lunchu.
Młody barman, który sięgał jej zaledwie pod pachę, wzniósł wielbiące spojrzenie 
na 
złotowłosą boginię. Sądząc po jej śmiechu, Brianna najwyraźniej uznała go za 
„słodkiego”.
- Zawsze powtarzałam Bree, żeby nie wplątywała się w romanse z niskimi 
mężczyznami - stwierdziła Claire, obserwując scenę.
- Naprawdę? - zdziwił się Roger. - Ty dajesz tego typu rady?
Roześmiała się, ignorując złośliwość.
- Rzadko. Chyba, że chodzi o ważne zasady.
- A co ci się nie podoba w niskich mężczyznach?
- Mają tendencję do wpadania w szał, jeśli coś nie idzie po ich myśli - odparła 
Claire. - 
Jak małe jazgotliwe pieski. Słodkie pieszczoszki, ale spróbuj się im sprzeciwić, 
to ugryzą cię 
w łydkę.
Roger roześmiał się.
- Zakładam, że ten wniosek wynika z długoletniego doświadczenia.
- O, tak. Nigdy nie spotkałam dyrygenta, który by miał więcej niż metr 
sześćdziesiąt. 
Złośliwi osobnicy, wszyscy, co do jednego. Za to wysocy mężczyźni... - Jej usta 
rozchyliły 
się w lekkim uśmiechu, gdy obserwowała Rogera mierzącego metr dziewięćdziesiąt. 
- 
...Wysocy mężczyźni są prawie zawsze słodcy i łagodni.
- Słodcy? - Roger rzucił cyniczne spojrzenie na barmana, który właśnie kroił 
Briannie 
węgorza w galarecie. Jej twarz wyrażała dziwne obrzydzenie, ale gdy mikrus podał 
dziewczynie kawałek na widelcu, pochyliła się i zmarszczyła nosek.
- W stosunku do kobiet - dodała Claire. - Pewnie dlatego, że wiedzą, iż nie 
muszą 
niczego udowadniać. Od razu widać, że mogą zrobić, co zechcą, niezależnie od 
woli 
wybranki.
- Podczas gdy niscy mężczyźni... - podsunął Roger.
- Nie mogą zrobić nic bez pozwolenia kobiety - podjęła Claire. - I to doprowadza 
ich 
do szaleństwa. Tak więc niski facet zawsze próbuje coś osiągnąć tylko po to, by 
udowodnić, 
że jest w stanie to zrobić.
- Mhmm... - Roger wydał z siebie gardłowy, typowo szkocki odgłos. Mruknięcie 
miało wyrazić zarówno uznanie dla mądrości Claire, jak i podejrzenie, co barman 
zamierza 
udowodnić Briannie.
- Dziękuję - powiedział do kasjerki, która podała mu rachunek. - Bree, jesteś 
gotowa? 
- zapytał.
Jezioro było spokojne. Przyjemnie spędzali czas, chociaż ryby nie brały. 
Sierpniowe 
słońce świeciło w plecy, od pobliskiego brzegu unosił się zapach jagód oraz 
żywicznych 
sosen. Objedzeni lunchem poczuli senność. Brianna zwinęła się na dnie łodzi i 
usnęła z głową 
na złożonej w kostkę kurtce Rogera. Claire mrugała gwałtownie, ale nie poddawała 
się 
senności.
- A jak jest z niskimi i wysokimi kobietami? - zapytał Roger, wiosłując powoli. 
Spojrzał przez ramię na imponującą długość mocno podkulonych nóg Brianny. - 
Istnieje jakaś 
reguła? Niskie są okropne?
Claire potrząsnęła głową w zamyśleniu. Loki zaczęły jej się wysuwać spod opaski.
- Nie, nie sądzę. To chyba nie ma nic wspólnego ze wzrostem. Myślę, że problem 
leży 
raczej w tym, czy widzą w mężczyźnie głównego wroga, czy po prostu lubią go za 
to, że jest 
mężczyzną.
- Och, zaczynasz głosić wyzwolenie kobiet.
- Wcale nie - odparła Claire. - Obserwowałam takie samo zachowanie między 
mężczyznami i kobietami w tysiąc siedemset czterdziestym trzecim roku, jakie 
widać i teraz. 
Oczywiście istniały różnice dotyczące postępowania każdej z płci, ale raczej nie 
we 
wzajemnym stosunku.
Osłoniła dłonią oczy i spojrzała na ciemne wody jeziora. Być może wypatrywała 
wydr 
lub dryfujących pniaków, ale Roger raczej przypuszczał, że jej wzrok sięgał 
dalej niż skalisty 
brzeg po drugiej stronie.
- Ty lubisz mężczyzn, prawda? - powiedział cicho. - Wysokich, oczywiście.
- Jednego - odparła łagodnie.
- Pójdziesz tam, kiedy... jeśli go znajdę? - Na moment przestał wiosłować i 
popatrzył 
na Claire.
Wzięła głęboki oddech, zanim odpowiedziała. Wiatr zaróżowił jej policzki i 
przykleił 
materiał koszulki do ciała, uwypuklając jędrny biust i wąską talię. Zbyt młoda 
na wdowę, 
zbyt piękna na zmarnowanie, pomyślał Roger.
- Nie wiem - szepnęła lekko drżącym głosem. - Bardzo chciałabym odnaleźć 
Jamiego, 
ale myśl o ponownym przejściu... - Skuliła ramiona i zamknęła oczy. - Tego się 
nie da opisać 
- dodała wciąż z zamkniętymi oczyma, zupełnie jakby w ciemnościach ujrzała krąg 
głazów w 
Craigh na Dun. - Okropność! Nie do opisania. - Otworzyła oczy i dziwnie się 
uśmiechnęła. - 
To trochę tak, jakby próbować wytłumaczyć mężczyźnie ból porodowy. Może mniej 
więcej 
zrozumieć, ale nie został wystarczająco wyposażony, żeby sobie dokładnie 
wyobrazić.
Roger poczuł się ubawiony.
- Och, tak? Istnieje jednak pewna różnica. Ja słyszałem te przeklęte głazy. - 
Mimo 
woli wzdrygnął się. Nie lubił wspominać nocy sprzed trzech miesięcy, kiedy 
Gillian Edgars 
przeszła przez stojące kamienie. Pamięć o tym wydarzeniu wielokrotnie powracała 
jednak 
sama w koszmarach nocnych. Mocno uderzył wiosłami, żeby zatrzeć nieprzyjemne 
wrażenie. 
- To jakby zostać rozdartym na części, prawda? - Wtopił wzrok w oczy Claire. - 
Coś cię 
ciągnie, szarpie, bije i to nie tylko z zewnątrz, także w środku, aż ogarnia cię 
poczucie, że 
zaraz czaszka rozpadnie ci się na kawałki. I ten przeraźliwy dźwięk... - Znów 
się wzdrygnął. 
Twarz Claire lekko pobladła.
- Nie wiedziałam, że je słychać - szepnęła. - Nic mi o tym nie mówiłeś.
- Nie wydawało mi się to istotne. - Przez chwilę patrzył na nią uważnie, potem 
dodał: 
- Bree także je słyszała.
- Rozumiem. - Claire przeniosła spojrzenie na jezioro. Wąskie dno łódki 
pozostawiało 
na gładkiej powierzchni ślad w kształcie litery „V”. Daleko za nimi fale 
wzbudzone 
przejściem większej łodzi odbijały się o przybrzeżne skały i spotykały na środku 
jeziora. W 
ten sposób tworzył się długi, wybrzuszony pas lśniącej wody. - Stojącą falę, 
fenomen typowy 
dla tego jeziora, często błędnie uznawano za grzbiet potwora.
- To tam! - powiedziała nagle i wskazała głową czarną wodę.
Otworzył usta, aby zapytać, o co chodzi, ale zdał sobie sprawę, że wie. Przez 
większość życia mieszkał opodal Loch Ness, łowił w jego wodach łososie i 
węgorze, słyszał 
więc - i wyśmiał - wszystkie historie o przerażającej bestii.
Może sprawiła to nietypowa sytuacja - siedzieli i dyskutowali o podróży w 
przeszłość 
- ale niezależnie od przyczyny, nagle nabrał przekonania, że ciemne wody jeziora 
rzeczywiście kryją żywą tajemnicę.
- Jak myślisz, co to jest? - zapytał bardziej po to, aby zyskać na czasie i mieć 
możliwość uspokojenia się, niż z ciekawości.
Claire przechyliła się przez burtę i intensywnie wpatrywała się w dryfującą obok 
kłodę.
- Ten, którego widziałam, był zapewne plesiozaurem - powiedziała w końcu. Nie 
patrzyła na Rogera, zatrzymała wzrok za rufą łodzi. - Chociaż w tamtym momencie 
nie 
robiłam notatek. - Uśmiechnęła się lekko. - Ile jest kamiennych kręgów? - 
zapytała 
niespodziewanie. - W Wielkiej Brytanii? W Europie? Nie wiesz?
- Niedokładnie. Chyba kilka setek - odparł ostrożnie. - Myślisz, że wszystkie...
- A skąd mam wiedzieć? - przerwała mu niecierpliwie. - Ale zostały ustawione w 
jakimś celu. Można więc przypuszczać, że to się dzieje, Bóg wie, w ilu 
miejscach. - 
Przechyliła głowę na bok. Zgarnęła z twarzy potargane włosy i uśmiechnęła się do 
Rogera z 
ukosa. - To by tłumaczyło.
- Co tłumaczyło? - Roger poczuł się zmylony nagłymi zmianami tematu.
- Istnienie potwora. - Wskazała na wodę. - A jeśli jedno z takich... miejsc... 
jest pod 
wodą?
- Korytarz czasu... pasaż...? - Roger spojrzał na szemrzącą taflę jeziora, 
zatrwożony 
tym pomysłem.
- To by wiele wyjaśniało. - W kąciku jej ust igrał uśmieszek, skryty za zasłoną 
z 
włosów. Nie wiedział, czy mówiła poważnie, czy nie. - Najlepszymi kandydatami na 
potwory 
są stworzenia, które wyginęły setki tysięcy lat temu. Jeśli pod wodą istnieje 
tunel czasowy, to 
załatwiałoby ten mały problem.
- Wytłumaczyłoby także, dlaczego świadectwa czasem się różnią - stwierdził Roger 
zaintrygowany tą wizją. - Po prostu różne stworzenia wędrują w czasie.
- I to odpowiadałoby na pytanie, dlaczego nie zostały jeszcze złapane ani nie są 
widywane zbyt często. Może wracają inną drogą, więc nie przebywają w jeziorze 
cały czas.
- Jaka cudowna teoria! - skwitował Roger.
Claire uśmiechnęła się promiennie.
- Założę się, że nie trafi na listę najbardziej popularnych wyjaśnień tego 
zjawiska.
Roger wybuchnął śmiechem i gwałtownie wyłowił kraba, aż kropelki wody prysnęły 
na Briannę. Chrapnęła, usiadła, zamrugała, ale natychmiast położyła się z 
powrotem z twarzą 
nabrzmiałą od snu. W ciągu kilku sekund znów zaczęła spokojnie i głęboko 
oddychać.
- Siedziała do późna wczoraj w nocy. Pomagała mi uporządkować ostatnie 
dokumenty, które mamy oddać uniwersytetowi w Leads - powiedział Roger 
usprawiedliwiająco.
Claire bezmyślnie skinęła głową, obserwując córkę.
- Jamie też to potrafił - rzekła łagodnie. - Kładł się gdziekolwiek i 
natychmiast 
zasypiał.
Zamilkła. Roger wiosłował równomiernie w kierunku, gdzie między sosnami wznosił 
się surowy masyw ruin zamku Urquhart.
- Problem polega na tym - odezwała się w końcu Claire - że przejście staje się 
coraz 
trudniejsze. Po raz pierwszy było straszne, ale powrót okazał się tysiąc razy 
gorszy. - Utkwiła 
oczy w wyłaniającym się zamku. Nie wiem, może dlatego, że nie wróciłam w 
odpowiednim 
dniu. Był Beltane, kiedy przeszłam, a wróciłam dwa tygodnie wcześniej.
- Geilis... To znaczy Gillian... ona też przeszła w Beltane. - Pomimo gorąca 
dnia 
Roger poczuł lekki chłód. Znów ujrzał sylwetkę kobiety, która była zarazem jego 
przodkiem, 
jak i osobą mu współczesną. Stała w blasku ogniska, wpatrzona przez chwilę w 
płomienie, 
potem na zawsze zniknęła w kamiennym kręgu.
- W notatniku zapisała, że drzwi są otwarte od Święta Słońca do Święta Ognia. 
Może 
gdy zbliża się ten czas, są tylko uchylone. A może w ogóle się myliła. Przecież 
była 
przekonana, że trzeba poświęcić życie ludzkie, aby to zadziałało.
Claire przełknęła ślinę. Oblane benzyną zwłoki Grega Edgarsa, męża Gillian, 
zostały 
znalezione przez policję w kamiennym kręgu pierwszego maja. Raport dotyczący 
jego żony 
donosił tylko: „zbiegła, miejsce pobytu nieznane”.
Claire zanurzyła dłoń w wodzie. Na słońce nasunęła się niewielka chmurka. Kolor 
jeziora nagle zmienił się w szary, a setki małych fal uniosły się na tafli pod 
wpływem 
wzmożonego wiatru. Woda stała się ciemna i nieprzejrzysta. Loch Ness ma dwieście 
metrów 
głębokości i jest niesamowicie zimne. Co może zamieszkiwać w takim miejscu?
- Zszedłbyś na dno, Rogerze? - Zapytała łagodnie. - Wyskoczyłbyś za burtę i 
zanurkował tak głęboko, aż płuca zaczną ci pękać? I nie wiedziałbyś, czy nie 
czekają tam na 
ciebie stwory z ostrymi zębami i muskularnymi ciałami?
Roger dostał gęsiej skórki, nie tylko z powodu wiatru i chłodu.
- Ale to nie wchodzi w rachubę - mówiła dalej, wciąż wpatrzona w ciemną, 
tajemniczą 
toń. - Skoczyłbyś, gdyby Brianna znalazła się na dnie jeziora? - Wyprostowała 
się i odwróciła 
twarz w jego stronę. - Skoczyłbyś? - Miodowe oczy bez zmrużenia i z niesamowitą 
intensywnością wpatrywały się w niego jak oczy sokoła.
Oblizał wargi, spierzchnięte i wysuszone przez wiatr. Rzucił przez ramię szybkie 
spojrzenie na śpiącą Briannę. Znów obrócił się do Claire.
- Tak. Myślę, że bym skoczył.
Patrzyła na niego przez dłuższą chwilę, potem skinęła głową bez uśmiechu.
- Ja też.
Nie możesz wrócić do domu
18
Korzenie
wrzesień 1968
Kobieta siedząca obok mnie ważyła chyba sto pięćdziesiąt kilo. Pochrapywała 
przez 
sen. Pewnie jej płuca były zmęczone unoszeniem masywnego biustu. Ugniatały mnie 
jej 
nieprzyjemnie gorące i wilgotne biodro, udo i tłuste ramię.
Nie było ucieczki. Z drugiej strony przywarłam do stalowego kadłuba samolotu. 
Uwolniłam jedną rękę i włączyłam górne światło, żeby spojrzeć na zegarek. 
Dziesiąta 
trzydzieści czasu londyńskiego. Jeszcze przynajmniej sześć godzin, zanim 
wylądujemy w 
Nowym Jorku i będę mogła się wyswobodzić.
Samolot wypełniały dźwięki kolektywnego posapywania i pochrapywania pasażerów 
drzemiących najwygodniej, jak tylko mogli. W moim przypadku sen nie wchodził w 
rachubę. 
Z westchnieniem rezygnacji sięgnęłam do kieszeni fotela przede mną po powieść, 
którą tam 
wepchnęłam. Była to książka jednego z moich ulubionych autorów, ale nie mogłam 
skupić 
uwagi na treści. Myślami powracałam do Rogera i Brianny, których zostawiłam w 
Edynburgu, gdzie kontynuowali poszukiwania. Zastanawiałam się też nad tym, co 
mnie 
czekało w Bostonie.
Zostałam zmuszona do powrotu, choćby na jakiś czas. Już dawno skończyły mi się 
wakacje, kilkakrotnie przedłużane. Musiałam załatwić pewne sprawy w szpitalu, 
zapłacić 
zaległe rachunki. Czekały mnie porządki w domu i ogrodzie - wzdrygałam się na 
samą myśl o 
wysokości trawnika. Pewnie już zarósł całe podwórko. Należało też zadzwonić do 
znajomych...
Szczególnie do jednego. Joseph Abernathy był moim najbliższym przyjacielem, 
jeszcze z czasów studiów medycznych. Przed podjęciem ostatecznej - i zapewne 
nieodwracalnej - decyzji chciałam z nim porozmawiać. Zamknęłam książkę na 
kolanach i 
siedziałam tak, błądząc palcem po literach tytułu, lekko uśmiechnięta. 
Zamiłowanie do 
powieści to jedna z rzeczy, które przejęłam po Joem.
Znałam Joego od początków studiów. Zupełnie tak jak ja wyróżniał się wśród 
innych 
studentów Boston General. Ja byłam jedyną kobietą pośród przyszłych lekarzy, Joe 
był 
jedynym czarnym.
Ta wyjątkowość przyciągała nas do siebie. Oboje to czuliśmy, chociaż żadne z nas 
się 
do tego nie przyznało. Bardzo dobrze nam się ze sobą pracowało, jednak z 
różnych, ważnych 
powodów strzegliśmy się przed ujawnieniem prawdy. Subtelna więź, która istniała 
między 
nami, zbyt mglista, aby ją nazwać przyjaźnią, pozostała niedopowiedziana aż do 
końca 
studiów.
Tego dnia wykonywałam moją pierwszą samodzielną operację - nieskomplikowane 
zapalenie wyrostka u nastolatka o ogólnie dobrym stanie zdrowia. Poszło mi 
dobrze i nie było 
żadnych powodów, żeby podejrzewać komplikacje pooperacyjne. Mimo to zachowywałam 
się nadopiekuńczo. Nie chciałam pójść do domu, dopóki chłopiec się nie obudzi i 
nie opuści 
sali pooperacyjnej. Przebrałam się i poszłam poczekać na trzecie piętro do 
pokoju 
rekreacyjnego dla lekarzy.
Zastałam tam Josepha Abernathy’ego. Siedział w jednym z pufiastych foteli, po 
uszy 
zaczytany w czasopiśmie „US News and World Report”. Podniósł wzrok, gdy weszłam, 
skinął mi głową i wrócił do lektury.
W pokoju były całe stosy gazet zebranych z poczekalni oraz książek 
pozostawionych 
przez pacjentów, którzy opuścili już szpital. Przekartkowałam numer „Studies of 
Gasteroenterology” sprzed sześciu miesięcy, podarty egzemplarz „Time’a” i stertę 
broszur 
„Watchtower”. W końcu wzięłam jakąś książkę i zaczęłam czytać.
Na pierwszej stronie widniał tytuł Porywczy pirat. „Zmysłowa, wzruszająca i 
porywająca historia miłosna”, głosił napis pod spodem. Porywająca? Jeśli 
ucieczka była tym, 
czego pragnęłam, to nie mogłam trafić lepiej. Z tą myślą otworzyłam książkę na 
chybił trafił. 
Automatycznie rozwarła się na stronie czterdziestej drugiej.
Tessa zadarła pogardliwie nos i odrzuciła swoje bujne blond włosy do tyłu, 
niepomna 
faktu, że przez to jej zmysłowe piersi stały się jeszcze bardziej widoczne w 
głębokim dekolcie 
sukni. Oczy Valdeza rozszerzyły się na ten widok. Nie dał jednak po sobie znać, 
jakie 
wrażenie robiła na nim rozpustna piękność.
- Myślę, że powinniśmy się bliżej poznać, senorita - zasugerował niskim, 
głębokim 
głosem. Tessie po plecach przebiegł dreszcz podniecenia.
- Nie jestem zainteresowana zawieraniem bliższej znajomości z... plugawym, 
nikczemnym, podstępnym piratem! - odpowiedziała.
Valdez błysnął zębami w uśmiechu, dłonią pogłaskał rękojeść noża zatkniętego 
zapas. 
Imponowała mu jej odwaga. Dziewczyna była śmiała, taka energiczna... i piękna.
Zmarszczyłam brwi, ale czytałam dalej, zafascynowana.
Władczo objął ją w pasie.
- Nie zapominaj, senorita - wyszeptał słowa, które łechtały jej wrażliwe uszy - 
jesteś 
zdobyczą wojenną, a kapitan pirackiego statku ma jako pierwszy prawo do wyboru 
łupów.
Tessa usiłowała wydostać się z jego objęć. Zaniósł ją do łóżka i delikatnie 
położył na 
kosztownej kołdrze. Starała się złapać oddech. Z przerażeniem patrzyła, jak 
Valdez się 
rozbiera, odkłada swój lazurowy, aksamitny płaszcz i zdobioną żabotem lnianą 
białą koszulę. 
Jego tors był wspaniały - olbrzymi, gładki i lśniący opalenizną. Poczuła ból w 
opuszkach 
palców z żądzy, aby go dotknąć, krew zaczęła ogłuszająco pulsować jej w uszach, 
gdy sięgnął 
do paska u bryczesów.
- Nie - odezwał się niespodziewanie. - Nieładnie z mojej strony, że cię 
zaniedbuję, 
senorita. Pozwól. - Z czarującym uśmiechem pochylił się i łagodnie ujął piersi 
Tessy w swoje 
gorące, stwardniałe dłonie. Przez cienki jedwab sukienki podziwiał zmysłowy 
ciężar. Z 
cichym okrzykiem Tessa odsunęła się przed jego sondującym dotykiem. Plecami 
wcisnęła się 
w haftowane poduszki.
- Stawiasz opór? Szkoda byłoby zniszczyć takie eleganckie ubranie, senorita... - 
Mocno chwycił jej zielonkawy, jedwabny stanik i pociągnął, uwalniając kształtne 
białe piersi 
Tessy.
Wydałam z siebie cichy okrzyk. Doktor Abernathy gwałtownie uniósł wzrok znad 
gazety. Szybko przybrałam minę wyrażającą stateczne zainteresowanie i 
przewróciłam stronę.
Gęste, czarne loki Valdeza zakryły jej pierś, gdy gorącymi ustami przylgnął do 
różowawego sutka Tessy. Poczuła falę bolesnego pożądania. Osłabiona nieznanymi 
doznaniami, nie była w stanie się poruszyć, gdy jego dłoń szukała brzegu sukni. 
Ogień 
wywołany namiętnym dotykiem pełzał wzdłuż jej szczupłego uda.
- Och, mi amor - wyszeptał. - Kochana, czysta. Doprowadzasz mnie do szaleństwa. 
Pragnąłem cię, odkąd po raz pierwszy cię ujrzałem, taką dumną i chłodną na 
pokładzie statku 
twojego ojca. Ale teraz nie będziesz chłodna, kochanie, prawda?
Pocałunki Valdeza rozpętały w Jessie burzę uczuć. Dlaczego sprawiało jej 
przyjemność przebywanie z mężczyzną, który z zimną krwią zatopił statek ojca i 
na rękach 
miał krew stu ludzi? Powinna odtrącić go z obrzydzeniem. Zamiast tego szeroko 
otwierała 
usta, aby przyjąć jego płomienne pocałunki. Uległa sile rosnącej męskości.
- Och, mi amor - szeptał. - Nie mogę czekać. Ale... nie chcę cię zranić. 
Delikatnie, mi 
amor, delikatnie.
Tessa ciężko chwytała powietrze. Czuła między nogami parcie jego żądzy.
- Och! - jęknęła. - Och, proszę! Nie!
Dobry moment na protesty, pomyślałam.
- Nie martw się, mi amor. Zaufaj mi.
Stopniowo, powoli rozluźniała się pod dotykiem hipnotyzujących pieszczot. Miała 
wrażenie, że gorąco w jej brzuchu rośnie i rozprzestrzenia się. Namiętne usta 
muskały jej 
piersi. Szeptał uspokajające słowa. Gorący oddech sprawił, że cały opór zniknął. 
Gdy się 
odprężyła, jej uda rozchyliły się bez udziału woli. Jego ostrze poruszało się 
nieskończenie 
wolno, aż w końcu przebiło membranę jej niewinności...
Mimowolnie krzyknęłam i wypuściłam książką z ręki. Zsunęła mi się z kolan i 
głośno 
upadła na podłogę tuż przy nodze doktora Abernathy’ego.
- Przepraszam - bąknęłam i z płonącą twarzą pochyliłam się, by ją podnieść. 
Kiedy 
znów usiadłam z Porywczym piratem w spoconych dłoniach, zauważyłam, że wyraz 
twarzy 
Abernathy’ego był pozbawiony typowej surowości, jaśniał szerokim uśmiechem.
- Niech zgadnę - powiedział. - Valdez właśnie przebił membranę jej niewinności?
- Tak - odparłam. Nie mogłam opanować chichotu. - Skąd wiesz?
- No, nie zaszłaś zbyt daleko - skwitował i wyjął mi książkę z ręki. Krótkie, 
grube 
palce biegle wertowały kartki. - To chyba tutaj, a może na stronie 
siedemdziesiątej trzeciej, 
gdzie obmywa jej różowe wargi swoim głodnym językiem.
- Co robi?
- Zobacz sama. - Wskazał na tekst u dołu strony.
...odrzucił na bok kołdrę, pochylił swoją czarną jak węgiel głowę i obmył jej 
różowe 
wargi swoim głodnym językiem. Tessa jęknęła i...
Znów wydałam z siebie bezwolny okrzyk.
- Czytałeś to? - zapytałam, odwracając wzrok od Tessy i Valdeza.
- Och, tak - odparł z szerokim uśmiechem. Z tyłu po prawej stronie miał złoty 
ząb. - 
Dwa albo trzy razy. Nie jest to najlepsza książka, ale też nie najgorsza.
- Jest tutaj więcej takich powieści?
- Jasne. Zobaczmy... - Zaczął kopać w stosie obszarpanych książek, leżących na 
stole. 
- Patrz na te bez okładki - wyjaśnił. - Są najlepsze.
- A ja myślałam, że ty nie czytujesz nic poza czasopismami medycznymi. - Byłam 
mocno zdziwiona.
- Co? Po trzydzieści sześć godzin grzebię w ludzkich wnętrznościach, a potem mam 
przyjść tutaj i czytać „Postępy w leczeniu woreczka żółciowego”? Do diabła, wolą 
popłynąć z 
Valdezem. - Wciąż się uśmiechając, spojrzał na mnie z zainteresowaniem. - Ja też 
nie 
sądziłem, że czytujesz coś poza „The New England Journal of Medicine”, lady Jane 
- 
powiedział. - Pozory mylą, prawda?
- Czasami - odparłam sucho. - Co ma znaczyć to „lady Jane”?
- Och, to wymysł Hoechsteina. - Rozsiadł się wygodnie w fotelu i splótł ręce na 
kolanie. Twój głos, twój akcent brzmi tak, jakbyś właśnie wróciła z herbatki u 
królowej. 
Wyrażasz się jak Winston Churchill, gdyby był kobietą, i to trochę przeraża 
chłopaków. 
Jednak w tobie jest jeszcze coś innego. - Spojrzał na mnie w zamyśleniu. - Masz 
zwyczaj 
mówić w ten sposób, jakbyś wiedziała, że osiągniesz to, czego chcesz, a jeśli 
nie, to znasz 
przyczyny, które temu przeszkodziły. Gdzie się tego nauczyłaś?
Uśmiechnęłam się, słysząc opis swojego sposobu wypowiadania się
- Na wojnie - odparłam, uśmiechnąwszy się na ten opis.
Uniósł brwi zdziwiony.
- Korea?
- Nie, byłam pielęgniarką w czasie drugiej wojny światowej we Francji. Widziałam 
wiele sióstr przełożonych, które rządziły lekarzami i sanitariuszami, jak 
chciały, z całym 
wdziękiem. A potem miałam niezłą praktykę, gdzie zachowanie niepodważalnego 
autorytetu, 
choćby nawet tylko udawanego, bardzo mi się przydało w stosunkach z ludźmi o 
wiele 
większej władzy niż personel pielęgniarski i lekarski w naczelnym szpitalu 
bostońskim.
Skinął głową, zafascynowany moimi wyjaśnieniami.
- Tak, to ma sens. Sam używałem języka Waltera Cronkite’a.
- Waltera Cronkite’a? - Wytrzeszczyłam oczy.
Uśmiechnął się szeroko, znów ukazując złoty ząb.
- Co noc słuchałem go w radio lub w telewizji. Potem go naśladowałem i 
zabawiałem 
tym moją mamę. Chciała, żebym został kaznodzieją. - Uśmiechnął się trochę 
smutno. - 
Gdybym mówił jak Walter Cronkite tam, gdzie wtedy mieszkaliśmy, nie żyłbym 
dostatecznie 
długo, żeby pójść do szkoły medycznej.
Z każdą sekundą coraz bardziej lubiłam Joego Abernathy’ego.
- Mam nadzieję, że twoja mama nie była zawiedziona, iż zostałeś lekarzem, nie 
kaznodzieją.
- Prawdę mówiąc, nie jestem pewien - odparł, ciągle się uśmiechając. - Kiedy jej 
o 
tym powiedziałem, wpatrywała się we mnie przez chwilę, potem wzięła głęboki 
oddech i 
powiedziała: „Przynajmniej będziesz mógł tanio załatwić dla mnie lekarstwo na 
reumatyzm”.
Roześmiałam się niepewnie.
- Nie spotkałam się nawet z takim entuzjazmem, kiedy oznajmiłam mężowi, że chcę 
iść na medycynę. Wlepił we mnie wzrok i w końcu stwierdził, że jeśli się nudzę, 
to dlaczego 
nie zostanę wolontariuszką, która pomaga pisać listy mieszkańcom domów opieki.
Oczy Joego miały kolor ciepłego brązu jak cukierki toffi. Kiedy tak na mnie 
patrzył, 
zamigotał w nich ognik wskazujący na poczucie humoru.
- Tak, ludzie wciąż myślą, że nie wypada powiedzieć komuś w twarz, iż nie może 
robić tego, co robi. „Dlaczego jest pani tutaj, mała kobietko, a nie w domu przy 
mężu i 
dziecku?” - Bardzo dobrze wyszło mu to naśladowanie.
Uśmiechnął się smutno i pogłaskał mnie po dłoni.
- Nie martw się, wcześniej czy później dadzą sobie spokój. Z reguły nie pytają 
mnie 
wprost, dlaczego nie sprzątam toalet. Przecież do tego zostałem stworzony.
Do pokoju weszła pielęgniarka z wiadomością, że mój pacjent już się obudził. 
Pożegnałam Joego, ale przyjaźń rozpoczęta na stronie czterdziestej drugiej 
rozkwitła. 
Abernathy został jednym z moich najlepszych przyjaciół. Możliwe, że jedynym, 
który 
naprawdę rozumiał, co robiłam i dlaczego.
Uśmiechałam się lekko. Pod palcami wyczuwałam gładkie, wypukłe litery. Z 
powrotem włożyłam książkę do kieszeni fotela. Może po prostu w tej chwili nie 
chciałam 
uciec w świat literackiej fikcji.
Od ziemi oddzielała nas pokrywa chmur. Tutaj, w górze, panowała cisza, piękna i 
spokojna. Tam, w dole, wrzało życie.
Miałam dziwne uczucie zawieszenia, bezruchu i samotności. Nawet ciężki oddech 
tęgiej kobiety stanowił tylko jeden z elementów ciszy, obok szumu klimatyzacji i 
szurania 
pantofli stewardes. Jednocześnie jednak wiedziałam, że pędzimy w przestrzeni, 
nieubłaganie 
wciąż naprzód, setki kilometrów na godziną, do jakiegoś miejsca, które, mamy 
nadzieją, 
okaże się bezpieczne.
Zamknęłam oczy. Za mną, w Szkocji, Roger i Bree szukali Jamiego. Przede mną, w 
Bostonie, było mnóstwo pracy i spotkanie z Joem. A sam Jamie? Nie, postanowiłam 
o nim 
nie myśleć, dopóki nie podejmę decyzji.
Poczułam powiew we włosach. Jeden lok musnął mnie po policzku, lekko jak czuły 
kochanek. Z pewnością nie było to nic więcej niż podmuch klimatyzacji. Tylko 
moja 
wyobraźnia sprawiła, że zapach papierosów został nagle stłumiony przez woń wełny 
i 
wrzosów.
19
Wywołać ducha
W końcu znalazłam się w domu przy ulicy Furey Street, gdzie prawie od dwudziestu 
lat mieszkałam z Frankiem i Brianną. Azalie przed wejściem jeszcze nie uschły, 
ale łodygi 
zwisały bezwładnie, kwiaty wyglądały mizernie, a gruba warstwa opadłych liści 
pokrywała 
wyschłą grządkę. Lato było gorące - jak zwykle w Bostonie. Panowała potworna 
susza i nic 
nie zapowiadało wrześniowych opadów deszczu.
Postawiłam bagaże przed frontowymi drzwiami i poszłam odkręcić szlauch. Leżał w 
słońcu. Zielony, gumowy wąż nagrzał się do tego stopnia, że palił mnie w dłoń. 
Przerzucałam 
go z ręki do ręki, dopóki napływająca woda nagle go nie ożywiła i nie 
ochłodziła.
Nie lubiłam azalii na tyle, by od nich zacząć. Dawno bym je już wyrwała, ale po 
śmierci Franka wolałam niczego w domu nie zmieniać dla dobra Brianny. 
Wystarczająco 
dużo zmieniło się w jej życiu: śmierć ojca, rozpoczęcie studiów.
- Dobrze - powiedziałam niechętnie do azalii i zakręciłam wodę. - Mam nadzieję, 
że 
jesteście szczęśliwe, bo więcej nie dostaniecie. Sama mam ochotą się napić. I 
wykąpać - 
dodałam, patrząc na ubłocone liście.
Usiadłam w szlafroku na brzegu olbrzymiej wanny i patrzyłam, jak napełnia się 
spienioną wodą. Różany zapach unosił się na wrzącej powierzchni.
Szybko zakręciłam kran, ale jeszcze przez moment tkwiłam nieruchomo, zasłuchana 
w pukanie pękających pianowych bąbelków. W panującej wokół ciszy przypominało to 
odgłosy odległej potyczki.
Po powrocie z przeszłości zawsze ostrożnie sprawdzałam wszelkie urządzenia i 
maszyny, a co ważniejsze - analizowałam swoje reakcje na wynalazki nowoczesnego 
życia.
Pociąg do Edynburga, samolot do Bostonu, taksówka z lotniska, setki innych 
mechanicznych perełek - automaty z napojami, sygnalizacja świetlna, toaleta w 
samolocie z 
obrzydliwym niebieskozielonym środkiem dezynfekującym, spłukująca śmieci i 
zarazki za 
naciśnięciem guzika. Restauracje z certyfikatem czystości ministerstwa zdrowia. 
Nawet 
wewnątrz domu było mnóstwo przycisków, które zapewniały światło, ciepło, wodę i 
gotowane jedzenie.
Ale czy mnie to obchodziło? Zanurzyłam dłoń w parującej wodze i zaczęłam ją 
mieszać. Cienie zawirowań tańczyły po marmurowym dnie. Czy mogłam żyć bez tych 
wszystkich wynalazków, dużych i małych?
Zadawałam sobie to pytanie za każdym dotknięciem przycisku, przy każdym 
mruknięciu silnika i byłam prawie pewna, że odpowiedź brzmi „tak”. Wbrew pozorom 
upływ 
czasu nie zmieniał wszystkiego. W mieście nadal żyli ludzie pozbawieni wielu 
dóbr 
cywilizacji, a daleko, za granicą całe narody egzystowały całkiem nieźle w 
zupełnej 
ignorancji, że istnieje coś takiego jak elektryczność.
Nigdy specjalnie nie dbałam o wygody. Od śmierci rodziców, czyli od piątego roku 
życia, mieszkałam z wujkiem Lambem, wybitnym archeologiem. W konsekwencji zawsze 
towarzyszyłam mu w terenowych wyprawach, dorastałam w warunkach, które 
powszechnie 
zostałyby uznane za „prymitywne”. Tak, gorące kąpiele i żarówki to miły luksus, 
ale w 
różnych okresach życia świetnie się bez nich obywałam - na przykład w czasie 
wojny.
Woda już się ochłodziła. Zsunęłam na podłogę szlafrok i weszłam do wanny. 
Poczułam przyjemny dreszcz chłodu na ramionach i płomień w stopach.
Wyciągnęłam się wygodnie i odprężyłam się. Osiemnastowieczne wanny 
przypominały raczej wielkie beczki. Zwykle trzeba było myć fragment po 
fragmencie. 
Najpierw zanurzało się pośladki, nogi zwisały na zewnątrz. Potem należało wstać 
i opłukać 
tors. Na końcu szorowało się stopy. Częściej jednak używano do mycia po prostu 
dzbanka i 
miski oraz kawałka tkaniny zamiast gąbki.
Nie, wynalazki i wygody nic wielkiego dla mnie nie znaczyły. Nic, bez czego nie 
mogłabym się obejść.
Ale brak tych wszystkich nowoczesności stanowił najmniejszy problem na mojej 
długiej liście. Przeszłość była niebezpieczna. Jednak nawet rozwój tak zwanej 
cywilizacji nie 
gwarantował bezpieczeństwa. Przeżyłam dwie największe „nowoczesne” wojny - 
służąc na 
polu walki - a każdego wieczoru w telewizji widziałam zarys nowej.
„Cywilizowane” konflikty były o wiele bardziej przerażające niż „prymitywne” 
wersje.
Życie codzienne upływało w miarę spokojnie, ale tylko pod warunkiem, że człowiek 
uważał, dokąd chodzi. Pewne części Roxbury pod względem niebezpieczeństwa w 
niczym nie 
ustępowały ciemnym alejkom Paryża, po których chodziłam dwieście lat temu.
Westchnęłam i palcami u nóg wyciągnęłam korek. Nie ma co spekulować o takich 
bezosobowych rzeczach, jak wanny, bomby, gwałty. To tylko drobnostki. Naprawdę 
chodziło 
o ludzi zamieszanych w tę sytuację, wtedy i teraz. O mnie, o Briannę i o 
Jamiego.
Resztka wody spłynęła z gulgotem. Wstałam, z uczuciem lekkiego roztargnienia, 
wpatrzona w ostatnie bąbelki. Mimo że lustro zaszło parą, dojrzałam w nim swoje 
odbicie od 
kolan w górę. Byłam różowa jak gotowana krewetka.
Upuściłam ręcznik i przyglądałam się sobie. Uniosłam rozprostowane ramiona nad 
głowę, żeby sprawdzić, czy mam obwisłe ciało. Ale nie. Bicepsy i tricepsy były 
ładnie 
ukształtowane. Mięśnie ramion eleganckim łukiem schodziły ku mięśniom 
piersiowym. 
Obróciłam się bokiem i popatrzyłam na brzuch - mięśnie poprzeczne prezentowały 
przyzwoitą formę.
- Dobrze, że w rodzinie nie mamy skłonności do otyłości - stwierdziłam cicho. 
Wujek 
Lamb do dnia swojej śmierci w wieku siedemdziesięciu pięciu lat zachował 
kondycję i 
szczupły wygląd. Podejrzewam, że mój ojciec - brat wujka Lamba - miał podobną 
budowę. 
Zastanowiłam się nagle, jak wyglądała sylwetka matki. Zwykle to kobiety muszą 
zwalczać 
nadmiar tkanki tłuszczowej.
Odwróciłam się tyłem do lustra i spojrzałam przez ramię. Kropelki wody 
zamigotały 
na skórze opinającej długie mięśnie grzbietowe. Wciąż byłam wąska w talii. 
Natomiast co się 
ty czy pleców...
- Przynajmniej nie mam pryszczy - powiedziałam głośno. Znów odwróciłam się i 
spojrzałam we własne odbicie. - Mogło być o wiele gorzej - skomentowałam.
Gdy już dodałam sobie otuchy tymi oględzinami, założyłam szlafrok i poszłam 
przygotowywać dom przed spoczynkiem. Nie miałam kotów, które trzeba by wypuścić 
na 
dwór. Ani psów do nakarmienia - Bozo, ostami z naszych psiaków, zdechł ze 
starości przed 
rokiem. Nie chciałam wziąć nowego, bo Brianna była już na studiach, a ja miałam 
nieregularne dyżury w szpitalu.
Nastawiłam termostat. Sprawdziłam, czy okna i drzwi są pozamykane, a palniki 
kuchenki wyłączone. To wszystko, co było do zrobienia. Przez osiemnaście lat, aż 
do 
wyjazdu Brianny na uniwersytet, mój nocny obchód kończył się wizytą w jej 
pokoju.
Kierowana przyzwyczajeniem i jakimś dziwnym impulsem, pchnęłam drzwi do 
pokoju córki i zapaliłam światło. Brianna miała zamiłowanie do gromadzenia 
przedmiotów. 
Prawie każdy wolny centymetr ściany zasłaniały plakaty, zdjęcia, bukiety 
suszonych 
kwiatów, związane w krawat kawałki materiału, oprawione w ramki dyplomy i inne 
drobiazgi.
Niektórzy ludzie tak potrafią urządzić świat wokół siebie, że przedmioty 
nabierają 
własnego znaczenia i zaczyna z nich emanować siła wiążąca je z innymi rzeczami. 
Poza tym 
tworzy się coś więcej - jakaś niedefiniowalna aura, pochodząca zarówno od 
nieobecnego 
właściciela, jak i od samych przedmiotów. „Znajduję się tutaj, ponieważ Brianna 
mnie tu 
umieściła”, zdają się mówić rzeczy w jej pokoju. „Znajduję się tutaj, ponieważ 
ona jest tym, 
kim jest”.
Dziwne, że posiadała tę zdolność, pomyślałam. Frank też ją posiadał. Kiedy po 
jego 
śmierci poszłam na uniwersytet, odniosłam wrażenie, że gabinet Franka przypomina 
skamieniałe szczątki jakiegoś wymarłego zwierzęcia: książki, papiery, nawet 
śmieci nosiły 
znamię umysłu, który wypełniał tę przestrzeń.
Związek niektórych przedmiotów w pokoju Brianny z jej osobą był oczywisty - 
zdjęcia moje, Franka, Bozo, przyjaciół. Na wiele kawałków materiału sama 
nanosiła wzory i 
kolory, jakie lubiła - świecący turkus, głęboki indygo, karmazyn i jasna żółć. 
Ale pozostałe 
rzeczy? Dlaczego kupka muszelek ślimaków słodkowodnych na biurku miała 
przemawiać 
imieniem mojej córki? Albo okrągła gruda pumeksu? Od setek tysięcy innych 
różniło ją tylko 
to, że została znaleziona przez Briannę na plaży w Truro.
Nie potrafiłam obchodzić się z przedmiotami. Nic mnie nie pchało do ich 
zbierania 
lub dekorowania nimi domu. Frank często narzekał na spartańskie urządzenie 
wnętrz, zanim 
Brianna urosła na tyle, by się tym zająć. Może dlatego lubiłam surowe otoczenie, 
że we 
wczesnej młodości prowadziłam życie Nomada, a może po prostu wynikało to z mojej 
osobowości - żyłam wewnątrz siebie i nie miałam potrzeby zmieniania świata na 
zewnątrz 
tak, aby mnie odzwierciedlał.
Jamie był podobny. Posiadał bardzo niewiele drobiazgów. I zawsze nosił je przy 
sobie 
w skórzanej torbie. Poza tym nie troszczył się o przedmioty. Ani w tym krótkim 
okresie, 
kiedy mieszkaliśmy w Paryżu w luksusie, ani wtedy gdy przez dłuższy czas 
przebywaliśmy w 
Lallybroch - nigdy nie wykazywał skłonności do gromadzenia żadnych rzeczy.
Być może także w jego przypadku wynikało to z przeżyć wczesnej młodości, kiedy 
żył jak ścigane zwierzę i nie miał nic poza bronią, od której zależał jego los. 
Ale może 
również dla niego izolacja od świata przedmiotów była czymś naturalnym? Poczucie 
samowystarczalności to prawdopodobnie jeden z tych elementów, który sprawił, że 
w sobie 
nawzajem poszukiwaliśmy spełnienia.
Dziwne, że Brianna przypominała obu ojców, każdego w specyficzny mu sposób. W 
milczeniu powiedziałam dobranoc duchowi mojej nieobecnej córki i zgasiłam 
światło.
W drodze do sypialni towarzyszyło mi wspomnienie o Franku. Widok dużego, 
podwójnego łoża, gładkiego pod ciemnoniebieską kapą, żywo przywołał mi męża na 
myśl.
W tym pokoju, w tym łóżku po raz ostatni pożegnałam się z Frankiem.
- Nie możesz iść spać, Claire? Już po północy. - Frank spojrzał na mnie znad 
książki. 
Sam leżał już w łóżku. Łagodne światło lampki nocnej sprawiało, że wyglądał, 
jakby unosił 
się w ciepłej bańce mydlanej, dostojnie oddzielony od ciemnego chłodu pozostałej 
części 
pokoju. Był początek stycznia. Oczywiście grzaliśmy w piecu, ale mimo wszystko 
jedyne 
naprawdę ciepłe miejsce w nocy stanowiło łóżko ze stertą ciepłych koców.
Uśmiechnęłam się do Franka i wstałam z fotela, zsuwając z ramion gruby, wełniany 
szlafrok.
- Przeszkadzam ci w zaśnięciu? Przepraszam. Po prostu przeżywam na nowo poranną 
operację.
- Wiem - odparł sucho. - Widzę to po twojej twarzy. Masz błędny wzrok i otwartą 
buzię.
- Przepraszam - powtórzyłam, imitując jego ton głosu. - Nie kontroluję wyrazu 
swojej 
twarzy, kiedy myślę.
- A co ci da to myślenie? - Zaznaczył stronę zakładką. - Zrobiłaś wszystko, co 
mogłaś. 
Martwienie się nic nie zmieni - dodał zirytowany i zamknął książkę. - Tyle razy 
ci to już 
mówiłem.
- Owszem, mówiłeś - zgodziłam się.
Podeszłam do łóżka, drżąc lekko. Frank odruchowo przysunął się w moją stronę. 
Wsunęłam się między prześcieradła. Przytuliliśmy się, żeby było nam cieplej.
- Poczekaj! Muszę wziąć telefon. - Wygramoliłam się z pościeli, żeby przenieść 
aparat 
na swoją stronę łóżka. Frank lubił wieczorami siedzieć w łóżku i gawędzić ze 
studentami i 
kolegami, ale nie cierpiał, gdy budziły go późne telefony do mnie ze szpitala. 
Nie znosił tego 
tak bardzo, że umówiłam się w pracy, żeby dzwonili tylko w ostateczności albo 
kiedy 
chciałam być informowana o stanie zdrowia konkretnego pacjenta. Dziś wieczorem 
poprosiłam o takie wiadomości. Chodziło o skomplikowany przypadek zapalenia 
ślepej 
kiszki. Jeśli wystąpiłyby powikłania, musiałam natychmiast wracać do szpitala.
Zgasiłam światło i znów wsunęłam się między prześcieradła. Chwilę później Frank 
odwrócił się i objął mnie w pasie ramieniem. Wtuliłam się w niego i chłonęłam 
każdą cząstkę 
ciepła. Moje zziębnięte palce u stóp stopniowo się rozgrzewały, a ja się 
rozluźniałam.
W myślach odtwarzałam szczegóły operacji. Znów czułam chłód na stopach od 
klimatyzacji w sali operacyjnej, a także początkowe ciepło na zmarzniętych 
palcach rąk, gdy 
je włożyłam do brzucha pacjenta. Chora ślepa kiszka zwinęła się jak żmija o 
purpurowym 
wzorze splecionych nacieków, z których powoli sączyła się jasna krew.
- Zastanawiam się... - Rzeczowy głos Franka dotarł do mnie z nieprzeniknionej 
ciemności.
- No? - Wciąż pochłonięta wizją operacji, zmusiłam się, aby powrócić do 
rzeczywistości. - Nad czym?
- Nad moim urlopem. - Za miesiąc zaczynał mu się roczny urlop naukowy. Planował 
serie krótkich objazdów po północno-wschodnich stanach, żeby zebrać materiały. 
Potem 
chciał jechać na sześć miesięcy do Anglii, by w końcu wrócić do Bostonu i 
ostatnie trzy 
miesiące urlopu spędzić na pisaniu.
- Zastanawiam się, czy nie pojechać do Anglii od razu - powiedział ostrożnie.
- No, dlaczego nie? Pogoda będzie okropna, ale i tak pewnie większość czasu 
przesiedzisz w bibliotekach...
- Chciałbym zabrać ze sobą Briannę.
Zamarłam. Nagle niezwykle głęboko przeszył mnie chłód pokoju.
- Ona teraz nie może wyjechać, jest tuż przed maturą. Możesz przecież poczekać. 
Przyjedziemy z Brianną w lecie. Wezmę długi urlop i wtedy...
- Ja wyjeżdżam teraz. Na dobre. Bez ciebie.
Odsunęłam się i usiadłam. Zapaliłam światło. Frank patrzył na mnie oślepionymi 
oczyma. Jego ciemne włosy były potargane. Posiwiał na skroniach, co nadało mu 
dystyngowany wygląd, który wywierał niesamowite wrażenie na co poniektórych 
studentkach. Poczułam się dziwnie opanowana.
- Dlaczego teraz, tak nagle? Ta ostatnia znajoma naciska na ciebie, prawda?
Wyraźny błysk przerażenia w jego oczach wydał mi się wręcz komiczny. 
Roześmiałam się, choć wcale nie było mi do śmiechu.
- Myślałeś, że nie wiem? Boże, Frank! Jesteś najbardziej... roztargnionym 
mężczyzną 
na świecie!
Usiadł na łóżku i mocno zacisnął szczęki.
- A ja uważałem się za najbardziej dyskretnego.
- Chyba żartujesz - odparłam ironicznie. - Przez ostatnie lata naliczyłam ich 
sześć. 
Jeśli w rzeczywistości było dwanaście lub więcej, to rzeczywiście można cię 
uznać za 
chodzący przykład dyskrecji.
Jego twarz rzadko wyrażała silne emocje, ale teraz bladość wokół ust wskazywała, 
że 
naprawdę był wściekły.
- Ta musi być kimś wyjątkowym - powiedziałam. Z udawaną niedbałością splotłam 
ręce na piersi i oparłam się o poduszki. - Po co jednak od razu jechać do 
Anglii? I to z Bree!
- Może przez ostatnie półrocze chodzić do szkoły z internatem - odparł krótko. - 
To 
będzie dla niej nowe doświadczenie.
- Nie spodziewam się, żeby właśnie podobnych doświadczeń szukała - stwierdziłam. 
- 
Nie będzie chciała zostawić przyjaciół, szczególnie tuż przed maturą. A już 
szczególnie nie 
po to, żeby pójść do angielskiego internatu! - Wzdrygnęłam się na tę myśl. W 
dzieciństwie 
przeżyłam koszmarne bóle uwięzienia w takiej szkole. Czasami zapachy w 
szpitalnej kafejce 
przywoływały to wspomnienie, połączone z odczuciem przerażającej bezradności.
- Trochę dyscypliny jeszcze nikomu nie zaszkodziło - powiedział Frank. Odzyskał 
opanowanie, ale ciągle jeszcze był spięty. - Tobie chyba też wyszło na dobre. - 
Machnął ręką. 
- Chodzi o to, że zdecydowałem się wrócić do Anglii na stałe. Oferują mi dobre 
stanowisko w 
Cambridge. Postanowiłem je przyjąć. Ty oczywiście nie będziesz chciała opuścić 
szpitala. 
Ale nie zamierzam zostawiać mojej córki.
- Twój ej córki? - Na moment odebrało mi mowę. Więc miał już załatwioną nową 
pracę i nową kochankę. Planował to od jakiegoś czasu. Całkowicie nowe życie? W 
porządku. 
Ale nie z Brianną!
- Tak, mojej córki - powtórzył spokojnie. - Naturalnie możesz przyjeżdżać z 
wizytą, 
kiedy tylko chcesz...
- Ty... bezwstydny... łotrze! - wydusiłam z siebie.
- Zachowuj się rozsądnie, Claire. - Spojrzał na czubek swojego nosa, z miną 
wyrażającą nieskończoną, cierpiętniczą cierpliwość, zarezerwowaną dla 
oblewających 
egzamin studentów. - Rzadko bywasz w domu. Jeśli i ja wyjadę, Brianna zostanie 
bez opieki.
- Mówisz, jakby miała osiem lat, a nie osiemnaście! Na miłość boską, ona jest 
prawie 
dorosła!
- Jeszcze jeden powód, dla którego potrzebuje opieki i kontroli - odciął się. - 
Gdybyś 
miała do czynienia z tym, co ja na co dzień widzę na uniwersytecie: alkohol, 
narkotyki...
- Mam z tym do czynienia - wycedziłam przez zęby. - W dosłownym tego słowa 
znaczeniu: na ostrym dyżurze. Bree nie jest podobna...
- Jest, do cholery! Dorastające pannice nie mają zdrowego rozsądku. Pójdzie w 
tango 
z pierwszym chłopakiem, który...
- Nie bądź idiotą! Bree to bardzo wrażliwa dziewczyna. Poza tym wszyscy młodzi 
ludzie próbują różnych rzeczy, w ten sposób się uczą. Nie możesz jej całe życie 
trzymać pod 
kloszem.
- Lepiej pod kloszem niż w łóżku z czarnym facetem! - wykrzyczał. Jasnoczerwone 
plamy pojawiły mu się na policzkach. - Jaka matka, taka córka, co? Ale to się 
tak nie skończy, 
cholera, nie, dopóki ja mam tu coś do powiedzenia!
Zerwałam się z łóżka. Przez chwilę stałam wyprostowana jak struna i wpatrywałam 
się we Franka.
- Ty - powiedziałam - nie masz nic, ale to absolutnie nic do powiedzenia, ani o 
Briannie, ani o niczym innym! - Trzęsłam się z wściekłości. Musiałam wbić dłonie 
w uda, 
żeby go nie pobić. - Jak w ogóle śmiesz mi mówić, że ode mnie odchodzisz z 
ostatnią 
kochanką z długiej listy, a potem insynuować, że miałam romans z Joem 
Abernathym?
Lekko spuścił oczy.
- A nie miałaś? - wymamrotał. - Spędzasz z nim mnóstwo czasu. Narażasz Bree na 
niebezpieczeństwo. Przecież ludzie tego typu...
- Chcesz powiedzieć: czarni?
- Tak, do cholery! - uniósł na mnie roziskrzony wzrok. - Wystarcza mi, że widują 
Abernathy’ów na wszystkich przyjęciach... chociaż przynajmniej Joe jest 
wykształcony. Ale 
ta otyła osoba, którą spotkałem u nich w domu, cała w tatuażach plemiennych i z 
błotem we 
włosach? A młody Abemathy kręci się wokół Bree dzień i noc, zabiera ją na 
marsze, zebrania 
i orgie w kiepskich spelunkach.
- Nigdy nie podejrzewałam, że istnieją porządne spelunki - powiedziałam. Z 
trudem 
powstrzymałam nietaktowną chęć, żeby się roześmiać z niegrzecznej, ale wiernej 
oceny 
przyjaciela Leonarda Abernathy’ego. - Wiesz, że Lenny teraz chce, żeby go 
nazywać 
Muhammad Ishmael Shabazz?
- Tak, słyszałem - odpowiedział krótko. - I ani mi w głowie, żeby Bree została 
panią 
Shabazz.
- Nie wydaje mi się, żeby była zakochana w Lennym - zapewniłam Franka. Starałam 
się zdusić w sobie irytację.
- I nie zakocha się. Pojedzie ze mną do Anglii.
- Nie, jeśli nie będzie chciała - powiedziałam nieodwołalnie.
Frank wygrzebał się z łóżka i zaczął szukać kapci.
- Nie potrzebuję twojej zgody, żeby zabrać moją córkę do Anglii - stwierdził. - 
A Bree 
pojedzie tam, gdzie każę. Znajdź karty zdrowia Brianny, będą ich wymagali w 
nowej szkole.
- Twoją córkę? - powtórzyłam. W ogóle nie odczuwałam chłodu, który panował w 
pokoju. Było mi aż gorąco ze złości. - Bree jest moją córką i, do diabła, 
nigdzie jej nie 
zabierzesz!
- Nie możesz mnie powstrzymać - odparł z groźnym spokojem. Podniósł z podłogi 
szlafrok.
- Jeszcze zobaczysz, czy nie mogę - krzyknęłam. - Chcesz rozwodu? Dobrze. Podaj 
powody, jakie tylko chcesz, poza zdradą małżeńską, bo tego się nigdy nie 
dopuściłam. Ale 
jeśli spróbujesz odebrać mi Bree, ja będę miała kilka słów do powiedzenia na 
temat zdrady. 
Chcesz wiedzieć, ile porzuconych kochanek przyszło mnie prosić, żebym cię 
zostawiła?
Otworzył usta ze zdumienia.
- Wszystkim odpowiadałam, że zostawię cię w ciągu minuty, jeśli mnie o to 
poprosisz. 
- Splotłam ręce na piersiach i wbiłam palce w ramiona. Znowu zaczęłam odczuwać 
chłód. - 
Dziwiłam się, dlaczego nigdy tego nie zrobiłeś, ale podejrzewałam, że z powodu 
Brianny.
Teraz twarz mu całkiem pobladła.
- Tak - powiedział. Nieudolnie próbował zachować typową dla siebie samokontrolę. 
- 
Nigdy nie myślałem, że wiedziałaś. Chociaż wystarczył jeden gest, żeby mnie 
zatrzymać.
Wpatrzyłam się w niego dogłębnie zdumiona.
- Zatrzymać cię? A co niby miałam zrobić? Otwierać nad parą twoją pocztę i potem 
machać ci listami przed nosem? Zrobić scenę na przyjęciu gwiazdkowym na 
wydziale? 
Poskarżyć się Deanowi?
Przez moment zaciskał usta, potem się rozprężył.
- Mogłaś dać mi do zrozumienia, że to miało dla ciebie znaczenie - powiedział 
spokojnie.
- Miało - odparłam zdławionym głosem.
Potrząsnął głową, wciąż we mnie wpatrzony. Jego oczy w świetle lampy wyglądały 
na 
ciemniejsze niż zwykle.
- Ale niewystarczająco duże. - Bladość jego twarzy kontrastowała z ciemnym 
materiałem szlafroka. Obszedł łóżko i stanął przy mnie. - Czasem zastanawiałem 
się, czy 
potrafię cię obwiniać - mówił dalej w zamyśleniu. - On wyglądał tak jak Bree, 
prawda? Był 
jak ona?
- Tak.
Oddychał ciężko, chrapliwie.
- Widziałem to w twoich oczach. Wiedziałem, że myślisz o nim, kiedy na nią 
patrzyłaś. A niech cię, Claire Beauchamp - powiedział bardzo łagodnie. - Nie 
potrafisz ukryć 
swoich myśli ani uczuć.
Zapadła cisza, taka w której słychać tylko skrzypienie drewna i oddech domu.
- Kochałam cię - wyszeptałam w końcu. - Kiedyś.
- Kiedyś - powtórzył. - Czy powinienem być za to wdzięczny?
Czucie powoli wracało do moich odrętwiałych warg.
- Powiedziałam ci o tym - odparłam. - A kiedy nie odszedłeś... Frank, ja 
próbowałam.
Stanął przy mojej toaletce. Zaczaj dotykać, podnosić i ustawiać w rządku różne 
przedmioty.
- Nie mogłem cię wtedy opuścić. Byłaś w ciąży, samotna. Tylko łajdak by to 
zrobił. A 
potem... Bree. - Wpatrywał się niewidzącym wzrokiem w szminkę, którą trzymał w 
dłoni, a 
potem odstawił ją ostrożnie na szklany blat. - Bardzo ją pokochałem - przyznał 
cicho. 
Spojrzał na mnie ciemnymi, pustymi oczami.
Potrząsnęłam głową. Bałam się wydać głos.
- Bree jest moją córką - powtórzył, jakby do siebie. - Moim jedynym dzieckiem. 
Nie 
mogę jej opuścić. - Zaśmiał się krótko. - A ty nie możesz na nią patrzeć, nie 
myśląc o nim, 
prawda? Zastanawiam się, czy go kiedyś, z czasem, zapomnisz.
- Nie. - Słowo, które wyszeptałam, poraziło Franka jak prąd elektryczny. Przez 
moment stał nieruchomo, potem odwrócił się do szafy i zaczął wciągać ubranie na 
piżamę. 
Bez słowa przyglądałam się, jak zakłada płaszcz i wychodzi z pokoju. Kołnierz 
niebieskiej 
jedwabnej piżamy wystawał ponad karakułową stójkę płaszcza.
Zamknął drzwi wejściowe - na tyle panował nad sobą, by nimi nie trzasnąć. 
Uruchomił silnik. Światła samochodu przesunęły się po suficie sypialni, kiedy 
wycofywał się 
z podjazdu, potem znikły. Zostałam sama, rozdygotana obok zmiętego łóżka.
Frank nie wracał. Próbowałam usnąć, ale leżałam tylko sztywna w zimnym łóżku. Na 
nowo przeżywałam w myślach kłótnię i nasłuchiwałam chrzęstu opon na podjeździe. 
W 
końcu wstałam, ubrałam się, zostawiłam kartkę z wiadomością dla Bree i wyszłam.
Nie dzwonili ze szpitala. Równie dobrze mogłam sama zajrzeć do pacjenta. To było 
lepsze niż przewracać się z boku na bok przez całą noc. Poza tym, uczciwie 
mówiąc, nie 
miałam nic przeciwko temu, żeby Frank nie zastał mnie w domu po powrocie.
Ulice były śliskie jak masło, czarny lód odbijał się w blasku sygnalizacji 
świetlnej. 
Płatki śniegu lśniły na żółto. W ciągu godziny oblodzone ulice pokryje warstwa 
świeżego 
puchu, co jeszcze bardziej utrudni jazdę. Za jedyne pocieszenie uznałam fakt, że 
o czwartej 
rano nie było ruchu, nie istniało więc żadne niebezpieczeństwo. Nikogo, poza 
mną.
W szpitalu typowy, ciepły, duszny zapach instytucji odgrodził mnie od 
śnieżystej, 
czarnej nocy.
- Ma się dobrze - poinformował cicho pielęgniarz, w obawie, że podniesiony głos 
mógłby zbudzić mężczyznę. - Wszystkie funkcje życiowe są stabilne. Nie ma 
krwawienia. - 
Twarz pacjenta, mimo że wciąż blada, nabierała już lekko różowego koloru, na 
wzór żyłek na 
płatkach białej róży. Puls widoczny na tętnicy szyjnej był silny i regularny.
- To dobrze - powiedziałam. - Bardzo dobrze. - Pielęgniarz uśmiechnął się do 
mnie 
ciepło. Całą siłą woli musiałam powstrzymać chęć, aby się do niego nie przytulić 
i nie 
rozpłakać. Otoczenie szpitalne wydało mi się nagle jedynym bezpiecznym 
schronieniem.
Powrót do domu nie miał sensu. Zajrzałam do moich pozostałych pacjentów i 
zeszłam 
do kafejki. Wciąż pachniało w niej jak w internacie. Usiadłam z filiżanką kawy i 
zastanawiałam się, co powiem Bree.
Pół godziny później pielęgniarka z ostrego dyżuru wpadła przez skrzydłowe drzwi 
i 
zamarła na mój widok. Podeszła do mnie wolnym krokiem.
Od razu wiedziałam. Bardzo często widziałam personel medyczny przekazujący 
wieści o śmierci najbliższych. Siedziałam spokojnie nad prawie pełną filiżanką 
kawy. Jedyne, 
co do mnie docierało z wielką siłą, jakbym koniecznie musiała zapamiętać to na 
całe życie, to 
był fakt, że mam nadłamaną oprawkę okularów, a litera „B” ze złotego napisu na 
bokach 
została prawie całkowicie starta.
- ... powiedzieli, że pani tu jest. Dowód osobisty w portfelu... Policja mówi, 
że... śnieg 
na gołoledzi, poślizg... - Pielęgniarka rozwlekle wyjaśniała mi wszystkie 
okoliczności. Ani 
razu na nią nie spojrzałam. Szłam przez białe korytarze. Nie zauważałam, jak 
znajomi z 
oddziału powoli odwracają się w moją stronę. Jeszcze nie wiedzieli, ale po 
jednym spojrzeniu 
na mnie odgadywali, że stało się coś ostatecznego.
Leżał na ostrym dyżurze. Na zewnątrz stała karetka. Możliwe, że właśnie ta, 
która go 
przywiozła. Podwójne drzwi na końcu korytarza były otwarte na lodowaty świt. 
Syrena 
ambulansu migotała czerwonym światłem, zalewając korytarz kolorem krwi.
Dotknęłam go szybko. Nieruchome ciało wydawało się plastyczne, jak każdego 
świeżo zmarłego, zachowujące jeszcze pozory życia. Nie było widać żadnej rany. 
Gardło miał 
gładkie i brązowe, ale tętnica nie poruszała się.
Trzymałam dłoń na piersi Franka i wpatrywałam się w niego, jakbym nie widziała 
męża od bardzo dawna. Wyrazisty, ale delikatny profil, miękkie wargi, 
wyrzeźbiony nos i 
szczęka. Przystojny mężczyzna, pomimo głębokich zmarszczek - zawodu i 
niewypowiedzianej złości. Nawet spokój śmierci nie potrafił tego zatrzeć.
Stałam prawie bez ruchu, zasłuchana. Słyszałam zawodzenie kolejnej 
nadjeżdżającej 
karetki, głosy na korytarzu. Pisk kół łóżka szpitalnego, trzask radia 
policyjnego, odległy 
pomruk lamp fluorescencyjnych. Z przerażeniem zdałam sobie sprawę, że nasłuchuję 
Franka, 
oczekując... czego? Że jego duch unosi się gdzieś w pobliżu, aby zakończyć 
niewypełnione 
zadanie?
Zamknęłam oczy. Chciałam się pozbyć tego niepokojącego widoku znieruchomiałego 
profilu, to czerwonego, to białego i znowu czerwonego, w zależności od ruchów 
pulsującego 
światła, które wpadało przez otwarte drzwi.
- Frank - powiedziałam cicho w lodowate powietrze. - Jeśli jeszcze jesteś na 
tyle 
blisko, by mnie usłyszeć... Naprawdę cię kochałam. Kiedyś. Naprawdę.
W tym momencie wszedł Joe. Z trudem przepchnął się przez zatłoczony korytarz. 
Przyszedł bezpośrednio z sali operacyjnej, na okularach widać było drobne 
kropelki krwi, a 
na zielonym stroju duże plamy.
- Claire - odezwał się. - Mój Boże, Claire! - Zaczął drżeć. Przez dziesięć lat 
nie 
nazywał mnie inaczej niż „Jane” lub „lady Jane”. Jeśli użył mojego imienia, 
musiał być 
naprawdę wstrząśnięty. Moja dłoń wyglądała przeraźliwie biało w uścisku czarnych 
rąk 
Joego. Odwróciłam do niego, mocnego jak pień drzewa, położyłam mu głowę na 
ramieniu i 
po raz pierwszy zapłakałam nad Frankiem.
Oparłam czoło o okno sypialni domu przy ulicy Furey. Było gorąco i wilgotno tego 
pogodnego wrześniowego wieczoru, przepełnionego odgłosami świerszczy i 
spryskiwaczy 
trawników. Ja jednak widziałam przed sobą biel i czerń zimowej nocy sprzed dwóch 
lat - 
czarny lód i biały szpital, a potem rozmazaną szarość poranka.
Obraz przed moimi oczyma zamazał się. Pamiętałam anonimową bieganinę po 
korytarzu i pulsujące czerwone światło karetki.
Teraz opłakiwałam Franka po raz ostatni. Łzy spływały mi po policzkach, chociaż 
wiedziałam, że tak naprawdę raz na zawsze rozstaliśmy się dwadzieścia lat 
wcześniej na 
zielonym szczycie szkockiego wzgórza.
Gdy się już wypłakałam, położyłam dłoń na gładkiej, niebieskiej kołdrze i 
zwinęłam 
się na poduszce po lewej stronie łóżka - na miejscu Franka.
- Żegnaj, mój kochany - wyszeptałam. Poszłam na dół, żeby się przespać z dala od 
duchów przeszłości.
Rano obudził mnie dzwonek do drzwi. Z niechęcią wstałam z sofy. - Telegram, psze 
pani - powiedział listonosz. Starał się nie gapić na moją koszulę nocną. 
Telegramy były chyba 
odpowiedzialne za więcej ataków serca niż cokolwiek innego, poza tłustym bekonem 
na 
śniadanie. Poczułam dzikie łomotanie w piersiach.
Dałam listonoszowi napiwek i weszłam do mieszkania. Wydało mi się istotne, żeby 
nie otwierać telegramu, zanim nie znajdę się w tak bezpiecznym miejscu, jak 
łazienka. 
Zupełnie jakbym dostała materiał wybuchowy, który trzeba zalać wodą.
Palce mi drżały, gdy niezdarnie rozrywałam kopertę. Siedziałam na skraju wanny, 
dla 
utrzymania równowagi oparta o wyłożoną kafelkami ścianę.
Wiadomość była krótka. Oczywiście, każdy Szkot jest oszczędny. Nawet w słowach, 
pomyślałam absurdalnie.
Znalazłem go stop, przeczytałam, wracasz znak zapytania Roger.
Starannie złożyłam telegram i z powrotem schowałam do koperty. Przez długą 
chwilę 
siedziałam i wpatrywałam się w wystający brzeg kartki. Potem wstałam i poszłam 
do pokoju 
się ubrać.
20
Diagnoza
Joe Abernathy siedział za biurkiem. Ze zmarszczonymi brwiami przyglądał się 
małemu, prostokątnemu, jasnemu kartonikowi, który trzymał w dłoniach.
- Co to jest? - Bez ceremonii usiadłam na brzegu biurka.
- Wizytówka. - Podał mi kartonik, patrząc na mnie jednocześnie rozbawionym i 
zirytowanym wzrokiem.
Na jasnoszarej, eleganckiej wizytówce, z drogiego papieru widniał napis: 
Muhammad 
Ishmael Shabazz III. Pod spodem znajdował się adres i numer telefonu.
- Lenny? - zapytałam ze śmiechem. - Muhammad Ishmael Shabazz Trzeci?
- Mhm. - Rozbawienie w nim przeważyło. Kiedy odbierał wizytówkę, dostrzegłam 
błysk złotego zęba. - Mówi, że nie zamierza nosić imienia białego człowieka. 
Będzie głosił 
swoje afrykańskie dziedzictwo - wyjaśnił z sarkazmem. - Spytałem, czy następnym 
razem 
przekłuje sobie nos kością. Nie dość, że się dziwnie wygolił, to jeszcze chodzi 
w szmacie po 
kolana, podobnej do tej, którą jego siostra wykonała w ramach robótek ręcznych. 
Chce być 
Afrykańczykiem na całej linii. - Joe machnął ręką w kierunku okna, przez które 
miał widok 
na park. - Mówię mu, rozejrzyj się dookoła. Widzisz gdzieś lwy? Czy to dla 
ciebie wygląda 
jak Afryka? - Oparł się wygodnie w fotelu i wyciągnął nogi. Potrząsnął głową z 
rezygnacją. - 
Z chłopakiem w jego wieku nie ma rozmowy.
- To prawda - zgodziłam się. - Ale do czego odnosi się numer „Trzeci”?
Znów błysk złotego zęba.
- Lenny... o, przepraszam, Muhammad ciągle opowiada o swojej „zagubionej 
tradycji” 
i „brakującej historii”. Mówi: „Jak mogę nosić podniesioną głowę i patrzeć w 
oczy facetom z 
Yale, którzy przedstawiają się jako Cadwallader IV lub Sewell Lodge junior? Ja 
nawet nie 
wiem, jak nazywał się mój dziadek. Nie wiem, skąd pochodzę”. - Joe sapnął.
- Powiedziałem, że jeśli chce wiedzieć, skąd pochodzi, niech spojrzy w lustro. 
To nie 
był „Mayflower”.
Podniósł wizytówkę i skrzywił się.
- A on na to: „Jeśli powracam do korzeni, to dlaczego nie mam tego zrobić 
wszelkimi 
sposobami. Skoro mój dziadek nie mógł mi nadać imienia, ja nadam imię 
dziadkowi”. 
Problem polega tylko na tym - Joe westchnął głęboko, - że ja znajduję się 
pomiędzy nimi. 
Teraz muszę zostać Muhammedem Ishmaelem juniorem, aby Lenny mógł się poczuć 
„dumnym amerykańskim Afrykańczykiem”. - Pochylił się nad biurkiem. Z podbródkiem 
opartym na piersi bezmyślnie wpatrywał się w jasnoszarą wizytówkę.
- Ty to masz szczęście, lady Jane - odezwał się w końcu. - Bree nie zadręcza cię 
pytaniem, kim był jej dziadek. Musisz się martwić tylko o to, żeby nie zaczęła 
brać 
narkotyków albo nie zaszła w ciążę z jakimś spryciarzem, który zabierze ją do 
Kanady.
Roześmiałam się z wyraźną ironią.
- Tak ci się wydaje - skomentowałam.
- A nie? - Uniósł z zainteresowaniem brwi, zdjął okulary w złotej oprawce, 
przetarł je 
końcem krawata. - Jak było w Szkocji? - Zmierzył mnie badawczym spojrzeniem. - 
Podobało 
się Bree?
- Wciąż tam jest. Szuka swojej historii.
Joe już otwierał usta, aby coś powiedzieć, ale przeszkodziło mu pukanie do 
drzwi.
- Doktor Abernathy? - Do gabinetu ostrożnie zajrzał pulchny młody człowiek w 
podkoszulku. Uginał się pod ciężarem dużego kartonu, który trzymał oparty na 
swoim 
pokaźnym brzuchu.
- Mów mi Ishmael - powiedział wesoło Joe.
- Co? - Młodzieniec otworzył szeroko usta i spojrzał na mnie ze zdumieniem. - 
Czy to 
pani jest doktor Abernathy?
- Nie - odparłam. Wstałam z biurka i obciągnęłam spódnicę. - Zostawiam cię z 
twoim 
gościem, Joe, ale jeśli będziesz miał czas później...
- Nie, poczekaj sekundę, lady Jane - przerwał. Wziął paczkę od młodego człowieka 
i 
uścisnął mu dłoń. - Pan Thompson, prawda? John Wicklow mówił, że pan przyjdzie. 
Bardzo 
mi miło.
- Mi również. Horace Thompson.
Grubasek zamrugał nerwowo.
- Przyniosłem... okaz. - Niepewnie wskazał na karton.
- Dobrze. Chętnie go obejrzę razem z panem. Doktor Randall też mogłaby nam 
towarzyszyć. - Spojrzał na mnie psotnie. - Chciałbym zobaczyć, czy potrafisz to 
zrobić 
umarłemu, lady Jane.
- Zrobić co? umarłemu... - Ostrożnie wyjął z pudła czaszkę.
- Och, ładna - powiedział z zachwytem. Poobracał ją, to w jedną, to w drugą 
stronę.
Byłam zdziwiona. Nie tyle określeniem, ile samym wyglądem czaszki. Miała plamy, 
nienaturalną barwę, ciemnobrązowe prążki. Joe zaniósł ją do okna i trzymał w 
świetle. 
Kciukami delikatnie gładził małe kości łuków brwiowych.
- Ładna dziewczynka - mruknął znowu, bardziej do czaszki niż do mnie czy 
Horace’a 
Thompsona. - Dobrze wyrośnięta, dojrzała. Między późną czterdziestką a 
początkiem 
pięćdziesiątki. Ma pan nogi? - Gwałtownie odwrócił się do pulchnego młodego 
mężczyzny.
- Tak, tutaj. - Horace Thompson sięgnął do kartonu. - Przyniosłem cały szkielet.
Pomyślałam, że Horace Thompson najprawdopodobniej jest pracownikiem biura 
koronera. Czasami przynosili do Joego ciała, które zostały znalezione gdzieś w 
polu i były 
poważnie zniekształcone. Prosili, żeby zrobił ekspertyzę i ustalił przyczyny 
śmierci.
- Proszę, doktor Randall. - Joe pochylił się i ostrożnie położył czaszkę na 
moich 
dłoniach. - Niech pani spróbuje ocenić stan zdrowia denatki, ja sprawdzę nogi.
- Nie jestem patologiem. - Zaprotestowałam, ale odruchowo spojrzałam w dół. Był 
to 
albo bardzo stary okaz, albo leżał w złych warunkach atmosferycznych. Gładka 
kość miała 
połysk, niespotykany na świeżych czaszkach. Plamy i przebarwienia pochodziły od 
pigmentów zawartych w glebie. - No, dobrze. - Wolno obracałam czaszkę. Gładki 
łuk 
mózgoczaszki, wypolerowany przez czas, z ostrymi krawędziami w miejscach, gdzie 
były 
przyczepione mięśnie, i wystającymi spojeniami wdzięcznie wyprofilowanej żuchwy. 
Miała 
ładne kości policzkowe, duże i szerokie, pomyślałam. Zachowały się prawie 
wszystkie zęby 
w górnej szczęce - proste i białe.
Głębokie oczodoły ginęły w cieniu. Nawet gdy przechyliłam czaszkę na bok, nie 
zdołałam oświetlić ich w pełni. Czaszka wydawała się bardzo krucha. Pogłaskałam 
łuki 
brwiowe. Zatopiłam palce w oczodoły w poszukiwaniu ciemnego dna, tego punktu, 
przez 
który przepływają wszystkie informacje układu nerwowego.
Trzymałam czaszkę tuż przy brzuchu. Zamknęłam oczy. Poczułam melancholijny 
smutek wypełniający jej wnętrze. Odniosłam jeszcze inne słabe wrażenie - coś w 
rodzaju 
zaskoczenia.
- Ktoś zabił tę kobietę - oznajmiłam. - Nie chciała umierać. - Otworzyłam oczy: 
zobaczyłam wpatrzone we mnie szeroko rozwarte źrenice pobladłego Horace’a 
Thompsona. Z 
animuszem podałam mu czaszkę. - Skąd to jest? - zapytałam.
Pan Thompson popatrzył znacząco na Joego, potem znów spojrzał na mnie ze 
zdziwieniem.
- Z jaskini na Karaibach - odpowiedział. - Niewiele wiemy o tym znalezisku. Ma 
jakieś sto pięćdziesiąt, dwieście lat.
- Ile?
Joe uśmiechnął się szeroko, zadowolony z dowcipu, który mi zrobił.
- Nasz przyjaciel, pan Thompson, jest z Instytutu Antropologii na Harvardzie - 
wyjaśnił. - Znam jego kolegę, Wicklowa. Prosił, żebym rzucił okiem na szkielet i 
powiedział 
wszystko, co zdołam wywnioskować.
- A niech cię! - rzuciłam oburzona. - Myślałam, że to niezidentyfikowane 
szczątki 
znalezione przez policję.
- Rzeczywiście są niezidentyfikowane - potwierdził Joe. - I pewnie tak już 
zostanie. - 
Zupełnie jak terier węszył wokół kartonu z napisem „Prażona słodzona kukurydza”. 
- Co my 
tu jeszcze mamy? - Bardzo ostrożnie wyciągnął plastikowy woreczek z kręgami.
- Była w kawałkach, kiedy ją znaleźliśmy - wtrącił Horace.
- Och, czaszka połączona z... częścią szyjną - zaśpiewał cicho Joe. Ułożył kręgi 
wzdłuż krawędzi biurka, potem zwinnie nadawał im odpowiedni porządek. - Część 
szyjna 
połączona z... częścią krzyżową...
- Proszę nie zwracać na niego uwagi - zwróciłam się do Horace’a. - Inaczej tylko 
go 
pan zachęci.
- I to by było na tyle - oznajmił triumfalnie: - Jezu, lady Jane, jesteś 
genialna! 
Spójrzcie. - Posłusznie pochyliliśmy się z Horace’em Thompsonem nad najeżonym 
kręgosłupem. Oś ciała w pewnym miejscu stawała się wklęsła, jeden z górnych 
kręgów był 
wyraźnie rozłupany, linia pęknięcia znajdowała się dokładnie w połowie kości.
- Skręcony kark? - zapytał Thompson z dużym zainteresowaniem.
- Tak, ale myślę, że jeszcze coś więcej. - Palce Joego przesunęły się ponad 
linię 
pęknięcia. - Widzi pan? Kość jest nie tylko nadłupana, ona odpadła dokładnie w 
tym miejscu. 
Ktoś usiłował odciąć tej pani głowę. Tępym narzędziem - dodał z upodobaniem.
Horace Thompson spojrzał na mnie podejrzliwie.
- Skąd pani wiedziała, że ona została zabita, pani Randall? - zapytał.
Poczułam, że się czerwienię.
- Nie wiedziałam. Po prostu miałam takie wrażenie.
- Naprawdę? - Zamrugał parę razy, ale już dał mi spokój.
- Dziwne.
- Ona cały czas to robi - poinformował Thompsona Joe, mierząc cyrklem część 
udową. - Z reguły jednak obcuje z żywymi ludźmi. Najlepszy diagnosta, jakiego 
znam. - 
Odłożył cyrkle i wziął małą plastikową linijkę. - A zatem szczątki znaleźliście 
w jaskini, tak?
- Podejrzewamy, że to był grób, no... niewolnicy - wypalił Thompson 
zaczerwieniony. 
Nagle zrozumiałam, dlaczego wyglądał na speszonego, kiedy się dowiedział, które 
z nas to 
doktor Aberaathy. Joe rzucił mu krótkie spojrzenie, ale natychmiast wrócił do 
pracy. Cały 
czas nucił sobie coś pod nosem. Mierzył wlot miednicy, potem kości udowe, 
piszczele. W 
końcu wyprostował się i potrząsnął głową.
- To nie była niewolnica - oznajmił.
Horace zamrugał.
- Niemożliwe - odparł. - Rzeczy, które przy niej znaleźliśmy... to wyraźny 
afrykański 
wpływ...
- Nie - powiedział Joe. Obstukiwał długą kość udową leżącą na biurku. - Nie była 
czarna.
- Może pan to stwierdzić po kościach? - spytał Horace Thompson. - Ja myślałem... 
to 
znaczy, artykuł Jensena... teorie na temat różnic fizycznych między rasami... 
znacznie 
przesadzone... - Spurpurowiał. Zdenerwowanie nie pozwoliło mu na składną 
wypowiedź.
- Ależ oczywiście, że istnieją różnice - oznajmił bardzo sucho Joe. - Jeśli chce 
pan 
uważać, że biali i czarni są pod skórą identyczni, proszę bardzo, ale z 
naukowego punktu 
widzenia to nieprawda. - Odwrócił się i zdjął z półki książkę pod tytułem 
Tablice odmian 
szkieletowych. - Niech pan spojrzy tutaj. Można zobaczyć różnice przy wielu 
kościach, ale 
najważniejsze są w przypadku nóg. Czarni mają zupełnie inne proporcje miednicy i 
piszczeli 
niż biali. A ta pani - wskazał na szkielet - była biała. Typ kaukaski. Nie ma co 
do tego 
żadnych wątpliwości.
- Och! No, tak - szepnął Horace Thompson. - Będę musiał pomyśleć... To znaczy... 
bardzo dziękuję, że zechciał ją pan dla mnie obejrzeć. - Wykonał lekki, 
gwałtowny ukłon. 
Przyglądaliśmy się w milczeniu, jak chowa szkielet do kartonu po kukurydzy. 
Przed 
wyjściem Horace skinął nam jeszcze obojgu głową.
Joe roześmiał się krótko, kiedy drzwi zamknęły się za panem Thompsonem.
- Założę się, że teraz pójdzie do Rutgersa po drugą opinię.
- Naukowcy niełatwo porzucają własne teorie. - Wzruszyłam ramionami. - Żyłam z 
jednym z nich wystarczająco długo, żeby się o tym przekonać.
Joe prychnął.
- Fakt. No, dobrze. Teraz, kiedy już pozbyliśmy się pana Thompsona i jego 
zmarłej 
damy, powiedz, co mogę dla ciebie zrobić, lady Jane.
Wzięłam głęboki oddech i spojrzałam mu prosto w oczy.
- Potrzebuję uczciwej, obiektywnej opinii. Nie - poprawiłam się. - Potrzebuję 
opinii, a 
potem może pomocy.
- Nie ma sprawy - zapewnił Joe. - Szczególnie, jeśli chodzi o wygłoszenie 
opinii. To 
moja specjalność. - Usiadł wygodnie w fotelu i wsunął na nos okulary w złotej 
oprawce. 
Złożył ręce na piersi i skinął głową. - Wal.
- Czy jestem atrakcyjna? - zapytałam. Jego duże okrągłe oczy wciąż mi 
przypominały 
cukierki toffi. Miały taki sam, jak dawniej ciepły złotobrązowy kolor.
Po chwili Joe przymrużył oczy, ale nadal milczał. Zmierzył mnie spojrzeniem od 
stóp 
do głów.
- W tym pytaniu jest jakiś haczyk, prawda? - zasugerował. - Ja odpowiem i 
natychmiast zza drzwi wyskoczy jakaś wariatka, krzycząc: „Seksistowska świnia”. 
I jeszcze 
uderzy mnie w głowę tablicą z napisem „Wykastruj męskich szowinistów”.
- Nie - zapewniłam. - Z reguły męscy szowiniści odpowiadają mi to, co chcę 
usłyszeć.
- Aha. W porządku. Mam więc być szczery? - Przyjrzał mi się dokładnie. Stałam 
przed nim wyprostowana. - Zgrabna biała kobieta, z nieprawdopodobną ilością 
włosów i zbyt 
dużym tyłkiem - powiedział w końcu. - Ładne cycki - dodał i skinął serdecznie 
głową. - To 
chciałaś wiedzieć?
- Tak - odparłam i rozluźniłam napięte mięśnie. - Zrozum, to nie jest pytanie, 
które 
można zadać każdemu.
Gwizdnął cicho, odrzucił głowę i roześmiał się z zachwytem.
- Lady Jane! Znalazłaś sobie faceta!
Poczułam, że rumieniec występuje mi na policzki, ale postarałam się zachować z 
godnością.
- Nie wiem. Może.
- Może? Wielkie nieba! Lady Jane, najwyższy czas!
- Przestań sobie ze mnie żartować - poprosiłam i usiadłam w fotelu dla gości. - 
To nie 
uchodzi mężczyźnie w twoim wieku i na wysokiej pozycji.
- W moim wieku? Oho! - Gwizdnął. Patrzył na mnie przenikliwie przez okulary. - 
Jest 
młodszy od ciebie? Tym się martwisz?
- Niezbyt - odparłam. Rumieniec na moich policzkach zaczął blednąc. - Ale nie 
widziałam go przez dwadzieścia lat. Jesteś jedyną osobą, która zna mnie tak 
długo. Czy 
bardzo się zmieniłam od czasu, gdy spotkaliśmy się po raz pierwszy? - Spojrzałam 
mu prosto 
w oczy, żądając szczerości.
Zdjął okulary, ale po chwili z powrotem je założył.
- Nie - powiedział. - Nie zmieniłaś się. Nie utyłaś.
- Naprawdę?
- Byłaś kiedyś na spotkaniu swojej klasy z liceum?
- Nie chodziłam do liceum.
Uniósł brwi.
- Nie? A ja tak. I coś ci powiem, lady Jane. Patrzysz na tych wszystkich ludzi, 
których 
nie widziałaś przez dwadzieścia lat, i w pierwszej sekundzie myślisz: „Boże, jak 
oni się 
zmienili!”. Ale potem nagle zdajesz sobie sprawę, że w rzeczywistości pozostali 
niemal tacy 
sami. - Podrapał się energicznie po głowie, szukając odpowiedniego 
wytłumaczenia. - 
Widzisz, że ktoś trochę posiwiał, ma zmarszczki, może nawet nie jest podobny do 
siebie z 
przeszłości, ale po dwóch minutach szok mija i już tego nie dostrzegasz. 
Jesteście po prostu 
tymi samymi ludźmi, którymi zawsze byliście, i musisz się bardzo wysilić, żeby 
nie 
zapomnieć, iż nie macie już po osiemnaście lat. Natomiast jeśli ludzie utyją - 
mówił dalej w 
zamyśleniu - to się bardzo zmieniają. Zwłaszcza na twarzy. Ale ty - znów 
obrzucił mnie 
spojrzeniem z ukosa - nigdy nie utyjesz. Masz dobre geny.
- Tak też podejrzewam - zgodziłam się. Obejrzałam swoje ręce. Nadal miałam 
szczupłe nadgarstki i smukłe palce. Pierścionki błyszczały w jesiennym słońcu 
wpadającym 
przez okno.
- Czy to tata Bree? - zapytał łagodnie.
Gwałtownie uniosłam głowę.
- Skąd, do licha, o tym wiesz? - zdziwiłam się.
Uśmiechnął się lekko.
- Od jak dawna znam Bree? Przynajmniej od dziesięciu lat. - Potrząsnął głową. - 
Jest 
bardzo do ciebie podobna, lady Jane, ale nigdy nie dostrzegłem w niej 
podobieństwa do 
Franka. Jej tata był rudy, prawda? I bardzo wysoki. Jeżeli nie, to wszystko, 
czego się 
nauczyłem o genie sto pierwszym, jest jednym wielkim kłamstwem.
- Nie, nie mylisz się. - Poczułam podniecenie. Do niedawna nikomu nie mówiłam o 
Jamiem. Milczałam przez dwadzieścia lat. Radość, że wolno mi wspominać Jamiego, 
podziałała na mnie uzdrawiająco. - Tak, jest wysoki i rudy. Szkot - dodałam. 
Oczy Joego 
znów się zaokrągliły.
- A Bree przebywa teraz w Szkocji?
Skinęłam głową.
Dwie godziny później po raz ostatni opuszczałam szpital. Zostawiłam Radzie 
Szpitalnej wymówienie i dokumenty dotyczące zarządzania moim majątkiem, do 
czasu, gdy 
Bree osiągnie wymagany wiek i wszystko przejmie na własność. Kiedy wyjeżdżałam z 
parkingu, odczuwałam panikę, żal, ulgę. Podjęłam najważniejszą decyzję w życiu.
21
Q. E. D.
Inverness, 5 października 1968 r.
Znalazłem akt darowizny. - Twarz Rogera płonęła z podniecenia. Ledwie panował 
nad sobą. Z wyraźną niecierpliwością czekał na dworcu w Inverness, aż Brianna 
mnie uściska 
i aż wyjmę z pociągu wszystkie bagaże. Wepchnął nas do swojego małego morrisa i 
zapalił 
silnik, zanim wyrzucił z siebie tę nowinę.
- Co? Dotyczący Lallybroch? - Wsadziłam głowę pomiędzy przednie siedzenia, żeby 
lepiej słyszeć jego głos.
- Tak. Twój Jamie darował posiadłość swojemu siostrzeńcowi, małemu Jamiemu.
- Dokument jest w pokoju - dodała Brianna. - Baliśmy się go ze sobą przywieźć. 
Roger musiał podpisać cyrograf, żeby to wynieść z archiwum. - Jej blada cera 
zaróżowiła się 
z podniecenia i chłodu. W potarganych włosach lśniły krople deszczu. Po dłuższej 
rozłące 
zawsze nie mogłam się napatrzeć na Briannę. Matki z reguły uważają, że ich 
dzieci są piękne, 
ale moja córka rzeczywiście była prześliczna.
Uśmiechnęłam się do niej z miłością. Ogarnęła mnie też jednak panika. Jak mogłam 
myśleć o opuszczeniu Brianny? Błędnie biorąc mój uśmiech za wyraz radości z 
powodu 
nowiny, Brianna z dużym entuzjazmem mówiła dalej:
- Nigdy nie zgadniesz, co jeszcze znaleźliśmy!
- Co ty znalazłaś - poprawił Roger. Jedną ręką głaskał ją po kolanie, drugą 
prowadził 
swój mały pomarańczowy samochodzik po rondzie. Posłała Rogerowi spojrzenie i 
dotknęła 
go tak pieszczotliwie, że w moich matczynych uszach zaczęło dzwonić na alarm. 
Już? Nie za 
szybko?
Poczułam potępiające spojrzenie ducha Franka. No, przynajmniej Roger nie jest 
czarny. Odkaszlnęłam i powiedziałam:
- Naprawdę? Co takiego?
Popatrzyli na siebie znacząco i uśmiechnęli się szeroko.
- Poczekaj, sama zobaczysz, mamo - odparła Bree z irytującym zadowoleniem.
- Widzisz? - zapytała dwadzieścia minut później, kiedy pochylałam się nad 
biurkiem 
w gabinecie. Przede mną leżała kupka pożółkłych papierów z pogiętymi i 
pociemniałymi 
brzegami. Teraz, dla bezpieczeństwa, kartki znajdowały się w plastikowych 
okładkach, ale 
kiedyś używano ich bardzo niechlujnie: naddarte brzegi, jedna kartka przedarta 
na pół, notatki 
na marginesach i między liniami. Dokumenty najwyraźniej służyły komuś za 
brudnopis.
- To jest tekst artykułu - wyjaśnił Roger. - Został opublikowany w czasopiśmie 
„Forrester” wydawanym przez Aleksandra Malcolma w Edynburgu w tysiąc siedemset 
sześćdziesiątym piątym roku.
Poczułam, że się pocę. Sukienka wydała mi się nagle zbyt ciasna pod pachami. Rok 
tysiąc siedemset sześćdziesiąty piąty - prawie dwadzieścia lat po tym, jak 
opuściłam Jamiego, 
policzyłam szybko.
Wpatrywałam się w wytarte litery, pociemniałe od upływu lat. Tekst nabazgrał 
ktoś, 
kto miał skomplikowany charakter pisma. Gdzieniegdzie wyrazy były bardzo 
ściśnięte, gdzie 
indziej rozwlekły się z przesadnymi zawijasami przy „g” i „y”. Być może pisał to 
człowiek 
leworęczny, który jednak starał się posługiwać prawą ręką.
- Spójrz, to jest wersja opublikowana. - Roger położył na biurku otwarty foliał. 
- 
Widzisz datę? Rok tysiąc siedemset sześćdziesiąty piąty. Wydrukowany tekst 
prawie 
całkowicie zgadza się z rękopisem, tylko kilka marginalnych notatek nie zostało 
uwzględnionych.
- Dobrze - odparłam. - A akt darowizny...
- Jest tutaj. - Brianna z impetem otworzyła górną szufladę biurka i wyjęła mocno 
pognieciony dokument, również zabezpieczony plastikową okładką. W tym przypadku 
ochrona była jeszcze bardziej konieczna. Pobrudzony i podarty papier nosił 
wyraźne ślady 
kropli deszczu. Wiele słów wyblakło do tego stopnia, że stały się nieczytelne. 
Ale trzy 
podpisy pod spodem były wciąż wyraźne.
Pismo sporządzono z taką starannością, że tylko przesadne zawijasy przy „y” 
przypominały charakter pisma z niechlujnego manuskryptu - James Aleksander 
Malcolm 
MacKenzie Fraser. Niżej, w dwóch liniach podpisali się świadkowie: Murtagh 
FitzGibbons 
Fraser i Claire Beauchamp Fraser.
Opadłam na krzesło. Instynktownie położyłam rękę na dokumencie, jakbym chciała 
zaprzeczyć jego istnieniu.
- Ty to podpisałaś, prawda? - zapytał spokojnie Roger. Ręce drżały mu lekko, 
kiedy 
kładł kartki manuskryptu obok dokumentu darowizny. - Teraz mamy niezbity dowód. 
Jeśli go 
potrzebowaliśmy - dodał i rzucił szybkie spojrzenie na Bree.
Potrząsnęła głową. Włosy zakryły jej twarz. Już nie potrzebowali. Przejście 
przez 
głazy Geilie Duncan przed pięcioma miesiącami wystarczająco potwierdziło moją 
historię.
Podniosłam rękę i po raz kolejny spojrzałam na dokument, a potem na rękopis 
artykułu.
- Czy to ten sam charakter, mamo? - Bree z niepokojem pochyliła się nad 
kartkami. Jej 
włosy delikatnie musnęły moją dłoń. - Artykuł jest podpisany pseudonimem 
„Q.E.D”. - 
Uśmiechnęła się przelotnie. - Autor podpisał się „Q.E.D.”. Dla nas oba pisma 
wyglądają tak 
samo, ale nie chcieliśmy prosić o opinię eksperta, zanim tego nie zobaczysz.
- Tak myślę - brakowało mi tchu. Ogarniała mnie niesamowita radość. - Tak, 
jestem 
prawie stuprocentowo przekonana. To napisał Jamie. - Miałam absurdalną ochotę 
wyciągnąć 
kartki rękopisu z plastikowych okładek i ścisnąć je w dłoniach, żeby intensywnie 
poczuć 
dotyk papieru, którego dotykał Jamie. A więc przeżył, pomyślałam.
- Mamy tego więcej. Całkowity materiał dowodowy. - W głosie Rogera brzmiała 
duma. - Widzisz? To jest artykuł przeciwko aktowi o akcyzie z tysiąc siedemset 
sześćdziesiątego czwartego roku. Autor opowiadał się za zniesieniem restrykcji 
na eksport 
alkoholu ze Szkocji do Anglii. O, tutaj! - Przez chwilę Roger wodził palcem po 
tekście. W 
końcu wskazał jedno zdanie - „Jak wiadomo od wieków wolność i whisky chadzają 
razem „. 
Widzisz, że wypowiedź w dialekcie szkockim ujął w cudzysłów? Cytuje kogoś.
- Mnie - oznajmiłam spokojnie. - Powiedziałam mu to, gdy zamierzał okraść statek 
księcia Karola.
- Pamiętam. - Roger skinął głową. Oczy mu jaśniały z przejęcia. - Ale to cytat z 
Roberta Burnsa. - Nagle zmarszczył brwi. - Może autor artykułu wziął to zdanie 
właśnie od 
niego. Czy Burns żył w tamtych czasach?
- Tak - odpowiedziała zadowolona z siebie Brianna. - Ale w tysiąc siedemset 
sześćdziesiątym piątym roku miał tylko sześć lat.
- A Jamie czterdzieści cztery. - Nagle to wszystko zdało się ogromnie realne. On 
żyje. 
Żył - poprawiłam się. Z trudem panowałam nad emocjami. Położyłam drżące dłonie 
na 
rękopisie. - Jeśli... - zaczęłam, ale nie byłam w stanie dokończyć.
- Jeśli czas porusza się paralelnie, tak jak sądzimy... - Roger także zamilkł. 
Popatrzył 
na mnie, potem na Briannę.
Pobladła, ale jej oczy i usta wyrażały pewność. Czule dotknęła mojej dłoni.
- W takim razie, mamo, możesz wrócić - powiedziała łagodnie. - Możesz go 
odnaleźć.
Plastikowe wieszaki stukały o metalowy stojak z sukienkami, kiedy bardzo powoli 
szukałam odpowiedniego stroju.
- Czy mogę w czymś pani pomóc? - Niebieskie oczy sprzedawczyni spojrzały na mnie 
uprzejmie spomiędzy sięgającej po czubek nosa grzywki.
Sprzedawczyni tak szeroko się uśmiechała, że omal nie zaczęła jej pękać gruba 
warstwa białej szminki.
- Macie państwo jeszcze inne rodzaje staromodnych sukienek? - Wskazałam na 
stojak 
pełny ostatnio modnych ciuchów. - Chodzi mi o takie z koronkowymi stanikami, 
kraciastymi 
długimi spódnicami z bawełny łączonej ze sztruksem.
- Ależ oczywiście - odpowiedziała. - Dziś właśnie dostaliśmy towar od Jessici 
Gutenburg. Czyż te stare ubrania nie są najwspanialsze? - Z zachwytem 
przejechała palcem 
po sztruksowym rękawie, potem wykonała baletowy obrót i wskazała w miejsce na 
środku 
sklepu. - Są tam, pod wywieszką.
Na kartoniku zatkniętym na czubku okrągłego stojaka widniał napis: „Daj się 
porwać 
czarowi osiemnastego wieku”. Tuż pod spodem znajdował się ozdobny podpis 
projektantki.
Zaczęłam oglądać zaskakującą liczbę sukienek z kremowego aksamitu z satynowymi 
wstawkami i sporą ilością koronkowych dodatków.
- Wyglądałyby na pani ślicznie - oceniła usłużnie sprzedawczyni.
- Być może - odparłam. - Ale nie są zbyt praktyczne. Ubrudzą się, zanim wyjdę ze 
sklepu. - Z pewnym żalem odsunęłam na bok białe sukienki i zajęłam się innymi.
- Och, bardzo podobają mi się czerwone! - Sprzedawczyni aż klasnęła w ręce.
- Mnie też - bąknęłam. - Ale nie chcę wyglądać zbyt krzykliwie. Nie wzięto by 
mnie 
w tym za prostytutkę? - Dziewczyna rzuciła mi zdziwione spojrzenie spomiędzy 
gąszczu 
ubrań, ale uznała, że żartuję, i roześmiała się z uznaniem.
- A ta? - Sięgnęła po kolejną sukienkę. - Jest doskonała. To pani kolor.
Tak, była prawie idealna. Długa do ziemi, z rękawami trzy czwarte, wykończonymi 
koronką. W głębokim kolorze starego złota, z przebłyskami brązu, miodu i koniaku 
na 
ciężkim jedwabiu.
Zdjęłam ją ostrożnie z wieszaka i obejrzałam z bliska. Trochę ekstrawagancka, 
ale nie 
szkodzi. Nawet przyzwoicie uszyta, żadnych luźnych nitek, postrzępionych szwów. 
Maszynowa koronka na staniku została tylko przyfastrygowana, ale łatwo można ją 
było 
porządnie przyszyć.
- Chce pani przymierzyć? Przebieralnie są tuż obok. - Dziewczyna skakała wokół 
mnie, zachęcając do zakupu. Rzuciłam okiem na metkę i zrozumiałam dlaczego. 
Wzięłam 
głęboki oddech. Cena mogła pokryć miesięczny czynsz londyńskiego mieszkania. 
Wzruszyłam ramionami. Po co mi były pieniądze?, pomyślałam.
Jednak wciąż się wahałam.
- Nie wiem... Jest ładna, ale...
- Och, proszę się nie martwić, że jest trochę za młodzieżowa - pocieszyła mnie 
sprzedawczyni poważnym głosem. - Wygląda pani na dwadzieścia pięć lat! No... 
może na 
trzydzieści - poprawiła się nieprzekonywająco, gdy spojrzała na moją twarz.
- Dziękuję - odparłam sucho. - Nie o to się martwię. Nie macie państwo żadnych 
bez 
suwaków?
- Bez suwaków? - Okrągła twarzyczka pobladła pod makijażem. - Ee... nie. Nie 
sądzę.
- No, trudno - powiedziałam. Przerzuciłam sobie sukienkę przez ramię i ruszyłam 
do 
przymierzalni. - Najwyżej wypruje się suwak, jeśli w nią wejdę.
22
Wigilia Wszystkich Świętych
Dwie złote gwinee, sześć suwerenów, dwadzieścia trzy szylingi, osiemnaście 
dwuszylingówek, dziesięć półpensówek i... dwanaście ćwierćpensówek. - Roger 
upuścił 
ostatnią monetę na brzęczący stos. Wsadził rękę do kieszeni koszuli i czegoś w 
niej z 
przejęciem szukał. - O, jest. - Wyciągnął małą plastikową torebkę i ostrożnie 
wysypał na 
biurko garść miedziaków. - Doity - wyjaśnił. - Najmniejszy nominał szkocki w 
tamtych 
czasach. Starałem się dostać ich jak najwięcej, bo pewnie właśnie nimi będziesz 
się 
najczęściej posługiwać. Za większe nominały można kupić konia lub coś równie 
wartościowego.
- Wiem. - Wzięłam dwa suwereny. Potrząsnęłam dłonią i słuchałam, jak z brzękiem 
obijają się o siebie. Złote monety o średnicy prawie dwóch centymetrów były dość 
ciężkie. 
Roger i Brianna aż przez cztery dni chodzili po londyńskich sklepach z 
numizmatami, żeby 
zebrać tę małą fortunę, jaśniejącą przede mną w świetle lampy. - Zabawne, te 
monety mają 
teraz o wiele większą wartość niż wynosi ich nominał - powiedziałam. - Ale kupić 
za nie 
można dokładnie tyle samo, ile wtedy. - Uniosłam złotą gwineę. - To jest 
sześciomiesięczny 
zarobek niewielkiego rolnika.
- Wciąż zapominam, że ty o tym wszystkim już wiesz - odparł Roger.
Stałam wpatrzona w stosik pieniędzy. Kątem oka widziałam, że Bree nagle 
przysunęła 
się do Rogera, a on automatycznie otoczył ją ramieniem.
Wzięłam głęboki oddech i podniosłam wzrok znad kupki złota i srebra.
- No, dobrze. Może poszlibyśmy na kolację?
Kolacja - w jednym z pubów przy River Street - przebiegała niemal w całkowitym 
milczeniu. Claire i Brianna siedziały obok siebie na ławie, naprzeciwko Rogera. 
Prawie nie 
patrzyły na siebie podczas jedzenia, ale za to często dotykały się przelotnie, 
muskały dłońmi.
Roger zastanawiał się, jak on by zniósł takie rozstanie: Z reguły to śmierć 
przecinała 
doczesne więzy między członkami rodziny. Tutaj istniał element wolnego wyboru, 
dlatego 
wszystko stawało się niezwykle trudne. Roger zanurzył widelczyk w kawałku 
szarlotki.
Kiedy już wychodzili, położył dłoń na ramieniu Claire.
- Zrobiłabyś coś dla mnie? - zapytał.
- Chyba tak. - Uśmiechnęła się. - A co?
Skinął w kierunku drzwi.
- Zamknij oczy i przejdź przez drzwi. Otwórz oczy dopiero na zewnątrz. Potem 
wróć i 
powiedz, co zobaczyłaś najpierw.
Usta Claire zadrgały z rozbawienia.
- Dobrze. Miejmy nadzieję, że nie wpadnę na policjanta. Inaczej trafię do 
więzienia za 
zakłócanie porządku pod wpływem alkoholu i będziesz musiał mnie wyciągać stamtąd 
za 
kaucją.
- W porządku. Ale nie musisz wypatrywać kaczki.
Claire rzuciła mu podejrzliwe spojrzenie, ale posłusznie odwróciła się w 
kierunku 
drzwi pubu i zamknęła oczy. Brianna przyglądała się, jak jej matka znika za 
drzwiami z 
wyciągniętymi do przodu rękoma. Ze zdziwieniem zmarszczyła miedziane brwi.
- Jakiej kaczki Rogerze?
- Chodzi o stary zwyczaj - odpowiedział, wpatrzony w puste wejście. - Zgodnie z 
tradycją w Halloween próbuje się odgadnąć przyszłość. A jednym ze sposobów na to 
jest 
wyjście z domu z zamkniętymi oczyma. Pierwsza rzecz, którą wtedy zobaczysz, 
stanowi 
omen na najbliższą przyszłość.
- A kaczki to zły znak?
- Zależy, co robią - odparł nieobecnym głosem, wciąż wpatrzony w wejście. - 
Jeśli 
mają głowy ukryte pod skrzydłami, to oznacza śmierć. Co ją tam zatrzymało?
- Może lepiej chodźmy zobaczyć - zaproponowała nerwowo Brianna. - Nie 
podejrzewam, żeby na przedmieściach Inverness było dużo śpiących kaczek, ale 
biorąc pod 
uwagę bliskość rzeki...
Kiedy już podchodzili do wyjścia, szyba drzwi pociemniała. W progu stanęła 
dziwnie 
podniecona Claire.
- Nigdy nie uwierzycie, co zobaczyłam jako pierwsze - zawołała i roześmiała się 
na 
ich widok,
- Nie kaczkę z głową schowaną pod skrzydłem? - zapytała z niepokojem Brianna.
- Nie - odparła matka. - Policjanta. Skręciłam w prawo i od razu na niego 
wpadłam.
- Szedł w twoim kierunku? - Roger poczuł niewytłumaczalną ulgę.
- No, szedł, zanim się z nim nie zderzyłam - wyjaśniła. - Przez chwilą mieliśmy 
poważne problemy, żeby utrzymać równowagę, więc wykonaliśmy parę kroków, 
trzymając 
się w objęciach. - Śmiała się, co dodawało jej blasku i urody. Ciemnobrązowe 
oczy lśniły w 
miodowym oświetleniu pubu.
- To oznacza szczęście - wyjaśnił Roger. - Jeśli w Halloween zobaczysz mężczyznę 
idącego w twoim kierunku, znaczy, że znajdziesz to, czego szukasz.
- Naprawdę? - Kpiąco spojrzała mu prosto w oczy. - Cudownie! Chodźmy do domu to 
uczcić.
Napięcie towarzyszące im przy kolacji ustąpiło miejsca magicznemu podnieceniu. 
Śmiali się i żartowali, a po powrocie do gabinetu wznosili toasty za przeszłość 
i przyszłość. 
Claire i Roger pili szkocką whisky Brianna - coca-colę. Potem z zapałem omawiali 
plany na 
następny dzień. Brianna wykroiła dynię i umieściła wewnątrz świeczkę. Dyniowa 
głowa stała 
teraz na kredensie i uśmiechała się dobrodusznie, obserwując ich poczynania.
- Masz już pieniądze - powtarzał po raz dziesiąty Roger.
- I płaszcz - wtrąciła Brianna.
- Tak, tak, tak - potwierdziła zniecierpliwiona Claire. - Mam wszystko, czego 
potrzebuję. A przynajmniej tyle, ile mogę unieść - poprawiła się. Zamilkła i 
nagle 
impulsywnie złapała Bree i Rogera za ręce. - Dziękuję wam - powiedziała, 
ściskając im 
dłonie. Oczy jej zwilgotniały, a głos brzmiał dziwnie ochryple. - Dziękuję. Nie 
potrafię 
wyrazić, co czuję. Nie umiem. Ale... Och, moi kochani, będę za wami tęskniła!
Claire i Brianna rzuciły się sobie w ramiona. Matka wtuliła głowę w ramię córki. 
Mocno się uścisnęły, jakby poprzez siłę fizyczną chciały wyrazić głębokość 
swoich uczuć.
Kiedy się od siebie odsunęły, obie miały łzy w oczach. Claire położyła dłoń na 
policzku córki.
- Lepiej pójdę już na górę - szepnęła. - Muszę jeszcze zrobić tyle rzeczy. 
Zobaczymy 
się rano, córeczko. Wspięła się na palce i pocałowała Bree w czubek nosa, potem 
szybko 
wyszła z pokoju.
Bree znów usiadła nad swoją colą i ciężko westchnęła. Nic nie powiedziała, tylko 
smutno patrzyła w ogień, wolno obracając szklankę w dłoniach.
Roger zajął się przygotowaniem pokoju na noc. Zamknął okna, wytarł stół, odłożył 
na 
miejsce książki, dzięki którym pomagał Claire przygotować się do podróży. 
Zatrzymał się 
przy wykrojonej dyni. Wyglądała tak uroczo z blaskiem świecy w skośnych oczach i 
szeroko 
rozwartej buzi, że nie był w stanie zdmuchnąć płomyka.
- Chyba się nic nie zapali - zauważył. - Zostawimy ją na noc?
Cisza. Spojrzał na Briannę. Siedziała nieruchomo jak kamień ze wzrokiem wbitym w 
ogień na kominku. Nie słyszała pytania. Usiadł obok i wziął ją za rękę.
- Może będzie mogła wrócić? - powiedział łagodnie.
Brianna wolno potrząsnęła głową.
- Nie sądzę - odparła cicho. - Mówiła ci przecież, jak to wygląda. Możliwe, że 
nawet 
nie uda jej się przejść w tamtą stronę. - Niespokojnie bębniła palcami po udzie.
Roger spojrzał na drzwi, żeby się upewnić, czy Claire na pewno już poszła na 
górę, 
potem jeszcze bliżej przysunął się do dziewczyny.
- Ona należy do niego, Bree - powiedział. - Nie widzisz tego, kiedy o nim mówi?
- Widzę. Wiem, że go potrzebuje. - Jej pełna, dolna warga zadrżała lekko. - 
Ale... ja 
potrzebuję jej! - Chwyciła się mocno za kolana i pochyliła do przodu, jakby 
usiłowała zdusić 
w sobie nagły ból.
Roger pogłaskał japo włosach. W duchu podziwiał delikatność loków, które umykały 
mu między palcami. Miał ochotę wziąć Briannę w ramiona, żeby poczuć dotyk jej 
ciała, ale 
też żeby dodać otuchy. Dziewczyna była jednak daleka i niedostępna.
- Jesteś dorosła, Bree - przemówił łagodnie. - I samodzielna. Kochasz matkę, ale 
nie 
potrzebujesz jej już więcej... nie w taki sposób, jak dawniej. Czy ona nie ma 
prawa do 
własnego szczęścia?
- Tak. Ale... nie rozumiesz, Rogerze!- wybuchła. Przylgnęła ustami do kolan i 
ciężko 
przełknęła ślinę. Potem odwróciła się do niego z oczyma pociemniałymi od smutku. 
- Ona 
jest wszystkim, co mi zostało! Jedyną osobą, która naprawdę mnie zna. Ona i 
tata... Frank - 
poprawiła się. - Tylko oni znali mnie od początku, tylko oni widzieli, jak uczę 
się chodzić, i 
byli ze mnie dumni, kiedy odnosiłam sukcesy w szkole. Tylko oni... - Zalała się 
łzami. Małe 
kropelki lśniły w blasku ognia. - To brzmi głupio - powiedziała z nagłą agresją. 
- Bardzo, 
bardzo głupio! Ale to jest... - szukała odpowiednich słów. W pewnym momencie 
zerwała się 
na nogi, nie mogąc dłużej pozostać w bezruchu. - To jest jak... Te wszystkie 
rzeczy, których 
nie wiem! - mówiła, przemierzając pokój długimi, pełnymi złości krokami. - 
Sądzisz, że 
pamiętam, jak wyglądałam, gdy uczyłam się chodzić? Albo pierwsze słowo, które 
powiedziałam? Nie, ale mama pamięta! Och, Rogerze, jeśli odejdzie, nie zostanie 
nikt, dla 
kogo będzie ważne, jaka jestem. Nikt, kto uzna mnie za osobę wyjątkową, tylko ze 
względu 
na to, że jestem sobą. Jedynie mojej matce zależało, żebym się urodziła. Teraz, 
jeśli 
odejdzie... - Stała bez ruchu tuż przed kominkiem z zaciśniętymi pięściami, 
mocno 
ściągniętymi ustami i mokrymi od łez policzkami. Usiłowała nad sobą zapanować. 
Nagle 
ramiona jej opadły, napięcie ustąpiło. - To naprawdę głupie i samolubne - 
powiedziała 
spokojnie. - A ty mnie nie rozumiesz. Myślisz, że jestem okropna.
- Nie - szepnął Roger. - Wcale tak nie uważam. - Wstał i podszedł do Brianny od 
tyłu. 
Objął ją w pasie. Zmusił by się o niego oparła. Początkowo stawiała opór, ale po 
chwili 
ustąpiła. Ciepło jego ciała dodało jej otuchy. Odprężyła się. Położył brodę na 
ramieniu 
Brianny i przechylił głowę, żeby dotknąć jej twarzy. - Nigdy nie zdawałem sobie 
z tego 
sprawy - wyjaśnił. - Aż do teraz. Pamiętasz te pudełka w garażu?
- Które? - zapytała. Z trudem się powstrzymywała, żeby nie wybuchnąć śmiechem. - 
Były ich setki.
- Te z napisem „Roger”. - Skrzyżował ręce na jej piersiach. - Były pełne rzeczy 
po 
moich rodzicach: zdjęć, listów, niemowlęcych ubranek, książek. Pastor wszystko 
spakował, 
kiedy zabierał mnie do siebie. Traktował to jak najwartościowsze historyczne 
dokumenty. 
Schował w podwójnych pudełkach, zabezpieczył przed molami. - Razem z Brianną 
zakołysał 
się powoli w przód i w tył, wpatrzony w ogień ponad jej ramieniem. - Kiedyś 
zapytałem 
Wielebnego, dlaczego tak się troszczy o te przedmioty. Nie chciałem nic z tych 
drobiazgów, 
wcale mi na nich nie zależało. Odpowiedział, że zachowamy je dla nich samych, 
dlatego że 
stanowią moją historię. A każdy jej potrzebuje.
Brianna westchnęła. Coraz bardziej się rozluźniała w rytmicznym, na wpół 
nieświadomym kołysaniu.
- Zajrzałeś do nich kiedyś?
Potrząsnął głową.
- Nie jest ważne, co się w nich znajduje - odparł. - Tylko to, że istnieją.
Puścił ją i zrobił krok do tyłu, żeby mogła się odwrócić do niego przodem. Twarz 
miała w czerwonych plamach od płaczu, a kształtny nosek lekko spuchnięty.
- Mylisz się - powiedział łagodnie i wyciągnął rękę. - Nie tylko twojej matce 
zależy na 
tobie.
Brianna już dawno poszła do łóżka, a Roger wciąż siedział w gabinecie. 
Przyglądał 
się, jak płomienie wygasają w kominku. Halloween zawsze rodziło w nim niepokój. 
Noc 
ożywiały przechadzające się duchy. Teraz czuł to jeszcze bardziej, wiedząc, co 
się stanie 
rano. Latarnia z dyni na kredensie ciągle się uśmiechała.
Ciche stąpanie po schodach wyrwało go z zadumy. W pierwszej chwili myślał, że to 
Brianna nie może zasnąć, ale gościem okazała się Claire.
- Jeszcze nie śpisz? - zapytała. Miała na sobie koszulę nocną. Biała satyna 
jaśniała w 
ciemnym korytarzu.
Uśmiechnął się i zaprosił Claire do pokoju.
- Nie. Nigdy nie mogę spać w Halloween. Nie po tych wszystkich historiach, które 
opowiadał mi ojciec. Zawsze mi się wydawało, że duchy rozmawiają pod moim oknem.
Claire weszła w krąg światła padającego od kominka.
- I co mówiły?
- „Widzisz wielką, szarą głowę ze szczękami?” - zacytował Roger. - Znasz tę 
historię 
o małym krawcu, który spędził noc w nawiedzonym kościele i spotkał głodnego 
ducha?
- Tak. Myślę, że gdybym usłyszała pod swoim oknem akurat te słowa, resztę nocy 
spędziłabym schowana pod kołdrą.
- Tak z reguły robiłem - przyznał Roger. - Chociaż raz, kiedy miałem siedem lat, 
zebrałem się na odwagę, wstałem z łóżka i wszedłem na parapet... Pastor trochę 
wcześniej 
powiedział mi, że nasiusianie na próg zapobiega wejściu duchów do domu.
Claire roześmiała się zachwycona. Blaski płomieni tańczyły jej w oczach.
- Poskutkowało?
- No, zapewne poskutkowałoby bardziej, gdyby okno było otwarte - odparł Roger. - 
Ale duchy i tak nie weszły.
Śmiali się razem, jednak po chwili znów zapanowała cisza, która pojawiała się 
między 
nimi przez cały wieczór. Claire siedziała obok Rogera, wpatrzona w ogień. 
Bezustannie 
międliła w palcach koszulę nocną. Blask płomieni odbijał się od obrączek, 
srebrnej i złotej.
- Zaopiekuję się Brianną - odezwał się w końcu Roger.
- Wiem - potwierdziła łagodnie. Łzy zawisły jej na rzęsach i lśniły w świetle 
ognia. 
Sięgnęła do kieszeni koszuli i wyciągnęła długą białą kopertę. - Uznasz mnie za 
strasznego 
tchórza - powiedziała. - I chyba nim jestem, ale... nie będę w stanie sama 
pożegnać się z Bree. 
- Przerwała, żeby zapanować nad głosem. Podała Rogerowi kopertę. - Napisałam 
jej... 
wszystko, co zdołałam. Czy...?
Roger wziął kopertę. Była ciepła od ciała Claire. Ogarnęło go dziwne uczucie, że 
nie 
może pozwolić, żeby papier się ochłodził, zanim dotrze do Brianny. Wsunął więc 
kopertę do 
kieszeni na piersi.
- Dobrze - odparł ochrypłym głosem. - Kiedy pójdziesz?
- Wcześnie. - Wzięła głęboki wdech. - Przed świtem. Zamówiłam taksówkę. - 
Złożyła 
ręce na kolanach. - Jeśli ja... - Przygryzła wargę i spojrzała błagająco na 
Rogera. - Nie wiem, 
czy potrafię to zrobić. Bardzo się boję. Boję się iść. Boję się nie iść. Po 
prostu się boję.
- Też bym się bał. - Podał jej rękę. Przez dłuższą chwilę trzymał szczupłą dłoń. 
Pod 
palcami wyczuwał puls, płytki i szybki.
Po pewnym czasie łagodnie zabrała mu dłoń.
- Dziękuję, Rogerze - powiedziała. - Za wszystko. - Pochyliła się i lekko 
pocałowała 
go w usta. Potem wstała i wyszła. Wyglądała jak biały duch w holu, przygnany 
wiatrem 
Halloween.
Roger długo jeszcze siedział sam. Wciąż czuł na skórze ciepły dotyk Claire. 
Świeczka 
w dyni prawie się wypaliła. Silny zapach wosku przesycił nieruchome powietrze, a 
pogańscy 
bogowie po raz ostatni zaglądali przez oczy dyni na gasnący płomień.
23
Craigh na Dun
Wczesny poranek był chłodny i wilgotny. Całe szczęście, że miałam płaszcz. 
Minęło 
dwadzieścia lat, odkąd nosiłam podobny.
Utkwiłam oczy w ścieżkę. Szczyt wzgórza był niewidoczny we mgle.
- To tutaj? - Zapytał kierowca. Z powątpiewaniem wyjrzał przez okno na pustą 
okolicę. - Jest pani pewna?
- Tak - odpowiedziałam zdecydowanie, chociaż ogarniało mnie przerażenie. - To 
tutaj.
- Oj? - Spojrzał mi w oczy podejrzliwie. - Chce pani, żebym poczekał? A może 
przyjechać za jakiś czas?
- Nie - odparłam i ciężko przełknęłam ślinę. - To nie będzie konieczne. - W 
razie 
czego wrócę do Inverness na piechotę, pomyślałam. A może Roger i Brianna tu 
przyjdą. Nie 
chciałam, żeby mnie „odratowali”, choć pewnie poczułabym ulgę.
Granitowe kamyki i grudki ziemi staczały się po zboczu, strącane moimi stopami. 
Czy 
zdołam przejść przez stojące kamienie, zastanawiałam się w duchu. Pieniądze 
schowane we 
wzmocnionej kieszeni uderzały o udo. Ciężar złota i srebra przywoływał mnie do 
rzeczywistości. Przecież już to robiłam.
Nie mogłam. Nagle znów zaatakowała mnie myśl o Bree. Wspomniałam jej słodką 
twarzyczkę, której przyglądałam się minionej nocy, gdy córka spokojnie spała. 
Pamięć 
przeżytych okropieństw dopadła mnie, gdy tylko poczułam bliskość głazów na 
szczycie 
wzgórza. Krzyk, chaos, wrażenie, że się jest rozrywanym na kawałki. Nie mogłam.
Mimo wszystko wspinałam się dalej. Miałam spocone dłonie. Stopy poruszały się 
bez 
mojej kontroli.
Kiedy dotarłam do szczytu, był już pełny poranek. Mgła została na dole. Głazy 
stały 
wyraźne i ciemne na tle kryształowego nieba. Na ich widok zlałam się potem ze 
strachu, ale 
weszłam do wnętrza kręgu.
Stali na trawie naprzeciw siebie wokół pękniętego głazu. Brianna usłyszała moje 
kroki 
i odwróciła się do mnie twarzą.
Spojrzałam na córkę. Ze zdumienia nie mogłam wydusić z siebie słowa. Miała na 
sobie sukienkę projektu Jessici Gutenburg, bardzo podobną do mojej, tyle że 
oliwkową z 
plastikowymi ozdobami przyszytymi do gorsetu.
- Bardzo ci dobrze w tym kolorze - powiedziałam.
- To była jedyna, którą mieli na mój rozmiar - odparła spokojnie.
- Co ty, na miłość boską, tu robisz? - Powoli zaczęłam odzyskiwać równowagę.
- Przyszliśmy cię zobaczyć - odparła z cieniem uśmiechu drżącym na ustach. 
Popatrzyłam na Rogera. Lekko wzruszył ramionami i również posłał mi słaby 
uśmiech.
- Ach, tak. No, dobrze - stwierdziłam. Za plecami Brianny znajdował się głaz 
dwukrotnie wyższy od przeciętnego człowieka. Delikatne poranne słońce wpadało 
przez 
wąską szczelinę i rozjaśniało trawę na zewnątrz kręgu.
- Albo ty idziesz, albo ja - powiedziała poważnie.
- Ty! Zwariowałaś?
- Nie. - Spojrzała na pęknięty głaz i przełknęła ślinę. Oliwkowy kolor sukni 
przydał jej 
twarzy niezwykłej bladości. - Mogę przejść. Wiem, że tak. Słyszałam głosy, kiedy 
Geilie 
Duncan przekraczała tajemniczy próg. Roger także. - Popatrzyła na niego, jakby 
szukała 
wsparcia, potem spojrzała na mnie stanowczo. - Nie wiem, czy potrafię znaleźć 
Jamiego 
Frasera, czy nie. Może tylko ty potrafisz. Ale jeśli nie zdecydujesz się 
spróbować, ja to 
zrobię.
Otworzyłam usta, jednak nie wiedziałam, co powiedzieć.
- Nie rozumiesz, mamo? On musi wiedzieć... że podjął słuszną decyzję. - Wargi 
jej 
zadrżały. Na moment je zagryzła. - Jesteśmy mu to winne - mówiła dalej łagodnie. 
- Ktoś 
powinien mu o tym powiedzieć. - Szybko dotknęła mojej twarzy. - Przekazać, że 
się 
urodziłam.
- Och, Bree - szepnęłam. Tylko tyle zdołałam z siebie wydusić. - Och, Bree!
Ujęła moje dłonie i mocno ścisnęła.
- On dał mi ciebie - rzekła tak cicho, że ledwo ją słyszałam. - Teraz ja muszę 
ciebie 
oddać jemu, mamo. - Oczy Brianny, które tak niesamowicie przypominały oczy 
Jamiego, 
lśniły od łez. - Jeśli go znajdziesz - wyszeptała - kiedy się spotkasz z moim 
ojcem... daj mu to, 
proszę. - Pochyliła się i pocałowała mnie gwałtownie, ale łagodnie. Wyprostowała 
się i 
odwróciła mnie w kierunku głazu. - Idź, mamo - powiedziała bez tchu. - Kocham 
cię. Idź! - 
Kątem oka zobaczyłam, jak Roger podchodzi do Brianny. Zrobiłam jeden krok, potem 
drugi. 
Usłyszałam dźwięk, słaby huk. Ostatni krok i świat zniknął.
Edynburg
24
A. Malcolm, drukarz
Moja pierwsza logiczna myśl brzmiała: „Pada. To na pewno Szkocja”. Obrazy 
wirowały mi w głowie.
Z trudem otworzyłam jedno oko. Jednak powieka znów się zatrzasnęła. Twarz miałam 
zziębniętą i opuchniętą, podobnie jak całe ciało. Lekko wzruszyłam ramionami, do 
których 
przylgnęło przemoknięte ubranie.
Z pewnością padało. Słyszałam łagodne, miarowe bębnienie deszczu. Nad zielonym 
wrzosowiskiem unosiła się mgła. Usiadłam. Czułam się jak hipopotam wynurzający 
się z 
bagna. Natychmiast upadłam z powrotem.
Otworzyłam oczy i znowu je zamknęłam pod wpływem ulewy. Powoli zaczęła do 
mnie powracać świadomość, kim jestem i gdzie się znajduję. Bree. Wspomnienie jej 
twarzy 
pojawiło się nagle z niezwykłą siłą. Poczułam skurcz żołądka. Szarpnęła mną 
wizja rozstania 
- słabe echo przeprawy przez głazy.
Jamie. To był punkt zakotwiczenia, którego się uczepiłem, aby nie stracić 
zmysłów. 
Oddychałam powoli i głęboko. Dłonie przycisnęłam do piersi, żeby uciszyć walące 
serce. 
Przywoływałam obraz twarzy Jamiego. Przez chwilę bałam się, że go straciłam, ale 
szybko 
ukazał mi się jasny i wyraźny przed oczyma duszy.
Znów spróbowałam się podnieść. Tym razem się udało. Podparłam się na szeroko 
rozłożonych rękach. Tak, to na pewno była Szkocja. A przede wszystkim - Szkocja 
z 
przeszłości. Drzewa i krzewy rosły w innym układzie. W dole znajdowała się kępa 
młodych 
klonów, których nie widziałam, kiedy wspinałam się na wzgórze... Kiedy? Dziś 
rano? Dwa 
dni temu?
Nie miałam pojęcia, ile czasu upłynęło, odkąd weszłam pomiędzy stojące głazy. 
Jak 
długo leżałam nieprzytomna na zboczu, obok kręgu? Pewnie dość długo, bo byłam 
przemoczona do suchej nitki, po ciele spływały mi zimne krople.
Poczułam mrowienie w policzku. Przyłożyłam do niego rękę. Na skórze miałam ślady 
wgnieceń. Spojrzałam w dół. W trawie leżało sporo owoców jarzębiny. Połyskiwały 
czerwono i czarno. Wylądowałam wyjątkowo stosownie, pomyślałam lekko rozbawiona. 
Według szkockich górali jarzębina chroniła przed czarownicami i urokami.
Chwyciłam smukły pień i z wysiłkiem stanęłam na nogi. Przytrzymując się drzewa, 
popatrzyłam na pomocny wschód. Deszcz zaciemnił horyzont, tak że nie było nic 
widać, ale 
dobrze wiedziałam, że Inverness leży w tamtym kierunku. Nie dalej niż godzinę 
jazdy 
samochodem po nowoczesnych szosach.
Teraz miałam przed sobą wyboisty trakt. Ciemna srebrzysta linia wiła się między 
zielonymi, wilgotnymi wrzosami. Perspektywa przejścia na piechotę 
sześćdziesięciu 
kilometrów budziła we mnie dużą niechęć i przerażenie.
Zaczęłam czuć się trochę lepiej. Odzyskiwałam siły psychiczne i fizyczne. 
Przejście 
było równie potworne, jak się tego obawiałam, a może nawet gorsze. Wciąż czułam 
okropną 
obecność głazów za moimi plecami. Wzruszyłam ramionami. Nie mogłam przestać się 
trząść 
z zimna.
Mimo wszystko żyłam. I nabierałam coraz większej pewności, że Jamie był tutaj. 
Rzucając się między głazy, jeszcze brakowało mi wiary. Ale uchwyciłam się myśli 
o Jamiem 
jak liny ratunkowej przerzuconej przez rozszalały potok. Lina w końcu napięła 
się w mojej 
garści i wyciągnęła mnie na wolność.
Byłam przemoczona, zziębnięta i ledwo żywa. Zupełnie jakby fale wyrzuciły mnie 
na 
skalisty brzeg. Ale przetrwałam. I gdzieś w tym dziwnym kraju z przeszłości 
znajdował się 
mężczyzna, którego chciałam odnaleźć. Wspomnienia bólu i przerażenia słabły, 
kiedy 
zaczęłam zdawać sobie sprawę, że umarłam dla przyszłości. Droga powrotna z 
pewnością 
skończyłaby się tragicznie. W chwili, gdy zrozumiałam, że muszę tu zostać, 
wszystkie 
wahania i lęki uleciały. Ogarnął mnie niesamowity oczyszczający spokój. Nie 
mogłam 
wrócić. Nie pozostawało więc nic innego, jak tylko iść naprzód.
Przeklinając własne zaniedbanie, że nie kazałam krawcowi wszyć warstwy 
wodoodpornej pomiędzy wierzch a podszewkę płaszcza, szczelniej okryłam się 
przemokniętym ubraniem. Wełna, nawet mokra, dawała trochę ciepła. Rozgrzeję się 
w ruchu, 
pomyślałam z nadzieją. Szybko klepnęłam dłonią po kieszeni. Chwała Bogu, nie 
zgubiłam 
torebki z kanapkami. Chyba nie przeżyłabym wielogodzinnego marszu z pustym 
żołądkiem.
A może uda mi się gdzieś po drodze kupić konia? Jeśli nie, trudno. Miałam plan, 
żeby 
za wszelką cenę dotrzeć do Inverness, potem pojechać dyliżansem do Edynburga.
Nie ustaliliśmy, gdzie Jamie przebywa w tej chwili. Artykuł został opublikowany 
w 
Edynburgu, ale jego autor równie dobrze mógł się znajdować gdzie indziej. Z 
pewnością 
rodzina znała miejsce pobytu Jamiego, jeśli ktoś z nich jeszcze żył. Przypomniał 
mi się napis 
na jednym z plakatów w księgarni:
„Podróż na odległość tysiąca kilometrów zaczyna się od pierwszego kroku”.
Najbardziej irytujący w tego typu sloganach jest fakt, że tak często są 
prawdziwe, 
pomyślałam. Puściłam pień jarzębiny i ruszyłam w dół ku mojej przyszłości.
Jazda z Inverness do Edynburga była długa i wyjątkowo niewygodna. W dyliżansie 
panował niemiłosierny ścisk. Jechałam w towarzystwie dwóch dam, płaczącego 
dziecka i 
czterech dżentelmenów o różnych wymiarach i upodobaniach.
Pan Graham, niski i żywy mężczyzna zaawansowany w latach, siedział obok mnie. 
Miał na szyi woreczek z kamforą, która wywoływała łzawienie u pozostałych 
podróżnych.
- Działa przeciwko grypie - tłumaczył, delikatnie machając mi woreczkiem przed 
nosem. - Jesienią i zimą noszę ją codziennie i od przeszło trzydziestu lat nie 
byłem chory!
- Niesłychane! - odparłam grzecznie. Usiłowałam wstrzymać oddech. Zapach 
najprawdopodobniej trzymał wszystkich na taką odległość, że zarazki nie miały 
jak się 
przenieść.
Jednak na chłopczyka kamfora nie podziałała leczniczo. Matka dziecka zrobiła 
kilka 
uwag na temat smrodu w dyliżansie, po czym wtuliła pociechę w swoje łono. Mały, 
zupełnie 
zielony na twarzy, cały czas popłakiwał. Miałam na niego oko. Co chwila zerkałam 
też na 
nocnik stojący po drugiej stronie pod siedzeniem. W razie gdyby sytuacja 
wymagała szybkiej 
interwencji, byłam gotowa.
Podejrzewałam, że nocnik służył w niepogodę lub w innych wyjątkowych sytuacjach, 
bo zwykle przystawano co godzinę. Wtedy podróżni rozpraszali się w przydrożnej 
roślinności 
jak stado przepiórek. Nawet ci, którzy nie mieli potrzeby ulżyć swojemu 
pęcherzowi lub 
jelitom, wysiadali, żeby odetchnąć od odoru woreczka pana Grahama.
Po kilkukrotnych zmianach miejsca obok mnie usiadł pan Wallace, młody, otyły 
prawnik. Wyjaśnił, że wracał do Edynburga po wykonaniu rozporządzeń starszej 
krewnej co 
do jej majątku w Inverness.
Detale jego prawniczej praktyki nie obchodziły mnie zbytnio, ale słuchałam 
uprzejmie. Pan Wallace był wyraźnie zainteresowany moją osobą. Parę godzin 
grałam z nim 
w szachy na małej szachownicy, którą wyjął z kieszeni i położył na kolanie.
Moją uwagę zarówno od niewygód podróży, jak i od zawiłości gry odciągały pełne 
obaw myśli, co mnie spotka w Edynburgu. A. Malcolm. To nazwisko ciągle brzmiało 
mi w 
uszach jak hymn nadziei. A. Malcolm. To Jamie! Na pewno! James Aleksander 
Malcolm 
MacKenzie Fraser.
- Biorąc pod uwagę sposób, w jaki szkoccy rebelianci zostali potraktowani po 
Culloden, byłoby bardzo rozsądne z jego strony posługiwać się przybranym 
nazwiskiem. 
Zwłaszcza w Edynburgu - wyjaśnił mi Roger Wakefield. - W końcu był skazany za 
zdradę. 
Rola opozycjonisty najwyraźniej przypadła mu do gustu - dodał krytycznie, 
przyglądając się 
prawie nieczytelnemu rękopisowi manifestu przeciw podatkom. - Tekst jest bardzo 
buntowniczy.
- Tak, to podobne do Jamiego - odparłam sucho. Serce mi się ścisnęło na widok 
niedbałych bazgrało w, wyrażających uczucia autora. Mój Jamie.
Pogoda utrzymywała się bardzo dobra jak na ten sezon. Czasami tylko przelotnie 
mżyło, więc nasza podróż trwała niecałe dwa dni z czterema postojami w 
przydrożnych 
tawernach, gdzie zmienialiśmy konie i trochę się odświeżaliśmy.
Dyliżans zatrzymał się na podwórzu, na tyłach gospody „Biały Koń” w Edynburgu. 
Pasażerowie wylegli na światło dzienne jak świeżo wyklute poczwarki. Dłuższy 
czas 
rozprostowywali nogi zastałe od bezruchu. Po dniach spędzonych w mroku powozu 
nawet 
pochmurna, szara aura Edynburga zdawała się oślepiającą jasnością.
Mimo że miałam bardzo ścierpnięte nogi, pospiesznie opuściłam podwórze z 
nadzieją, 
że pozbędę się współtowarzyszy podróży, zanim odzyskają bagaż. Niestety, pan 
Wallace 
dogonił mnie na ulicy.
- Pani Fraser! - zawołał. - Czy mogę panią odprowadzić? Z pewnością przyda się 
pani 
pomoc w niesieniu rzeczy. - Spojrzał przez ramię w kierunku dyliżansu, gdzie 
tragarze 
zdejmowali torby i pakunki.
- Dziękuję, ale... - zająknęłam się. - Zostawię swoje rzeczy pod opieką 
karczmarza. 
Mój... mój... służący mojego męża odbierze je później - dokończyłam 
rozpaczliwie.
Pulchna twarz lekko pobladła na słowo „mąż”. Prawnik szybko się jednak opanował, 
z 
galanterią ujął moją dłoń i ukłonił się nisko.
- Rozumiem. Cóż, było mi niezwykle przyjemnie podróżować w pani towarzystwie. 
Może się jeszcze spotkamy? - Wyprostował się i spojrzał na tłum, który oblegał 
dyliżans. - 
Mąż przyjdzie panią odebrać? Bardzo chciałbym go poznać.
Zainteresowanie pana Wallace’a, choć schlebiające, szybko zaczęło mi 
przeszkadzać.
- Nie, mam do niego dołączyć później - odparłam. - Do widzenia, panie Wallace. 
Mam nadzieję, że się kiedyś spotkamy. - Entuzjastycznie potrząsnęłam jego dłoń. 
Był tak 
zaskoczony, że udało mi się wymknąć w tłumie pasażerów, tragarzy i sprzedawców 
żywności.
Nie miałam odwagi zatrzymać się gdzieś w pobliżu podwórza ze strachu, że Wallace 
mnie dogoni. Skręciłam i zaczęłam się wspinać Królewską Milą. Przebijałam się 
przez tłumy 
przechodniów na tyle szybko, na ile tylko pozwalały mi przepastne spódnice. 
Miałam 
szczęście, do Edynburga przybyliśmy w dzień targowy. Wkrótce więc straciłam z 
oczu 
dyliżans, zniknął za kramami z ostrygami i innymi owocami morza.
Kluczyłam jak uciekający kieszonkowiec. Zziajana zatrzymałam się dopiero u 
szczytu 
wzgórza. Znajdowała się tam fontanna. Usiadłam na jej brzegu, żeby złapać 
oddech.
Byłam na miejscu. Naprawdę. Z tyłu miałam twierdzę z imponującymi wieżami, z 
przodu - położony u stóp miasta pałac Holyrood.
Kiedy ostatni raz stałam przy tej fontannie, książę Karol przemawiał do 
zebranych 
mieszkańców Edynburga. Inspirował ich swoim majestatem. Nagle zbyt mocno 
przechylił się 
nad krawędzią fontanny i jedną nogą wpadł do środka. Wyciągnął ręce w kierunku 
wpatrzonych w niego zebranych, jakby żądał wsparcia, i zawołał; „Na Anglię!”. 
Tłum 
odpowiedział wrzawą, zachwycony pokazem jego młodego ducha i atletycznej siły. 
Osobiście 
byłabym bardziej pod wrażeniem, gdybym nie zauważyła, że wcześniej z fontanny 
specjalnie 
spuszczono wodę.
Zastanawiałam się, gdzie obecnie przebywał Karol. Podejrzewałam, że po Culloden 
wrócił do Włoch, żeby tam spędzić resztę życia, jak przystało na króla na 
wygnaniu. Zresztą 
nie obchodziło mnie, co robił. Zniknął z kart historii i z mojego życia. 
Pozostawił po sobie 
tylko zniszczenia. Teraz należało się zająć tym, co jeszcze można było uratować.
Kiszki grały mi marsza. Nic nie miałam w ustach od śniadania, które pospiesznie 
zjadłam tuż po świcie w karczmie przydrożnej w „Dundaff’. Posiłek składał się z 
kiepskiej 
owsianki i gotowanej jagnięciny. Została mi jeszcze jedna kanapka.
Wyciągnęłam ją z kieszeni i rozwinęłam z folii. Masło orzechowe i marmolada na 
białym chlebie nie wyglądały apetycznie. Czerwone krople dżemu wyciekały przez 
dziurki w 
chlebie, a cała kanapka spłaszczyła się na kapeć. Ale była wspaniała.
Jadłam powoli. Rozkoszowałam się bogatym smakiem bardzo tłustego masła 
orzechowego. Ile poranków spędziłam na robieniu Briannie kanapek do szkoły? 
Zdecydowanie odsunęłam od siebie tę myśl. Dla rozrywki zaczęłam obserwować 
przechodniów. Wyglądali trochę inaczej niż ich dalecy wnukowie. Zarówno 
mężczyźni, jak i 
kobiety wydawali się niżsi i mocno niedożywieni. A jednak wciąż istniało 
uderzające 
podobieństwo między Szkotami z dwudziestego i osiemnastego wieku. Po tylu latach 
życia 
wśród bostończyków miałam niesamowite wrażenie, że wróciłam do domu.
Przełknęłam ostatni słodki kawałek chleba i ścisnęłam folię w dłoni. Rozejrzałam 
się 
wokół, ale nikt nie patrzył w moim kierunku. Dyskretnie upuściłam więc folię na 
ziemię. 
Potoczyła się kilkanaście centymetrów po chodniku, szeleszcząc i rozwijając się, 
jakby ożyła. 
Poderwał ją lekki wiatr. Zaczęła szybować nad kamieniami jak liść.
Po chwili przygniotły ją do bruku koła wozu pełnego piwa. Jeszcze raz błysnęła 
odbitym światłem i znikła nie zauważona przez przechodniów. Zastanawiałam się, 
czy moja 
anachroniczna obecność spowoduje równie mało szkody.
Zaczynasz bredzić, Beauchamp, skarciłam się w duchu. Czas ruszać. Wzięłam 
głęboki 
oddech i wstałam.
- Przepraszam. - Złapałam za rękę przechodzącego obok pomocnika piekarza. - 
Szukam drukarza, pana Malcolma. Aleksandra Malcolma. - Czułam strach i 
podniecenie. A 
jeśli w Edynburgu nie ma drukarni prowadzonej przez Aleksandra Malcolma?
Była. Chłopiec zmarszczył czoło w głębokim zamyśleniu, ale po chwili uśmiechnął 
się 
promiennie.
- Och, tak, psze pani. Prosto w dół, potem w lewo. Na dziedziniec Carfax. - 
Poprawił 
pod pachami bochenki chleba, skinął mi głową i zniknął w zatłoczonej ulicy.
Dziedziniec Carfax. Przepychałam się między przechodniami. Starałam się trzymać 
blisko ścian budynków, żeby uniknąć przypadkowego prysznicu z pomyj, które 
wylewano z 
okien. W Edynburgu mieszkało kilka tysięcy ludzi, więc ścieki nieustannie 
płynęły 
rynsztokami brukowanych ulic, bardziej lub mniej wartko w zależności od 
natężenia i 
częstotliwości opadów.
Zatrzymałam się przed niskim i ciemnym wejściem na dziedziniec Carfax. Serce 
biło 
mi tak głośno, że gdyby ktoś przysłuchał się uważniej, usłyszałby je z 
odległości metra.
Jeszcze nie padało, ale deszcz wisiał w powietrzu. Pod wpływem wilgoci włosy 
skręciły mi się w loki. Odgarnęłam je z czoła i usiłowałam związać najlepiej, 
jak potrafiłam 
bez lusterka. Nagle spostrzegłam przed sobą szklane drzwi. Podeszłam bliżej.
Szkło było brudne i zaparowane, ale w pewnym stopniu mogłam zobaczyć w nim 
swoje odbicie. Twarz miałam zaczerwienioną, oczy rozszerzone, ale ogólnie 
wyglądałam 
całkiem przyzwoicie. Włosy jednak wiły się szaleńczo i nadawały mi wygląd 
Meduzy. 
Wypięłam spinki i zaczęłam przygładzić zmierzwioną czuprynę.
W sklepie stała kobieta, oparta o ladę. Obok bawiło się troje dzieci. Kątem oka 
zobaczyłam, jak sprzedawczyni niecierpliwie odwróciła się od kasy w ich stronę i 
pogroziła 
palcem środkowemu chłopcu. Malec obskubywał łodygi świeżego anyżu stojące na 
podłodze 
w wiadrze wody.
Trafiłam do apteki. Nad drzwiami widniało nazwisko właściciela: „Haugh”. 
Poczułam 
dreszcz wzruszenia. Kupowałam tutaj zioła w czasie krótkiego okresu, gdy 
mieszkaliśmy w 
Edynburgu.
Od tamtej pory wystrój wystawy wzbogacił się o duży słoik pełen kolorowej wody, 
w 
którym znajdował się płód świni albo pawiana. Rozpłaszczony kształt był tak 
wciśnięty 
między zaokrąglone ścianki naczynia, że niemożliwe stało się dokładne 
rozpoznanie.
- No, przynajmniej wyglądam lepiej od ciebie - szepnęłam, wsuwając we włosy 
ostatnią spinkę.
Wyglądałam też lepiej od kobiety w sklepie, pomyślałam. Sprzedawczyni skończyła 
rachunki, wsadziła utarg do torby i skrzywiła się mocno. Miała pospolity wygląd 
mieszczki. 
Przez pomarszczoną, wychudłą twarz biegły głębokie bruzdy. Czoło znaczyły liczne 
zmarszczki.
- Ty nicponiu! - fuknęła ostro do chłopca, gdy wszyscy razem wychodzili z 
apteki. - 
Ile razy mam powtarzać, żebyś trzymał łapy w kieszeniach?
- Przepraszam. - Dzieciak zrobił krok do przodu, ale nagle stanął jak wryty.
- Och? - Oderwana od matczynych obowiązków kobieta spojrzała na mnie zdziwiona. 
Z bliska wyglądała jeszcze starzej. Kąciki ust jej zwisały, a wargi zapadały 
się, bez wątpienia 
z powodu brakujących zębów.
- Nie mogłam się powstrzymać, by nie przypatrzyć się pani dzieciom - 
powiedziałam 
z nadmiernym zachwytem i uśmiechnęłam się ciepło. - Jakie śliczne maluchy! Ile 
mają lat?
Zamrugała i otworzyła szeroko buzię. Rzeczywiście, brakowało jej wielu zębów.
- Och! Bardzo pani miła. Maisi ma dziesięć. - Wskazała na najstarszą 
dziewczynkę, 
która właśnie wycierała nos o rękaw. - Joey ma osiem... Wyjmij palec z nosa, 
pacanie! - 
wrzasnęła. Potem odwróciła się i dumnie wypchnęła naprzód najmłodsze dziecko. - 
A Polly w 
maju skończyła sześć.
- Naprawdę? - Z udawanym zdumieniem spojrzałam na kobietę. - Tak młoda osoba 
dochowała się dzieci w tym wieku. - Pokręciłam głową. - Musiała pani bardzo 
wcześnie 
wyjść za mąż.
Lekko się zarumieniła i uśmiechnęła.
- Och, nie! Miałam dziewiętnaście lat, kiedy Maisi się urodziła.
- Niesamowite - odparłam, tym razem poważnie. Pogrzebałam w kieszeni i każdemu 
dziecku ofiarowałam pensa. Wzięły pieniądze i nieśmiało bąknęły podziękowanie. - 
Życzę 
pani dobrego dnia i... moje gratulacje z powodu tak udanej rodziny - 
powiedziałam i 
pomachałam im na odchodne.
Szybko obliczyłam, że kobieta miała teraz dwadzieścia dziewięć lat. A ja, dzięki 
dobremu odżywianiu, higienie, dentyście i niezbyt ciężkiej pracy fizycznej, 
wyglądałam na 
dużo młodszą niż ta matka trójki dzieci. Wzięłam głęboki wdech, odgarnęłam do 
tyłu włosy i 
weszłam w zaciemniony, długi dziedziniec Carfax.
Drukarnia znajdowała się blisko wejścia. Po drugiej strome mieściły się dobrze 
prosperujące zakłady rzemieślnicze i kamienice czynszowe, ale ja nie zwracałam 
uwagi na nic 
innego poza białą tabliczką wiszącą na drzwiach.
„A. Malcolm. Drukarz i księgarz”, głosił napis. Pod spodem dopisano: „Książki, 
pocztówki, pamflety, zawiadomienia, listy itp.”
Dotknęłam czarnych liter nazwiska. A. Malcolm. Aleksander Malcolm. James 
Aleksander Malcolm MacKenzie Fraser. Może...
Czułam, że jeszcze chwila i stracę panowanie nad sobą. Gwałtownie otworzyłam 
drzwi i weszłam do środka.
Przez całe frontowe pomieszczenie biegł szeroki kontuar z podnoszoną klapą. Po 
jednej stronie blatu była dodatkowa półka pełna różnych tacek. Na przeciwległej 
ścianie 
wisiały plakaty i rozmaite kartki z zawiadomieniami lub życzeniami, zapewne jako 
wzory.
Otwarte drzwi na zaplecze ukazywały ciężki kształt prasy drukarskiej. Pochylony 
nad 
maszyną, odwrócony do mnie plecami stał... Jamie.
- To ty, Geordie? - zapytał, nie przerywając swojego zajęcia. Miał na sobie 
koszulę i 
bryczesy. - Długo ci to zajęło. Przyniosłeś...
- To nie Geordie - odezwałam się. Mój głos zabrzmiał wyżej niż zwykle. - To ja - 
powiedziałam. - Claire.
Bardzo powoli się wyprostował. Miał długie włosy, splecione w gruby warkocz w 
kolorze głębokiego kasztanu z przebłyskami miedzi. Zanim się odwrócił, starczyło 
mi czasu, 
żeby zauważyć, że związał go zieloną wstążką.
Patrzył na mnie bez słowa. Przełknął ślinę.
To była ta sama szeroka, pogodna twarz o ciemnoniebieskich oczach, głęboko 
osadzonych ponad płaskimi kośćmi policzkowymi wikinga. Szerokie usta jak zwykle 
unosiły 
się w lekkim półuśmiechu. Oczywiście, zmarszczki wokół oczu i ust pogłębiły się. 
Nos 
zmienił się troszeczkę - pogrubiał u nasady pod wpływem starej, zaleczonej rany. 
Jamie 
wyglądał dzięki temu jakby dumniej. Szrama nadawała twarzy wyraz pewnej rezerwy 
i nowy, 
surowy urok.
Otworzyłam klapę w kontuarze i przeszłam na drugą stronę. Nie widziałam nic poza 
nieruchomym spojrzeniem Jamiego. Chrząknęłam.
- Kiedy złamałeś nos?
Kąciki jego ust jeszcze bardziej się uniosły.
- Trzy minuty po naszym rozstaniu... Angielko - dodał z wahaniem, wręcz 
pytająco. 
Dzieliła nas odległość nie większa niż trzydzieści centymetrów. Niepewnie 
dotknęłam linii 
złamania.
Cofnął się jak rażony prądem. Jego spokój zniknął.
- Jesteś prawdziwa - wyszeptał. Zbladł, oczy wyszły mu na wierzch. Runął na 
ziemię, 
pociągając za sobą wszystkie papiery i inne rupiecie, które leżały na prasie.
Była to tylko chwilowa słabość. Zaczął mrugać, jak tylko uklękłam przy nim i 
poluźniłam mu kołnierzyk. Nie miałam w ogóle żadnych wątpliwości, że to Jamie, 
ale 
odruchowo odchyliłam gruby materiał koszuli. Oczywiście zobaczyłam małą 
trójkątną szramę 
tuż u nasady szyi, pozostawioną przez sztylet wielmożnego pana Jonathana 
Randalla, 
kapitana ósmej kompanii dragonów Jego Wysokości.
Jamie powoli nabierał kolorów. Usiadłam na podłodze po turecku i położyłam jego 
głowę na swoim udzie. Pod dłonią czułam gęste i miękkie włosy. Otworzył oczy.
- To źle, prawda? - zapytałam i uśmiechnęłam się. Te same słowa skierował do 
mnie 
dwadzieścia lat wcześniej w dniu naszego ślubu. Wtedy on trzymał moją głowę na 
swoim 
łonie.
- Źle, a nawet jeszcze gorzej, Angielko - odpowiedział. Rozchylił usta w 
niepewnym 
uśmiechu. Nagle gwałtownie usiadł. - Rany boskie, jesteś prawdziwa!
- Ty też. - Spojrzałam mu głębiej w oczy. - My... myślałam, że nie żyjesz. - 
Chciałam 
powiedzieć to lekko, ale głos mnie zdradził. Zaczęłam płakać. Łzy spływały mi po 
policzkach 
i wsiąkały w szorstki materiał koszuli. Jamie przytulił mnie mocno.
Oboje byliśmy rozdygotani. Nie wiem, jak długo siedzieliśmy objęci na zakurzonej 
podłodze, rzęsistymi łzami opłakując dwudziestoletnią tęsknotę.
Wplótł mi palce we włosy. Spinki wysunęły się i z brzdękiem rozsypały po 
podłodze. 
Włosy spłynęły mi na ramiona. Złapałam go z całej siły, jakby w obawie, że 
zniknie, jeśli go 
fizycznie nie powstrzymam. Czuł chyba ten sam strach, bo nagle ujął mnie 
gwałtownie za 
ręce i odsunął od siebie ze wzrokiem desperacko wbitym w moją twarz. Położył mi 
dłoń na 
policzku i wodził palcami po moich rysach.
Od płaczu potwornie ciekło mi z nosa. Jamie pospiesznie sięgnął do rękawa po 
chusteczkę. Niezdarnie wytarł najpierw moją, potem swoją twarz.
- Daj mi to. - Zabrałam mu chustkę i porządnie wytarłam nos. - Teraz ty. - Długo 
wydmuchiwał nos, wydając przy tym dźwięki podobne do odgłosów zarzynanej gęsi. 
Zachichotałam.
Jamie uśmiechnął się i otarł łzy z oczu. Ciągle nie mógł oderwać ode mnie 
wzroku.
Rzuciłam mu się w ramiona tak gwałtownie, że z trudem zdążył wyciągnąć ręce. 
Ściskałam go mocno. Jamie głaskał mnie po plecach, bez przerwy powtarzając moje 
imię.
W końcu uspokoiłam się i trochę od niego odsunęłam. Spojrzał na podłogę między 
swoimi nogami. Zmarszczył brwi.
- Zgubiłeś coś? - zapytałam zdziwiona.
Podniósł wzrok i uśmiechnął się lekko zażenowany.
- Bałem się, że już całkowicie straciłem nad sobą kontrolę. Ale wszystko w 
porządku, 
tylko usiadłem na słoju z farbą drukarską.
Dopiero teraz zobaczyłam, jak spod Jamiego wypływa powoli brązowa ciecz. Z 
piskiem zerwałam się na nogi i pomogłam mu się podnieść. Po daremnych wysiłkach 
usunięcia atramentu ze spodni wzruszył ramionami i zsunął z bioder bryczesy. 
Nagle 
znieruchomiał. Spojrzał na mnie lekko zarumieniony.
- Nic nie szkodzi - powiedziałam, chociaż czułam, że zaczynam się robić 
purpurowa. - 
Jesteśmy małżeństwem. - Spuściłam oczy i straciłam dech. - Przynajmniej mam taką 
nadzieję 
- dodałam po chwili.
Popatrzył na mnie, potem uśmiechnął się szeroko i łagodnie.
- Tak, jesteśmy - odparł. Kopnął na bok poplamione bryczesy i podszedł do mnie.
Wyciągnęłam rękę. Chciałam zarówno go powstrzymać, jak i przyciągnąć do siebie. 
Całą sobą pragnęłam go znowu dotknąć, ale jednocześnie odczuwałam niesamowite 
zażenowanie. Minęło przecież tyle lat!
Jamiego też powstrzymywała nieśmiałość. Odsunął się na kilkanaście centymetrów. 
Zawahał się, potem ujął moją dłoń i lekko musnął ją ustami. Palcami dotknął 
srebrnej 
obrączki. Znieruchomiał na sekundę, trzymając metal między kciukiem a palcem 
wskazującym.
- Nigdy jej nie zdjęłam - wyznałam. Wydawało mi się ważne, żeby o tym wiedział.
Delikatnie uścisnął moją rękę.
- Chciałbym... - Przerwał, przełknął ślinę i znów pomacał obrączkę. - Bardzo 
chciałbym cię pocałować - powiedział cicho. - Mogę?
Przeklęte łzy. Poczułam, jak dwie duże krople spływają mi po policzkach.
- Tak - szepnęłam.
Powoli przyciągnął mnie do siebie. Ścisnął nasze złączone dłonie tuż przy 
piersi.
- Nie robiłem tego od tak dawna - przyznał. W ciemnoniebieskich oczach 
dostrzegłam 
nadzieję, ale i strach.
- Ja też nie - odpowiedziałam łagodnie.
Ujął dłońmi moją twarz z niewypowiedzianą czułością i pocałował mnie.
Nie bardzo wiem, czego się spodziewałam. Czy chciałam odzyskać szaleńczą 
namiętność, która towarzyszyła naszemu pożegnaniu? Tak często wspominałam tę 
chwilę, 
żyła w mojej pamięci wyraźna i niezmienna. Czy pragnęłam powrócić w dzikie, 
ponadczasowe godziny wzajemnego posiadania w ciemnościach naszego małżeńskiego 
łoża? 
Tęskniłam za tym, często budziłam się zlana potem i roztrzęsiona pod wpływem 
sennych 
marzeń o przeszłości.
Ale teraz byliśmy sobie obcy. Ledwie ważyliśmy się dotknąć. Szukaliśmy sposobu, 
aby się połączyć, powoli i namiętnie. Dawaliśmy sobie niewypowiedzianą 
przyjemność 
milczącymi ustami. Zamknęłam oczy. Wiedziałam, że zrobił to samo. Po prostu za 
bardzo 
baliśmy się na siebie spojrzeć.
Nie unosząc głowy, zaczął mnie pieścić. Na nowo zaznajamiał się z moim ciałem. W 
końcu przesunął dłoń po moim ramieniu i złapał mnie za prawą rękę. Palcami 
kreślił po niej 
różnorodne linie, dopóki nie odnalazł obrączki i nie wyczuł opuszkami 
wygrawerowanego w 
srebrze symbolu szkockich górali.
Usta Jamiego zaczęły błądzić po całej mojej twarzy. Łagodnie głaskałam go po 
plecach. Przez koszulę czułam ślady starych blizn.
- Widziałem cię tyle razy - szepnął mi prosto do ucha. - Przychodziłaś do mnie 
często. 
W czasie snu lub gorączki. Albo kiedy byłem tak przerażony i samotny, że 
wiedziałem, iż 
muszę umrzeć. Zawsze, gdy cię potrzebowałem, widziałem cię uśmiechniętą, z 
lokami 
opadającymi na twarz. Ale nigdy nie przemówiłaś. Nigdy mnie nie dotknęłaś.
- Teraz to mogę zrobić. - Łagodnie pogłaskałam go po skroni, uchu, policzku, aż 
do 
żuchwy. Musnęłam palcami umięśniony kark pod miedzianym warkoczem. W końcu Jamie 
podniósł głowę i znów ujął moją twarz w dłonie. Ciemnoniebieskie oczy wyrażały 
głęboką 
miłość.
- Nie bój się - powiedział. - Teraz jest nas dwoje.
Pewnie byśmy tak stali bez końca, wpatrzeni w siebie, gdyby nie odezwał się 
dzwonek 
przy drzwiach. Oderwałam się od Jamiego i gwałtownie odwróciłam. W progu stał 
chudy 
mężczyzna o gęstych, czarnych włosach, z szeroko rozwartymi ustami i paczuszką w 
ręku.
- Och, nareszcie jesteś, Geordie! Co cię zatrzymało? - zapytał Jamie.
Geordie nie odpowiedział. Jego oczy wędrowały po sylwetce pracodawcy. Jamie 
tkwił 
pośrodku sklepu tylko w koszuli. Bryczesy, buty i skarpetki walały się po 
podłodze. W 
ramionach trzymał kobietę w wymiętej sukni i z potarganymi włosami. Geordie 
skrzywił się 
krytycznie.
- Odchodzę - oznajmił z akcentem typowym dla górali z zachodniej Szkocji. - 
Drukowanie to jedno. I tu zawsze będę z tobą, to się nigdy nie zmieni, choć z 
dziada, 
pradziada należę do wolnego Kościoła. Praca dla papisty to też nie zbrodnia. W 
końcu 
pieniądz to pieniądz, nie? Ale praca dla niemoralnego papisty? Tego już za 
wiele. Rób ze 
swoją duszą, co chcesz. W każdym razie ja nie zamierzam patrzeć na orgie w 
drukarni. 
Powtarzam: odchodzę!
Położył paczkę dokładnie na środku kontuaru, obrócił się na pięcie i ruszył do 
drzwi. 
Na Tolbooth właśnie zaczął bić zegar miejski. Tuż przy wyjściu Geordie jeszcze 
raz 
oskarżycielsko spojrzał na nas przez ramię.
- I to przed południem! - podsumował i trzasnął drzwiami.
Jamie przez chwilę patrzył za współpracownikiem, potem powoli osunął się na 
podłogę. Aż się krztusił się ze śmiechu.
- I to przed południem! - powtórzył, ocierając załzawione oczy. - Och, Boże, 
Geordie! 
- Kołysał się w przód i w tył, trzymając się za kolana.
Ja też nie mogłam powstrzymać się od śmiechu, mimo że byłam trochę 
zaniepokojona.
- Nie chciałabym ci sprawiać kłopotu - powiedziałam. - Myślisz, że on wróci?
Połą koszuli niedbale otarł nos i całą twarz.
- Och, tak. Mieszka tuż obok, przy uliczce Wickham. Za chwilę pójdę z nim 
porozmawiać... i wszystko wytłumaczę - odparł. Nagle uświadomił sobie pewną 
trudność i 
dodał: - Tylko nie wiem jak! - Przez chwilę wyglądało na to, że znowu zacznie 
się śmiać, ale 
opanował się i wstał.
- Masz drugą parę bryczesów? - zapytałam. Podniosłam poplamione spodnie i 
przewiesiłam je przez kontuar, żeby wyschły.
- Tak. Poczekaj chwilę. - Wyciągnął spod lady tabliczkę z elegancko 
wykaligrafowanym napisem: „Zaraz wracam”. Przytwierdził japo zewnętrznej stronie 
drzwi i 
zamknął je od środka. - Pójdziesz ze mną na górę? - Wykonał zapraszający gest. 
Oczy mu się 
śmiały. Jeśli nie uznasz tego za niemoralne?
- Niemoralne? - Ledwie zdołałam powstrzymać się od śmiechu. - Jesteśmy 
małżeństwem, prawda?
Na piętrze znajdowały się dwa pokoje, po dwóch stronach korytarza. Na końcu holu 
stała tajemnicza szafa. Pokój od podwórza zapełniały przeróżne przyrządy 
drukarskie. Przez 
szeroko otwarte drzwi widziałam drewniane skrzynki pełne książek, stosy 
pamfletów 
starannie przewiązanych sznurkiem, beczułki alkoholu i sproszkowanego atramentu 
oraz 
jakieś dziwne urządzenia, zapewne części zamienne do prasy drukarskiej.
Za to pokój od frontu wyglądał jak cela mnicha. Tylko komoda z porcelanowym 
świecznikiem na blacie, stojak z przyborami do mycia, krzesło i wąska kozetka, 
mniejsza niż 
łóżko polowe. Ciężko odetchnęłam. Dopiero teraz zdałam sobie sprawę, że do tej 
pory 
wstrzymywałam oddech. Jamie sypiał sam.
Szybko się przekonałam, że w pokoju nie było oznak kobiecej obecności. Serce 
znów 
zaczęło mi bić spokojnym rytmem. Najwyraźniej nikt tu poza Jamiem nie mieszkał. 
Odsunął 
zasłonę odcinającą róg pomieszczenia. Wisiały tam dwie koszule. Oprócz tego 
zauważyłam 
ciemnoszary żakiet, szary wełniany płaszcz oraz parę bryczesów.
Odwrócił się do mnie tyłem i zaczął nakładać spodnie. Po mocno napiętej linii 
ramion 
widziałam, że ze wszystkich sił stara się nad sobą panować. Czułam podobne 
napięcie 
własnych mięśni. Gdy minął szok wywołany spotkaniem, opanowała nas nieśmiałość. 
Już 
przestaliśmy się histerycznie śmiać. Łzy wyschły.
- To cudowne, znów cię widzieć, Claire - powiedział cicho. - Myślałem, że już 
nigdy... 
No... - Wzruszył lekko ramionami, jakby chciał poluźnić mocno obciągniętą 
koszulę. 
Odchrząknął i spojrzał mi prosto w oczy. - Co z dzieckiem? - zapytał. Twarz 
dokładnie 
wyrażała odczucia: nadzieję i ogromny lęk, choć Jamie usilnie starał się ukryć 
emocje.
Uśmiechnęłam się i wyciągnęłam do niego rękę.
- Chodź tutaj.
Długo się zastanawiałam, co mogłabym ze sobą zabrać, jeśli moja podróż przez 
głazy 
miała się udać. Pamiętając o poprzednich doświadczeniach związanych z 
oskarżeniami o 
czary, byłam bardzo ostrożna w wyborze. Istniała jednak jedna rzecz, którą 
musiałam 
przynieść, niezależnie od konsekwencji, gdyby zobaczył ją ktoś niepowołany.
Pociągnęłam Jamiego, żeby usiadł obok mnie na kozetce. Z kieszeni wyjęłam małą 
prostokątną paczuszkę, którą z taką troską przygotowałam w Bostonie. Rozwinęłam 
wodoszczelne opakowanie i wysypałam zawartość Jamiemu na kolana.
- Proszę - powiedziałam.
Ujął je w dłonie, zdziwiony. Obchodził się z nimi jak z nieznanymi i być może 
niebezpiecznymi przedmiotami. Jego wielkie ręce kurczowo ściskały fotografie. 
Spomiędzy 
palców przezierała okrągła twarzyczka świeżo narodzonej Brianny. Widać też było 
maleńkie 
piąstki wystające spod kocyka, mocno zaciśnięte powieki i lekko otwartą we śnie 
buźkę.
Uniosłam wzrok. Jamie niesamowicie pobladł z wrażenia. Trzymał zdjęcia tuż przy 
piersi, w bezruchu. Patrzył szeroko rozwartymi oczyma. Wyglądał, jakby 
niewidzialna strzała 
przeszyła mu serce.
- Twoja córka ci to przesyła - powiedziałam. Odwróciłam jego pobladłą twarz w 
moją 
stronę i łagodnie pocałowałam go w usta. To przerwało trans. Zamrugał i wrócił 
do życia.
- Moja... ona... - Głos miał ochrypły ze zdumienia i wzruszenia. - Córka. Moja 
córka. 
Ona... wie?
- Tak. Obejrzyj resztę. - Wyciągnęłam mu z ręki pierwsze zdjęcie. Kolejne 
przedstawiało zachwyconą Briannę przy pierwszourodzinowym torcie. Maleństwo 
uśmiechało się triumfalnie, ukazując pierwsze cztery ząbki, i machało nad głową 
otrzymanym 
w prezencie pluszowym króliczkiem.
Jamie wydał cichy okrzyk i poluźnił uścisk palców. Wzięłam od niego mały stosik 
zdjęć i podawałam mu je pojedynczo.
Brianna w wieku lat dwóch, ledwie widoczna w zimowym kombinezonie, z 
policzkami okrągłymi i zarumienionymi jak dwa jabłuszka. Niesforne włosy 
uciekały spod 
kaptura.
Bree jako czterolatka. - Siedziała z nogami założonymi jedna na drugą, szeroko 
uśmiechnięta do fotografa - dobrze ułożona dziewczynka w białym fartuszku i z 
lśniącymi 
włosami ułożonymi w bombkę.
Brianna w wieku pięciu lat - dumna posiadaczka pierwszego pudełka na drugie 
śniadanie. Czekała na autobus, który woził ją do przedszkola.
- Nie pozwoliła mi chodzić ze sobą, zawsze chciała iść sama. Jest bardzo od... 
odważna, niczego się nie boi... - Zdławionym głosem wyjaśniałam, opisywałam i 
wskazywałam zmieniające się zdjęcia, które upadały mu z rąk na podłogę, kiedy 
sięgał po 
kolejną fotografię.
- O, Boże! - jęknął na widok dziesięcioletniej Bree. Siedziała na podłodze w 
kuchni ze 
Smokym, olbrzymim nowofunlanczykiem w objęciach. To było kolorowe zdjęcie. Na 
lśniącej 
czarnej sierści psa odbijały się jej miedziane włosy.
Ręce zaczęły mu się trząść tak mocno, że nie był w stanie utrzymać fotografii. 
Pokazałam mu ostatnie ujęcia - dorosła Bree, roześmiana z siatką ryb, które 
właśnie złowiła; 
Bree stojąca w oknie w sekretnym zamyśleniu; Bree zaczerwieniona i spocona, 
pochylona 
nad trzonkiem siekiery, którą rąbała drewno do kominka. Różne nastroje, ale 
twarz wciąż ta 
sama: długi nos i szerokie usta, wysokie i rozpłaszczone kości policzkowe jak u 
wikinga, 
skośne oczy - delikatniejsza wersja twarzy ojca, mężczyzny, który siedział obok 
mnie na 
kozetce. Jamie bezgłośnie poruszał ustami. Łzy spływały mu po policzkach.
Wyciągnął drżącą dłoń nad zdjęciami, ale nie dotknął ich lśniącej powierzchni. 
Po 
chwili pochylił w moją stronę, powoli, z nieprawdopodobnym wdziękiem łamiącego 
się 
wysokiego drzewa. Schował twarz w moich ramionach i bardzo spokojnie zapłakał.
Trzymałam go przy piersi. Mocno obejmowałam szerokie, roztrzęsione ramiona, a 
moje własne łzy spadały na jego włosy, tworząc wśród rudych fal ciemniejsze 
plamki. 
Przycisnęłam policzek do jego głowy i szeptałam czułe, niespójne słówka, 
zupełnie jakby był 
małą Brianną. Skojarzyłam tę sytuację z zabiegiem chirurgicznym - nawet jeśli 
operacja 
naprawi szkody, to powrót do zdrowia zawsze przebiega boleśnie.
- Jak ma na imię? - Uniósł w końcu twarz. Grzbietem dłoni wytarł nos i znów 
wziął 
zdjęcia, ostrożnie, jakby się bał, że znikną pod jego dotykiem. - Jak ją 
nazwałaś?
- Brianna - odpowiedziałam dumnie.
- Brianna? - powtórzył i zmarszczył brwi. - Co za okropne imię dla dziewczynki!
Spojrzałam na Jamiego oburzona.
- Wcale nie! - sprzeciwiłam się stanowczo. - Jest piękne. Poza tym to ty 
prosiłeś, 
żebym ją tak nazwała!
- Ja? - zdumiał się.
- Oczywiście. Kiedy... kiedy widzieliśmy się po raz ostatni. - Zacisnęłam mocno 
usta, 
żeby znów się nie rozpłakać. Gdy już zdołałam się opanować, dodałam: - Prosiłeś, 
żebym 
dała dziecku imię po twoim ojcu. A było mu Brian, prawda?
- Ach, no tak. - Wesołość wyraźnie walczyła z innymi emocjami. - Tak - 
powtórzył. - 
Masz rację. Tylko... no, myślałem, że urodzi się chłopiec.
- I przykro ci, że to dziewczynka? - Rzuciłam mu szybkie spojrzenie i zaczęłam 
zbierać rozsypane zdjęcia.
Chwycił mnie za ramiona.
- Nie. Oczywiście, że nie! - Usta mu lekko zadrżały. - Ale nie zaprzeczę, że jej 
istnienie jest dla mnie cholernym szokiem, Angielko. Tak jak i twoja obecność.
Przez moment siedziałam bez ruchu, wpatrzona w Jamiego. Przygotowywałam się na 
to spotkanie miesiącami, ale wciąż czułam miękkość w kolanach i ucisk w żołądku. 
A Jamie 
został zupełnie zaskoczony moim przybyciem. Nic dziwnego, że kręciło mu się od 
tego w 
głowie.
- Rozumiem. Żałujesz, że się pojawiłam? - Głośno przełknęłam ślinę. - Chcesz... 
chcesz, żebym odeszła?
Złapał mnie za ramiona tak mocno, że aż jąknęłam. Poluźnił chwyt, który mimo to 
pozostał bardzo zdecydowany. Jamie znów mocno pobladł. Wziął głęboki wdech i 
powoli 
wypuszczał powietrze.
- Nie - powiedział z wymuszonym spokojem. - Nie chcę. Ja... - Przerwał 
gwałtownie i 
zacisnął zęby. - Nie - powtórzył bardzo stanowczo.
Jedną ręką ujął moją dłoń, drugą podniósł fotografie. Położył je sobie na 
kolanie i 
pochylił głowę, tak że nie widziałam jego twarzy.
- Brianna - szepnął. - Źle to wymawiasz, Angielko. - Powtórzył imię w sposób 
typowy 
dla szkockich górali, kładąc nacisk na pierwszą sylabę, a ledwie wymawiając 
drugą.
- Breenah? - Spróbowałam go naśladować, rozbawiona. Skinął mocno głową, 
wpatrzony w zdjęcia.
- Piękne imię.
- No, cieszę się, że ci się podoba - odparłam.
Spojrzeliśmy na siebie. W kącikach szerokich ust Jamiego krył się uśmiech.
- Opowiedz mi o niej, proszę. - Wodził palcem po pulchnych rysach dziewczynki w 
kombinezonie zimowym. - Jakim była dzieckiem? Kiedy nauczyła się mówić? Co wtedy 
powiedziała?
Wygodnie umościłam się tuż przy Jamiem. Był duży i silny. Pachniał czystym lnem, 
farbą drukarską i sobą. Ten zapach wydawał mi się znajomy i podniecający.
- „Pies” - powiedziałam. - To było jej pierwsze słowo. Drugie brzmiało „nie”.
Uśmiech przemknął po jego twarzy.
- Tak, wszystkie dzieci uczą się tego bardzo szybko. Więc lubi psy? - Przekładał 
szybko zdjęcia w poszukiwaniu tego ze Smokym. - Piękne zwierzę. Co to za rasa?
- Nowofunlandczyk. - Pochyliłam się i zaczęłam szperać wśród fotografii. - Jest 
jeszcze jedno ze szczeniakiem, którego ofiarował Briannie jeden z moich 
przyjaciół...
Mdłe światło pochmurnego dnia zaczęło całkiem blednąc. Od dłuższego czasu deszcz 
bębnił o dach. W pewnym momencie naszą rozmowę przerwało głębokie burczenie, 
dochodzące spod mocno ściągniętego stanika mojej sukni. Minęło już kilka godzin 
od czasu, 
gdy zjadłam kanapkę z masłem orzechowym.
- Jesteś głodna, Angielko?
Pytanie wydało mi się śmieszne.
- No, tak, jeśli już o tym wspomniałeś. Czy jak zwykle masz jedzenie w górnej 
szufladzie? - Tuż po ślubie nauczyłam się trzymać trochę jedzenia pod ręką, żeby 
zawsze móc 
zaspokoić ciągły głód Jamiego. I to właśnie górna szuflada komody stała się 
składem całego 
zapasu ciasteczek, kawałków sera, bułeczek.
Roześmiał się i przeciągnął.
- Tak. Tylko akurat teraz zostały tam już tylko nieświeże kiełbaski. Lepiej 
zabiorę cię 
do karczmy i... - Wyraz szczęścia na jego twarzy, wywołany widokiem zdjęć 
Brianny, zbladł i 
ustąpił miejsca przerażeniu. Jamie szybko spojrzał przez okno. Blada szarość 
zaczęła 
przechodzić w ciemny fiolet. - Chryste, karczma! Zapomniałem o panu Willoughbym! 
- 
Zerwał się na równe nogi i zanim zdążyłam coś powiedzieć, podszedł do komody po 
czyste 
skarpetki. Wrócił z parą skarpetek i dwiema kiełbaskami w drugiej ręce.
- Kto to jest pan Willoughby? - Ugryzłam kiełbaskę. Z trudem przeżuwałam twardy 
kawałek.
- Cholera! - mruknął. - Obiecałem, że przyjdę do niego w południe, ale zupełnie 
wyleciało mi to z głowy. Teraz pewnie już po czwartej.
- Tak. Przed chwilą słyszałam bicie zegara.
- Cholera - powtórzył. Wsunął nogi w buty, zerwał z wieszaka płaszcz i ruszył ku 
drzwiom. - Idziesz ze mną? - zapytał z niepokojem.
Oblizałam palce, wstałam i porządnie owinęłam się płaszczem.
- Nic by mnie nie powstrzymało - zapewniłam.
25
Dom uciech
Kim jest pan Willoughby? - dopytywałam się. Zatrzymaliśmy się pod łukiem wejścia 
na dziedziniec Carfax, żeby wyjrzeć na brukowaną ulicę.
- No... to mój wspólnik - odpowiedział Jamie i spojrzał na mnie dziwnie. - 
Lepiej 
załóż kaptur. Leje.
Rzeczywiście padało dość mocno. Strugi wody chlustały z łuku nad naszymi głowami 
i spływały rynsztokami, oczyszczając ulice z pomyj i śmieci. Wzięłam głęboki 
wdech. 
Powietrze było wilgotne, ale czyste. Ogarniała mnie ogromna radość z powodu 
bliskości 
Jamiego, wysokiego i silnego mężczyzny u mojego boku. Odnalazłam ukochanego i 
cokolwiek jeszcze życie mi gotowało, nie miało to dla mnie większego znaczenia. 
Czułam się 
niezniszczalna.
Uścisnęłam jego rękę. Spojrzał na mnie, uśmiechnął się i odwzajemnił uścisk.
- Dokąd idziemy?
- „Na Koniec Świata”. - Szum deszczu utrudniał nam rozmowę. Bez dalszych słów 
Jamie wziął mnie za łokieć i pomógł przejść przez ulicę. Zaczęliśmy schodzić 
stromym 
zboczem Królewskiej Mili.
Na szczęście karczma o nazwie „Na Końcu Świata” znajdowała się nie dalej niż sto 
metrów. Mimo to, kiedy weszliśmy do wąskiego przedsionka gospody, woda spływała 
z nas 
strumieniami.
Główna izba był zatłoczona, duszna i zadymiona - przytulne schronienie przed 
deszczowym światem. Na ławach stojących pod ścianami siedziało kilka kobiet. 
Większość 
obecnych stanowili jednak mężczyźni: typowi kupcy, żołnierze, wilki morskie, 
robotnicy, 
terminatorzy, pijacy.
Gdy weszliśmy, wszyscy unieśli głowy. Tu i ówdzie zabrzmiały pozdrowienia. Przy 
jednym ze stołów zaczęto robić nam miejsce. Najwyraźniej Jamie był dobrze znany 
„Na 
Końcu Świata”. Kilka ciekawskich spojrzeń zmierzyło mnie od stóp do głów, ale 
nikt nic nie 
powiedział. Owinięta płaszczem, podążyłam przez tłum za Jamiem.
- Nie, panienko, nie zostaniemy - odezwał się do młodej kelnerki, która już się 
wokół 
nas krzątała z uczynnym uśmiechem. - Przyszedłem tylko po... znajomego.
Oczy dziewczyny zaokrągliły się.
- Matka spuściła go ze schodów.
- Przepraszam, że się spóźniłem - powiedział Jamie. - Miałem... Zatrzymały mnie 
ważne sprawy.
Dziewczyna spojrzała na mnie ciekawie, ale tylko wzruszyła ramionami i wróciła 
do 
rozmowy z moim mężem.
- Och, nic się nie stało, proszę pana. Harry dał mu butelkę brandy i od tej pory 
jest 
spokój.
- Brandy? - W głosie Jamiego brzmiała rezygnacja. - Jeszcze nie śpi, prawda? - Z 
kieszeni płaszcza wyjął mały skórzany woreczek i dał dziewczynie kilka monet.
- Nie sądzę - odparła beztrosko, chowając pieniądze. - Przed chwilą słyszałam, 
jak 
śpiewa. Dziękuję panu!
Jamie skinął głową i schylił się, żeby przejść przez niskie drzwi wiodące na 
zaplecze. 
Dał mi znak, abym za nim poszła. Znaleźliśmy się w małej kuchni. Na palenisku 
stał 
olbrzymi gar, w którym gotowało się coś, co przypominało potrawkę z ostryg. 
Pachniało 
cudownie. Aż mi ślinka ciekła. Miałam nadzieję, że będziemy mogli załatwić 
interesy z 
panem Willoughbym w czasie kolacji.
Przed paleniskiem klęczała otyła kobieta w szarej sukience. Wkładała do ognia 
szczapy drewna. Podniosła wzrok na Jamiego i skinęła głową, ale nie wstała.
Jamie w odpowiedzi uniósł rękę i skierował się ku małym drewnianym drzwiom w 
kącie izby. Za nimi ukazały się ciemne schody prowadzące na dół. Gdzieś na dnie 
jaśniało 
małe światełko, jakby elfy wykopywały diamenty w kopalni pod gospodą.
Szerokie bary Jamiego wypełniły całą wąską klatkę schodową, zasłaniając mi 
widok. 
Kiedy zszedł na otwartą przestrzeń, zobaczyłam ciężkie dębowe krokwie i rząd 
beczek na 
drewnianych półkach, przymocowanych do kamiennej ściany.
Tylko jedna pochodnia paliła się przy schodach. Piwnica tonęła w mroku. Wnętrze 
wydawało się opuszczone. Wytężyłam słuch, ale nie usłyszałam nic poza 
stłumionymi 
odgłosami, dochodzącymi z karczmy. Z pewnością nikt nie śpiewał.
- Naprawdę myślisz, że on jest tu na dole? - Wychyliłam się, żeby zajrzeć za 
rząd 
beczek. Zastanawiałam się, czy podchmielony pan Willoughby nie poszukał sobie 
gdzieś 
bardziej przytulnego miejsca na drzemkę.
- Och! - westchnął Jamie ponuro i z rezygnacją. - Ten mały łajdak pewnie się 
schował. 
Wie, że nie lubię, kiedy pije w miejscach publicznych.
Zmarszczyłam brwi. Jamie wciąż chodził w ciemnościach, mrucząc coś pod nosem. 
Piwnica była bardzo długa. Słyszałam, jak Jamie ostrożnie porusza się w 
ciemnościach, mimo 
że już dawno straciłam go z oczu. Zostałam w kręgu światła rzucanego przez 
pochodnię i z 
zainteresowaniem rozglądałam się wokół.
Poza rzędem beczek zobaczyłam również kilka drewnianych skrzynek. Stały prawie 
na środku pomieszczenia, tuż przy dziwnej, półtorametrowej ścianie, której drugi 
koniec ginął 
w mroku.
Słyszałam o tym charakterystycznym elemencie budowlanym, kiedy mieszkałam w 
Edynburgu przed dwudziestu laty. Ściana była pozostałością muru, który ojcowie 
miasta 
wznieśli po tragicznej bitwie na polach Flodden w tysiąc pięćset trzynastym 
roku. Doszli do 
słusznego wniosku, że nic dobrego nie może ich spotkać ze strony Anglii, więc 
zbudowali 
mur. Wyznaczał on zarówno granice miasta, jak i cywilizowanej Szkocji. Stąd 
wzięła się 
nazwa gospody „Na Końcu Świata”.
- Cholerny mały pijak! - Jamie wyłonił się z ciemności, ze zmarszczoną twarzą i 
pajęczyną we włosach.
Nagle odwrócił się, przyłożył ręce do ust i krzyknął coś niewyraźnie - 
zabrzmiało to 
dziwnie, nawet nie po gaelicku.
Z powątpiewaniem wsadziłam sobie palec do ucha. Zastanawiałam się, czy podróż 
przez głazy przypadkiem nie uszkodziła mi słuchu.
Kątem oka dostrzegłam jakiś ruch. Podniosłam wzrok dokładnie w momencie, gdy 
niebieska, świecąca kula oderwała się od szczytu zabytkowej ściany i uderzyła 
Jamiego 
prosto w plecy.
Upadł na posadzkę. Błyskawicznie do niego podbiegłam.
- Nic ci się nie stało?
Jamie zaklął siarczyście i powoli usiadł. Zaczął rozcierać sobie czoło, na 
którym rósł 
dorodny guz. Niebieska kula natychmiast okazała się bardzo małym Chińczykiem, 
który 
właśnie chichotał z zachwytu. Nawet z daleka było czuć od niego brandy.
- Pan Willoughby, jak przypuszczam? - Przyglądałam się niewielkiemu człowiekowi 
w oczekiwaniu kolejnych dowcipów.
Chyba rozpoznał własne imię, bo uśmiechnął się i skinął głową. W oczach migotały 
mu ogniki szaleństwa. Wskazał na siebie palcem i powiedział coś po chińsku, 
potem skoczył 
w powietrze i wykonał kilka bardzo szybkich salt w tył. W końcu wylądował na 
nogach z 
okrzykiem triumfu.
- Krwawa pchła - Jamie wstał, gniewnie wytarł ręce o płaszcz i złapał Chińczyka 
za 
kołnierz. - Chodź! - Pociągnął skośnookiego na schody. - Musimy już iść. I to 
szybko. - Mała 
niebieska postać natychmiast zwisła bezwładnie w powietrzu. - Jest w porządku, 
dopóki nie 
wypije - wyjaśnił mi Jamie przepraszająco. Wziął Chińczyka pod ramiona. - Nie 
powinien 
brać do ust brandy. Potwornie się zalał.
- Widzę. Skąd, do licha, go wytrzasnąłeś? - Zafascynowana poszłam za Jamiem na 
górę. Kucyk pana Willoughby’ego majtał się po szarym płaszczu Jamiego w tył i w 
przód jak 
metrometr.
- Z doków. - Tylko tyle zdołał mi wytłumaczyć. Drzwi na górze otworzyły się i 
znów 
byliśmy w kuchni gospody. Pulchna właścicielka podeszła w naszym kierunku. Z 
niezadowolenia wydęła tłuste policzki.
- No, panie Malcolm - zaczęła i groźnie zmarszczyła brwi. - Jest pan u nas mile 
widziany, ale nie pozwolę na żadne niestosowne zachowania w tym miejscu. Mówiłam 
już 
panu, że jeśli ten żółty człowieczek nie będzie...
- Tak, wiem, pani Patterson - przerwał jej Jamie. Pogrzebał w kieszeni i z 
ukłonem 
podał otyłej karczmarce kilka monet. - Bardzo doceniam pani pobłażliwość. To się 
więcej nie 
powtórzy. Mam nadzieję - dodał pod nosem. Założył kapelusz, jeszcze raz ukłonił 
się pani 
Patterson i przeszedł do głównej izby karczmy.
Nasze ponowne pojawienie się wywołało nowe poruszenie, ale tym razem wrogie. 
Goście albo zamilkli, albo mruczeli przekleństwa. Domyśliłam się, że pan 
Willoughby nie był 
najbardziej popularną osobą w mieście.
Jamie torował sobie drogę przez tłum. Mężczyźni usuwali się niechętnie. Szłam za 
nim najszybciej, jak mogłam. Starałam się nie patrzeć ludziom w oczy i nie 
oddychać. Odór 
niemytych ciał przyprawiał mnie o mdłości.
Przy drzwiach powstał pewien problem. Stworzyła go młoda dama, której właśnie 
jakiś pijany drab wysoko zadarł sukienkę. Linia dekoltu dziewczyny znajdowała 
się dużo 
niżej, niż to było przyjęte, nie miałam więc żadnych problemów, żeby się 
domyślić, co 
stanowiło jej podstawowe źródło dochodu. Kiedy pojawiliśmy się w izbie, 
flirtowała z 
dwoma terminatorami. Gdy jednak przechodziliśmy obok rozpustnicy, zerwała się na 
równe 
nogi z przeraźliwym krzykiem, przewracając kufel piwa.
- To on! - zawołała i wskazała palcem na Jamiego. - Potwór! - Najwyraźniej miała 
trudności ze skupieniem wzroku na jednym punkcie. Podejrzewałam, że już sporo 
wypiła, 
pomimo wczesnej pory.
Terminatorzy spojrzeli na mojego męża z zainteresowaniem. Młoda dama zbliżała 
się 
coraz bardziej, wymachując palcem, jakby dyrygowała chórem.
- To ten okropny typ tak mnie urządził!
Szybko zrozumiałam, podobnie jak i pozostali, że dziewczyna nie mówi o Jamiem, 
tylko o człowieku, którego niósł.
- Ty bezbożniku! - wrzeszczała. - Łotrze! Szmato! - Bez opamiętania miotała 
wyzwiskami pod adresem pana Willoughby’ego.
Spektakl, jaki dawała, rozbudził jej towarzyszy. Jeden z nich, wysoki, potężnie 
zbudowany chłopak, wstał z zaciśniętymi pięściami i pochylił się nad stołem. 
Oczy świeciły 
mu się od piwa i złości.
- Mam go dla ciebie potraktować moim scyzorykiem, Maggie?
- Nawet nie próbuj, chłopczyku - poradził krótko Jamie, podrzucając na ramieniu 
swój 
ciężar. - Pij swoje piwo, a my spokojnie wyjdziemy.
- Ach, tak? Ty jesteś panem tego małego żółtka? - Chłopak prychnął złowrogo i 
odwrócił swoją rozognioną twarz w moją stronę. - Przynajmniej twoja nowa dziwka 
nie jest 
żółta. - Niech się jej przyjrzę! - Chwycił brzeg mojego płaszcza.
- Jak dla mnie wygląda wystarczająco różowo - stwierdził drugi terminator, z 
wyraźnym podziwem. - Cała jest taka? - Zanim zdążyłam się poruszyć, sięgnął do 
gorsetu 
projektu Jessici Gutenburg i złapał koniec koronki. Słaby materiał rozpruł się 
na szwie.
- Zostaw ją, ty, sukinsynu! - Jamie skoczył do chłopaka z błyskiem w oczach i 
zamachnął się groźnie zaciśniętą pięścią.
- Uważaj, kogo obrażasz, alfonsie! - Pierwszy z młodzieńców dał susa przez blat 
i 
rzucił się na mojego obrońcę. Jamie zręcznie się uchylił. Napastnik rozbił sobie 
twarz o 
ścianę.
Jamie zrobił gigantyczny krok w stronę stołu i mocnym sierpowym strzelił w 
szczękę 
drugiego terminatora. Złapał mnie za ramię i pociągnął do drzwi.
- Chodź! - zawołał, poprawiając sobie na barku przewieszone ciało Chińczyka. - 
Zaraz 
będą nas gonić!
Rzeczywiście. Słyszałam krzyki. Pijana hołota wylała się z karczmy na ulicę. 
Jamie 
skręcił w wąski, ciemny pasaż. Gnaliśmy przez błoto i kałuże. Od czasu do czasu 
pochylaliśmy się pod niskimi wiaduktami. Potem wbiegliśmy w jakąś inną krętą 
uliczkę, 
która prowadziła do centralnej części Edynburga. Mijaliśmy ciemne ściany i 
rozpadające się 
drewniane drzwi. Dopiero za kolejnym rogiem, na małym wewnętrznym podwórku, 
zatrzymaliśmy się, żeby złapać oddech.
- Co... do licha... on takiego zrobił? - wydyszałam. Wydawało mi się niemożliwe, 
żeby 
mały Chińczyk mógł skrzywdzić potężną jędzę Maggie. Na oko to ona była w stanie 
rozgnieść go jak muchę.
- Chodzi o stopy - wyjaśnił Jamie. Rzucił na pana Willoughby’ego trochę 
zirytowane 
spojrzenie.
- Stopy? - Odruchowo spojrzałam na drobne kończyny Chińczyka.
- Nie jego - powiedział Jamie. - Kobiet.
- Jakich kobiet?
- No, do tej pory były to tylko dziwki - skwitował. Wyjrzał za róg, żeby 
sprawdzić, jak 
daleko jest pościg. - Więcej ci nie powiem, ale nie ma żadnych wątpliwości, że 
mój mały 
znajomy to poganin.
- Rozumiem - skłamałam. - Co...
- Tu są! - Krzyk na dalekim końcu uliczki przerwał moje pytanie.
- Cholera, nie poddali się. Chodź, tędy!
Znów ulicą w dół, potem zakręt i z powrotem bieg w stronę dziedzińca. Za plecami 
słyszałam krzyki i wołania. Jamie chwycił mnie mocno za ramię i pociągnął 
otwartym 
przejściem na podwórko pełne beczek, paczek i skrzynek. Rozpaczliwie rozejrzał 
się wokół i 
wsadził wiotkie ciało pana Willoughby’ego do wielkiej beczki pełnej śmieci. 
Szybko przykrył 
Chińczyka kawałkiem brezentu i natychmiast wepchnął mnie za wóz załadowany 
skrzynkami.
Z trudem łapałam powietrze nieprzyzwyczajona do takiego wysiłku, serce waliło mi 
w 
niesamowitym tempie od nadmiaru adrenaliny. Jamie włosy miał zwichrzone, twarz 
mocno 
zaczerwienioną, ale oddychał miarowo.
- Ciągle urządzasz podobne akcje? - zapytałam. Przyciskałam rękę do piersi, 
daremnie 
usiłując zmusić serce do zwolnienia rytmu.
- Niezupełnie. - Ostrożnie zerknął ponad wozem, żeby sprawdzić, czy nadciąga 
pościg.
Z daleka docierały odgłosy kroków. Po chwili zamilkły i zrobiło się cicho. 
Słychać 
było tylko uderzenia deszczu o skrzynki nad naszymi głowami.
- Oddalili się, ale lepiej zostańmy tu jeszcze przez moment. - Zdjął z wozu 
jedną 
skrzynkę, żebym sobie usiadła. Drugą wziął dla siebie i opadł na nią z ciężkim 
westchnieniem, odrzucając z twarzy włosy.
Uśmiechnął się do mnie kącikiem ust.
- Przepraszam, Angielko. Nie myślałem, że to będzie takie...
- Pełne wrażeń? - dokończyłam. Posłałam mu uśmiech w odpowiedzi i chusteczką 
otarłam kroplę, która zwisała mu na końcu nosa. - Nie ma sprawy. - Rzuciłam 
okiem na 
wielką beczkę, z której zaczęły dochodzić różne dźwięki. Pan Willoughby 
najwyraźniej 
powoli odzyskiwał formę. - Skąd wiesz o stopach?
- On mi powiedział. - Jamie wskazał na beczkę, gdzie skrywał się jego towarzysz. 
- 
Kiedy trochę za dużo wypije, zaczyna opowiadać o kobiecych stopach i o 
wszystkich 
obrzydliwościach, które chciałby zrobić.
- Na przykład jakich? - Poczułam się zafascynowana. - Z pewnością możliwości są 
ograniczone.
- Wcale nie - stwierdził smutno Jamie. - Ale wolałbym nie mówić o tym na ulicy.
Z głębin beczki rozległy się śpiewne odgłosy. Trudno było określić, jakim 
językiem 
mówi pan Willoughby, ale wydawało mi się, że o coś pyta.
- Zamknij się, stary pijaku - warknął opryskliwie Jamie. - Jeszcze jedno słowo, 
a sam 
się przejdę po twojej przeklętej twarzy. Zobaczymy, czy ci się to spodoba. - 
Chińczyk 
zachichotał, ale po chwili w beczce zapadła cisza.
- Chce, żeby ktoś się przeszedł po jego twarzy? - zapytałam.
- No. Ty - odparł krótko Jamie. Wzruszył przepraszająco ramionami, ale jego 
policzki 
stały się purpurowe. - Nie zdążyłem mu powiedzieć, kim jesteś.
- Czy on mówi po angielsku?
- Tak, ale mało kto go rozumie. Z reguły porozumiewamy się po chińsku.
Spojrzałam na Jamiego zdumiona.
- Znasz chiński?
Znowu wzruszył ramionami, przechylając głowę z lekkim uśmiechem.
- Tak jak pan Willoughby angielski, ale on nie ma dużego wyboru rozmówców, więc 
musi ze mną rozmawiać.
Rytm mojego serca powoli wracał do normy. Oparłam się o ścianę wozu. Nasunęłam 
sobie kaptur prawie na oczy, żeby ochronić się przed mżawką.
- Kto, u licha, nazwał go Willoughby? - zapytałam. Byłam bardzo zaciekawiona 
Chińczykiem, ale jeszcze bardziej interesowało mnie, co szanowany drukarz z 
Edynburga 
robił w jego towarzystwie. Nie chciałam jednak namolnie wypytywać Jamiego. Nie 
mogłam 
od niego żądać, żeby na poczekaniu wyjaśnił mi wszystkie szczegóły swojego 
życia.
Jamie podrapał się po nosie.
- Naprawdę nazywa się Yi Tien Cho. To znaczy „Zwróć się ku niebu”.
- Za trudne do wymówienia dla Szkotów? - Znając prowincjonalny charakter 
większości Szkotów, nie dziwił mnie fakt, że niechętnie odnosili się do języków 
obcych. 
Jamie ze swoim darem lingwistycznym stanowił wyjątek.
Uśmiechnął się. Białe zęby zalśniły w gasnącym słońcu.
- Nie, nawet nie o to chodzi. Tylko jeśli wypowiesz jego imię trochę 
niestarannie, to 
bardzo przypomina gaelickie przekleństwo. Pomyślałem, że „Willoughby” będzie 
brzmiało 
lepiej.
- Rozumiem. - Darowałam już sobie pytanie, co to za niedelikatne gaelickie 
słowo. 
Spojrzałam przez ramię. Pusto.
- Tak, możemy iść. Chłopcy pewnie już wrócili do karczmy.
- Nie musimy minąć „Na Końcu Świata” w drodze do drukarni? - zapytałam z 
wahaniem. - Może jest jakieś inne przejście? - Było już zupełnie ciemno i myśl o 
przedzieraniu się przez ciasne, zabłocone uliczki Edynburga wcale mnie nie 
pociągała.
- Tak... Nie. Nie pójdziemy do drukarni. - Nie widziałam twarzy Jamiego, ale w 
sposobie jego zachowania wyczułam pewną rezerwę. Czyżby miał drugie mieszkanie 
na 
mieście? Zadrżałam. Pokój nad drukarnią przypominał celę mnicha, ale mógł 
mieszkać z 
rodziną gdzie indziej. W drukarni nie starczyło nam czasu na wymianę wszystkich 
informacji. 
Nie dowiedziałam się więc, co robił przez ostatnie dwadzieścia lat.
Jednak Jamie ucieszył się na mój widok, a zatem jego zafrasowana mina mogła mieć 
związek nie ze mną, lecz z pijanym wspólnikiem.
Pochylił się nad beczką. Szeptał coś po chińsku ze szkockim akcentem. Brzmiało 
to 
dziwnie, jak popiskiwanie kobzy. Nigdy nie słyszałam podobnych dźwięków. 
Poczułam się 
wyraźnie rozbawiona tym spektaklem.
Pan Willoughby odpowiedział Jamiemu potoczyście, przerywając sobie chichotem i 
pociągnięciami nosem. W końcu mały Chińczyk wydostał się z beczki. Zeskoczył na 
ziemię z 
zaskakującą zręcznością i momentalnie upadł przede mną na twarz.
Przypomniałam sobie mętne relacje o stopach. Zrobiłam szybki krok w tył, ale 
Jamie 
uspokajająco położył mi rękę na ramieniu.
- Nie, w porządku, Angielko - powiedział. - On tylko przeprasza, że cię 
poprzednio 
uraził.
- Ach, tak. - Z powątpiewaniem przyglądałam się panu Willoughby’emu, który 
kreślił 
coś na ziemi, tuż przed swoimi oczyma. Niewiele myśląc, uniosłam stopę i 
postawiłam mu ją 
na głowie. Najwidoczniej zachowałam się poprawnie, bo ujął moją nogę i parę razy 
mi się 
ukłonił. Jamie kazał mu przestać. Wreszcie mogliśmy zawrócić w stronę 
Królewskiej Mili.
Budynek, do którego prowadził nas Jamie, był dyskretnie ukryty na małym 
dziedzińcu, tuż przy bramie Kirk, pół kilometra od pałacu Holyrood. Latarnie 
wiszące w 
bramach pałacu migotały słabym światłem. Mieszkaliśmy w tej okazałej budowli z 
księciem 
Karolem prawie przez pięć tygodni w początkowej, zwycięskiej fazie jego 
królewskiej 
kariery. Wuj Jamiego, Colum MacKenzie, zmarł właśnie w Holyrood.
Stanęliśmy przed jakimiś drzwiami. Jamie zapukał. Wszystkie wspomnienia 
przeszłości nagle znikły. Ciemnowłosa kobieta, która do nas wyszła ze świecą w 
ręku, była 
mała i elegancka. Z okrzykiem zadowolenia wciągnęła Jamiego do środka i 
pocałowała w 
policzek na powitanie. Aż mnie ścisnęło w dołku. Szybko jednak się rozluźniłam, 
gdy 
usłyszałam, że Jamie zwraca się do niej „pani Jeanne”. Nikt tak przecież nie 
mówi do swojej 
żony.
Jednak coś mnie niepokoiło w tej kobiecie. Dobrze mówiła po angielsku, ale była 
Francuzką. Jednak nic dziwnego, Edynburg jako port nadmorski stał się miastem 
kosmopolitycznym. Kobieta nosiła ciemny, ale bogaty i gustowny strój z ciężkiego 
jedwabiu, 
jednocześnie miała na sobie dużo więcej różu i pudru niż przeciętna Szkotka. 
Zmarszczyła 
brwi i spojrzała na mnie z widoczną pogardą.
- Panie Fraser, możemy zamienić słówko na osobności? - zapytała, władczo biorąc 
Jamiego za ramię, co bardzo mi się nie spodobało.
Jamie podał płaszcz pokojówce, rzucił mi szybkie spojrzenie i w lot zrozumiał 
sytuację.
- Oczywiście, pani Jeanne - odpowiedział kulturalnie i wyciągnął rękę w moim 
kierunku. - Ale najpierw, proszę pozwolić, że przedstawię moją żonę. Oto pani 
Fraser.
Serce na moment przestało mi bić, a kiedy na nowo podjęło pracę, wykonywało ją z 
taką siłą, że byłam przekonana, iż słyszeli je wszyscy obecni w wąskim 
korytarzu. Jamie 
spojrzał mi w oczy, uśmiechnął się i mocniej ścisnął mnie za ramię.
- Pańska... żona? - Nie potrafiłam odgadnąć, czy pani Jeanne była bardziej 
zdziwiona, 
czy przerażona. - Ale panie Fraser... pan ją tu przyprowadził? Myślałam... 
kobieta... to 
wystarczy, aby obrazić nasze jeunes filles, że nie są zbyt dobre... ale żona... 
- Niestosownie 
otworzyła szeroko usta, ukazując gnijące zęby trzonowe. Wstrząsnęła się w 
urażonej dumie, 
jednak skłoniła głową, próbując zachować się elegancko. - Bonsoir... pani.
- Do widzenia - odparłam grzecznie.
- Czy mój pokój jest gotowy? - zapytał Jamie. Nie czekał na odpowiedź. Skręcił 
ku 
schodom i pociągnął mnie za sobą. - Spędzimy tutaj noc - oznajmił.
Spojrzał przez ramię na pana Willoughby’ego. Chińczyk siedział na podłodze, z 
rozmarzonym wyrazem twarzy, i ociekał z deszczu.
- No...? - zwrócił się do niego pytająco Jamie. Głową wskazał kobietę w czerni. 
Pani 
Jeanne przez chwilę ze zdumieniem przyglądała się małemu człowieczkowi, potem 
obróciła 
się i klasnęła na pokojówkę.
- Zobacz, Pauline, czy panna Josie jest wolna - poleciła. - Przynieś też gorącą 
wodę 
oraz ręczniki dla pana Frasera i jego... żony. - Ostatnie słowo wymówiła z 
pewnym 
rozbawieniem, jakby niezupełnie wierzyła, że to prawda.
- Ach, jeszcze jedno. - Jamie przechylił się przez poręcz i uśmiechnął do małej 
Francuzki, zwracając się do niej. - Moja żona potrzebuje nowych ubrań. 
Nieszczęśliwy 
wypadek przydarzył się jej garderobie. Czy mogłaby pani nam dostarczyć na jutro 
rano coś 
odpowiedniego? Dziękuję, pani Jeanne. Bonsoir!
W milczeniu szłam za Jamiem schodami na czwarte, ostatnie piętro. W głowie 
czułam 
zamęt. Chłopak w karczmie nazwał Jamiego alfonsem. Z pewnością był to tylko 
epitet, bo coś 
podobnego nie mogło być prawdą. Nie w przypadku Jamiego Frasera. Dawnego Jamiego 
Frasera, poprawiłam się, patrząc na szerokie ramiona ukryte pod szarym 
płaszczem.
Wbrew ponurym przypuszczeniom mały pokój był bardzo zwykły i czysty, 
wyposażony w krzesło, proste łóżko i komodę. Jamie zapalił świecę, która stała 
przy misce i 
dzbanku.
Zdjął płaszcz i niedbale przewiesił go przez krzesło. Usiadł na łóżku i zaczął 
ściągać 
mokre buty.
- Boże - westchnął. - Umieram z głodu. Mam nadzieję, że kucharz nie poszedł 
jeszcze 
spać.
- Jamie... - zaczęłam.
- Zdejmij płaszcz, Angielko - powiedział, gdy zauważył, że ciągle stoję w 
drzwiach. - 
Jesteś zupełnie przemoczona.
- No... tak. - Odchrząknęłam i znów spróbowałam. - Jamie... dlaczego masz własny 
pokój w burdelu? - wyrzuciłam z siebie.
Podrapał się po brodzie. Wyglądał na lekko zażenowanego.
- Przykro mi, Angielko, że cię tu przyprowadziłem - powiedział. - Ale to jedyne 
miejsce, gdzie możemy szybko naprawić twoją sukienkę i dostać ciepłą kolację. 
Poza tym 
tylko tutaj pan Willoughby nie wpadnie w większe tarapaty. No! - Spojrzał na 
łóżko. - Jest 
dużo wygodniejsze niż kozetka w drukarni. Ale jeśli czujesz, że...
- Pytałam, dlaczego masz pokój w burdelu? - wtrąciłam obcesowo. - Jesteś tak 
częstym klientem, że...
- Klientem? - Zmarszczył brwi. - Tutaj? Na Boga, Angielko, za kogo mnie 
bierzesz?!
- Sama nie wiem, do cholery. Dlatego pytam - odparłam. - Odpowiesz mi czy nie?
Przez chwilę siedział ze wzrokiem wbitym we własne skarpetki. W końcu podniósł 
na 
mnie oczy i spokojnie powiedział:
- Nie jestem klientem Jeanne, ale ona jest moim. I to dobrym. Trzyma dla mnie 
pokój, 
ponieważ często przebywam do późna poza domem w interesach, a tu przynajmniej 
mogę 
dostać jedzenie i łóżko o każdej godzinie. I mieć trochę świętego spokoju.
Do tej pory wstrzymywałam oddech. Teraz wolno wypuściłam powietrze.
- Dobrze. Zadam więc następne pytanie: jakie interesy załatwia burdel-mama z 
drukarzem? - Przez myśl przeleciał mi absurdalny pomysł, że może Jamie drukuje 
dla pani 
Jeanne plakaty reklamowe.
- No... - zaczął powoli. - To nie jest właściwe pytanie.
- Nie?
- Nie. - Podniósł się i stanął przede mną twarzą w twarz. Ogarnęła mnie nagła 
ochota, 
żeby zrobić krok w tył, ale nadal stałam nieruchomo, głównie dlatego że za mną 
nie było 
miejsca.
- Pytanie powinno brzmieć: dlaczego wróciłaś? - powiedział cicho.
- Też, do diabła, nie masz mnie o co pytać! - Oparłam się dłońmi o szorstkie 
drewniane drzwi. - A jak ci się wydaje, dlaczego wróciłam?
- Nie wiem - powiedział chłodno, ale nawet w słabym świetle widziałam, jak mocno 
pulsuje mu tętnica szyjna.
- Czy wróciłaś, żeby znowu być moją żoną? Czy tylko żeby opowiedzieć mi o córce? 
- 
Chyba wyczuł, że jego bliskość działa na mnie irytująco, bo nagle odwrócił się i 
podszedł do 
okna. Okiennice skrzypiały w powiewach wiatru. - Urodziłaś moje dziecko, już 
choćby 
dlatego jestem ci winny duszę. - Znów stanął do mnie twarzą. Jego oczy 
pociemniały. - Był 
taki czas, Angielko, kiedy stanowiliśmy jedno, ale potem ty miałaś swoje życie i 
ja swoje. Nie 
wiesz, co robiłem, gdzie byłem. Czy wróciłaś, bo chciałaś, czy dlatego że 
czułaś, iż musisz 
wrócić?
Ścisnęło mnie w gardle. Spojrzałam Jamiemu prosto w oczy.
- Wróciłam dopiero teraz, bo wcześniej... myślałam, że nie żyjesz... że zginąłeś 
pod 
Culloden.
Spuścił wzrok. Podniósł z parapetu drzazgę.
- Tak, rozumiem - szepnął. - No... prawie byłem martwy. - Uśmiechnął się smutno, 
z 
oczyma wciąż utkwionymi w drzazdze. - Bardzo się starałem umrzeć. - Znów na mnie 
spojrzał. - Jak się dowiedziałaś, że żyję i gdzie jestem?
- Miałam pomoc. Młody historyk, Roger Wakefield, znalazł akta i odkrył, że 
przebywasz w Edynburgu. A kiedy zobaczyłam „A. Malcolm”, wiedziałam... 
pomyślałam... 
że to możesz być ty - dokończyłam z trudem.
- Tak, rozumiem. I wtedy wróciłaś. Ale jednak... dlaczego?
Przez chwilę wpatrywałam się w Jamiego bez słowa. Nagle, jakby bardzo 
potrzebował 
świeżego powietrza albo tylko zajęcia, chwycił zasuwkę i do połowy otworzył 
żaluzje. Pokój 
wypełnił się dźwiękami spadających kropli i zapachem deszczu.
- Nie chcesz mi powiedzieć? - zapytał w końcu. - Ponieważ, jeśli tak... Wiem, że 
masz 
własne życie... pewnie też inne zobowiązania... - Nadmiernie wyostrzonymi 
zmysłami, nawet 
poprzez szum ulewy i łomot własnego serca, słyszałam dobiegające z dołu odgłosy.
Miałam wilgotne dłonie. Ukradkiem otarłam je o spódnicę.
Odwrócił się od okna i spojrzał na mnie.
- Chryste! - krzyknął. - Nie chcesz? - Twarz mu pobladła, oczy świeciły się 
nienaturalnie. - Przez dwadzieścia lat płonąłem z tęsknoty za tobą, Angielko - 
mówił już 
cicho. - Jezu! - Niecierpliwie odgarnął włosy. - Teraz wiemy o sobie dużo mniej 
niż w dniu 
naszego ślubu.
- Chcesz, żebym odeszła? - Krew szumiała mi w uszach.
- Nie! - Doskoczył i złapał mocno mnie za ramiona, niechcący popychając w tył. - 
Nie 
- powtórzył spokojniej. - Naprawdę. Ale... muszę wiedzieć. - Pochylił głowę w 
moją stronę. - 
Chcesz mnie? - wyszeptał. - Angielko, podejrzewasz ryzyko i weźmiesz mnie 
takiego, jakim 
teraz jestem, w imię człowieka, którego znałaś?
Poczułam przypływ niesamowitej ulgi, ale i strach.
- Już za późno na takie pytanie - odparłam. Dotknęłam jego policzka. Niesforny 
zarost 
był miękki pod moimi opuszkami jak sprany plusz. - Zaryzykowałam już wszystko, 
co 
miałam. Kimkolwiek jesteś, Jamie Fraserze, tak, chcę ciebie.
Światło od płomienia świeczki zamigotało w jego niebieskich oczach. Wyciągnął do 
mnie ręce. Bez słowa pozwoliłam mu się objąć. Przytuliłam się do jego piersi, 
dużej, mocnej i 
ciepłej.
Po chwili wyplątał się z mojego uścisku i bardzo delikatnie dotknął mojego 
policzka. 
Uśmiechnął się lekko.
- Masz cholerną odwagę. Zresztą zawsze ją miałaś.
Spróbowałam odpowiedzieć mu uśmiechem, ale usta mi drżały.
- A co z tobą? Skąd wiesz, jaka ja jestem? Nie masz przecież pojęcia, co robiłam 
przez 
ostatnie dwadzieścia lat. Mogłam się stać najgorszą osobą ze wszystkich, jakie 
znasz!
Uśmiech rozjaśnił mu całą twarz.
- Pewnie tak. Ale chyba mnie to nie interesuje.
Przez kolejną chwilę stałam wpatrzona w Jamiego, potem westchnęłam ciężko i 
rozerwałam trochę dalej koronkę u sukienki.
Nieśmiałość wobec Jamiego wydawała mi się absurdem, ale jednak ją odczuwałam. 
Wieczorne przygody i jego słowa zmniejszyły przepaść między nami. Zbliżaliśmy 
się do 
miejsca, gdzie mieliśmy się na nowo poznać i odkryć, czy naprawdę byliśmy tymi 
samymi 
ludźmi, którzy kiedyś istnieli jako jedno ciało.
Pukanie do drzwi przerwało napięcie. Pokojówka przyniosła tacę z kolacją. 
Nieśmiało 
mi się ukłoniła, uśmiechnęła się do Jamiego i podała nam posiłek - zimne mięso, 
gorący 
bulion, ciepłe tosty z masłem. Zwinnie nakryła stół, mruknęła „do widzenia” i 
wyszła.
Jedliśmy powoli, ostrożnie rozmawiając na tematy neutralne. Opowiedziałam, jak 
dostałam się z Craign na Dun do Inverness. Rozbawiłam go historyjkami o panu 
Grahamie i 
panu Geordiem. W zamian usłyszałam historię pana Willoughby’ego. Jamie znalazł 
małego 
Chińczyka na wpół zagłodzonego i całkowicie pijanego. Skośnooki człowiek leżał 
za rzędem 
skrzynek w dokach Burntislandu, portu niedaleko Edynburga.
Nie mówiliśmy nic specjalnego o nas samych, ale podczas jedzenia coraz bardziej 
docierała do mnie obecność jego ciała. Patrzyłam na ładne, długie dłonie, gdy 
nalewał wino 
lub kroił mięso. Widziałam napinający się pod koszulą tors oraz wdzięczną linię 
szyi i 
ramion, gdy schylał się, żeby podnieść serwetkę. Dwa razy zmierzył mnie wzrokiem 
w 
identyczny sposób - z wahaniem i pożądaniem - ale zawsze szybko odwracał oczy.
Po kolacji w naszych umysłach zrodziła się ta sama myśl. Dziwne zresztą, gdyby 
było 
inaczej, biorąc pod uwagę miejsce, gdzie się znajdowaliśmy. Przeszył mnie 
dreszcz strachu, 
ale porządnie wzrosło.
Jamie wypił trunek do końca i spojrzał mi prosto w oczy.
- Czy... - Przerwał, policzki jeszcze bardziej mu się zaczerwieniły, ale nie 
spuszczał 
wzroku. Odchrząknął. - Pójdziesz ze mną do łóżka? To znaczy - pospieszył z 
wyjaśnieniem - 
jest zimno i oboje bardzo przemokliśmy, i...
- I nie ma tu nic innego do leżenia - dokończyłam. - Dobrze. - Uwolniłam rękę z 
jego 
dłoni, odwróciłam się w stronę łóżka. Dziwna mieszanina podniecenia i wahania 
sprawiła, że 
mój oddech stał się bardzo krótki.
Szybko zdjął spodnie i skarpetki, potem zerknął na mnie.
- Przepraszam, Angielko. Pewnie potrzebujesz pomocy przy haftkach gorsetu.
Więc jednak nie rozbierał kobiet zbyt często, pomyślałam i podświadomie się 
uśmiechnęłam.
- To nie są haftki - wyszeptałam. - Ale jeśli mi pomożesz... - Odłożyłam płaszcz 
i 
odwróciłam się do niego plecami. Unosiłam włosy, żeby odsłonić dekolt.
Zapadła ciężka cisza. Nagle poczułam, jak jego palec delikatnie sunie w dół 
mojego 
kręgosłupa.
- Co to? - zapytał zdziwiony.
- Suwak - odpowiedziałam z uśmiechem. - Widzisz ten mały ogonek na górze? Po 
prostu pociągnij go w dół.
Ząbki suwaka rozeszły się z lekkim trzaskiem. Strój Jessiki Gutenburg zsunął mi 
się z 
ramion. Wyciągnęłam ręce z rękawów. Suknia upadła na ziemię. Szybko, żeby nie 
stracić 
odwagi, odwróciłam się twarzą do Jamiego.
Gwałtownie cofnął się, zaskoczony tym nagłym przepoczwarzeniem. Kilkakrotnie 
zamrugał, ale nie odwrócił wzroku.
Stałam przed nim tylko w butach i różowych, jedwabnych pończochach. Ogarnęła 
mnie niesamowita chęć, żeby z powrotem założyć sukienkę, ale się powstrzymałam. 
Wyprostowałam się, uniosłam brodę i czekałam.
Nie powiedział ani słowa. Oczy mu zalśniły w świetle świeczki, gdy lekko 
poruszył 
głową. Wciąż chował wszystkie swoje myśli za nieprzenikalną maską.
- Powiesz coś wreszcie? - zapytałam drżącym głosem.
Otworzył usta, ale żadne słowo się z nich nie wydobyło. Powoli pokręcił głową.
- leżu - wyszeptał wreszcie. - Claire... Jesteś najpiękniejszą kobietą, jaką w 
życiu 
widziałem.
- Tracisz wzrok - odparłam z przekonaniem. - To prawdopodobnie jaskra, jesteś za 
młody na zaćmę.
Roześmiał się, wciąż trochę niepewny.
- Chodź do mnie - powiedział.
Z pewną niechęcią ujęłam jego dłoń i wyszłam z leżącej na podłodze sukienki. 
Łagodnie przyciągnął mnie do siebie, tak że znalazłam się między jego kolanami, 
gdy usiadł 
na łóżku. Delikatnie pocałował obie piersi i położył głowę między nimi. Jego 
oddech grzał 
moją nagą skórę.
- Twoje piersi są jak kość słoniowa - szepnął. Słowo „piersi” wypowiedział 
bardzo 
długo i miękko, jak robią to typowi górale szkoccy. Dłonią przykrył jedną z 
nich. Jego palce 
wydawały się bardzo ciemne na tle mojej jasnej cery. - Tylko na nie patrzeć, 
takie pełne i 
krągłe... Chryste, mógłbym tak zostać na zawsze. I dotykać swoją Angielkę... 
skórę podobną 
do białego aksamitu, słodkie linie ciała... - Przerwał i przełknął ślinę. Jego 
dłoń powoli 
przesunęła się po moim biodrze, pośladku, udzie. - Dobry Boże - mówił dalej 
szeptem. - Nie 
mógłbym patrzeć na ciebie, Angielko, i trzymać rąk przy sobie. Mieć ciebie 
blisko i 
jednocześnie cię nie pragnąć. - Uniósł głowę i złożył mi pocałunek na sercu. 
Drugą dłoń 
położył na moim brzuchu. Delikatnie wodził palcem po niewielkich bliznach, które 
zostały po 
cesarskim cięciu.
- Naprawdę... nie przeszkadza ci to? - Dotknęłam swojego podbrzusza.
Uśmiechnął się na pół smutno. Zawahał się przez chwilę, potem uniósł brzeg 
koszuli.
- A tobie? - spytał.
Blizna biegła od połowy uda aż do pachwiny - dwadzieścia centymetrów skręconej, 
białawej skóry. Jęknęłam i upadłam obok Jamiego na kolana.
Przyłożyłam policzek do jego uda i przytuliłam się mocno, jakbym chciała ze 
wszystkich sił go zatrzymać - tak jak nie zdołałam zatrzymać go wtedy. 
Wyczuwałam wolny, 
silny puls tętnicy udowej - niecałe trzy centymetry od paskudnej szramy.
- Nie przeraża cię to, nie przyprawia o mdłości, Angielko? - Położył mi rękę na 
włosach. Spojrzałam na Jamiego.
- Oczywiście, że nie!
- No, więc. - Sięgnął palcem do mojego brzucha, ale jego oczy pozostały 
zatopione w 
moich. - Jeśli nosisz blizny twoich własnych bitew, Angielko - powiedział 
łagodnie - 
dlaczego miałoby mnie to odrzucać?
Uniósł mnie, posadził obok siebie na łóżku i pocałował. Strząsnęłam ze stóp buty 
i 
podciągnęłam nogi. Przez cienki materiał czułam ciepło jego ciała. Po omacku 
próbowałam 
odpiąć górny guzik koszuli.
- Chcę cię zobaczyć.
- Nie bardzo jest na co patrzeć, Angielko - odparł, śmiejąc się niepewnie. - Ale 
wszystko należy do ciebie, jeśli tylko tego pragniesz.
Ściągnął przez głowę koszulę i rzucił ją na podłogę. Oparł się na rękach i 
odchylił do 
tyłu, eksponując swój tors.
Widok jego nagiego ciała odebrał mi dech. Jamie wciąż był pięknie zbudowany i 
wspaniale umięśniony.
Oczywiście, zmienił się, ale w bardzo subtelny sposób. Teraz miał bardzo męski 
wygląd. Znikły ostatnie ślady chłopięcej budowy.
Cera mu trochę ściemniała, do koloru bladego złota, a na twarzy i gardle - do 
ciemnego brązu. Tylko pachwiny jaśniały bielą. Zauważyłam wyraźną oznakę jego 
pożądania. Bardzo mnie pragnął.
Nasze oczy spotkały się. Nagle Jamie skrzywił usta.
- Kiedyś ci obiecałem, że będę z tobą uczciwy, Angielko.
Roześmiałam się. Czułam, że łzy napływają mi do oczu i ogarnia mnie fala 
mieszanych uczuć.
- Też ci to obiecałam. - Z wahaniem wyciągnęłam do niego rękę. Ujął ją 
delikatnie. 
Jego ciepło i siła wciąż mnie zadziwiały. Podniósł się z łóżka.
Staliśmy tak przed sobą w niezręcznym wahaniu. Napięcie prawie iskrzyło w 
niewielkim pokoju. Ogarnęło mnie przerażenie.
- Boisz się tak samo, jak ja? - zapytałam w końcu ochrypłym głosem. Spojrzał 
gdzieś 
ponad mną i uniósł brwi.
- Dziwne, ale chyba tak - powiedział. - Masz gęsią skórkę. Ze strachu czy z 
zimna, 
Angielko?
- Z obydwu powodów - odparłam.
Roześmiał się.
- Wejdź więc pod kołdrę - zaproponował i puścił moją dłoń, żeby odkryć łóżko.
Nie przestałam się trząść, gdy wsunął się pod kołdrę obok mnie, chociaż gorąco 
jego 
ciała wywoływało fizyczny szok.
- Boże, wcale nie jesteś zimny - zawołałam. Instynktownie przytuliłam się do 
Jamiego 
mocniej, wciąż drżąc. Wyczułam jego twarde sutki i nagły dreszcz, który przeszył 
potężne 
ciało pod wpływem mojego dotyku.
Roześmiał się niepewnie.
- Nie, nie jestem. Ale się boję. - Łagodnie otoczył mnie ramionami. Palcami 
musnęłam jego tors. Pod kręconymi włoskami wyczułam gęsią skórkę.
- Gdy baliśmy się siebie nawzajem, w naszą noc poślubną... wtedy trzymałeś mnie 
za 
ręce - wyszeptałam. - Powiedziałeś, że będzie łatwiej, jeśli się dotkniemy.
Jęknął cicho, gdy palcami ujęłam jego sutek.
- Tak, tak mówiłem - potwierdził prawie bez tchu. - Boże, dotykaj mnie jeszcze w 
ten 
sposób. - Nagle zacisnął mocniej ramiona. - Dotykaj... - powtórzył cicho. - I 
pozwól mi się 
dotykać, Angielko. - Jego ręce pieściły mnie i gładziły. Moje piersi stawały się 
coraz cięższe 
w silnych dłoniach. Zaczęłam drżeć. Tym razem on też miał dreszcze. - W dzień 
naszego 
ślubu - wyszeptał, a jego oddech grzał mi policzek - kiedy ujrzałem cię taką 
piękną w białej 
sukience, nie mogłem myśleć o niczym innym, tylko o chwili, gdy zostaniemy sami, 
gdy 
rozwiążę twój gorset, a ty położysz się obok mnie w łóżku, naga.
- A czego pragniesz teraz? - spytałam, całując opaloną skórę u nasady szyi. 
Miała 
lekko słony smak. Włosy pachniały lasem i prawdziwym mężczyzną.
Nie odpowiedział, ale poruszył się gwałtownie. Poczułam jego twardość, 
naciskającą 
na mój brzuch.
Przerażenie, lecz przede wszystkim pożądanie przyciągnęły mnie jeszcze bardziej 
do 
Jamiego. Bardzo go pragnęłam. Piersi mnie bolały, brzuch miałam napięty, a 
między nogami, 
które same mi się rozchylały, czułam wilgoć pobudzenia, tak nadzwyczajną w moim 
przypadku. Paliła mnie niesamowita żądza. Chciałam, żeby mnie posiadł, zapanował 
nade 
mną i rozwiał wszystkie wątpliwości w momencie namiętnego szaleństwa; żeby wziął 
mnie 
brutalnie i szybko, żebym mogła się zapomnieć.
Wyczułam to samo pragnienie w drżeniu dłoni, które obejmowały moje pośladki, w 
gwałtownym ruchu wąskich bioder.
Zrób to, pomyślałam, konając z obawy. Na Boga, zrób to teraz i nie bądź 
delikatny!
Nie mogłam tego powiedzieć, choć widziałam, że Jamie potrzebuje tych słów.
Mocno przycisnęłam biodra do jego lędźwi i chwyciłam napięte pośladki. Uniosłam 
twarz, żądna pocałunków, dokładnie w tym samym momencie, kiedy on się pochylił, 
żeby 
mnie pocałować.
Boleśnie uderzyłam nosem w jego czoło. Oczy mi załzawiły. Gwałtownie się 
odsunęłam i złapałam za twarz.
- Oj!
- Chryste, zraniłem cię, Claire? - zapytał z niepokojem.
- Nie - odparłam bez sensu. - Chyba mam złamany nos.
- Wykluczone - oznajmił, delikatnie dotykając nasady mojego nosa. - Wtedy 
rozlega 
się okropny chrzęst i krwawisz jak świnia. Wszystko jest w porządku.
Niepewnie przesunęłam palcem pod nozdrzami. Miał rację, nie krwawiłam. Ból 
szybko ustąpił. Uświadomiłam sobie, że Jamie leży na mnie, a ja obejmuję go 
nogami. Jego 
członek ledwie mnie dotykał, na odległość włosów łonowych, gotowy tuż przed 
ostateczną 
decyzją.
Żadne z nas nie poruszyło się, prawie nie oddychaliśmy. Nagle jego pierś uniosła 
się 
w głębokim wdechu. Chwycił jedną ręką oba moje nadgarstki i pociągnął je do 
góry, ponad 
moją głowę. Przytrzymał mnie w takiej pozycji - wyciągniętą do maksimum i 
bezbronną pod 
jego ciężarem.
Pochylił się nade mną, jego głowa zasłoniła światło świeczki. Kiedy wargi 
Jamiego 
dotknęły moich, nie widziałam nic poza przymglonym blaskiem potężnego ciała w 
ciemnościach. Najpierw łagodnie mnie musnął, potem nacisnął mocniej, goręcej. 
Westchnęłam cicho.
Ugryzłam go w wargę. Odsunął lekko głowę, zdziwiony.
- Jamie! - szepnęłam mu prosto w usta. - Jamie! - Nie byłam w stanie powiedzieć 
nic 
więcej, ale moje biodra przywarły do niego i znowu, i znowu, z namiętną 
gwałtownością. 
Odwróciłam głowę i wbiłam zęby w jego ramię.
Wydał z siebie cichy, głęboki, gardłowy jęk i wszedł we mnie z całej siły. Byłam 
wąska jak dziewica. Krzyknęłam z bólu i mocno się wygięłam.
Nie przerywaj, błagałam w duchu. Na litość boską, nie przerywaj!
Jego ciało usłyszało to wołanie i odpowiedziało w tym samym języku. Uścisk na 
moich nadgarstkach wzmocnił się. Jamie uderzał coraz głębiej.
Nagle puścił moje ręce i opadł. Ogromny ciężar wbił mnie w łóżko. Jamie uniósł 
moje 
pośladki i na moment pozostał w bezruchu.
Zaskomlałam i przywarłam do niego. Ugryzł mnie w szyję.
- Cicho - szepnął. Leżałam spokojnie. Nie byłam w stanie się poruszyć. Nasze 
ciała 
ściśle przylegały do siebie, lekko drżąc. Przez skórę czułam silne uderzenia 
pulsu, ale nie 
wiedziałam, czyje serce tak mocno bije.
Nagle poruszył się we mnie bardzo delikatnie. To wystarczyło. Spazmy mojego 
orgazmu uderzały Jamiego falami, aż zagarnęły go i doprowadziły do szczytu.
Uniósł się na obu dłoniach i odrzucił do tyłu głowę. Oczy miał zamknięte. 
Oddychał 
ciężko. Potem bardzo powoli zaczął opadać. Otworzył powieki. Spojrzał na mnie z 
niewypowiedzianą czułością. Płomień lampy odbił się krótkim blaskiem od 
policzka, 
mokrego może od potu, może od łez.
- Och, Claire - wyszeptał. - Och, Boże, Claire!
I znów wystrzelił we mnie, bardzo głęboko. Dreszcze przebiegały po jego ciele, 
aż 
ręce mu się trzęsły. Niesforne włosy falowały w przyćmionym świetle. Opuścił 
głowę, 
wydając z siebie odgłos przypominający łkanie. Rude kosmyki zakrywały mu twarz. 
Wylewał 
się we mnie, każdym ruchem wywoływał w moim ciele echo swojego orgazmu.
Już po wszystkim znieruchomiał na dłuższą chwilę. Potem bardzo delikatnie 
położył 
się na mnie, przycisnął swoją twarz do mojej i pozostał tak, jakby martwy.
W końcu wydobyłam się z głębokiego, przyjemnego odurzenia. Położyłam dłoń tuż 
pod lewą piersią Jamiego, tam gdzie serce biło wolno i mocno.
- To jest jak jazda na rowerze - powiedziałam. Leżałam na ramieniu Jamiego i 
bawiłam się rudozłotymi lokami na jego torsie. - Wiesz, że masz więcej włosów na 
klatce niż 
kiedyś?
- Nie - odparł sennie. - Zwykle ich nie liczę. Czy rowery mają dużo włosów?
Zakrztusiłam się ze zdziwienia i roześmiałam.
- Ależ skąd - zaprzeczyłam. - Chodziło mi o to, że chyba dobrze przypomnieliśmy 
sobie, co należy robić.
Jamie otworzył jedno oko i spojrzał na mnie uważnie.
- Musiałbym być idiotą, żeby to zapomnieć, Angielko - stwierdził. - Może brakuje 
mi 
wprawy, ale jeszcze nie straciłem wszystkich umiejętności.
Leżeliśmy w ciszy przez dłuższą chwilę, zasłuchani w swoje oddechy, wrażliwi na 
każdą zmianę pozycji. Dobrze się dopasowaliśmy, moja głowa wtuliła się pod ramię 
Jamiego, 
jego ciało grzało moją dłoń.
Szum burzy na zewnątrz zagłuszał większość odgłosów dochodzących ze środka 
domu. Od czasu do czasu dobiegały nas jednak różne dźwięki: kroki, niski śmiech 
mężczyzny 
lub wysoki głos kobiety. Jakaś panna profesjonalnie zachęcała klienta.
Jamie poczuł się lekko zażenowany.
- Może powinienem cię zabrać do karczmy - powiedział. - Gdyby tylko...
- W porządku - zapewniłam. - Chociaż przyznaję, nie wyobrażałam sobie, że 
odwiedzę z tobą burdel. - Zawahałam się. Nie chciałem się wtrącać, ale ciekawość 
zwyciężyła. - Chyba... nie jesteś właścicielem tego miejsca, Jamie?
- Ja? Boże kochany, Angielko, za kogo ty mnie bierzesz?
- No, nie wiem - wytknęłam mu złośliwie. - Jak tylko mnie zobaczyłeś, zemdlałeś, 
potem zaciągnąłeś do karczmy, gdzie zostałam zaatakowana, uciekaliśmy po całym 
Edynburgu w towarzystwie zboczonego Chińczyka, a wylądowaliśmy w burdelu, 
którego 
właścicielka wydaje się twoją dobrą znajomą. - Koniuszki uszu Jamiego 
poczerwieniały. 
Miałam wrażenie, że waha się pomiędzy wybuchem śmiechu a oburzenia. - Kiedy się 
rozebrałeś, wspomniałeś o swojej mrocznej przeszłości i zaciągnąłeś mnie do 
łóżka. A więc, 
jak myślisz, za kogo cię biorę?
Śmiech wygrał.
- No, świętym nie jestem, Angielko - oświadczył poważnie. - Ale alfonsem też 
nie.
- Miło to słyszeć - odparłam. Po chwili milczenia zapytałam: - Powiesz mi, kim 
jesteś, 
czy mam dalej rozważać wszystkie niemoralne możliwości?
- Dobrze, zgaduj. - Wydawał się ubawiony propozycją.
Przyjrzałam mu się uważnie. Leżał rozluźniony wśród pogniecionych prześcieradeł.
- Przede wszystkim założę się, że nie jesteś drukarzem - stwierdziłam.
Jego uśmiech się rozszerzył.
- Dlaczego nie?
Dałam Jamiemu kuksańca między żebra.
- Zachowałeś zbyt dużą sprawność fizyczną. Większości mężczyzn po czterdziestce 
zaczyna rosnąć brzuszek, a ty nie masz ani grama zbędnego tłuszczu.
- Głównie dlatego że nikt mi nie gotuje - skwitował rozbawiony. - Gdybyś cały 
czas 
jadała po karczmach, też nie byłabyś gruba. Na szczęście wygląda na to, że 
odżywiałaś się 
regularnie. - Poufale klepnął mnie po brzuchu. Kiedy uderzyłam go po dłoni, 
uchylił się ze 
śmiechem.
- Nie próbuj mnie zbyć - powiedziałam dumnie. - W każdym razie taka muskulatura 
nie rozwinęła ci się przy prasie drukarskiej.
- Próbowałaś kiedyś obsłużyć taką maszynę, Angielko? - Szyderczo uniósł brwi.
- Nie. - Zmarszczyłam czoło w zamyśleniu. - Mam nadzieję, że nie wziąłeś się za 
rozbój na drogach?
Pokręcił głową i uśmiechnął się szeroko.
- Strzelaj dalej.
- Defraudacje?
- Nie.
- Porwania dla okupu? Wykluczone. To nie w twoim stylu. - Na poczekaniu 
wymyślałam nowe możliwości. - Kieszonkowiec? Nie. Pirat? Nie. Chyba że pozbyłeś 
się 
choroby morskiej. Lichwiarz? - Skrzywiłam się powątpiewająco. Opuściłam ręce i 
spojrzałam 
na Jamiego. - Kiedy ostatni raz cię widziałam, byłeś zdrajcą.
- Och, nadal nim jestem - zapewnił. - Po prostu ostatnio mnie nie skazali.
- Ostatnio?
- Spędziłem kilka lat w więzieniu za bunt, Angielko - wyjaśnił ze smutkiem. - 
Ale to 
już dawne czasy.
- Tak, wiem.
Oczy mu się rozszerzyły.
- Wiesz?
- Och, znam jeszcze parę innych faktów z twojego życia - odparłam. - Opowiem ci 
później. Teraz wróćmy do podstawowego pytania: jak dziś zarabiasz na życie?
- Jestem drukarzem. - Uśmiechnął się szeroko.
- I zdrajcą?
- Zgadza się. Przez ostatnie dwa lata zostałem sześć razy aresztowany za 
prowadzenie 
akcji wywrotowych. Dwa razy odebrano mi koncesję, ale sąd nie znalazł przeciwko 
mnie 
żadnych dowodów.
- A co się stanie, jeśli kiedyś znajdą, co trzeba?
- Ach! - Lekceważąco machnął ręką. - Pręgierz. Przekucie uszu. Chłosta. 
Więzienie. 
Banicja. Nie wiadomo. Ale raczej mnie nie powieszą.
- Co za ulga - skwitowałam sucho. Poczułam lekką pustkę. Nawet nie próbowałam 
sobie wyobrazić, jakie będzie życie Jamiego, gdy go odnajdę. Teraz już nie czas 
na tego typu 
rozważania, pomyślałam.
- Ostrzegałem cię, Angielko. - Ciemnoniebieskie oczy znów spoważniały.
- To prawda - przyznałam i odetchnęłam głęboko.
- Chcesz mnie opuścić? - Mówił dość swobodnie, ale z całej siły ścisnął palcami 
brzeg 
kołdry, aż knykcie mu pobielały pod opaloną skórą.
- Nie. - Uśmiechnęłam się, najszerzej jak potrafiłam. - Nie wróciłam tylko po 
to, żeby 
się z tobą kochać. Wróciłam, żeby być z tobą...jeśli mnie zechcesz - zakończyłam 
z lekkim 
wahaniem.
- Jeśli cię zechcę! - Głośno wypuścił powietrze, które wstrzymywał od dłuższej 
chwili. Usiadł naprzeciwko mnie na łóżku po turecku. - Ja... nie potrafię nawet 
powiedzieć, co 
czułem dzisiaj, kiedy zdałem sobie sprawę, że jesteś prawdziwa. - Ciemne oczy 
błądziły po 
moim ciele. Czułam gorąco jego obecności. Moje własne ciepło tęsknie ciągnęło ku 
Jamiemu. 
- Odzyskać cię, a potem stracić... - Przerwał i gwałtownie przełknął ślinę.
Dotknęłam twarzy Jamiego. Delikatnie rysowałam linię po jego kości policzkowej 
aż 
do żuchwy.
- Nie zostawię cię - zapewniłam. - Już nigdy więcej. - Uśmiechnęłam się i 
odgarnęłam 
mu za ucho niesforny kosmyk włosów. - Nawet jeśli się dowiem, że jesteś 
bigamistą i 
pijakiem.
Wstrząsnął nim dreszcz. Opuściłam rękę i spojrzałam zdziwiona.
- Co się stało?
- No... - zaczął, ale natychmiast zamilkł. Oblizał wargi i zerknął na mnie spod 
rudawych brwi. - To znaczy...
- Słucham. O czym mi jeszcze nie powiedziałeś?
- Więc, drukowanie wywrotowych pamfletów nie jest aż tak dochodowe - wyjaśnił.
- Tak przypuszczałam. - Serce znów zaczęło mi szybko bić. - Co robisz poza tym?
- Trochę szmugluję - wyznał przepraszającym tonem.
- Przemytnik? - Wbiłam wzrok w Jamiego. - Co szmuglujesz?
- Z reguły whisky, ale czasem też rum, trochę francuskiego wina i drogie 
tkaniny.
- Rozumiem! - krzyknęłam. Nareszcie elementy układanki zaczęły tworzyć całość: 
pan Willoughby, doki Edynburga, zagadka naszego obecnego miejsca pobytu. - To 
cię łączy z 
tym domem rozpusty? Dlatego pani Jeanne jest twoją klientką?
- Właśnie. - Skinął głową. - Wszystko funkcjonuje całkiem nieźle. Alkohol z 
Francji 
trzymamy tu w piwnicy tak długo, aż możemy go wysłać dalej.
- Mhm. A ty w zamian za to... - zaczęłam delikatnie.
Niebieskie oczy zwężyły się.
- Odpowiedź na pytanie, które chciałabyś zadać, Angielko, brzmi: nie - 
powiedział 
zdecydowanie.
- Naprawdę? - Ogarnęło mnie ogromne zadowolenie. - Czytasz w moich myślach?
- Tak. Zastanawiałaś się, czy czasem biorę zapłatą w naturze, co? - Uniósł brew.
- Zgadza się - przyznałam. - Chociaż to nie mój interes.
- Nie? - Tym razem mocno zmarszczył obie brwi, wziął mnie w ramiona i pochylił 
się 
nade mną. - A teraz? - zapytał bez tchu.
- Tak - odpowiedziałam rozdygotana. - I ty nie będziesz...
- Nie będę. Chodź tutaj.
Objął mnie i przyciągnął do siebie. Pamięć ciała jest odmienna od pamięci 
umysłu. 
Kiedy myślałam, zastanawiałam się i martwiłam, zachowywałam się niezręcznie, 
niezgrabnie, 
nieporadnie. Natomiast moje ciało podświadomie natychmiast odpowiadało Jamiemu w 
tym 
samym tonie, zupełnie jakbyśmy się dotykali przed kilkoma chwilami, nie przed 
tylu laty.
- Bardziej się bałam dzisiejszej nocy niż tamtej po naszym ślubie - szepnęłam 
wpatrzona w powoli, ale silnie pulsującą tętnicę na jego szyi.
- Naprawdę? - Uścisnął mnie jeszcze mocniej. - A teraz się boisz, Angielko?
- Nie. - Pogłaskałam Jamiego po szyi. - Tylko... za pierwszym razem... zdawałam 
sobie sprawę, że nie zostaniemy ze sobą na całe życie. Wiedziałam, że odejdę.
Parsknął lekko. Krople potu zalśniły mu na piersi.
- I odeszłaś, ale wróciłaś - powiedział. - Jesteś tu i nic więcej się nie liczy.
Uniosłam się na łokciu, żeby uważnie na niego spojrzeć. Zamknął oczy, lekko 
skośne, 
podobne do kocich. Jego rzęsy miały uderzający kolor, który bardzo dobrze 
pamiętałam - 
ciemne na końcówkach, potem rude, a blond u nasady.
- O czym myślałeś, gdy pierwszy raz się kochaliśmy? - zapytałam. 
Ciemnoniebieskie 
oczy powoli otworzyły się i spoczęły na mojej twarzy.
- Czułem, że się związaliśmy na zawsze, Angielko - powiedział po prostu.
Jakiś czas potem zasnęliśmy spleceni w uścisku. Odgłosy deszczu mieszały się z 
przytłumionymi dźwiękami prowadzonego na dole interesu.
Nocy nie przespałam spokojnie. Byłam zbyt zmęczona, żeby utrzymać oczy otwarte, 
ale jednak zbyt szczęśliwa, żeby zapaść w głęboki sen. Może bałam się, że gdy 
zasnę, Jamie 
zniknie. On pewnie czuł to samo. Leżeliśmy tuż przy sobie, lekko drzemiąc, żeby 
nie stracić 
świadomości wzajemnej obecności. Reagowałam na najdrobniejszy ruch jego mięśni, 
każdy 
oddech. Wiedziałam, że Jamie też czuwa.
Na wpół pogrążeni we śnie, nie przestawaliśmy się dotykać. W milczącym, wolnym 
tańcu naszych ciał uczyliśmy się siebie na nowo. Jamie obrócił się do mnie bez 
słowa i 
kochaliśmy się niespiesznie z niewypowiedzianą czułością, która w końcu 
pozostawiła nas w 
ciszy, w posiadaniu naszych wzajemnych sekretów.
Delikatnie jak ćma lecąca w ciemnościach moja dłoń musnęła umięśnioną nogę i 
odnalazła głęboką bliznę. Przesunęłam po niej palcem i zatrzymałam się na 
chropowatym 
końcu w bezgłośnym pytaniu: jak?
Oddech Jamiego przeszedł w westchnienie, a dłoń spoczęła na mojej.
- Culloden - wyszeptał, wywołując wspomnienie tragedii. Śmierć. Bezsens. 
Pożegnanie.
- Nigdy cię nie opuszczę - przyrzekłam. - Nigdy więcej.
Obrócił głowę na poduszce. W ciemnościach poczułam na ustach pocałunek, lekki 
jak 
muśnięcie skrzydła owada. Jamie położył się na plecach, przytulił mnie i dotknął 
mojego uda.
Chwilę później odsunął na bok prześcieradła. Po ramieniu przebiegł mi chłód. 
Wszystkie drobne włoski stanęły na baczność. Nasze ciała zajaśniały w szarości, 
która 
opanowała pokój, gdy noc niepostrzeżenie zaczęła przechodzić w dzień.
- Opisz mi Briannę - wyszeptał. Łagodnie pochylił głowę, poddając się 
pieszczocie 
moich palców, długich i nieziemskich. - Co ma z ciebie, co ze mnie? Powiedz? Jej 
ręce 
przypominają twoje czy moje, Claire? Opisuj tak, żebym mógł ją ujrzeć. - Tuż 
przy mojej 
dłoni położył swoją dłoń o prostych palcach i krótko obciętych, kwadratowych, 
czystych 
paznokciach.
- Podobne do moich - odpowiedziałam. Mój głos zabrzmiał nisko i ochryple. Ledwie 
go było słychać poprzez bębnienie deszczu za oknem. Na dole w domu panowała 
cisza. 
Uniosłam całe ramię. - Bree ma długie, wąskie ręce jak ja, ale większe od moich, 
szersze u 
nadgarstka, z głębszym załamaniem. Podobnie jak u ciebie. Paznokcie Brianny 
przypominają 
twoje, są kwadratowe, nie owalne jak moje. Ale u prawej ręki ma taki sam, zgięty 
mały palec, 
jak ja. I podobno jak moja matka. Pamiętam, wujek Lamb mi o tym mówił. - Mama 
zmarła, 
gdy skończyłam pięć lat. Nie zostało mi po niej żadne wspomnienie, ale za każdym 
razem, 
gdy zwracam uwagę na własną dłoń, powracała mi na myśl, zupełnie jak teraz. 
Położyłam 
rękę z wygiętym palcem na dłoni Jamiego, potem uniosłam ją do jego twarzy. - Ma 
także tę 
linię - wyjaśniłam, rysując wyraźny łuk od skroni Jamiego do policzka. - I twoje 
oczy. 
Identyczne rzęsy i brwi. I nos Fraserów. Usta naszej córki bardziej przypominają 
moje, z 
pełną górną wargą, ale są szerokie jak u ciebie. Obie mamy szpiczaste brody. 
Brianna jest 
bardzo wysoka, prawie metr osiemdziesiąt wzrostu. - Poczułam na sobie jego pełen 
zdziwienia wzrok. Łagodnie pogłaskałam Jamiego kolanem po kolanie. - Ma długie 
nogi, 
takie jak twoje, ale bardziej kobiece.
- A ma tę małą niebieską żyłkę dokładnie w tym miejscu? - Musnął kciukiem 
wgłębienie mojej skroni. - I uszy jak niewielkie skrzydełka, Angielko?
- Zawsze narzekała na wygląd swoich uszu. Mówiła, że za bardzo odstają - 
odparłam. 
Łzy zaczęły mi napływać do oczu na widok Brianny, która nagle ożyła między nami.
- Przekłuła je. Nie masz nic przeciwko temu, prawda? - Mówiłam szybko, żeby 
powstrzymać płacz. - Frank twierdził, że to wygląda nieelegancko i że nie 
powinna tego 
robić, ale nalegała, więc jej pozwoliłam, gdy skończyła szesnaście lat. Ja też 
mam przekłute 
uszy. Uważałam, że nie byłoby uczciwie zakazać Briannie czegoś, co sama 
zrobiłam, co 
zrobiły wszystkie jej przyjaciółki i nie... nie chciałam...
- Miałaś rację - powiedział, przerywając potok moich na wpół histerycznych słów. 
- 
Dobrze zrobiłaś - powtórzył cicho, ale zdecydowanie, i przytulił mnie mocniej. - 
Na pewno 
byłaś wspaniałą matką.
Znowu się rozpłakałam, prawie bezgłośnie. Trzęsłam się w objęciach Jamiego. 
Trzymał mnie delikatnie, głaskał po plecach i szeptał czule.
- Dobrze zrobiłaś - powtarzał bez przerwy. - Dobrze zrobiłaś. - Przestałam 
płakać. - 
Dałaś mi dziecko, mo nighean donn - wyszeptał prosto w moje włosy. - Zostaniemy 
razem już 
na zawsze. Ona jest bezpieczna, a my będziemy do końca życia razem, ty i ja. - 
Pocałował 
mnie bardzo łagodnie i położył głowę na poduszce tuż przy mnie. - Brianna - 
wymruczał jej 
imię w typowy dla szkockich górali sposób. Westchnął głęboko i chwilę później 
zasnął. Ja 
również zapadłam w sen. W ostatnim mgnieniu zobaczyłam jego szerokie, słodkie 
usta, na 
wpół uśmiechnięte.
26
Śniadanie z dziwkami
Po latach wstawania na podwójne wezwania jako matka i jako lekarz rozwinęłam w 
sobie umiejętność natychmiastowego i całkowitego wybudzania się nawet z 
najgłębszego snu. 
Tak też obudziłam się teraz, od razu w pełni świadoma pogniecionych lnianych 
prześcieradeł 
oraz ciepłego zapachu ciała Jamiego zmieszanego z chłodem słodkiego powietrza, 
które 
wpadało przez szpary w okiennicach nad moją głową.
Jamiego nie było w łóżku. Nawet bez wyciągania ręki czy otwierania oczu 
wiedziałam, że miejsce obok mnie jest puste. Jednak czułam jego bliskość. 
Docierał do mnie 
dźwięk cichych kroków. Słyszałam przytłumione odgłosy skrobania. Odwróciłam 
głowę na 
poduszce i otworzyłam oczy.
Pokój wypełniało szare światło, które rozmyło wszystkie inne kolory. W półmroku 
jaśniała tylko blada linia ciała Jamiego. Zarys odbijał się od ciemności pokoju, 
solidny jak 
kość słoniowa, żywy, jakby wygrawerowany w powietrzu Jamie. Stał odwrócony do 
mnie 
plecami, nagi, przed miską wyjętą spod toaletki.
Podziwiałam krągłość jego pośladków, ich muskularną budowę i delikatność bieli. 
Przyglądałam się linii kręgosłupa, głębokiej i wygiętej. Kiedy się poruszył, 
światło odbiło 
srebrnym blaskiem blizny na jego plecach. Aż mi dech zaparło.
Dokładnie w tym samym momencie Jamie się odwrócił. Miał spokojną twarz, choć 
wzrok trochę nieobecny. Spostrzegł, że na niego patrzę, i lekko się zmieszał.
Uśmiechnęłam się, ale milczałam, niezdolna wymyślić nic, co mogłabym powiedzieć. 
Przyglądaliśmy się sobie wzajemnie. Bez słowa podszedł i usiadł na łóżku. 
Materac mocno 
się ugiął pod ciężarem. Jamie położył na kołdrze otwartą dłoń. Bez wahania 
wsunęłam w nią 
swoje palce.
- Dobrze spałeś? - zapytałam bez sensu.
Uśmiechnął się szerzej.
- Nie - odparł. - A ty?
- Nie. - Nawet z tej odległości, mimo panującego w pokoju chłodu, czułam bijące 
od 
Jamiego gorąco. - Nie jest ci zimno?
Zaprzeczył ruchem głowy.
Milczeliśmy wpatrzeni w siebie nawzajem. Przyglądałam się Jamiemu bardzo 
uważnie w coraz mocniejszym świetle, porównując wspomnienie z rzeczywistością. 
Wąski 
promień porannego słońca przeszył szczelinę w okiennicach i padł na jego płaski 
brzuch.
- Wydajesz się wyższy niż kiedyś - przyznałam.
Pochylił głowę z rozbawieniem.
- A ty trochę niższa.
Palce Jamiego delikatnie kreśliły kręgi na moim nadgarstku. Zaschło mi w ustach. 
Przełknęłam ślinę i oblizałam wargi.
- Dawno temu zapytałeś, czy wiem, co istnieje między nami - powiedziałam.
W mroku niebieskie oczy Jamiego wyglądały niemal jak czarne.
- Pamiętam - potwierdził cicho. Mocniej uścisnął moją dłoń. - Jak to jest, kiedy 
cię 
dotykam, kiedy żyjesz ze mną?
- Odpowiedziałam, że nie wiem.
- Ja też nie wiedziałem. - Jego uśmiech lekko pobladł, jednak ciągle migotał w 
kącikach ust.
- Wciąż nie wiem - przyznałam. - Ale... - przerwałam, żeby odchrząknąć.
- To wciąż istnieje - dokończył. Uśmiech rozświetlił mu całą twarz. - Tak?
Uczucie między nami zmieniło się, ale wciąż było żywe. Usnęliśmy jako jedno 
ciało, 
połączeni miłością do dziecka, które spłodziliśmy, obudziliśmy się jako dwie 
osoby - 
związane już innymi emocjami.
- Tak. To istnieje... i nie tylko z powodu Brianny, prawda?
Uścisk jego dłoni wzmocnił się.
- Czy cię pragnę, ponieważ urodziłaś moje dziecko? - Uniósł brew w 
niedowierzaniu. 
- Nie. To znaczy, jestem wdzięczny - dodał pospiesznie. - Ale... nie. - Pochylił 
głowę i 
spojrzał na mnie intensywnie. Słońce oświetliło nasadę jego wąskiego nosa i 
zaświeciło 
między rzęsami. - Nie - zapewnił. - Mógłbym obserwować cię godzinami, Angielko, 
żeby 
zobaczyć, jak bardzo się zmieniłaś, a w jakim stopniu pozostałaś taka sama. 
Tylko po to, by 
dostrzec jakiś drobiazg... na przykład skos twojej brody. - Delikatnie dotknął 
mojej szczęki, 
potem ujął w dłonie całą twarz i kciukami zaczął pieścić mi uszy. - Albo dziurki 
w uszach. Są 
takie same, jak wtedy. Twoje włosy... nazwałem je: mo nighean donn, pamiętasz? - 
Głos 
przeszedł w szept. Jamie nawijał loki na palce.
- Myślę, że jednak trochę się zmieniłam - odezwałam się. Nie byłam siwa, ale 
gdzieniegdzie naturalny jasny brąz przeszedł w ciepłe złoto, a nawet od czasu do 
czasu 
pojawiał się błysk pojedynczego siwego włosa.
- Jak buk na deszczu - gdy krople spadają z liści po korze - skomentował. Z 
uśmiechem głaskał błyszczące pasmo włosów.
Musnęłam długą bliznę, która biegła przez udo.
- Chciałabym tam być i się tobą opiekować - wyznałam cicho. - To straszne, 
zostawiłam cię, wiedząc, że możesz zginąć. - Ledwie zdołałam wymówić te słowa.
- Bardzo się starałem - przyznał ze skwaszonym uśmiechem, który mimo wzruszenia 
wywołał we mnie wybuch śmiechu. - To nie moja wina, że mi się nie udało. - 
Beznamiętnie 
spojrzał na swoją szramę. - Także nie wina bagnetu, Angielko.
Uniosłam się na łokciu wskazałam pas skręconej, lśniącej skóry.
- To rana po bagnecie?
Kiwnął głową.
- Długo się jątrzyła - wyjaśnił.
- Wiem, znalazłam zapiski lorda Meltona. Odesłał cię do domu z pola bitwy. Nie 
wierzył, że przeżyjesz. - Ścisnęłam go za kolano, jakbym chciała się upewnić, że 
naprawdę 
jest ze mną, żywy.
Prychnął.
- No, ledwo przeżyłem, do cholery. Byłem prawie martwy, gdy wyciągnęli mnie z 
wozu w Lallybroch. - Twarz mu pociemniała. - Boże, czasami miewam koszmary o tej 
podróży. Dwa dni jazdy w gorączce lub dreszczach. Przykryli mnie słomą. Ostre 
końce 
wbijały mi się w oczy i w uszy, kłuły przez koszulę. Pchły skakały po całym moim 
ciele, 
zjadając mnie żywcem. Ból nogi doprowadzał mnie do szaleństwa na każdym 
wertepie. A 
droga. To była bardzo wyboista - dodał groźnie.
- Straszne - stwierdziłam, choć czułam, że nawet to określenie nie jest 
odpowiednie do 
sytuacji.
Jamie tylko prychnął.
- Tak. Całą mękę zniosłem jedynie dzięki wyobrażaniu, co kiedyś zrobię Meltonowi 
za to, że mnie nie zastrzelił.
Znowu się roześmiałam, kiedy spojrzał na mnie z krzywym uśmiechem.
- To wcale nie jest wesołe - tłumaczyłam się, usiłując złapać oddech. - Śmieję 
się, bo 
inaczej musiałabym płakać, a nie chcę. Nie teraz, gdy już po wszystkim.
- Tak, wiem. - Uścisnął moją dłoń.
Wzięłam głęboki oddech.
- Nie... nie patrzyłam wstecz. Bałam się, że nie zniosłabym, gdybym się 
dowiedziała, 
co się stało. - Zagryzłam wargi. Wyznanie zabrzmiało jak zdrada. - To nie 
znaczy, że 
próbowałam... że chciałam... zapomnieć. - Przerwałam. Rozpaczliwie szukałam 
odpowiednich słów. - Nie mogłam cię zapomnieć, nie powinieneś tak myśleć. Nigdy. 
Ale...
- Nie obwiniaj się, Angielko - wtrącił. Lekko uderzył mnie po dłoni. - Wiem, co 
masz 
na myśli. Ja też starałem się nie patrzeć wstecz.
- Ale gdybym to zrobiła... - szepnęłam. Wbiłam wzrok w gładką powierzchnię 
lnianego prześcieradła. - Znalazłabym cię wcześniej.
Słowa zawisły w powietrzu między nami jak oskarżenie, jak wspomnienie gorzkich 
lat 
rozstania. W końcu Jamie głęboko odetchnął, przyłożył mi palec pod brodę i 
uniósł moją 
twarz.
- I co? Zostawiłabyś córkę samą, bez matki? - zapytał. - Przyszłabyś do mnie w 
okresie po Culloden, kiedy nie mogłem się tobą zaopiekować, kiedy musiałbym 
patrzeć, jak 
cierpisz z pozostałymi, i czuć się winny, że zgotowałem ci taki los? - Uniósł 
pytająco brwi i 
potrząsnął głową. - Nie. Kazałem ci odejść i zapomnieć. Mam cię obwiniać za to, 
że 
wykonałaś moje polecenie, Angielko? Nie.
- Ale moglibyśmy mieć więcej czasu! - Krzyknęłam. - Mogliśmy...
Zamknął mi usta ciepłym, bardzo delikatnym pocałunkiem. Jednodniowy zarost 
Jamiego obcierał mi skórę.
W pokoju stawało się coraz jaśniej. Twarz Jamiego nabierała kolorów. Opalenizna 
lśniła mu złotem. Na brodzie migotały miedziane ogniki. Westchnął głęboko.
- Tak. Ale nie wolno nam o tym myśleć. - Spokojnie spojrzał mi w oczy, jakby w 
poszukiwaniu potwierdzenia. - Nie możesz patrzeć wstecz, Angielko, i żyć - 
powiedział po 
prostu. - Jeśli nie będziemy posiadać nic poza wczorajszą nocą i obecną chwilą, 
to już 
wystarczy.
- Mnie nie! - odparłam. Roześmiał się.
- Chciwa jesteś!
- Tak - przyznałam. Napięcie opadło. Znów skierowałam uwagę na bliznę na udzie, 
żeby na moment odsunąć rozważania nad straconym czasem i nie zrealizowanymi 
możliwościami.
- Opowiedz, jak to się stało.
- Dobrze. - Odchylił się lekko do tyłu i rzucił okiem na paskudną szramę. - 
Uratowała 
mnie Jenny, moja siostra. - Bardzo dobrze ją pamiętałam. Dwa razy niższa od 
brata, 
ciemnowłosa kobieta o niesłychanym uporze. - Powiedziała, że nie pozwoli mi 
umrzeć - 
mówił dalej ze smutnym uśmiechem. - I dopięła swego. Ja nie miałem nic do 
gadania. Nawet 
mnie nie pytała o zdanie.
- To podobne do Jenny. - Poczułam dużą ulgę na myśl o szwagierce. Jamie nie był 
aż 
tak opuszczony, jak się tego obawiałam. Jenny Murray pokonałaby diabła, żeby 
uratować 
brata... i rzeczywiście to zrobiła.
- Podawała mi lekarstwa przeciwko gorączce i robiła okłady na nogę. Nic nie 
pomagało. Było coraz gorzej. Noga puchła i cuchnęła, zaczęła się robić czarna i 
gnić. Bali się 
już, że trzeba będzie ją odciąć, jeśli mam przeżyć.
Opowiadał całkiem rzeczowo, ale wyczułam, że robi mu się trochę słabo na myśl o 
amputacji.
- Ale zostawili ci nogę - odezwałam się. - Dlaczego?
Jamie podrapał się po nosie, przejechał dłonią po włosach i otarł wilgotne oczy.
- To dzięki Ianowi - wyjaśnił. - Nie pozwolił Jenny. Powiedział, że zbyt dobrze 
wie, 
co znaczy żyć z jedną nogą. Słusznie wywnioskował, że ja też wolałabym już 
umrzeć. 
Zwłaszcza biorąc pod uwagę całą sytuację - dodał, machnął ręką i rzucił mi 
spojrzenie, które 
wyrażało wszystko: przegraną wojnę, utratę ukochanej osoby, domu - tego, co się 
liczyło w 
jego życiu. Pomyślałam, że Ian pewnie miał rację.
- Jenny wezwała więc trzech dzierżawców. Usiedli na mnie i na dobre 
unieruchomili. 
W tym czasie Jenny kuchennym nożem przecięła mi nogę do kości i obmyła ranę 
wrzącą 
wodą - relacjonował rzeczowo.
- Jezu Chryste! - krzyknęłam przerażona.
Uśmiechnął się lekko na widok wyrazu mojej twarzy.
- Pomogło.
Ciężko przełknęłam ślinę.
- Mogłeś zostać okaleczony na całe życie!
- Oczyściła ranę najlepiej, jak mogła. Potem zszyła skórę. Powiedziała, że nie 
pozwoli 
mi ani umrzeć, ani zostać kaleką, ani tak leżeć całymi dniami i rozczulać się 
nad sobą, i... - 
Wzruszył ramionami, zrezygnowany. - Zanim skończyła wyliczać, zrozumiałem, że 
jedyne 
wyjście, jakie mi zostało, to wyzdrowieć.
Zawtórowałam mu śmiechem.
- Jak tylko zdołałem wstać, kazała Ianowi wyprowadzić mnie na dwór po zmroku i 
spacerować. Boże, ale to musiał być widok! - Ian z drewnianą nogą, i ja z laską, 
brnący w te i 
z powrotem drogą, jak para kulawych żurawi!
Znów się roześmiałam, choć przez łzy. Zbyt dobrze mogłam sobie wyobrazić, jak te 
dwie wysokie, kuśtykające postacie uparcie zmagały się z ciemnością i bólem, 
oparte jedna na 
drugiej dla utrzymania równowagi.
- Przez ten cały czas mieszkałeś w jaskini, prawda? Znaleźliśmy opowiadanie na 
ten 
temat.
Uniósł brwi ze zdziwienia.
- Opowiadanie na ten temat? To znaczy o mnie?
- Jesteś bohaterem słynnej szkockiej legendy - wyjaśniłam sucho. - A raczej 
będziesz.
- Dzięki temu, że mieszkałem w jaskini? - Wyglądał na wpół zadowolonego i na 
wpół 
zażenowanego. - To przecież głupi pomysł robić z tego legendę.
- Umowa, że zostaniesz wydany Anglikom za pieniądze, była może trochę mniej 
dramatyczna - ciągnęłam, wciąż oschłym tonem. - Sporo ryzykowałeś, co?
Jamie wyglądał na zawstydzonego.
- No - odparł niezgrabnie. - Nie przypuszczałem, że więzienie będzie aż tak 
straszne...
Mówiłam najspokojniej, jak tylko mogłam, ale naprawdę miałam ochotą nim 
potrząsnąć, nagle bezsensownie wściekła na jego zachowanie w przeszłości.
- Więzienie, dupku!? Bardzo dobrze wiedziałeś, że mogą cię powiesić!
- Coś musiałem zrobić. - Wzruszył ramionami. - A jeśli Anglicy byli na tyle 
głupi, 
żeby zapłacić niezłą cenę za moje parszywe ciało... No, prawo nie zabrania 
wykorzystywać 
durniów, nie? - Jeden kącik jego ust uniósł się lekko. Ogarnęły mnie sprzeczne 
pragnienia. 
Chciałam pocałować i jednocześnie stłuc Jamiego.
Nie zrobiłam żadnej z tych dwóch rzeczy. Usiadłam na łóżku i zaczęłam palcami 
rozczesywać włosy.
- Wydaje mi się, że odpowiedź na pytanie, kto w tej sytuacji był głupcem, nie 
jest taka 
jednoznaczna - powiedziałam, nie patrząc na Jamiego. - Tak czy inaczej, 
powinieneś jednak 
wiedzieć, że twoja córka jest z ciebie bardzo dumna.
- Naprawdę? - Jego głos przepełniała taka radość, że musiałam się roześmiać 
pomimo 
zirytowania.
- Oczywiście. Jesteś cholernym bohaterem, nie?
Zaczerwienił się po czubki uszu.
- Ja? Nie! - Przejechał ręką po włosach, co zwykle oznaczało, że się zastanawia 
albo 
że nie może zebrać myśli. - Nie... To znaczy - ciągnął powoli. - Nie było w tym 
nic 
bohaterskiego. Tylko... nie mogłem dłużej wytrzymać. Patrzeć, jak oni wszyscy 
głodują, i nie 
móc się zatroszczyć o Jenny, Iana i dzieci, o dzierżawców i ich rodziny. - 
Spojrzał na mnie 
bezradnie. - Naprawdę nie zależało mi na życiu, Angielko - wyznał. - Nie gniewaj 
się. To nie 
była odwaga, ani trochę. Po prostu nic innego nie mogłem zrobić.
- Rozumiem - odpowiedziałam łagodnie po chwili.
Stał przy wieszaku z ręcznikami, wciąż nagi, odwrócił się do mnie przodem.
- Naprawdę? - Miał poważny wyraz twarzy.
- Znam cię, Jamie Fraserze - przemówiłam z największą pewnością, jaką czułam od 
momentu, gdy przeszłam przez głazy.
- Naprawdę? - powtórzył pytanie, ale lekki uśmiech już rozświetlił jego wargi.
- Tak mi się wydaje.
Uśmiechnął się szerzej. Otworzył usta, żeby mi odpowiedzieć, ale akurat ktoś 
zapukał 
do drzwi.
Podskoczyłam jak oparzona. Jamie roześmiał się, klepnął mnie po udzie i podszedł 
do 
drzwi.
- Podejrzewam, że to pokojówka ze śniadaniem, nie policjant. A my jesteśmy 
małżeństwem, prawda? - Przymrużył ironicznie oko.
- Nawet jeśli, to czy nie powinieneś czegoś na siebie włożyć? - zapytałam, gdy 
sięgnął 
do klamki.
Zmierzył mnie wzrokiem.
- Nie sądzę, żebym zaszokował kogoś w tym domu. Ale ze wzglądu na twoją 
wrażliwość... - Uśmiechnął się, wziął lniany ręcznik i owinął się nim starannie 
wokół bioder.
W drzwiach zobaczyłam wysokiego mężczyznę. W panice naciągnęłam prześcieradło 
na głowę. Ale kiedy gość przemówił, poczułam głębokie zadowolenie, że jestem 
bezpieczna 
poza jego polem widzenia.
- Jamie? - spytał ze zdziwieniem przybysz. Pomimo że nie słyszałam tego głosu od 
dwudziestu lat, natychmiast go rozpoznałam. Przekręciłam się na bok i ukradkiem 
wyjrzałam 
spod ukrycia.
- Jasne, że to ja - odparł dość badawczo Jamie. - Nie masz oczu, człowieku? - 
Wciągnął swojego szwagra, Iana, do pokoju i zatrzasnął drzwi.
- Skąd! Dobrze widzę!- odparł Ian z lekką złośliwością. - Nie wiedziałem tylko, 
czy 
wierzyć własnym oczom! - Gładkie brązowe włosy pokryły się pasmami siwizny. 
Twarz 
przeorały zmarszczki, dowody wielu lat ciężkiej pracy. Ale Joe Abernathy miał 
rację - od 
pierwszego słowa nowa wizja stopiła się ze starą i przed sobą miałam Iana 
Murraya, którego 
znałam poprzednio. - Przyszedłem tutaj, ponieważ chłopak w drukarni powiedział, 
że nie było 
cię przez całą noc, a pod ten adres Jenny przesyła ci listy - wyjaśnił. 
Rozejrzał się wokół 
podejrzliwie, jakby się spodziewał, że coś nagle wyskoczy zza szafy. Potem znów 
spojrzał na 
szwagra, który nerwowo podtrzymywał swoje prowizoryczne okrycie. - Nigdy nie 
podejrzewałem, że znajdę cię w burdelu, Jamie! - Skwitował Ian. - Nie byłem 
pewny, kiedy 
jakaś... dama otworzyła mi drzwi na dole, ale po chwili...
- To nie tak, jak myślisz, Ianie - przerwał mu krótko Jamie.
- Och, naprawdę? A Jenny się zamartwia, że tak długo żyjesz bez kobiety! - 
prychnął 
Ian. - Powiem jej, że nie musi się obawiać. A gdzie w takim razie jest mój syn? 
Na dole z 
jedną z panienek?
- Twój syn? - Zdziwienie Jamiego było oczywiste. - Który?
Ian spojrzał na szwagra, a wyraz wściekłości na jego pociągłej, dość pospolitej 
twarzy 
ustąpił miejsca przerażeniu.
- Nie widziałeś tu małego Iana?
- Małego Iana? Chryste, człowieku, myślisz, że przyprowadziłbym 
czternastoletniego 
chłopaka do burdelu?
Ian otworzył usta, ale natychmiast je zamknął i usiadł na stołku.
- Prawdę mówiąc, Jamie, sam nie wiem, co mógłbyś zrobić - powiedział sztywno. 
Uniósł wzrok. Szczękę miał zaciśniętą. - Kiedyś wiedziałem. Ale teraz już nie.
- Co, do licha, masz na myśli? - Twarz Jamiego zaczerwieniła się z wściekłości.
Ian spojrzał na łóżko, ale szybko odwrócił wzrok. Jamie nadal był purpurowy, ale 
kąciki ust zaczęły mu lekko drżeć. Wykonał przed szwagrem skomplikowany ukłon.
- Och, wybacz, Ianie, zapomniałem o dobrych manierach. Pozwól, że przedstawię 
cię 
mojej towarzyszce. - Podszedł do łóżka i odchylił kołdrę.
- Nie! - krzyknął Ian. Zerwał się na nogi i rozpaczliwie błądził wzrokiem po 
podłodze, 
szafie, wszędzie, byle nie patrzeć na łóżko.
- Nie przywitasz się z moją żoną? - zapytał Jamie.
- Co? - Ian rzucił Jamiemu przerażone spojrzenie. - Ożeniłeś się z dziwką? - 
wyjąkał.
- No, nie nazwałabym tak siebie - odezwałam się. Ian gwałtownie odwrócił głowę w 
moją stronę. - Halo - zawołałam, machając do niego serdecznie z moich wygodnych 
pieleszy. 
- Dawno się nie widzieliśmy, co?
Zawsze sądziłam, że opisy ludzkich zachowań na widok ducha są raczej 
przesadzone, 
ale zostałam zmuszona do zmiany poglądów w świetle doświadczeń, które stały się 
moim 
udziałem, odkąd tu wróciłam. Najpierw Jamie zemdlał, teraz wszystkie włosy na 
głowie Iana 
stanęły dęba.
Pan Murray wytrzeszczył oczy. Otwierał i zamykał usta, wydając dziwne dźwięki. 
Jamie bawił się doskonale.
- To cię nauczy dobrze myśleć o moim charakterze - odezwał się z widoczną 
satysfakcją. W końcu zlitował się nad roztrzęsionym szwagrem, nalał brandy i 
podał mu 
szklankę. - Nie sądź, a nie będziesz sądzony, co?
Przestraszyłam się, że Ian rozleje sobie alkohol na spodnie, ale zdołał się 
opanować na 
tyle, by unieść szklankę do ust i przełknąć jej zawartość.
- Co...? - zająknął się, wpatrzony we mnie ze łzami w oczach. - Jak...?
- To długa historia - odparłam. Rzuciłam okiem na Jamiego. Szybko skinął głową. 
Przez ostatnie dwadzieścia cztery godziny mieliśmy co innego w głowie, niż 
wymyślać 
rozsądne wytłumaczenie dla znajomych. W tych okolicznościach zdecydowałam, że 
wyjaśnienia mogą poczekać. - Nie wydaje mi się, żebym widziała małego Iana. 
Zaginął? - 
zapytałam uprzejmie.
Ian automatycznie skinął głową. Nadal nie odrywał ode mnie oczu.
- Uciekł z domu w zeszły piątek - powiedział wciąż oszołomiony. - Zostawił 
kartkę, 
że jedzie do wuja. - Pociągnął ogromny łyk brandy. Zachłysnął się i rozkaszlał. 
Przez kilka 
chwil mrugał gwałtownie, potem otarł łzy i wyprostował się. - To nie po raz 
pierwszy, wiesz? 
- tłumaczył. Powoli odzyskiwał nad sobą kontrolę. Coraz bardziej się 
przekonywał, że jestem 
człowiekiem z krwi i kości, i nie mam zamiaru przespacerować się po pokoju z 
głową pod 
pachą, na wzór szkockich upiorów.
Jamie usiadł przy mnie i ujął moją dłoń.
- Nie widziałem małego Iana, odkąd wysłałem go z powrotem do domu razem z 
Fergusem sześć miesięcy temu - powiedział. Wyglądał na równie zmartwionego, jak 
Ian. - 
Jesteś pewny, że napisał, iż wybiera się do mnie?
- O ile wiem, nie ma żadnych innych wujków! - odparł Ian z pewną goryczą. Dopił 
resztkę brandy i odstawił szklankę.
- Z Fergusem? - wtrąciłam się. - Więc u Fergusa wszystko w porządku? - Z 
radością 
wspomniałam francuskiego sierotę. Chłopiec zarabiał na życie jako kieszonkowiec, 
zanim 
Jamie przygarnął dzieciaka i przywiózł ze sobą do Szkocji.
Jamie spojrzał na mnie, wyrwany z zamyślenia.
- Och, tak. Fergus wyrósł na przystojnego młodzieńca. Oczywiście, trochę się 
zmienił. 
- Cień przemknął przez jego twarz, ale znikł, kiedy tylko Jamie uśmiechnął się. 
- Będzie 
uszczęśliwiony, gdy cię znowu zobaczy, Angielko.
Ian wstał i przemierzał w tę i z powrotem wypolerowaną, drewnianą podłogę.
- Nie wziął konia - mruczał pod nosem. - Nie posiadał więc nic cennego, żeby go 
mogli obrabować - myślał głośno, po czym zwrócił się do Jamiego. - Którędy 
ostatnim razem 
przywoziłeś tu chłopaka? Lądem wokół zatoki czy łodzią?
Jamie podrapał się po brodzie, marszcząc w zamyśleniu czoło.
- Twój syn z Fergusem przyjechali od strony przełęczy Carryarrick. Spotkałem się 
z 
nimi dopiero nad jeziorem Laggan. Potem przebyliśmy Struan i Ween, i... Tak, 
teraz 
pamiętam. Nie chcieliśmy przejeżdżać przez ziemie Campbellów, skierowaliśmy się 
więc na 
wschód i pojechaliśmy przez Forth w Donibristle.
- Myślisz, że mógł sam odbyć tę podróż? - zapytał Ian. - Jeżeli to jedyna droga, 
którą 
zna?
Jamie potrząsnął głową z powątpiewaniem.
- Mały Jamie wie, że wybrzeże jest niebezpieczne.
Ian znów zaczął maszerować, uderzając się rękoma po udach.
- Ostatnim razem, gdy uciekł, stłukłem go na kwaśne jabłko - powiedział i mocno 
zacisnął usta. Mały Ian najwyraźniej wystawiał ojca na ciężkie próby. - Co mu 
strzeliło do tej 
pustej głowy?
Jamie prychnął, nie bez pewnej sympatii dla chłopaka.
- Czy Ianie powstrzymało go kiedyś od realizacji tego, co sobie wymyślił? Ian 
zatrzymał się i z westchnieniem usiadł na stołku.
- Nie - przyznał uczciwie. Twarz wykrzywiła mu się w niechętnym uśmiechu. Jamie 
roześmiał się głośno.
- Wszystko będzie dobrze - zapewnił z przekonaniem. Wstał i sięgnął po spodnie. 
- 
Pójdę i rozpuszczę o nim wieść. Jeśli jest w Edynburgu, dowiemy się o tym przed 
wieczorem.
Ian rzucił na mnie okiem i pospiesznie się podniósł.
- Pójdę z tobą - powiedział.
Jamie zawahał się, ale przytaknął i naciągnął przez głowę koszulę.
- W porządku. - Spojrzał na mnie i zmarszczył brwi. - Obawiam się, że będziesz 
musiała tu zostać, Angielko - stwierdził.
- Też mi się tak wydaje - odparłam sucho. - Zwłaszcza że nie mam w co się ubrać. 
- 
Pokojówka zabrała moją sukienkę i jak do tej pory nie przyniosła nic w zamian.
Krzaczaste brwi Iana uniosły się aż do linii włosów, ale Jamie tylko skinął 
głową.
- Powiem o tym Jeanne po drodze - stwierdził. Zmarszczył się lekko w zamyśleniu. 
- 
Może mnie nie być przez dłuższy czas, Angielko. Muszę się zająć kilkoma 
sprawami. - 
Uścisnął moją dłoń. Wyraz jego twarzy złagodniał, gdy na mnie patrzył. - Nie 
chcę cię 
opuszczać - powiedział cicho. - Ale nie mam innego wyjścia. Zostaniesz tutaj, 
dopóki nie 
wrócę?
- Nie martw się - zapewniłam. Wskazałam na porzucony przez niego ręcznik. - W 
tym 
na pewno nigdzie się nie wybiorę.
Odgłosy ich kroków oddalały się na schodach, aż zginęły wśród innych dźwięków 
dochodzących z dołu. Burdel budził się bardzo wolno i flegmatycznie jak na 
surowe 
standardy Edynburga. Z poniższych pięter dobiegał mnie od czasu do czasu 
przytłumiony 
zgrzyt otwieranych okiennic, krzyk: „Uwaga!”, i plusk wylewanych na ulicę pomyj.
Gdzieś daleko na korytarzu słyszałam głosy, krótką wymianę zdań, trzaśniecie 
drzwiami. Zdawało się, że budynek przeciąga się i ziewa, skrzypiąc belkami 
sufitowymi i 
deskami na schodach. Nagle z zimnego paleniska uderzył powiew gorącego, 
pachnącego 
węglem powietrza - wydech ognia rozpalonego w pokoju piętro niżej, z którym 
dzieliłam 
komin.
Ułożyłam się wygodnie na poduszkach, senna i wyjątkowo zadowolona. Byłam lekko, 
ale przyjemnie poobijana w kilku niezwykłych miejscach. Chociaż z niechęcią 
pożegnałam 
Jamiego, musiałam przyznać, że z przyjemnością zostałam sama. Teraz mogłam 
wszystko 
przemyśleć.
Odnosiłam wrażenie, jakby mi podarowano zapieczętowaną szkatułkę, zawierającą 
dawno zagubiony skarb. Mogłam wyczuć satysfakcjonujący ciężar i kształt, 
cieszyłam się z 
jej posiadania, ale wciąż dokładnie nie wiedziałam, co zawiera.
Oddałabym życie, żeby się dowiedzieć, co robił, mówił, myślał i gdzie przebywał 
przez te wszystkie dni, które nas dzieliły. Miałam świadomość, że wiódł dalej 
swoje życie. 
Zapewne niełatwe, o ile znałam Jamiego Frasera. Ale wiedza o tym, a konfrontacja 
z 
rzeczywistością to dwie różne rzeczy.
Przez długie lata byłam przykuta do wspomnień, wciąż istniejących, ale 
statycznych, 
jak owad zastygły w bursztynie. A potem zjawił się Roger ze swoimi historycznymi 
fragmentarycznymi informacjami, które przypominały pojedyncze ujęcia oglądane 
przez 
dziurkę od klucza. Każde ukazywało skrzydła ważki uniesione lub opuszczone pod 
innym 
kątem. Teraz czas znowu zaczął dla nas biec, a ważka leciała przede mną, 
migocząc to tu, to 
tam, tak że widziałam niewiele więcej niż błysk jej skrzydeł.
Istniało tyle pytań, których żadne z nas jeszcze nie miało okazji zadać - na 
temat 
rodziny w Lallybroch, siostry Jenny, jej dzieci. Jasne, Ian, choć kaleka, 
przeżył. Ale co z 
resztą krewnych i z dzierżawcami. Czy przetrwali zniszczenie szkockich gór? 
Jeśli tak, 
dlaczego Jamie był tutaj, w Edynburgu?
A jak wytłumaczymy moje nagłe pojawienie się? Zagryzłam wargi. Zastanawiałam 
się, czy w ogóle istnieje jakieś wytłumaczenie - bliskie prawdy i logiczne. 
Wiele zależało od 
tego, co Jamie mówił po moim zniknięciu. Choć wtedy nietrudno było znaleźć 
przyczynę 
mojej nieobecności. Mogłam, na przykład zginąć w represjach, które nastąpiły po 
bitwie - 
jeszcze jedna bezimienna osoba zagłodzona na śmierć wśród skał lub bezlitośnie 
zamordowana w dolinie.
Spokojnie, na pewno coś wymyślimy w odpowiednim momencie. Teraz bardziej mnie 
interesował rozmiar nielegalnych interesów Jamiego i niebezpieczeństwo związane 
z ich 
prowadzeniem.
Przemyt uchodził w górach Szkocji za prawie czcigodny zawód, zupełnie jak 
kradzież 
bydła dwadzieścia lat temu, a z nim związane ryzyko było stosunkowo niewielkie. 
Co innego 
drukowanie wywrotowych ulotek. To zajęcie bardzo niebezpieczne, zwłaszcza dla 
osądzonego zdrajcy, eksjakobity.
Pewnie dlatego Jamie posługiwał się przybranym nazwiskiem. Albo między innymi 
dlatego. Mimo wzburzenia i podniecenia, które odczuwałam wczorajszego wieczoru, 
kiedy 
przybyliśmy do burdelu, zauważyłam, że Jeanne zwróciła się do niego: „panie 
Fraser”. 
Najprawdopodobniej więc szmuglował pod własnym nazwiskiem, a tylko w 
działalności 
publicystycznej - legalnej i nielegalnej - występował jako Aleks Malcolm.
Widziałam i słyszałam wystarczająco dużo podczas krótkich godzin wczorajszej 
nocy, 
żeby się upewnić, iż Jamie Fraser, którego kiedyś znałam, wciąż istniał.
Nieśmiałe pukanie do drzwi przerwało moje rozważania.
Śniadanie, ucieszyłam się. Umierałam z głodu.
- Proszę - zawołałam i usiadłam na łóżku. Wygodnie oparłam się o wysoko ułożone 
poduszki.
Drzwi otworzyły się bardzo wolno. Po długiej chwili w ich szczelinie ukazała się 
głowa, na wzór ślimaka wychylającego łepek z muszelki po gradobiciu.
Pokrywała ją burza ciemnobrązowych, źle obciętych włosów, które sterczały ponad 
uszami, dużymi jak dwie piłki. Twarz była podłużna, raczej pospolita, choć 
sympatyczna. 
Zdobiła ją para pięknych brązowych oczu, dużych i łagodnych jak u jelenia. Dwa 
bystre 
paciorki wpatrywały się we mnie z zainteresowaniem i wahaniem.
Przez moment przyglądaliśmy się sobie nawzajem.
- Czy pani jest... żoną pana Malcolma?
- Tak mi się wydaje - odparłam ostrożnie. Najwyraźniej nie miał do czynienia z 
pokojówką ani też żadną inną pracownicą tego przybytku. Chłopiec wyglądał trochę 
znajomo, 
chociaż z pewnością nie widziałam go nigdy przedtem. Przyciągnęłam prześcieradło 
wyżej na 
piersi. - A ty kim jesteś? - zapytałam.
Głowa przez chwilę zastanawiała się, w końcu jednak odpowiedziała równie 
ostrożnie:
- Ian Murray.
- Ian Murray? - Gwałtownie się wyprostowałam, chwytając prześcieradło w ostatnim 
momencie. - Wejdź - rzekłam apodyktycznie. - Co tutaj robisz? - Ton mojego głosu 
przestraszył chłopaka. Dzieciak zaczął się wycofywać. - Stop! - zawołałam i 
wystawiłam 
nogę z łóżka, chcąc go gonić. Duże brązowe oczy rozszerzyły się jeszcze bardziej 
na widok 
nagiej łydki. Zamarł w bezruchu. - Kazałam ci wejść.
Cofnęłam nogę pod kołdrę, a on powoli wszedł do pokoju.
Był wysoki i chudy jak niewypierzony bocian. Teraz, gdy wiedziałam, kim jest, 
podobieństwo do jego ojca wydawało mi się oczywiste. Po matce odziedziczył jasną 
cerę. 
Chociaż akurat teraz szaleńczo się zaczerwienił, bo nagle dostrzegł, że stoi 
obok łóżka, w 
którym leży naga kobieta.
- Ja... tego... szukałem mojego... pana Malcolma - wyjąkał ze wzrokiem wbitym w 
podłogę.
- Masz na myśli wujka Jamiego? Nie ma go tutaj - odparłam.
- Nie, chyba nie. - Nic więcej nie zdołał już dodać do swojej wypowiedzi. Wciąż 
wpatrywał się w podłogę. Jedną nogę wysunął dziwnie w bok, jakby miał ochotę 
podciągnąć 
ją pod siebie na wzór ptaka, którego tak bardzo przypominał. - Czy pani wie, 
gdzie... - zaczął. 
Uniósł oczy, ale kiedy uchwycił moje spojrzenie, natychmiast je opuścił, znów 
się zarumienił 
i zamilkł.
- Szuka cię - odpowiedziałam. - Razem z twoim ojcem - dodałam. - Wyszli stąd pół 
godziny temu.
- Z moim ojcem? - jęknął. - Był tutaj? Pani go zna?
- Ależ oczywiście. Od bardzo dawna - odparłam bez zastanowienia.
Mimo że był siostrzeńcem Jamiego, nie posiadał jego umiejętności nieokazywania 
uczuć. Każda jego myśl odbijała się na twarzy. Łatwo mogłam obserwować zmiany, 
jakie w 
nim zachodziły - początkowy szok, gdy się dowiedział o obecności rodzica w 
Edynburgu, 
potem przerażenie wobec wyznania o długoletniej znajomości ojca z kobietą z 
burdelu, a w 
końcu złość i zainteresowanie, wynikające ze zmiany zdania na temat ojcowskiego 
charakteru.
- To nie tak, jak myślisz... - zaczęłam, trochę przerażona. - Chodzi mi o to, że 
twój 
ojciec i ja... A raczej wuj Jamie i ja, to znaczy... - usiłowałam wymyślić na 
poczekaniu, jak 
wytłumaczyć sytuację, żeby nie zapędzić się na zbyt głębokie wody. Chłopak 
ruszył do drzwi. 
- Poczekaj chwilę - poprosiłam. Zatrzymał się, ale nie odwrócił. Jego odstające 
uszy sterczały 
jak skrzydełka, a poranne słońce podświetlało ich lekko różowy kolor. - Ile masz 
lat? - 
zapytałam.
Z bolesną godnością obrócił głowę w moją stronę.
- Skończę piętnaście za trzy tygodnie - odpowiedział. Rumieniec znów wystąpił mu 
na 
policzki. - Proszę się nie martwić. Jestem wystarczająco dorosły, żeby wiedzieć, 
co to za 
miejsce. - Wysilił się na krótki ukłon. - Nie chcę pani obrazić. Jeśli wujek 
Jamie... to znaczy... 
ja... - szukał odpowiednich słów, ale ich nie znalazł, więc w końcu wyrzucił: - 
Bardzo miło 
było panią poznać. - Odwrócił się i uciekł. Zatrzasnął za sobą drzwi z taką 
siłą, że o mało nie 
wyleciały z zawiasów.
Z powrotem opadłam na poduszki, rozdarta między rozbawieniem a przerażeniem. 
Ciekawe, co ojciec i syn sobie powiedzą, gdy się spotkają, pomyślałam. 
Zastanawiałam się 
też, co sprowadziło tutaj małego Iana w poszukiwaniu Jamiego. Najwyraźniej 
wiedział, gdzie 
można znaleźć wuja, ale sądząc z nieśmiałego zachowania, chłopak nigdy wcześniej 
nie trafił 
do burdelu.
Uzyskał tę informację od Geordiego w drukarni? Mało prawdopodobne. Ale jeśli nie 
- 
oznaczało to, że dowiedział się o powiązaniach wuja z tym miejscem z innego 
źródła. 
Najpewniej od samego Jamiego.
Jednak w takim razie, rozważałam dalej, Jamie zapewne wiedział, że siostrzeniec 
przebywa w Edynburgu. Dlaczego więc udawał, że nie widział chłopca? Ian był jego 
najlepszym przyjacielem, dorastali razem. Jeśli Jamie zdecydował się oszukać 
szwagra, 
musiało chodzić o coś poważnego.
Nic więcej nie wydumałam, bo znów ktoś zapukał.
- Proszę - zawołałam. Wygładziłam prześcieradła w oczekiwaniu na tacę ze 
śniadaniem.
Kiedy drzwi się otworzyły, całą uwagę skierowałam na miejsce położone na 
wysokości, gdzie spodziewałam się ujrzeć głowę pokojówki. Poprzednio musiałam 
unieść 
wzrok o jakieś trzydzieści centymetrów, bo pojawił się mały Ian. Teraz zostałam 
zmuszona 
do spuszczenia oczu.
- Co, do diabła, tutaj robisz? - Drobny pan Willoughby wszedł do pokoju na 
czworakach. Gwałtownie schowałam stopy pod siebie i naciągnęłam na ramiona nie 
tylko 
prześcieradła, ale i kołdrę.
Chińczyk zbliżył się do łóżka i z hukiem uderzył głową w podłogę. Potem 
powtórzył 
„ukłon” z wielką starannością, wywołując potworny hałas, jakby ktoś rozciął 
siekierą arbuza.
- Przestań! - krzyknęłam, gdy po raz kolejny przygotowywał się do czołobicia.
- Tysiąc przeprosić - wyjaśnił, siadając na piętach i spoglądając na mnie 
ukradkiem. 
Wyglądał kiepsko w poszarpanym ubraniu, a czerwona plama na czole od uderzenia 
nie 
dodawała mu uroku. Miałam nadzieję, że nie zamierzał tak walić głową tysiąc 
razy, ale wcale 
nie byłam tego pewna. Najwyraźniej miał potwornego kaca.
- Już dobrze - odparłam. Ostrożnie oparłam się o ścianę. - Nie ma za co 
przepraszać.
- Tak, przeprosić - nalegał. - Tsei-mi mówić żona. Pani być najbardziej 
szanowana 
Pierwsza Żona, a nie śmierdząca dziwka.
- Wielkie dzięki - skwitowałam. - Tsei-mi? Masz na myśli Jamiego Frasera?
Mały mężczyzna skinął głową, co najwyraźniej mu nie posłużyło. Ujął ją w obie 
dłonie i zamknął oczy.
- Tsei-mi - potwierdził. - Tsei-mi kazać przeprosić najbardziej szanowana 
Pierwsza 
Żona. Yi Tien Cho najbardziej pokorny sługa. - Wykonał głęboki ukłon. - Yi Tien 
Cho - 
powtórzył. Otworzył oczy i uderzył się w pierś, żeby wskazać, że to właśnie on 
tak się 
nazywa, w przypadku gdybym pomyliła go z innym pokornym sługą w moim najbliższym 
otoczeniu.
- Już dobrze. Miło cię poznać - powiedziałam.
Najwidoczniej pokrzepiony, upadł przede mną na twarz.
- Yi Tien Cho sługa pani - zadeklarował. - Pierwsza Żona zechcieć przejść się po 
pokornym słudze, jeśli mieć ochota.
- Ha! - krzyknęłam chłodno. - Słyszałam o tobie. Przejść się po tobie, co? Ani 
mi się 
śni!
W czarnych oczach ukazał się ognik. Chińczyk zachichotał nieokiełznanie. 
Musiałam 
się roześmiać. Znów usiadł i otrzepał sobie ubranie z czarnych włosów.
- Ja umyć nogi Pierwszej Żony - zaoferował z szerokim uśmiechem.
- Na pewno nie - odparłam. - Jeśli już chcesz zrobić coś użytecznego, idź i każ 
przynieść mi śniadanie. Nie, poczekaj chwilę. Zmieniłam zdanie. Najpierw 
powiedz, gdzie 
poznałeś Jamiego. Oczywiście, jeśli nie masz nic przeciwko temu - dodałam 
uprzejmie.
Usiadł na piętach i lekko pokiwał głową.
- Doki - odpowiedział. - Dwa lata temu. Ja przyjechać z Chin, długa droga, bez 
jedzenia. Ukryć w beczka - wyjaśnił, kreśląc ramionami wokół siebie krąg.
- Pasażer na gapę?
- Statek handlowy. - Skinął głową. - W dokach kraść jedzenie. Jednej nocy ukraść 
brandy. Strasznie się upić. Bardzo zimno, gdy spać, wkrótce umrzeć, ale Tsei-mi 
znaleźć. - 
Znów uderzył kciukiem w pierś. - Pokorny sługa Tsei-mi. Pokorny sługa Pierwszej 
Żony. - 
Ukłonił się. Trochę stracił równowagę, ale udało mu się wyprostować.
- Brandy kładzie cię na łopatki - stwierdziłam. - Przykro mi, że nie mam nic na 
ból 
głowy.
- Och, nie martwić się - zapewnił. - Posiadać zdrowe jaja.
- To dobrze. - Zastanawiałam się, czy chce znów zaatakować moje stopy, czy tylko 
jest wciąż zbyt pijany, żeby rozróżniać części ciała. A może w filozofii 
chińskiej istniał jakiś 
związek między dobrym samopoczuciem a jądrami? Na wszelki wypadek rozejrzałam 
się za 
czymś, czego mogłabym użyć jako broni, gdyby spróbował wedrzeć się pod pościel.
Chińczyk sięgnął głęboko do wnętrza obszernego rękawa z niebieskiego jedwabiu i 
z 
miną magika wciągnął małą, białą jedwabną sakiewkę. Rozwiązał ją i na dłoń 
wypadły mu 
dwie kulki: trochę większe niż do ping-ponga, ale mniejsze niż do baseballu. 
Wielkością 
przypominały przeciętne jądra. Były wykonane z oszlifowanego zielonkawego 
kamienia.
- Zdrowe jaja - wyjaśnił pan Willoughby, pobrzękując kulami. Wydawały miły 
klekoczący dźwięk. - Nefryt z Kantonu - powiedział. - Najlepsze zdrowe jaja.
- Naprawdę? - spytałam zafascynowana. - Są lecznicze, to chcesz powiedzieć?
Skinął głową z rozmachem. Natychmiast jednak znieruchomiał z cichym jęknięciem. 
Po chwili otworzył dłoń i zaczął turlać kulki, sprawnie poruszając palcami.
- Każde ciało jedna część, ręka wszystkie części - wyjaśnił. Delikatnie zaczął 
naciskać 
palcem różne miejsca na otwartej dłoni pomiędzy zielonymi kulkami. - Głowa tu, 
żołądek tu, 
wątroba tu - tłumaczył. - Jaja robić wszędzie dobrze.
- Przypuszczam, że są równie skuteczne, jak alkasetzer - odparłam przy wtórze 
głośnego burczenia w brzuchu.
- Pierwsza Żona chcieć jeść - zauważył pan Willoughby.
- Jesteś bardzo spostrzegawczy. Mógłbyś załatwić śniadanie?
Natychmiast wrzucił kulki z powrotem do woreczka, zerwał się na nogi i ukłonił 
głęboko.
- Pokorny sługa już pędzić - powiedział. Gwałtownie otworzył sobie drzwi i 
wyszedł.
Miałam duże wątpliwości, czy dzięki panu Willoughby’emu dostanę coś do jedzenia. 
Ciekawe, czy Chińczyk w ogóle zdoła cało zejść po schodach, pomyślałam.
Stwierdziłam, że nadszedł najwyższy czas, żeby zacząć działać, zamiast tak leżeć 
nago i przyjmować przypadkowe wizyty.
Wstałam i starannie owinęłam się kołdrą. Wyszłam na korytarz.
Na piętrze nie było nikogo. Poza pokojem, który właśnie opuściłam, w korytarzu 
znajdowało się jeszcze tylko dwoje drzwi. W górze zobaczyłam krokwie. 
Zrozumiałam, że 
jestem na strychu. A zatem pozostałe pomieszczenia najprawdopodobniej zajmowała 
służba, 
która teraz pewnie była zajęta na dole.
Z klatki schodowej dobiegały słabe dźwięki. Wyczułam też zapach smażonej 
kiełbasy. 
W ciągu dwudziestu czterech godzin zjadłam zaledwie jedną kanapkę z masłem 
orzechowym 
i miskę zupy. Mój żołądek natychmiast mnie poinformował, że to zdecydowanie za 
mało.
Zatknęłam róg kołdry za górny brzeg tuż nad piersiami. Lekko uniosłam pętający 
się 
między nogami materiał i ruszyłam na dół.
Zapach jedzenia, brzęk naczyń i odgłosy rozmów dobiegały z pomieszczenia na 
pierwszym piętrze. Otworzyłam drzwi i znalazłam się na końcu długiej sali 
wyposażonej jak 
refektarz.
Wokół stołu siedziało ponad dwadzieścia kobiet. Niektóre miały na sobie strój 
dzienny, ale większość była ubrana tak skąpo, że moja kołdra wyglądała przy tym 
na 
przyzwoitą szatę. Kobieta siedząca najbliżej wejścia spojrzała na mnie i 
przyjaźnie skinęła 
głową, robiąc mi miejsce na końcu długiej ławy.
- Nowa? - zapytała i spojrzała na mnie z zainteresowaniem. - Jesteś trochę 
starsza, niż 
madame zwykle angażuje. Woli takie, co nie mają więcej niż dwadzieścia pięć lat. 
Ale nie 
wyglądasz najgorzej - zapewniła pospiesznie. - Na pewno się sprawdzisz.
- Masz dobrą cerę i ładną twarz - zauważyła ciemnowłosa dziewczyna z 
naprzeciwka. 
Mierzyła mnie wzrokiem, jakby oceniała jakość konia. - I śliczne cycki. - 
Uniosła lekko brodę 
i zerknęła przez stół na moje piersi.
- Madame nie lubi, jak wynosimy rzeczy z pokoju - stwierdziła pierwsza znaj oma 
z 
dezaprobatą. - Powinnaś nosić bieliznę, jeśli jeszcze nie masz nic ładnego, w 
czym mogłabyś 
się pokazać.
- Bądź ostrożna - poradziła czarnowłosa, wciąż mierząc mnie wzrokiem. - Madame 
obetnie ci z pensji, jeśli poplamisz pościel.
- Jak ci na imię, kochanie? - Niska, otyła dziewczyna o przyjaznej twarzy 
pochyliła się 
nad łokciem czarnowłosej i uśmiechnęła do mnie. - Wszystkie tak szczebioczemy, a 
jeszcze 
porządnie się nie przywitałyśmy. Ja jestem Dorcas, to Peggy. - Wskazała kciukiem 
czarnowłosą, potem skierowała palec na blondynkę siedzącą obok mnie: - A to 
Mollie.
- Mam na imię Claire - odparłam z uśmiechem i nieśmiało podciągnęłam kołdrę. Nie 
bardzo wiedziałam, jak wyprowadzić je z błędu i wyjaśnić, że nie jestem nową 
zdobyczą 
Jeanne. W każdym razie wydało mi się to mniej ważne niż zjedzenie śniadania.
Przyjacielska Dorcas odgadła moje pragnienie. Sięgnęła do komody, podała mi 
drewniany talerz i przysunęła duże naczynie z kiełbaskami.
Jedzenie było dobrze przyrządzone, chociaż mnie smakowałoby w każdym przypadku. 
Umierałam z głodu i wszystko wydawało mi się wspaniałe. O niebo lepsze niż 
śniadanie w 
szpitalnej kafejce, pomyślałam, nakładając kolejną łyżkę smażonych ziemniaków.
- Miałaś ostrą pierwszą noc, co? - Mollie wskazała głową moją pierś. Z 
przerażeniem 
zauważyłam dużą czerwoną plamę nad krawędzią kołdry. Nie mogłam obejrzeć sobie 
szyi, 
ale pełne zainteresowania spojrzenie Mollie uświadomiło mi, że miałam bardzo 
widoczne 
ślady po ugryzieniach. W niektórych miejscach czułam delikatne szczypanie.
- Nos też ci lekko spuchł - powiedziała Peggy, marszcząc się krytycznie. 
Wysunęła 
rękę, żeby dotknąć mojego nosa. Skąpe okrycie dziewczyny rozchyliło się aż do 
pępka. - 
Uderzył cię? Jeśli stają się zbyt brutalni, możesz nas zawołać. Madame nie 
pozwala klientom 
się nad nami znęcać. Krzyknij głośno, a Bruno natychmiast się pojawi.
- Bruno? - zapytałam słabo.
- Odźwierny - wyjaśniła Dorcas, pałaszując jajka. - Wielki jak niedźwiedź. Ale 
zaraz, 
jak on ma naprawdę na imię? - zastanowiła się głośno. - Horacy?
- Theobald - poprawiła Mollie. Odwróciła się, żeby zawołać służącą. - Janie, 
przynieś 
więcej piwa! Nowa jeszcze nie dostała! Peggy dobrze mówi - zwróciła się znów do 
mnie. 
Wcale nie była piękna, ale miała ładnie wyprofilowane usta i przyjemny wyraz 
twarzy. - Jeśli 
facet zaczyna przesadzać, wrzeszcz. Ale nie nasyłaj Bruna na dobrych klientów, 
bo będzie 
piekło. Jeśli jednak naprawdę się przestraszysz, to się drzyj ile sił w płucach. 
Bruno jest w 
pobliżu przez całą noc. O, jest piwo! - Wzięła od służącej cynowy dzban i 
postawiła go 
przede mną.
- Nic jej nie będzie - stwierdziła Dorcas, gdy już dokładnie obejrzała wszystkie 
widoczne części mojego ciała. - Pewnie tylko trochę boli między nogami, co? - 
Zapytała z 
uśmiechem.
- Och, spójrzcie, zarumieniła się - zauważyła Mollie i zachichotała. - Ty 
naprawdę 
jesteś nowa.
Wzięłam duży łyk piwa. Było ciemne, mocne i bardzo smaczne, a poza tym kufel 
zakrywał mi twarz, co doceniłam w równym stopniu.
- Nieważne. - Mollie przyjacielsko klepnęła mnie po ramieniu. - Po śniadaniu 
zaprowadzę cię do łazienki. Pomoczysz ciało w ciepłej wodzie i na wieczór będzie 
jak nowe.
- Nie zapomnij pokazać, gdzie stoją słoje - zaznaczyła Dorcas. - Ze słodkimi 
ziołami - 
wyjaśniła. - Przed kąpielą włóż je do wody. Madame lubi, gdy słodko pachniemy.
- Jeśli mężczyźni chcą sypiać z rybami, niech idą do doków, wypadnie im taniej - 
zaintonowała patetycznie Peggy, naśladując panią Jeanne. Wokół stołu wybuchły 
śmiechy. 
Nagle wszystko ucichło. Przez drzwi na drugim krańcu izby weszła madame.
Pani Jeanne miała zmartwioną twarz i zdawała się zbyt pochłonięta własnymi 
myślami, by dostrzec przyduszoną wesołość.
- Ćśś! - szepnęła Mollie na widok opiekunki. - Poranny klient. Nie cierpię, gdy 
przychodzą w połowie śniadania - utyskiwała. - To przeszkadza w trawieniu.
- Nie martw się, Mollie. Claire go dostanie - stwierdziła Peggy, odrzucając na 
plecy 
swoje czarne włosy. - Zawsze nowej jest przydzielany ten, którego żadna z nas 
nie chce - 
poinformowała mnie usłużnie.
- Wsadź mu palce w tyłek - poradziła mi Dorcas. - To go najszybciej doprowadzi 
do 
szczytu. Zostawię ci kiełbaskę na później, jeśli chcesz.
- Nieee... dzięki - odpowiedziałam i dokładnie w tym momencie uchwyciłam 
spojrzenie Jeanne. Właścicielka otworzyła usta z przerażenia.
- Co pani tu robi? - zapytała, chwytając mnie za ramię.
- Jem - odparłam krótko. Byłam niezadowolona, że mi przeszkadza w śniadaniu. 
Wyrwałam rękę z jej uścisku i podniosłam kufel z piwem.
- Merde! - zaklęła. - Nikt nie przyniósł pani rano jedzenia?
- Nie. Ani ubrań. - Wskazałam na kołdrę, która zsunęła się już niebezpiecznie 
nisko.
- Nez de Cleopatre! - krzyknęła groźnie. Stała nade mną i rozglądała się wokół 
piorunującym wzrokiem. - Zatłukę tę pokojówkę. Proszę przyjąć tysiąckrotne 
przeprosiny, 
madame!
- Nie ma sprawy - odparłam łaskawie, świadoma zdumionych spojrzeń towarzyszek 
porannej biesiady. - Wspaniały posiłek - powiedziałam i wstałam zza stołu. - 
Miło mi było 
panie poznać. - Kołdra mi opadła, ale ze wszystkich sił starałam się ukłonić 
elegancko.

Przez całą drogę na drugie piętro pani Jeanne gorąco mnie przepraszała. Wyrażała 
też 
nadzieję, że nie poinformuję pana Frasera, iż zostałam wystawiona na dyshonor 
przebywania 
w towarzystwie panienek lekkich obyczajów. W końcu nieporadnie dotarłam do 
małego 
pokoju pełnego przenajróżniejszych ubrań.
- Proszę chwileczkę poczekać - Pani Jeanne ukłoniła się głęboko i zostawiła mnie 
w 
towarzystwie manekina krawieckiego z całą masą szpilek.
Najwyraźniej była to przebieralnia dziewczyn pracujących w tym domu. Przeszłam 
się 
po pokoju, ciągnąc za sobą kołdrę. Oglądałam świeżo przygotowane jedwabne skąpe 
stroje, 
suknie o bardzo głębokim dekolcie oraz pełne fantazji zestawy bielizny. Zdjęłam 
z wieszaka 
jeden komplet i przymierzyłam.
Gorset z delikatnej bawełny miał naszyte małe łapki, które ponętnie splatały się 
nad 
łonem i opadały wzdłuż bioder w rozpustnej pieszczocie aż do pachwin. Nie był 
obrębiony, 
ale poza tym wyglądał zupełnie nieźle. Zresztą dawał mi dużo więcej swobody 
ruchu niż 
kołdra.
Z pokoju obok dobiegły mnie głosy. Domyśliłam się, że pani Jeanne rozmawia z 
Brunem.
- Nie obchodzi mnie, co się stało z biedną siostrą tej dziewczyny - mówiła. - 
Nie 
rozumiesz, że żona pana Jamiego została sama, naga i głodna.
- Jest pani pewna, że to jego żona? - zapytał niski, męski głos. - Słyszałem...
- Ja też. Ale jeśli on tak twierdzi, nie zamierzam się kłócić. - W głosie pani 
Jeanne 
zabrzmiało zniecierpliwienie. - Ale wracając do tej przeklętej Madelaine...
- To nie jej wina - przerwał Bruno. - Nie słyszała pani najnowszych wieści o 
Potworze?
Panie Jeanne jęknęła.
- Nie! Znowu?
- Tak, proszę pani - potwierdził ze smutkiem Bruno. - Nie dalej jak kilka domów 
stąd, 
nad karczmą „Pod Zieloną Sową”. Dziewczyna była siostrą Madelaine. Ksiądz 
przyniósł tę 
wiadomość tuż przed śniadaniem. Proszę więc zrozumieć...
- Tak, tak. - Pani Jeanne zabrakło tchu. - Oczywiście, oczywiście. To był... ten 
sam? - 
spytała łamiącym się głosem.
- Mhm - mruknął na potwierdzenie Bruno. - Znów posłużył się toporem albo dużym 
nożem. - Ściszył głos, jak to zwykle robią ludzie opowiadający straszne 
historie. - Ksiądz 
powiedział, że miała obciętą głowę. Ciało było tuż przy drzwiach, a głowa... 
leżała na 
komodzie i spoglądała na pokój - dokończył szeptem. - Gospodarz zemdlał, gdy ją 
znalazł.
Ciężkie uderzenie sugerowało, że pani Jeanne zareagowała identycznie. Dostałam 
gęsiej skórki, a kolana zrobiły mi się jak z waty. Tak, Jamie chyba rzeczywiście 
nie powinien 
mnie przyprowadzać do domu schadzek, pomyślałam.
Teraz, już choć trochę ubrana, weszłam do pokoju obok. Pani Jeanne leżała na 
wpół 
wyciągnięta na sofie, a u jej stóp na taborecie siedział krzepki, smutny 
mężczyzna.
Madame uniosła się na mój widok.
- Pani Fraser! Och, tak mi przykro! Nie zamierzałam zostawiać pani na tak długo, 
ale 
miałam... - zawahała się, szukając odpowiedniego wytłumaczenia - ...dość smutne 
wieści.
- Też mi się tak wydaje - stwierdziłam. - O co chodzi z tym Potworem?
- Pani słyszała? - Kobieta mocno zbladła i załamała ręce. - Co on powie? Będzie 
wściekły! - wyjęczała.
- Kio? - zapytałam. - Jamie czy Potwór?
- Pani mąż - odparła. Rozejrzała się po saloniku spanikowanym wzrokiem. - Kiedy 
usłyszy, że jego żona została tak bezwstydnie zaniedbana, omyłkowo wzięta za 
filie de joie i 
wystawiona na... na...
- Naprawdę, nie sądzę, żeby przywiązywał do tego dużą wagę - powiedziałam. - Ale 
chciałabym się dowiedzieć czegoś więcej o Potworze.
- Chciałaby pani? - Bruno uniósł gęste brwi. Był wysokim mężczyzną ze 
spadzistymi 
ramionami i długimi rękoma, co nadawało mu wygląd goryla. Niskie czoło i 
cofnięta broda 
wzmagały podobieństwo. Doskonale pasował do roli opiekuna panienek lekkich 
obyczajów. - 
No... - Zawahał się i niepewnie spojrzał na panią Jeanne. Właścicielka jednak 
zamiast mu 
pomóc, rzuciła wzrokiem na mały emaliowany zegar stojący na komódce i zerwała 
się na 
nogi z okrzykiem przerażenia:
- Crottin! Muszę iść! - Machnęła niedbale w moją stronę i wybiegła z pokoju. 
Razem 
z Brunem patrzyliśmy za nią ze zdumieniem.
- Och - westchnął gorylowaty mężczyzna, gdy już odzyskał panowanie nad sobą. - 
To 
prawda, miało przyjechać o dziesiątej. - Emaliowany zegar wskazywał kwadrans po 
dziesiątej.
Niezależnie od tego „co” miało przyjechać, miałam nadzieję, że poczeka.
- No i jak to jest z tym Potworem? - podsunęłam.
Bruno tylko czekał, żeby opowiedzieć wszystkie makabryczne detale.
Potwór z Edynburga był mordercą - jak wydedukowałam z podsłuchanej rozmowy. 
Taki wczesny Kuba Rozpruwacz, wyspecjalizowany w zabójstwach kobiet lekkich 
obyczajów. Posługiwał się narzędziami o dużych ostrzach. W niektórych 
przypadkach ciała 
zostały pocięte na kawałki, w innych - uszkodzone, jak opowiadał Bruno 
tajemniczym tonem.
W ciągu ostatnich dwóch lat Potwór zamordował osiem kobiet. Z wyjątkiem jednej 
wszystkie ofiary znaleziono martwe w ich własnych pokojach. Większość mieszkała 
sama, 
dwie w burdelu. Stąd przerażenie panie Jeanne, pomyślałam.
- A ten wyjątek? - zapytałam.
Bruno przeżegnał się.
- Zakonnica - wyszeptał. Najwyraźniej ten przypadek wciąż go szokował. - 
Francuska 
Siostra Miłosierdzia.
Siostra przybyła do Edynburga z grupą zakonnic zmierzających do Londynu. Została 
uprowadzona z doków, ale żadna z towarzyszek w zamieszaniu nie spostrzegła jej 
nieobecności. Gdy odnaleziono ją po zmroku w jednej z edynburskich uliczek, było 
już za 
późno.
- Została zgwałcona? - spytałam z profesjonalnym zainteresowaniem.
Bruno spojrzał na mnie dość podejrzliwie.
- Nie wiem - odpowiedział chłodno. Ciężko wstał ze stołka. Wyglądał na bardzo 
zmęczonego. Podejrzewałam, że całą noc spędził na stanowisku, teraz więc 
nadszedł czas 
jego odpoczynku. - Zechce mi pani wybaczyć - pożegnał się bardzo oficjalnie i 
wyszedł.
Usiadłam na niewielkiej, aksamitnej sofie. Czułam się lekko oszołomiona.
Nagle rozległ się łomot, jakby ktoś walił we framugę drzwi metalowym młotkiem. 
Wstałam, żeby otworzyć, ale nagle jakaś szczupła postać sama wdarła się do 
saloniku. Intruz 
mówił po francusku z taką wściekłością, że nic nie rozumiałam.
- Szuka pan madame Jeanne? - spytałam. Udało mi się wykorzystać krótką przerwę, 
jaką nieznajomy musiał zrobić, żeby złapać oddech przed wyrzuceniem z siebie 
kolejnych 
obelg.
Niespodziewanym gościem był mężczyzna około trzydziestki, dobrze zbudowany i 
uderzająco przystojny. Miał ciemne, gęste włosy i brwi. Przyjrzał mi się uważnie 
i nagle 
wyraz jego twarzy całkowicie się odmienił. Młody człowiek szeroko otworzył 
ciemne oczy i 
pobladł.
- Pani! - krzyknął i rzucił się na kolana. Objął mnie za uda i przycisnął twarz 
do 
bawełnianej bielizny na wysokości krocza.
- Zostaw mnie! - zawołałam, odpychając jego ramiona. - Nie pracuję tutaj! 
Puszczaj! 
Natychmiast!
- Pani! - powtarzał w ekstazie. - Pani! Wróciłaś! Cud! Bóg cię nam oddał!
Podniósł na mnie wzrok, uśmiechając się przez łzy. Miał piękne, białe zęby. 
Nagle 
wydobyłam z pamięci obraz podobnych rysów twarzy.
- Fergus! - krzyknęłam. - To naprawdę ty? Wstań, na miłość boską, niech cię 
obejrzę!
Skoczył na równe nogi, ale nie pozwolił mi choć trochę na siebie popatrzeć. 
Objął 
mnie mocno. Odwzajemniłam uścisk i klepnęłam Fergusa po plecach z radości, że go 
znowu 
spotykam. Kiedy widzieliśmy się po raz ostatni, tuż przed Culloden, miał 
dziesięć lat. Teraz 
wyrósł na prawdziwego mężczyznę. Jego kilkudniowy zarost drapał mnie w policzek.
- Myślałem, że zobaczyłem ducha! Ale to jednak pani!
- Tak, to ja - zapewniłam.
- Widziała się pani z mężem? - Zapytał podniecony.
- Tak.
- Och! - Zamrugał i odsunął się na krok, jakby coś nagle do niego dotarło. - 
Ale... co 
z... - przerwał, najwyraźniej speszony.
- Z czym?
- O, jesteś Claire! A ty, co tutaj robisz, Fergus? - Nagle w drzwiach pojawił 
się Jamie. 
Jego oczy rozszerzyły się, gdy zobaczył mnie w haftowanej bieliźnie. - Gdzie 
twoje ubranie? 
- zapytał. - Nieważne - skwitował i machnął niecierpliwie ręką, kiedy otwierałam 
usta, żeby 
odpowiedzieć. - Nie mam teraz czasu. Chodź, Fergusie, w przejściu stoi 
osiemnaście beczek 
brandy, a mnie ścigają celnicy.
Ze stukotem zbiegli po drewnianych schodach.
Nie byłam pewna, czy powinnam się dołączyć do nich na dole, czy nie, ale 
ciekawość 
wygrała z dyskrecją. Po krótkiej wizycie w garderobie w poszukiwaniu lepszego 
okrycia, 
zeszłam po schodach z olbrzymim szalem wokół ramion.
Poprzedniej nocy mogłam tylko z grubsza dostrzec położenie domu, ale teraz 
odgłosy 
dochodzące przez okna wyraźnie wskazywały, która część budynku wychodzi na 
ulicę. 
Przyjęłam, że przejście wspomniane przez Jamiego, znajduje się po drugiej 
stronie, ale nie 
byłam pewna. Domy w Edynburgu konstruowano często z dziwnymi, małymi skrzydłami 
i 
krzywymi ścianami, żeby wykorzystać każdy kawałek wolnej przestrzeni.
Zatrzymałam się na szerokim podeście u stóp schodów, wsłuchując się w dźwięki 
toczonych beczek. Nagle poczułam na bosych stopach powiew powietrza. Kiedy się 
odwróciłam, zobaczyłam mężczyznę w otwartych drzwiach kuchni.
Wyglądał na równie zaskoczonego, jak ja, ale zareagował pierwszy. Zmierzył mnie 
spojrzeniem, uśmiechnął się, podszedł i ujął za łokieć.
- Dzień dobry, kochanie. Nie spodziewałem się spotkać żadnej z was o tak 
wczesnej 
porze.
- Och, wie pan, co mówią o tych, którzy wcześnie w łóżku i wcześnie na nogach - 
odparłam, usiłując się uwolnić z uścisku.
Roześmiał się, ukazując brzydkie zęby, osadzone w wąskiej żuchwie.
- Nie. Co mówią?
- No, jest takie powiedzenie w Ameryce... - zaczęłam. Nagle zdałam sobie sprawę, 
że 
pisma Benjamina Franklina, mimo że świeżo opublikowane, zapewne nie miały zbyt 
wielu 
czytelników w Edynburgu.
- Podobasz mi się, kotku - powiedział z uśmieszkiem. - Przysyła cię na przynętę, 
prawda?
- Nie. Kto?
- Madame - odparł, rozglądając się wokół. - Gdzie ona jest?
- Nie mam pojęcia - przyznałam. - Proszę mnie puścić!
Wzmocnił uścisk. Boleśnie wbił mi palce w mięśnie. Przysunął się bliżej. Szeptał 
mi 
do ucha, owiewając mnie nieświeżym zapachem tabaki.
- Jest przewidziana nagroda, wiesz? - wymruczał tajemniczo. - Procent od 
przejętej 
kontrabandy. Nikt nie będzie o tym wiedział, oprócz ciebie i mnie. - Delikatnie 
przesunął 
palcem pod moim biustem. Sutki zmarszczyły mi się pod bielizną. - Co ty na to, 
kotku?
Wpatrywałam się w natręta. „Celnicy mnie ścigają”, powiedział Jamie. To musiał 
być 
jeden z nich, oficer Korony, odpowiedzialny za zapobieganie przemytowi i 
zwalczanie 
przemytników. „Pręgierz, banicja, chłosta, więzienie, przekłucie uszu”, Jamie 
beztrosko 
wymieniał te kary, jakby były porównywalne z mandatem drogowym.
- O czym pan mówi? - Starałam się zrobić zdziwioną minę. - Powtarzam po raz 
ostatni, proszę mnie puścić! - Na pewno nie jest sam, pomyślałam. Ilu ich 
jeszcze mogło być 
wokół budynku?
- Tak, proszę puścić - powtórzył głos za moimi plecami. Celnik otworzył szeroko 
oczy.
Na drugim schodku stał pan Willoughby w obszernej, niebieskiej jedwabnej szacie. 
W 
obu dłoniach trzymał olbrzymi pistolet. Kulturalnie kiwał głową w stronę 
Anglika.
- Nie śmierdząca dziewka - wyjaśnił, mrugając jak sowa. - Szacowna żona.
Celnik, najwyraźniej zaskoczony niespodziewanym pojawieniem się Chińczyka, 
przenosił wzrok ze mnie na pana Willoughby’ego i z powrotem.
- Żona? - spytał z niedowierzaniem. - To jest twoja żona?
Pan Willoughby najwidoczniej zrozumiał tylko kluczowe słowo, bo uprzejmie skinął 
głową.
Żona - powtórzył. Proszę puścić. - Oczy miał przekrwione. Nie ulegało 
wątpliwości, 
że wciąż jest pod wpływem alkoholu.
Celnik przyciągnął mnie ku sobie i skrzywił się.
- Posłuchaj... - zaczął, ale nie powiedział nic więcej. Pan Willoughby uznał, że 
już 
wystarczająco ostrzegł przeciwnika, więc nadszedł czas na działanie. Uniósł 
pistolet i 
pociągnął za spust.
Rozległ się głośny huk i jeszcze głośniejszy krzyk, zapewne mój, a pomieszczenie 
wypełniło się tumanem szarego dymu. Celnik osunął się po balustradzie z wyrazem 
niesamowitego zdumienia na twarzy. Na przodzie jego płaszcza pojawiła się 
czerwona plama 
krwi.
Rzuciłam się do przodu. Złapałam rannego mężczyznę pod ramiona i delikatnie 
ułożyłam na podłodze. Z góry dobiegały krzyki i odgłosy rozmów. Mieszkańcy domu, 
zaalarmowani wystrzałem, gromadzili się na wyższych piętrach. Ktoś biegł z dołu, 
przeskakując po dwa schodki.
W drzwiach od piwnicy pojawił się Fergus z pistoletem w dłoni.
- Pani - wysapał, widząc, jak siedzę w kącie z ciałem celnika na kolanach. - Co 
pani 
zrobiła?
- Ja? - spytałam pogardliwie. - Nic. To ulubiony Chińczyk Jamiego. - Machnęłam 
głową w stronę schodów, gdzie na jednym stopniu siedział pan Willoughby z 
pistoletem 
opuszczonym między nogami. Przekrwionymi oczyma dobrodusznie przyglądał się 
scenie na 
podeście.
Fergus rzucił po francusku jakąś obelgę pod adresem pana Willoughby’ego. 
Przeszedł 
przez podest, żeby dopaść małego Chińczyka. Nagle zobaczyłam, że ręka, którą 
młodzieniec 
wyciągnął, nie kończy się dłonią, ale hakiem z czarnego, lśniącego metalu.
- Fergus! - Tak mnie zaszokował ten widok, że na moment przestałam zatykać 
celnikowi ranę swoim szalem. - Co... co... - wyjąkałam.
- Co? - zapytał. Podążył wzrokiem za moimi oczyma. - A, to robota Anglików. - 
Wzruszył ramionami. - Proszę się nie martwić, nie mamy czasu. Ty, kanalio, złaź 
ze 
schodów! - Zepchnął pana Willoughby’ego na dół. Zaciągnął do drzwi prowadzących 
do 
piwnicy i bezceremonialnie wepchnął do ciemnego wnętrza. Usłyszałam serię 
uderzeń. 
Chińczyk zwalił się ze schodów. Tym razem jego umiejętności akrobatyczne 
zawiodły.
Fergus uniósł za włosy głowę celnika.
- Ilu jest z tobą? - zapytał. - Mów szybko albo podetnę ci gardło!
Groźba była zbędna. Oczy mężczyzny zachodziły mgłą. Anglik ze znacznym 
wysiłkiem rozchylił usta.
- Zobaczymy się... w... piekle - wyszeptał. W ostatnich konwulsjach zakaszlał 
krwią i 
skonał mi na kolanach z tajemniczym uśmiechem na twarzy.
Z dołu dobiegły szybkie kroki. Jamie wypadł przez drzwi do piwnicy. Ledwo zdołał 
się zatrzymać, żeby nie nadepnąć na wyciągnięte nogi oficera celnego. Przesunął 
wzrokiem 
po martwym ciele i spojrzał na mnie z przerażeniem, a jednocześnie ze 
zdumieniem.
- Coś ty zrobiła, Angielko?
- Nie ona, tylko to żółte gówno - wyjaśnił Fergus, oszczędzając mi kłopotów. 
Wsadził 
pistolet za pas i podał mi dłoń. - Proszę, musi pani zejść do piwnicy!
Jamie wskazał głową główny hol.
- Poradzę sobie tutaj - powiedział. - Ty pilnuj od frontu, Fergusie. Ten sam 
sygnał, co 
zwykle. Nie wyjmuj broni bez potrzeby.
Fergus skinął głową i natychmiast zniknął.
Jamie niezgrabnie zawinął zwłoki w mój szal i uniósł, żebym mogła wstać. Moja 
koronkowa bielizna nasiąknęła krwią.
- Och! On nie żyje! - Z góry dobiegł pełen respektu głos. Z tuzin przerażonych 
prostytutek spoglądało na dół.
- Wracajcie do pokoi! - warknął Jamie. Dziewczyny z piskiem rozbiegły się jak 
stado 
gołębi.
Jamie rozejrzał się po podeście. Na szczęście wszystkie ślady wypadku pozostały 
jedynie na szalu i mojej bieliźnie.
- Chodź - powiedział.
Schody ginęły w półmroku, a piwnica była zupełnie ciemna. Na dole zaczekałam na 
Jamiego. Celnik był dobrze zbudowany i Jamie oddychał bardzo ciężko, kiedy do 
mnie dotarł.
- W tamtą stronę - wysapał. - Trzymaj mnie za rękę.
Drzwi na górze zamknęły się i przestałam cokolwiek widzieć. Na szczęście Jamie 
zdawał się być wyposażony w radar. Pewnie prowadził mnie między olbrzymimi 
przedmiotami, o które się wciąż obijałam. W końcu stanął. Poczułam zapach 
wilgotnych 
kamieni. Gdy wyciągnęłam dłoń, dotknęłam szorstkiej ściany.
Jamie powiedział coś głośno po gaelicku. Najwyraźniej był to odpowiednik hasła 
„Sezamie, otwórz się”, bo po chwili ciszy rozległ się zgrzyt i w ciemności 
przede mną 
pojawiła się linia słabego światła. Jaśniejszy pasek rozszerzył się w szczelinę 
i część ściany 
odsunęła się wolno. Zobaczyłam wąskie przejście obramowane drewnem.
Tajemna piwnica okazała się dużym pomieszczeniem o długości przynajmniej 
dziesięciu metrów. W środku poruszało się kilka postaci, powietrze przesycał 
duszący zapach 
brandy. Jamie rzucił ciało w kąt i obrócił się w moją stronę.
- Boże, Angielko, dobrze się czujesz? - Tu i ówdzie w półmroku migotały świece. 
Ledwie widziałam twarz Jamiego.
- Trochę mi zimno - powiedziałam, starając się nie szczękać zębami. - Mam 
bieliznę 
przemokniętą krwią. Poza tym chyba wszystko w porządku.
- Jeanne! - krzyknął w kierunku odległego końca piwnicy.
Właścicielka burdelu podeszła do nas szybko. Była bardzo zmartwiona. Jamie w 
kilku 
słowach wyjaśnił sytuację. Wyraz smutku na twarzy madame pogłębił się jeszcze 
bardziej.
- Horreur - jąknęła. - Zabity? W moim domu? Przy świadkach?
- Niestety, tak - powiedział cicho Jamie. - Zajmę się tym. Ale teraz musi pani 
iść na 
górę. Pewnie nie był sam. Wie pani, co zrobić.
Mówił spokojnie i głaskał Jenne po ramieniu. Dotyk ją uspokajał. Miałam 
nadzieję, że 
Jamie właśnie dlatego tak się zachował. Pani Jeanne odwróciła się i wyszła.
- Och, Jeanne! - zawołał za nią Jamie. - I potem proszę przynieść ubranie dla 
mojej 
żony. Myślę, że Daphne ma taki sam rozmiar.
- Ubranie? - Kobieta spojrzała w moją stronę. Podeszłam do światła, ukazując 
skutki 
spotkania z celnikiem.
Pani Jeanne zamrugała gwałtownie, przeżegnała się i znikła. Tajemne drzwi 
zamknęły 
się głucho.
Zaczęłam się trząść zarówno z nerwów, jak i z zimna. Byłam przyzwyczajona do 
akcji 
ratunkowych, widoku krwi i nagłej śmierci, ale poranne wydarzenia przekroczyły 
granice 
rozsądku. Wszystko przypominało sobotnią noc na ostrym dyżurze.
- Chodź tutaj, Angielko. - Jamie położył mi rękę na plecach. - Umyjesz się. - 
Jego 
dotyk podziałał na mnie podobnie jak na panią Jeanne. Natychmiast poczułam się 
lepiej, choć 
wciąż byłam pewna obaw.
- Umyć się? W czym? W brandy?
Roześmiał się lekko.
- Nie, w wodzie. Niestety mogę ci zaproponować jedynie zimną kąpiel.
W piwnicy panował chłód.
- S-skąd bierze się t-ta woda? Z lodowca? - spytałam, gdy Jamie wyjął brudną 
szmatą 
z kranu umocowanego w ścianie, i trysnęła przeraźliwie zimna woda.
Wsadziłam rękę pod lodowaty strumień. Otarłam mokrą dłonią bielizną, ale nie 
zrobiło to żadnej różnicy. Materiał był zbyt brudny. Jamie potrząsnął głową i 
przysunął pod 
kran wielką drewnianą wannę.
- Z dachu - odpowiedział. - Stoi tam cysterna na deszczówkę. Po ścianie budynku 
biegnie rynna, a wewnątrz jest ukryta rura odprowadzająca wodę z cysterny. - 
Zrobił tak 
dumną minę, aż się roześmiałam.
- Nieźle pomyślane - pochwaliłam. - Po co ci woda?
- Do rozcieńczania alkoholu - wyjaśnił. Wskazał na odległą część pomieszczenia, 
gdzie mroczne postacie z dużą zręcznością pracowały wśród całej masy beczek i 
kadzi. - 
Przywożą go o stężeniu osiemdziesięciu procent. Dopiero zmieszany z czystą wodą 
nadaje się 
do sprzedaży w karczmach.
Z powrotem zatkał kran i pociągnął wannę po podłodze.
- Musimy odsunąć ją na bok, bo ludziom będzie potrzebna woda.
Rzeczywiście, jeden z mężczyzn natychmiast stanął tuż obok z małą baryłką w 
ramionach. Zmierzył mnie ciekawskim spojrzeniem, skinął głową Jamiemu i podsunął 
beczułkę pod kran.
Wyszłam za pospiesznie przygotowany parawan z pustych beczek. Z pewnym 
wahaniem zajrzałam w głębiny przygotowanej dla mnie kąpieli. Tuż obok płonęła 
tylko jedna 
świeczka. Rzucała migotliwe światło na powierzchnię wody, nadając jej wygląd 
czarnej, 
bezdennej otchłani. Z niechęcią zdjęłam ubranie. Cała drżałam. Z ciężkim 
westchnieniem 
wspominałam komfort, jaki dawała gorąca woda i nowoczesna hydraulika, z których 
było o 
niebo łatwiej zrezygnować, gdy znajdowały się pod ręką.
Jamie sięgnął do rękawa. Wyciągnął dużą chustkę, której przyjrzał się 
podejrzliwie.
- No, chyba jest trochę czystsza niż twoja bielizna - stwierdził. Wzruszył 
ramionami i 
podał mi chusteczkę. Potem wycofał się do drugiej części piwnicy, żeby 
nadzorować pracę.
Woda była lodowata. Kiedy ostrożnie zaczęłam obmywać ciało, krople spływające mi 
po brzuchu i udach przyprawiły mnie o jeszcze silniejsze dreszcze.
Myśl o tym, czym to wszystko się mogło skończyć, nie poprawiła mi samopoczucia. 
Najprawdopodobniej teraz byliśmy dość bezpieczni. W każdym razie tak długo, 
dopóki 
celnicy nie znajdują ukrytych drzwi.
Miałam wrażenie, że do tajemnego pomieszczenia nie prowadziło żadne inne wejście 
niż przez fałszywą ścianę. Jeśli Anglicy wpadną na nasz trop, to już koniec. 
Odkryją nie tylko 
skład brandy pochodzącej z kontrabandy, ale także ciało zamordowanego oficera 
Jego 
Wysokości.
A nie ulegało wątpliwości, że zaczną się intensywne poszukiwania. Oczyma 
wyobraźni zobaczyłam celników przeszukujących burdel, wypytujących i straszących 
kobiety. W końcu dostaną dokładny rysopis: mój, Jamiego i pana Willoughby’ego, 
oraz 
zbiorą zeznania licznych naocznych świadków zabójstwa. Odruchowo zerknęłam w 
kąt, gdzie 
leżały zwłoki zabitego mężczyzny, spowite w krwisty całun, pokryty różowo-żółtym 
wzorem. 
Nigdzie nie było widać Chińczyka. Zapewne schował się za beczki z brandy.
- Proszę, Angielko, wypij. Tak bardzo szczękasz zębami, że jeszcze ugryziesz się 
w 
język. - Obok mnie pojawił się Jamie z kubkiem brandy.
- Dzi-dzi-dzięki. - Upuściłam chustkę, która służyła mi za myjkę, i wzięłam 
drewniany 
kubek w obie ręce. Brandy bardzo mi pomogła. Jak rozpalone węgle dostawała się 
do żołądka 
i za każdym łykiem rozgrzewała moje lodowate wnętrzności. - Och, Boże, jak 
dobrze - 
westchnęłam, gdy oderwałam się od alkoholu, by zaczerpnąć powietrza. - To jest 
nierozcieńczona porcja?
- Nie. Osiemdziesięcioprocentowa brendy na pewno by cię zabiła. Ta jest trochę 
mocniejsza od zwykle sprzedawanej w karczmach. Dokończ się myć i włóż coś na 
siebie, 
wtedy dam ci jeszcze trochę. - Jamie wyjął mi kubek z ręki i znów podał mi swoją 
chustkę. 
Pospiesznie kończyłam kąpiel, kątem oka przyglądając się Jamiemu. Patrzył na 
mnie spod 
zmarszczonych brwi, najwyraźniej głęboko pogrążony w myślach. Łatwo mogłam sobie 
wyobrazić, jak zagmatwane było jego życie. Nie umknął mi też fakt, że moja 
obecność 
skomplikowała je jeszcze bardziej.
- O czym myślisz, Jamie? - zapytałam, ścierając ostatnie plamy z ud. Woda 
wirowała 
wokół łydek, zmącona moimi ruchami. Światło świeczki iskrzyło się na falach. 
Krew, którą 
zmyłam z ciała, wydawała się jeszcze bardziej czerwona.
Jamie spojrzał mi w oczy. Jego twarz natychmiast się rozjaśniła.
- Myślałem o tym, jaka jesteś piękna, Angielko - odpowiedział cicho.
- Może dla kogoś, kto lubi widok gęsiej skórki - odparłam kwaśno, wychodząc z 
wanny i sięgając po kubek.
Roześmiał się szeroko. W piwnicznym półmroku błysnęły białe zęby.
- Rzeczywiście stwierdził. - Mówisz do jedynego mężczyzny w Szkocji, który 
dostaje 
erekcji na widok oskubanego kurczaka.
Zachłysnęłam się alkoholem zarówno z podniecenia, jak i przerażenia. Jamie 
szybko 
okrył mnie swoim płaszczem i przytulił mocno do siebie, całą drżącą, rozkaszlała 
i zasapaną.
- Nigdy nie mogę spokojnie przejść przez kurzą farmę - wyszeptał, energicznie 
rozcierając mi plecy przez płaszcz. - Cicho, Angielko, cichutko. Wszystko będzie 
dobrze.
Przywarłam do niego, roztrzęsiona.
- Przepraszam - powiedziałam. - Nic mi nie jest. To wszystko moja wina. Pan 
Willoughby zabił celnika, bo myślał, że ten cholerny Anglik mnie napastuje.
Jamie odchrząknął.
- To jeszcze nie powód, żebyś czuła się winna, Angielko - odparł sucho. - Nie 
pierwszy raz Chińczyk zachował się bezsensownie. Gdy jest pijany, stać go na 
wszystko.
Nagle wyraz twarzy Jamiego się zmienił, jakby dopiero teraz dotarły do niego 
moje 
słowa.
- Powiedziałaś „celnik”, Angielko?
- Tak. A co?
Nie odpowiedział. Wypuścił mnie z objęć, odwrócił się, wziął świecę i odszedł. 
Nie 
miałam najmniejszej ochoty zostać sama w ciemnościach. Ruszyłam więc za Jamiem 
do kąta, 
w którym leżały zwłoki przykryte szalem.
- Potrzymaj. - Jamie bezceremonialnie wsadził mi świecę w dłonie, uklęknął nad 
ciałem i odsunął materiał zakrywający twarz.
Widziałam sporo martwych ludzi, więc ten widok, choć nieprzyjemny, nie był dla 
mnie szokiem. Spod przymkniętych powiek jaśniały białka oczu, co nadawało 
zwłokom 
typowy obrzydliwy wygląd. Jamie z grymasem przyglądał się obwisłym ustom i 
woskowej 
skórze.
- Coś nie tak? - zapytałam po chwili. Bałam się, że już nigdy się nie rozgrzeję, 
ale 
płaszcz był nie tylko gruby i dobrze uszyty, utrzymał także ciepło ciała 
Jamiego. Wciąż było 
mi zimno, ale dreszcze ustąpiły.
- To nie celnik - odpowiedział Jamie, wciąż marszcząc brwi. - Znam wszystkich 
oficerów w dystrykcie, także superintendentów. Tego faceta nigdy wcześniej nie 
widziałem. - 
Z pewnym obrzydzeniem odchylił zakrwawioną połę płaszcza i zaczął grzebać po 
kieszeniach 
zmarłego.
W końcu wyciągnął mały scyzoryk i niewielką książeczkę owiniętą w czerwony 
papier.
- Nowy Testament - przeczytałam zaskoczona.
Jamie skinął głową i spojrzał na mnie spod wysoko uniesionych brwi.
- Celnik czy nie, to raczej dziwne przynosić taką rzecz do burdelu. - Wytarł 
książeczkę w szal. Delikatnie naciągnął materiał z powrotem na twarz zmarłego i 
wstał, 
potrząsając głową. - Nie ma nic więcej, a każdy inspektor celny musi nosić przy 
sobie oznakę. 
Bez niej nie może przeprowadzać rewizji ani zajmować mienia. - Spojrzał na mnie 
uważnie. - 
Dlaczego myślałaś, że to celnik?
Wtuliłam się w płaszcz, próbując sobie przypomnieć, co powiedział mi mężczyzna 
na 
podeście.
- Zapytał, czy zostałam wystawiona na przynętę i gdzie jest pani Jeanne. Potem w 
tajemnicy powiedział, że ustanowiono nagrodę, procent od wartości kontrabandy. A 
ty 
mówiłeś, że ścigają cię celnicy - dodałam. - Dlatego właśnie pomyślałam, że to 
jeden z 
inspektorów. Potem pojawił się pan Willoughby i wszystko wymknęło się spod 
kontroli.
Jamie skinął głową. Ciągle wyglądał na zdziwionego.
- No, tak. Nie mam pojęcia, kim on jest, ale na pewno nie celnikiem. Z początku 
się 
bałem, że to może nam popsuć interesy, ale wszystko powinno się dobrze ułożyć.
- Popsuć interesy?
Uśmiechnął się lekko.
- Mam układ z superintendentem celnym dystryktu, Angielko.
Wlepiłam w Jamiego wzrok.
- Układ?
Wzruszył ramionami.
- No, łapówka - wyjaśnił trochę zirytowanym głosem.
- Nie mam żadnych wątpliwości, że to standardowa procedura - odparłam z 
udawanym taktem. Kąciki ust zadrżały mi delikatnie.
- W każdym razie rozumiemy się dobrze z sir Percivalem Turnerem i bardzo by mnie 
zmartwiło, gdyby przysłał tu oficerów celnych.
- Jasne - skwitowałam, analizując w myślach na wpół zrozumiałe zdarzenia 
dzisiejszego poranka. Próbowałam ułożyć wszystko w spójną całość. - Ale dlaczego 
powiedziałeś Fergusowi, że ścigają cię celnicy?
- Ach! - Uśmiechnął się lekko, ujął mnie za ramię i odwrócił od ciała leżącego u 
naszych stóp. - Sir Percival musi zadowalać swoich przełożonych w Londynie i od 
czasu do 
czasu przejąć odpowiednią ilość kontrabandy. Więc my się staramy, żeby miał po 
temu 
sposobność. Wally i chłopcy przyprowadzili z wybrzeża dwa wozy: jeden najlepszej 
brandy, 
drugi pełen zepsutych beczek i sfermentowanego wina. Na wierzch wrzuciliśmy 
kilka 
antałków taniego sikacza, żeby zachować pozory. Dziś rano wprowadziliśmy do 
miasta wozy. 
Staraliśmy się specjalnie przyciągnąć uwagę oficera, który przejeżdżał obok z 
małym 
oddziałem dragonów. Pojechali za nami. Nieźle ich przegoniliśmy po krętych 
uliczkach, 
zanim postanowiłem zostawić Wally’ego z sikaczem, a sam zniknąć z towarem. Wally 
zeskoczył z wozu i uciekł, a ja przyjechałem tutaj tak szybko, jak tylko mogłem, 
„ścigany” 
przez trzech dragonów. Będzie dobrze wyglądało w raporcie, co? - Uśmiechnął się 
i 
zacytował: - „Przemytnicy uciekli pomimo wytężonego pościgu, ale dzielni 
żołnierze Jego 
Wysokości przejęli cały wóz alkoholu o wartości sześćdziesięciu funtów i 
dziesięciu 
szylingów”. Wyobrażasz sobie?
- Oczywiście - odparłam. - Więc to ty miałeś przybyć z towarem o dziesiątej? 
Pani 
Jeanne powiedziała...
- Tak - potwierdził. Zmarszczył brwi. - Miała otworzyć drzwi do piwnicy i 
przygotować rampę dokładnie o dziesiątej, żebyśmy nie tracili czasu na 
rozładunek. Cholernie 
się spóźniła. Musiałem zrobić dwie rundy wokół domu, żeby nie doprowadzić 
dragonów 
prosto pod wejście.
- Była mocno zdenerwowana - wytłumaczyłam. Nagle przypomniałam sobie o 
Potworze. Opowiedziałam Jamiemu o zabójstwie „Pod Zieloną Sową”. Skrzywił się i 
zrobił 
znak krzyża.
- Biedna dziewczyna - westchnął.
Wzdrygnęłam się lekko. Jamie objął mnie, z roztargnieniem pocałował w czoło i 
znów 
zerknął, ponownie spoglądając na okryte szalem ciało.
- No, na górze już pewnie nikogo nie ma. Niedługo stad wyjdziemy.
- To dobrze. - Płaszcz Jamiego okrywał mnie do kolan, ale nagie łydki owiewało 
mi 
zimne powietrze piwniczne. Miałam także nieprzyjemną świadomość, że pod 
płaszczem 
jestem naga. - Wrócimy do drukarni? - Nie chciałam korzystać z gościnności pani 
Jeanne 
dłużej, niż to konieczne.
- Może na trochę. Muszę się zastanowić - odparł z roztargnieniem Jamie i znów 
zmarszczył brwi w zamyśleniu. Wypuścił mnie z uścisku i zaczął spacerować po 
piwnicy, z 
wzrokiem wbitym w kamienie pod stopami.
- A co z Ianem? - spytałam.
Przez chwilę Jamie spoglądał na mnie bezmyślnie, ale szybko jego twarz się 
rozjaśniła.
- Och, zostawiłem go w karczmie na rynku. Wypytuje wszystkich wokoło. Muszę 
pamiętać, że mam się z nim później spotkać - wymamrotał, jakby notował sobie to 
w pamięci.
- A propos, spotkałam małego Iana - zakomunikowałam towarzyskim tonem.
Jamie spojrzał na mnie zdumiony.
- Przyszedł tutaj?
- Tak. Szukał cię jakieś pół godziny po tym, jak wyszedłeś.
- Dzięki Bogu! - Przejechał ręką po włosach. Wyglądał na rozbawionego i 
zmartwionego jednocześnie. - Będę miał duże kłopoty z wytłumaczeniem Ianowi, co 
jego syn 
porabia w burdelu.
- A wiesz co? - zapytałam zaciekawiona.
- Nie! Miał być, no... nieważne. Nie mam czasu teraz się o to martwić. - 
Ponownie 
zagłębił się w myślach. - Czy mały Ian powiedział, dokąd idzie? - spytał po 
chwili.
Potrząsnęłam głową i jeszcze szczelniej otuliłam się płaszczem. Jamie westchnął 
i 
znów zaczął wolno spacerować po piwnicy.
Usiadłam na przewróconej do góry dnem kadzi i przyglądałam się swojemu mężowi. 
Pomimo nieprzyjemnej atmosfery, byłam szczęśliwa, że znajduję się obok niego.
Poruszał się pewnym krokiem, z gracją żołnierza, który nigdy nie traci panowania 
nad 
własnym ciałem. Przy beczkach pracowało kilku mężczyzn w świetle pochodni. 
Światło 
migotało Jamiemu we włosach za każdym razem, gdy się obracał. Wtedy ruda 
czupryna 
przypominała tygrysie futro, z pasami złota i czerni.
Przeszył mnie lekki dreszcz, gdy zobaczyłam, jak Jamie uderza dwoma palcami 
prawej ręki o spodnie. Tysiąc razy widziałam ten ruch, który zawsze towarzyszył 
rozmyślaniom. Teraz miałam wrażenie, że czas, który upłynął od naszego 
rozstania, nie trwał 
dłużej niż doba.
Kiedy tak siedziałam rozmarzona, Jamie zatrzymał się i uśmiechnął do mnie.
- Rozgrzałaś się już, Angielko?
- Nie, ale to nie ma znaczenia. - Wstałam z kadzi, wsunęłam Jamiemu rękę pod 
ramię i 
też zaczęłam maszerować. - Robisz postępy w myśleniu?
Roześmiał się smutno.
- Nie. Myślę o kilku rzeczach naraz. Niestety, w większości przypadków nic nie 
mogę 
poradzić. Na przykład zastanawiam się, czy mały Ian jest teraz tam, gdzie 
powinien być.
Spojrzałam na niego zdziwiona.
- A gdzie powinien być?
- W drukarni - odparł Jamie. - A dziś rano miał się spotkać z Wallym.
- Chcesz powiedzieć, że okłamałeś Iana? Wiedziałaś, że chłopaka nie ma w domu?
Jamie podrapał się po nosie.
- O, tak. Obiecałem dzieciakowi, że nic nie powiem jego tacie, dopóki sam nie 
będzie 
miał okazji wszystkiego wyjaśnić. Chociaż nie sądzę, żeby jakiekolwiek 
wytłumaczenie 
uratowało mu tyłek - dodał.
Mały Ian przybył do Edynburga bez zgody rodziców. Jamie dość szybko odkrył to 
zaniedbanie, ale nie chciał odsyłać siostrzeńca samego do Lallybroch, a nie miał 
czasu, żeby 
odstawić go osobiście.
- Nie chodzi o to, żeby mały nie potrafił o siebie zadbać - wyjaśnił z 
rozbawieniem 
Jamie. - To bardzo zaradny chłopak. Po prostu... no, wiesz, wszystko się 
skomplikowało.
- A ja miałam w tym niemały udział, tak? - wtrąciłam kwaśno.
Roześmiał się na głos.
- Boże, masz rację, Angielko! Może właśnie dlatego tak lubię małego Iana. 
Przypomina mi ciebie.
- A mi przypomina ciebie - powiedziałam.
Jamie odchrząknął lekko.
- Jezu, Jenny mnie zabije, jak usłyszy, że jej dziecko znalazło się w domu 
rozpusty. 
Mam nadzieję, że szczeniak będzie trzymał język za zębami, gdy wróci do domu.
- A ja mam nadzieję, że wróci do domu - skomentowałam. Z trwogą pomyślałam o 
niespełna piętnastoletnim chłopcu, krążącym po Edynburgu pełnym prostytutek, 
celników, 
przemytników oraz innych przestępców. - Przynajmniej nie jest dziewczyną - 
dodałam. 
Wygląda na to, że Potwór nie interesuje się chłopcami.
- On nie, ale wielu tak - odparł głucho Jamie. - Jezu, ja chyba osiwieję przez 
ciebie i 
tego małego urwisa.
- O mnie nie musisz się martwić.
- Naprawdę? - Opuścił ręce i obrócił mnie ku sobie. - Zostawiam cię bezpieczną w 
łóżku, a niecałą godzinę później znajduję na dole w bieliźnie, ze zwłokami na 
kolanach! 
Teraz stoisz naga i piętnastu mężczyzn wokół zastanawia się, kim, do diabla, 
jesteś! Jak mam 
im to wyjaśnić, Angielko? No, powiedz! - Obiema dłońmi chwycił się za włosy. - 
Słodki 
Jezu! Za dwa dni muszę być na wybrzeżu, ale nie mogę cię zostawić w Edynburgu, 
gdzie 
Potwór zabawia się toporem, a połowa mężczyzn myśli, że jesteś prostytutką i... 
i... - Wstążka 
związująca kucyk gwałtownie pękła. Włosy opadły Jamiemu na twarz jak lwia 
grzywa. 
Roześmiałam się. Potężny Szkot wpatrywał się we mnie jeszcze przez chwilę z 
marsową 
miną, ale potem lekki uśmiech złagodził zmarszczone rysy. - Cóż, myślę, że sobie 
poradzę - 
skwitował zrezygnowany.
- Ja też tak uważam - potwierdziłam i wspięłam się na palce, żeby odgarnąć mu 
włosy 
za uszy. Jamie jak magnes natychmiast przywarł do mnie, pochylił głowę i 
ucałował moje 
usta.
- Zapomniałem - szepnął chwilą później.
- O czym? - Miał ciepłe plecy pomimo cienkiego ubioru.
- O wszystkim - szepnął z ustami ukrytymi w moich włosach. - O radości, o 
strachu. 
Tak, przede wszystkim o strachu. - Uniósł rękę i odgarnął mi lok z nosa. - Od 
bardzo dawna 
się nie bałem, Angielko - wyznał cicho. - Ale teraz się boję. Bo istnieje coś, 
co mogę stracić.
Odsunęłam się trochę i spojrzałam na Jamiego. Mocno objął mnie w pasie. Oczy 
miał 
ciemne jak bezdenna woda w półmroku. Nagle wyraz jego twarzy się zmienił.
- Chodź, Angielko. - Szybko pocałował mnie w czoło i wziął za ramię. - Powiem 
ludziom, że jesteś moją żoną. Reszta musi poczekać.
27
W płomieniach
Sukienka była przykrótka i zbyt obcisła w biuście, ale poza tym całkiem niezła.
- Skąd wiedziałeś, że Daphne nosi ten sam rozmiar? - zapytałam, jedząc zupę.
- Powiedziałem, że nie sypiam z dziewczynami - odparł ostrożnie Jamie. - Nie 
mówiłem, że na nie w ogóle nie patrzę. - Mrugnął do mnie jak wielka sowa. 
Wrodzony tik 
uniemożliwiał mu zamknięcie jednej powieki. Roześmiałam się.
- Ta sukienka wygląda dużo lepiej na tobie niż na Daphne. - Z zadowoleniem 
zmierzył 
mnie wzrokiem i skinął na służącą, która niosła tacę świeżych bułeczek.
W karczmie Moubraya trwała właśnie pora obiadowa. W przeciwieństwie do 
zadymionej atmosfery „Na Końcu Świata” i podobnych spelunek, lokal Moubraya był 
bardzo 
elegancki. Po zewnętrznych schodach wchodziło się na piętro, gdzie podawano 
obiady godne 
apetytów najbogatszych kupców Edynburga.
- Kim jesteś w tej chwili? - zapytałam. - Słyszałam, jak Jeanne mówi do ciebie 
„panie 
Fraserze”. Występujesz oficjalnie pod tym nazwiskiem?
Potrząsnął głową i przełamał bułkę na talerzem z zupą.
- Nie. Teraz nazywam się Sawney Malcolm, drukarz i wydawca.
- Sawney? To zdrobnienie od Aleksandra? Nie lepiej brzmiałoby Sandy? - 
Wpatrzyłam się w jego włosy. Były tak bardzo podobne do włosów Bree: gęste, 
lekko 
falujące, we wszystkich kolorach czerwieni, złota, miedzi, cynamonu, kasztanu, 
bursztynu i 
jasnej czerwieni.
Ogarnęła mnie nagle tęsknota za córką. Jednocześnie zapragnęłam zburzyć fryzurę 
Jamiego, zanurzyć palce w jego włosach, poczuć pod opuszkami twardość czaszki i 
delikatność pukli. Wciąż pamiętałam, jak łaskotały moje piersi w świetle 
poranka.
Mój oddech stał się krótszy, pochyliłam się więc nad potrawką z ostryg.
Jamie niczego nie dostrzegał. Dołożył sobie sporą ilość masła i potrząsnął 
głową.
- Sawney, tak mówią w górach Szkocji - poinformował. - Także na wyspach. Sandy 
możesz usłyszeć na nizinach albo od takiej ignorantki, jak Angielka. - Uniósł 
brew, 
uśmiechnął się do mnie i podniósł do ust łyżkę pełną gorącej, pożywnej strawy.
- Rozumiem - skwitowałam. - Większy chyba problem z tym, kim ja jestem?
Noga Jamiego otarła się o moją, gdy posłał mi uśmiech ponad brzegiem swojego 
kubka.
- Jesteś moją żoną, Angielko - powiedział ochryple. - Bez względu na to, kim ja 
jestem.
Na policzki wystąpił mi rumieniec zadowolenia, gdy ujrzałam w oczach Jamiego 
odbicie wspomnień ostatniej nocy. Koniuszki jego uszu lekko się zaróżowiły.
- Nie wydaje ci się, że dodali zbyt dużo pieprzu do tej potrawki? - zapytałam po 
przełknięciu kolejnej porcji. - Jesteś pewien, Jamie?
- Tak - odparł, ale natychmiast się poprawił. - Nie, nie przesadzili z pieprzem. 
Lubię 
ostre jedzenie. - Jego noga wciąż delikatnie poruszała się wzdłuż mojej.
- Aha, więc jestem panią Malcolm - powiedziałam, usiłując przyzwyczaić się do 
nowego nazwiska. Poczułam się, jak panna młoda. Odruchowo spojrzałam na srebrną 
obrączkę na serdecznym palcu prawej ręki.
Jamie dostrzegł moje spojrzenie i uniósł kubek w moim kierunku.
- Za panią Malcolm - wzniósł cicho toast.
Odstawił naczynie i ujął moją dłoń. Przeszyło mnie ciepło jego dużej ręki. 
Odniosłam 
wrażenie, że metalowy krążek rozgrzewa się pod wpływem dotyku Jamiego.
- Przyjmij tą obrączkę jako znak mojej miłości - powiedział z uśmiechem.
- I pozostanę ci wierna aż do śmierci - kontynuowałam, nie przejmując się tym, 
że 
ściągamy na siebie zainteresowane współbiesiadników.
Jamie przycisnął usta do grzbietu mojej dłoni, co sprawiło, że ciekawość 
otaczających 
nas osób zmieniła się w jawne zdumienie. Po drugiej stronie izby siedział 
duchowny. 
Powiedział coś do swoich znajomych. Mężczyźni odwrócili się w naszym kierunku. 
Jednym z 
towarzyszy duchownego był starszy mężczyzna, drugim - wielkie nieba! - pan 
Wallace, 
współpasażer mojej podróży z Inverness.
- Na górze są prywatne pokoje - wyszeptał Jamie, Jego niebieskie oczy błądziły 
po 
moich palcach. Natychmiast straciłam zainteresowanie panem Wallacem.
- Fascynujące - odparłam. - Nie skończyłeś jeść.
- Nic mnie nie obchodzi jedzenie.
- Idzie dziewczyna z piwem.
- Nic mnie nie obchodzi dziewczyna. - Delikatnie ugryzł mnie w dłoń. Lekko 
podskoczyłam na krześle.
- Ludzie patrzą.
- A niech się gapią.
Jego język czule przesunął się między moimi palcami.
- Idzie do nas ktoś w zielonym płaszczu.
- Nic mnie nie obchodzi... - zaczął Jamie, ale w tym momencie cień drugiego 
mężczyzny padł na nasz stół
- Dzień dobry - powiedział nieznajomy, kłaniając się uprzejmie. - Nie 
przeszkadzam?
- Owszem, przeszkadza pan - powiedział Jamie. Wyprostował się, ale wciąż trzymał 
moją dłoń. Zmierzył przybysza chłodnym spojrzeniem. - Chyba się nie znamy?
Dżentelmen, Anglik w wieku około trzydziestu trzech lat, elegancko ubrany, znów 
się 
ukłonił, wcale nie onieśmielony wyraźnym brakiem gościnności.
- Jeszcze nie miałem przyjemności pana poznać, sir - powiedział z szacunkiem. - 
Jednak mój pan prosił, żebym przekazał pozdrowienia i zapytał, czy nie 
zechciałby pan razem 
z... towarzyszką wypić z nim kieliszka wina.
Minimalna przerwa, jaką zrobił przed słowem „towarzyszka”, była ledwie 
dostrzegalna. Jamie jednak ją wychwycił. Mocno przymrużył oczy.
- Moja... żona i ja - powiedział z identyczną przerwą przed słowem „żona” - 
jesteśmy 
zajęci w tej chwili. Jeśli twój pan chce ze mną rozmawiać...
- To sir Percival Turner mnie przysyła - dodał szybko mężczyzna. Prawdopodobnie 
piastował stanowisko sekretarza. Nie mógł się powstrzymać, by nie mrugnąć 
znacząco przy 
wymawianiu magicznego nazwiska przełożonego.
- Naprawdę? - odparł sucho Jamie. - Z całym szacunkiem dla sir Percivala, teraz 
nie 
mam czasu. Bardzo mi przykro. - Ukłonił się z wyrafinowaną grzecznością i 
odwrócił od 
sekretarza. Dżentelmen postał jeszcze przez chwilę z lekko otwartą buzią, potem 
obrócił się 
na pięcie i odszedł między stolikami w kierunku drzwi na drugim końcu sali. - Na 
czym 
stanąłem? - zapytał Jamie. - Ach, tak. Nic mnie nie obchodzi mężczyzna w 
zielonym 
płaszczu. A wracając do prywatnych pokoi...
- Jak zamierzasz wytłumaczyć mnie przed ludźmi? - zapytałam.
Uniósł brew.
- Co wytłumaczyć? - Zmierzył mnie wzrokiem. - Dlaczego miałbym kogoś za ciebie 
przepraszać? Niczego ci nie brakuje, nie jesteś garbata, kulawa, bezzębna...
- Wiesz, o co mi chodzi - przerwałam i kopnęłam go lekko pod stołem. Kobieta 
siedząca pod ścianą z dezaprobatą wskazała nas swojemu towarzyszowi. 
Uśmiechnęłam się 
do nich nonszalancko.
- Oczywiście - odparł z uśmiechem. - Ale do tej pory nie miałem okazji się nad 
tym 
zastanowić. Może powiem po prostu...
- A więc, przyjacielu, jesteś żonaty! Niesamowita wiadomość! Moje gratulacje! 
Może 
będę pierwszym, który złoży powinszowania i najlepsze życzenia twojej żonie?
Niski, starszy pan w schludnej peruce, ciężko oparty na lasce ze złotą główką, 
uśmiechał się do nas radośnie. Był to mężczyzna, który wcześniej siedział z 
panem Wallacem 
i duchownym.
- Z pewnością mi wybaczysz, że wysłałem Johnsona, żeby cię do nas sprowadzić - 
powiedział z dezaprobatą. - Wiesz, to moje przeklęte kalectwo nie pozwala mi 
szybko się 
poruszać.
Jamie wstał i uprzejmie podsunął mężczyźnie krzesło.
- Przyłączy się pan do nas, sir Percivalu? - zapytał.
- Och, nie, naprawdę nie! Nie wolno mi zakłócać chwil szczęścia, mój drogi. 
Możesz, 
nie miałem pojęcia... - Wciąż wdzięcznie protestując, usiadł na krześle i 
wyciągnął nogi pod 
stołem. - Cierpię na artretyzm - zwierzył mi się. Przysunął się tak blisko, że 
poprzez jego 
perfumy czułam zapach starczego oddechu.
Nie wygląda na przekupnego, pomyślałam, wstrzymując oddech. Ale pozory mylą, 
sama przed paroma godzinami zostałam wzięta za prostytutkę.
Jamie zamówił więcej wina i łaskawie wysłuchiwał sir Percivala.
- Dobrze się złożyło, że spotkałem cię tutaj, przyjacielu - powiedział starszy 
mężczyzna, przerywając w końcu potok komplementów. Położył małą, wypielęgnowaną 
dłoń 
na ramieniu Jamiego. - Mam ci coś do powiedzenia. Wysłałem nawet wiadomość do 
drukarni, 
ale mój posłaniec nikogo tam nie zastał.
- Tak? - Jamie pytająco uniósł brwi.
- Zdaje się, że parę tygodni temu opowiadałeś, że wybierasz się na północ w 
interesach - kontynuował sir Percival. - Sprawy związane z prasą czy innego 
rodzaju? - 
Mężczyzna miał duże, szczere niebieskie oczy i miłą powierzchowność, wciąż 
przystojną 
pomimo upływu lat.
- Zaprosił mnie pan McLeod z Perth, żebym obejrzał nowe czcionki - odparł 
kurtuazyjnie Jamie.
- Właśnie. - Sir Percival wyjął z kieszeni pudełko tabaki, emaliowany drobiazg w 
kolorach zieleni i złota, z cherubinkami na wierzchu. - Naprawdę nie doradzałbym 
teraz 
podróży na północ - powiedział, koncentrując się na zawartości tabakierki. - O 
tej porze roku 
pogoda często nie dopisuje. Zapewne nie odpowiadałaby pani Malcolm. - Uśmiechnął 
się do 
mnie jak wiekowy anioł, zażył sporą krztynę tabaki i zamilkł, trzymając 
chusteczkę w 
pogotowiu.
Jamie spokojnie sączył wino.
- Jestem panu wdzięczny za radę, sir Percivalu - powiedział. - Dostał pan 
wiadomość 
od swoich agentów o ostatnich buntach na północy?
Sir Percival kichnął krótko i cicho jak zmarznięta mysz. W ogóle przypomina 
białą 
myszkę, pomyślałam, patrząc jak w wyrafinowany sposób drapie się po ostrym, 
zaróżowionym nosie.
- Właśnie - powtórzył. Odłożył chusteczkę i zamrugał przyjaźnie do Jamiego. - 
Jako 
przyjaciel, któremu szczególnie leży na sercu twoje dobro, naprawdę doradzałbym 
nie ruszać 
się z Edynburga. Mimo wszystko - dodał, kierując serdeczność w moją stronę - czy 
nie ma 
pani ochoty zostać w domu? A teraz, moi drodzy, już sobie pójdę. Nie będę dłużej 
wam 
przeszkadzał we wspólnym posiłku.
Z niewielką pomocą usłużnego Johnsona sir Percival pokuśtykał na swoje miejsce, 
stukając laską o złotej główce.
- Wygląda na miłego, starszego pana - zauważyłam po dłuższej chwili.
Jamie chrząknął.
- Jest zepsuty jak deska przeżarta przez korniki - skomentował i dopił wino ze 
szklanki. - Pomyślałabyś, że szatan powinien ostrzec człowieka, który już stoi 
nad grobem - 
mówił dalej w zamyśleniu, spoglądając na staruszka pogrążonego w rozmowie u 
szczytu 
schodów.
- Wydaje mi się, że jest podobny do innych ludzi - odparłam cynicznie. - 
Większość 
uważa, że będzie żyć wiecznie.
Jamie roześmiał się, odzyskując humor.
- To prawda - powiedział. Pchnął ku mnie szklankę z winem. - Przy tobie ja też 
tak 
uważam, Angeliko. Wypij, mo nighean donn, i chodźmy na górę.
- Post cointum omne animalium triste est - zacytowałam z zamkniętymi oczyma.
Nie uzyskałam odpowiedzi od ciepłego ciężaru, spoczywającego na mojej piersi. 
Dobiegł mnie tylko spokojny oddech. Po chwili jednak poczułam coś w rodzaju 
podziemnych 
wibracji, które zinterpretowałam jako rozbawienie.
- To bardzo szczególne uczucie, Angielko - powiedział sennie Jamie. - Mam 
nadzieję, 
że go nie podzielasz?
- Nie. - Odgarnęłam wilgotne włosy z jego czoła. Obrócił twarz na drugi policzek 
z 
cichym jękiem zadowolenia.
Prywatne pokoje Moubraya pozostawiały sporo do życzenia, jeśli chodzi o potrzeby 
zakochanych. Przynajmniej sofa dostarczała tyle powierzchni horyzontalnej, ile 
trzeba, jeśli 
umiejętnie się ją wykorzystało. Nadal mogłam kochać się z pasją, ale czułam się 
już za stara 
na uprawianie seksu na podłodze.
- Nie wiem, kto to powiedział. Chyba jakiś starożytny filozof. Ten tekst 
znalazłam w 
jednej z książek medycznych, w rozdziale o układzie rozrodczym człowieka.
Wibracjom zaczął towarzyszyć głośny chichot.
- Widzę, że umiesz zastosować swoją wiedzę w odpowiednich momentach, Angielko - 
powiedział. Powoli wsunął dłoń pode mnie i ułożył ją na moich pośladkach. 
Westchnął z 
zadowoleniem. - Nie pamiętam, kiedy czułem się mniej triste - szepnął.
- Ani ja - odparłam, rysując palcem przedziałek, który zrobił mu się na środku 
głowy. 
- Dlatego właśnie przypomniałam sobie to zdanie. Zastanawiam się, co 
doprowadziło 
starożytnego filozofa do tej konkluzji.
- To pewnie zależało od rodzaju animalae, z jakim miał do czynienia - zauważył 
Jamie. - Może po prostu nigdy nie przeżył tego, co my, chociaż musiał 
wielokrotnie 
próbować, skoro wygłosił tak uogólnioną sentencję.
Ścisnął mocniej moje pośladki, gdy gwałtownie zatrzęsłam się ze śmiechu.
- Jednak z drugiej strony psy w czasie kopulacji często przypominają owce - 
kontynuował.
- A jak wtedy wyglądają owce?
- No, owca wygląda nadal jak owca. Nie ma zresztą większego wyboru.
- Tak? A baran?
- Och, bardzo lubieżnie. Wywala język, przewraca oczami i wydaje okropne 
dźwięki. 
Zresztą jak większość samców. - Na skórze ramienia poczułam, że usta mu się 
rozchylają w 
uśmiechu. Znów ścisnął moje pośladki. Pociągnęłam go lekko za ucho.
- Nie zauważyłam, żeby ci zwisał język.
- Pewnie, bo miałaś zamknięte oczy.
- Nie słyszałam też żadnych okropnych dźwięków.
- Po prostu w kulminacyjnym momencie nie przyszło mi do głowy nic odpowiedniego 
- przyznał. - Postaram się bardziej następnym razem.
Roześmieliśmy się oboje jednocześnie, ale po chwili zamilkliśmy, wsłuchani we 
własne oddechy.
- Jamie - powiedziałam w końcu cicho, głaszcząc go po głowie. - Nigdy nie byłam 
tak 
szczęśliwa.
Ostrożnie przeniósł ciężar swojego ciała na bok. Podparł się na ręku i spojrzał 
mi 
prosto w twarz.
- Ani ja, moja Angielko - szepnął i pocałował mnie bardzo delikatnie, ale 
energicznie. 
- To nie był tylko seks - powiedział i odsunął się ode mnie na kilka 
centymetrów. Jego 
łagodne, niebieskie oczy wpatrywały się we mnie badawczo.
- Nie. - Dotknęłam jego policzka. - Nie tylko.
- Fakt, że znowu jesteś ze mną, że mogę z tobą szczerze rozmawiać, nie ukrywać 
myśli... Boże, Angielko - szepnął. - Ogarnia mnie pożądanie, nie potrafię 
utrzymać rąk z dala 
od ciebie i... w ogóle... - dodał nieporadnie. - Ale uważałbym to wszystko za 
nieistotne, 
gdybym nie mógł odkryć przed tobą serca.
- Byłam taka samotna bez ciebie. Taka samotna.
- Ja też - przyznał. Spuścił wzrok, długie rzęsy przysłoniły mu oczy. Przez 
chwilę się 
wahał. - Nie będę udawał, że żyłem jak zakonnik - powiedział spokojnie. - Kiedy 
musiałem... 
kiedy czułem, że muszę albo zwariuję...
Położyłam palce na jego ustach.
- Ze mną było tak samo - powiedziałam. - Frank...
Teraz dłoń Jamiego delikatnie zakryła mi buzię. W milczeniu patrzyliśmy na 
siebie, aż 
poczułam, że pod moimi palcami rośnie jego uśmiech. Odsunęłam rękę.
- To nieistotne - odezwał się po chwili.
- Tak, to nie ma znaczenia - potwierdziłam. - Przesunęłam palcem po linii jego 
warg. - 
Więc odkryj przede mną serce - szepnęłam. - Jeśli nadszedł na to czas.
Spojrzał przez okno, żeby ocenić czas po natężeniu światła. Mieliśmy spotkać się 
z 
Ianem o piątej w drukarni.
- Mamy jeszcze dwie godziny - stwierdził i stoczył się ze mnie wolno. - Ubierz 
się, 
każę przynieść wino i ciastka.
Zabrzmiało to cudownie. Odkąd odnalazłam Jamiego, apetyt bardzo mi dopisywał. 
Usiadłam i zaczęłam zbierać z podłogi porozrzucane ubrania.
- Trochę mi wstyd - zauważył Jamie, wsuwając długie i zgrabne stopy w skarpetki.
- Dlaczego?
- No, ja siedzę sobie tutaj - w raju, a Ian szuka syna.
- Martwisz się o małego Iana? - zapytałam, sznurując sobie gorset.
Zmarszczył lekko czoło.
- Nie tyle się martwię o chłopca, ile obawiam, że może się nie pojawić przed 
jutrem.
- A co ma się stać jurto? - Nagle przypominałam sobie spotkanie z sir Percivalem 
Turnerem. - Och, twoja podróż na północ. Chciałeś wyruszyć jutro?
Skinął głową.
- Tak, mam spotkanie z Mulli Cove. Po zachodzie słońca przybędzie z Francji 
ładunek 
z winem i materiałami.
- Sir Percival ostrzegał, żebyś nie jechał na to spotkanie?
- Tak mi się wydaje. Nie wiem, o co chodzi, ale się dowiem. Możliwe, że w 
dystrykcie 
przebywa naczelny inspektor. - Wzruszył ramionami i zawiązał ostatnią kokardę.
Splótł ręce pod kolanami. Palce lewej dłoni ścisnęły mu się w pięść, gotowe do 
walki. 
Palce prawej ręki zgięły się dużo wolniej - środkowy palec był skrzywiony i 
przez dłuższą 
chwilę nie chciał się poruszyć. Czwarty palec w ogóle się nie zgiął. Sterczał 
prosty, 
przytrzymując przy sobie pod dziwnym kątem mały palec.
Jamie spojrzał na mnie z uśmiechem.
- Przypominasz sobie tę noc, gdy uratowałaś moją głowę?
- Czasami, w najgorszych momentach. - Pomimo wszystkich przeciwności udało mi 
się wtedy uratować Jamiego z więzienia w Wenworth i od kary śmierci, ale nie 
wystarczająco 
szybko, by zapobiec okrutnym torturom, którym poddał go Czarny Jack Randall.
Położyłam prawą dłoń Jamiego na swoim kolanie. Dotykałam każdego palca. 
Ciągnęłam je po kolei, żeby wyprostować stawy.
- To była moja pierwsza operacja ortopedyczna - powiedziałam z przekąsem.
- Wykonałaś ich wiele od tamtego czasu? - Spojrzał na mnie zaciekawiony.
- Tak, kilka. Jestem chirurgiem. Ale w moich czasach chirurdzy nie wyrywają 
zębów 
ani nie upuszczają krwi - dodałam pospiesznie. - Działają na wszystkich polach 
medycyny, 
choć wykonują specjalne czynności.
- Jesteś specjalna? Tak, zawsze byłaś - powiedział z uśmiechem. Jego ułomne 
palce 
wsunęły się w moją dłoń. Kciuk zaczął pieścić knykcie. - A co takiego 
specjalnego robi 
chirurg?
Zmarszczyłam brwi, szukając odpowiedniego wyrażenia.
- No, jak ci to najlepiej wytłumaczyć...? Stara się wyleczyć za pomocą... noża.
Skrzywił się mocno.
- Niemiłe zajęcie, ale pasuje do ciebie, Angielko.
- Naprawdę? - zapytałam zaskoczona.
Skinął głową. Przyglądał mi się tak uważnie, że zaczęłam się zastanawiać, jak 
wyglądam, zarumieniona od seksu, z mocno potarganymi włosami.
- Jesteś piękna, Angielko - powiedział. Znów się uśmiechnął, gdy sięgnęłam ręką, 
żeby przygładzić niesforne loki. Złapał moją dłoń i pocałował delikatnie. - 
Zostaw swoje 
włosy w spokoju. Tak... - mówił dalej. - Myślę, że nóż świetnie do ciebie 
pasuje. - Przesunął 
palcem po linii moich ust. Czuły dotyk załaskotał mnie lekko. - Sama jesteś jak 
hartowana 
stal... o okrutnym, ostrym brzegu. Właśnie taką cię widzę.
- Okrutną? - zapytałam ze zdumieniem.
- Nie chciałem przez to powiedzieć, że bezlitosną - zapewnił. Utkwił we mnie 
uważne 
i zaciekawione oczy. Uśmiech wypłynął mu na usta. - Absolutnie nie. Ale w razie 
potrzeby 
potrafisz być niesamowicie silna, Angielko.
Uśmiechnęłam się trochę krzywo.
- Masz rację - przyznałam.
- Już wcześniej widziałem to w tobie. - Jego głos złagodniał, a uchwyt na mojej 
dłoni 
wzmocnił się. - Wydaje mi się, że z wiekiem nabrałaś jeszcze więcej wewnętrznej 
siły. Często 
jej potrzebowałaś od naszego rozstania, prawda?
Nagle zdałam sobie sprawę, dlaczego Jamie tak jasno dostrzegał rzeczy, których 
Frank 
nigdy nie zauważał.
- Ty także taki jesteś - odparłam. - I też często musiałaś być bardzo silny. - 
Nieświadomie opuszkami dotknęłam brzydkiej, poszarpanej blizny, która biegła po 
jego 
środkowym palcu.
Skinął głową.
- Nieraz zastanawiałem się, czy nie powinienem porzucić służby i odłożyć broni w 
bezpieczne miejsce - powiedział tak cicho, że ledwie mogłam dosłyszeć. - Znałem 
wielu 
mężczyzn, którzy tak zrobili i ich stal stępiła się. Ciągle stawiałem sobie 
pytanie, czy wciąż 
jestem panem własnej duszy, czy też stałem się niewolnikiem szpady. Rozmyślałem, 
czy nie 
wyciągałem broni zbyt często i czy nie spędziłem zbyt dużo czasu na walce - 
mówił dalej, 
patrząc na nasze splecione dłonie. - Bałem się, że już nie zdołam normalnie żyć 
z ludźmi...
Z trudem powstrzymywałam się od robienia uwag. Zagryzłam wargi. Jamie to 
zauważył i uśmiechnął się krzywo.
- Nie podejrzewałem, że jeszcze będę się śmiał w łóżku jakiejś kobiety, Angielko 
- 
przyznał. - Że w ogóle kiedyś przyjdę do kobiety... chyba że jako bestia, 
oślepiona potrzebą. - 
W głosie zabrzmiała mu nutka zgorzknienia.
Uniosłam ciężką, dużą rękę i pocałowałam w małą bliznę na jej grzbiecie.
- Nie mogę sobie wyobrazić ciebie jako bestii - wtrąciłam, trochę żartobliwie.
- Wiem, Angielko - odparł zupełnie poważnie. - I to właśnie daje mi nadzieję, że 
może 
jeszcze... - Przerwał. Wpatrywał się we mnie intensywnie. - Ty masz siłę i 
czystą duszę, więc 
może jeszcze moją uda się uratować.
Nie wiedziałam, co powiedzieć, więc przez chwilę milczałam. Delikatnie pieściłam 
palcami twarde knykcie. To była ręka wojownika, ale on sam nie był już 
wojownikiem.
Odwróciłam jego dłoń wnętrzem do góry. Powoli przesuwałam palcem po głębokich 
liniach, wybrzuszeniach, po małej literce „C”, tuż u nasady kciuka.
- Znałam kiedyś starą kobietę ze szkockich gór, która twierdziła, że z linii na 
dłoni nie 
możesz wyczytać przyszłości, bo one odbijają przeszłość.
- Czy to prawda? - Lekko zgiął palce, ale dłoń pozostała otwarta i nieruchoma.
- Nie wiem. Mówiła, że rodzisz się z liniami na dłoni, ale później ich wygląd 
się 
zmienia w zależności od tego, co robisz i kim jesteś. - Nie znałam się na 
chiromancji, ale 
dostrzegłam jedną bardzo głęboką linię. Biegła od nadgarstka aż do środka dłoni. 
Rozszczepiała się w kilku miejscach. - Myślę, że to może być tak zwana linia 
życia - 
powiedziałam. - Widzisz te wszystkie rozwidlenia? Pewnie oznaczają, że 
parokrotnie 
zmieniałeś swoje życie, dokonywałeś wielu wyborów.
Prychnął lekko, raczej z rozbawienia niż z drwiny.
- Ach, tak? To łatwo zgadnąć. - Wbił wzrok w swoją dłoń i pochylił się nad moim 
kolanem. - Podejrzewam, że pierwsze rozwidlenie wskazuje moment, w którym 
spotkałem 
Jacka Randalla, drugie: nasz ślub. Widzisz, są tak blisko siebie.
- Tak. - Powoli przesunęłam palcem wzdłuż linii, delikatnie go łaskocząc. Mocne 
palce zadrżały lekko. - Możliwe, że następne dotyczy Culloden.
- Mhm. - Najwyraźniej nie miał ochoty rozmawiać o tamtych czasach. Przyłożył do 
dłoni palec drugiej ręki. - To upamiętnia moje uwięzienie, następne: uwolnienie, 
kolejne: 
przybycie do Edynburga.
- I fakt, że zostałeś drukarzem - przerwałam. Zmarszczyłam brwi i popatrzyłam na 
Jamiego. - Jak, do licha, wpadłeś na to, żeby zająć się drukowaniem? To ostatnia 
rzecz, o 
której pomyślałabym, że mógłbyś robić.
Jamie rozchylił usta w uśmiechu.
- No, to był... przypadek.
Na początku szukał jedynie zajęcia, będącego dobry kamuflażem dla przemytu. 
Potem 
znaczną część pieniędzy z ostatniego udanego przedsięwzięcia postanowił 
zainwestować w 
działalność, której funkcjonowanie wymagałoby posiadania dużej liczby wozów oraz 
koni, a 
także dyskretnych pomieszczeń do czasowego przechowywania towaru.
Zrezygnował z pomysłu założenia przedsiębiorstwa przewozowego, ponieważ 
prowadzenie takiego interesu wiązało się z baczniejszą kontrolą ze strony 
organów celnych. 
Wykluczył też otwarcie tawerny albo karczmy. Dzięki nim mógłby stale odbierać 
dostawy, 
ale poborcy podatkowi i oficerowie celni czepiali się szynkarzy jak pchły psiego 
ogona.
- Wpadłem na pomysł z drukarnią pewnego razu, gdy udałem się tam, żeby mi 
wydrukowali notatki - wyjaśnił. - Czekając, aż ułożą je w ustalonym przeze mnie 
porządku, 
zobaczyłem wóz wjeżdżający na posesję, wyładowany skrzynkami papieru i beczkami 
z 
alkoholem do atramentu w proszku. Pomyślałem sobie: Boże, to jest to! Celnik 
nigdy nie 
zajrzy do takiego ładunku.
Dopiero gdy zakupił sklep na dziedzińcu Carfax, zatrudnił Geordiego do obsługi 
prasy 
i zaczął przyjmować zamówienia na plakaty, pamflety oraz książki, dostrzegł inne 
możliwości 
dla swojego nowego przedsiębiorstwa.
- Nazywał się Tom Gage - tłumaczył z coraz większym entuzjazmem. Gwałtownie 
gestykulował, co rusz wsadzając dłonie we włosy. - Przyszedł złożyć małe 
zamówienie, w 
sumie nic ważnego, ale długo stał przy ladzie. Omawiał ze mną wszystkie 
szczegóły, chociaż 
od razu musiał się zorientować, że mam mniejsze pojęcie o drukarstwie niż on 
sam.
Uśmiechnął się do mnie krzywo.
- Niewiele wiedziałem o drukowaniu, Angielko, ale znałem się na ludziach.
Było oczywiste, że Gage bada poglądy Aleksandra Malcolma. Z lekkiego szkockiego 
akcentu wywnioskował, skąd pochodzi Jamie. Delikatnie go podpuszczał, 
wymieniając 
nazwiska różnych wspólnych znajomych, którym głoszenie poparcia dla jakobitów 
przyczyniło problemów po buncie. Umiejętnie kierował rozmową, jakby chciał 
podejść 
zwierzynę. Aż w końcu rozbawiony Jamie kazał mu przynieść własny tekst do 
wydrukowania. Obiecał, że nie dowie się o tym nikt z królewskich ludzi.
- I on ci zaufał - powiedziałam bez cienia wątpliwości. Jedynym człowiekiem, 
który 
nie zaufał Jamiemu Fraserowi, był Karol Stuart.
- Tak. - W ten sposób zaczął się ich związek, początkowo oparty ściśle na 
interesach, 
ale z czasem też na przyjaźni. Jamie publikował wszystkie materiały małej grupy 
radykalnych 
pisarzy politycznych Gage’a - od oficjalnych artykułów do anonimowych ulotek 
oraz 
pamfletów, za które autorzy mogli być w trybie doraźnym skazani na więzienie 
albo nawet 
powieszeni. - Po skończonej pracy szliśmy razem do karczmy pogadać. Poznałem 
kilku 
przyjaciół Toma. W końcu Gage poprosił, żebym sam coś napisał. Parsknęłem 
śmiechem. 
Stwierdziłem, że zanim własnoręcznie napiszę cokolwiek, co się będzie nadawało 
do 
przeczytania, wszyscy pomrzemy. I to ze starości, a nie przez powieszenie. Tak 
sobie 
rozmawialiśmy przy prasie, a ja zupełnie bezmyślnie układałem czcionki lewą 
ręką. Spojrzał 
na mnie i nagle zaczął się śmiać. Wskazał na tackę i na moją dłoń. Śmiał się tak 
bardzo, że 
musiał usiąść na podłodze, by nie stracić równowagi.
Jamie wyciągnął przed siebie ręce, wyginając dłonie w różne strony i 
przyglądając się 
im beznamiętnie. Jedną zwinął w pięść i powoli uniósł do twarzy, napinając 
mięśnie ramienia.
- Jestem dość krzepki - powiedział. - Jeśli szczęście dopisze, to może zachowam 
taką 
kondycję jeszcze przez parę ładnych lat, ale nie na zawsze, Angielko. Wiele razy 
walczyłem 
na szpady albo sztylety, ale przychodzi dzień, kiedy siły zawodzą. - Potrząsnął 
głową i sięgnął 
po płaszcz. - Tom Gage przypomniał mi o tym tamtego dnia - wyznał.
Jamie włożył mi w dłoń coś, co wyjął z kieszeni płaszcza. Były to małe, zimne, 
twarde 
i ciężkie obłe kawałki ołowiu. Nie musiałam wyczuwać wygrawerowanych kształtów, 
żeby 
wiedzieć, jakie to litery.
- Q,E,D - powiedziałam.
- Anglicy odebrali mi szpadę i sztylet - szepnął. Palcem dotknął leżących w 
mojej 
dłoni czcionek. - Ale Tom Gage znów dał mi broń i nie mam zamiaru jej odłożyć.
Za piętnaście piąta szliśmy pod ramię w dół wybrukowanym zboczem Królewskiej 
Mili. Promienieliśmy szczęściem po zjedzeniu kilku misek dobrze opieprzonej 
potrawki z 
ostryg, którą posilaliśmy się w przerwach między naszymi „prywatnymi rozmowami”.
Miasto wokół jaśniało, jakby dzieliło naszą radość. Nad Edynburgiem wisiała 
mgła. 
Wkrótce mogła znów przemienić się w deszcz, ale na razie światło zachodzącego 
słońca 
błyskało między chmurami złotem, różem i czerwienią. Odbijało się w ulicznych 
kałużach tak 
jasno, że szarość budynków złagodniała i nabrała kolorów słońca. Promieniste 
blaski biły z 
moich gorących policzków i migotały w oczach Jamiego za każdym razem, gdy na 
mnie 
spoglądał.
Płynęłam w dół ulicy tak zaabsorbowana myślami, że dopiero po kilku minutach 
zauważyłam, iż coś jest nie w porządku. W pewnym momencie jakiś mężczyzna, 
najwidoczniej zniecierpliwiony naszym wolnym krokiem, energicznie nas wyprzedził 
i 
znieruchomiał tuż przede mną tak gwałtownie, że aż się potknęłam na nierównym 
bruku, 
gubiąc but.
Mężczyzna uniósł głowę, przez chwilą wpatrywał się w niebo, potem ruszył dalej. 
Nie 
biegł, ale szedł najszybciej, jak tylko mógł.
- O co mu chodzi? - zapytałam, zakładając but. Nagle zauważyłam, że ludzie wokół 
nas zatrzymują się, patrzą w górę i zaczynają pędzić w dół ulicy. - Jak myślisz, 
co...? - 
Urwałam. Zauważyłam, że Jamie też stoi z wysoko zadartą głową. Podniosłam oczy. 
Momentalnie dostrzegłam, że czerwone światło między chmurami było dużo 
silniejsze niż 
zwykła poświata zachodzącego słońca. Poza tym poruszało się w dziwny sposób.
- Pożar - rzucił krótko Jamie. Boże, to chyba na uliczce Leith!
W tej samej chwili podniósł się krzyk. „Pożar!”, i jakby to oficjalne 
stwierdzenie 
pozwalało nareszcie biec, wszyscy spieszący w dół rzucili się pędem przed siebie 
jak stado 
flamingów.
Kilka bardziej przytomnych osób biegło w górę.
Jamie pociągnął mnie za sobą. Śmiesznie skakałam na jednej nodze, więc szybko 
zrzuciłam drugi but. Gnałam co sił, ślizgając się i potykając na mokrym, zimnym 
bruku.
Pożar wybuchł nie na uliczce Leith, ale obok - na dziedzińcu Carfax. Tłum gapiów 
zapychał przejście. Ludzie krzyczeli do siebie różne nieskładne pytania i 
wspinali się na palce 
lub wyciągali głowy, żeby jak najwięcej zobaczyć. W wilgotnym powietrzu unosił 
się ostry 
zapach dymu. Kiedy podeszłam bliżej, w twarz uderzył mnie gorący powiew.
Jamie bez wahania rzucił się w tłum i siłą torował sobie drogę. Przeciskałam się 
tuż za 
jego plecami, zanim fala zdołała się zamknąć. Musiałam mocno rozpychać się 
łokciami.
W końcu przedarliśmy się do pierwszego rzędu. Teraz zobaczyłam wszystko aż 
nazbyt dokładnie. Gęste chmury szarego dymu wydobywały się z obu dolnych okien 
drukarni. Słyszałam szepczące trzaski, zupełnie jakby ogień rozmawiał sam ze 
sobą.
- Moja prasa! - Z bolesnym okrzykiem Jamie wskoczył na schody i kopnięciem 
otworzył drzwi. Tuman dymu natychmiast buchnął z otwartego pomieszczenia i 
pochłonął 
Jamiego jak zgłodniała bestia. Na sekundę go dostrzegłam. Zatoczył się pod 
wpływem czadu, 
padł na kolana i wczołgał do budynku.
Kilku mężczyzn, zainspirowanych jego przykładem, wbiegło na schodki i również 
zniknęło w zadymionym wnętrzu. Nagrzana spódnica parzyła mnie w nogi. 
Zastanawiałam 
się, jak ci mężczyźni w ogóle mogą wytrzymać tam w środku.
Nowa fala okrzyków za moimi plecami zapowiadała przybycie straży miejskiej 
uzbrojonej w wiadra. Strażnicy natychmiast zrzucili z siebie czerwone płaszcze i 
rozpoczęli 
atak na ogień. Rozbili okna, żeby wlewać przez nie wodę. Tłum narastał. Z 
górnych pięter 
okolicznych budynków z hałasem zbiegały całe rodziny. Matki pospiesznie 
prowadziły w 
bezpieczne miejsce stada podekscytowanych dzieci.
Nie bardzo wierzyłam, żeby wysiłki strażaków przyniosły jakieś efekty wobec tak 
zaawansowanego pożaru. Chodziłam w tę i z powrotem, nadaremnie usiłując zajrzeć 
do 
środka drukarni. Nagle mężczyzna zajmujący pierwszą pozycję w szeregu podających 
sobie 
wiadra strażaków wydał z siebie okrzyk zgrozy i gwałtownie się cofnął. W 
ostatnim 
momencie uniknął zderzenia z tacą pełną ołowianych czcionek, która wyleciała 
przez rozbite 
okno i z hukiem upadła na bruk.
Trzech urwisów przedarło się przez tłum. Chłopcy rzucili się na rozsypane 
czcionki, 
ale natychmiast zostali brutalnie wciągnięci z powrotem przez oburzonych 
sąsiadów. Otyła 
dama w chustce i fartuchu przepchnęła się do przodu. Z narażeniem zdrowia, jeśli 
nie życia, 
stanęła na straży tacy jak kwoka na grzędzie. Po chwili zaczęła zbierać kawałki 
ołowiu.
Zanim zdążyła wydłubać z różnych kątów wszystkie czcionki, z obu okien znów 
posypał się grad przedmiotów: kolejne tace, wałki prasowe, poduszki do tuszu, 
butelki 
atramentu, które rozbijały się na chodniku. Czarne strugi spływały wraz z wodą 
rozlaną przez 
strażaków.
Ogień podsycany przeciągiem zmienił gamę wydawanych odgłosów z szeptu na 
potworny, pełen zadowolenia ryk. Dowódca straży miejskiej musiał przerwać Ianie 
wody. 
Krzyknął coś do swoich ludzi, zakrył nos wilgotną chustką, pochylił się i razem 
z sześcioma 
towarzyszami wbiegł do budynku.
Szereg strażaków szybko został uzupełniony. Wiadra pełne wody podawano sobie z 
ręki do ręki od najbliższej pompy, która znajdowała się za rogiem. Podnieceni 
chłopcy 
chwytali u stóp schodów puste kubły i biegli z nimi z powrotem do pompy. 
Edynburg był 
miastem zbudowanym z kamienia, ale przy takiej ilości stłoczonych przy sobie 
domów, 
wszystkich wyposażonych w paleniska i kominy, pożary wybuchały z dużą 
częstotliwością.
Poruszenie za moimi plecami zasygnalizowało spóźnione przybycie cysterny 
strażackiej. Fale ludzi rozstąpiły się jak Morze Czerwone, żeby umożliwić 
przejazd 
urządzeniu ciągniętemu przez grupę mężczyzn.
Miedziana cysterna jaśniała odbitym blaskiem płomieni. Robiło się coraz bardziej 
gorąco. Za każdym wdechem czułam suchość w płucach. Bardzo się martwiłam o 
Jamiego. 
Jak długo zdoła oddychać w tumanie dymu i żaru, wystawiony na bezpośrednie 
niebezpieczeństwo ognia?
- Jezu, Maryjo i Józefie Święty! - Nagle u mojego boku pojawił się Ian. Cudem 
przedarł się przez tłum. Chwycił mnie za ramię, żeby utrzymać równowagę, gdy z 
okien 
posypały się kolejne przedmioty, zaś tłum cofnął się gwałtownie.
- Gdzie jest Jamie? - wykrzyczał mi do ucha.
- W środku! - wrzasnęłam, wskazując na budynek.
Wtem w drzwiach nastąpiło jakieś poruszenie. Ponad odgłosy pożaru wzbiły się 
ludzkie krzyki. Pod tumanem dymu pojawiło się kilka par nóg przesuwających się 
to w jedną, 
to w drugą stronę. Na dwór wyszło sześciu mężczyzn, między innymi Jamie. Uginał 
się pod 
ciężarem potężnego urządzenia - cennej prasy drukarskiej. Powoli znieśli ją po 
schodkach i 
postawili wśród zgromadzonego tłumu. Odwrócili się w stronę drukarni.
Było już zbyt późno na próby ratowania reszty dobytku. Ze środka doszedł trzask. 
Nowy podmuch gorąca sprawił, że jeszcze bardziej się cofnęliśmy. Nagle okna na 
górnym 
piętrze rozjaśniły się od tańczących wewnątrz płomieni. Z budynku wydostała się 
grupa 
mężczyzn. Kasłali i dławili się czadem. Niektórzy szli na czworakach, pokryci 
sadzą, zlani 
potem z wysiłku. Załoga cysterny zajadle pompowała, ale mocny strumień wody 
tryskający z 
węża ani trochę nie przygaszał rozszalałego żywiołu.
Dłoń Iana zacisnęła się na moim ramieniu jak szczęki sideł.
- Ian! - wrzasnął tak głośno, że słychać go było ponad krzykami tłumu i 
odgłosami 
pożaru.
W oknie drugiego piętra zauważyłam podobny do ducha cień. Zadawało się, że 
próbował otworzyć okno, ale po chwili zniknął - albo się przewrócił, albo 
otoczyła go chmura 
dymu.
Serce podeszło mi do gardła. Nie mogłam powiedzieć, czy cień naprawdę był małym 
Ianem, ale z pewnością miał kształt człowieka, Ian nie tracił czasu. Ruszył do 
drzwi drukarni 
na tyle szybko, na ile tylko pozwalała drewniana noga.
- Zaczekaj! - zawołałam.
Jamie stał pochylony nad prasą drukarską. Z trudem łapiąc oddech, dziękował 
pomocnikom.
- Jamie! - Złapałam go za rękaw i brutalnie odciągnęłam od fryzjera o 
zaczerwienionej 
twarzy, który wycierał osmolone ręce w fartuch, pozostawiając na nim czarne 
smugi obok 
wyschniętych śladów po mydle i krwi. - Na górze! - Wskazałam okno na drugim 
piętrze. - 
Mały Ian jest na górze!
Jamie zrobił kilka kroków do tyłu, przetarł rękawem osmoloną twarz i wbił dziki 
wzrok w górne okna. Niczego nie było w nich widać, oprócz błysków ognia.
Ian wyrywał się z rąk kilku sąsiadów, którzy starali się go powstrzymać przed 
desperackim czynem.
- Nie, człowieku, nie możesz tam wejść! - krzyczał kapitan straży miejskiej. - 
Klatka 
schodowa się zawaliła, zaraz runie dach!
Pomimo kalectwa Ian był bardzo sprawny i energiczny. Słaby sprzeciw strażników 
miejskich - w większości emerytowanych żołnierzy ze szkockiego regimentu - nie 
wystarczał, 
żeby pokonać jego góralską siłą, wzmocnioną ojcowską desperacją. Powoli, ale 
pewnie cała 
spleciona za sobą grupa przesuwała się w górą po schodkach wiodących do 
drukarni, Ian 
wciągał w płomienie swoich niedoszłych wybawców.
Jamie wziął głęboki oddech. Po chwili był już na schodkach, chwycił Iana w pasie 
i 
zaczął go odciągać od drzwi.
- Złaź, człowieku! - krzyknął ochryple. - Nie dasz rady! Nie ma schodów! - 
Rozejrzał 
się wokół. Zobaczył mnie i pchnął szwagra do tyłu. Ian stracił równowagę i 
zgięty w pól 
upadł mi w ramiona. - Trzymaj go! - zawołał, przekrzykując ryk ognia. - 
Sprowadzę chłopaka 
na dół.’
Odwrócił się i wpadł do sąsiedniego budynku. Po drodze potrącił właścicieli 
znajdującego się na parterze sklepu ze słodyczami, którzy stanęli w wejściu i 
bezradnie gapili 
się z cynowymi kubkami w dłoniach.
Objęłam Iana mocno w pasie i nie puszczałam. Początkowo się wyrywał, ale potem 
znieruchomiał w moich objęciach. Pod policzkiem czułam tylko, jak łomocze mu 
dziko serce.
- Nie martw się - powiedziałam banalnie. - Jamie wyciągnie chłopaka. Na pewno mu 
się uda.
Ian nie odpowiedział, może nawet nie słyszał. Stał sztywno jak posąg w moich 
ramionach, oddychając ochryple, co brzmiało jak szloch. Kiedy rozluźniłam chwyt, 
Ian nie 
poruszył się, ale gdy stanęłam obok, chwycił mnie za rękę i mocno ścisnął. 
Pewnie zgniótłby 
mi kości, gdybym mu nie oddała równie silnego uścisku.
Minutę później okno nad sklepem ze słodyczami otworzyło się gwałtownie. 
Miedziane włosy Jamiego zajaśniały jak zabłąkany płomienny język, który uciekł 
od 
głównego ognia. Potem Szkot wdrapał się na parapet i ostrożnie obrócił twarzą do 
budynku.
Chwycił za rynnę biegnącą u góry wokół dachu i powoli się na niej podciągnął. 
Palcami u stóp szukał oparcia między nierówno umocowanymi kamieniami fasady 
budynku. 
Z głośnym jękiem przeciągnął się jak węgorz ponad krawędzią dachu i zniknął z 
oczu.
Niższemu mężczyźnie na pewno nie udałoby się taki manewr, Ianowi też nie, ze 
względu na drewnianą nogę. Ian mruknął pod nosem. Pomyślałam, że się modli, ale 
gdy 
spojrzałam na niego, miał zaciśniętą szczękę i twarz wykrzywioną ze strachu.
- Co on, do diabła, tam robi? - Zastanawiałam się, nieświadoma, że mówię na 
głos.
- W dachu drukarni znajdują się drzwi - odpowiedział mi fryzjer. - Pan Malcolm 
pewnie chce się dostać przez nie na górne piętro budynku. Tam jest jego uczeń?
- Nie! - warknął Ian. - Tam jest mój syn!
Fryzjer cofnął się pod wpływem spojrzenia Iana.
- Ach, tak! No, tak, tak, sir! - mruknął i przeżegnał się.
Krzyk tłumu przeszedł w potworny ryk, gdy na dachu pojawiły się dwie postacie, 
Ian 
puścił moją rękę i skoczył do przodu.
Jamie obejmował ramieniem małego Iana. Dzieciak zataczał się od nadmiaru dymu 
wchłoniętego przez organizm. Było wyraźnie widać, że nie zdołają zejść tą samą 
drogą, którą 
chwilę wcześniej przebył Jamie.
Jamie dostrzegł na dole Iana. Złożył ręce w tubkę i krzyknął:
- Lina!
Ian bezceremonialnie chwycił zwój od zbliżającego się strażaka i stanął przodem 
do 
domu.
Błysnęły białe zęby, gdy Jamie uśmiechnął się szeroko do szwagra, Ian 
odpowiedział 
grymasem. Ile razy rzucali do siebie linę, żeby wciągnąć siano na poddasze 
strychu albo 
przewiązać ładunek na przeładowanym wozie?
Tłum odsunął się na widok zamachu ręki Iana. Ciężki zwój poleciał w górę 
łagodnym 
łukiem, rozwijając się w locie. Koniec liny wylądował w wyciągniętej ręce 
Jamiego z 
precyzją trzmiela zapylającego kwiat. Jamie na moment zniknął, żeby przywiązać 
linę do 
komina.
Po drugiej, pełnej napięcia chwili dwie osmolone postacie stanęły bezpiecznie na 
chodniku. Mały Ian tkwił przez moment prosto, obwiązany wokół pasa i pod 
ramionami, ale 
gdy tylko naprężenie liny osłabło, kolana ugięły się pod nim i chłopak osunął 
się bezwładnie 
na bruk.
- Dobrze się czujesz? Bhalaich, powiedz coś do mnie. - Ian rzucił się na ziemię 
obok 
syna. Z niepokojem usiłował rozwiązać supły, jednocześnie starając się unieść 
bezwolnie 
zwisającą głowę chłopca.
Jamie oparł się o wystawę sklepu ze słodyczami. Kaszlał z głębi płuc, był czarny 
na 
twarzy, ale poza tym najwyraźniej cały i zdrowy. Usiadłam po drugiej stronie 
małego Iana i 
położyłam jego głowę na swoich kolanach.
Nie wiedziałam, czy się śmiać, czy płakać. Kiedy rano zobaczyłam chłopaka, 
wyglądał na bardzo przystojnego, wręcz pięknego młodego mężczyzną. Teraz, 
wieczorem, 
jego gęste włosy po jednej stronie czoła zmieniły się w osmaloną szczecinę, a 
brwi i rzęsy 
całkowicie się spaliły. Skóra poniżej była bardzo zaróżowiona jak u małego 
prosiaczka.
Sprawdziłam puls na tętnicy szyjnej. Okazał się uspokajająco silny. Mały Ian 
oddychał chrapliwie i nieregularnie, ale nie można się było temu dziwić. Miałam 
tylko 
nadzieję, że nie ma nadpalonych płuc. Zachłysnął się długim i wyniszczającym 
kaszlem, 
ciałem wstrząsnęły konwulsje.
- Czy wszystko z nim w porządku? - Ian instynktownie podciągnął syna do pozycji 
siedzącej. Głowa chłopca kiwała się we wszystkie strony i z powrotem opadł na 
moje kolana.
- Tak mi się wydaje, ale na razie to nic pewnego. - Dzieciak wciąż kaszlał, 
krztusił się 
i charczał. Był nie w pełni przytomny. Trzymałam go przy piersi jak olbrzymie 
niemowlę, 
klepiąc lekko po plecach.
- Czy wszystko z nim w porządku? - zapytał tym razem Jamie. Przykucnął obok 
mnie. 
Głos miał tak ochrypły od dymu, że nie poznałabym własnego męża, gdybym na niego 
nie 
spojrzała.
- Tak sądzę. A co z tobą? Wyglądasz jak Malcolm X - powiedziałam i zmierzyłam 
Jamiego krytycznym spojrzeniem.
- Naprawdę? - Podniósł rękę do twarzy, zdziwiony, ale potem uśmiechnął się 
uspokajająco. - Nie wiem, jak wyglądam, ale jeszcze nie jestem eks-Malcolmem, 
tylko trochę 
przypalonym na brzegach.
- Odsuńcie się! Odsuńcie się! - Przerażony kapitan straży z rozwianą siwą brodą 
zaczął ciągnąć mnie za rękaw. - Rusz się, kobieto, dach się zawala!
Rzeczywiście, ledwie zdołaliśmy się przeczołgać w bezpieczne miejsce, runął dach 
drukarni. Tłum wrzasnął. W niebo wzbiła się ogromna fontanna iskier.
Niebiosa odpowiedziały deszczem. Pierwsze krople ciężko uderzyły w bruk. 
Mieszkańcy Edynburga, którzy z pewnością zdążyli się już przyzwyczaić do 
deszczu, zaczęli 
wydawać skonsternowane odgłosy i wycofywać się do okolicznych budynków jak stado 
karaluchów. Ugaszenie pożaru pozostawili naturze.
Chwilą później zostałam wraz z Ianem sama u boku cudem ocalonego chłopca. Jamie 
wspaniałomyślnie rozdał pieniądze strażnikom i innym pomocnikom, przeniósł prasę 
drukarską do zakładu fryzjerskiego i podszedł do nas chwiejnym krokiem.
- Jak chłopak? - zapytał i otarł dłonią twarz. Deszcz rozmywał czarne smugi, 
tworząc 
na skórze niesamowite wzory, Ian spojrzał na szwagra. Po raz pierwszy bez 
złości, lęku i 
przerażenia w oczach. Jamie uśmiechnął się do Iana z ukosa.
- Nie wygląda ani trochę lepiej niż ty, człowieku, ale myślę, że niedługo 
dojdzie do 
siebie. A teraz nam pomóż.
Szepcząc czułe słówka po gaelicku jak do niemowlaka, Ian pochylił się nad synem. 
Chłopak siedział na chodniku, kołysząc się w tył i w przód jak czapla na silnym 
wietrze.
Zanim dotarliśmy do domu pani Jeanne, mały Ian mógł już iść na własnych nogach, 
chociaż podpierany z obu stron przez ojca i wuja. Drzwi otworzył Bruno. Spojrzał 
na nas ze 
zdumieniem, potem wybuchnął śmiechem.
Na pewno wyglądaliśmy beznadziejnie, przemoczeni do suchej nitki. We dwoje z 
Jamiem byliśmy bez butów. Jamie miał postrzępione, ponadpalane i prawie czarne 
ubranie. 
Ciemne włosy zakrywały Ianowi oczy, nadając mu wygląd zmokłego szczura z 
drewnianą 
nogą.
Jednak to mały Ian znalazł się w centrum uwagi wszystkich osób, które licznie 
wyjrzały z salonu, zaciekawione rechotem Bruna. Z nadpalonymi włosami, 
opuchniętą 
czerwoną twarzą, haczykowatym nosem, pozbawionymi rzęs i załzawionymi oczyma, do 
złudzenia przypominał nieopierzone pisklę egzotycznego ptaka. Twarz chłopaka nie 
mogła 
już bardziej poczerwienieć, ale za to jego kark zapłonił się mocno, gdy 
wchodziliśmy po 
schodach przy akompaniamencie chichotu dziewcząt.
Gdy już znaleźliśmy się w małym saloniku na piętrze, za zamkniętymi drzwiami, 
Ian 
natychmiast zwrócił się do swojego potomka:
- Będziesz żył, prawda, szczeniaku?
- Tak, ojcze - wymamrotał mały Ian, z taką miną, jakby wolał odpowiedzieć „nie”.
- Dobrze - skwitował ojciec z krzywym uśmieszkiem. - Wytłumaczysz się, czy mam 
od razu zlać cię na kwaśne jabłko i zaoszczędzić czasu nam obu?
- Nie możesz bić kogoś, kto właśnie stracił brwi w pożarze, Ianie - 
zaprotestował 
Jamie, nalewając szklankę portera z karafki. - To byłoby nieludzkie. - 
Uśmiechnął się do 
siostrzeńca i podał mu szklankę. Chłopiec z zapałem chwycił naczynie.
- Chyba masz rację - Ian bacznie obserwował syna, tłumiąc śmiech. Mały Ian 
przedstawiał widok godny pożałowania, ale jednocześnie bardzo zabawny. - Co 
wcale nie 
znaczy, że później nie przetrzepię ci tyłka - ostrzegł chłopca. - I to 
niezależnie od tego, co 
zrobi z tobą matka, kiedy cię tylko zobaczy. Na razie dam ci spokój.
Mały Ian wziął potężny łyk portera.
Sama wypiłam trunek z przyjemnością. Zrozumiałam, dlaczego mieszkańcy 
Edynburga z obrzydzeniem reagowali na deszcz. Kiedy człowiek już zmókł, było 
szalenie 
trudno wyschnąć w wilgotnych wnętrzach kamiennych domów, ogrzewanych tylko 
niewielkimi kominkami.
Odciągnęłam wilgotny stanik od piersi. Uchwyciłam zainteresowane spojrzenie 
małego Iana i z prawdziwym żalem stwierdziłam, że nie mogę zdjąć sukni w 
obecności 
chłopca. Miałam wrażenie, że Jamie już wystarczająco zdeprawował siostrzeńca. 
Łyknęłam 
jeszcze portera. Przyjemne w smaku ciepło wypełniło moje wnętrzności.
- Czy czujesz się już na tyle dobrze, żeby z nami porozmawiać, chłopcze? - Jamie 
usiadł na podnóżku naprzeciwko siostrzeńca, tuż obok Iana.
- No... myślę, że tak - bąknął ostrożnie mały Ian. Odchrząknął, wydając dźwięk 
podobny do rechotu żaby, i powtórzył dużo bardziej stanowczo. - Tak, mogę.
- Dobrze. W takim razie powiedz najpierw, w jaki sposób znalazłeś się w 
drukarni, a 
potem, jak doszło do pożaru?
Mały Ian przez kilka sekund ważył coś w myślach, potem łyknął trochę portera dla 
odwagi i powiedział:
- Ja go podłożyłem.
Obaj panowie zesztywnieli. Jamie zrobił srogą minę. Najwyraźniej Jamie zmienił 
zdanie co do niesłuszności bicia ludzi pozbawionych rzęs, ale z widocznym 
wysiłkiem 
pohamował swój temperament.
- Dlaczego? - zapytał.
Chłopiec napił się portera, odkaszlnął i znowu się napił.
- No... - zaczął niepewnie. - Tam był mężczyzna. - Zamilkł gwałtownie.
- Co za mężczyzna? - dopytywał cierpliwie Jamie, widząc, że siostrzeniec 
zachowuje 
się tak, jakby nagle ogłuchł i oniemiał.
Mały Ian ujął szklankę w obie ręce. Wyglądał na bardzo nieszczęśliwego.
- Natychmiast odpowiedz wujowi, matole - rzucił ostro Ian. - Albo przełożę cię 
przez 
kolano i porządnie wygarbuję skórę.
Za pomocą sporej dawki podobnych gróźb i nacisków Ian i Jamie zdołali wyciągnąć 
z 
chłopca mniej więcej spójną historię.
Mały Ian zjawił się tego ranka w tawernie w Kerse. Tam kazano mu się spotkać z 
Wallym, który miał przyjechać wozami pełnymi brandy, żeby załadować beczki 
kiepskiego 
wina, służące za przynętę.
- Kazano ci? - zapytał Ian. - Kto ci kazał?
- Ja - odparł Jamie, zanim chłopak zdołał przemówić. Machnął ręką na szwagra, 
nakazując mu ciszę. - Tak, wiedziałem, że dzieciak jest w Edynburgu. 
Porozmawiamy o tym 
później. Teraz muszę zrozumieć, co się stało dzisiaj.
Ian przyjrzał się Jamiemu i gwałtownie zamknął otwarte już usta. Skinieniem 
głowy 
kazał synowi mówić dalej.
- Byłem głodny... - powiedział mały Ian.
- A czy kiedykolwiek nie jesteś? - zapytali jednocześnie ojciec i wuj. Spojrzeli 
na 
siebie i wybuchnęli śmiechem, który rozluźnił atmosferę.
- Wszedłeś więc do tawerny, żeby coś przekąsić - skwitował Jamie. - Nie ma 
sprawy. 
Ale co się stało, gdy byłeś w środku?
Okazało się, że właśnie tam ujrzał wspomnianego mężczyznę. Niski człowieczek, o 
szczurzym wyglądzie, z kucykiem jak u marynarza i tylko z jednym okiem rozmawiał 
z 
karczmarzem.
- Pytał o ciebie, wujku Jamie - opowiadał mały Ian, rozkręcając się za każdym 
kolejnym łykiem portera. - Użył twojego prawdziwego nazwiska.
Jamie spojrzał zaskoczony.
- Chcesz powiedzieć, że pytał o Jamiego Frasera?
Chłopiec Ian skinął głową, popijając piwo.
- Znał też twoje drugie nazwisko. - Słyszałem, jak powiedział: Jamie Roy.
- Jamie Roy? - Ian obrócił na szwagra zakłopotany wzrok.
- Tak mnie nazywają w dokach. - Jamie niecierpliwie wzruszył ramionami. - 
Chryste, 
Ianie, przecież wiesz, co robię!
- Tak, ale nie przypuszczałem, że pomagają ci w tym mali chłopcy. - Ian zacisnął 
mocno usta. Znów skierował uwagę na syna. - Opowiadaj, dziecko. Nie będę ci 
więcej 
przerywał.
Marynarz zapytał karczmarza, jak stary wilk morski, któremu nie dopisało 
szczęście i 
stracił pracę, może najszybciej odnaleźć Jamiego Frasera, bo ten podobno ma 
zajęcie dla 
sprawnych facetów. Karczmarz twierdził, że to nazwisko nic mu nie mówi. Marynarz 
przysunął się bliżej, potoczył po stole monetę i przyciszonym głosem spytał, czy 
„Jamie Roy” 
również jest mu obce.
Karczmarz pozostał głuchy jak żmija. Szczurowaty wkrótce opuścił tawernę, a w 
ślad 
za nim ruszył mały Ian.
- Pomyślałem, że warto wiedzieć, kim jest i co zamierza - wyjaśnił chłopiec, 
gwałtownie mrugając.
- Mogłeś przynajmniej zostawić wiadomość dla Wally’ego - powiedział Jamie. - No, 
dobrze, teraz to już nic nie zmieni. Dokąd poszedł?
Jednooki zszedł drogą szybkim krokiem, ale nie na tyle szybkim, żeby zdrowy 
chłopak nie mógł mieć go ciągle na oku. Marynarz w niecałą godzinę przemierzył 
pięć 
kilometrów. Gdy już znalazł się w Edynburgu, wstąpił do karczmy „Pod Zieloną 
Sową”, 
śledzony przez małego Iana, bardzo wyczerpanego z pragnienia po tak długim 
marszu.
Zwróciłam uwagę na nazwę gospody, ale nie przerywałam opowieści.
- Był tam przeraźliwy tłum - relacjonował chłopak. - Coś się zdarzyło tego ranka 
i 
wszyscy o tym rozmawiali, ale gdy mnie zobaczyli, zamilkli. - Przerwał i 
odkaszlnął, żeby 
oczyścić gardło. - Marynarz zamówił trunek, a potem zapytał karczmarza, czy zna 
dostawcę 
brandy zwanego Jamiem Fraserem albo Jamiem Royem.
- Naprawdę? - wymruczał Jamie. Intensywnie wpatrywał się w siostrzeńca. Na 
czole, 
między gęstymi brwiami pojawiły mu się małe zmarszczki.
Mężczyzna chodził systematycznie od karczmy do karczmy, śledzony przez swój 
wierny cień, a w każdej gospodzie zamawiał brandy i powtarzał pytanie.
- Musiał mieć mocną głowę, żeby wypić tyle alkoholu - zauważył Ian.
Chłopak potrząsnął głową.
- On nie pił. Tylko wąchał,
Ian klasnął językiem.
- Co za skandaliczne marnowanie brandy! - powiedział z dezaprobatą. Jamie 
jeszcze 
wyżej uniósł rude brwi.
- Czy w ogóle jej próbował? - zapytał ostro.
- Tak. W „Psie i Pistolecie”, potem w „Niebieskim Knurze”. Ale tylko umoczył 
usta. 
W pozostałych gospodach w ogóle nie tknął alkoholu, a odwiedził pięć karczm, 
zanim... - 
przerwał, żeby znów się napić.
Twarz Jamiego niesamowicie się zmieniła. Początkowo wyrażała pełne 
zaniepokojenia zaskoczenie, potem potwornie pobladła, a teraz przybrała wyraz 
objawienia.
- A więc to tak - powiedział cicho do siebie i ponownie skierował uwagę na 
siostrzeńca. - A co się stało potem?
Mały Ian zrobił nieszczęśliwą minę. Pociągnął łyk. Piwo wyraźną gulą płynęło w 
dół 
żylastego gardła.
- No, to była okropnie długa droga z Kerse do Edynburga - zaczął. - I o suchym 
pysku...
Ojciec i wuj wymienili pełne złości spojrzenia.
- Wypiłeś zbyt dużo - dokończył zrezygnowany Jamie.
- Skąd mogłem wiedzieć, że zaliczy aż tyle karczm? - krzyknął mały Ian we 
własnej 
obronie, aż uszy mu się zaczerwieniły.
- Oczywiście, chłopcze, oczywiście - powiedział łagodnie Jamie, dusząc w zarodku 
krytyczne uwagi Iana. - Ile wytrzymałeś?
W połowie Królewskiej Mili droga skręcała. Mniej więcej w tym miejscu mały Ian, 
pokonany zmęczeniem i pięciokilometrowym marszem, napojony dwoma kwartami piwa, 
przysnął na rogu. Gdy się obudził pół godziny później, spostrzegł, że jego 
zwierzyna 
umknęła.
- Więc przyszedłem do tego domu - wyjaśnił. - Pomyślałem, że wujek Jamie 
powinien 
o tym wszystkim wiedzieć. Ale jego nie było. - Chłopiec spojrzał na mnie, uszy 
jeszcze 
bardziej mu się zaróżowiły.
- A dlaczego sądziłeś, że właśnie tutaj zastaniesz wuja? - Ian przeszył potomka 
świdrującym wzrokiem, potem przeniósł spojrzenie na szwagra. Z trudem hamowany 
od rana 
gniew gwałtownie wybuchnął. - Jamie Fraserze, ty zbereźniku. Zabierasz mojego 
chłopaka do 
burdelu!
- Jak w ogóle śmiesz mieć o to pretensje, ojcze! - Mały Ian zerwał się na nogi. 
Jeszcze 
lekko się chwiał, ale buńczucznie oparł na biodrach swoje duże, kościste dłonie.
- Ja? Co chcesz przez to powiedzieć, głupi szczeniaku!? - krzyknął Ian z oczyma 
rozszerzonymi od wściekłości.
- Przeklęty hipokryta! - wyrzucił z siebie ochryple chłopak. - Nauczasz mnie o 
czystości i wierności jednej kobiecie, a sam cały czas zakradasz się do miasta i 
węszysz za 
dziwkami!
- Co? - Twarz Iana spurpurowiała. Z przerażeniem spojrzałam na Jamiego. Chyba 
nieźle się bawił zaistniałą sytuacją.
- Jesteś... jesteś... cholernym zwapniałym grobowcem! - Mały Ian uśmiechnął się 
triumfalnie. W myślach szukał jeszcze jednego, równie obelżywego wyzwiska. 
Otworzył 
usta, ale nic się z nich nie wydobyło poza cichą czkawką.
- Ten chłopak jest pijany - powiedziałam.
Jamie podniósł dzban z porterem, zmierzył wzrokiem poziom piwa i odstawił 
naczynie na bok.
- Racja - odparł. - Powinienem to wcześniej zauważyć.
Starszy Ian nie był pijany, ale wyglądem bardzo przypominał potomka: miał 
spoconą 
twarz, roziskrzone oczy i napięte mięśnie szyi.
- Co ty, do jasnej cholery, wygadujesz, szczeniaku?! - wrzeszczał. Wymachując 
pięścią, skierował się ku małemu Ianowi. Chłopak cofnął się gwałtownie i klepnął 
na sofę, 
która stała z tyłu.
- O nią mi chodzi. - Dla większej jasności wskazał mnie palcem. - Zdradzasz mamę 
z 
tą brudną dziwką!
Ian dał synowi w ucho.
- Ty, ośle! - krzyknął oburzony. - Pięknie się wyrażasz o swojej ciotce Claire, 
nie 
mówiąc już o mnie i o mamie!
- Ciotce? - Mały Ian zagapił się na mnie spomiędzy poduszek. Wyglądał jak 
nieporadne pisklę żebrzące o jedzenie. Wbrew sobie wybuchnęłam śmiechem.
- Wyszedłeś, zanim zdążyłam się przedstawić - wyjaśniłam.
- Ale przecież ty nie żyjesz - powiedział głupkowato.
- Jeszcze żyję - zapewniłam. - Ciekawe tylko jak długo, bo chyba dostanę 
zapalenia 
płuc od siedzenia w mokrej sukience.
Oczy chłopaka stały się doskonale okrągłe. Nagle zaiskrzyły podnieceniem.
- Stare kobiety w Lallybroch mówią, że jesteś bardzo mądrą osobą - Białą Damą, a 
może nawet wróżką. Kiedy wujek Jamie wrócił spod Culloden bez ciebie, powiadali, 
że 
odeszłaś w świat baśni, skąd pochodziłaś. Czy to prawda?
Wymieniłam spojrzenie z Jamiem.
- Nie - odparłam. - Ja... ja...
- Uciekła do Francji po Culloden - przerwał z wielką powagą Ian. - Myślała, że 
wujek 
Jamie zginął w bitwie, więc odeszła do rodziny. Była jedną z bliskich 
przyjaciółek księcia 
Tealacha - nie mogła wrócić do Szkocji po wojnie, bo naraziłaby się na 
niebezpieczeństwo. 
Ale gdy tylko się dowiedziała, że jej mąż żyje, natychmiast wsiadła na statek i 
go odnalazła.
Mały Ian otworzył ze zdumienia usta. Ja zresztą też.
- No, tak - potwierdziłam, zamykając dyskusję. - Właśnie tak się stało.
Chłopak przenosił wzrok ze mnie na Jamiego i z powrotem.
- Więc wróciłaś dla niego - powiedział uszczęśliwiony. - Boże, jakie to 
romantyczne!
Napięcie opadło. Twarz Iana złagodniała.
- Tak, bardzo romantyczne - powiedział, uśmiechając się niechętnie.
- Nie chciałem go w to wciągać jeszcze przez dwa, trzy lata - zauważył Jamie. Z 
dużą 
wprawą podtrzymywał głowę siostrzeńca, gdy chłopak gwałtownie wymiotował do 
podsuniętej przeze mnie spluwaczki.
- Rozumiem, on zawsze robił wszystko ponad swój wiek - odpowiedział 
zrezygnowany Ian. - Nauczył się chodzić, zanim umiał dobrze stać. Wciąż się 
przewracał, to 
w ogień, to do miednicy z wodą. Z nim jak nie urok, to przemarsz wojska. - 
Klepnął potomka 
po chudych, przygarbionych plecach. - No, synu, już dobrze.
Chwilę później chłopak został usadowiony wśród poduszek na sofie, żeby mógł 
odpocząć po wszystkich emocjach.
- Gdzie jest ta cholerna herbata? - Jamie niecierpliwie sięgnął po dzwonek. 
Najwyraźniej służba burdelu wciąż nie mogła się pozbierać po porannych 
przeżyciach.
- Daj spokój - powiedziałam. - Pójdę na dół i przyniosę. - Podniosłam spluwaczkę 
i 
zabrałam ją ze sobą, niosąc w odległości wyciągniętego ramienia. Za plecami 
usłyszałam, jak 
Ian przemówił rozsądnym tonem:
- Spójrz, głupcze...
Bez trudności odnalazłam drogę do kuchni, gdzie dostałam wszystko, czego 
potrzebowaliśmy. Miałam nadzieję, że Jamie i Ian dadzą dzieciakowi parę minut 
wytchnienia. 
Chodziło mi nie tylko o dobro chłopca, ale głównie o to, żebym nie straciła nic 
z dalszej 
części opowiadania.
Jednak ewidentnie coś straciłam. Kiedy wróciłam do małego saloniku, w powietrzu 
wisiała atmosfera zażenowania. Mały Ian podniósł na mnie wzrok, ale szybko 
ominął moje 
spojrzenie. Jamie miał niewzruszoną miną. Starszy Ian był natomiast równie 
zarumieniony i 
skrępowany, jak jego syn. Pospieszył w moim kierunku i wziął tacę, mrucząc pod 
nosem 
podziękowania.
Zerknęłam na Jamiego, pytająco unosząc brwi, ale on tylko posłał mi lekki 
uśmiech i 
wzruszył ramionami. Odpowiedziałam mu tym samym gestem i podniosłam z tacy jedna 
miseczkę.
- Chleb i mleko. - Podałam naczynie małemu Ianowi. Chłopak od razu zaczął 
wyglądać lepiej. - Gorąca herbata. - Wyciągnęłam rękę z dzbankiem w stronę Iana. 
- Whisky. 
- Podałam butelkę Jamiemu. - I zimna herbata na oparzenia. - Wskazałam na 
miseczkę, w 
której moczyło się kilka chusteczek.
- Zimna herbata? - spytał zdumiony Jamie. - Kucharka nie miał masła?
- Nie wolno kłaść masła na oparzenia - wyjaśniłam. - Najlepszy jest sok z aloesu 
albo 
z babki, ale cóż, musimy się zadowolić zimną herbatą.
Zrobiłam okłady na pokryte pęcherzami dłonie i przedramiona małego Iana. 
Delikatnie otarłam kompresem purpurową twarz. Jamie i Ian stali z dzbankiem 
gorącej 
herbaty i butelką whisky w rękach. Potem wszyscy usiedliśmy, odprężeni, żeby 
wysłuchać 
resztę historii małego Iana.
- No - zaczął. - Powłóczyłem się trochę po mieście. Próbowałem wymyślić 
najlepsze 
rozwiązanie. Kiedy piwo trochę mi wywietrzało z głowy, wpadłem na pomysł, że 
jeśli ten 
mężczyzna chodził od karczmy do karczmy w dół głównej ulicy, to zaczynając od 
drugiego 
końca i idąc w górę, może go znajdę.
- Nieźle wykombinowałeś - powiedział Jamie.
Ian skinął głową z aprobatą i lekko się rozchmurzył.
- Znalazłeś go?
Mały Ian potwierdził, choć niewyraźnie.
- Tak, w końcu.
Zbiegł do samego końca Królewskiej Mili aż do stóp pałacu Holyrood i zaczął iść 
w 
górę ulicy. Zatrzymywał się w każdej gospodzie, żeby zapytać o jednookiego 
mężczyznę z 
włosami związanymi w kucyk. Nigdzie poniżej Canongate nie było śladu marynarza. 
Już miał 
ochotę zrezygnować z obmyślanego planu, gdy nagle ujrzał poszukiwanego 
mężczyznę. 
Szczurowaty siedział za barem browaru „Holyrood”.
Najprawdopodobniej zatrzymał się w tym miejscu, żeby odpocząć, a nie zasięgnąć 
informacji, bo rozsiadł się wygodnie i popijał piwo. Mały Ian schował się na 
podwórzu za 
zbiornikiem na wodę. W ukryciu został aż do czasu, gdy marynarz zapłacił 
rachunek i leniwie 
wyszedł na zewnątrz.
- Nie poszedł już do żadnej karczmy - oznajmił chłopiec i zlizał kroplą mleka z 
policzka. - Ruszył prosto na dziedziniec Carfax.
Jamie powiedział po nosem coś po gaelicku.
- I co potem?
- No, znalazł drukarnię. Kiedy zobaczył, że drzwi są zaryglowane, uważnie 
przyjrzał 
się oknom, jakby się zastanawiał, czy by nie spróbować się przez nie włamać. 
Rozejrzał się 
wokół. Ludzie chodzili w tę i z powrotem. To była bardzo ruchliwa pora dnia. 
Tłum ciągnął 
do sklepu ze słodyczami. Przez chwilę marynarz stał pochylony, potem nagle 
skierował się ku 
wyjściu z dziedzińca. Musiałem się schować za rogiem sklepu krawca. Mężczyzna 
zatrzymał 
się w bramie, obrócił się w prawo, przeszedł kilka kroków i zniknął w małej 
alejce.
- Wiem, że ta dróżka prowadzi na małe podwórze na tyłach dziedzińca - wyjaśnił 
mały 
Ian. - Więc od razu się domyśliłem, co jednooki chce zrobić.
- Są tam tylne drzwi drukarni - wytłumaczył Jamie. - Poza tym sterty śmieci i 
odpadków.
Mały Ian skinął głową i odstawił pustą miseczką.
- Od razu pomyślałem o nowych pamfletach.
- Jezu - szepnął Jamie. Twarz mu lekko pobladła.
- O pamfletach? - Ian uniósł brwi, spojrzawszy na Jamiego.
- Nowe zamówienie dla pana Gage’a - wyjaśnił mały Ian.
Ian nadal nic nie rozumiał.
- Polityka - powiedział bez ogródek Jamie. - Artykuł wzywający do zniesienia 
ostatniej ustawy dotyczącej znaczków poprzez stosowanie biernego oporu, a nawet 
siły w 
razie konieczności. Pięć tysięcy świeżo wydrukowanych odbitek magazynowałem na 
zapleczu. Gage miał wpaść po nie jutro.
- Chryste - jęknął Ian. Pobladł jeszcze bardziej niż Jamie. - Upadłeś na głowę? 
- 
zapytał z przerażeniem. - Ty, który nie masz nawet kawałka pleców bez blizny, 
zajmujesz się 
działalnością wywrotową? Przecież jeszcze atrament dobrze nie wysechł na twoim 
akcie 
łaski! Zadajesz się z Tomem Gage’em i jego stowarzyszeniem, a na dodatek jeszcze 
wciągasz 
w to mojego syna?
Mówił coraz głośniej. Zerwał się na nogi z zaciśniętymi pięściami.
- Jak możesz robić coś takiego, Jamie? Jak? Czy nie dość Jenny i ja cierpieliśmy 
za 
twoje wymysły? Przez całą wojnę i potem! Boże, a ja myślałem, że już skończyłeś 
z włóczęgą 
po więzieniach, krwią i przemocą!
- Skończyłem - odparł krótko Jamie. - Nie należę do ludzi Gage’a. Prowadzę 
drukarnię. Zapłacił mi za powielenie pamfletów.
Ian z irytacją wyrzucił w górę ręce.
- Ach, tak! To będzie miało zasadnicze znaczenie, gdy agenci Korony aresztują 
cię i 
zawiozą do Londynu, żeby powiesić! Jeśli te papiery zostaną znalezione na 
terenie twojej 
nieruchomości... - Zamilkł, uderzony nagłą myślą, i odwrócił się do syna. - A 
więc o to 
chodzi? - zapytał. - Wiedziałeś, czego dotyczą teksty, i dlatego podłożyłeś 
ogień?
Mały Ian skinął głową, poważny jak młoda sowa.
- Nie zdążyłbym ich wynieść - powiedział. - Nie pięć tysięcy. Jednooki wybił 
okno w 
tylnych drzwiach i już sięgał do klamki.
Ian obrócił się twarzą do Jamiego.
- Ażeby cię szlag trafił! - zaklął gwałtownie. - Żeby cię piekło pochłonęło za 
twoją 
lekkomyślność i głupotę, Jamie Fraserze! Najpierw jakobici, a teraz 
stowarzyszenie Gage’a!
Jamie, który pokrył się purpurą już na pierwsze słowa Iana, teraz jeszcze 
bardziej 
pociemniał.
- Chcesz mnie obwiniać za Karola Stuarta? - zapytał. Jego oczy iskrzyły się 
złością. Z 
brzdękiem odstawił filiżankę, rozlewając herbatę i whisky na wypolerowany blat 
stołu. - Czy 
nie zrobiłem wszystkiego, co było w mojej mocy, żeby powstrzymać księcia? Czy 
nie 
poświęciłem wszystkiego w walce, Ianie?! Czy nie oddałem swojej ziemi, wolności, 
żony, 
żeby was ratować? - Rzucił mi przelotne spojrzenie, w którym zobaczyłam 
cierpienie 
ostatnich dwudziestu lat.
Odwrócił się z powrotem do Iana. Z każdym słowem brwi marszczyły mu się coraz 
bardziej, a głos stawał się surowszy.
- A wracając do tego, ile kosztowałem twoją rodzinę... Pomyśl, czy na tym nie 
zarobiłeś, Ianie. Lallybroch należy do małego Jamesa, prawda? Do twojego syna, 
nie do 
mojego!
Ian cofnął się o krok.
- Nigdy nie prosiłem... - zaczął.
- Nie, nie prosiłeś. Nie oskarżam cię, na miłość boską! Ale to jest fakt. 
Lallybroch już 
do mnie nie należy. Mój ojciec zostawił mi tę posiadłość. Troszczyłem się o nią 
najlepiej, jak 
potrafiłem, a ty mi pomagałeś, Ianie. - Głos mu lekko złagodniał. - Nie 
poradziłbym sobie bez 
ciebie i Jenny. Nie żałuję, że scedowałem ziemię na małego Jamiego. Tak powinno 
się stać. 
Ale jednak... - Na moment się odwrócił z pochyloną głową, szerokie ramiona 
skurczyły się 
pod koszulą.
Bałam się poruszyć, czy coś powiedzieć, ale zobaczyłam oczy małego Iana pełne 
bezgranicznego smutku. Położyłam rękę na jego chudych ramionach. Chłopak mocno 
uścisnął moją dłoń.
Jamie odwrócił się do szwagra. Ze wszystkich sił starał się utrzymać pod 
kontrolą 
swój temperament i głos.
- Przysięgam, Ianie, nie chciałem, żeby dzieciak znalazł się w 
niebezpieczeństwie. 
Trzymałem chłopca możliwie najdalej od tego wszystkiego. Nie pozwalałem, żeby 
widzieli 
go marynarze, nie zgadzałem się, by popłynął łodzią razem z Fergusem, choć 
błagał. - 
Spojrzał na małego Iana i twarz mu się zmieniła, przybierając dziwny wyraz 
czułości 
przemieszanej z irytacją. - Nie prosiłem, żeby do mnie przyjechał. Powiedziałem, 
że musi 
wrócić do domu.
- Ale nie zrobiłeś nic, by wrócił! - Złość bladła na twarzy Iana, ale 
przymrużone 
brązowe oczy wciąż iskrzyły wściekłością. - Nie przysłałeś nam wiadomości. Na 
miłość 
boską, Jamie, Jenny od miesiąca nie przespała nocy!
Jamie zacisnął usta.
- Nie, nie zrobiłem tego - wycedził wolno. - Ja... - Znów spojrzał na chłopca i 
poruszył 
ramionami, jakby nagle koszula zrobiła się za ciasna. - Nie - powtórzył. - 
Chciałem go 
osobiście zabrać do domu.
- Jest wystarczająco duży, żeby sam podróżować - uciął Ian. - Drogę w tę stronę 
przebył przecież samodzielnie, prawda?
- Tak. Nie w tym rzecz. - Jamie kręcił się niespokojnie. Podniósł filiżankę i 
obracał ją 
w dłoniach. - Chciałem z nim pojechać i prosić was o zgodę, żeby zamieszkał ze 
mną przez 
jakiś czas.
Ian wydał z siebie krótki, sarkastyczny śmiech.
- Ach, tak! Dać ci zgodę, żeby go powiesili lub wysłali za ocean, co?
Jamie znów spurpurowiał ze złości. Podniósł wzrok znad filiżanki.
- Dobrze wiesz, że nie pozwoliłbym, aby mu się stała jakaś krzywda - powiedział. 
- 
Na rany Chrystusa, Ianie, troszczę się o tego chłopaka, jakby był moim własnym 
synem!
Oddech Iana stawał się coraz szybszy.
- Tak, wiem o tym dobrze - odparł, poważnie patrząc Jamiemu prosto w oczy. - Ale 
on 
nie jest twoim synem, tylko moim.
Jamie utkwił wzrok w jakimś odległym punkcie. Po chwili delikatnie odstawił 
filiżankę.
- Tak - potwierdził cicho. - Jest twoim synem.
Ian stał przez moment nieruchomo, oddychając ciężko, potem niedbale przetarł 
dłonią 
czoło i odrzucił do tyłu gęste ciemne włosy.
- Dobrze więc - odezwał się. Wziął dwa głębsze oddechy i zwrócił się do syna. - 
Chodź. Mam pokój u Hollidaya.
Kościste palce małego Iana zacisnęły się na moich. Chłopiec głośno przełknął 
ślinę. 
Nie ruszył się z miejsca.
- Nie, tato - powiedział drżącym głosem. Szybko mrugał, żeby się nie rozpłakać. 
- Nie 
pójdę z tobą.
Twarz Iana pobladła, tylko na policzkach pozostały czerwone plamy, jakby ktoś 
mocno uderzył go z obu stron.
- Nie pójdziesz? - zapytał.
Mały Ian skinął głową, dławiąc łzy.
- Pójdę... pójdę z tobą rano, tato. Wrócę do domu. Ale nie teraz.
Ian bez słowa patrzył na syna przez długą chwilę. Ramiona mu opadły, napięcie 
opuściło jego ciało.
- Rozumiem - powiedział cicho. - Dobrze więc. Dobrze.
Odwrócił się i wyszedł. Bardzo starannie zamknął za sobą drzwi. Słyszałam stukot 
jego drewnianej nogi na każdym stopniu, potem krótkie szuranie, głos Bruna i 
trzaśniecie 
głównych drzwi. W pokoju panowała cisza. Tylko ogień w kominku gwizdał cicho za 
moimi 
plecami.
Ramiona chłopca zatrzęsły się gwałtownie. Mały Ian jeszcze bardziej ścisnął moje 
palce w bezgłośnym płaczu.
Jamie powoli podszedł i usiadł obok siostrzeńca. Twarz potężnego Szkota wyrażała 
ból bezradności.
- Ianie, och, mały Ianie - szepnął. - Chryste, chłopcze, nie powinieneś tego 
robić.
- Musiałem - wysapał dzieciak i mocno pociągnął nosem. Obrócił w stronę wuja 
opaloną, skrzywioną ze strachu twarz. - Nie chciałem zranić taty - zapewnił. - 
Nie chciałem!
Jamie, nieobecny myślą, poklepał go po kolanie.
- Wiem, mój mały.
- Przecież nie mógł usłyszeć tego, co muszę powiedzieć tobie, wujku!
Jamie podniósł wzrok, nagle zaalarmowany tonem głosu siostrzeńca.
- O co chodzi?
- O tego mężczyznę z kucykiem.
- Tak?
Mały Ian oblizał usta.
- Chyba go zabiłem - wyszeptał.
Zaskoczony Jamie spojrzał na mnie, potem znów na małego Iana.
- Jak? - zapytał.
- No... trochę skłamałem - zaczął chłopak drżącym głosem. Łzy wisiały mu na 
rzęsach, ale szybko otarł je wierzchem dłoni. - Wszedłem do drukami. Pamiętasz? 
Dałeś mi 
klucz. Mężczyzna był już w środku.
Marynarz znajdował się na zapleczu sklepu, gdzie magazynowali świeżo 
wydrukowane zamówienia razem z zapasem atramentu i bibuły służącej do 
czyszczenia 
prasy. W małym piecyku stapiali zużyte czcionki i odlewali nowe.
- Wziął kilka pamfletów z kupki i włożył je za pazuchę - mówił dalej mały Ian, 
dusząc 
w sobie łzy. - Krzyknąłem, żeby je odłożył. Odwrócił się w moją stronę z 
pistoletem w dłoni.
Broń wypaliła, chłopak się śmiertelnie przeraził. Marynarz rzucił się na Iana. 
Chciał 
go uderzyć pistoletem.
- Nie było czasu ani na ucieczkę, ani na zastanawianie się - opowiadał. Puścił 
już moją 
rękę. Złożył dłonie na kolanach i wykręcał sobie palce. - Sięgnąłem po pierwszą 
lepszą rzecz i 
rzuciłem w jednookiego.
Tą rzeczą okazał nabierak do ołowiu, długa miedziana łycha, używana do 
przelewania 
roztopionego ołowiu z garnka do matryc czcionkowych. Piecyk był stale rozpalony, 
chociaż 
dobrze zabezpieczony. W garnku znajdowała się resztka gęstej cieczy. Gorące 
krople ołowiu 
prysły z nabieraka na twarz marynarza.
- Boże, jak ten człowiek wrzeszczał! - Silny dreszcz przebiegł po smukłym ciele. 
Przysunęłam się do małego Iana i ujęłam obie jego dłonie.
Marynarz zatoczył się, chwycił się za twarz i przewrócił piecyk. Rozpalone węgle 
rozsypały się po całej podłodze.
- Od nich zaczął się pożar - wytłumaczył chłopak. - Usiłowałem zdusić płomienie, 
ale 
momentalnie zajął się papier. Nagle buchnęło mi w twarz żywym ogniem. Cały pokój 
stanął 
w ogniu.
- Podejrzewam, że to od beczek z atramentem - powiedział Jamie, bardziej do 
siebie 
samego niż do nas. - Proszek rozcieńcza się alkoholem.
Płonące kartki papieru upadły na podłogę między małym Ianem a tylnymi drzwiami. 
Oślepiony marynarz z rykiem zwalił się na kolana. Zagrodził chłopcu drogę do 
drzwi 
wiodących do frontowego pomieszczenia, a tym samymi i do bezpieczeństwa.
- Nie mogłem znieść myśli, że muszę go dotknąć, wypchnąć stamtąd - powiedział. 
Po 
jego ciele znów przeszedł dreszcz.
Chłopak zupełnie stracił głowę. Wbiegł po schodach na pierwsze piętro. Z każdym 
stopniem coraz bardziej odcinał sobie drogę ucieczki z płonącego budynku.
- Nie pomyślałeś, żeby się wydostać na zewnątrz przez klapę w dachu? - zapytał 
Jamie.
Mały Ian nieszczęśliwie potrząsnął głową.
- Nie wiedziałem, że tam jest wyjście.
- Dlaczego ono w ogóle tam było? - spytałem zaciekawiona.
Jamie posłał mi ulotny uśmieszek.
- Na wszelki wypadek. Tylko głupi lis ma jedno wyjście z nory. Chociaż muszę 
przyznać, że nie myślałem o pożarze, gdy kazałem je wykonać. - Potrząsnął głową. 
- Myślisz, 
że mężczyzna nie uciekł przed ogniem?
- Nie bardzo wiem, jak zdołałby to zrobić - odpowiedział mały Ian, pociągając 
nosem. 
- A jeśli nie żyje, ja go zabiłem. Nie mogłem powiedzieć tacie, że jestem mor... 
mor... - 
Rozpłakał się.
- Nie jesteś mordercą, Ianie - powiedział poważnie Jamie. Poklepał siostrzeńca 
po 
ramieniu. - Przestań, już dobrze. Nie zrobiłeś nic złego, chłopcze. Słyszysz?
Dzieciak usiłował zdusić w sobie płacz. Skinął głową, ale mimo wysiłków nie był 
w 
stanie powstrzymać łez ani dreszczy. W końcu wzięłam Iana w ramiona, obróciłam w 
swoją 
stronę i położyłam jego głowę na swoim ramieniu. Głaskałam go po plecach i 
nuciłam cicho 
jak małemu dziecku.
Dziwnie się czułam, Ian był duży prawie jak dorosły mężczyzna, ale miał 
delikatne, 
lekkie kości, pokryte tak małą ilością ciała, że odnosiłam wrażenie, iż tulę 
szkielet. Chłopiec 
mówił coś chaotycznie, a materiał mojej sukienki tłumił jego głos, więc z trudem 
rozpoznawałam słowa.
- ... śmiertelny grzech... - powtarzał - ...pójdę do piekła... nie mogę 
powiedzieć tacie... 
boję się... nie wrócę do domu...
Jamie spojrzał na mnie spod uniesionych brwi. Bezradnie wzruszyłam ramionami, 
głaszcząc gęste, potargane czarne włosy chłopca. W końcu Jamie pochylił się do 
przodu, 
wziął siostrzeńca za barki i wyprostował.
- Spójrz na mnie, Ianie - powiedział.
Z niesłychanym wysiłkiem chłopiec podniósł głowę i utkwił pełne łez, 
zaczerwienione 
oczy w twarzy wuja.
- Posłuchaj. - Jamie lekko uścisnął kościste dłonie. - Po pierwsze, nie jest 
grzechem, 
jeśli zabijesz człowieka, który próbuje zabić ciebie. Możesz zabijać w obronie 
własnej, twojej 
rodziny albo kraju. Więc nie popełniłeś grzechu śmiertelnego i nie pójdziesz do 
piekła.
- Nie? - Mały Ian mocno pociągnął nosem i otarł twarz rękawem.
- Nie. - W oczach Jamiego ukazał się błysk uśmiechu. - Jutro rano obaj 
odwiedzimy 
ojca Hayesa. Wyspowiadasz się i dostaniesz rozgrzeszenie.
- Och! - W tej pojedynczej sylabie zabrzmiała głęboka ulga. Skulone ramiona 
małego 
Iana wyraźnie się wyprostowały, jakby spadł z nich wielki ciężar.
Jamie klepnął siostrzeńca po kolanie.
- Po drugie, możesz śmiało o wszystkim opowiedzieć ojcu. Nie musisz się bać.
- Nie? - Mały Ian bez wahania przyjął słowo Jamiego na temat stanu własnej 
duszy, 
ale wobec tego świeckiego stwierdzenia miał wyraźne wątpliwości.
- No, nie powiem, że się nie zasmuci - dodał uczciwie Jamie. - Gdy usłyszy tę 
historię, 
na pewno do reszty posiwieje. Ale zrozumie. Nie wypędzi cię z domu ani nie 
wydziedziczy, 
jeśli tego się obawiasz.
- Myślisz, że zrozumie? - Mały Ian patrzył na Jamiego oczyma, w których nadzieja 
walczyła ze zwątpieniem. - Nie... nie sądzę, żeby... Czy mój tata kiedyś zabił 
człowieka? - 
zapytał nagle.
Jamie zamrugał, zaskoczony.
- No - powiedział powoli. - Wydaje mi się... to znaczy bił się na wojnie, ale... 
prawdę 
mówiąc, Ianie, nie wiem. - Spojrzał na siostrzeńca trochę bezradnie. - O takich 
rzeczach nikt 
chętnie nie opowiada. Może poza żołnierzami, kiedy są bardzo pijani.
Mały Ian skinął głową w zamyśleniu. Znów pociągnął nosem, wydając potworny, 
bulgoczący dźwięk. Jamie gwałtownie zaczął szukać chustki w rękawie. Nagle 
podniósł 
wzrok, tknięty jakąś myślą.
- To dlatego mi to powiedziałeś, a nie tacie? Wiedziałeś, że ja wcześniej już 
kogoś 
zabiłem?
Mały Ian skinął głową. Patrzył na Jamiego zaniepokojonymi, ale pełnymi ufności 
oczyma.
- Tak. Myślałem... Myślałem, że będziesz wiedział, co zrobić.
- Jasne. - Jamie wziął głęboki wdech i wymienił ze mną spojrzenie. - No... - 
Pochylił 
ramiona. Przyjął na siebie ciężar, który mały Ian właśnie zrzucił. Westchnął. - 
Przede 
wszystkim musisz zapytać sam siebie, czy miałeś wybór. Jeśli nie miałeś, możesz 
uspokoić 
własne sumienie. Potem idź do spowiedzi, jeśli to możliwe. Jeśli nie, odmów akt 
skruchy. To 
wystarczy, bo nie popełniłeś śmiertelnego grzechu. Nie ponosisz winy, rozumiesz? 
- Mówił 
poważnie. - A akt skruchy dlatego, że szczerze żałujesz, iż znalazłeś się w 
sytuacji bez 
wyjścia. Czasami tak się zdarza i nie można temu zapobiec. Potem odmów modlitwę 
za duszę 
tego, którego zabiłeś - ciągnął Jamie. Znasz Święty odpoczynek! Odmawiaj to 
zawsze, jak 
będziesz miał czas. A w walce wystarczy, że powiesz: „Weź tę duszę w swoje 
ramiona, o 
Chryste, Królu Niebios. Amen”.
- Weź tę duszę w swoje ramiona, o Chryste, Królu Niebios. Amen - powtórzył mały 
Ian pod nosem. Skinął głową. - Dobrze i co dalej?
Jamie wyciągnął rękę i z wielką czułością dotknął policzka siostrzeńca.
- A potem musisz z tym żyć, chłopcze - powiedział łagodnie. - To wszystko.
28
Strażnik cnót
Myślisz, że człowiek, którego śledził mały Ian, miał coś wspólnego z 
ostrzeżeniem sir 
Percivala? - Uniosłam przykrywkę znad tacy z kolację i z rozkoszą pociągnęłam 
nosem. 
Długi czas upłynął już od posiłku u Moubraya.
Jamie przytaknął, unosząc na widelcu gorący, faszerowany zraz.
- Zdziwiłbym się, gdyby nie - odparł sucho. - Co prawda, podejrzewam, że więcej 
niż 
jeden człowiek na tym świecie pragnie mojej zguby, ale nie wydaje mi się 
prawdopodobne, 
żeby całe ich stada przemierzały Edynburg. - Ugryzł kawał mięsa i zaczął go 
pracowicie 
przeżuwać. - Nie ma się czym przejmować.
- Naprawdę? - Odkroiłam malutki kawałek zraza. - Mmm... wspaniałe. Co to 
takiego?
Jamie przyjrzał się zrazowi.
- Gołąb nadziewany truflami - wyjaśnił i włożył całą porcję do buzi. - Nie - 
stwierdził 
po chwili. Przerwał, żeby przełknąć mięso. - Nie - powtórzył już wyraźniej. - To 
raczej 
sprawka konkurencji. Istnieją dwa gangi, z którymi od czasu do czasu miewam 
problemy. 
Machnął ręką, rozrzucając wkoło okruszki, i sięgnął po kolejny zraz. - Mężczyzna 
wąchał 
brandy, ale rzadko próbował. Można więc podejrzewać, że był kiperem. Po zapachu 
jest w 
stanie powiedzieć, gdzie zostało wyprodukowane wino, a po smaku, z którego roku 
pochodzi 
trunek. To bardzo cenny facet - dodał w zamyśleniu. - I alkohol pozwolił mu 
wpaść na mój 
ślad.
Do kolacji podano wino. Nalałam kieliszek i podstawiłam sobie pod nos.
- Mógł wyśledzić cię... po brandy? - zapytałam zaciekawiona.
- Tak. Pamiętasz kuzyna Jareda?
- Oczywiście. Żyje? - Po rzezi pod Culloden i jej następstwach cudownie było 
usłyszeć, że Jared, bogaty szkocki emigrant, który prowadził handel winem w 
Paryżu, nie 
został zabity.
- Chyba musieliby wujaszka wsadzić do beczki i wrzucić do Sekwany, żeby się go 
pozbyć - wyszczerzył zęby w szerokim uśmiechu. Ich biel mocno kontrastowała z 
osmaloną 
twarzą. - Tak, żyje, żyje. I w dodatku całkiem nieźle. Jak myślisz, skąd 
sprowadzam do 
Szkocji francuską brandy?
- Jasne, że z Francji. To znaczy od Jareda.
Jamie skinął głową, z ustami pełnymi kolejnego zraza.
- Hej! - Pochylił się do przodu i odsunął talerz spoza zasięgu smukłych palców 
małego 
Iana. - Nie powinieneś jeść takich ciężkich rzeczy przy twoich obecnych 
problemach z 
żołądkiem. - Zmarszczył brwi. Przełknął kęs i oblizał wargi. - Każę ci przynieść 
jeszcze 
mleka i chleba.
- Oj, wujku. - Mały Ian skrzywił się, tęsknie wpatrzony w smakowicie pachnące 
zrazy. 
- Jestem strasznie głodny. - Oczyszczony spowiedzią chłopiec w znacznym stopniu 
odzyskał 
już równowagę, a razem z nią najwyraźniej i apetyt.
Jamie spojrzał na siostrzeńca i westchnął.
- No, dobrze. Przyrzekasz, że nie będziesz więcej na mnie rzygał?
- Nie będę, wujku - potwierdził potulnie mały Ian.
Jamie przesunął talerz w kierunku chłopca i wrócił do tematu.
- Jared z reguły przesyła mi wino drugiego gatunku ze swoich winnic w Mozeli. 
Pierwszy gatunek zachowuje na sprzedaż we Francji, gdzie liczy się jakość.
- Więc towar, który sprowadzasz do Szkocji, jest rozpoznawalny?
Wzruszył ramionami i sięgnął po wino.
- Tylko przez nos kipera. Ale Mały Ian widział, jak mężczyzna próbuje wino „Pod 
Psem i Pistoletem” i w „Niebieskim Knurze”, a te dwie gospody wyłącznie ode mnie 
kupują 
brandy. Pozostałe karczmy zaopatrują się też i u innych dostawców. W każdym 
razie nie ma 
się co przejmować tym, że ktoś szukał Jamiego Roya. - Uniósł kieliszek z winem i 
odruchowo 
przesunął pod nosem. Przez twarz przebiegł mu nieznaczny skurcz. - Zastanawia 
mnie tylko 
jedna rzecz - powiedział, napił się i odstawił kieliszek. - Jak ten mężczyzna 
znalazł drogę do 
drukarni? Bardzo się starałem, żeby ludzie, którzy spotykają w dokach Jamiego 
Roya, nie 
należeli do grona towarzyszy drukarza Aleksandra Malcolma.
Ściągnęłam brwi. Usilnie starałam się to wszystko zrozumieć.
- Ale sir Percival nazwał cię „Malcolm”, a przecież wie, że zajmujesz się 
przemytem - 
zaprotestowałam.
Jamie cierpliwie skinął głową.
- Połowa mężczyzn w portach w pobliżu Edynburga to przemytnicy, Angielko - 
wyjaśnił. - Tak, sir Percival dobrze wie, że jestem szmuglerem, ale nie zna mnie 
pod 
nazwiskiem Roy, a tym bardziej Fraser. Myśli, że sprowadzam z Holandii 
niezadeklarowany 
jedwab i aksamit, ponieważ w tym mu płacę. - Uśmiechnął się krzywo. - Sprzedaję 
za to 
brandy krawcowi z rogu. Sir Percival i jego żona lubią ładne stroje. On nie ma 
pojęcia, że 
przemycam alkohol i to w tak dużych ilościach. Inaczej, wierz mi, chciałby dużo 
więcej niż 
trochę koronki i kilka metrów materiału.
- Czy któryś z karczmarzy mógł powiedzieć o tobie marynarzowi? Oni z pewnością 
cię widzieli.
Przejechał ręką po włosach. Kilka krótkich kosmyków stanęło mu na sztorc.
- Tak, widzieli mnie - powiedział powoli. - Ale tylko jako klienta. Fergus 
zajmuje się 
transakcjami z karczmami, a on ze względów bezpieczeństwa prawie nigdy nie 
zbliża się do 
drukarni. Zawsze potajemnie spotykamy się w domu pani Jeanne. - Posłał mi krzywy 
uśmiech. - Nikt nie pyta mężczyzn, dlaczego chodzą do burdelu, prawda?
- Właśnie - krzyknęłam tknięta nagłą myślą. - Wszyscy przychodzą do domu 
schadzek 
bez pytania. Marynarz mógł zobaczyć tutaj ciebie i Fergusa. Albo usłyszał twój 
opis od jednej 
z dziewcząt? Mimo wszystko nie należysz do najbardziej niepozornych ludzi, 
jakich znam. - 
Rzeczywiście rzucał się w oczy. Nawet jeśli w Edynburgu mieszkało wielu rudych 
facetów, 
to tylko nieliczni z nich osiągnęli wzrost Jamiego, a jeszcze mniej chodziło po 
ulicach z 
charakterystyczną arogancją rozbrojonego wojownika.
- Słusznie, Angielko. - Jamie pokiwał głową. - Na pewno się dowiem, czy jednooki 
marynarz uczesany w kucyk gościł tutaj ostatnio. Poproszę, żeby Jeanne popytała 
dziewczyn.
Wstał i przeciągnął się leniwie. Rękoma prawie dosięgnął drewnianych krokwi.
- A potem, Angielko, może pójdziemy do łóżka, co? - Opuścił ramiona, mrugnął do 
mnie i uśmiechnął się. - To był cholernie męczący dzień.
- O, tak - zgodziłam się i odwzajemniłam uśmiech.
Jamie wezwał Jeanne. Stawiła się razem z Fergusem. Chłopak otworzył jej drzwi ze 
swobodną poufałością, typową dla brata czy kuzyna. Nic dziwnego, że czuł się 
tutaj jak w 
domu. Urodził się w paryskim burdelu i spędził w nim pierwszych dziesięć lat 
życia. Nocą 
sypiał pod schodami. W dzień zarabiał na ulicach kradzieżami kieszonkowymi.
- Już nie ma brandy - zakomunikował Jamiemu. - Sprzedałem ją MacAlpine’owi. 
Niestety z małym upustem, panie, ale pomyślałem, że będzie lepiej, jak szybko 
się jej 
pozbędziemy.
- Świetnie - Jamie skinął głową. - Co zrobiłeś z ciałem?
Fergus uśmiechnął się przelotnie. Szczupła twarz i ciemne loki nadawały mu 
wygląd 
pirata.
- Intruz też został posłany do karczmy MacAlpine’a w odpowiednim przebraniu.
- To znaczy? - zapytałam.
Posłał mi piracki uśmiech. Fergus wyrósł na bardzo przystojnego mężczyznę.
- W beczce. Jako likier miętowy, pani - odpowiedział.
- Nie podejrzewam, żeby ktokolwiek w Edynburgu pił likier miętowy od stu lat - 
zauważyła Jeanne. - Nieoświeceni Szkoci nie są przyzwyczajeni od spożywania 
cywilizowanych trunków. Nigdy nie widziałam, żeby klient zamawiał coś innego niż 
whisky, 
piwo lub brandy.
O to chodzi, madame - odparł Fergus. - Nie chcemy przecież, żeby pan MacAlpine 
odkorkował beczkę, prawda?
- Ale wcześniej czy później ktoś do niej zajrzy - powiedziałam. - Nie chciałabym 
być 
niedelikatna, ale...
- Oczywiście - przerwał mi Fergus z pełnym szacunku ukłonem. - Jednak likier 
miętowy ma dużą zawartość alkoholu. Piwnica gospody będzie tylko czasowym 
miejscem 
spoczynku naszego nieznanego przyjaciela w jego drodze do wieczności. Jutro 
zostanie 
przewieziony do doków, a stamtąd gdzieś daleko. Chodziło mi jedynie o to, by nie 
zanieczyszczał posiadłości pani Jeanne.
Jeanne zwróciła się po francusku do świętej Agnieszki i wzruszyła ramionami.
- Jutro popytam dziewczęta o tego marynarza, kiedy będą miały chwilkę wolnego 
czasu.
- A, właśnie - wtrącił Fergus. - Czy panna Sophie jest wolna dzisiejszego 
wieczoru?
Pani Jeanne posłała mu spojrzenie pełne rozbawienia i ironii.
- Już cię dziś zauważyła, mon petit saucisson. Spodziewam się więc, że zrobiła 
wszystko, żeby mieć wolny wieczór. - Zerknęła na małego Iana. Chłopak siedział 
skulony 
wśród poduszek. Do złudzenia przypominał stracha na wróble, z którego wyskubano 
całą 
słomę. - Poszukać miejsca do spania dla tego młodego dżentelmena?
- Och, tak. - Jamie w zamyśleniu przyjrzał się siostrzeńcowi. - Może pani 
położyć 
siennik w moim pokoju.
- Nie! - wypalił mały Ian. - Przecież będziesz chciał być sam ze swoją żoną, 
wujku.
- Co? - Jamie spojrzał na niego zdziwiony.
- No, to znaczy... - Dzieciak zawahał się, spojrzał na mnie i gwałtownie dodał: 
- Nie 
wątpię, że chciałbyś... eee... mmm. - Urodzony szkocki góral zdołał nadać 
ostatniemu 
dźwiękowi zaskakujące bogactwo treści, wyrażające całą niedelikatność pytania.
Jamie podrapał się nad górną wargą.
- Dziękuję za troskę, Ianie - powiedział lekko drżącym głosem. Z trudem 
powstrzymywał śmiech. - Pochlebia mi, że masz tak wysokie mniemanie o mojej 
męskości. 
Ale po dzisiejszym dniu chyba jednak nie będę zdolny do niczego innego poza 
spaniem. Poza 
tym na jedną noc jakoś zdołam pohamować swoje zmysłowe pożądanie - dodał, 
posyłając mi 
lekki uśmieszek.
- Bruno mówił, że nie ma dziś dużo klientów - zapewnił gorliwie Fergus, 
rozglądając 
się wokół z pewnym oszołomieniem. - Dlaczego Ian nie...
- Ponieważ ma tylko czternaście lat, na miłość boską! - przerwał oburzony Jamie.
- Prawie piętnaście - poprawił młody Murray. Usiadł prosto i patrzył na nas z 
zainteresowaniem.
- No, to z pewnością wystarczy - odparł Fergus i spojrzeniem poszukał 
potwierdzenia 
u pani Jeanne. - Twoi bracia nie byli starsi, gdy ich tu przyprowadziłem. Bardzo 
honorowo 
wywiązali się z zadania.
- Co zrobiłeś? - Jamie wytrzeszczył oczy.
- No, ktoś musiał - stwierdził Fergus z lekką niecierpliwością. - Zwykle zajmuje 
się 
tym ojciec, ale... z całym szacunkiem... monsieur Ian... nie jest... - Skinął 
głową w kierunku 
małego Iana, który automatycznie odpowiedział mu skinięciem jak mechaniczna 
lalka. - 
Chodzi o doświadczenie. Więc... - zwrócił się do panie Jeanne, z miną 
łakomczucha 
ustalającego z kelnerem gatunek wina. - Jak uważasz, Dorcas czy Penelope?
- Och, nie. - Kobieta zdecydowanie potrząsnęła głową. - To koniecznie powinna 
być 
druga Mary. Ta mała.
- Ze złotymi włosami? Masz rację - stwierdził z aprobatą Fergus. - A więc ją 
zawołaj.
Jeanne wyszła, zanim Jamie zdołał wydać z siebie dziwny skrzek w wyrazie 
protestu.
- Ale... ale... chłopak nie może - zaczął.
- Oczywiście, że mogę - przerwał mały Ian. - Tak mi się przynajmniej wydaje. - 
Oczy 
zaszły mu czerwienią z podniecenia. Najwyraźniej już zapomniał o przykrych 
wydarzeniach 
mijającego dnia.
- Ale to jest... to znaczy... ja nie pozwalam... - Jamie przerwał i przez długą 
chwilę stał 
wpatrzony w siostrzeńca. W końcu z desperacją wyrzucił ręce w górę na znak, że 
się poddaje.
- Co ja powiem twojej matce? - zapytał, gdy otworzyły się drzwi za jego plecami.
W progu stanęła niska, młodziutka dziewczyna, pulchniutka i łagodna jak 
kuropatwa. 
Miała na sobie niebieską, jedwabną koszulę. Pod chmurą rozpuszczonych złotych 
włosów 
promieniała okrągła, słodka twarzyczka. Małego Iana przeszył dreszcz.
Chłopak wziął głęboki oddech i odwrócił się do Jamiego.
- No, wujku Jamie... - powiedział z ujmującym uśmiechem i odchrząknął, żeby 
odzyskać czysty baryton. - Na twoim miejscu, nic bym jej nie mówił. Dobranoc, 
ciociu - 
zwrócił się do mnie i zdecydowanym krokiem ruszył przed siebie.
- Nie wiem, czy mam zabić Fergusa, czy mu podziękować. - Jamie siedział na łóżku 
w 
naszym pokoju na poddaszu i wolno rozpinał guziki przy koszuli.
Odłożyłam wilgotną sukienkę na krzesło. Uklęknęłam przed Jamiem, żeby poluzować 
mu sprzączki bryczesów pod kolanami.
- Myślę, że chciał jak najlepiej dla małego Iana.
- Tak, na swój niemoralny francuski sposób. - Jamie zdjął wstążkę z kucyka. Po 
wyjściu od Moubraya nie splótł włosów, więc teraz spłynęły mu potokiem na 
szerokie 
ramiona. Przypominał włoskiego anioła z czasów renesansu.
- To archanioł Michał wygnał Adama i Ewę z raju? - zapytałam, zdejmując mu 
skarpetki.
Zachichotał.
- A co? Wyglądam jak strażnik cnoty? W takim razie Fergus - to podły wąż. - 
Wziął 
mnie za łokcie i podniósł z kolan. - Wstań, Angielko. Nie powinnaś mi usługiwać.
- Miałeś ciężki dzień - odpowiedziałam i pociągnęłam go ze sobą do pozycji 
stojącej. - 
Nawet jeśli nie musiałeś nikogo zabić. - Na jego dłoniach widać było obszerne 
poparzenia. 
Zmył już większość sadzy z twarzy, jednak wzdłuż żuchwy wciąż biegła ciemna 
smuga. - 
Mmm - mruknął, a ja rozpięłam Jamiemu bryczesy. Czubkiem głowy przylgnęłam do 
jego 
policzka.
- Nie byłem całkiem uczciwy z chłopakiem - przyznał.
- Och, wspaniale sobie z nim poradziłeś. Przynajmniej poczuł się lepiej po 
rozmowie z 
tobą.
- Tak, mam nadzieję. Odmawianie modłów, jeśli mu nie pomoże, to na pewno nie 
zaszkodzi. Ale nie powiedziałem chłopcu wszystkiego.
- Co jeszcze? - Zbliżyłam do niego twarz. Pachniał dymem i potem.
- Mężczyzna z wyrzutami sumienia po zabójstwie człowieka z reguły robi jedną 
rzecz: 
bierze kobietę, Angielko - odpowiedział cicho. - Swoją własną, jeśli może, 
jakąkolwiek, jeśli 
musi. Ona potrafi go uleczyć.
Rozwiązałam supełek u spodni.
- Dlatego pozwoliłeś mu pójść z drugą Mary?
Wzruszył ramionami, cofnął się o krok i spuścił bryczesy.
- Nie mogłem go zatrzymać. A zresztą, chyba dobrze się stało. - Uśmiechnął się 
ironicznie. - Przynajmniej chłopak dzisiejszej nocy nie będzie sobie robił 
wyrzutów z powodu 
śmierci marynarza.
- Nie, nie sądzę. A co z tobą? - Ściągnęłam przez głowę bieliznę.
- Ze mną? - Spojrzał spod uniesionych brwi. Lniana koszula zwisała mu luźno na 
ramionach.
Rzuciłam wzrokiem na łóżko stojące za plecami Jamiego.
- No, nikogo nie zabiłeś, ale czy masz ochotę... Mm? - Uniosłam pytająco brwi. 
Nasze 
oczy spotkały się na długą chwilę. Jamie uśmiechnął się szeroko, podobieństwo do 
Michała, 
anielskiego strażnika cnót, znikło. Kilka zwinnych ruchów i koszula spłynęła 
wzdłuż 
umięśnionego ciała na podłogę.
- Tak mi się wydaje - odparł. - Ale będziesz delikatna, prawda?
29
Ostatnia ofiara Culloden
Rano Jamie i Ian wyruszali do księdza, a ja poszłam do miasta. Po drodze kupiłam 
u 
ulicznego sprzedawcy duży wiklinowy kosz. Nadszedł najwyższy czas, żebym zrobiła 
zapasy 
wszelkich dostępnych medykamentów. Po wydarzeniach poprzedniego dnia zaczęłam 
się bać, 
że mogę szybko potrzebować różnych środków leczniczych.
Apteka Haugha w ogóle się nie zmieniła. Serce ścisnęło mi się z zachwytu, kiedy 
weszłam do wnętrza przepełnionego znajomymi zapachami mięty, olejku migdałowego 
i 
anyżu.
Za ladą siedział Haugh, ale dużo młodszy od Haugha w średnim wieku, którego 
znałam dwadzieścia lat temu.
Syn właściciela oczywiście mnie nie znał, ale zajął się mną z dużą kurtuazją. 
Wśród 
licznych, porządnie poustawianych słoików pomagał mi znaleźć zioła, których 
potrzebowałam. Większość z nich należała do pospolitych - mięta, rozmaryn, 
nagietek. 
Jednak na widok kilku nazw na mojej liście młody Haugh uniósł w zdziwieniu brwi 
i zagryzł 
wargi w zamyśleniu.
W sklepie był jeszcze jeden klient. Kręcił się przy ladzie, gdzie stały płyny i 
składniki 
do leków recepturowych. Chodził w tę i z powrotem, z rękoma założonymi z tyłu, 
najwyraźniej zniecierpliwiony. Po chwili podszedł do Haugha i klepnął go po 
plecach.
- Długo jeszcze?
- Trudno powiedzieć, pastorze. - W głosie aptekarza zabrzmiała przepraszająca 
nuta. - 
Luiza mówiła, że to się musi zagotować.
Za jedyną odpowiedź usłyszeliśmy prychnięcie. Wysoki i wąski w ramionach 
mężczyzna podjął swój marsz. Od czasu do czasu rzucał spojrzenie na drzwi 
wiodące na 
zaplecze, gdzie najprawdopodobniej pracowała Luiza. Pastor wyglądał trochę 
znajomo, ale 
nie miałam czasu się zastanawiać, gdzie go wcześniej widziałam.
Pan Haugh z wahaniem przyglądał się podanej przeze mnie liście.
- Akonit, zaraz - wymamrotał. - Akonit. Co by to mogło być?
- Trucizna - powiedziałam stanowczo, aż pan Haugh na moment szeroko otworzył 
usta. - Ale także lekarstwo - zapewniłam. - Ale trzeba ostrożnie stosować. 
Zewnętrznie 
dobrze działa na reumatyzm, a niewielka ilość podawana doustnie obniża tętno.
- Naprawdę? - zdziwił się pan Haugh. Zamrugał i odwrócił się w stronę półek. 
Przez 
chwilę patrzył na nie dość bezradnie. - Może pani wie, jak to pachnie?
Weszłam za ladę i zaczęłam przeglądać słoiki. Były starannie podpisane, ale 
niektóre 
nalepki wyglądały na bardzo stare. Atrament na nich wyblakł, a papier postrzępił 
się na 
brzegach.
- Nie znam się na lekach tak dobrze, jak mój ojciec - wyznał młody Haugh. - 
Odszedł 
rok temu. Sporo mnie nauczył, ale jeszcze o wielu rzeczach nie mam pojęcia.
- O, to jest dobre na kaszel. - Zdjęłam z półki słoik z prawoślazem. Spojrzałam 
na 
zniecierpliwionego pastora, który wyjął właśnie chusteczkę i wydmuchał nos. - 
Szczególnie 
na bardzo brzydko brzmiący kaszel.
Zmarszczyłam brwi, patrząc na zapchane półki. Słoiki nie były ustawione w 
porządku 
alfabetycznym. Czy starszy pan Haugh pamiętał, gdzie co stoi, czy miał jakiś 
system? 
Zastanawiałam się przez moment. Zamknęłam oczy i spróbowałam sobie przypomnieć, 
jak 
wyglądał sklep dwadzieścia lat wcześniej.
Ku mojemu zdumieniu obraz powrócił bardzo szybko. Ostatni raz przyszłam do 
apteki 
po naparstnicę, żeby zrobić z niej zastrzyk Aleksowi Randallowi, młodszemu bratu 
Czarnego 
Jacka Randalla, dalekiemu przodkowi Franka. Biedny Aleks nie żył już od 
dwudziestu lat, 
chociaż przed śmiercią zdążył spłodzić syna. Poczułam lekką ciekawość na myśl o 
potomku 
Aleksa i Mary, która była moją przyjaciółką. Zmusiłam się jednak, by powrócić do 
pana 
Haugha. Stał na palcach i sięgał na samą górę po lewej stronie.
- O, tam - powiedziałam z dużą dozą pewności i wskazałam słoik z nalepką 
„Naparstnica purpurowa”. Po jednej stronie stało naczynie z naparstnicą 
wełnistą, a po drugiej 
z miłkiem wiosennym. Zawahałam się, szukając w myśli możliwego zastosowania tych 
ziół. 
Wszystkie miały działanie nasercowe. Jeśli chciałam znaleźć akonit, powinnam 
szukać tuż 
obok.
I znalazłam. Nawet dość szybko, w słoiku podpisanym: „Środek dla dojrzałych 
kobiet”.
- Proszę się z tym obchodzić ostrożnie. - Podałam słój panu Haughowi. - Zażycie 
większej dawki powoduje paraliż. Może lepiej zapakuje mi to pan w szklaną 
butelkę. - 
Większość ziół, które kupiłam, miała postać proszku lub pokruszonych suchych 
płatków. 
Młody pan Haugh skinął głową i zaniósł słoik z akonitem na zaplecze. Naczynie 
trzymał na 
odległość ramienia, zupełnie jakby się spodziewał, że mu wybuchnie w twarz.
- Widzę, że wie pani dużo więcej na temat medycyny niż ten chłopak - odezwał się 
głęboki, ochrypły głos za moimi plecami.
- Po prostu mam doświadczenie. - Odwróciłam się do duchownego. Oparty o ladę, 
przyglądał mi się jasnoniebieskimi oczyma spod gęstych brwi. Nagle przypomniałam 
sobie, 
gdzie go widziałam: wczoraj u Moubraya. Pastor raczej mnie nie rozpoznał. Może 
dlatego, że 
miałam na sobie płaszcz, który okrywał sukienkę Daphne. Zaobserwowałam, że wielu 
mężczyzn nie zwracało dużej uwagi na twarz wydekoltowanej kobiety, chociaż 
należałoby to 
uznać za naganny zwyczaj wśród kleru.
Duchowny odchrząknął.
- Potrzebuję czegoś na zaburzenia nerwowe.
- Jakiego rodzaju?
Ściągnął usta i zmarszczył się, jakby niepewny, czy może mi ufać. Górna warga 
wygięła mu się jak dziób sowy, a dolna zwisała, gruba i bezwładna.
- No... to skomplikowany przypadek. Ale generalnie rzecz biorąc... - Starannie 
zmierzył mnie wzrokiem.
- Czy ta osoba upada na ziemię i ma drgawki? - Postanowiłam trochę pomóc 
pastorowi.
Potrząsnął głową, ukazując czerwoną linię wokół szyi od twardego białego 
kołnierzyka.
- Nie. Krzyczy i nienaturalnie wytrzeszcza oczy. Ale niejednocześnie - dodał 
gwałtownie. - Najpierw jedno, potem drugie. Albo raczej: w kółko, to jedno, to 
drugie. 
Początkowo godzinami wytrzeszcza oczy, bez słowa. Potem nagle zaczyna krzyczeć, 
tak że 
jest w stanie obudzić umarłego.
- O, to bardzo męczące. - Jeśli pastor miał żonę, która cierpiała na takie 
zaburzenia, 
łatwo można było wyjaśnić pochodzenie głębokich zmarszczek wokół jego oczu i ust 
oraz 
sine worki pod oczyma. Napięcie i wyczerpanie zrobiły swoje.
Uderzyłam palcem o ladę w zamyśleniu.
- Musiałabym zobaczyć chorą.
Wyciągnął język na dolną wargę.
- Może zechciałaby pani przyjść i ją obejrzeć? To niedaleko - dodał mało 
uprzejmym 
tonem. Najwyraźniej niezbyt często zapraszał gości.
- Nie mogę w tej chwili - powiedziałam. - Muszę się spotkać z mężem. Ale dziś po 
południu...
- O drugiej - przerwał mi energicznie. - U Hendersona na dziedzińcu Carruber. 
Nazywam się Campbell, pastor Archibald Campbell.
Zanim zdążyłam powiedzieć tak lub nie, odchyliła się zasłona między sklepem a 
pomieszczeniem na zapleczu. W progu stanął pan Haugh z dwiema butelkami w 
dłoniach, po 
jednej dla każdego z nas.
Pastor zmierzył aptekarza podejrzliwym wzrokiem i sięgnął do kieszeni po 
pieniądze.
- Proszę - powiedział pogardliwie, rzucając monetę na ladę. - Mam tylko 
nadzieję, że 
nie pomylił pan butelek.
Zza zasłony wyjrzała młoda kobieta, popatrzyła za oddalającą się postacią 
duchownego.
- Jaka ulga - westchnęła. - Daje ci robotę na godzinę i jeszcze na koniec 
obrzuci cię 
wyzwiskami! Bóg powinien lepiej dobierać swoich posłanników.
- Zna go pani? - zapytałam z ciekawością. Myślałam, że Luiza udzieli mi 
pomocnych 
informacji o jego chorej żonie.
- Niezbyt dobrze - odparła kobieta, mierząc mnie wzrokiem. - Należy do kapłanów 
wolnego kościoła, tych, co zawsze stoją na rogach rynku i opowiadają ludziom, że 
ich 
postępki nie mają żadnego znaczenia, że wszystko, czego potrzebują do zbawienia, 
to objęcie 
przez Jezusa. Zupełnie jakby nasz Pan był jakimś niedzielnym zapaśnikiem! - 
Prychnęła z 
pogardą na takie heretyckie teorie i przeżegnała się, żeby szybko oczyścić 
duszę. - Dziwne, że 
pastor Campbell w ogóle przyszedł do naszego sklepu. Głęboko gardzi papistami. - 
Obrzuciła 
mnie ostrym spojrzeniem. - A może pani sama należy do wolnego kościoła? Jeśli 
tak, to 
proszę się nie obrażać.
- Nie, jestem katolicz... to znaczy papistką - zapewniłam. - Zastanawiałam się 
tylko, 
czy pani może coś wie o żonie pastora i jej stanie zdrowia.
Luiza potrząsnęła głową i zwróciła się do nowego klienta.
- Nie, nigdy jej nie widziałam. Ale życie z takim typem na pewno może 
doprowadzić 
do ciężkiej choroby. - Skwitowała, groźnie marszcząc brwi.
W powietrzu czuć było wilgoć, ale nie padało. W ogrodzie rektorskim unosił się 
jedynie słaby zapach spalenizny, wspomnienie po pożarze. Siedzieliśmy z Jamiem 
na ławce 
pod murem. Wygrzewaliśmy się w słabych promieniach zimowego słońca i czekaliśmy, 
aż 
mały Ian skończy się spowiadać.
- To ty opowiedziałeś Ianowi tę głupią historię o mojej ucieczce do Francji?
- No, tak - potwierdził. - Ian jest za mądry, żeby w coś takiego uwierzyć, ale 
jako 
dobry przyjaciel nie domaga się na siłę prawdy.
- Myślę, że dla ogółu ta wersja może ujść - przyznałam. - Może powinieneś ją 
opowiedzieć sir Percivalowi, zamiast pozwolić mu wierzyć, że jesteśmy 
nowożeńcami?
Potrząsnął głową ze zdecydowaniem.
- Och, nie. Po pierwsze, sir Percival nie ma pojęcia o moim prawdziwym nazwisku, 
chociaż założyłbym się, że podejrzewa, iż nie brzmi ono Malcolm. Za żadną cenę 
nie 
chciałbym też, żeby skojarzył mnie z Culloden. A poza tym historia, którą 
opowiedziałem 
Ianowi, wywołałaby dużo więcej plotek niż fakt, że drukarz wziął sobie żonę.
- Pleciemy zbyt misterną pajęczynę - zakpiłam. - Szybko może się zerwać.
Posłał mi szybkie spojrzenie i uśmiechnął się szeroko.
- Wcale nie, Angielko - powiedział. - Pożyj ze mną przez jakiś czas, a uznasz, 
że 
tkanie jedwabiu zadkiem jest tak łatwe, jak splunięcie.
Wybuchłam śmiechem.
- Chciałabym cię zobaczyć w akcji - przyznałam.
- Już widziałaś. - Wstał i wyciągnął szyję, żeby zajrzeć za mur ogrodu 
rektorskiego. - 
Mały Ian to urodzony diabeł - zauważył, gdy znów usiadł. - Jak piętnastoletni 
chłopak może 
się tak długo spowiadać?
- Po wczorajszym dniu i ostatniej nocy? Myślę, że dużo zależy od szczegółowości 
pytań ojca Hayesa - powiedziałam. Przypomniało mi się moje śniadanie z 
prostytutkami. - 
Jest tam cały czas od przyjścia?
- No, nie. - Koniuszki uszu zaczerwieniły się Jamiemu lekko w porannym świetle. 
- 
Ja... poszedłem pierwszy. Dla przykładu.
- Aha, teraz rozumiem skomentowałam złośliwie. - Kiedy ostatni raz byłeś u 
spowiedzi?
- Powiedziałem ojcu Hayesowi, że sześć miesięcy temu.
- To prawda?
- Nie, ale pomyślałem, że jeśli rozgrzeszy mnie za kradzieże, napady, 
bluźnierstwa, to 
równie dobrze może mi wybaczyć kłamstwa.
- A cudzołóstwo, nieczyste myśli?
- Nic z tych rzeczy - odparł surowo. - To nie grzech, jeśli obiektem nieczystego 
pożądania jest własna żona. Dopiero lubieżne myśli o innych kobietach są 
nieczyste.
- Nie miałam pojęcia, że wrócę, żeby zbawić twoją duszę - skwitowałam wesoło.
Roześmiał się i pocałował mnie namiętnie.
- Zastanawiam się, czy to się liczy jako odpust - powiedział, gdy już przerwał 
pocałunek. Pogrzebał w kieszeni i wyciągnął drewniany różaniec, który wyglądał 
na 
pogryziony. Przypomnij mi, że mam odmówić pokutę. Właśnie zaczynałem, gdy 
przyszłaś.
- Ile „Zdrowasiek” powinieneś odmówić? - zapytałam, przesuwając paciorki. Prawie 
na każdym było widać wyraźne ślady zębów.
- W zeszłym roku spotkałem żyda, urodzonego filozofa - powiedział, ignorując 
moje 
pytanie. - Sześć razy opłynął świat dookoła. Wyjaśnił mi, że zarówno w wierze 
muzułmańskiej, jak i w naukach żydowskich aktem cnoty jest kładzenie się u boku 
swojej 
żony. Ciekawe, czy to ma coś wspólnego z faktem, że zarówno żydzi, jak i 
muzułmanie są 
obrzezani? - dodał w zamyśleniu.
- Nie wydaje mi się, żeby napletek w jakimś stopniu mógł wpływać na cnotę - 
zapewniłam.
- To dobrze - odpowiedział i znów mnie pocałował.
- Co się stało z twoim różańcem? - Sznur drewnianych kuleczek upadł mi na trawę, 
więc czym prędzej go podniosłam. - Wygląda, jakby się szczury do niego dorwały.
- Nie szczury - odparł. - Dzieciaki.
- Jakie?
- Och, wszystkie, które tylko mogły. - Wzruszył ramionami i wsadził różaniec z 
powrotem do kieszeni. - Mały Jamie ma dopiero trzy lata, a Maggie i Kitty po 
dwa. Mały 
Micheal właśnie się ożenił i jego żona rodzi. - Słońce znajdowało się za plecami 
Jamiego, 
więc na twarz padał mu cień. Zęby błyszczały ostrą bielą, gdy potężny Szkot się 
uśmiechał. - 
Nawet nie wiesz, że jesteś już siedmiokrotną stryjeczną babcią.
- Stryjeczną babcią? - powtórzyłam oszołomiona.
- No, a ja stryjecznym dziadkiem - odparł radośnie. - To nie było takie 
straszne. 
Ucierpiały na tym tylko paciorki mojego różańca za każdym razem, gdy wnukom 
Jenny 
wyrzynały się zęby. Musiałem się też przyzwyczaić, że ktoś woła na mnie „ujcio”.
Czasami dwadzieścia lat wydaje się jedną chwilą, czasami jednak widać, że to 
bardzo 
długi okres.
- Mam nadzieję, że istnieje żeński odpowiednik „ujcia”.
- Niestety, nie - odparł. - Dzieciaki będą do ciebie mówić „stryjeczna babciu 
Claire” i 
traktować cię z należytym szacunkiem.
- Wielkie dzięki - wymamrotałam. Przypomniał mi się nowy oddział geriatryczny w 
szpitalu.
Jamie roześmiał się z lekkim sercem, co bez wątpienia było zasługą świeżego 
oczyszczenia się z grzechów. Objął mnie w pasie i posadził sobie na kolanach.
- Nigdy przedtem nie widziałem stryjecznej babci z tak cudownie miękkim 
tyłeczkiem, jak twój - skomentował z zadowoleniem. Jego oddech łaskotał mnie w 
kark. 
Krzyknęłam cicho, kiedy mocne, zdrowe zęby delikatnie zacisnęły się na moim 
uchu.
- Wszystko w porządku? - Za naszymi plecami zabrzmiał przejęty głos małego Iana.
Jamie gwałtownie spojrzał na siostrzeńca. Omal nie zrzucił mnie z kolan. W 
ostatniej 
chwili natychmiast zacisnął ramiona na mojej talii.
- Och, tak - odparł. - Twoja ciocia właśnie zobaczyła pająka.
- Gdzie? - Mały Ian z wielkim zainteresowaniem rozejrzał się dookoła.
- Tam. - Jamie, postawił mnie na nogi, sam też wstał i wskazał na lipę. Pomiędzy 
dwiema gałęziami kołysała się olbrzymia pajęczyna, połyskująca od kropli 
deszczu. Na 
samym jej środku siedział pająk tkacz, okrągły jak wiśnia, z zielono-żółtym 
wzorem na 
grzbiecie. - Opowiadałem twojej cioci - mówił dalej Jamie, podczas gdy mały Ian 
oglądał 
pajęczynę z nieukrywaną fascynacją - o żydzie, którego spotkałem, o tym 
urodzonym 
filozofie. Studiował życie pająków. Przybył nawet do Edynburga właśnie po to, 
żeby 
wygłosić rozprawę naukową przed Towarzystwem Królewskim.
- Naprawdę? Dużo się dowiedziałeś o pająkach? - zapytał z entuzjazmem chłopak.
- O, nawet za dużo - poinformował siostrzeńca Jamie. - Są takie pająki, które 
składają 
jaja w gąsienicach, tak że małe, gdy się tylko wyklują, żywcem pożerają biedne 
stworzenia na 
kolację. Powiedział mi też jedną bardzo ciekawą rzecz - dodał, przyglądając się 
pajęczynie. 
Dmuchnął w nią lekko. Pająk uciekł do kryjówki. - Pająki przędą różne rodzaje 
nici. Jeśli 
masz soczewkę, możesz dostrzec dwa kądziołki przędne, czyli otwory, którymi 
wychodzą 
nici. Jedna jest lepka, więc jeśli mały owad jej dotknie, to się przylepi. Ale 
druga jest sucha, 
prawie taka, jakiej się używa do szycia, tylko delikatniejsza.
Tkacz ostrożnie wracał na środek pajęczyny.
- Widzisz, jak on chodzi? - Jamie wskazał na pajęczynę, zaczepioną licznymi 
wypustkami, podtrzymującymi skomplikowaną sieć. - Te wypustki są z suchej nici. 
Pająk 
może więc po nich chodzić bez problemów. Ale resztę sieci tworzy lepka nić. 
Jeśli przez 
dłuższy czas poobserwujesz pająka, dostrzeżesz, że porusza się wyłącznie po 
suchej przędzy. 
Gdyby stanął na tej lepkiej, sam by się przykleił.
- Naprawdę? - Ian dmuchnął na pajęczynę. Pająk znów ruszył w kierunku 
schronienia.
- Myślę, że można wyciągnąć z tego morał - zwrócił się do mnie Jamie cichym 
głosem. - Uważaj, który z twoich więzów jest lepki.
Jamie uśmiechnął się i ujął mnie pod ramię.
- Ianie, idziesz? - zawołał do chłopca.
- Aha. - Mały Murray z wyraźną niechęcią oderwał wzrok od pajęczyny i poszedł za 
nami w stronę bramy. - Wujku, czy nie pożyczyłbyś mi swojego różańca? - zapytał, 
gdy 
znaleźliśmy się na bruku Królewskiej Mili. - Mam odmówić pięć tajemnic 
różańcowych jako 
pokutę, a to zbyt dużo, żeby liczyć na palcach.
- Oczywiście. - Jamie zatrzymał się i wyjął różaniec z kieszeni. - Ale pamiętaj, 
żeby 
mi go oddać.
Mały Ian uśmiechnął się.
- Tak, przypuszczam, że też go będziesz potrzebował. - Chłopak zwrócił się do 
mnie i 
zniżył głos. - Ksiądz powiedział, że wuj Jamie jest bardzo nikczemny. - Mrugnął 
bezrzęsym 
okiem. - Kazał nie brać z niego przykładu.
- Ile dziesiątek różańca masz odmówić Jamie? - Zapytałam zaciekawiona.
- Osiemdziesiąt pięć - burknął. Na świeżo opalone policzki wypłynął mocny 
rumieniec.
Mały Ian otworzył usta ze zgrozy.
- Jak dawno temu byłeś u spowiedzi, wujku? - spytał.
- Bardzo dawno - skwitował Jamie. - Chodźcie!
Po południu Jamie był umówiony na spotkanie z panem Hardingiem. Przedstawiciel 
towarzystwa ubezpieczeniowego „Ręka w rękę” miał obejrzeć zgliszcza po drukarni 
i 
wycenić szkodę.
- Nie będę cię potrzebował, chłopcze - powiedział uspokajająco do małego Iana. 
Chłopak nie wyglądał na zachwyconego, gdy Jamie wspomniał o wizycie w miejscu 
wczorajszych dramatycznych wydarzeń. - Pójdziesz z ciocią do tej szalonej 
kobiety - nakazał 
Ianowi. - Nie wiem, jak to robisz - dodał w moją stronę, marszcząc brwi. - 
Jesteś w mieście 
od dwóch dni, a już czepiają się ciebie wszyscy chorzy z okolicy.
- Na pewno nie wszyscy - odparłam sucho. - Tylko jedna kobieta, a poza tym 
jeszcze 
jej nie widziałam.
- No, dobrze, dobrze. Mam nadzieję, że szaleństwo nie jest zaraźliwe. - 
Pocałował 
mnie przelotnie, odwrócił się i przyjacielsko klepnął małego Iana po ramieniu. - 
Zaopiekuj się 
ciocią, Ianie.
Chłopiec zatrzymał się na chwilę i patrzył za oddalającą się wysoką postacią 
wuja.
- Chcesz z nim pójść, Ianie? - zapytałam. - Poradzę sobie sama, jeśli...
- Och, nie, ciociu! - Szybko się do mnie odwrócił. Wyglądał na speszonego. - Ja 
tylko... zastanawiałem się, co będzie, jeśli... w popiołach... znajdą...
- Zwłoki? - spytałam bez ogródek. Oczywiście zdawałam sobie sprawę, że Jamie 
kazał 
Ianowi mi towarzyszyć właśnie z powodu istnienia dość dużego prawdopodobieństwa, 
że z 
panem Hardingiem odnajdą ciało jednookiego marynarza.
Chłopiec ze smutkiem skinął głową. Opalona skóra zmieniła kolor na mocny róż, 
zbyt 
intensywny, aby można było zauważyć bladość wywołaną emocjami.
- Nie martw się. - Niewykluczone, że marynarz całkiem zamienił się w popiół. - 
Powiedziałam i uspokajająco dotknęłam chudego ramienia. - Zresztą wujek będzie 
wiedział, 
co zrobić.
- O, tak. Na pewno. - Twarz Iana wyrażała pewność, że wuj wybrnie z każdej, 
nawet 
najtrudniejszej sytuacji. Uśmiechnęłam się i z pewnym zdziwieniem stwierdziłem, 
że mną 
także kieruje bezgraniczne zaufanie do Jamiego. Czy to pijany Chińczyk, czy 
skorumpowani 
agenci służb celnych, czy pan Harding z towarzystwa ubezpieczeniowego „Ręka w 
rękę”, nie 
miałam żadnych wątpliwości, że mój mąż sobie poradzi. - Chodźmy - powiedziałam, 
gdy 
głośno zaczął bić dzwon na wieży armatniej. - Już druga.
W milczeniu wspinaliśmy się po zboczu Królewskiej Mili do hotelu „Henderson”, na 
dziedzińcu Carrubber.
Hotel był spokojny i wyjątkowo luksusowy, biorąc pod uwagę standardy Edynburga. 
Na schodach leżał chodnik, a w oknach od frontu błyszczały kolorowe szyby. 
Wyglądał dość 
bogato jak na potrzeby kapłana wolnego kościoła, ale zbyt mało wiedziałam o 
wyznawcach 
tego obrządku. Być może nie wielbili ubóstwa, w przeciwieństwie do duchownych 
katolickich.
Na trzecie piętro zostaliśmy zaprowadzeni przez małego chłopca. Drzwi otworzyła 
nam ubrana w fartuch potężna kobieta o smutnych oczach. Miała około dwudziestu 
pięciu lat, 
chociaż straciła już kilka przednich zębów.
- To pani była umówiona z pastorem? - zapytała. Wyraz jej twarzy trochę się 
rozjaśnił, 
gdy skinęłam głową. Otworzyła szerzej drzwi. - Pan Campbell musiał na moment 
wyjść - 
wyjaśniła z silnym akcentem z nizin. - Ale powiedział, że będzie wdzięczny za 
zbadanie jego 
siostry.
Siostra, nie żona.
- Zrobię, co w mojej mocy - zapewniłam. - Mogę zobaczyć pannę Campbell?
Ian został w salonie, a ja poszłam z kobietą, która przedstawiła się jako Nellie 
Cowden.
Pannę Campbell zastałam, jak mnie uprzedzono, z wytrzeszczonymi oczyma. 
Jasnoniebieskie źrenice miała mocno rozszerzone, ale wzrok niewidzący.
Siedziała na szerokim, niskim fotelu, tyłem do kominka. W pokoju panował 
półmrok, 
więc nie widziałam dokładnie jej rysów. Miała łagodną, okrągłą twarz, porządnie 
uczesane 
brązowe włosy, mały i zadarty nos, podwójny podbródek oraz obwisłą, wciąż 
otwartą buzię.
- Panno Campbell? - odezwałam się ostrożnie. Pulchna postać nie odpowiedziała, 
ale 
oczy szybciej zamrugały.
- W tym stanie nie powie ani słowa - powiedziała Nellie Cowden za moimi plecami. 
Potrząsnęła głową i wytarła ręce o fartuch.
- Jak długo to trwa? - Uniosłam wiotką rękę, by sprawdzić puls. Był wolny, ale 
dosyć 
silny.
- Od dwóch dni. - Coraz bardziej zainteresowana panna Cowden pochyliła się do 
przodu i przyjrzała twarzy swojej chlebodawczyni. - Z reguły taki stan trwa 
tydzień. Czasami 
dłużej. Rekord to trzynaście dni.
Powoli badałam bezwładną postać, jednocześnie zadając pytania służącej. Panna 
Margaret Campbell miała trzydzieści siedem lat. Była jedyną krewną pastora 
Archibalda 
Campbella, z którym mieszkała przez ostatnie dwadzieścia lat, od śmierci ich 
rodziców.
- Co powoduje te ataki?
Panna Cowden potrząsnęła głową.
- Nie wiem, psze pani. Zdaje się, że nic. W jednej chwili panna Margaret wygląda 
świetnie, rozmawia, śmieje się, je kolację jak słodkie dziecko, a zaraz 
później... - trzask! - 
Strzeliła palcami. Potem pochyliła się jeszcze bardziej naprzód i pstryknęła raz 
jeszcze, z 
rozmysłem tuż przed nosem panny Campbell. - Widzi pani? - zapytała. - Mogę się 
założyć, że 
gdyby nawet sześciu mężczyzn z trąbami przemaszerowało przez ten pokój, ona nie 
zwróciłaby na nich uwagi.
Nie miałam żadnych wątpliwości, że zaburzenia panny Campbell były natury 
psychicznej, nie fizycznej, ale mimo to wykonałam pełne badanie, przynajmniej 
tak pełne, na 
jakie mogłam sobie pozwolić bez rozbierania niezgrabnej, nieruchomej postaci.
- Ale najgorzej jest wtedy, gdy z tego wychodzi - oznajmiła służąca. Przykucnęła 
obok 
mnie, gdy uklękłam, żeby sprawdzić pannie Campbell odruch Babińskiego. Stopy 
chorej były 
wilgotne i pachniały zgnilizną.
Zdecydowanym ruchem odgięłam w dół najpierw jeden, potem drugi paluch. 
Reagowały zupełnie normalnie. Nic nie wskazywało na uszkodzenia w mózgu.
- Co się wtedy dzieje? Krzyczy, jak wspomniał mi pastor? - Wstałam z klęczek. - 
Czy 
może mi pani przynieść zapaloną świecę?
- O, tak, krzyczy. - Panna Cowden pospieszyła do ognia zapalić woskową świeczkę. 
- 
Wrzeszczy potwornie, bez przerwy, aż padnie z wyczerpania. Potem zasypia i śpi 
całą dobę, a 
kiedy się obudzi, zachowuje się, jakby nic się nie stało.
- I po przebudzeniu czuje się zupełnie dobrze? - zapytałam. Przesuwałam płomień 
w 
tę i z powrotem kilka centymetrów przed oczyma pacjentki. Źrenice zwęziły się 
odruchowo w 
odpowiedzi na światło, ale tęczówka pozostała nieruchoma, nie podążała za jasnym 
punktem. 
Och, jak bardzo żałowałam, że nie mogę się posłużyć oftalmoskopem do zbadania 
siatkówki.
- Nie jest dobrze, prawda? - powiedziała powoli panna Cowden. Odwróciłam się od 
pacjentki. Służąca tylko wzruszyła masywnymi, silnymi ramionami. - Jest taka 
łagodna. 
Biedne maleństwo - westchnęła. - To już trwa od dwudziestu lat.
- Z pewnością nie zajmowała się nią pani przez ten cały czas?
- Och, nie! Panna Campbell miała opiekunkę, kiedy razem z bratem mieszkała w 
Burntislandzie. Ale pastor musiał wyjechać, a starsza kobieta nie chciała 
opuszczać domu. 
Pan Campbell przyjął ofertę towarzystwa misyjnego i postanowił zabrać siostrę do 
Zachodnich Indii. Dał ogłoszenie, że poszukuje silnej dziewczyny o dobrym 
charakterze, 
która zgodziłaby się podróżować jako opiekunka panny Margaret... I oto jestem. - 
Służąca 
posłała mi bezzębny uśmiech.
- Pastor planuje podróż statkiem do Zachodnich Indii z panną Campbell? - 
Poczułam 
się ogłuszona. Zbyt dużo wiedziałam o warunkach panujących na statkach 
pełnomorskich. 
Taka wyprawa byłaby ciężkim doświadczeniem nawet dla zdrowej kobiety. Chociaż z 
drugiej 
strony zaczęłam się zastanawiać, może Margaret Campbell, jeśli będzie w transie, 
zniesie 
podróż lepiej niż przeciętna osoba.
- Pastor ma nadzieję, że zmiana klimatu okaże się zbawienna dla siostry - 
wyjaśniła 
Nellie Cowden. - Chce zabrać pannę Margaret ze Szkocji, od tych potwornych 
wspomnień. 
Uważam, że powinien to zrobić już dawno temu.
- Od jakich okropnych wspomnień? - zapytałam. Oczy panny Cowden błysnęły. 
Dziewczyna tylko czekała, żeby mi opowiedzieć całą historię. Po badaniach 
utwierdziłam się 
w przekonaniu, że od strony fizycznej pannie Campbell nic nie dolega. No, może 
miała tylko 
zbyt ubogą dietę i za mało ruchu. Liczyłam, że jakiś element z przeszłości 
Margaret da mi 
wskazówkę co do terapii.
- A więc tak - zaczęła panna Cowden, sunąc w kierunku stołu, gdzie na tacy 
ustawiono 
karafkę i kilka kieliszków. - Wiem tylko tyle, co mi opowiedziała Tilly Lawson, 
wieloletnia 
opiekunka panny Campbell. Przysięgała, że to wszystko prawda. Napije się pani 
kieliszeczek 
za gościnność pastora?
Jedyny fotel w pokoju zajmowała Margaret, więc przysiadłyśmy z panną Cowden na 
łóżku, jedna obok drugiej. Przyglądałyśmy się milczącej postaci przed nami, 
sącząc nalewkę z 
jagód. Po chwili służąca zaczęła opowiadać historię swojej pani.
Margaret Campbell urodziła się w Burntislandzie, dziesięć kilometrów od 
Edynburga, 
za zatoką Forth. W tysiąc siedemset czterdziestym piątym roku, kiedy Karol 
Stuart 
maszerował na Edynburg, żeby odzyskać tron, miała siedemnaście lat.
- Jej ojciec oczywiście był rojalistą, a brat walczył w regimencie rządowym na 
pomocy przeciwko wściekłym rebeliantom - mówiła dalej służąca, popijając małymi 
łyczkami nalewkę. - Panna Margaret natomiast popierała Pięknego Księcia i 
szkockich górali.
Szczególnie jednego z nich, ale Nellie Cowden nie znała jego imienia. Panna 
Margaret 
wymykała się z domu do niego i przekazywała mu wszystkie informacje, które 
wyniosła z 
rozmów ojca i listów brata.
Potem doszło do Falkirk. Po ciężko okupionym zwycięstwie nastąpił odwrót. Plotka 
głosiła, że armia księcia idzie na północ. Nikt nie wątpił, iż ta wyprawa 
skończy się klęską. 
Zrozpaczona panna Margaret, opuściła dom w środku zimnej marcowej nocy i 
wyruszyła na 
poszukiwanie ukochanego.
Dalsza wersja wydarzeń była niepewna - czy panna Campbell znalazła swojego 
Szkota i on ją odtrącił, czy nie zdążyła się z nim spotkać i została zmuszona do 
powrotu spod 
Culloden - w każdym razie zawróciła i dzień po bitwie wpadła w ręce angielskich 
żołnierzy.
- Straszne, co oni z nią zrobili. - Panna Cowden ściszyła głos, jakby postać w 
fotelu 
mogła ją usłyszeć. - Okropne! - Angielscy żołnierze, zaślepieni żądzą polowania 
i zabijania, 
ścigali uciekinierów spod Culloden. Nie tracili czasu, żeby zapytać dziewczynę o 
nazwisko 
czy o poglądy rodziny. Po akcencie poznali, że jest Szkotką. To im wystarczyło.
Zostawili swoją ofiarę w rowie, w lodowatej wodzie. Całkiem przypadkowo w 
przydrożnych jeżynach siedziała schowana rodzina druciarza. Tylko dzięki nim 
Margaret nie 
zamarzła.
- To okropne, ale w sumie szkoda, że ją uratowali - wyszeptała panna Cowden. - 
Jeśli 
by ich tam nie było, czysta dusza mojej pani opuściłaby ziemskie więzy i poszła 
szczęśliwa 
do Boga. A tak... - Niezdarnie wskazała milczącą kobietę i wypiła ostatnie 
krople nalewki.
Margaret żyła, ale nie odzywała się ani słowem. Podróżowała razem z druciarzami 
na 
południe, żeby ominąć grabieże w górach. Pewnego dnia siedziała na podwórku 
przed jakąś 
gospodą. W dłoniach trzymała puszkę na miedziaki, a druciarze tańczyli i 
śpiewali. Wtedy 
odnalazł ją brat. Właśnie się tam zatrzymał, żeby pozwolić swojemu regimentowi 
nabrać sił 
przed powrotem na kwatery w Edynburgu.
- Natychmiast się rozpoznali. Szok wywołany spotkaniem przywrócił dziewczynie 
głos, ale niestety nie rozum. Biedactwo. Pastor zabrał siostrę do domu. Cały 
czas 
zachowywała się tak, jakby żyła w przeszłości, jeszcze przed spotkaniem z 
góralem. Ojciec 
państwa Campbell zmarł wcześniej na zapalenie płuc. Tilly Lawson mówiła, że 
widok córki 
w takim opłakanym stanie zabił jej matkę. Równie dobrze jednak też mogła umrzeć 
na 
zapalenie płuc, bo wtedy wybuchła epidemia tej choroby.
Archibald Campbell stał się bardzo zgorzkniały. Znienawidził zarówno szkockich 
górali, jak i angielską armię. Zrezygnował więc ze służby. Po śmierci rodziców 
stał się, chcąc 
nie chcąc, jedynym oparciem dla siostry.
- Nie mógł się ożenić - wyjaśniła służąca. - Jaka kobieta zechciałaby go z 
obłąkaną 
siostrą u boku?
Nękany problemami, zwrócił się ku Bogu. Został duchownym. Kupił powóz, zatrudnił 
kobietę do opieki nad Margaret i zaczął odbywać krótkie podróże po okolicy, 
gdzie nauczał.
Dzięki pięknym kazaniom odniósł sukces. W tym roku towarzystwo misjonarzy 
prezbiteriańskich poprosiło go o odbycie najdłuższej jak dotąd podróży, do 
Zachodnich Indii. 
Tam ma organizować kościół i wyznaczyć swoich następców w koloniach na Barbados 
i 
Jamajce. Pastor zgodził się. Sprzedał posiadłość rodzinną w Burntislandzie i 
przyjechał z 
siostrą do Edynburga, żeby się przygotować do podróży.
Spojrzałam na postać przy kominku. Gorące powietrze bijące od ognia unosiło 
spódnice tuż nad jej stopami, ale ona sama tkwiła nieruchomo jak posąg.
- No, dobrze - powiedziałam z westchnieniem. - Obawiam się, że niewiele mogę jej 
pomóc. Dam tylko kilka recept, to znaczy przepisów, z których aptekarz 
przygotuje lecznicze 
mikstury. Powinien zdążyć przed naszym odjazdem.
Jeśli nawet leki nie pomogą, to przynajmniej nie zaszkodzą, pomyślałam. 
Wypisałam 
krótką listę składników. Chmiel, ruta, werbena oraz sporo mięty w postaci syropu 
na 
uspokojenie. Herbata z owoców dzikiej róży ureguluje lekki deficyt pokarmowy, 
który 
objawiał się gąbczastymi, krwawiącymi dziąsłami, bladą cerą oraz opuchlizną na 
twarzy.
- Kiedy już dotrzecie do Indii - powiedziałam, podając Neillie Cowden kartkę - 
proszę 
zadbać, żeby panna Margaret jadła dużo owoców: pomarańczy, grejpfrutów, a 
szczególnie 
cytryn. Pani zresztą powinna robić to samo - dodałam, wywołując na twarzy 
służącej wyraz 
głębokiej podejrzliwości. Bardzo wątpiłam, czy w ogóle jadała jakieś jarzyny, 
poza cebulą lub 
ziemniakami.
Pastor Campbell jeszcze nie wrócił, ale nie musiałam na niego czekać. Pożegnałam 
się 
z panną Cowden i otworzyłam drzwi sypialni. Tuż za progiem stał mały Ian.
- Och - zdziwił się. - Właśnie cię szukałem, ciociu. Jest już prawie wpół do 
czwartej, a 
wujek Jamie powiedział...
- Jamie? - odezwał się głos z fotela przy kominku.
Odwróciłam się gwałtownie. Panna Campbell siedziała wyprostowana z oczami wciąż 
szeroko rozwartymi, ale tym razem utkwionymi w jednym punkcie - w drzwiach. 
Kiedy mały 
Ian wszedł do środka, Margaret zaczęła krzyczeć.
Dość zdenerwowani spotkaniem z panną Campbell, z ulgą dotarliśmy do burdelu. 
Brano pozdrowił nas rzeczowym tonem i zaprowadził do saloniku. Zastaliśmy tam 
Jamiego i 
Fergusa. Byli zatopieni w rozmowie.
- Słusznie, nie należy ufać sir Percivalowi - powiedział Fergus. - Ale w tym 
przypadku 
musimy wziąć pod uwagę jego ostrzeżenie. Może rzeczywiście ktoś szykuje 
zasadzkę?
- Niech mnie diabli, jeśli wiem - przyznał uczciwie Jamie i wyciągnął się w 
fotelu. - 
Załóżmy jednak, że tak. Zróbmy więc, jak radzisz, przyjmując, że sir Percival 
miał na myśli 
zasadzkę urządzoną przez celników. Mówił o dwóch dniach. Umówmy się nad zatoczką 
Mullen. - Jamie zauważył mnie i Iana. Uniósł się lekko i wskazał nam siedzenia.
- A może na skalistym wybrzeżu poniżej Balcarres? - zasugerował Fergus.
Jamie zmarszczył brwi. Wolno postukał dwoma palcami prawej ręki w blat stołu.
- Nie - powiedział w końcu. - Zróbmy to w Arbroath. Pod opactwem jest mała 
zatoczka.
- W porządku. - Fergus odsunął na wpół pusty talerz owsianych ciasteczek i 
wstał. - 
Pójdę rozesłać wiadomość, panie. W Arbroath, za cztery dni. - Skinął mi głową, 
zarzucił 
płaszcz na ramiona i wyszedł.
- Chodzi o przemyt, wujku? - zapytał z entuzjazmem mały Ian. - Przybywa statek z 
Francji? - Wziął jedno ciastko i ugryzł kawałek, rozsypując na blacie okruszki.
Roztargnione, zamyślone spojrzenie Jamiego rozjaśniło się.
- Tak. Ale ty, mały Ianie, nie będziesz miał z tym nic wspólnego.
- Przecież mógłbym pomóc! - zaprotestował chłopiec. - Będziesz potrzebował 
kogoś, 
choćby do przytrzymania mułów! Zabierz mnie ze sobą!
- Po tym wszystkim, co obaj usłyszeliśmy wczoraj od twojego taty? - Jamie uniósł 
brwi. - Chryste, ale masz krótką pamięć, chłopcze!
Ian zawstydził się lekko. Wziął następne ciastko, żeby ukryć zakłopotanie.
- Jedziesz do Arbroath na spotkanie z francuskim statkiem, który ma ci 
dostarczyć 
szmuglowany alkohol? - spytałam, wykorzystując chwilę ciszy. - Nie sądzisz, że 
to może być 
niebezpieczne po ostrzeżeniu sir Percivala?
Jamie spojrzał na mnie piorunującym wzrokiem, ale odpowiedział dość cierpliwie:
- Nie. Sir Percival ostrzegał mnie przed spotkaniem za dwa dni, w zatoczce 
Mullen. 
Mam jednak umowę z Jaredem i jego kapitanami. Jeśli nie mogę przejąć towaru w 
wyznaczonym terminie, statek czeka na morzu i podpływa następnego dnia, ale w 
inne 
miejsce. A jeśli i wtedy są kłopoty, próbujemy po raz trzeci, w kolejnym 
punkcie.
- Ale jeśli sir Percival zna miejsce pierwszego spotkania, skąd wiesz, że nie 
zna 
pozostałych? - dopytywałam.
Jamie potrząsnął głową i nalał sobie szklankę wina. Spojrzeniem zapytał, czy też 
chcę. 
Zaprzeczyłam. Napił się małymi łyczkami.
- Nie - powiedział. - Miejsca spotkań są ustalane za każdym razem osobno. Jared 
wkłada do paczki zapieczętowany list i wysyła tutaj, do Jeanne. Od razu po 
przeczytaniu 
informacji palę kartkę. Ludzie, którzy mi pomagają, oczywiście znają pierwszy 
punkt 
rozładunkowy. Podejrzewam, że jeden z moich pomocników się wygadał - dodał i 
pochylił 
się nad szklanką. - Ale nikt, nawet Fergus, do ostatniej chwili nie zna 
pozostałych dwóch 
miejsc. A kiedy z nich musimy korzystać, wszyscy trzymają język za zębami.
- W takim razie nie ma żadnego niebezpieczeństwa, wujku! - wyrzucił z siebie 
mały 
Ian. - Proszę, weź mnie ze sobą! Nie będę wchodził w drogę - obiecał.
Jamie posłał siostrzeńcowi groźne spojrzenie.
- Dobrze - powiedział. - Pojedziesz ze mną do Arbroath, ale zostaniesz z ciocią 
w 
gospodzie przy drodze do opactwa, dopóki nie skończymy. Muszę zabrać chłopaka do 
domu 
w Lallybroch, Claire - wyjaśnił, odwracając się do mnie. - I naprawić, co się 
da, w stosunkach 
z jego rodzicami. - Starszy Ian opuścił hotel Hallidaya z samego rana, zanim 
jeszcze Jamie i 
mały Ian zdążyli tam przybyć. Nie zostawił żadnej wiadomości, ale najpewniej 
pojechał do 
domu. - Co byś powiedziała na tę podróż? Przepraszam, ale wcześniej nie miałam 
okazji cię o 
to zapytać. - Spojrzeliśmy na siebie ze spiskowym uśmiechem.
- Świetnie - odparłam. - Miło będzie znowu zobaczyć Jenny i resztę twojej 
rodziny.
- Ale, wujku - wypalił mały Ian. - Co z...
- Cicho! - przerwał mu Jamie. - Ani słowa więcej, chłopcze.
Mały Ian wyglądał na urażonego. Wziął kolejne ciastko i całe włożył sobie do 
buzi, 
jakby chciał podkreślić, że zachowa już absolutne milczenie.
Jamie odprężył się i uśmiechnął do mnie.
- No, jak wizyta u wariatki?
- Była bardzo interesująca - powiedziałam. - Znasz ludzi o nazwisku Campbell?
- Nie więcej niż trzystu lub czterystu - odparł z przelotnym uśmiechem. - Masz 
na 
myśli jakichś konkretnych Campbellów?
- Owszem. - Opowiedziałam Jamiemu historię Archibalda Campbella i jego siostry, 
Margaret, zgodnie z wersję przekazana przez Nellie Cowden.
Potrząsnął głową i westchnął. Zmarszczki na twarzy mu się pogłębiły pod wpływem 
wspomnień.
- To nie jest najstraszniejsza historia, jaką słyszałem o tym, co się stało po 
Culloden - 
powiedział. - Ale nie sądzę... poczekaj. - Przerwał i spojrzał na mnie. - 
Margaret Campbell. 
Margaret. Czy to śliczna, mała dziewczyna, wzrostu drugiej Mary? Z delikatnymi 
brązowymi 
włosami jak ptasi puch i bardzo słodką twarzyczką?
- Prawdopodobnie taka była przed dwudziestu laty - przyznałam. Przypominałam 
sobie otyłą postać siedzącą przy kominku. - Dlaczego? Znałeś ją Jamie?
- Tak. Myślę, że tak. - Zmarszczył brwi w głębokim zastanowieniu. Spojrzał na 
stół i 
zaczął bezmyślnie wodzić palcem między rozsypanymi okruszkami. - Jeśli się nie 
mylę, to 
była ukochana Ewana Camerona. Pamiętasz Ewana?
- Jasne. - Ewan był wysokim, przystojnym dowcipnisiem, który pracował z Jamiem w 
Holyrood. Zbierał wszelkie informacje napływające z Anglii. - Co się z nim 
stało? A może 
nie powinnam pytać? - Zawahałam się, widząc cień na twarzy Jamiego.
- Anglicy go zastrzelili - odpowiedział spokojnie. - Dwa dni po Culloden. - Na 
moment zamknął oczy, a kiedy je otworzył, uśmiechnął się do mnie smutno. - Tak, 
niech Bóg 
błogosławi Archiemu Campbellowi. Słyszałem o nim raz lub dwa razy w czasie 
buntu. 
Mówili, że był bardzo odważnym żołnierzem. Podejrzewam, że teraz też musi być 
dzielny, 
biedny człowiek. - Przez dłuższą chwilę siedział bez ruchu. Potem podjął jakąś 
decyzję i 
wstał gwałtownie. - Dobrze, dużo jeszcze trzeba zrobić, zanim opuścimy Edynburg. 
Ianie, na 
górze, na stole znajdziesz listę osób, które składały zamówienia w drukarni. 
Przynieś ją tutaj, 
zaznaczę nie wykonane zlecenia. Będziesz musiał pójść do tych wszystkich 
klientów i 
zaproponować im zwrot pieniędzy. Chyba że będą chcieli poczekać, aż znajdę nowe 
miejsce 
na drukarnię i zgromadzę świeży materiał, co zajmie około dwóch miesięcy.
Uderzył się po kieszeniach płaszcza.
- Na szczęście dzięki ubezpieczeniu zdołam zwrócić pieniądze klientom i jeszcze 
mi 
trochę zostanie. A mówiąc o wydatkach - zwrócił się do mnie z uśmiechem. - 
Musisz, 
Angielko, znaleźć krawcową, która sprawi ci odpowiednią garderobę w ciągu dwóch 
dni. 
Podejrzewam, że Daphne zechce odzyskać sukienkę, a nie mogę cię zabrać do domu w 
Lallybroch nagą.
30
Spotkanie
Podstawową rozrywką, jaką miałam w czasie podróży na północ, do Arbroth, było 
przyglądanie się konfliktowi pragnień Jamiego i małego Iana. Z doświadczenia 
wiedziałam, 
że upór stanowił jedną z podstawowych cech charakteru Fraserów. Ian nie wydawał 
się 
upośledzony pod tym względem, chociaż tylko w połowie był potomkiem rodu 
Fraserów. - 
Najwyraźniej Murrayom również nie brakowało uporu albo geny Fraserów okazały się 
wyjątkowo silne.
W każdym razie świetnie się bawiłam spektaklem z Jamiem i Ianem w rolach 
głównych. Zanim minęliśmy Balfour, Jamie wyglądał jak nastroszony kogut.
Walka między niewzruszonym oporem a nieodpartą siłą trwała do poranka czwartego 
dnia. Wtedy dotarliśmy do Arbroath i przekonaliśmy się, że gospoda, gdzie Jamie 
zamierzał 
zostawić mnie i Iana, już nie istnieje. Jedyną pamiątką po karczmie była 
rozwalona kamienna 
ściana i zwęglona belka dachowa. W promieniu kilku kilometrów panowała całkowita 
pustka.
Jamie w milczeniu popatrzył na kupkę kamieni. Oczywiście nie mógł nas po prostu 
zostawić pośrodku wyludnionej, błotnistej drogi, Ian zachował się bardzo 
inteligentnie. Nie 
powiedział ani słowa, chociaż wszystkie mięśnie drżały mu z podniecenia.
- No, dobrze - odezwał się w końcu Jamie z rezygnacją. - Pojedziesz. Ale tylko 
do 
krawędzi klifu, słyszysz, Ianie? Zaopiekujesz się ciocią.
- Jasne, wujku - odpowiedział mały Ian z nutką zawodu. Uchwyciłam krzywe 
spojrzenie Jamiego. Zrozumiałam, że Ian miał się zaopiekować ciocią, a ciocia 
Ianem. 
Stłumiłam uśmiech i posłusznie skinęłam głową.
Pozostali mężczyźni przybyli na miejsce spotkania u szczytu klifu punktualnie, 
tuż po 
zmroku. Kilku wydawało mi się znajomych, ale większość przybyszów w ogóle nie 
rozpoznawałam, bo wyglądali jak zamaskowane cienie. Od bezksiężycowej nocy 
minęły dwa 
dni. Wąski srebrny łuk na niebie nie dawał więcej światła niż świeczka w 
piwnicach burdelu. 
Nikt się nie przedstawiał. Mężczyźni powitali Jamiego niewyraźnym pomrukiwaniem 
lub 
chrząknięciami.
Z łatwością ustaliłam tożsamość tylko jednej postaci. Na drodze pojawił się 
zaprzęgnięty w muły wóz, powożony przez Fergusa i maleńkiego osobnika: pana 
Willoughby’ego. Nie widziałam Chińczyka od czasu, gdy na schodach w burdelu 
zastrzelił 
tajemniczego mężczyznę.
- Mam nadzieję, że dziś nie ma przy sobie pistoletu - wymamrotałam do Jamiego.
- Kto? - zapytał, obiegając wzrokiem zgromadzonych. - Ach, skośnooki? Nie, nikt 
z 
nich nie wziął broni. - Zanim zdążyłam zapytać dlaczego, Jamie poszedł pomóc 
obrócić wóz. 
Pojazd musiał być gotowy do wyruszenia z powrotem do Edynburga, jak tylko 
kontrabanda 
zostanie załadowana. Mały Ian pospieszył za Jamiem, a ja, chcąc nie chcąc, 
ruszyłam za 
swoim podopiecznym.
Pan Willoughby stał na palcach, próbując sięgnąć do wnętrza wozu. W końcu udało 
mu się coś stamtąd wydobyć z podziurawioną przykrywką i ruchomymi metalowymi 
ściankami.
- Czy to ciemna latarnia? - zapytałam zafascynowana.
- Tak - odparł mały Ian z powagą. - Trzymamy ją zamkniętą, dopóki nie zauważymy 
sygnału z morza. - Wyciągnął rękę po latarnię. - Daj, znam sygnał.
Pan Willoughby lekko potrząsnął głową i odsunął latarnię z zasięgu ramienia 
małego 
Iana.
- Zbyt wysoki, zbyt młody - oznajmił stanowczo. - Tak powiedzieć Tsei-mi - 
dodał, 
jakby to ostatecznie załatwiało sprawę.
- Co? - Mały Ian poczuł się urażony. - Zbyt wysoki? Ty, mały...
- Uspokój się Ianie - odezwał się głos za naszymi plecami. - Ktokolwiek trzyma 
latarnię, stanowi świetny cel dla niespodziewanych gości. Pan Willoughby 
uprzejmie bierze 
na siebie to ryzyko, bo ledwo od ziemi odrósł. Ty jesteś zbyt wysoki, żeby być 
widocznym na 
linii nieba, i zbyt młody, żeby dostrzec w tym sens. Odsuń się, dobrze?
Jamie lekko strzelił siostrzeńca w ucho, minął nas i uklęknął na skałach obok 
pana 
Willoughby’ego. Powiedział coś do Chińczyka przyciszonym głosem. Skośnooki 
zachichotał, 
otworzył jeden bok latarni i przytrzymał ją tuż przy złożonych dłoniach Jamiego. 
Rozległ się 
krótki trzask. Z krzemienia posypały się iskry.
Jak większość szkockiego wybrzeża, ta część, przy której staliśmy, była dzika i 
skalista. Zastanawiałam się, gdzie przycumuje francuski statek. Brakowało tu 
naturalnej 
zatoczki, istniała tylko kręta linia wybrzeża pod występem klifu, który chronił 
to miejsce 
przed możliwością obserwacji z drogi.
W panujących ciemnościach widziałam jedynie białe, spienione fale. Z impetem 
zalewały wąską plażę. Nietypową, nieturystyczną. Piaszczyste wysepki pojawiały 
się 
gdzieniegdzie między kępami wodorostów, stosami żwiru lub sterczącymi skałami. 
Niewątpliwie trudno było przenieść ładunek na ląd. Za to ukrycie skrzyń w 
szczelinach skał 
zapewne nie nastręczało kłopotu.
Obok mnie pojawiła się kolejna czarna postać.
- Wszyscy gotowi, sir - powiedziała cicho. - Są na skałach.
- Dobrze, Joey. - Mały płomyk nagle oświetlił profil Jamiego. Ogień stopniowo 
rósł 
na oliwie, wypełniającej latarnię. W końcu Jamie delikatnie zamknął metalową 
ściankę. - W 
porządku - powiedział i wstał. Spojrzał ponad klifem na południe. Chwilę 
obserwował 
gwiazdy. - Zaraz dziewiąta. Niedługo tu będą. Pamiętaj, Joey, nikt się nie 
rusza, dopóki nie 
dam znać.
- Jasne, sir. - Niedbały ton odpowiedzi świadczył o tym, iż podobna wymiana zdań 
była typowa. Joey zdziwił się więc, gdy Jamie chwycił go za ramię.
- Upewnij się - nakazał Jamie. - Powtórz wszystkim: nikt się nie rusza bez 
sygnału.
- Tak jest, sir - odparł Joey, tym razem z większym szacunkiem. Bezszelestnie 
zniknął 
wśród skał.
- Coś nie gra? - zapytałam. Podniosłam głos tylko na tyle, by było mnie słychać 
ponad 
szumem fal. Plaża i klif wyglądały wyraźnie na opustoszałe, ale ciemności i 
konspiracyjna 
działalność moich towarzyszy wzmagały ostrożność.
Jamie potrząsnął głową. Miał rację, jeśli chodziło o małego Iana, pomyślałam.
- Nie wiem. - Zawahał się na moment. - Powiedz, Angielko, czujesz coś?
Zaskoczona usłużnie mocno pociągnęłam nosem i na moment przytrzymałam 
powietrze. Czułam różne zapachy: gnijących wodorostów, oleju spalanego w ciemnej 
latarni, 
ostry odór ciała małego Iana, stojącego tuż obok mnie, oblanego potem zarówno z 
podniecenia, jak i ze strachu.
- Nic szczególnego - odpowiedziałam. - A ty?
Wzruszył ramionami.
- Teraz nie. Ale przed chwilą, mógłbym przysiąc, że poczułem zapach prochu.
- Nic nie czuję - odezwał się mały Ian. Głos mu się załamał z podniecenia. 
Chłopiec 
szybko odchrząknął, zażenowany. - Willie MacLeod i Alec Hays przeszukali skały. 
Nie 
znaleźli nawet śladu celników.
- No, dobrze. - Mimo tego stwierdzenia, w głosie Jamiego brzmiała niepewność. 
Potężny Szkot odwrócił się do małego Iana i chwycił go za ramiona. - Masz się 
teraz 
zaopiekować ciocią. Wycofajcie się w krzaki jałowca. Trzymajcie się z dala od 
wozu. Jeśli 
coś się stanie...
Zaczątki protestów małego Iana zostały zduszone, zapewne przez mocniejszy ucisk 
dłoni Jamiego, bo chłopiec cofnął się z cichym jękiem, rozcierając ramię.
- W razie czego - mówił dalej Jamie - zabierzesz ciocię prosto do domu, do 
Lallybroch. Na nic nie czekajcie.
- Ale... - wtrąciłam.
- Wujku! - szepnął mały Ian.
- Zrobisz, jak każę - mruknął Jamie i odwrócił się, uważając dyskusję za 
skończoną.
Mały Ian nie był zachwycony, ale posłusznie odeskortował mnie do rosnących 
nieopodal krzaków jałowca. Szybko znalazł dogodny punkt obserwacyjny.
- Stąd mamy dobry widok na wodę - wyszeptał.
Rzeczywiście. Skały opadały przed nami w płaską czaszą, wypełnioną ciemnością, a 
światło wody rozlewało się wśród skał, między które wdarło się morze. W pewnym 
momencie dostrzegłam niewielki błysk, jakby od metalu odbiło się słabe światło. 
Poza tym 
dziesięciu ukrytych poniżej mężczyzn było zupełnie niewidocznych.
Zerknęłam w bok. Usiłowałam odnaleźć pana Willoughby’ego z latarnią, ale nie 
widziałam ani iskry. Chińczyk pewnie stał za latarnią, osłaniając ją od strony 
klifu.
Nagle mały Ian zesztywniał.
- Ktoś idzie! - szepnął. - Szybko, schowaj się za mną! - Odważnie wysunął się do 
przodu, wsadził rękę pod koszulę, za pas bryczesów i wyciągnął pistolet. Gwiazdy 
odbijały 
się na słabym blaskiem na lufie.
Mały Ian z napięciem wpatrywał się w noc. Lekko pochylił się nad bronią, którą 
ściskał w obu dłoniach.
- Nie strzelaj, na miłość boską! - wysyczałam mu do ucha. Bałam się złapać go za 
rękę, żeby w panice nie pociągnął za spust.
- Jestem wdzięczny, że uważasz na ciocię, Ianie - doszedł nas cichy, ironiczny 
głos 
Jamiego spoza ciemnej krawędzi klifu. - Wolałbym jednak, gdybyś nie odstrzelił 
mi głowy.
Ian opuścił pistolet. Skulił ramiona, co zapewne wyrażało ulgę, ale i 
rozczarowanie. 
Zatrzeszczały gałązki. Jamie stanął przed nami. Spokojnie wyjmował igły jałowca 
z rękawa 
płaszcza.
- Nikt ci nie powiedział, że masz być nieuzbrojony? - zapytał łagodnie, z lekką 
nutką 
profesorskiego zainteresowania. - Za wyciągnięcie broni przeciwko oficerowi 
celnemu Jego 
Królewskiej Mości grozi śmierć - pouczył. - Żaden z mężczyzn nie nosi broni, 
nawet noża, na 
wypadek, gdyby zostali ujęci.
- Fergus powiedział, że mnie nie powieszą, bo nie mam jeszcze brody - tłumaczył 
się 
niezdarnie mały Ian. - Mogą mnie tylko wysłać do kolonii.
Jamie gwizdnął.
- Ach, tak. Jestem pewien, że twoja matka będzie zachwycona, gdy usłyszy, że 
zostałeś zesłany za ocean, nawet jeśli Fergus ma rację! - Wyciągnął rękę. - Daj 
mi to, głupcze. 
- Odebrał chłopcu pistolet. - A swoją drogą, skąd to masz? Już naładowany. 
Wiedziałem, że 
czułem proch. Na szczęście, że nie wypalił ci w spodniach.
Zanim mały Ian zdążył odpowiedzieć, przerwałam im, wskazując na morze.
- Patrzcie!
Francuski statek wyglądał jak plamka na tafli morza. Żagle jaśniały blado w 
świetle 
gwiazd. Dwumasztowy kecz sunął powoli w stronę wybrzeża, aż w końcu zatrzymał 
się, 
cichy jak rozwiane nad nim chmury.
Jamie nie patrzył na statek, lecz w dół. Między porozrzucanymi na piasku 
kawałkami 
skały drżało małe światełko - ciemna latarnia.
Krótki błysk mignął na wilgotnych skałach i znikł. Mały Ian chwycił mnie za 
ramię. 
Czekaliśmy ze wstrzymanym oddechem, licząc do trzydziestu. Palce Iana mocniej 
wbiły mi 
się w rękę, gdy kolejny błysk rozświetlił piasek.
- Co to było? - zapytałam.
- Co? - Jamie stał ze wzrokiem wbitym w statek.
- Na plaży. Chyba widziałam coś na wpół zakopanego w piasku. To wyglądało jak...
Latarnia błysnęła po raz trzeci. Chwilę później ze statku odpowiedziało 
niebieskie 
światło.
Z podnieceniem przyglądałam się dwumasztowcowi. Zapomniałam nawet o widoku 
tego czegoś, co okazało się zwiniętym ubraniem, niechlujnie zakopanym w piasku. 
W wodzie 
zapanowało wyraźne poruszenie. Do naszych uszu dotarł cichy plusk.
- Idzie przypływ - wyszeptał Jamie. - Paczki dryfują, prąd przyniesie je na 
brzeg w 
ciągu kilku minut.
To rozwiązywało problem cumowania statku. Ale jak dokonywano zapłaty? Właśnie 
miałam o to zapytać, gdy nagle ktoś krzyknął i pod nami rozpętało się piekło.
Jamie natychmiast rzucił się przez krzaki jałowca. Ja z małym Ianem ruszyliśmy w 
jego ślady. Niewiele było widać, ale na piaszczystej plaży panowało znaczne 
zamieszanie. 
Czarne cienie pokrzykiwały, potykały się i przewracały w piasku. Dobiegły mnie 
słowa: 
„Stój, w imię króla!”. Serce mi zamarło.
- Celnicy! - wyjąkał mały Ian.
Jamie zaklął, odrzucił głowę do tyłu i krzyknął.
- Eirich ‘Mean! Suas am bearrach is teich! - Donośny głos niósł się szeroko po 
plaży. 
- Odejdźcie! - rzucił Jamie w naszą stronę.
Hałas nagle się zwiększył. Do krzyków dołączyły się odgłosy spadających kamieni. 
W 
pewnym momencie spod krzaków jałowca, prawie spod moich stóp, gwałtownie zerwała 
się 
czarna postać i błyskawicznie zniknęła w ciemnościach. Kilka kroków za nią 
podążyła 
następna.
Z dołu doszedł nas ostry, wysoki krzyk.
- To Willoughby! - zawołał mały Ian. - Złapali Chińczyka!
Ignorując polecenie Jamiego, oboje skoczyliśmy do przodu, żeby popatrzeć na dół 
poprzez gałęzie jałowca. Ciemna latarnia upadła na bok. Ścianka otworzyła się i 
jasny 
płomień niczym reflektor oświetlił płytkie nisze, gdzie agenci celni zakopali 
się w piasku. 
Czarne postacie biegały, walczyły i krzyczały pomiędzy mokrymi stosami 
wodorostów. W 
przyćmionym blasku latarni zobaczyliśmy dwie osoby splecione w uścisku. Mniejsza 
zajadle 
kopała przeciwnika, który unosił ją wysoko.
Mały Ian rzucił się naprzód. Jamie złapał chłopaka za kołnierz i szarpnął z 
powrotem.
- Rób, co kazałem. Wyprowadź moją żonę w bezpieczne miejsce!
Ciężko chwytając oddech, mały Ian odwrócił się w moją stronę, aleja nie miałam 
najmniejszego zamiaru nigdzie się ruszyć. Zaparłam się mocno nogami. Chłopak 
bezskutecznie szarpał mnie za ramię.
Jamie zostawił nas samych sobie. Pobiegł wzdłuż szczytu klifu. Zatrzymał się 
kilkanaście metrów dalej. Wyraźnie widziałam jego sylwetkę na tle nieba. Upadł 
na kolana i 
wyciągnął przed siebie rękę, w której trzymał pistolet. Mierzył w dół.
Odgłos wystrzału przypominał cichy trzask, zagubiony w zamieszaniu. Jednak jego 
rezultat okazał się spektakularny. Latarnia eksplodowała fontanną płonącej 
oliwy. Wkrótce 
plaża pogrążyła się w mroku i ciszy.
Kilka sekund później rozległy się jęki bólu i okrzyki wściekłości. Szybko 
odzyskałam 
zdolność widzenia po oślepieniu wybuchem latami. Zrozumiałam, że płomyki migoczą 
na 
rękawie czyjegoś płaszcza. Człowiek machał rękoma, krzycząc z bólu. 
Bezskutecznie 
usiłował zgasić ogień, który zajął się od kropli płonącej oliwy.
Gałęzie jałowca zadrżały gwałtownie. Jamie rzucił się zboczem klifu i zniknął 
nam z 
oczu.
- Jamie!
Rozbudzony moim krzykiem, mały Ian szarpnął mnie do tyłu.
- Chodź, ciociu! Oni zaraz tu wejdą!
Miał rację. Krzyki zbliżały się coraz bardziej, gdy mężczyźni wspinali się po 
skałach. 
Uniosłam spódnice i ruszyłam za chłopcem tak szybko, jak tylko mogłam, poprzez 
wysoką i 
ostrą roślinność porastającą szczyty klifu.
Nie wiedziałam, dokąd szliśmy. Za to mały Ian doskonale znał cel. Zdjął płaszcz. 
Teraz biała koszula unosiła się przede mną jak duch między gałęziami olch i 
brzóz, które 
rosły głębiej na lądzie.
- Gdzie jesteśmy? - zapytałam, kiedy zwolnił na brzegu małego strumyka.
- Droga do Arbroath wiedzie prosto - odparł. Oddychał ciężko. Z boku jego 
koszuli 
biegła ciemna smuga błota. - Za chwilę będzie nam łatwiej iść. Dobrze się 
czujesz, ciociu? 
Czy mam cię przenieść?
Uprzejmie odrzuciłam szarmancką ofertę. Podejrzewałam, że ważę nie mniej niż 
chłopak. Zdjęłam buty i skarpety. Weszłam w głęboki po kolana strumień. Pod 
stopami 
czułam lodowaty muł.
Kiedy już stanęłam na drugim brzegu, miotały mną gwałtowne dreszcze. Z dużą 
wdzięcznością przyjęłam od Iana płaszcz. Dzieciak, podniecony i rozgrzany 
marszem, 
najwyraźniej nie potrzebował okrycia. Było mi zimno nie tylko z powodu wody czy 
chłodnego listopadowego wiatru, ale także ze strachu.
Dotarliśmy do drogi. Wiatr wiał nam prosto w oczy. Twarz momentalnie mi 
zdrętwiała, włosy rozwiały się luźno. Wicher wył potępieńczo i niósł ku nam 
odgłosy jakiejś 
rozmowy.
- Był sygnał z klifu? - zapytał głęboki męski głos.
Ian zatrzymał się tak raptownie, że omal na niego nie wpadłam.
- Jeszcze nie - rozległa się odpowiedź. - Myślałem, że słyszę krzyki, ale potem 
wiatr 
się odwrócił.
- No, dobra. Właź z powrotem na drzewo, grubotyłcu - odparł niecierpliwie 
pierwszy 
głos. - Jeśli sukinsyny uciekną z plaży, dorwiemy ich tutaj. Wtedy dostaniemy 
pieniądze za 
ich głowy, a tyłki będziemy mieli całe.
- Zimno - narzekał drugi głos. - Na otwartych przestrzeniach wiatr owiewa 
wszystkie 
kości. Szkoda, że nie ustawiliśmy czat w opactwie, przynajmniej byłoby nam 
ciepło.
Dłoń małego Iana zacisnęła się mocno na moim ramieniu. Usiłowałam wyrwać się z 
bolesnego uścisku, ale chłopak nie zwracał na mnie uwagi.
- Tak, ale tam mielibyśmy mniejszą szansę złapać grubą rybę - powiedział 
pierwszy 
głos. - A bardzo przydałoby mi się pięćdziesiąt funtów!
- Też prawda - mruknął z rezygnacją drugi głos. - Ciekawe tylko, jak zauważymy w 
tych ciemnościach rude włosy.
- Łapiemy każdego, kto tylko nadejdzie. Na głowy będziemy patrzeć później.
Mały Ian zepchnął mnie z drogi w krzaki.
- Co oni mieli na myśli, mówiąc o czatach w opactwie? - zapytałam, gdy 
znaleźliśmy 
się poza zasięgiem słuchu strażników na drodze. - Nie wiesz przypadkiem?
Czupryna małego Iana poruszyła się w górę i w dół.
- Chodzi o opactwo w Arbroath. To miejsce spotkania.
- Miejsce spotkania?
- Jeśli coś by się nie powiodło - wyjaśnił. - Wtedy każdy ma sobie radzić sam i 
wszyscy powinni się spotkać w opactwie.
- No, nie mogło się już powieść gorzej - zauważyłam. - Co twój wujek krzyknął, 
gdy 
pojawili się celnicy?
Mały Ian sprawdził, czy od strony drogi nie nadciąga pościg, i znów odwrócił się 
w 
moją stronę.
- Aaa!... Powiedział: „Wstawać, chłopaki! Przez klif i biegiem!”.
- Mądra rada - skomentowałam sucho. - Jeśli go posłuchali, to pewnie większość 
zdołała uciec.
- Poza wujkiem Jamiem i panem Willoughbym. - Mały Ian nerwowo przejechał ręką 
po włosach, co bardzo przypominało odruch Jamiego.
- Tak. - Wzięłam głęboki wdech. - Ale teraz nie możemy nic dla nich zrobić. 
Jednak... 
jeśli pozostali mężczyźni skierowali się do opactwa...
- No właśnie - przerwał mi Ian. - Zastanawiałem się, czy zrobić tak, jak kazał 
wujek, i 
zabrać cię bezpośrednio do Lallybroch, czy najpierw spróbować szybko dostać się 
do opactwa 
i ostrzec pozostałych.
- Biegnij do opactwa - zdecydowałam.
- No, ale... nie powinienem tak cię zostawiać, ciociu. Wujek Jamie kazał...
- Jest czas, by słuchać poleceń, i czas, by samemu podejmować decyzje - 
powiedziałam poważnie. Taktownie pominęłam fakt, że w tym wypadku to ja 
zadecydowałam 
za chłopaka. - Czy ta droga prowadzi do opactwa?
- Tak. To jakieś dwa kilometry stąd. - Kołysał się już na piętach, niecierpliwy, 
by 
wyruszyć
- Dobrze. Ty przetnij drogę, ja pójdę prosto. Postaram się odciągnąć uwagę 
celników. 
Spotkamy się w opactwie. Och, poczekaj. Lepiej weź płaszcz.
Niechętnie zdjęłam z siebie okrycie. Nie tylko pozbawiałam się ciepła, ale 
miałam 
wrażenie, że rezygnuję z ostatniej więzi, która łączyła mnie z przyjaznym 
człowiekiem. Kiedy 
mały Ian odejdzie, zostanę zupełnie sama w zimnych ciemnościach szkockiej nocy, 
pomyślałam.
- Ianie? - złapałam go za ramię i przytrzymałam przez chwilę.
- Tak?
- Uważaj na siebie. - Uniosłam się na palcach i pocałowałam go w chłodny 
policzek. 
Chłopak ze zdziwieniem uniósł brwi, uśmiechnął się i odszedł. Gałąź olchy 
odgięła się z 
powrotem po jego przejściu.
Było bardzo zimno. Dobiegały mnie odgłosy świstu wiatru w zaroślach oraz szum 
fal. 
Owinęłam się ciasno wełnianym szalem i rozdygotana podążyłam w stronę drogi.
Zastanawiałam się, czy powinnam robić trochę hałasu. Jeśli zachowywałabym się 
cicho, mogłabym zostać zaatakowana bez uprzedzenia. Strażnicy usłyszeliby moje 
kroki i 
wzięliby mnie za uciekającego przemytnika. Z drugiej jednak strony, rozważałam, 
jeśli będę 
szła, podśpiewując na pijacką nutę, zorientują się, że jestem kobietą i 
pozostaną w ukryciu. A 
przecież chodziło mi o to, żeby się pokazali. Podniosłam kamień z pobocza, 
wyszłam na 
drogę i ruszyłam nią prosto, bez słowa.
31
Księżyc przemytników
Wiatr mocno poruszał gałęziami drzew i krzewów. Szum tłumił odgłos moich kroków 
- ale także każdego, kto chciałby do mnie podejść. Niecałe dwa tygodnie temu 
minęło święto 
Halloween. Przypomniały mi się wszystkie opowieści o duchach i upiorach.
Ale to nie żadna zjawa złapała mnie nagle od tyłu i zakryła mi dłonią usta. 
Gdybym 
nie była przygotowana na taką ewentualność, zemdlałabym. Ponieważ jednak 
przewidywałam 
podobne zajście, serce zaczęło mi jedynie bić mocniej. Gwałtownie szarpnęłam 
się, żeby 
wyrwać z uścisku napastnika.
Lewą ręką przycisnął mi lewe ramię do boku, prawą dłonią cały czas kneblował 
usta. 
Jednak prawą rękę miałam wolną. Uniosłam nogę na wysokość jego kolana i mocno 
kopnęłam. Zachwiał się. Błyskawicznie uderzyłam go kamieniem w głowę.
Z konieczności nie było to zbyt silne uderzenie, ale wystarczyło. Mężczyzna 
jęknął i 
poluzował chwyt. Znów kopnęłam. Zaczęłam mu się wykręcać w rękach. Gdy zsunął 
dłoń z 
moich ust, wbiłam zęby w jego palec i zacisnęłam je tak mocno, jak tylko mogłam.
„Mięśnie szczękowe biegną od szczytu czaszki do więzadeł żuchwy” - zacytowałam w 
myślach fragment z Anatomii Greya. „To daje szczęce i zębom sporą siłę 
miażdżącą. 
Przeciętna ludzka szczęka jest w stanie wywrzeć nacisk o sile stu pięćdziesięciu 
kilo”.
Nie wiem, czy gryzłam lepiej niż przeciętnie, ale rezultat był rewelacyjny. 
Napastnik 
zaczął się rzucać w tył i w przód. Bezskutecznie usiłował się uwolnić od moich 
zębów.
Bez trudu wyrwałam się ze słabnącego uścisku. Stanęłam przodem do przeciwnika i 
z 
całej siły kopnęłam go w krocze.
Cios nogą w jądra jest zdecydowanie przeceniany w sztuce obrony. To znaczy ma 
spektakularną skuteczność, ale trudno go wykonać, szczególnie kobiecie w 
ciężkich 
spódnicach. Mężczyźni bardzo uważają na swoje przyrodzenia i przezornie strzegą 
wszelkiego do nich dostępu.
Na szczęście mój napastnik stał w szerokim rozkroku, żeby utrzymać równowagę, 
więc uderzenie wypadło doskonale. Mężczyzna wydał z siebie potworny odgłos 
zarzynanego 
królika i zwalił się na drogę.
- To ty, Angielko? - Szept dotarł do mnie z lewej strony. Podskoczyłam jak 
przestraszona gazela, z mimowolnym piskiem.
Po raz drugi w ciągu kilkunastu sekund czyjaś dłoń zasłoniła mi usta.
- Na litość boską, Angielko! - wymruczał mi do ucha Jamie. - To ja.
Nie ugryzłam go, chociaż strasznie mnie kusiło.
- Wiem - wycedziłam przez zęby, kiedy mnie puścił. - Kim jest ten drugi, który 
mnie 
napadł?
- To chyba Fergus. - Jamie szturchnął cicho jęczący, bezkształtny cień. - To ty, 
Fergusie? - spytał szeptem. Odpowiedziało mu dziwne czknięcie. Pochylił się i 
podniósł 
chłopaka na nogi.
- Cicho! - nakazałam. - Tuż przed nami są celnicy!
- Naprawdę? - zapytał głośno Jamie. - I nie zwracają uwagi na taki hałas?
Zamilkł. Przez chwilę słychać było tylko przejmujące wycie wiatru w gałęziach 
olch. 
Jamie położył mi rękę na ramieniu i krzyknął w noc:
- MacLeod! Reaburn!
- Tak, Roy - odpowiedział mu rozdrażniony głos w krzakach. - Jesteśmy tutaj. 
Innes 
też i Meldrum?
Powłócząc nogami i rozmawiając cicho, z zarośli wyszło więcej cieni.
- ... cztery, pięć, sześć - liczył Jamie. - Gdzie Hays i Gordonowie?
- Widziałem, jak Hays wchodził do wody - odparł jeden z cieni. - Chciał dostać 
się 
okrężną drogą. Pewnie Gordonowie i Kennedy także. Nie słyszałem, żeby zostali 
złapani.
- Dobrze - skwitował Jamie. - Powiedz, Angielko, o co chodzi z tymi celnikami?
Po Oakiem i jego przyjacielu nie było ani śladu. Zaczęłam się czuć dość głupio, 
ale 
opowiedziałam Jamiemu, co słyszeliśmy razem z małym Ianem.
- Tak? - W głosie Jamiego brzmiało zainteresowanie. - Możesz już stać, Fergusie? 
Świetnie. Rozejrzymy się trochę. Meldrumie, masz krzemień?
Kilka chwil później mała pochodnia walczyła ze wszystkich sił, żeby nie zgasnąć, 
gdy 
Jamie kroczył z nią krętą drogą. Pozostali przemytnicy czekali w napiętym 
milczeniu, gotowi 
zarówno do ucieczki, jak i do pospieszenia Jamiemu z pomocą. Nie dobiegał nas 
jednak 
żaden dźwięk choćby najmniejszego zamieszania. Po upływie pewnego czasu, który 
zdawał 
się wiecznością, usłyszeliśmy z dala wołanie Jamiego.
- Chodźcie tu! - krzyknął spokojnym i opanowanym głosem.
Stał na środku drogi, obok potężnej olchy. Blask pochodni oświetlał okrąg wokół 
jego 
postaci. W pierwszej chwili nie widziałam nic poza Jamiem. Nagle jeden z 
mężczyzn sapnął, 
a drugi wydał zduszony jęk przerażenia.
Przed moimi oczyma pojawiła się inna twarz, blado oświecona. Wisiała tuż za 
lewym 
ramieniem Jamiego. Okropne, przekrwione oblicze, czarne w blasku pochodni, z 
wytrzeszczonymi oczyma i zwisającym językiem. Wiatr targał jasne jak słoma 
włosy. Z 
trudem powstrzymałam się od krzyku.
- Miałaś rację, Angielko - powiedział Jamie. - To był celnik. - Rzucił coś na 
ziemię. - 
Legitymacja - wyjaśnił, wskazując przedmiot głową. - Nazywał się Thomas Oakie. 
Ktoś z 
was go rozpoznaje?
- Chryste, teraz to nawet rodzona matka by go nie poznała! - wyszeptał głos za 
moimi 
plecami. Podniosły się ogólne pomruki zaprzeczeń i nerwowe szurania nogami. 
Najwyraźniej 
wszyscy mieli ochotę szybko znaleźć się jak najdalej od tego miejsca.
- Dobrze. - Jamie odsunął się i odrzucił głowę do tyłu. - Straciliśmy ładunek, 
więc nie 
będzie zysku do podziału. Czy któryś pilnie potrzebuje pieniędzy? - Sięgnął do 
kieszeni. - 
Mogę wam dać trochę na życie... Niestety, przez jakiś czas nie będziemy pracować 
na 
wybrzeżu.
Dwóch mężczyzn niechętnie zbliżyło się do wiszącego na drzewie ciała, żeby wziąć 
od Jamiego zapłatę. Reszta przemytników rozpłynęła się w ciemnościach. Po kilku 
minutach 
zostaliśmy sami: ja, Jamie i Fergus. Chłopak wciąż był blady, ale stał o 
własnych siłach.
- Jezu! - wyszeptał, patrząc na wisielca. - Kto to zrobił?
- Ja... a przynajmniej taka rozniesie się plotka. - Jamie spojrzał w górę. Jego 
twarz 
wyglądała nieprzyjemnie w niewyraźnym świetle pochodni. - Chodźmy stąd.
- A co z Ianem? - zapytałam. - Pobiegł do opactwa, żeby was ostrzec!
- Naprawdę? - Głos Jamiego zabrzmiał ostro. - Nie spotkałem go po drodze. 
Którędy 
poszedł, Angielko?
- Tędy. - Wskazałam kierunek.
Fergus wydał z siebie cichy odgłos, który przypominał śmiech.
- Opactwo jest z drugiej strony - odparł rozbawiony Jamie. - Znajdziemy go, gdy 
zauważy, że się pomylił i zawróci.
- Zaczekaj - odezwał się Fergus i uniósł rękę. W krzakach rozległ się ostrożny 
szelest i 
usłyszeliśmy głos małego Iana.
- Wujek Jamie?
- Tak, Ianie. To ja.
Chłopiec wyłonił się z zarośli, z liśćmi we włosach i oczyma rozszerzonymi z 
podniecenia.
- Zobaczyłam światło, więc zawróciłem, żeby sprawdzić, czy wszystko w porządku z 
ciocią Claire - wyjaśnił. - Wujku Jamie, nie powinieneś zapalać pochodni. Wokół 
są celnicy!
Jamie otoczył ramieniem siostrzeńca i odwrócił go od olchy, żeby chłopak nie 
zauważył wiszącego ciała.
- Nie martw się, Ianie - powiedział rzeczowo. - Poszli sobie.
Wsadził pochodnię w mokre zarośla i zgasił ją z sykiem.
- Ruszajmy - polecił spokojnym głosem. - Pan Willoughby czeka na początku drogi 
z 
końmi. Będziemy w górach przed świtem.
Znowu w domu
32
Powrót syna marnotrawnego
Mijał czwarty dzień podróży z Arbroath do Lallybroch. Przez cały czas prawie ze 
sobą 
nie rozmawialiśmy. Zarówno mały Ian, jak i Jamie wyglądali na zamyślonych, 
zapewne z 
różnych przyczyn. Sama też rozmyślałam na temat niedalekiej przeszłości i 
najbliższej 
przyszłości.
Zastanawiałam się, jak Jenny przyjmie moje ponowne pojawienie się w Lallybroch?
Traktowałam Jenny Murray jak siostrę. Uważałam ją za swoją najlepszą 
przyjaciółkę. 
Przez ostatnich dwadzieścia lat moimi przyjaciółmi byli głównie mężczyźni. Nie 
znałam 
innych lekarek, a personel pielęgniarski i lekarski dzieliła zbyt duża przepaść, 
żeby zawierać 
bliższą znajomość z pozostałymi kobietami pracującymi w szpitalu. Jeśli zaś 
chodzi o panie z 
otoczenia Franka - sekretarki i żony kadry uniwersyteckiej...
Bardzo ważną dla mnie rolę odgrywał fakt, że Jenny kochała Jamiego Fresera tak 
bardzo, jak ja - jeśli nawet nie bardziej. Niezmiernie pragnęłam znów ją 
zobaczyć, ale bałam 
się, jak przyjmie historię o mojej rzekomej ucieczce do Francji. Przecież 
opuściłam jej brata.
Konie szły jeden za drugim wąską ścieżką. Mój gniady zwolnił posłusznie, gdy 
kasztan Jamiego się zatrzymał, a potem skręcił na polanę na wpół ukrytą przez 
nisko 
zwisające gałęzie olch.
Szare kamienne urwisko graniczyło z drugą stroną polany, a jego poszczerbiona 
skalista krawędź tak zarosła mchem i porostami, że wyglądała jak twarz starego, 
brodatego 
człowieka, pokryta piegami i brodawkami. Mały Ian zsunął się ze swojego kuca z 
westchnieniem ulgi, siedzieliśmy w siodle od świtu.
- Uff! - jęknął, rozcierając sobie pośladki. - Wszystko mi ścierpło. -
Mnie też - przyznałam. - To chyba jednak lepsze niż obtarcia od siodła. - 
Nieprzyzwyczajeni do długiej jazdy konnej, oboje z małym Ianem bardzo 
cierpieliśmy przez 
pierwsze dwa dni podróży. Pierwszej nocy byłam tak zesztywniała, że Jamie musiał 
mnie 
zsadzić z wierzchowca i zanieść na rękach do gospody, ku wielkiemu jego 
rozbawieniu.
- Wujek Jamie musi mieć tyłek z rzemienia - mruknął mały Ian.
- Na moje oko jego pośladki wyglądają całkiem zwyczajnie - odparłam bezmyślnie. 
- 
Dokąd on znowu poszedł? - Spętany kasztan skubał trawę pod dębem po jednej 
stronie 
polany, ale Jamiego nie było w zasięgu wzroku.
Spojrzeliśmy na siebie z małym Ianem. Wzruszyłam ramionami i podeszłam do ściany 
urwiska, gdzie ze skały siąpił mały strumyk. Złożyłam pod nim dłonie i napiłam 
się z 
rozkoszą. Pomimo dżdżystej jesiennej aury całkiem zaschło mi w gardle.
Takie małe skaliste polany, niewidoczne z drogi, są typowe dla krajobrazu 
szkockich 
gór, pomyślałam. Turnie oraz wrzosowiska, na pierwszy rzut oka jałowe i surowe, 
kryją w 
sobie wiele sekretów. Można przejść kilkanaście centymetrów od jelenia, 
cietrzewia albo 
ukrytego mężczyzny i nawet tego nie zauważyć. Po Culloden wielu Szkotów 
wykorzystało 
wiedzę o istniejących możliwościach ukrycia się we wrzosowiskach. Niewidoczni 
dla mało 
bystrych oczu Anglików, uszli z życiem.
Odwróciłam się od strumyczka i prawie wpadłam na Jamiego. Potężny Szkot pojawił 
się tak nagle, jakby cudem wyskoczył spod ziemi. Wkładał hubkę z krzesiwem do 
kieszeni 
płaszcza, od którego bił słaby zapach dymu. Upuścił na trawę mały zapalony 
patyczek i zdusił 
go stopą.
- Skąd się tu wziąłeś? - zapytałam, mrugając ze zdziwienia. - I gdzie byłeś?
- Tam jest mała jaskinia. - Wskazał kciukiem za siebie. - Chciałem tylko 
sprawdzić, 
czy nie ma nikogo w środku.
- I co? Natknąłeś się na kogoś? - Z trudem dostrzegłam dobrze ukryte wejście do 
jaskini. Było zadziwiająco zespolone z innymi pęknięciami skały.
- No, pewnie - powiedział. Zmarszczył lekko brwi, ale bez niepokoju. - Znalazłem 
węgiel drzewny zmieszany z ziemią. Ktoś palił tam ognisko.
- Jak myślisz kto? - Wsadziłam głowę w szczelinę wejścia, ale nie zauważyłam nic 
poza wąskim paskiem ciemności, małym pęknięciem w skalnej ścianie. Wyglądało 
niezbyt 
zachęcająco.
Zastanawiałam się, czy ktoś mógł nas śledzić przez całą drogę z wybrzeża do 
Lallybroch. Czy Jamie bał się pościgu albo zasadzki? Wbrew sobie obejrzałam się 
przez 
ramię, ale nie zobaczyłam nic poza olchami o suchych liściach szumiących w 
słabym 
jesiennym wietrze.
- Nie wiem - odparł w zamyśleniu. - Myślę, że jakiś myśliwy. Są tam również 
rozrzucone kości cietrzewia.
Jamie nie wydawał się zaniepokojony osobnikiem o nieznanej tożsamości, więc 
szybko się rozluźniłam. W otoczeniu szkockich gór, z dala od Edynburga i 
przemytników, 
czułam się bezpiecznie.
Mały Ian, zafascynowany odkryciem niewidocznej jaskini, zniknął w jej wnętrzu. 
Pojawił się po dłuższej chwili, wytrzepując pajęczynę z włosów.
- Czy ta jaskinia przypomina klatkę Cluny’ego, wujku? - zapytał z roziskrzonymi 
oczyma.
- Nie jest tak duża, Ianie - odpowiedział z uśmiechem Jamie. - Biedny Cluny 
ledwie 
by się wcisnął przez to wejście. Był wyjątkowo dużym facetem, szerszym ode mnie 
prawie 
dwa razy. - Jamie dotknął własnej piersi w miejscu, gdzie oberwał guzik w czasie 
przepychania się przez szczelinę.
- Co to takiego klatka Cluny’ego? - zapytałam. Strząsnęłam z pleców ostatnie 
krople 
zimnej wody i wsadziłam dłonie pod pachy.
- Chodzi o Cluny’ego MacPhersona - odpowiedział Jamie. Pochylił się i chlapnął 
sobie wodą w twarz. Podniósł głowę i uśmiechnął do mnie, krople zwisały mu z 
rzęs. - 
Bardzo pomysłowy człowiek. Anglicy spalili mu dom i wykopali fundamenty, ale 
Cluny 
zdołał zbiec. Uwił sobie przytulne gniazdko w pobliskiej jaskini. Wejście 
zasłaniał matą ze 
splecionych gałęzi wierzby, zlepionych szlamem. Ludzie mówili, że nawet z 
odległości metra 
można było nie zauważyć jaskini, chyba że wyczuło się zapach fajki.
- Sam książę Karol na kilka dni schronił się u Cluny’ego przed Anglikami - 
poinformował mnie mały Ian. - Angielscy bękarci wszędzie szukali, ale nigdy nie 
znaleźli 
Jego Wysokości! - podsumował z nieukrywaną satysfakcją.
- Chodź i umyj się, mały - Jamie przeszył Iana ostrym spojrzeniem, aż chłopakiem 
wstrząsnął dreszcz. - Nie możesz pokazać się rodzicom z brudną twarzą.
Ian westchnął, ale posłusznie pochylił się nad strumykiem. Parskał i sapał, gdy 
zimna 
woda pryskała mu na twarz.
Jamie przyglądał się toalecie siostrzeńca nieobecnym wzrokiem. Zastanawiałam 
się, 
czy patrzył w przyszłość, na dość krępującą wizytę w Lallybroch, czy w 
przeszłość - na 
Edynburg, gdzie zostawił resztki drukarni i martwego człowieka w beczce po 
likierze 
miętowym? A może jeszcze dalej - na Karola Edwarda Stuarta i czas buntu?
- Co mówisz o Karolu swoim siostrzenicom i siostrzeńcom? - zapytałam cicho.
Wzrok Jamiego wyostrzył się i skupił na mnie. Oczy nabrały ciepła, a cień 
uśmiechu 
potwierdził sukces mojego czytania w myślach, ale natychmiast i ciepło, i 
uśmiech znikły.
- Nigdy o nim nie mówię - odpowiedział Jamie równie cicho i poszedł 
przyprowadzić 
konie.
Trzy godziny później przejechaliśmy przez ostatnią wietrzną przełęcz i 
wydostaliśmy 
się na stok, który spadał bezpośrednio do Lallybroch. Jadący na przedzie Jamie 
wstrzymał 
konie. Poczekał na mnie i małego Iana.
- Dojechaliśmy - oznajmił. Uśmiechnął się i uniósł brew. - Bardzo się zmieniło, 
co?
Potrząsnęłam głową, wniebowzięta. Dom wydawał się zupełnie taki, jak dawniej. 
Wzniesiony z białego kamienia trzypiętrowy budynek jaśniał pośród zniszczonych 
zabudowań gospodarczych i na tle ciemnych, kamienistych pól. Z tyłu dworku, na 
małym 
wzgórzu wznosiły się ruiny starożytnej kamiennej obłej wieży - zwanej po 
celtycku „broch”, 
od której posiadłość wzięła swoją nazwę.
Z bliska zauważyłam jednak niewielkie zmiany. Jamie wyjaśnił, że angielscy 
żołnierze rok po Culloden spalili gołębnik i kaplicę.
Miejsca te pozostały niezabudowane. Dziury w murze posiadłości pozatykano 
różnokolorowymi kamieniami. Świeżo wzniesiona szopa najwyraźniej służyła za 
gołębnik. 
Rząd pulchnych, opierzonych ciałek wygrzewał się na dachu w promieniach 
późnojesiennego 
słońca.
Krzak róży zasadzony przez matkę Jamiego, Ellen, rozrósł się w gęste pnącza. 
Teraz 
właśnie tracił już ostatnie liście.
Dym z zachodniego komina unosił się wraz z wiejącym od morza wiatrem w kierunku 
południowym. Nagle dostrzegłam ogień w kominku. Lekko różowy blask oświetlał 
twarz 
gospodyni. Jenny często siadywała w fotelu i czytała na głos powieści lub 
wiersze, Jamie i 
Ian, zatopieni w grze w szachy, słuchali jej jednym uchem. Ile wieczorów 
spędziliśmy w ten 
sposób, gdy dzieci już spały na górze, a ja przy bukowym sekretarzyku spisywałam 
przepisy 
na lekarstwa lub bez końca cerowałam czyjeś ubrania?
- Myślisz, że zamieszkamy tu znowu? - zapytałam Jamiego. Starałam się ze 
wszystkich sił, żeby głos nie zdradzał tęsknoty. Bardziej niż jakiekolwiek inne 
miejsce na 
ziemi Lallybroch było moim domem. Ale minęło już tyle lat...
Jamie zastanawiał się przez chwilę. W końcu potrząsnął głową.
- Nie wiem, Angielko - powiedział. - Chciałbym, ale nie potrafię przewidzieć, 
jak się 
sprawy potoczą. - Na czole pojawiła mu się mała zmarszczka.
- W porządku. Możemy zostać w Edynburgu albo nawet wyjechać do Francji. To nie 
ma znaczenia, Jamie. - Spojrzałam mu prosto w oczy. - Najważniejsze, że jesteśmy 
razem.
Wyraz smutku momentalnie znikł z jego twarzy, rysy się wygładziły. Jamie ujął 
moją 
dłoń i delikatnie pocałował.
- Nie pragnę niczego więcej, Angielko.
Patrzyliśmy sobie w oczy bez ruchu. Za naszymi plecami rozległo się głośne, choć 
nieśmiałe kaszlnięcie. Mały Ian przypomniał nam o swojej obecności. Przez całą 
podróż z 
Edynburga chłopak ze wszystkich sił starał się nie naruszać naszej prywatności. 
Wieczorem 
mościł sobie legowisko na uboczu, z zażenowaniem szybko wycofał się, kiedy 
niechcący 
zaskoczył nas na niedyskretnym uścisku.
Jamie uśmiechnął się, uścisnął mi dłoń i odwrócił się do siostrzeńca.
- Już prawie dojechaliśmy, Ianie - powiedział. - Będziemy na miejscu przed 
kolacją, 
jeśli zaraz nie lunie deszcz - dodał. Przyłożył rękę do oczu, by ocenić 
zagrożenie, które niosły 
ze sobą wolno płynące nad górami Monadhliath chmury.
- Mhm... - Mały Ian nie wyglądał na zachwyconego perspektywą spotkania z 
rodzicami.
Zerknęłam na chłopaka z sympatią.
- Dom to miejsce, gdzie musisz być przyjęty, gdy wracasz - zacytowałam.
Mały Ian posłał mi krzywe spojrzenie.
- Tak, właśnie tego się boję, ciociu.
Jamie odwrócił się do małego Iana i przeszył go poważnym wzrokiem.
- Głowa do góry, mały Ianie. Pamiętasz historię o synu marnotrawnym? Twoja mama 
będzie uszczęśliwiona, gdy cię zobaczy.
Mały Ian nie miał złudzeń.
- Jeśli się spodziewasz, że zabije dla mnie cielę, wujku Jamie, to wcale nie 
znasz 
mojej mamy tak dobrze, jak ci się wydaje.
Chłopak siedział, gryząc dolną wargę. Po chwili poprawił się w siodle z głębokim 
westchnieniem.
- Jedźmy, chcę mieć to już za sobą - powiedział.
- Naprawdę rodzice mogą być dla niego bardzo surowi? - zapytałam. Przyglądałam 
się, jak mały Ian ostrożnie zjeżdża skalistym zboczem.
- No, na pewno mu przebaczą, ale najpierw dostanie porządne Ianie. Mam nadzieję, 
że 
ze mną nie postąpią surowiej - dodał ironicznie. Ściągnął wodze i ruszył kłusem. 
- Chodź, 
Angielko, wolę mieć to już za sobą.
Nie bardzo wiedziałam, jakiego przyjęcia możemy się spodziewać w Lallybroch, ale 
mimo wszystko byłam dość spokojna. Tak jak za każdym poprzednim razem nasze 
przybycie 
zostało rozgłoszone przez chmarę psów. Sfora zbiegła się z podwórza, pola i 
opłotków, 
najpierw szczekając agresywnie, a po chwili radośnie.
Mały Ian puścił wodze i zsunął się z konia. Przykucnął, żeby wyściskać kudłate 
zwierzaki, które rzuciły mu się do kolan i zaczęły lizać go po twarzy. Po jakimś 
czasie wstał z 
wyrośniętym szczeniakiem w ramionach.
- To Jocky - powiedział, mocno przytrzymując piszczącą brązowozłotą kulkę. - 
Jest 
mój. Tata mi go dał.
- Dobry piesek. - Podrapałam czworonoga za zwisającymi uszami. Jocky szczeknął i 
zaczął entuzjastycznie powarkiwać, nieudolnie usiłując polizać jednocześnie mnie 
i Iana.
- Będziesz cały w psiej sierści, Ianie - odezwał się czysty i jasny głos z 
wyraźną 
dezaprobatą. Podniosłam wzrok. Z przydrożnej ławki wstała wysoka, szczupła 
dziewczyna w 
wieku około siedemnastu lat.
- A ty jesteś cała w trawie - odciął się mały Ian rozmówczyni.
Nastolatka odgarnęła z twarzy ciemne loki i zaczęła otrzepywać spódnicę. 
Rzeczywiście, do tkaniny domowego wyrobu gęsto przylegały kawałki trawy.
- Tata mówi, że nie zasługujesz na psa - zauważyła. - Uciekłeś i zostawiłeś 
szczeniaka 
samego.
- Chciałem go ze sobą zabrać - odparł Ian w swojej obronie. - Ale w mieście nie 
byłby 
bezpieczny. - Przytulił mocniej psa i wcisnął brodę między futrzane uszy. - 
Trochę urósł. 
Dobrze jadał, prawda?
- Chodź, przywitaj się z nami, mała Janet. Byłoby nam miło - odezwał się za 
moimi 
plecami przyjemny głos Jamiego, z cyniczną nutką. Dziewczyna gwałtownie 
podniosła oczy i 
zarumieniła się.
- Wujek Jamie! Och, i... - zająknęła się i zarumieniła jeszcze bardziej.
- To ciocia Claire. - Jamie stanowczo ujął mnie za łokieć i skinął głową 
dziewczynie. - 
Mała Janet jeszcze się nie urodziła, gdy byłaś tu ostatnim razem, Angielko. Mama 
jest w 
domu? - zapytał siostrzenicy.
Dziewczyna przytaknęła głową, nie odrywając zafascynowanego spojrzenia od mojej 
twarzy. Pochyliłam się na koniu i wyciągnęłam do Janet rękę.
- Miło mi cię poznać - powiedziałam.
Zdumionymi oczyma patrzyła na mnie przez długą chwilę, ale nagle przypomniała 
sobie o dobrych manierach i złożyła mi ukłon. Niepewnie dotknęła mojej ręki, a 
ja dziarsko 
uścisnęłam drobną dłoń. Janet trochę się uspokoiła.
- Miło... mi, psze pani - burknęła.
- Mama i tata są bardzo źli, Janet? - Mały Ian delikatnie postawił szczeniaka na 
ziemi. 
Dziewczyna, wyrwana z transu, spojrzała na młodszego brata z miną wyrażającą 
zniecierpliwienie i jednocześnie sympatię.
- A nie powinni być, pacanie? - zapytała. - Mama bała się, że spotkałeś w lesie 
dzika 
albo że porwali cię Cyganie. Prawie nie spała, zanim się nie dowiedzieliśmy, 
gdzie jesteś - 
dodała, groźnie marszcząc brwi.
Ian zacisnął usta i bez słowa spojrzał na ziemię.
Janet podeszła bliżej i zdjęła mu z rękawa mokre żółte liście.
Była tak wysoka, że brat przerastał ją tylko o jakieś dwanaście centymetrów. 
Podobieństwo między nimi ograniczało się do gęstych ciemnych włosów i 
charakterystycznej 
mimiki.
- Wyglądasz biednie, Ianie. Spałeś w ubraniu?
- Oczywiście - odparł niecierpliwie. - A co, myślisz, że podróżuję po 
wrzosowiskach z 
koszulą nocną na zmianę?
Prychnęła krótkim śmiechem. Mały Ian trochę się rozluźnił.
- Chodźmy więc, sokole - powiedziała z litością. - Umyję cię trochę, zanim się 
spotkasz z rodzicami.
Spojrzał na nią z wściekłością i zakłopotaniem.
- Dlaczego wszystkim się wydaje, że czystość w czymś mi pomoże? - zapytał 
chrapliwym z napięcia głosem.
Jamie uśmiechnął się i zeskoczył z konia. Klepnął siostrzeńca po ramieniu, 
wzbijając 
tym mały obłoczek kurzu.
- To na pewno ci nie zaszkodzi. Uciekaj! Podejrzewam, że rodzice najpierw zechcą 
zobaczyć się z twoją ciocią.
- Mhm - zgodził się niechętnie i ruszył do pomywalni, popędzany przez siostrę.
- Co jadłeś? - usłyszałam jej pytanie. - Masz wokół ust smugę brudu.
- To nie brud, to wąsy! - wysyczał z furią. Szybko spojrzał na siebie, żeby 
sprawdzić, 
czy ja i Jamie słyszeliśmy tę wymianę zdań. Janet zatrzymała się gwałtownie.
- Wąsy? - zawołała głośno ze zdumieniem. - Ty?
- Chodź! - Chwycił ją za łokieć i zaciągnął za bramę posiadłości.
Jamie pochylił się i ukrył twarz w moich spódnicach. Przypadkowy obserwator 
mógłby przypuszczać, że rudowłosy Szkot poluźnia popręg, bo nie dostrzegłby 
drżących 
ramion.
- Już dobrze, poszli sobie - powiedziałam chwilę później. Sama z trudem 
zachowywałam powagę.
Jamie uniósł zaczerwienioną twarz znad moich spódnic i wytarł w nie oczy.
- Wąsy? Ty? - Powtórzył, imitując głos siostrzenicy. Potrząsł głową, ciężko 
chwytając 
powietrze. - Chryste, jaka ona podobna do matki! Dokładnie to samo i tak samo 
powiedziała 
do mnie Jenny, gdy złapała mnie po raz pierwszy na goleniu. Omal nie podciąłem 
sobie 
gardła. - Otarł oczy wierzchem dłoni i podrapał się po łagodnym, ale gęstym 
rudym zaroście.
- Chcesz się ogolić, zanim spotkamy się z Jenny i Ianem? - zapytałam.
- Nie - odparł, odrzucając na plecy włosy, które wymknęły mu się spod wstążki. - 
Mały Ian ma rację, czystość mi w niczym nie pomoże.
Ian i Jenny siedzieli w salonie, kiedy weszliśmy. Ona robiła na drutach wełniane 
skarpety, on stał przy kominku, ubrany w brązowy płaszcz i spodnie, grzejąc 
sobie tył nóg. 
Na stole stała taca z owsianymi ciasteczkami i butelką piwa domowej roboty. 
Gospodarze 
najwyraźniej przygotowali się na nasze przybycie.
Ian z lekkim zażenowaniem uśmiechnął się na nasz widok. Moje spojrzenie 
uchwyciło 
wzrok Jenny.
Siedziała nieruchomo na sofie z szeroko otwartymi oczyma. W pierwszej chwili 
odniosłam wrażenie, że jest zupełnie inna, ale natychmiast stwierdziłam, że 
ogólnie rzecz 
biorąc, nic się nie zmieniła. Miała wciąż czarne, gęste, urocze loki, chociaż 
mocno pokryte 
siwizną. Rysy twarzy też pozostawały takie same - szerokie, wysoko osadzone 
kości 
policzkowe, silna szczęka i długi nos, zupełnie jak Jamiego. W pokoju panował 
półcień. 
Ogień migoczący w kominku raz pogłębiał jej zmarszczki przy oczach i ustach tak, 
że 
wyglądała staro, to znowu wygładzał skórę jak u czerstwej dziewczyny.
Jenny też zareagowała na mnie jak na ducha. Gwałtownie mrugała, z lekko otwartą 
buzią. Nie zmieniła wyrazu twarzy, nawet kiedy podeszłam bliżej.
Tuż za mną szedł Jamie. Delikatnie ściskał mój łokieć, gdy zbliżyliśmy się do 
sofy, a 
potem mnie puścił. Czułam się prawie tak, jakbym była prezentowana na dworze 
królewskim. 
Ledwie się powstrzymałam przed dygnięciem.
- Jesteśmy w domu, Jenny - odezwał się Jamie i uspokajająco położył mi dłoń na 
plecach.
Rzuciła szybkie spojrzenie na brata, ale natychmiast znów wpatrzyła się we mnie.
- To naprawdę ty, Claire? - zapytała cicho. Głos był znajomy, ale nie tak silny, 
jak 
kiedyś.
- Tak, to ja. - Uśmiechnęłam się i wyciągnęłam do szwagierki ramiona. - Cieszę 
się, że 
cię widzę, Jenny.
Ujęła moje dłonie bardzo delikatnie. Sekundę później ścisnęła mi ręce i zerwała 
się na 
nogi.
- Chryste, to ty! - krzyknęła bez tchu. Kobieta, którą znałam, nagle powróciła. 
Żywe, 
ciemnoniebieskie oczy biegły po mojej twarzy z dogłębną ciekawością.
- No, oczywiście - burknął Jamie. - Na pewno Ian ci o tym powiedział. Myślałaś, 
że 
kłamie?
- Prawie się nie zmieniłaś - powiedziała, ignorując brata. Z zachwytem dotknęła 
mojej 
twarzy. - Masz trochę jaśniejsze włosy, ale poza tym, mój Boże, wyglądasz tak 
samo! - Palce 
Jenny były chłodne, pachniały ziołami, dżemem z czerwonej porzeczki, amoniakiem 
i 
lanoliną.
Dawno zapomniany zapach wełny w jednej chwili przywrócił mi wszystkie 
wspomnienia szczęśliwych chwil, które przeżyłam w Lallybroch. Oczy zaszły mi 
łzami.
Jenny mocno mnie przytuliła. Jej włosy delikatnie pieściły moją twarz. Siostra 
Jamiego była niska, drobna i krucha, jednak w jej ramionach wciąż czułam silne 
oparcie.
Po chwili puściła mnie i odsunęła się, na wpół roześmiana.
- Boże, nawet pachniesz tak samo! - wykrzyknęła. Obie wybuchłyśmy śmiechem,
Ian musnął mój policzek ustami. Pachniał lekko sianem i kapustą, a powiew torfu 
kładł się cieniem na jego własnym, głębokim piżmowym zapachu.
- Dobrze cię znowu widzieć, Claire - powiedział. Ciepłe brązowe oczy uśmiechały 
się 
serdecznie. - Może byście coś zjedli? - Wskazał na tacę.
Zawahałam się przez moment, za to Jamie skwapliwie ruszył do stołu.
- Kropelka nam nie zaszkodzi - przyznał. - Chcesz trochę, Claire?
Przy kominku z ustami pełnymi ciasteczek opowiadaliśmy sobie przyjemne 
ciekawostki. Pomimo miłej atmosfery wyczuwałam silne napięcie skrzętnie skrywane 
przez 
gospodarzy. Wynikało ono nie tylko z mojego nagłego pojawienia się.
Jamie siedział obok mnie na dębowym stołku. Napił się nie więcej niż łyk piwa, a 
ciastka w ogóle nie tknął. Wiedziałam, że tak gorliwie przyjął poczęstunek nie z 
głodu, ale 
dlatego by zamaskować fakt, że nie został uściskany ani przez siostrę, ani przez 
brata.
Dostrzegłam szybką wymianę spojrzeń między Jenny i Ianem. Potem rodzeństwo 
długo patrzyło na siebie nieodgadnionym wzrokiem. Pozornie trzymałam oczy 
spuszczone, 
obserwowałem scenę spod rzęs. Jamie siedział tuż po mojej lewej stronie. 
Wyczułam więc 
niewielki ruch, kiedy placami prawej ręki zaczął kreślić na udzie jakiś mały 
rysunek.
W pokoju zapadła nieprzyjemna cisza. Poprzez słaby syk torfowego ognia słyszałam 
dalekie postukiwania dobiegające z kuchni. Nie dobiegały mnie jednak żadne 
odgłosy, które 
pamiętałam z tego domu - ciągła aktywność i krzątanina, dreptanie po schodach, 
pokrzykiwanie dzieci i płacz niemowląt.
- Jak się mają twoje dzieci? - zapytałam Jenny, by przerwać ciszę. Spojrzała na 
mnie 
dziwne. Zrozumiałem, że niechcący zadałam niewłaściwe pytanie.
- Och, całkiem nieźle - odparła z wahaniem. - Wszystkie są zdrowe. Wnuki też - 
dodała, uśmiechając się na samą myśl.
- Teraz większość poszła do małego Jamiego - wyjaśnił Ian. - Jego żona w zeszłym 
tygodniu znów urodziła, więc trzy dziewczyny chciały jej pomóc. A Michael jest 
właśnie w 
Inverness. Pojechał po przesyłkę z Francji.
Kolejna wymiana spojrzeń, tym razem między Ianem a Jamiem. Zauważyłam, że 
Jamie skinął lekko głową, a Ian odpowiedział mu podobnym ruchem. Zastanawiałam 
się, o 
co, do diabła, chodziło. W pokoju przebiegało tyle prądów emocjonalnych, że 
nagle poczułam 
ochotę, żeby wstać i przywołać zebranych do porządku.
Najwyraźniej Jamie czuł to samo. Odchrząknął, patrzył prosto na Iana i dotknął 
punktu zapalnego.
- Przywieźliśmy ze sobą małego Iana - powiedział,
Ian wziął głęboki wdech.
- Tak? - Wszelkie oznaki zadowolenia z naszego spotkania zniknęły z twarzy Iana 
jak 
poranna mgła.
Czułam, że Jamie spina się powoli, przygotowując się do obrony siostrzeńca.
- To dobry chłopak, Ianie - powiedział.
- Naprawdę? - Tym razem odezwała się Jenny. Jej łagodne, czarne brwi zmarszczyły 
się mocno. - Nie powiedziałbyś tego po jego zachowaniu w domu. Ale może z tobą 
jest inny, 
Jamie? - W słowach Jenny zabrzmiał silny ton oskarżycielski.
- Miło z twojej strony, że bronisz chłopaka, Jamie - stwierdził Ian i sztywno 
skinął 
głową w stronę szwagra. - Ale myślę, że będzie lepiej, gdy usłyszymy 
usprawiedliwienie od 
samego małego Iana. Jest na górze?
Mięśnie wokół ust Jamiego zadrgały.
- Chyba w pomywalni. Chciał się obmyć przed spotkaniem z wami. - Jego prawa dłoń 
ześlizgnęła się i nacisnęła ostrzegawczo na moje udo. Jamie nie wspomniał o 
spotkaniu z 
Janet. Domyśliłam się, że dziewczyna została odesłana przez rodziców razem z 
resztą 
rodzeństwa, by gospodarze mogli na osobności załatwić sprawy związane z moim 
pojawieniem się i powrotem syna marnotrawnego. Panna jednak samowolnie została w 
tyle. 
Albo chciała obejrzeć słynną ciotkę Claire, albo pomóc bratu.
Spuściłam wzrok na znak, że zrozumiałam sugestię. Nie było sensu jeszcze 
bardziej 
rozdrażniać Jenny i Iana.
Rozległ się stukot drewnianej nogi na gołej podłodze, Ian wyszedł z pokoju. Po 
chwili 
wrócił, popychając przed sobą małego Iana.
Syn marnotrawny wyglądał całkiem nieźle po spotkaniu z mydłem, wodą i brzytwą. 
Policzki miał zarumienione, a mokre włosy zwinęły mu się na karku w kędziory. 
Wytrzepał 
płaszcz i porządnie zapiął koszulę po szyją. Niewiele dało się zrobić jedynie z 
osmoloną 
częścią jego włosów. Mimo całkiem schludnego wyglądu przypominał skazańca.
- Mamo... - zaczął, niezręcznie schylając głowę w kierunku Jenny.
- Ianie - odpowiedziała tak łagodnie, że aż podniósł na nią wzrok, wyraźnie 
zdziwiony 
czułością tonu. Jenny uśmiechnęła się lekko. - Cieszę się, że bezpiecznie 
wróciłeś do domu, 
mo chridhe.
Twarz chłopca gwałtownie się rozjaśniła, jakby nagle odczytano mu zawieszenie 
wykonania wyroku. Jednak gdy zobaczył spojrzenie ojca, zesztywniał. Ciężko 
przełknął ślinę 
i znów pochylił głowę. Intensywnie wpatrywał się w podłogę.
- Mmm... W krótkim mruknięciu Iana zabrzmiała szkocka surowość, bardziej 
przypominająca pastora Campbella niż wyrozumiałego mężczyznę, którego kiedyś 
znałam. - 
No, chciałbym usłyszeć, co masz do powiedzenia na swoją obronę, chłopcze.
- Och. No, więc... ja... - Mały Ian zająknął się bezradnie. Po chwili 
odchrząknął i znów 
spróbował. - No... tak naprawdę nic, ojcze - bąknął.
- Spójrz na mnie - zażądał ostro Ian. Chłopak niechętnie uniósł głowę i spojrzał 
na 
ojca, ale szybko odwrócił oczy od surowej twarzy. - Nie wiesz, co zrobiłeś 
matce? - zapytał 
Ian. - Po prostu zniknąłeś, a ona już myślała, że nie żyjesz lub przynajmniej 
zostałeś ranny. 
Czy w ogóle możesz sobie wyobrazić, co znaczyły dla niej te trzy dni?
Zarówno groźna mina Iana, jak i jego słowa wywierały silny efekt na jego 
zbłąkanym 
synu. Mały Ian raz po raz kiwał głową, z oczyma wbitymi w podłogę.
- No, tak. Miałem nadzieję, że Joe przyniesie list szybciej - wyszeptał.
- List! - Twarz Iana stawała się coraz bardziej purpurowa. - Napisałeś: 
„Pojechałem do 
Edynburga”. Nic więcej. Plasnął dłonią w blat stołu, aż wszyscy podskoczyliśmy. 
„Pojechałem do Edynburga”! Nie: „Przepraszam bardzo”, nie: „Przyślę wiadomość”, 
nawet 
nie: „Kochana Mamo, pojechałem do Edynburga, Ian”!
Mały Ian gwałtownie uniósł głowę, a w oczach zabłyszczał mu gniew.
- Nieprawda! Napisałem: „Nie martwcie się o mnie” i „Kocham Was, Ian”! 
Napisałem! Mamo! - wezwał na pomoc Jenny.
Odkąd mąż zaczął mówić, siedziała nieruchomo jak głaz, z twarzą gładką i bladą. 
Teraz jej oczy złagodniały, a szerokie, pełne usta znów się rozchyliły.
- Napisał tak, Ianie - powiedziała łagodnie. - Ale ja się bardzo martwiłam, 
dziecko - 
zwróciła się do syna.
Chłopak spuścił oczy, ciężko przełknął ślinę.
- Przepraszam, mamo - powiedział tak cicho, że ledwie go było słychać. - Nie... 
nie 
chciałem - zająknął się i zakończył wzruszeniem ramion.
Jenny już zamierzała wziąć syna w objęcia, ale dostrzegła wzrok Iana i opuściła 
ręce 
na kolana.
- Chodzi o to - odezwał się Ian powoli - że to nie po raz pierwszy.
Chłopiec milczał, ale delikatnie kiwnął głową, co oznaczało potwierdzenie, Ian 
zrobił 
krok w kierunku syna. Mimo że byli prawie równego wzrostu, zasadniczo się od 
siebie 
różnili, Ian był wysoki i chudy, jednak dobrze umięśniony - mimo kalectwa silny 
mężczyzna. 
Dla kontrastu, potomek zdawał się wręcz kruchy i niezdarny - kości pokryte 
skórą.
- Już tyle razy cię ostrzegliśmy przed różnymi niebezpieczeństwami, 
zakazywaliśmy 
ci zbliżać się do Broch Mordha. Mówiliśmy, że się martwimy. A ty znów uciekłeś.
Bezlitosna analiza złego zachowania wywołała w chłopcu dreszcze.
- Patrz na mnie, kiedy do ciebie mówię! - Chłopiec powoli podniósł głowę. Był 
ponury, ale nie zrezygnowany. Najwyraźniej miał za sobą podobne sceny i 
wiedział, do czego 
prowadzą.
- Nawet nie będę pytał twojego wuja, co tam robiłeś - powiedział Ian. - Mam 
tylko 
nadzieję, że w Edynburgu nie zachowywałeś się tak jak w domu. Tu znaczy jak 
głupiec. Ale 
mniejsza z tym. Najgorsze, że otwarcie okazałeś mi nieposłuszeństwo i złamałeś 
matce serce.
Ian gwałtownym ruchem ręki powstrzymał Jenny od komentarza.
- Co ci powiedziałem ostatnim razem? Co mówiłem, jak cię lałem? Powtórz mi to, 
Ianie!
Kości na twarzy chłopaka stały się bardziej wyraźne, ale zaciśnięte usta 
milczały 
zawzięcie.
- Powtórz! - krzyknął Ian i po raz drugi walnął rękaw stół. Mały Ian odruchowo 
mrugnął i najpierw skulił, a potem wyprostował ramiona, jakby próbował zmienić 
ich 
wielkość, niepewny, czy woli wydać się mniejszy, czy większy. Ciężko przełknął 
ślinę i 
jeszcze raz zatrzepotał powiekami.
- Powiedziałeś... powiedziałeś, że mnie obedrzesz ze skóry. Następnym razem. - 
Głos 
mu się załamał na ostatnim słowie.
Ian potrząsnął głową bardzo niezadowolony.
- Tak. I myślałem, że masz wystarczająco dużo zdrowego rozsądku, żeby ten 
następny 
raz się nie zdarzył. Ale najwidoczniej myliłem się. - Odetchnął ciężko, 
chrapliwie 
wypuszczając powietrze. - Naprawdę bardzo mnie zawiodłeś, synu. - Skinął głową w 
kierunku drzwi. - Idź pod bramę. Niedługo do ciebie przyjdę.
W pokoju zapadła napięta cisza, gdy ucichły powłóczyste kroki niegodziwca. 
Trzymałam wzrok wbity we własne dłonie, złożone na kolanach. Jamie wziął głęboki 
oddech 
i wyprostował się na krześle.
- Ianie - przemówił łagodnie do szwagra. - Wolałbym, żebyś tego nie robił.
- Czego? - Brwi Iana były wciąż zmarszczone z wściekłości. - Żebym nie sprał 
chłopcu skóry? A co ty masz tu do powiedzenia?
Jamie napiął mięśnie, ale nie podniósł głosu.
- Nic. On jest twoim synem, zrobisz, co ci się podoba. Ale może pozwolisz mi 
opowiedzieć o tym, jak się zachowywał?
- Jak się zachowywał? - zawołała Jenny, nagle przywrócona do życia. Mogła 
pozwolić 
Ianowi załatwić sprawę z synem, ale gdy chodziło o brata, nikomu nie pozwoliłby 
mówić w 
jej imieniu. - Że wymknął się nocą jak złodziej, to masz na myśli? A może chodzi 
ci o 
przyłączenie się do przestępców i ryzykowanie karku dla beczki brandy?!
Ian uciszył ją szybkim gestem. Zawahał się, ale potem gwałtownie skinął na 
Jamiego, 
dając mu pozwolenie, by mówił.
- Przyłączenie się do takich przestępców, jak ja? - zapytał siostrę Jamie ostrym 
głosem. Spojrzał Jenny prosto w oczy.
- Wiesz, skąd są pieniądze, które zapewniają tobie, twoim dzieciom i wszystkim 
wokół jedzenie i dach nad głową? Nie pochodzą z drukowania kopii psalmów w 
Edynburgu!
- A czy ja cię pytałam, skąd pochodzą? - wybuchła.
- Nie, nie pytałaś - odciął się. - Pewnie wolałabyś nie wiedzieć, ale wiesz, 
prawda?
- Chcesz mnie obwiniać za to, co robisz? Czy to moja wina, że mam dzieci i że 
one 
muszą jeść? - Nie pokryła się purpurą jak Jamie. Kiedy traciła panowanie nad 
sobą, bladła.
Widziałam, że Jamie stara się tłumić emocje.
- Nie, oczywiście, że cię nie obwiniam, ale czy to daje ci prawo obwiniać mnie, 
że nie 
możemy z Ianem was utrzymać wyłącznie z uprawy ziemi?
Jenny wykorzystywała wszystkie siły, by powściągnąć rosnącą w niej furię.
- Nie - powiedziała. - Postępujesz, jak musisz, Jamie. Bardzo dobrze wiesz, że 
nie o 
ciebie mi chodziło, gdy mówiłam o „przestępcach”, ale...
- Więc miałaś na myśli ludzi, którzy ze mną pracują? Robię dokładnie to samo, co 
oni, 
Jenny. Jeśli oni są przestępcami, kim ja jestem? - Wpatrywał się w nią z oczyma 
pełnymi 
oburzenia.
- Jesteś moim bratem - odparła krótko. - Choć czasami trudno mi się do tego 
przyznać. 
A niech cię, Jamie Fraserze! Nigdy niczego ci nie zabraniałam! Jeśli 
obrabowywałbyś ludzi 
na drogach albo prowadził burdel w Edynburgu, uważałabym, że to robisz, bo nie 
masz 
innego wyjścia. Co nie znaczy, że pragnę, abyś wciągał we wszystko mojego syna!
Jamie lekko przymrużył oczy na wspomnienie burdelu w Edynburgu. Posłał przelotne 
oskarżycielskie spojrzenie Ianowi. Szwagier potrząsnął głową. Wyglądał na 
zaskoczonego 
zaciekłością żony.
Jamie wziął głęboki oddech i odwrócił się z powrotem do Jenny, z silnym 
postanowieniem, że będzie się zachowywać racjonalnie.
- Rozumiem. Ale chyba nie sądzisz, że narażę małego Iana na niebezpieczeństwo. 
Boże, Jenny, troszczę się o niego, jak o własne dziecko!
- Tak? - W jej głosie zabrzmiał sceptycyzm. - Więc to dlatego zachęcałeś małego 
Iana, 
żeby uciekł z domu, i zostawiłeś go przy sobie, nie mówiąc nam ani słowa?
Jamie wyraźnie się speszył.
- Tak, no, przepraszam - bąknął. - Chciałem... - przerwał z niecierpliwym 
gestem. - 
No, nieważne. Powinienem przysłać ci wiadomość. Ale jeśli chodzi o zachęcanie go 
do 
ucieczki...
- Nie, nie podejrzewam, żebyś to robił - przerwał mu Ian. - Nie bezpośrednio w 
każdym razie. - Gniew powoli już go opuszczał. Wyglądał teraz tylko na 
zmęczonego i trochę 
smutnego. W popołudniowym świetle jego policzki wydawały się zapadnięte. - 
Chłopak cię 
kocha, Jamie - powiedział spokojnie. - Widzę, jak wsłuchuje się w nasze rozmowy 
o tym, 
kiedy przyjedziesz i co robisz. On myśli, że twój sposób życia to podniecająca 
przygoda, taka 
odległa od przekopywania kompostu w maminym ogródku. - Uśmiechnął się 
przelotnie, 
wbrew sobie.
Jamie posłał szwagrowi krótki uśmiech i uniósł ramiona.
- To raczej normalne dla chłopaka w jego wieku, że pragnie przeżyć przygodę, 
nie? 
Byliśmy tacy sami.
- Ale nie powinien przeżywać tego rodzaju przygód, jakich doświadcza przy tobie 
- 
wtrąciła ostro Jenny. Potrząsnęła głową, a zmarszczka między jej brwiami 
pogłębiła się, gdy 
patrzyła z niezadowoleniem na brata. - Dobry Bóg czuwa nad twoim życiem, bo 
inaczej już 
dawno byś zginął, Jamie.
- No, tak. Przypuszczam, że Pan widział jakiś sens w tym, żeby utrzymać mnie 
przy 
życiu. - Jamie spojrzał na mnie z przelotnym uśmiechem, a jego dłoń poszukała 
mojej. Jenny 
popatrzyła mi w oczy, ale jej twarz pozostała nieprzenikniona.
- No, może i tak. - Szybko wróciła do tematu. - Ale nie jestem przekonana, czy 
to 
samo dotyczy małego Iana. - Jenny trochę złagodniała pod wpływem patrzenia na 
ukochanego brata. - Nie wiem wszystkiego o twoim stylu życia, Jamie, ale znam 
cię 
wystarczająco dobrze, żeby nabrać przekonania, iż nie taki żywot powinien wieść 
młody 
chłopak.
- Mmm... - Jamie podrapał się po lekko zarośniętej brodzie. - W zeszłym tygodniu 
mały Ian zachował się jak prawdziwy mężczyzna.
Jenny uniosła brwi.
- Ależ Jamie, przecież to dziecko! On ma tylko czternaście lat!
Pomimo irytacji jedna strona ust Jamiego zadrgała uśmieszkiem.
- Ja w wieku czternastu lat byłem mężczyzną, Jenny - oznajmił bardzo spokojnie.
Prychnęła, ale nagle jej oczy zaświeciły od wilgoci.
- Tylko myślałeś, że jesteś. - Wstała i gwałtownie się odwróciła do nas plecami. 
- 
Pamiętam cię w tamtych czasach - powiedziała z twarzą zwróconą ku półce z 
książkami. 
Wyciągnęła rękę i złapała za jej krawędź, jakby szukając oparcia. - Wyglądałeś 
tak ładnie, 
gdy jechałeś z Dougalem na twój pierwszy napad, ze sztyletem za pasem. Miałam 
szesnaście 
lat i myślałam, że nigdy nie ujrzę nic piękniejszego niż ty na swoim kucyku, 
taki prosty i 
wysoki. Pamiętam także, jak wróciłeś cały pokryty błotem i podrapany na twarzy 
po upadku 
w jeżyny. A Dougal opowiadał tacie, jak dzielnie się zachowywałeś. Sam zagnałeś 
sześć 
krów i miałeś guz na głowie od uderzenia tępą stroną miecza. - Jenny w końcu 
przestała 
przyglądać się książkom i stanęła przodem do brata. - Czy to znaczy być 
mężczyzną?
Cień humoru znikł z twarzy Jamiego.
- No, chyba trzeba zrobić jednak coś więcej - odparł.
- Naprawdę? - zakpiła. - A niby co? Pójść do łóżka z dziewczyną? Czy zabić 
człowieka?
Zawsze podejrzewałam, że Janet Fraser miała pewne zdolności jasnowidzenia, 
szczególnie jeśli chodziło ojej brata. Rumieniec na policzkach Jamiego pogłębił 
się, ale wyraz 
twarzy pozostał niezmieniony.
Jenny powoli potrząsnęła głową.
- Nie, mały Ian nie jest mężczyzną, ale ty tak, Jamie, i bardzo dobrze rozumiesz 
różnicę,
Ian, który przyglądał się wymianie zdań między dwojgiem Fraserów z taką samą 
fascynacją, jak ja, zakaszlał.
- Zostawmy to - powiedział sucho. - Mały Ian od kwadransa stoi pod bramą. 
Niezależnie od tego, czy należy go bić, kazać mu dłużej na to czekać, byłoby 
trochę zbyt 
okrutne, nie?
- Naprawdę zamierzasz sprać chłopaka? - Jamie spróbował po raz ostatni przekonać 
szwagra.
- No - odparł powoli Ian. - Jeśli obiecałem tęgie Ianie, a on bardzo dobrze wie, 
że 
zasłużył, nie mogę po prostu tak zmienić zdania. Ale jeśli chodzi o to, kto 
wymierzy karę... - 
Cień humoru przeleciał przez ciepłe brązowe oczy. Ian sięgnął do szuflady w 
komodzie, 
wyciągnął szeroki skórzany pas i wsadził go Jamiemu w dłoń. - Ty to zrobisz.
- Ja? - zapytał z przerażeniem Jamie. Bezskutecznie usiłował wepchnąć Ianowi pas 
z 
powrotem. - Nie mogę zbić chłopca!
- Och, możesz - powiedział spokojnie Ian, krzyżując ręce na piersi. - 
Wielokrotnie 
powtarzałeś, że troszczysz się o niego jak o własnego syna. - Przechylił głowę 
na bok. Miał 
łagodny wyraz twarzy, ale oczy pozostały niezgłębione. - No, powiem ci, Jamie, 
bycie jego 
tatą nie jest proste. Najlepiej idź teraz i sam to sprawdź.
Jamie przez długi moment wpatrywał się w Iana, potem zerknął na siostrę. Jenny 
uniosła brew, i zmierzyła brata spojrzeniem.
- Zasługujesz na karę tak samo jak on, Jamie. Idź już.
Jamie zacisnął wargi, nozdrza mu pobielały. Gwałtownie okręcił się na pięcie i 
bez 
słowa wyszedł. W deski uderzały jego szybkie kroki, a z końca korytarza dobiegło 
głuche 
trzaśniecie drzwiami.
Jenny posłała Ianowi szybkie spojrzenie, zerknęła na mnie i odwróciła się do 
okna. 
Oboje z Ianem stanęliśmy za jej plecami. Na zewnątrz szybko zapadł mrok, wciąż 
było 
jednak wystarczająco jasno, by widzieć zmarniałą postać małego Iana, niedbale 
opartą o 
drewnianą bramę.
Chłopak zadrżał na odgłos kroków. Gdy zobaczył nadciągającego wuja, wyprostował 
się zaskoczony.
- Wujek Jamie! - Nagle jego oczy spoczęły na pasie. Wyprostował się jeszcze 
bardziej. - Ty... mnie zbijesz?
- Muszę - odparł poważnie Jamie. - Ale najpierw powinienem cię przeprosić.
- Mnie? - W głosie małego Iana zabrzmiało zdumienie. Dzieciak najwyraźniej nie 
był 
przyzwyczajony, żeby starsi go przepraszali, szczególnie przed spuszczeniem mu 
lania. - Nie 
musisz tego robić, wujku Jamie.
Wyższa postać oparła się o bramę naprzeciwko niższej, z pochyloną głową.
- Muszę. Źle postąpiłem, Ianie, że pozwoliłem zostać ci w Edynburgu. Nie 
powinienem też opowiadać ci historii o życiu pełnym przygód, które poddały ci 
myśl o 
ucieczce. Zabrałem cię w zakazane miejsca, naraziłem na niebezpieczeństwo. 
Sprawiłem ból 
twoim rodzicom. Przepraszam cię za to, Ianie, i wybacz mi, proszę.
Niższa postać z zakłopotaniem podrapała się po głowie.
- No... tak. Oczywiście, że ci wybaczam, wujku Jamie.
- Dziękuję.
Przez chwilę stali w milczeniu, potem mały Ian ciężko westchnął i wyprostował 
ramiona.
- Myślę, że obaj wolelibyśmy mieć to już za sobą.
- Chyba tak. - W głosie Jamiego brzmiało tyle samo niechęci, ile w głosie 
siostrzeńca.
Ian obok mnie parsknął lekko. Nie bardzo wiedziałem, czy z pogardy, czy z 
rozbawienia.
Zrezygnowany chłopak bez wahania obrócił się twarzą do bramy. Jamie dużo wolniej 
poszedł za jego przykładem. Panował już prawie całkowity mrok. Nie byłam więc w 
stanie 
widzieć nic więcej, poza zarysem sylwetek, ale bardzo dobrze wszystko słyszałam 
z naszego 
stanowiska w oknie. Jamie stanął za siostrzeńcem. Lekko się zachwiał, jakby 
niepewny, co 
robić dalej.
- Mmm... ile twój ojciec...
- Z reguły dziesięć razy, wujku - odpowiedział przez ramię mały Ian. Zdjął 
płaszcz i 
rozpiął spodnie. - Dwanaście to już za coś bardzo złego, a piętnaście za 
straszną potworność.
- Jak myślisz, to było tylko coś złego czy jednak bardzo, bardzo złego?
Chłopiec mimowolnie roześmiał się krótko.
- Jeśli ojciec każe tobie sprać mi tyłek, wujku Jamie, znaczy, że to była 
straszna 
potworność, ale będę stawiał na coś bardzo złego. Lepiej daj dwanaście.
U mojego boku Ian znów prychnął. Tym razem wyraźnie z rozbawienia.
- Uczciwy chłopak - mruknął.
- Dobrze - Jamie wziął głęboki wdech i wyciągnął do tyłu ramię, ale mały Ian mu 
przerwał.
- Poczekaj, wujku, jeszcze nie jestem gotowy.
- Och, musisz to robić? - zapytał Jamie zduszonym głosem.
- Tak. Ojciec mówi, że tylko dziewczyny bije się przez spódnice - wyjaśnił mały 
Ian. - 
Mężczyźni mają dostawać na goły tyłek.
- Miał cholerną rację, szczególnie jeśli chodzi właśnie o ten tyłek - mruknął 
pod 
nosem Jamie, najwyraźniej wciąż najeżony po kłótni z Jenny. - Gotowy?
Większa postać szybko cofnęła się o krok i machnęła ręką. Rozległ się głośny 
trzask. 
Jenny skrzywiła się pod wpływem współczucia dla syna. Chłopak jednak milczał. Ze 
wstrzymanym oddechem pozostał nieruchomy przez resztę kary, chociaż nawet ja 
pobladłam.
W końcu Jamie opuścił ramię i otarł czoło. Wyciągnął rękę do małego Iana, ciężko 
opartego o płot.
- W porządku, chłopcze?
Mały Ian wyprostował się z wyraźną trudnością i naciągnął spodnie.
- Tak, wujku Jamie. Dziękuję. - Głos chłopca, choć lekko przytłumiony, brzmiał 
spokojnie. Mały Ian ujął wyciągniętą rękę wuja. Ku mojemu zdziwieniu Jamie, 
zamiast 
poprowadzić chłopca do domu, wcisnął mu pas w drugą dłoń.
- Twoja kolej - oznajmił. Podszedł do bramy i pochylił się.
Mały Ian był równie zaszokowany, jak wszyscy pozostali.
- Co?! - zawołał ogłuszony.
- Twoja kolej - powtórzył poważnie wuj. - Ukarałem cię, teraz ty masz mnie 
ukarać.
- Nie mogę tego zrobić! - Mały Ian oburzył się, że wujek proponuje mu publiczne 
popełnienie takiej nieprzyzwoitości.
- Możesz - powiedział Jamie, patrząc siostrzeńcowi w oczy. - Słyszałeś, co 
mówiłem, 
gdy cię przepraszałem, prawda? - Ian skinął głową, ogłupiały. - Ja też 
nabroiłem, więc 
powinienem za to zapłacić. Bardzo niechętnie cię zbiłem. Tobie też nie spodoba 
się bicie 
mnie, ale obaj przez to przebrniemy. Jasne?
- Ta... tak, wujku - wyjąkał chłopiec.
- Świetnie. - Jamie spuścił spodnie, podwinął koszulę i pochylił się do przodu, 
chwytając za szczyt płotu. Poczekał sekundę, potem znów przemówił, bo Ian stał 
jak 
sparaliżowany z pasem zwisającym bezwładnie z ręki. - Zaczynaj - rozkazał 
twardym, nie 
znoszącym sprzeciwu głosem. W taki sam sposób wydawał polecenia przemytnikom, 
Ian 
drgnął. Odsunął się i uderzył niezbyt silnie. Rozległo się głuche plaśnięcie. - 
To się nie liczy 
powiedział surowo Jamie. - Słuchaj, doskonale rozumiem twoją niechęć, ale 
zabieraj się 
porządnie do roboty.
Szczupła postać z nagłą determinacją ściągnęła łopatki. Pas świsnął w powietrzu 
i z 
głośnym trzaskiem wylądował na pośladku Jamiego. Postać przy bramie wydała z 
siebie 
krzyk zdziwienia. Jenny zachichotała cicho.
Jamie odchrząknął.
- Dobrze, tak może być. No, dalej.
Słyszeliśmy, jak mały Ian uważnie liczy ciosy. Z ust wuja nie wydobył się żaden 
inny 
dźwięk poza cichym „Chryste!” przy numerze dziewiątym.
Wszyscy w domu odetchnęli z ulgą, gdy egzekucja dobiegła końca, a Jamie podniósł 
się znad płotu i wsadził koszulę w spodnie. Wuj skłonił głową siostrzeńcowi.
- Dziękuję, Ianie. - Dając sobie spokój z formalnościami, potarł obolały tyłek.
- Jezu, ale masz siłę! - przyznał ze smutnym podziwem.
- Ty też, wujku - powiedział Ian w tym samym tonie. Dwie postacie, już prawie 
niewidoczne, przez chwilę stały, śmiejąc się i klepiąc po plecach. Jamie objął 
siostrzeńca 
ramieniem i odwrócił go w kierunku domu.
- Jeśli tak jest za każdym razem z tobą, to ja nie chcę mieć z tym nic więcej do 
czynienia, rozumiesz?
- Tak, wujku Jamie.
Drzwi w końcu korytarza otworzyły się głośno. Jenny i Ian wymienili spojrzenia i 
jednocześnie obrócili się, żeby powitać dwóch synów marnotrawnych.
33
Zakopany skarb
- Wyglądasz zupełnie jak pawian - zauważyłam.
- Tak? A co to takiego? - Pomimo lodowatego listopadowego powietrza Jamie zdjął 
koszulę i upuścił ją na kupkę pozostałych ubrań.
Przeciągnął się leniwie, zupełnie nagi. Jego ścięgna wydawały ciche trzaśnięcia, 
gdy 
wyginał się w tył, a potem wyciągnął w górę, łatwo sięgając dłońmi do ciemnych 
krokwi nad 
głową.
- Och, Boże, jak to dobrze nie siedzieć już na koniu!
- I nie spać na mokrej słomie. - Przeturlałam się wśród ciepłych, ciężkich 
pierzyn. 
Miękki materac z gęsiego pierza przynosił prawdziwy wypoczynek zmęczonym 
mięśniom.
- Powiesz mi w końcu, co to jest pawian? - zapytał Jamie. - Czy tylko robisz 
uwagi dla 
swojej własnej przyjemności? - Odwrócił się i wziął z toaletki postrzępioną 
wierzbową 
gałązkę, którą zaczął czyścić zęby. Uśmiechnęłam się. Nawet jeśli moja 
poprzednia obecność 
w przeszłości nie wywarła żadnego innego wpływu na życie Fraserów i Murrayów, to 
przynajmniej skutecznie uwrażliwiłam ich wszystkich na dbanie o zęby, co nie 
było 
powszechne ani wśród Szkotów, ani wśród Anglików.
- Pawian - powiedziałam, napawając się widokiem muskularnych pośladków - to 
gatunek bardzo dużej małpy z czerwonym tyłkiem.
Prychnął ze śmiechu.
- No... - mruknął, wyjmując wierzbową gałązkę z buzi. - Nie dziwię się twojemu 
skojarzeniu, Angielko. - Uśmiechnął się, ukazując błyszczące, białe zęby. - 
Ostatnie Ianie 
dostałem trzydzieści lat temu - dodał. Delikatnie przesunął dłonią po wciąż 
zaognionych 
pośladkach. - Zapomniałem, jak to bardzo piecze.
- A mały Ian przypuszczał, że masz tyłek z rzemienia - skomentowałam rozbawiona. 
Myślisz, że warto było?
- Och, tak - odparł rzeczowo, wsuwając się do łóżka. Jego ciało było twarde i 
zimne 
jak marmur, aż pisnęłam, ale nie zaprotestowałam, gdy przytulił mnie mocno do 
piersi. - 
Chryste, ale jesteś ciepła - wyszeptał. - Chodź bliżej. - Wsunął nogi między 
moje i ścisnął mi 
pośladki. Westchnął z rozkoszy.
Zaczęłam się rozprężać. Przez cienką bawełnianą koszulę, którą pożyczyłam od 
Jenny, 
czułam, że temperatury naszych ciał się wyrównują. Torfowy ogień w kominku 
jeszcze się 
palił, ale zdecydowanie przegrywał z nadchodzącym chłodem. Gorąco ciał okazało 
się dużo 
bardziej skuteczne.
- Och, tak, było warto - powtórzył. - Mogłem sprać małego Iana i uznać sprawę za 
załatwioną. Ale to by nic nie pomogło. Chłopak z jeszcze większą determinacją 
planowałby 
ucieczki. Teraz raczej przejdzie po rozpalonych węglach, niż narazi się na coś 
podobnego.
Mówił z przekonaniem. Pomyślałam, że ma rację. Mały Ian, całkiem ogłupiały, 
otrzymał wybaczenie w postaci pocałunku od matki i uścisku od ojca, a potem 
poszedł do 
łóżka z garścią ciastek, gdzie zapewne rozważał dziwne konsekwencje swojego 
nieposłuszeństwa.
Jamiemu też odpuszczono grzechy.
- Przynajmniej Jenny i Ian już się na ciebie nie gniewają - powiedziałam.
- Myślę, że po prostu byli przerażeni. Nie wiedzieli, co się dzieje z chłopcem - 
wyjaśnił. - Wychowali już dwóch synów, małego Jamiego i Michaela, na świetnych 
chłopaków. Ale obaj są bardziej podobni do Iana: łagodni, spokojni. Mały Ian 
zupełnie na 
odwrót. - Ma więcej z matki i... ze mnie.
- Fraserowie to uparty ród? - odparłam z uśmiechem. Takie stwierdzenie słyszałem 
już 
dawno, gdy po raz pierwszy spotkałem Jamiego. Później sama się przekonałam, jak 
bardzo 
jest prawdziwe.
Zachichotał łagodnie.
- Mały Ian wygląda jak Murray, ale jest urodzonym Fraserem. A nie ma sensu 
krzyczeć na upartego mężczyznę ani go bić, bo i tak zrobi po swojemu.
- Wbiję to sobie do głowy - odparłam sucho.
Jamie pieścił moje udo, stopniowo unosząc bawełnianą koszulę nocną. Czułam, jak 
powoli rozgrzewa go wewnętrzny ogień. Trącił mnie łagodnie kolanem. Lekko 
ścisnęłam jego 
pośladki.
- Dorcas opowiadała mi, że wielu dżentelmenów w burdelu nieźle płaci za 
przywilej 
bycia wysmaganym. Mówiła, że to... podniecające.
Jamie prychnął krótko. Napiął pośladki, a potem je rozluźnił, gdy delikatnie w 
nie 
klepnęłam.
- Tak twierdzą? Może. Aleja tego nie lubię. Znam dużo lepsze metody, żeby się 
podniecić. Chociaż z drugiej strony - dodał uczciwie - możliwe, że istnieje 
różnica, gdy pas 
trzyma ładna dziewczyna w bieliźnie, a nie twój ojciec ani tym bardziej 
siostrzeniec.
- Mam czasami popróbować? - Moja twarz leżała tuż nad jego ramieniem, opalonym i 
delikatnym, z trójkątną blizną minimalnie nad szerokim łukiem kości 
obojczykowej. 
Przyłożyłam usta do pulsującej w tym miejscu tętnicy. Jamiego przeszył dreszcz 
rozkoszy.
- Nie - powiedział bez tchu. Szperał przy dekolcie koszuli, usiłując rozwiązać 
wstążki. 
Nagle obrócił się na plecy i pociągnął mnie za sobą, jakbym w ogóle nic nie 
ważyła. 
Sprawnie zsunął z moich ramion rozwiązaną koszulę. Sutki mi stwardniały, owiane 
zimnym 
powietrzem.
Jamie uśmiechnął się do mnie spod przymrużonych powiek jak senny kot. Na 
piersiach poczuł ciepło dużych, miękkich dłoni.
- Mówiłem, że znam przyjemniejsze sposoby.
Świeczka już się wypaliła. Ogień w kominku dogasał. Przez zaparowane okno 
zaglądała blada poświata listopadowych gwiazd. Mimo panującego półmroku 
dostrzegałam 
każdy detal w pokoju: duży biały porcelanowy dzbanek i miskę, na której 
niebieski ozdobny 
pasek wyglądał czarno, haftowany obrazek na ścianie, stos ubrań na stołku obok 
łóżka.
Wyraźnie widziałam także Jamiego. W rozrzuconej pościeli jego pierś lekko 
błyszczała od potu. Podziwiałam umięśniony brzuch, gdzie drobne loki 
ciemnokasztanowych 
włosów zwijały się w spirale na jasnej, świeżej skórze. Nie mogłam się 
powstrzymać, 
musiałam dotknąć Jamiego. Rysowałam linie po mocno widocznych żebrach, które 
cieniem 
przecinały tors.
- Och, jak cudownie - szepnęłam rozmarzona. - Tak dobrze pieścić ciało 
ukochanego 
mężczyzny.
- Wciąż ci się podoba? - W jego głosie zabrzmiały zarówno nieśmiałość, jak i 
zadowolenie. Otoczył mnie ramieniem i pogłaskał po włosach.
- Mhm. - To nie była rzecz, za którą świadomie tęskniłam, ale jej posiadanie 
przypominało mi tę przyjemność, ospałą intymność, kiedy ciało mężczyzny staje 
się częścią 
twojego własnego.
Przebiegłam dłońmi w dół płaskiego brzucha, po gładkim łuku kości biodrowej, aż 
do 
wspaniale umięśnionego uda. Ostatnie płomyki połyskiwały w rudozłotych włoskach 
na 
rękach i nogach Jamiego, jaśniały w kasztanowych zaroślach między udami.
- Boże, jak cudownie jesteś owłosiony - zachwyciłam się. - Nawet tutaj. - 
Rozchylił 
nogi, pozwalając mi dotknąć gęstych loków między pośladkami.
- Na szczęście jeszcze nikt mnie nie ścigał dla mojego futra - zażartował. 
Stanowczo 
ujął moje pośladki i zaczął łagodnie masować kciukiem zaokrągloną powierzchnię. 
Założył 
rękę pod głowę i leniwie przesunął wzrokiem wzdłuż mojego ciała.
Poruszyłam się lekko, dopasowując do dotyku, gdy potężna ręka zataczała coraz 
większe kręgi. Ciepło dłoni na moich nagich pośladkach sprawiało mi dużą 
przyjemność.
- Widziałaś kiedyś gładką gałąź, która długo leżała w stojącej wodzie? - 
zapytał. 
Powoli przeciągnął palcami po moim kręgosłupie, aż dostałam gęsiej skórki. - Na 
powierzchni witki są małe bąbelki, setki, tysiące, miliony bąbelków, jakby 
pokrywał ją 
srebrny szron. - Pieścił moje piersi, ramiona, plecy. Drobne włoski wszędzie 
stawały na 
baczność pod wpływem czułego dotyku. - Tak właśnie wyglądasz, Angielko - 
powiedział 
prawie szeptem. - Cała gładka i naga, zanurzona w srebrze.
Leżeliśmy przez jakiś czas w milczeniu. Wsłuchiwaliśmy się w szmer deszczu za 
oknem. Do pokoju napływało zimne jesienne powietrze, mieszając się z zadymionym 
ciepłem 
ognia. Jamie obrócił się na bok, plecami do mnie i przykrył nas kołdrą.
Wtuliłam się w niego, dokładnie dopasowując do linii kształtnego ciała. Moje 
kolana 
weszły w zgięcie kolan Jamiego. Światło ognia na kominku docierało teraz zza 
moich pleców. 
Delikatnie oświetlało gładki zarys potężnych ramion. Białe blizny niczym 
pajęczyna 
pokrywały smagłą skórę - smugi srebra na żywym ciele. Kiedyś znałam wszystkie 
szramy 
Jamiego tak dobrze, że mogłam narysować je z zamkniętymi oczyma. Nagle 
zauważyłam 
nową, wąską, zakrzywioną bliznę i nieznane krótkie poziome cięcie - wspomnienia 
wojennej 
przeszłości, której z nim nie dzieliłam.
Przesunęłam palcem wzdłuż niewielkiego zrostu.
- Nikt nie ścigał cię dla twojego futra - powiedziałam cicho. - Ale w ogóle 
ścigał, 
prawda?
Lekko wzruszył ramionami.
- Teraz i wtedy - odpowiedział.
- Teraz? - zapytałam.
Oddychał powoli przez dłuższą chwilę, zanim odpowiedział.
- Tak. Chyba tak.
Moje palce podążyły w dół w kierunku krótkiego, głębokiego cięcia, starego i 
dobrze 
zagojonego.
- Wiesz kto?
- Nie. - Milczał, potem zamknął dłoń na mojej dłoni. - Ale wiem dlaczego.
Wokół panowała głęboka cisza. Większość dzieci i wnuków była nieobecna. W domu 
przebywali tylko służący w pokojach za kuchnią, Ian i Jenny w sypialni na 
dalekim końcu 
korytarza i mały Ian gdzieś na górze - wszyscy pogrążeni w śnie. Wydawało mi 
się, że razem 
z Jamiem jesteśmy na bezludnej wyspie, daleko od Edynburga i przemytników.
- Pamiętasz, jak po upadku Stirling, niedługo przed Culloden, nagle wybuchła 
plotka o 
złocie przysłanym z Francji?
- Od Ludwika? Tak... ale on przecież nic nie dał. - Przypomniał mi się krótki, 
szalony 
okres wzlotu i upadku Karola Stuarta, gdy plotki stanowiły podstawową pożywkę 
rozmów. - 
Zawsze gadano, to o złocie z Francji, to o statkach z Hiszpanii czy broni z 
Holandii, ale nigdy 
nic z tego nie wynikało.
- Och, coś zostało przysłane, chociaż nie przez Ludwika, ale nikt o tym wtedy 
nie 
wiedział.
Jamie opowiedział mi o swoim spotkaniu z umierającym wędrowcem.
- Duncan miał gorączkę, ale nie majaczył. Wiedział, że umiera, a mnie znał 
dobrze. To 
była jedyna szansa, by porozmawiać z kimś, komu ufał, więc wyjawił całą prawdę.
- Białe damy i foki? - powtórzyłam. - Bez sensu. Ale ty to zrozumiałeś?
- No, nie wszystko - przyznał Jamie. Znów odwrócił się do mnie twarzą i lekko 
zmarszczył brwi. - Zupełnie nie wiedziałem, kim może być ta Biała Dama. Najpierw 
sądziłem, że miał na myśli ciebie, Angielko, i aż mi serce zamarło. - Uśmiechnął 
się smutno i 
mocniej ścisnął moją dłoń. - W pierwszej chwili pomyślałem, że pewnie coś się 
nie powiodło 
i nie zdołałaś wrócić do swoich czasów, może w jakiś przedziwny sposób 
wylądowałaś we 
Francji i nadał tam przebywasz... Różne dziwne pomysły przeleciały mi przez 
głowę.
- Chciałabym, żeby to była prawda - wyszeptałam.
Posłał mi uśmiech, ale potrząsnął głową.
- A ja w więzieniu? Co by się wtedy stało z Brianną? Miała wtedy dziesięć lat. 
Nie, 
nie powinnaś tracić czasu na zbędne żale, Angielko. Jesteś tu teraz i już nigdy 
mnie nie 
opuścisz.
Musnął ustami mój policzek i mówił dalej:
- Nie miałem pojęcia, skąd pochodzi złoto, ale ze słów Duncana wiedziałem, gdzie 
się 
ono znajduje i dlaczego właśnie w tamtym miejscu. Zostało wysłane dla księcia 
Tearlacha. 
Umierający wspomniał też o fokach...
Podniósł lekko głowę i skinął w kierunku okna, gdzie różany krzak rzucał cienie 
na 
szybę.
- Ludzie gadali, że po ucieczce z Leoch moja matka poszła zamieszkać z fokami. 
Mówili tak dlatego, że kiedyś pokojówka podsłuchała, jak mama określiła mojego 
ojca 
mianem wielkiej foki, która zrzuca z siebie skórę i wychodzi na świat jako 
mężczyzna. I 
rzeczywiście to robił! - Jamie uśmiechnął się i przejechał ręką po swojej bujnej 
czuprynie. - 
Ojciec miał włosy równie gęste, jak moje, ale czarne niczym atrament. Świeciły w 
słońcu, 
jakby były mokre, a on poruszał się szybko i sprawnie jak foka w wodzie. - 
Wzruszył 
ramionami, jakby strącał wspomnienia.
- Tak. Potem Duncan Kerr wymówił imię „Ellen”. Wiedziałem, że chodziło mu o 
moją matkę. Po prostu dał mi znać, że wie, kim jestem. On nie majaczył, 
niezależnie od tego, 
jak to brzmiało. A zatem... - Znów wzruszył ramionami. - Towarzyszący mi podczas 
spotkania Anglik powiedział, że Duncana znaleziono niedaleko wybrzeża. Jest tam 
wiele 
skalistych wysepek, ale tylko w jednym miejscu mieszkają foki. Na końcu ziem 
MacKenzie’ech, w Coigach.
- Więc tam pojechałeś?
- Tak. - Odetchnął głęboko i położył wolną dłoń na mojej talii. - Nie zrobiłbym 
tego... 
To znaczy nie opuściłbym więzienia, gdybym miał pewność, że to nie chodziło o 
ciebie, 
Angielko.
Ucieczka nie była trudnym przedsięwzięciem. Więźniowie często wychodzili poza 
więzienie, żeby wycinać torf albo wykuwać kamienie służące potem do naprawy 
murów.
Człowiek, dla którego wrzosowiska były domem, bez trudu mógł w nich zniknąć. 
Jamie wstał od pracy, skręcił za kępę trawy i rozwiązał spodnie, jakby chciał 
sobie ulżyć. 
Strażnik kulturalnie odwrócił wzrok, a gdy po chwili spojrzał ponownie, nie 
ujrzał nic poza 
pustym wrzosowiskiem, ani śladu Jamiego Frasera.
- Widzisz, nie było problemu, żeby się wymknąć, ale rzadko kto to robił - 
wyjaśnił. - 
Żaden z nas nie pochodził z okolic Ardsmuir, a nawet gdyby, to nie było do czego 
wracać.
Cumberland wraz ze swoimi ludźmi dobrze wykonał robotę. Jak to określił jeden ze 
współczesnych historyków: „Hrabia stworzył pustynię i nazwał ją pokojem”. 
Nowoczesne 
podejście do dyplomacji pozostawiło sporą część Szkocji opustoszałą - mężczyźni 
zabici, 
uwięzieni lub wywiezieni, plony i domy spalone, kobiety i dzieci zagłodzone, bez 
dachu nad 
głową. Uciekinier z Ardsmuir naprawdę zostałby naprawdę sam, zdany wyłącznie na 
własne 
siły.
Jamie wiedział, że angielski dowódca natychmiast się zorientuje, dokąd zmierza 
krnąbrny więzień, i zorganizuje pościg. Z drugiej jednak strony w tej odległej 
części 
królestwa, pozbawionej porządnych dróg, człowiek, który znał teren i poruszał 
się piechotą, 
miał znaczną przewagę nad obcymi jadącymi konno.
Jamie uciekł późnym popołudniem. Kierując się gwiazdami, szedł całą noc i 
przybył 
na wybrzeże następnego dnia o świcie.
- Wiedziałem, gdzie jest siedlisko fok. Ród MacKenzie’ech doskonale znał to 
miejsce. 
Odwiedziłem je kiedyś z Dougalem.
Był przypływ i większość fok polowała w wodzie, na kraby i ryby. Jednak kilka 
leniwych przedstawicieli gatunku wylegiwało się na trzech wyspach, położonych w 
rzędzie 
na skraju małej zatoczki, strzeżonej od lądu wysokim klifem.
Ze słów Duncana wynikało, że skarb znajdował się na trzeciej wyspie, dwa 
kilometry 
od brzegu. To długi dystans nawet dla silnego mężczyzny, a Jamie był wycieńczony 
zarówno 
z powodu więziennej pracy, jak długiego marszu bez jedzenia. Stał na szczycie 
klifu i 
zastanawiał się, czy skarb, jeśli w ogóle istniał, był warty, by ryzykować 
życie.
- Gdy przysunąłem się do krawędzi skały, popękane kawałki obsunęły się spod 
moich 
stóp i poleciały w dół urwiska. Nie widziałem dogodnego dojścia do wody, nie 
mówiąc już od 
sposobie dopłynięcia do wyspy. Ale przypomniałem sobie, co Duncan wspomniał o 
„wieży 
Ellen” - opowiadał Jamie. Jego szeroko otwarte oczy nie wpatrywały się we mnie, 
lecz w 
odległy brzeg, gdzie stukot spadających kamieni gubił się w szumie fal.
„Wieżą” nazywano mały szpikulec granitu, położony nie dalej niż dwa metry od 
krańca klifu. Ale przed tą iglicą, ukrytą w skałach, znajdowała się wąska 
szczelina - wąski 
komin, który biegł od szczytu do samego dna klifu, na głębokość dwustu metrów. 
Bardzo 
zdesperowany człowiek mógł tą drogę pokonać część dystansu.
Od podstawy „wieży Ellen” do trzeciej wyspy wciąż jednak było daleko - pół 
kilometra wzburzonej zielonej wody. Jamie rozebrał się, przeżegnał, polecił 
swoją duszę 
matce i zanurkował.
Powoli oddalał się od klifu, odpychany i podtapiany przez każdą falę 
przełamującą się 
mu nad głową. Żadne miejsce w Szkocji nie jest zbyt oddalone od morza, jednak 
Jamie 
wychowywał się w głębi lądu i swoje umiejętności pływackie wykorzystywał jedynie 
w 
spokojnych głębokich jeziorach i pełnych pstrągów stawach.
Oślepiony solą i ogłuszony rykiem morza, miał wrażenie, że jego walka z falami 
trwała godzinami. W pewnym momencie wyrzucił w górę głowę i ramiona, by złapać 
oddech, 
i ujrzał ląd nie za sobą, ale po swojej prawej stronie.
- Zaczął się odpływ i zabrał mnie ze sobą - powiedział z grymasem. - Pomyślałem, 
że 
to koniec. Wiedziałem, że nigdy nie zdołam sam wrócić pod prąd. Od dwóch dni nic 
nie 
jadłem, nie miałem już sił.
Przestał więc płynąć, przewrócił się na plecy i poddał się ruchom morza. Zamknął 
oczy przed słońcem i w myślach poszukał słów starej gaelickiej modlitwy, która 
miała 
chronić przed zatonięciem.
Nagle przerwał opowieść i zamilkł na niepokojąco długą chwilę. Ale w końcu wziął 
głęboki oddech i nieśmiało wyznał.
- Pewnie pomyślisz, że jestem głupi, Angielko, nigdy nikomu o tym nie mówiłem, 
nawet Jenny, ale... usłyszałem wtedy wołanie matki, tak w środku modlitwy. - 
Wzruszył 
ramionami zażenowany. - Może mi się tylko wydawało, bo myślałem o niej, skacząc 
do 
wody. - A potem... - Przerwał i milczał, dopóki nie dotknęłam jego twarzy.
- Co powiedziała? - zapytałam cicho.
- „Chodź do mnie, Jamie! Chodź, chłopcze!” - Znowu wziął głęboki wdech i powoli 
wypuścił powietrze. - Słyszałem ją bardzo wyraźnie, ale nic nie widziałem. 
Nikogo tam nie 
było, nawet żadnej foki. Pomyślałem, że matka woła do mnie z nieba. Byłem bardzo 
zmęczony, nie przeszkadzało mi, że umrę. Jednak obróciłem się na brzuch i 
wyciągnąłem 
ręce w stronę, z której dobiegał głos. Postanowiłem, że wykonam jeszcze dziesięć 
ruchów i 
odpocznę albo zatonę.
Ale przy ósmym uderzeniu ramion porwał go prąd.
- Miałem wrażenie, że ktoś mnie wyłowił. - Zdziwił się na samo wspomnienie. - 
Czułem to coś pode mną i wokół mnie. Woda stała się cieplejsza. Już nie zmagałem 
się z 
żywiołem, tylko lekko poruszałem nogami i trzymałem głowę nad powierzchnią.
Silny prąd, wirujący między stałym lądem a wysepkami, zaniósł go na skraj 
trzeciej 
wyspy. Z wysiłkiem dosięgnął skał i wdrapał się na brzeg.
Wyspa była bryłą granitu, pociętą, wyżłobioną i zamuloną wodorostami oraz 
odchodami fok. Upadł na twarz na kamienistym gruncie i tak pozostał, powoli 
odzyskując 
oddech, ledwie przytomny z wyczerpania.
- Nagle odniosłem wrażenie, że coś się nade mną pochyla i poczułem potworny 
smród 
nieświeżych ryb - powiedział. - Natychmiast podniosłem się na kolana. Zobaczyłem 
wielkiego samca foki, śliskiego i mokrego. Wpatrywał się we mnie czarnymi 
oczkami z 
odległości jednego metra.
Jamie, choć nie był ani rybakiem, ani żeglarzem, dobrze znał opowieści o tym, 
jak 
niebezpieczne mogą być samce fok, szczególnie jeśli jakiś intruz wtargnie na ich 
terytorium. 
Z przerażeniem patrzył na otwarty pysk z zębami ostrymi jak u świni i na zwały 
tłuszczu, 
które otaczały pierścieniami potężne ciało.
- Ważył więcej niż dwadzieścia ton, Angielko - wyznał. - Nawet jeśli nie miał 
zamiaru 
obedrzeć moich kości z mięsa, mógł mnie jednym uderzeniem zepchnąć do morza i 
podtopić.
- Jednak tego nie zrobił - odparłam sucho. - Co się stało?
Roześmiał się.
- Myślę, że był zbyt zdezorientowany ze zmęczenia, by działać rozsądnie - 
powiedział. 
- Popatrzyłem na niego przez chwilę, a potem wychrypiałam: „To tylko ja”.
- I co on na to?
Jamie wzruszył lekko ramionami.
- Popatrzył na mnie jeszcze trochę. Wiesz, foki prawie nie mrugają. Trudno to 
znieść 
przez dłuższy czas. No, ale samiec w końcu chrząknął i zsunął się do wody.
Jamie został sam. Siedział bezradnie przez jakiś czas, odzyskując siły. Potem 
zaczął 
metodycznie przeszukiwać szczeliny. Wysepka okazała się niewielka, więc niewiele 
czasu 
zabrało mu znalezienie głębokiego pęknięcia w skale, które prowadziło do 
szerokiej jaskini, 
pół metra pod powierzchnią. Jama położona w samym środku wyspy, pokryta suchym 
piaskiem, pozostawała bezpieczna przed zalaniem nawet w najgorsze sztormy.
- No, nie trzymaj mnie w napięciu - zażądałam i poklepałam Jamiego po brzuchu. - 
Było tam francuskie złoto?
- Tak i nie, Angielko - odpowiedział, wciągając brzuch. - Zgodnie z tym, co 
mówiono 
o przesyłce od króla Ludwika, spodziewałem się złota w sztabach. A trzydzieści 
tysięcy 
funtów w formie szczerozłotych brył to byłby już niezły skarb. Ale w jaskini 
znalazłem tylko 
małą skrzynkę i skórzaną torbą. Skrzynkę wypełniało złoto, ale też i... srebro.
Drewniany kuferek zawierał dwieście pięć złotych i srebrnych monet - niektóre 
lśniące, jakby świeżo wybite, inne matowe od zużycia.
- Antyczne monety, Angielko.
- Antyczne? Chcesz powiedzieć: bardzo stare...
- Greckie i rzymskie. Naprawdę bardzo stare.
Przez chwilę leżeliśmy, wpatrując się w siebie w półmroku, bez słowa.
- Niesamowite - powiedziałam w końcu. - To skarb, w porządku, ale...
- Tego nie wysłałby Ludwik, żeby zasilić szkocką armię, prawda? - Dokończył. - 
Nie, 
ani francuski król, ani żaden z jego ministrów nie ukrył tam skarbu.
- A co było w torbie? - Zapytałam, gdy nagle sobie o niej przypomniałam.
- Kamienie, Angielko. Szlachetne! Diamenty, perły, szmaragdy, szafiry. Niezbyt 
dużo, 
ale ładnie oszlifowane i dość spore. - Uśmiechnął się trochę ironicznie.
Siedział na skale pod szarym, ciężkim niebem, obracając w palcach monety i 
klejnoty, 
niesamowicie zdumiony. Nagle odniósł wrażenie, że jest obserwowany. Podniósł 
oczy i 
zobaczył, że otaczają go ciekawskie foki. Był odpływ, więc zwierząt nazbierało 
się całkiem 
sporo. Wszystkie uważnie obserwowały intruza.
Olbrzymi czarny samiec, ośmielony powrotem swojego haremu, także się pojawił. 
Szczeknął głośno i rzucając głową z boku na bok, zaczął zbliżać się do Jamiego. 
Z każdym 
okrzykiem przysuwał swoje olbrzymie cielsko o kilkadziesiąt centymetrów.
- Pomyślałem, że będzie lepiej, jeśli się oddalę - stwierdził Jamie. - W końcu 
znalazłem skarb. Wsadziłem skrzynkę i torbę z powrotem do jaskini. Nie mogłem 
ich 
przecież zabrać na ląd. - A nawet, gdyby mi się udało, co bym z nimi tam zrobił? 
Odłożyłem 
kosztowności na miejsce i zsunąłem się do wody, na wpół zamarznięty z zimna.
Odpłynął trochę od wyspy, i na nowo porwał go prąd, kierujący się tym razem ku 
lądowi. W ciągu pół godziny fale zaniosły go na sam brzeg. Jamie ubrał się i 
zapadł w sen w 
najbliższych zaroślach.
Zamilkł i chociaż jego oczy były utkwione we mnie, wiedziałam, że widzi coś 
innego.
- Obudziłem się o świcie - mówił dalej. - Czułem, że ziemia pode mną się 
porusza, a 
mój oddech unosi się z powiewem wiatru. Odniosłem wrażenie, że nie mam ani 
skóry, ani 
kości, a tylko słoneczne światło.
Lekko skośne oczy złagodniały, gdy Jamie porzucił widok wrzosowisk i powrócił do 
mnie.
- Gdy słońce znalazło się wysoko - opowiadał rzeczowo - i ogrzało mnie 
wystarczająco, bym mógł wstać, poszedłem ku drodze na spotkanie z Anglikami.
- Ale dlaczego wróciłeś? Byłeś wolny! Miałeś pieniądze! I...
- Gdzie mogłem wydać takie pieniądze, Angielko? Miałem pójść do farmerów na 
wrzosowisku i ofiarować im złotego denara albo mały szmaragd? - Uśmiechnął się 
na moje 
oburzenie i potrząsnął głową. - Nie - powiedział łagodnie. - Musiałem wrócić. 
Owszem, jakoś 
przeżyłbym na wrzosowisku, ale Anglicy uparcie mnie ścigali, sądząc, że wiem, 
gdzie zostało 
ukryte złoto. Żadna chata wokół Ardsmuir nie była bezpieczna tak długo, jak 
długo 
przebywałem na wolności i mogłem szukać w niej schronienia. Widziałem, jak się 
zachowują 
Anglicy, gdy kogoś ścigają - dodał z twardą nutą w głosie. - Zauważyłaś, jak 
wygląda 
podłoga w korytarzu?
Jedna deska z lśniącego dębu była wgnieciona, najprawdopodobniej ciężkim butem, 
a 
od wejścia do schodów podłogę szpeciły liczne zarysowania.
- Zostawiliśmy to na pamiątkę - powiedział. - Żeby pokazywać dzieciom i 
odpowiadać 
na ich pytanie dotyczące Anglików.
Tłumiona nienawiść brzmiąca w głosie Jamiego wbijała mi się w żołądek. Nie 
znajdowałam żadnego wytłumaczenia dla okropności wyrządzonych przez armię 
angielską, 
więc milczałam.
- Nie mogłem narażać mieszkańców okolic Ardsmuir, Angielko. - Przy słowie 
„Angielko” jego dłoń zacisnęła się mocniej na mojej i lekki uśmiech zagrał mu w 
kącikach 
ust. - Poza tym gdyby mnie nie złapali w okolicach więzienia, przyjechaliby do 
Lallybroch. 
Nie miałbym sumienia ryzykować życia moich bliskich. Tak... - Przerwał, żeby 
znaleźć 
odpowiednie słowa. - Musiałem wrócić - powiedział powoli. - Choćby dla ludzi, 
którzy 
zostali za murami więzienia.
- Jacyś mieszkańcy Lallybroch zostali aresztowani razem z tobą? - zapytałam 
zdziwiona.
Potrząsnął głową. Między brwiami ukazała się mała zmarszczka, która zawsze 
pojawiała się tam, gdy Jamie intensywnie myślał.
- Nie. Byli tam mężczyźni z różnych regionów Szkocji, prawie z każdego klanu. 
Marne niedobitki. Ale tym bardziej potrzebowali wodza.
- Ty nim byłeś? - spytałam łagodnie. Powstrzymałam chęć starcia zmarszczki 
palcami.
- Z braku innego - powiedział z błyskiem uśmiechu.
Brak nadziei i samotność zabijały więźniów szybciej niż wilgoć i brud lub 
choroba.
Jamie wziął więc pod swoje skrzydła wszystkich nieszczęśników, którzy przeżyli 
bitwę pod Culloden, aby nie zginęli w murach Ardsmuir. Przemawiał im do rozsądku 
i 
okazywał sympatię, gdy tylko mógł, walczył, gdy musiał, ale stworzył zgraną 
bandę, która 
stanęła jako jedność, zapominając o zadawnionych utarczkach i układach. Stał się 
przywódcą.
- Byli moimi, ludźmi - powiedział cicho. - I ta świadomość utrzymywała mnie przy 
życiu. - Potem więźniowie zostali rozdzieleni i wysłani na służbę do nieznanego 
kraju. A on 
nie zdołał ich uratować.
- Zrobiłeś wszystko, co mogłeś - odezwałam się łagodnie.
Przez długą chwilę leżeliśmy w swoich ramionach w milczeniu. Pozwoliliśmy, żeby 
zapanowały nad nami odgłosy domu. Odmienne od kupieckiej krzątaniny w burdelu, 
ciche 
skrzypienie i szemrzące westchnienia dworku dawały nam poczucie bezpieczeństwa. 
Po raz 
pierwszy naprawdę byliśmy sami, daleko od niebezpieczeństw i zamieszania.
Teraz mieliśmy czas na rozmowę o złocie, o ludziach z Ardsmuir, o spalonej 
drukarni, 
jednookim marynarzu, spotkaniu z celnikami Jego Wysokości na wybrzeżu Arboath. 
Mogliśmy też spokojnie się zastanowić co dalej. Ale nie omówiliśmy żadnej z tych 
spraw.
Ostatni kawałek torfu rozpadł się w kominku, rozświetlając wnętrze pokoju 
czerwienią syczącą w zimnym powietrzu. Mocniej przytuliłam się do Jamiego. 
Schowałam 
twarz w zgięciu jego szyi. Pachniał lekko trawą, potem i brandy.
Przysunął się do mnie jeszcze bardziej. Nasze ciała połączyły się na całej 
długości.
- Co, znowu? - wymruczałam rozbawiona. - Mężczyźni w twoim wieku zwykle nie 
robią tego kolejny raz tak szybko.
Delikatnie wbił zęby w moje ucho.
- No, a ty, Angielko? Przecież jesteś ode mnie starsza - zauważył.
- Ja to co innego - stwierdziłam. Sapnęłam lekko, gdy nagle położył się na mnie, 
zasłaniając mi widok na oświetlone gwiazdami okno. - Jestem kobietą.
- I to jaką wspaniałą - szepnął, zabierając się do dzieła. - A teraz, cicho.
Obudziłam się tuż po świcie na odgłos uderzających w szybę gałęzi krzaku róży i 
przytłumionych stuków i brzdęków przygotowywanego w kuchni śniadania. Ponad 
śpiącym 
Jamiem zauważyłem, że ogień całkowicie wygasł. Wysunęłam się z łóżka jak 
najciszej, aby 
nie zbudzić potężnego Szkota. Podłoga była lodowata. Cała drżąc, sięgnęłam po 
pierwsze 
lepsze ubranie.
Zawinięta w koszulę Jamiego uklękłam przy kominku i zabrałam się za niełatwe 
zadanie rozpalenia ognia. W duchu wyrzucałam sobie, że nie zabrałam z Inverness 
pudełka 
zapałek. Wzniecanie płomieni krzesiwem nie było moją mocną stroną. Nie udało mi 
się za 
pierwszym razem. Ani za drugim. Ani...
Przy dwunastej próbie usłyszałam cichy syk i po chwili pojawił się mały płomyk. 
Wrzuciłam go pospiesznie, ale ostrożnie na przygotowany wcześniej stosik gałązek 
i 
osłoniłam przed zimnym powiewem powietrza.
Wczoraj wieczorem zostawiłam uchylone okno. Inaczej chyba byśmy się udusili. 
Torf 
pali się gorącym, ale wilgotnym ogniem, a przy tym bardzo dymi, co potwierdzały 
pociemniałe deski na suficie. W tym momencie jednak uznałam, że mogłam sobie 
darować 
luksus oddychania świeżym powietrzem.
Szybę pokrywał lekki szron, zima była już niedaleko. W powietrzu czuło się taką 
rześkość i świeżość, że zanim zamknęłam okno, pełną piersią wdychałam wspaniały 
zapach 
zwiędłych liści, suszonych jabłek, zimnej ziemi i wilgotnej, słodkiej trawy. Na 
zewnątrz 
panowała nieruchoma jasność. Kamienny mur i ciemne pnie sosen rysowały się ostro 
na tle 
szarego porannego nieba.
Jakiś ruch przyciągnął moje spojrzenie na szczyt wzgórza, którędy wiódł szlak do 
odległego o piętnaście kilometrów Broch Mordha. Zboczem zjeżdżały małe, górskie 
kucyki. 
Kierowały się ku farmie.
Z tak dużej odległości nie mogłam rozpoznać twarzy jeźdźców, ale po 
trzepoczących 
na wietrze spódnicach wiedziałam, że są to trzy kobiety. Możliwe, że Maggie, 
Kitty i Janet 
wracały z domu małego Jamiego. Mój Jamie ucieszy się na ich widok.
Owinęłam się szczelniej w pachnącą Jamiem koszulę. Postanowiłam wykorzystać 
naszą prywatność tego poranka, jak tylko się da, i wrócić do łóżka. Zamknęłam 
okno, 
wyjęłam kilka kawałków torfu z koszyka stojącego przy kominku i ostrożnie 
nakarmiłam 
nimi świeży ogień, zanim zrzuciłam koszulę i wsunęłam się pod pierzyny.
Jamie wyczuł chłód przyniesiony moim powrotem, instynktownie mocno mnie do 
siebie przytulił. Przetarł zaspaną twarz o moje ramię.
- Dobrze spałaś, Angielko? - wymruczał.
- Nawet lepiej - zapewniłam, przywierając zimnym brzuchem do jego gorących ud. - 
A ty?
- Mmm... - odpowiedział błogim mruczeniem. - Śniłem jak szatan.
- O czym?
- Głównie o nagich kobietach - powiedział i delikatnie wbił zęby w moje ramię. - 
I o 
jedzeniu. - W brzuchu mu cicho zaburczało. W powietrzu unosił się słaby, ale 
wyraźnie 
rozpoznawalny zapach chleba i smażonego bekonu.
- Bylebyś tylko się nie pomylił mnie ze sztuką mięsa - odparłam, odsuwając ramię 
spoza zasięgu jego zębów.
- Potrafię rozróżnić jastrzębia od sokoła, wiatr północny od północno-
zachodniego - 
zapewnił - a słodką, pulchną dziewczynę od wędzonej, słonej szynki pomimo 
pozornego 
podobieństwa. - Ujął moje pośladki i ścisnął, aż pisnęłam i kopnęłam go w goleń.
- Bestia!
- Och, bestia, tak? - powtórzył ze śmiechem. - No, więc... - wydał warkot z 
głębi 
gardła, zanurkował pod kołdrę i zaczął łaskotać mnie i podszczypywać po całym 
ciele w 
drodze między moje uda. Piszczałam, gryzłam i kopałam, ale w ogóle nie zwracał 
na to 
uwagi. Pod wpływem naszej walki kołdra zsunęła się na podłogę, odsłaniając 
potarganą szopę 
włosów Jamiego, tańczącą dziko nad moimi nogami. - Może jednak istnieje mniejsza 
różnica, 
niż mi się wydawało - powiedział, gdy na moment przerwał pieszczotę dla złapania 
oddechu. 
Przycisnął moje uda płasko do materaca i posłał mi ironiczny uśmieszek. Rude 
włosy 
sterczały na jego głowie jak sierść jeżozwierza. - Smakujesz trochę słono. Co 
ty...
Przerwał, gdy nagle drzwi otworzyły się z łoskotem. W wejściu stała 
kilkunastoletnia 
dziewczyna, której nigdy wcześniej nie widziałam. Miała długie lniane włosy. 
Duże 
niebieskie oczy stały się jeszcze większe, gdy z przerażeniem na mnie spojrzała. 
Powoli 
przesunęła wzrokiem po moich potarganych włosach, nagich piersiach, 
zaokrągleniach 
nagiego ciała, aż jej spojrzenie spoczęło na Jamiem, który leżał na brzuchu 
między moimi 
nogami, z twarzą białą jak papier.
- Tato! - zawołała z pogardą. - Kim jest ta kobieta?
34
Tata
- Tato? - powtórzyłam głucho. - Tato?
Jamie skoczył na równe nogi i chwycił kołdrę. Odgarnął włosy z twarzy i spojrzał 
na 
dziewczynę.
- Co, do czorta, tutaj robisz? - zapytał. Z rudym zarostem, nagi i ochrypły z 
wściekłości wyglądał pięknie. Panna zrobiła krok do tyłu. Nagle jednak hardo 
uniosła 
podbródek i znów spojrzała na Jamiego.
- Przyjechałam razem z matką!
Nie mogła wywrzeć na Jamiem większego wrażenia, nawet gdyby strzeliła mu prosto 
w serce. Jęknął i wszelki kolory odpłynęły mu z twarzy.
Natychmiast jednak wróciły, kiedy usłyszał szybkie kroki na drewnianych 
schodach. 
Zerwał się z łóżka, rzucił kołdrę w moją stronę i chwycił spodnie.
Ledwie zdążył je na siebie włożyć, gdy do pokoju wpadła jakaś kobieta. 
Gwałtownie 
się zatrzymała i wybałuszyła oczy.
- A więc to prawda! - zawróciła się do Jamiego, z pięściami zaciśniętymi na 
połach 
płaszcza, którego nie zdjęła w holu. - To prawda! To jest ta angielska 
czarownica! Jak mogłeś 
mi coś takiego zrobić, Jamie Fraserze?
- Cicho bądź, Laoghaire! - warknął. - Nic ci nie zrobiłem!
Usiadłam na łóżku, oparłam się o ścianę i podciągnęłam pierzynę pod brodę. 
Rozpoznałam kobietę dopiero w chwili, gdy Jamie do niej przemówił. Dwadzieścia 
kilka lat 
temu Laoghaire MacKenzie była wiotką szesnastolatką o różowawej cerze i 
złotopromiennych włosach, na zabój zakochaną w Jamiem Fraserze.
Teraz zbliżała się do czterdziestki i nie była już wiotka. Cerę miała wciąż 
ładną, ale 
matową i pokrytą purpurowymi plamami z wściekłości. Pasma szarych włosów 
wymknęły się 
spod białego czepka. Te same bladoniebieskie oczy patrzyły na mnie z identycznym 
wyrazem 
nienawiści, który widziałam w nich tyle lat temu.
- On jest mój! - wysyczała i głośno tupnęła. - Wracaj do piekła, skąd przyszłaś, 
i 
zostaw mi go! Idź sobie!
Nie poruszyłam się, zaczęła więc dziko rozglądać się za jakąś bronią. 
Spostrzegła 
dzbanek z niebieską obwódką. Chwyciła go i wygięła do tyłu ramię, żeby nim we 
mnie 
rzucić. Jamie wyrwał jej naczynie z dłoni i odstawił na biurko. Jednocześnie 
złapał Laoghaire 
za nadgarstek tak mocno, że krzyknęła z bólu.
Odwrócił ją i brutalnie pchnął w stronę drzwi.
- Idź na dół - rozkazał. - Później z tobą porozmawiam.
- Porozmawiasz ze mną? Porozmawiasz ze mną, tak?! - krzyczała. Z wykrzywioną z 
wściekłości twarzą zamachnęła się na Jamiego wolną ręką i zadrapała mu 
paznokciami 
policzek od oka aż po brodę.
Chrząknął, złapał ją za drugi nadgarstek, zaciągnął do wyjścia i wypchnął na 
korytarz. 
Potem natychmiast zatrzasnął drzwi i przekręcił klucz.
Siedziałam na brzegu łóżka, usiłując trzęsącymi się rękoma założyć skarpety.
- Mogę ci to wytłumaczyć, Claire - powiedział.
- Nie sądzę - odparłam. Miałam odrętwiałe wargi, jak zresztą i całą resztę 
ciała, trudno 
mi było mówić. Nadaremnie starałam się zawiązać podwiązki.
- Posłuchaj mnie! - zażądał gwałtownie i uderzył pięścią w stół z takim hukiem, 
że aż 
podskoczyłam. Uniosłam wzrok.
Z rudymi włosami luźno opadającymi na ramiona, nieogoloną twarzą, nagą piersią i 
śladami ostrych paznokci Laoghaire na policzku wyglądał jak wiking. Odwróciłam 
się. 
Zaczęłam grzebać w prześcieradłach w poszukiwaniu bielizny. Ktoś gwałtownie 
dobijał się 
do drzwi, krzycząc przy tym i piszcząc. Zamieszanie przyciągnęło innych 
mieszkańców 
domu.
- Powinieneś lepiej pójść i wyjaśnić sytuację twojej córce - powiedziałam, 
wciągając 
przez głowę pogniecioną bawełnianą koszulę.
- Ona nie jest moją córką!
- Nie? - Spojrzałam mu prosto w oczy. - A na pewno Loaghaire nie jest twoją 
żoną?
- Jestem żonaty z tobą, do cholery! - zawołał i znów huknął pięścią w stół.
- Nie wydaje mi się. - Poczułam przenikliwy chłód. Zesztywniałymi palcami nie 
byłam w stanie zawiązać sznurków gorsetu. Dałam sobie z tym spokój. Rozejrzałam 
się za 
sukienką. Leżała po drugiej stronie pokoju, obok Jamiego.
- Potrzebuję sukienkę.
- Nigdzie nie pójdziesz, Angielko, dopóki...
- Nie nazywaj mnie tak! - krzyknęłam ku zaskoczeniu nas obojga. Przez chwilę 
patrzył na mnie zdumiony, ale potem skinął głową.
- Dobrze - powiedział spokojnie. Spojrzał na drzwi, które aż się trzęsły od 
głuchych 
uderzeń. Wziął głęboki oddech i wyprostował się, wypinając pierś.
- Pójdę i to załatwię. Potem porozmawiamy. Zostań tutaj, An... Claire. - 
Naciągnął 
koszulę przez głowę i otworzył drzwi. Hałas raptownie ucichł.
Wzięłam sukienkę i ciężko opadłam na łóżko. Siedziałam tak, trzęsąc się i 
zwijając na 
kolanach zielony wełniany materiał.
Moje myśli krążyły małymi kręgami wokół podstawowego faktu - był żonaty. Z 
Laoghaire. I miał rodzinę. A przecież płakał nad Brianną.
- Och, Bree! - powiedziałam na głos. - Och, Boże, Bree! - Rozpłakałam się, 
częściowo 
z powodu szoku, częściowo na myśl o córce. Poczułam się zdradzona przez Jamiego. 
Postąpił 
nieuczciwie wobec mnie, Brianny, a także Laoghaire.
Myśl o tej kobiecie w jednej chwili przemieniła smutek we wściekłość. Z furią 
przetarłam twarz rąbkiem zielonej tkaniny. Skórę musiałam mieć zaczerwienioną, 
bo bardzo 
mnie piekła.
Niech go szlag! Jak on śmiał? Jeśli powtórnie się ożenił, uznając mnie za 
zmarłą, 
trudno. Trochę się tego spodziewałam, trochę obawiałam. Ale wziąć za żonę 
Laoghaire - tę 
złośliwą, fałszywą małą jędzą, która usiłowała mnie zabić w zamku Leoch... Ale 
Jamie wcale 
o tym nie wiedział, odezwał się w mojej głowie słaby głosik rozsądku.
- No, a powinien! - powiedziałam. - Niech idzie do diabła! Jak on w ogóle mógł 
się z 
nią związać? - Łzy spływały mi po twarzy, ciekło mi z nosa. Rozejrzałam się za 
chusteczką, 
ale nie znalazłam żadnej, więc wydmuchałam nos w róg prześcieradła.
Pachniało Jamiem. Gorzej, pachniało nami obojgiem i tym słabym, piżmowym 
zapachem naszej przyjemności. Na udzie miałam małą zaczerwienioną plamkę, tam, 
gdzie 
Jamie mnie uszczypnął kilka minut temu. Zakryłam dłonią to miejsce.
- Kłamca! - krzyknęłam. Złapałam dzban, którym Laoghaire usiłowała we mnie 
rzucić, i sama nim cisnęłam. Z hukiem rozbił się o drzwi na tysiące kawałków.
Stałam na środku pokoju, nasłuchując. Panowała cisza. Z dołu nie dobiegał żaden 
dźwięk. Nikt nie szedł po schodach, żeby sprawdzić, co spowodowało hałas. 
Podejrzewałam, 
że Jamie był zbyt zajęty uspokajaniem Laoghaire.
Mieszkali tutaj, w Lallybroch? Przypomniałam sobie, jak Jamie posłał przodem 
Fergusa niby po to, żeby uprzedził Iana i Jenny o naszym przyjeździe. 
Najprawdopodobniej 
jednak chodziło o wyprawienie z domu Laoghaire.
Co, na miłość boską, myśleli o tym Jenny i Ian? Musieli wiedzieć o Laoghaire, a 
przecież przyjęli mnie wczoraj, jak gdyby nigdy nic. Ale jeśli Laoghaire została 
odesłana, to 
dlaczego wróciła? Krew zaczęła mi szybciej pulsować w skroniach.
Akt agresji na tyle osłabił moją wściekłość, że znowu stałam się zdolna do 
opanowania roztrzęsionych palców. Kopnęłam gorset w kąt i włożyłam przez głowę 
zieloną 
sukienkę.
Muszę się stąd wydostać, pomyślałam z pełną stanowczością. Muszę wyjechać. Nie 
mogę zostać w jednym domu razem z Laoghaire i jej córkami. One tu należały - ja 
nie.
Tym razem udało mi się ściągnąć sznurki stanika, zapleść je na rozlicznych 
haftkach i 
zawiązać. Rozejrzałam się za butami. Jeden leżał pod toaletką, drugi obok 
masywnej dębowej 
szafy, oba tam, gdzie je kopnęłam wczorajszej nocy, gdy niedbale porzucałam 
ubrania, żeby 
jak najszybciej znaleźć się w przyjaznym łóżku i ciepłych ramionach Jamiego.
Zadrżałam. Ogień znów wygasł, a od okna ciągnęło mroźne powietrze. Pomimo ubrań 
czułam na skórze chłodny powiew.
Straciłam trochę czasu na szukanie płaszcza, zanim sobie przypomniałam, że 
wczoraj 
zostawiłam go na dole, w saloniku. Przeczesałam włosy palcami, zbyt niespokojna, 
by szukać 
grzebienia. Loki mi się naelektryzowały pod wpływem zetknięcia z wełnianą 
sukienką. 
Zirytowana, odgarnęłam pasma, które przykleiły mi się do twarzy.
Byłam już gotowa. Ostatni raz rozejrzałam się wokoło. Nagle usłyszałam kroki na 
schodach - ciężkie, powolne stąpanie.
Wiedziałam, że to nadchodzi Jamie i że obawia się stanąć ze mną twarzą w twarz.
Dobrze. Ja też nie miałam ochoty go widzieć. Lepiej po prostu wyjść od razu, bez 
słowa. No bo co zostało do powiedzenia?
Gdy drzwi się otworzyły, zaczęłam się cofać, nieświadoma własnego ruchu, dopóki 
nogami nie uderzyłam w krawędź łóżka. Straciłam równowagę i usiadłam. Jamie 
zatrzymał 
się w wejściu i patrzył na mnie.
Ogolił się. To była pierwsza rzecz, którą zauważyłam. Tak jak mały Ian, najpierw 
doprowadził się do porządku, potem ruszył na spotkanie z problemami. Jamie 
odgadł, co 
myślę. Cień uśmiechu przemknął mu po twarzy.
- Myślisz, że to pomoże? - zapytał.
Przełknęłam ślinę, oblizałam suche wargi, ale nie odezwałam się ani słowem. 
Westchnął i sam sobie odpowiedział.
- Nie, obawiam się, że nie. - Wszedł do pokoju i zamknął drzwi. Przez moment 
stał 
niezgrabnie, potem ruszył w kierunku łóżka z wyciągniętą ku mnie ręką. - 
Claire...
- Nie dotykaj mnie! - Zerwałam się na nogi i zrobiłam krok w stronę drzwi. 
Opuścił 
rękę, ale stanął przede mną, blokując mi drogę.
- Nie pozwolisz mi się wytłumaczyć, Claire?
- Już za późno - powiedziałam, starając się zachować zimny, pogardliwy ton. 
Niestety, 
głos mi zadrżał.
Zatrzasnął drzwi.
- Zawsze byłaś nierozsądna - powiedział spokojnie.
- I nie mów mi, jaka zawsze byłam! - Łzy wisiały mi na rzęsach. Z całej siły 
zagryzłam wargę, by je powstrzymać.
- Dobrze. - Był blady na twarzy. Ślady po paznokciach rozjuszonej kobiety 
jaśniały 
trzema liniami wzdłuż jego policzka. - Nie żyję z Laoghaire - powiedział. - 
Mieszka z 
dziewczętami w Balriggan, niedaleko Broch Mordha. - Przyglądał mi się z bliska. 
Lekko 
wzruszył ramionami, jakby poprawiając koszulę, i mówił dalej: - Popełniłem błąd, 
biorąc ją 
za żonę.
- A dwoje dzieci? - wyrzuciłam z siebie. Zacisnął usta.
- Dziewczynki nie są moje. Laoghaire była wdową z dwójką dzieciaków, kiedy ją 
poślubiłem.
- Och. - Nie robiło to w zasadzie żadnej różnicy, ale mimo to poczułam słaby 
przypływ ulgi w imieniu Brianny. Była jedynym dzieckiem z krwi Jamiego, nawet 
jeśli ja...
- Nigdy z nimi nie mieszkałem. Żyłem w Edynburgu i przysyłałem im pieniądze, 
ale...
- Nie musisz mi tego opowiadać - przerwałam. - To nie ma znaczenia. Proszą, 
przepuść mnie, wychodzą!
Gwałtownie ściągnął gęste, rude brwi.
- Dokąd?
- Z powrotem. Dokądkolwiek. Nie wiem. Przepuść mnie!
- Nigdzie nie pójdziesz - powiedział zdecydowanym głosem.
- Nie możesz mnie zatrzymać!
Chwycił moje obie ręce.
- Mogę - stwierdził.
Szarpnęłam się wściekle, ale nie zdołałam wyrwać ramion ze stalowych uchwytów.
- W tej chwili puszczaj!
- Nie! - Patrzył na mnie zwężonymi oczyma. Nagle zdałam sobie sprawą, że mimo 
zewnętrznego spokoju był prawie równie wzburzony, jak ja. Widziałam, jak toczy 
ze sobą 
walkę, by nie wybuchnąć. - Nie pozwolę ci odejść, zanim nie wytłumaczę, 
dlaczego...
- Co tu jest do tłumaczenia? - zapytałam z wściekłością. - Ożeniłeś się 
powtórnie! Cóż 
jeszcze muszę wiedzieć?
Stopniowo jego twarz pokrywała się purpurą, koniuszki uszu były już całkiem 
czerwone, nieomylny znak nadciągającej furii.
- A ty przez te dwadzieścia lat żyłaś jak zakonnica? - Potrząsnął mną lekko.
- Nie! - Rzuciłam mu to słowo w twarz, aż ugiął się lekko. - Nie, do cholery, 
nie! I nie 
myślę też, że ty żyłeś jak zakonnik!
- Więc... - zaczął, ale byłam zbyt wściekła, by go dłużej słuchać.
- Okłamałeś mnie, do diabła!
- Nigdy cię nie okłamałem! - Skóra mu się napięła na kościach policzkowych jak 
zawsze, gdy naprawdę był bardzo zły.
- Okłamałeś, ty, bękarcie! Dobrze wiesz, że tak! Puść! - Kopnęłam go mocno w 
łydkę, 
aż mnie zabolały palce u nogi. Krzyknął z bólu, ale nie puścił moich ramion. 
Przeciwnie, 
wzmocnił uchwyt. Jęknęłam.
- Nigdy ci nie powiedziałem...
- Nie, nie powiedziałeś! Ale i tak skłamałeś! Pozwoliłeś mi myśleć, że nie 
jesteś 
żonaty, że nie ma w twoim życiu nikogo, że... że... - Prawie łkałam z 
wściekłości. 
Gwałtownie chwytałam powietrze między kolejnymi słowami. - Powinieneś choć 
wspomnieć 
o Laoghaire, jak tylko się pojawiłam! Dlaczego, do licha, milczałeś? - Uścisk na 
moich 
rękach zelżał i udało mi się uwolnić. Jamie zrobił krok w moim kierunku, z 
oczyma 
roziskrzonymi od furii. Zwinęłam dłoń w pięść i huknęłam go w klatkę piersiową. 
- 
Dlaczego? - Wrzasnęłam. Uderzyłam znowu i znowu, i znowu, a każdy cios wywoływał 
głuchy odgłos w jego piersi. - Dlaczego, dlaczego, dlaczego!?
- Bo się bałem! - Złapał mnie za nadgarstki i odepchnął do tyłu, aż upadłam na 
łóżko. 
Stał nade mną ze ściśniętymi pięściami, oddychając ciężko. - Stchórzyłem, 
cholera! Nie 
mogłem ci powiedzieć ze strachu, że mnie opuścisz. Nie zniósłbym tego! Jestem za 
słaby, 
niemęski.
- Niemęski? Z dwoma żonami? Ha!
Naprawdę myślałam, że mnie uderzy. Podniósł ramię i zacisnął dłoń.
- Czy to męskie? Pragnąć cię tak bardzo, że wszystko inne przestaje się liczyć? 
Widzieć cię i wiedzieć, że poświęcam honor i rodzinę, a nawet życie, żebyś tylko 
mnie nie 
opuściła?
- Jak możesz z takim bezwstydnym tupetem mówić mi podobne rzeczy? - 
wysyczałam. - Oskarżasz mnie?
Znieruchomiał. Ciężko łapał powietrze.
- Nie. Nie mogę cię obwiniać. - Odwrócił się jak oślepiony. - Ty chciałaś ze mną 
zostać, ze mną umrzeć.
- Chciałam - potwierdziłam. - Ty mnie odesłałeś, ty zmusiłeś do odejścia! A 
teraz 
chcesz mnie obwiniać, że odeszłam?
Z powrotem odwrócił się do mnie z oczyma pociemniałymi od bólu.
- Musiałem cię odesłać! Dla dobra dziecka! - Mimowolnie spojrzał na hak, gdzie 
wisiał płaszcz ze zdjęciami Brianny w kieszeni. Jamie wziął głęboki oddech i z 
widocznym 
wysiłkiem opanował się. - Nie - powiedział dużo spokojniej. - Nie żałuje tego, 
niezależnie od 
ceny. Oddałbym życie za nią i za ciebie. Oddałbym serce i duszę...
Powoli ze świstem wypuścił powietrze, zapanowując nad trzęsącą nim pasją.
- Nie mogę obwiniać cię, że odeszłaś.
- A więc masz żal, że wróciłam.
Potrząsnął głową.
- Nie, Boże, nie!
Ścisnął mocno moje dłonie, aż kości mi zatrzeszczały.
- Wiesz, co to znaczy żyć dwadzieścia lat bez serca? Być połową człowieka i 
zapełniać braki czymkolwiek, co wpadnie ci ręce?
- Czy wiem? - powtórzyłam. Z całych sił starałam się rozluźnić, ale bez efektów. 
- 
Tak, przeklęty bękarcie, wiem! Co ty sobie myślisz, że poszłam prosto do Franka 
i cieszyłam 
się wspólnym szczęściem? - Kopnęłam go z całej siły. Wzdrygnął się, ale mnie nie 
puścił.
- Czasami miałem nadzieję, że tak właśnie się stało - wycedził przez zaciśnięte 
zęby. - 
Niekiedy nawet widziałem was razem. Frank leżał z tobą w łóżku, posiadał twoje 
ciało, 
trzymał w ramionach moje dziecko! Och, Boże, mogłem cię za to zabić!
Nagle obrócił się i przebił pięścią ścianę solidnej dębowej szafy. Musiał mocno 
potłuc 
knykcie, ale bez wahania skierował także drugą pięść ku deskom, jakby lśniące 
drewno 
prezentowało twarz Franka... albo moją.
- Ja nawet nie muszę wyobrażać sobie ciebie z Laoghaire - powiedziałam lodowato. 
- 
Bo ją widziałam!
- Gwiżdżę na Laoghaire, nigdy mnie nie obchodziła!
- Bękarcie! - powtórzyłam. - Ożeniłeś się z kobietą, której nie pragnąłeś, a 
potem ją 
odrzuciłeś, jak tylko...
- Zamknij się! - wrzasnął. - Uważaj, co mówisz, ty, przeklęta, mała czarownico! 
- 
Uderzył pięściami w toaletkę, wpatrzony we mnie. - Jestem skończony w twoich 
oczach, 
prawda? Gdybym coś czuł do Laoghaire, byłbym niewiernym kobieciarzem, a jeśli 
nie czuję 
nic, jestem bestią bez serca.
- Powinieneś mi powiedzieć!
- A gdybym to zrobił? - Złapał mnie za rękę i przyciągnął do siebie. - 
Odwróciłabyś 
się na pięcie i odeszła bez słowa. A, przysięgam, zrobiłbym nawet gorsze rzeczy 
niż 
kłamstwo, aby cię zatrzymać!
Przycisnął mnie ciasno i pocałował, długo i mocno. Kolana się pode mną ugięły, 
chociaż starałam się utrzymać na nogach, podpierana wizją złych oczu Laoghaire i 
brzmieniem jej głosu, wciąż dźwięczącego mi w uszach: „On jest mój!”
- To bez sensu - powiedziałam, odsuwając się. Wściekłość działała jak odurzenie 
alkoholowe, ale kac pojawił się tak szybko, jak zawrotny wir. W głowie mi się 
kręciło, że 
ledwie zdołałam utrzymać równowagę. - Nie jestem w stanie logicznie myśleć. 
Odchodzę.
Skierowałam się do drzwi, ale złapał mnie za nadgarstek i pociągnął z powrotem.
Odwrócił mnie twarzą ku sobie i znów pocałował wystarczająco mocno, by zostawić 
smak krwi w moich ustach. To nie była ani czułość, ani pożądanie, to była ślepa 
pasja, 
determinacja, aby mnie posiadać. Skończył już mówić.
Ja też. Oderwałam się od Jamiego i gwałtownie go spoliczkowałam, dłonią ze 
zgiętymi palcami, by rozdrapać mu skórę.
Odskoczył w tył, z krwawiącym policzkiem. Złapał mnie za włosy, pochylił się i 
znowu posiadł moje usta, z rozmyślną dzikością, ignorując kopnięcia i ciosy, 
którymi go 
zasypywałam.
Ugryzł mnie w dolną wargę, a kiedy rozchyliłam usta, by złapać oddech, wepchnął 
mi 
głęboko język, zabierając zarówno powietrze, jak i słowa.
Rzucił mnie na łóżko i przygniótł ciężarem swojego ciała.
Był niesamowicie podniecony.
Ja też.
„Moja”, powiedział bez słów. „Moja!”
Walczyłam z nim z bezgraniczną furią i niemałymi umiejętnościami, a moje ciało 
odpowiedziało echem: „Twoja, twoja, i bądź za to przeklęty!”.
Nie zauważyłam, że rozdarł mi sukienkę, ale poprzez materiał jego koszuli 
poczułam 
gorąco ciała na nagiej piersi i długie, twarde mięśnie ud naprężające się wzdłuż 
moich. Zabrał 
rękę z mojego ramienia, żeby rozpiąć spodnie. Zadrapałam go od ucha do piersi, 
pokrywając 
jego skórę czerwonymi szramami.
Osiągnęliśmy poziom, gdzie byliśmy w stanie się nawzajem pozabijać, rozpaleni 
wściekłością tych wszystkich lat rozłąki - moją, za to, że mnie odesłał, jego, 
że odeszłam, 
moją za Laoghaire, jego za Franka.
- Ladacznica! - sapał. - Dziwka!
- Niech cię szlag! - Chwyciłam go za długie włosy i szarpnęłam ku sobie. 
Stoczyliśmy 
się z łóżka i wylądowaliśmy na podłodze. Splątani ze sobą, toczyliśmy się to w 
tę, to w tamtą 
stronę, wyrzucając z siebie przekleństwa i wyzwiska.
Nie słyszałam otwieranych drzwi. Ślepa i grucha, nie dostrzegałam nic poza 
Jamiem, 
dopóki nie poczułam na sobie lodowatej wody. Jamie zadrżał i zbladł.
Leżałam oszołomiona. Zimne krople spływały mi z włosów na piersi. Tuż za plecami 
Jamiego widziałam pobladłą Jenny z pustym wiadrem w rękach.
- Przestańcie! - powiedziała. Jej oczy stały się jeszcze bardziej skośne ze 
złości i 
przerażenia. - Jak możesz, Jamie? Zachowujesz się jak dzikie zwierzę w rui. Cały 
dom cię 
słyszy!
Zsunął się ze mnie, niezgrabny jak niedźwiedź. Jenny porwała z łóżka kołdrę i 
narzuciła ją na moje nagie ciało.
Jamie stanął na czworakach i potrząsnął głową jak pies, rozchlapując wszędzie 
krople 
wody. Potem bardzo powoli wstał i naciągnął na siebie rozerwane spodnie.
- Jak ci nie wstyd!? - krzyczała oburzona.
Jamie patrzył na siostrę, jakby nie widział żadnego stworzenia podobnego do 
niej. 
Zastanawiał się, jaka ona naprawdę jest. Krople wody z kosmyków włosów sączyły 
się na 
jego nagi tors.
- Tak - powiedział w końcu, nieco uspokojony. - Jestem.
Zamknął oczy, oszołomiony. Wstrząsnął nim dreszcz. Odwrócił się i wyszedł bez 
słowa. 
35
Odlot z Edenu
Jenny podprowadziła mnie do łóżka. Wzdychała ciężko. Nie wiedziałam, czy z 
powodu szoku, czy zatroskania. Przed oczami majaczyły mi jakieś sylwetki u 
drzwi. Chyba 
służący, ale mój umysł był tak otępiały, że niewiele do mnie docierało. - Zaraz 
ci przyniosę 
jakieś ubranie - mruknęła Jenny. Poprawiła poduszkę i położyła na niej moją 
głowę. - I może 
jeszcze coś do picia. Lepiej się czujesz?
- Gdzie Jamie?
Obrzuciła mnie współczującym, ale nie pozbawionym iskierki zaciekawienia 
spojrzeniem.
- Nie bój się. Póki tu jestem, nic złego ci się już nie stanie - oświadczyła 
stanowczym 
tonem i zacisnęła usta. Skrzywiła się i otuliła mnie kołdrą. - Jak on mógł 
zrobić coś takiego!
- To nie jego wina. Akurat w tym przypadku. - Przygładziłam dłonią rozczochrane 
włosy. Dopiero teraz uświadomiłam sobie, że cała jestem w opłakanym stanie. - Ja 
jestem tak 
samo odpowiedzialna za ten incydent. Zrobiliśmy to razem. On... Ja... - 
Brakowało mi słów. 
Uniosłam rękę z nadzieją, że gest pomoże mi wyrazić myśli, ale bezwładna dłoń 
ciężko 
opadła na pościel. Obolałe ciało drżało. Wargi były spuchnięte.
- Rozumiem. - Jenny nic więcej nie powiedziała, tylko oszacowała mnie 
spojrzeniem. 
Pomyślałam, że może naprawdę rozumie.
Nie chciałam rozmawiać o tym, co się ostatnio wydarzyło, i ona chyba to 
wyczuwała. 
Zamilkła na jakiś czas. Wydała po cichu polecenie osobie, która stała w 
korytarzu. Potem 
przeszła się po pokoju, ustawiając krzesła i porządkując sprzęty. Jej wzrok na 
chwilę utkwił 
na dziurach w szafie. Po chwili zaczęła zbierać co większe kawałki rozbitego 
dzbana. Gdy 
tylko wrzuciła je do miednicy, z dołu zaczął dobiegać odgłos kroków. Rozległo 
się trzaśniecie 
drzwi wejściowych. Podeszła do okna i odsłoniła kotarę.
- To Jamie - oznajmiła. Zerknęła na mnie i opuściła rękę. Zasłona znów opadła. - 
Teraz pewnie idzie na wzgórze. Kiedy coś go dręczy, zazwyczaj tam chodzi albo... 
upija się z 
Ianem. To pierwsze już jest lepsze.
Parsknęłam.
- Zgadza się. Ma powód do zmartwień.
Usłyszałam lekkie stąpanie w głębi korytarza. Zaraz potem w drzwiach ukazała się 
młoda Janet. Ostrożnie niosła tacę z ciasteczkami, whisky i wodą. Była blada. 
Wyglądała na 
przestraszoną.
- Dobrze... się czujesz, ciociu? - spytała nieśmiało.
- Tak - zapewniłam, próbując usiąść. Sięgnęłam po karafkę z whisky.
Jenny zerknęła na mnie, by się upewnić, czy mówię prawdę, poklepała córkę po 
ramieniu i ruszyła w stronę drzwi.
- Zostań z ciocią - rozkazała córce. - Ja pójdę poszukać jakiejś sukienki. - 
Janet 
posłusznie kiwnęła głową i usiadła na taborecie przy łóżku. Patrzyła, jak jem i 
piję.
Dzięki odrobinie jedzenia poczułam się trochę silniejsza. Jednak mój umysł nadal 
był 
odrętwiały. Ostatnie wydarzenia odczuwałam jako sen, a jednocześnie bardzo 
wyraźnie je 
pamiętałam. Przed oczami stał mi każdy detal, nawet niebieskie, perkalowe 
kokardki na 
sukience córki Laoghaire, popękane naczyńka krwionośne na policzkach rozjuszonej 
kobiety i 
zdarty paznokieć na serdecznym palcu Jamiego.
- Wiesz, co się teraz dzieje z Laoghaire? - spytałam Janet. Dziewczynka z 
nadmierną 
uwagą oglądała własne dłonie. Nagle uniosła wzrok i mrugnęła.
- Och! Wiem. Razem z Marsali i Joan wróciła do domu, do Balriggan. Wuj Jamie tak 
zdecydował.
- Czyżby? - powiedziałam znudzonym tonem.
Janet zagryzła wargę i zaczęła gnieść swój fartuch. Nagle spojrzała mi w oczy.
- Ciociu... Tak mi przykro! - Zobaczyłam łzy w ciepłych, brązowych oczach.
- Już dobrze. - Nie miałam pojęcia, o co chodzi młodej damie, ale usiłowałam ją 
pocieszyć.
- To moja wina! - wybuchła. Była do głębi przejęta, lecz za wszelką cenę chciała 
wyznać prawdę. - To ja powiedziałam Laoghaire, że tu jesteście.
- Aha. - To wiele tłumaczyło. Dopiłam whisky i ostrożnie postawiłam szklankę na 
tacy.
- Nie chciałam... To znaczy, nie miałam pojęcia, że to się tak skończy. 
Naprawdę. 
Skąd mogłam wiedzieć, że ciocia... że ona...
- Już dobrze - powtórzyłam. - Wcześniej czy później prawda i tak wy szłaby na 
jaw. - 
Nie miało to dla mnie żadnego znaczenia, a jednak spojrzałam na dziewczynę z 
zaciekawieniem. - Ale dlaczego jej to powiedziałaś?
Mała Janet ostrożnie zerknęła przez ramię i nasłuchiwała. Ktoś wchodził po 
schodach. 
Pochyliła się nade mną.
- Mama mi kazała - wyszeptała. Natychmiast wstała i pośpiesznie wyszła z pokoju. 
W 
drzwiach minęła się z Jenny.
Nie pytałam o nic. Jenny pomogła mi założyć sukienkę.
Odezwałam się dopiero wtedy, gdy już byłam ubrana, obuta i uczesana.
- Chcę jechać - oświadczyłam. - W tej chwili.
Nie zatrzymywała mnie. Tylko bacznie mi się przyjrzała, żeby się upewnić, czy 
jestem 
wystarczająco silna. Pokiwała głową. Ciemne rzęsy opadły na skośne oczy.
- Myślę, że tak będzie najlepiej - powiedziała półgłosem.
Kiedy wyjeżdżałam z Lallybroch, był późny ranek. Na wszelki wypadek wzięłam ze 
sobą sztylet. W skórzanych torbach przy siodle miałam jedzenie i kilka butelek 
piwa - tyle, by 
mi starczyło na drogę do kamiennego kręgu. Chciałam też zabrać portrety Brianny 
z płaszcza 
Jamiego, ale zostawiłam je po krótkim wahaniu. Ona należała do niego na zawsze, 
nawet jeśli 
ja już nie.
Był chłodny jesienny dzień. Szarość poranka wróżyła lament chmur. Jenny 
wyprowadziła konia ze stajni i przytrzymała go za uzdę, bym mogła wsiąść.
Nasunęłam głębiej kaptur płaszcza i skinęłam głową w jej stronę. Po raz ostami 
żegnałyśmy się uściskami i łzami, jak siostry. Puściła wodze i cofnęła się, a ja 
ruszyłam w 
stronę drogi.
- Z Bogiem! - usłyszałam za plecami. Nie odpowiedziałam ani nie odwróciłam 
głowy.
Jechałam prawie cały dzień, choć tak naprawdę nie wiedziałam, dokąd prowadzi 
droga. Byle przed siebie. Pozwalałam wierzchowcowi wybierać trasę wśród górskich 
przełęczy.
Kiedy zaczynało się ściemniać, zatrzymałam się. Wypuściłam spętanego rumaka na 
popas, położyłam się, owinięta w płaszcz, i natychmiast zapadłam w sen. Bałam 
się, że 
czuwając, mogłabym zacząć rozmyślać lub wspominać. Odrętwienie było moją jedyną 
ucieczką. Wiedziałam, że kiedyś minie, ale póki co chroniło mnie przed 
rzeczywistością.
Zbudził mnie głód. Mimo to nie zjadłam śniadania. Od razu ruszyłam w drogę. 
Dopiero gdy w południe mój żołądek zaczął głośno protestować, przy rwącym 
strumyku 
urządziłam postój. Rozpakowałam jedzenie.
Jenny dała mi placek owsiany, piwo oraz kilka świeżo upieczonych bułek z owczym 
serem i kiszonymi ogórkami własnej roboty. Szkockie kanapki - pokrzepiająca 
strawa 
pasterzy i żołnierzy. Takie jedzenie stanowiło porządny zastrzyk energii na 
dalszą drogę.
Zjadłam kanapkę, opróżniłam jedną butelkę piwa i znów wskoczyłam na siodło. 
Jeszcze raz zwróciłam głowę konia w kierunku północno-wschodnim. Niestety, 
jedzenie nie 
tylko wzmocniło moje ciało, ale także ożywiło uczucia. W miarę jak wspinaliśmy 
się wyżej i 
wyżej ku chmurom, moje serce stawało się coraz cięższe, a przecież gdy 
ruszyliśmy, i tak 
było mi nie najweselej.
Koń szedł raźno, ja czułam się ociężała. Gdy popołudnie dobiegało półmetka, po 
prostu nie miałam siły jechać dalej. Skierowałam wierzchowca w zarośla - tak, 
żebyśmy nie 
byli widoczni od strony drogi. Luźno spętałam konia, a sama poszłam dalej w głąb 
kępki 
drzew, aż dotarłam do pnia zwalonej osiki porośniętego gładkim, zielonym mchem.
Usiadłam i oparłam głowę na rękach. Bolały mnie wszystkie stawy. Nie z powodu 
przedwczorajszego spotkania ani uciążliwej podróży, lecz ze smutku.
W moim życiu wielkie znaczenie odegrały przymus i diagnoza. Doznane rany 
nauczyły mnie sztuki leczenia. Byłam dla siebie skuteczną lekarką i 
pielęgniarką. Jednak 
zawsze musiałam wyczuć odpowiedni moment wypisu ze swego duchowego „szpitala” - 
na 
tyle wcześnie, by nie przesadzić z kuracją. Nauczyłam się być bezstronną i 
patrzeć na siebie 
obiektywnie, choć drogo mnie kosztowała ta lekcja.
Tak też było z Frankiem. Posiadłam umiejętność balansowania na linie 
grzeczności, 
uprzejmości i szacunku ponad niewidzialną rzeką namiętności. I nie spadłam. A 
Brianna? 
Miłość do dziecka nie może być wolna. Od pierwszych ruchów płodu miłość matki 
wzrasta z 
taką siłą, że kobieta traci głowę i już tego oddania nie cofnie, jak nie sposób 
powstrzymać 
samego porodu. Mimo że miłość jest potęgą, wymaga stałej opieki. Trzeba nad nią 
czuwać. 
Nawet największy ogień wymaga nieustannej kontroli.
Zawsze, zawsze musiałam równoważyć: współczucie z rozumem, miłość z trzeźwym 
osądem, miłosierdzie z bezwzględnością.
Tylko Jamiemu oddałam całą siebie, postawiłam na szali wszystko, co mam. 
Odrzuciłam ostrożność, trzeźwy osąd i rozum. Zrezygnowałam z kariery zawodowej, 
przywilejów i praw. Nie dałam mu nic prócz siebie. Dla niego byłam wyłącznie 
sobą, 
oddałam mu ciało i duszę. Pozwoliłam mu widzieć siebie nagą. Zaufałam mu, że 
zobaczy 
całość mojej osoby - tak, jak już kiedyś mnie widział.
Co jakiś czas bałam się, że już tego nie potrafi... albo nie chce. Ale po raz 
kolejny 
doświadczałam kilku dni niezmąconej radości i nabrałam przekonania, że to, co 
kiedyś było 
prawdziwe, znów takim się stało. Tej miłości nie wyznaczyłam granic. Ofiarowałam 
jej 
absolutną wolność kochania i bycia kochaną.
Pomiędzy palcami czułam gorącą wilgoć łez. Opłakiwałam Jamiego i osobę, którą 
przy nim byłam.
Czy wiesz, powtarzał jego głos w mojej głowie, co to znaczy znów powiedzieć 
„kocham cię” i naprawdę to czuć?
Wiedziałam. Skryłam głowę w dłoniach pod koronami sosen. Już nigdy nie będę tego 
czuć, pomyślałam.
Zatopiona w ponurych rozważaniach nie słyszałam kroków. Do rzeczywistości 
przywołał mnie trzask łamanej gałęzi. Wybiegłam zza zwalonego pnia jak 
wystraszony 
bażant. Serce miałam w gardle, sztylet w dłoni.
- Chryste! - Intruz odskoczył od lśniącego ostrza, najwyraźniej równie 
przestraszony, 
jak ja.
- Co ty, u licha, tutaj robisz? - spytałam. Przycisnęłam rękę do piersi. Serce 
waliło jak 
młotem. Byłam pewna, że zbladłam równie mocno, jak „napastnik”.
- Jezu, ciociu Claire! Gdzie się nauczyłaś tak wyciągać nóż? Śmiertelnie mnie 
przestraszyłaś. - Młody Ian przesunął ręką po czole. Jabłko Adama podskoczyło, 
gdy 
przełykał ślinę.
- Wzajemnie - odparłam. Usiłowałam schować nóż, ale dłonie zbyt mocno mi drżały. 
Kolana miałam jak z waty. Znów opadłam na zwalony pień i położyłam nóż na udzie.
- Chciałabym wiedzieć, co tutaj robisz? - Próbowałam mówić zrównoważonym 
tonem. Nie miałam zielonego pojęcia, co zaniosło chłopaka w tamte strony. 
Potrzebowałam 
chwili wytchnienia, by dojść do siebie.
Młody Ian przygryzł wargę, rozejrzał się dokoła. Przyzwalająco skinęłam głową, 
więc 
nieśmiało przysiadł na pniu obok mnie.
- Wuj Jamie mnie wysłał... - zaczął.
Natychmiast wstałam, wcisnęłam sztylet za pas i ruszyłam przed siebie.
- Zaczekaj, ciociu! Proszę! - Chwycił mnie za ramię, ale mu się wyrwałam.
- Nie chcę niczego słuchać - oświadczyłam, kopiąc liście paproci. - Wracaj do 
domu, 
mały Ianie. Mam dokąd pojechać. - Przynajmniej łudziłam się taką nadzieję.
- Chyba nie mówisz serio! - Nie był w stanie mnie powstrzymać, więc ruszył za 
mną, 
schylając się pod niższymi gałęziami. - Ciociu, on cię potrzebuje. Naprawdę! 
Musisz jechać 
ze mną!
Nie odpowiedziałam. Doszłam do konia i zaczęłam rozwiązywać pęta.
- Ciociu Claire! Proszę, posłuchaj! - Wyłonił się z drugiej strony wierzchowca. 
Stanął 
na palcach, żeby mnie widzieć zza siodła. W tym momencie z wyglądu bardzo 
przypominał 
swego ojca. Jego dobroduszną, swojską twarz wykrzywiał grymas niepokoju.
- Nie - odparłam krótko. Wcisnęłam pęta do worka. Włożyłam stopę do strzemienia 
i z 
majestatycznym świstem spódnic wskoczyłam na siodło. Mój pełen dostojeństwa 
odjazd 
został jednak udaremniony, Ian kurczowo trzymał wodze.
- Puść - zażądałam tonem nie znoszącym sprzeciwu.
- Pod warunkiem, że wysłuchasz, co mam ci do powiedzenia - oznajmił. Spojrzał na 
mnie spode łba. Zaciśnięte usta świadczyły o determinacji. W jasnobrązowych 
oczach lśnił 
żar. Odwzajemniłam gniewne spojrzenie. Nie miałam wyboru. Nie chciałam stratować 
chłopaka, więc musiałam go wysłuchać.
W porządku, i tak nie ulegnę ani małemu Ianowi, ani temu hipokrycie Jamiemu, 
pomyślałam.
- Mów - rozkazałam. Resztkami sił zdobyłam się na cierpliwość.
Wziął głęboki wdech i zerknął na mnie z niepokojem i niedowierzaniem. Gdy się 
upewnił, że naprawdę zamierzam słuchać, pozwolił sobie na wydech. Wypuścił 
powietrze z 
takim impetem, aż brązowe włosy nad brwiami zafalowały. Stanął z założonymi 
rękami.
- Cóż... - Nagle poczuł się niepewnie. - Ja... to znaczy... on...
Cicho westchnęłam zniecierpliwiona.
- Zacznij od początku, ale już daruj sobie ten refren:, ja - on”.
Skinął głową. Lekko przygryzł dolną wargę. Najwyraźniej usiłował się skupić.
- Kiedy wuj wrócił i dowiedział się, że ciocia wyjechała, w domu wybuchło istne 
piekło...
- Domyślam się - wtrąciłam. Z trudem przezwyciężyłam ciekawość. Udałam chłodną 
obojętność.
- Nigdy wcześniej nie widziałem wuja Jamiego w takim stanie. Był wściekły - 
mówił, 
przyglądając mi się uważnie. - Mama też. Mało brakowało, a doszłoby do 
rękoczynów... 
Pokłócili się ze sobą. Ojciec próbował ich uspokoić, ale nie chcieli go słuchać. 
Wuj Jamie 
nazwał mamę wścibską miotłą i długim jęzorem... i... użył jeszcze brzydszych 
słów - dodał z 
rumieńcem na twarzy.
- Nie powinien się wściekać na Jenny - powiedziałam. - Ona tylko próbowała mi 
pomóc... Tak sądzę. - Zrobiło mi się przykro, że przyczyniłam się do rozłamu 
między 
rodzeństwem. Od śmierci matki Jenny całym sercem wspierała Jamiego. Czyżby nie 
było 
końca nieszczęść, które spowodowałam swoim powrotem?
Ku memu zdziwieniu syn Jenny uśmiechnął się.
- Cóż, mama nie pozostała dłużna. Wiesz, ona nie należy do osób, które chętnie 
nadstawiają drugi policzek. Zanim skończyła się awantura, wuj Jamie miał już na 
ciele kilka 
śladów po zębach. - Urwał, żeby przełknąć ślinę. - Bałem się, że to się naprawdę 
źle skończy. 
Mama podniosła na brata łom. Wujek wyrwał pręt z jej rąk i wyrzucił przez 
kuchenne okno. 
Wystraszone kury rozbiegły się po podwórku - dodał z cieniem uśmiechu na ustach.
- Niezbyt mnie interesuje, co się stało z kurami - powiedziałam, obrzucając 
chłopaka 
chłodnym spojrzeniem. - Skracaj bajkę, chcę jechać dalej.
- Cóż... Wtedy wuj Jamie wywrócił regał z książkami... Nie sądzę, że zrobił to 
celowo 
- dodał pośpiesznie. - Myślę, że po prostu był tak zdenerwowany, że nie widział, 
w którą 
stronę idzie. Potem wypadł z domu. Ojciec przez okno zapytał, dokąd wuj idzie. 
„Poszukać 
Claire”, usłyszał w odpowiedzi.
- To dlatego ty tu jesteś, a nie on? - Pochyliłam się nieco do przodu, żeby 
spojrzeć na 
dłonie na lejcach. Gdyby uścisk się rozluźnił, miałabym szansę się wyrwać.
Młody Ian westchnął.
- No, i... jak tylko wuj Jamie wsiadł na konia, ciotka... to znaczy, jego żo... 
- Na 
policzkach małego Iana pojawił się rumieniec zażenowania. - Ciotka Laoghaire 
właśnie 
schodziła po zboczu wzgórza w stronę naszego podwórka.
W tym momencie postanowiłam skończyć z udawaniem obojętności.
- I co?
Dzieciak skrzywił się.
- Znów była straszna awantura, ale niewiele słyszałem. Ciocia... to znaczy 
Laoghaire 
najwyraźniej nie umie skutecznie walczyć, jak mama i wujek Jamie. Po prostu 
płacze i 
lamentuje. Mama mówi, że ona rozczula się nad sobą.
- Mhm... I co z tego? - spytałam.
Laoghaire stoczyła się z góry, chwyciła Jamiego za nogę i pociągnęła go w dół 
wraz z 
sobą. W końcu wylądowała w kałuży przed domem, ściskając Jamiego za kolana, 
jęczała i 
szlochała, jak to miała w zwyczaju.
Jamie nie był w stanie się wyrwać, więc postawił Laoghaire na nogi, przełożył ją 
przez ramię, zaniósł do domu, a potem - nie zważając na zaciekawione spojrzenia 
domowników i sług - wniósł po schodach na górę.
- No tak - powiedziałam i mocno zacisnęłam szczęki. - Więc ciebie wysłał w 
pogoń, 
dlatego, że sam był zbyt zajęty swoją... żoną? Wieprz! Co za bezczelność! Myśli, 
że po prostu 
może po mnie posłać jak po służącą, bo jemu samemu się nie chce. Cholerny, 
arogancki, 
zarozumiały, pyszałkowaty... Szkot! - Tylko taki epitet na poczekaniu przyszedł 
mi do głowy. 
Byłam zbyt przejęta wizją Jamiego, niosącego Laoghaire po schodach na górę, żeby 
precyzyjnie dobierać słowa. Kostki palców aż mi zbielały, tak kurczowo ściskałam 
krawędź 
siodła. Porzuciłam skrupuły i pochyliłam się, żeby wyrwać chłopcu wodze.
- Puść!
- Ale ciociu Claire! To nie tak, jak ciocia myśli!
- A jak? - Zdesperowany ton głosu małego Iana mnie zastanowił. Spojrzałam na 
chłopca. W pociągłej, szczupłej twarzy było widać napięcie, jakby za wszelką 
cenę chciał, 
żebym coś zrozumiała.
- To dlaczego cię wysłał?
Wziął głęboki wdech i jeszcze mocniej ścisnął wodze.
- Ona do niego strzeliła. Wysłał mnie po ciocię, bo umiera.
- Jeśli mnie oszukujesz, Ianie Murrayu - powtórzyłam po raz setny - będziesz 
tego 
żałować do końca życia.
Musiałam krzyczeć, żeby mnie słyszał. Świszczący wiatr ciągle się wzmagał, 
unosząc 
pasemka moich włosów i ściśle owijając warstwy sukni wokół nóg. Pogoda była 
dramatycznie odpowiednia do sytuacji: olbrzymie czarne chmury zamykały przełęcze 
górskie. 
Burzyły się nad turniami jak piana na morzu. Z daleka rozległ się odgłos 
grzmotu, jak 
uderzenie fal o odległy, piaszczysty brzeg.
Ledwie chwytając dech w piersi, idąc pod wiatr, Ian tylko potrząsał schyloną 
głową. 
Prowadził oba konie przez zdradliwie błotnisty teren, tuż przy brzegu malutkiego 
jeziora. 
Instynktownie zerknęłam na nadgarstek, lecz nie znalazłam tam swojego roleksa.
Trudno było zgadnąć położenie słońca. Nadchodząca burza zasnuła połowę 
zachodniego nieba, lecz górna krawędź czarnych chmur lśniła jaskrawą bielą, 
niemal złotem. 
Straciłam umiejętność określania czasu na podstawie obserwacji słońca i nieba, 
ale nie 
sądziłam, by minęła już czwarta po południu.
Do Lallybroch zostało jeszcze kilka godzin drogi. Nie przypuszczałam, byśmy 
zdołali 
tam dotrzeć przed zmrokiem.
Niechętnie wlokłam się w stronę Craigh na Dun, więc dotarcie do małego lasku, 
gdzie 
znalazł mnie mały Ian, zajęło mi prawie dwa dni. Chłopak powiedział, że szukał 
mnie tylko 
dzień. Mniej więcej wiedział, w którą stronę zmierzałam. Sam podkuwał konia, na 
którym 
jechałam, więc rozpoznanie śladów na błotnistych odcinkach rzadziej porośniętych 
wrzosowisk nie sprawiło mu trudności.
Dwa dni od mojego wyjazdu i jeden - lub więcej - w drodze powrotnej, czyli Jamie 
został postrzelony trzy dni temu, liczyłam w myślach.
Udało mi się dowiedzieć od małego Iana kilku istotnych szczegółów. Jego misja 
została spełniona. Jedyną rzeczą, której pragnął, był jak najszybszy powrót do 
domu. Nie 
chciał dłużej rozmawiać. Mówił, że Jamie został postrzelony w lewe ramię. To nie 
była zła 
wiadomość. Ale kula przeszła dalej, do boku. To już brzmiało o wiele mniej 
optymistycznie. 
Pytany o ewentualne objawy szoku i poziom gorączki, Ian po prostu wzruszał 
ramionami.
Możliwe więc, że Jamie naprawdę umierał. Wiedział, że w takim przypadku wrócę. 
Chwilami zastanawiałam się, czy przypadkiem sam się nie postrzelił, żeby mnie 
zmusić do 
powrotu. Nasza ostatnia rozmowa pozwalała mu wątpić w skuteczność prób 
zatrzymania 
mnie w Lallybroch siłą.
Zaczynało padać. Pojedyncze, miękkie krople zatrzymywały się na moich włosach i 
rzęsach, zamazując mi widok. Gdy minęliśmy błotnisty odcinek, mały Ian znów 
wsiadł na 
konia. Jechaliśmy w górę, do ostatniej przełęczy, która wiodła do Lallybroch.
Jamie był wystarczająco przebiegły, by obmyśleć taki podstępny plan, i na tyle 
odważny, by go wykonać. Z drugiej strony nigdy nie sądziłam, że potrafi być 
lekkomyślny. 
Już nieraz podejmował wielkie ryzyko, ale nigdy nie robił tego bez oszacowania 
kosztów i 
gotowości zapłaty. Czyżby uważał, że sprowadzenie mnie z powrotem do Lallybroch 
było 
warte prawdziwej śmierci? To wydawało się mało logiczne, a Jamie Fraser zawsze 
myślał 
bardzo logicznie.
Nasunęłam głębiej kaptur płaszcza, by osłonić twarz przed nasilającą się ulewą. 
Ramiona i uda Iana pociemniały od deszczu, a z ronda kapelusza kapały krople. 
Mimo to 
chłopak siedział prosto w siodle, ze stoicką nonszalancją rdzennego Szkota 
ignorując pogodę.
Dobrze. Załóżmy, że Jamie nie postrzelił się sam, analizowałam w duchu. Czy w 
ogóle został postrzelony? Może wymyślił tę historyjkę i wysłał siostrzeńca, by 
mi ją 
opowiedział. Jednak po chwili doszłam do wniosku, że to mało prawdopodobne, by 
mały Ian 
mógł przekazać nieprawdziwą wiadomość w tak przekonujący sposób.
Wzruszyłam ramionami. Chłodna struga z przodu płaszcza przeniknęła pod ubranie. 
Nie mogłam już się doczekać końca drogi, ale zdobyłam się na cierpliwość. Lata 
praktyki 
medycznej nauczyły mnie nie przewidywać. W każdym przypadku wynik mógł być różny 
i 
taka też musiała być moja reakcja na poszczególne sytuacje. Niestety, emocje 
było o wiele 
trudniej podporządkować tej zasadzie niż praktykę zawodową.
Za każdym razem, kiedy wyjeżdżałam z Lallybroch, myślałam, że nigdy tam nie 
wrócę. I znów nie dotrzymałam danego sobie słowa. Po raz drugi opuściłam Jamiego 
ze 
świadomością, że już go nie zobaczę. I o to znowu wracałam, jak byle jaki 
gołąbek zawsze 
przylatujący do swego gołębnika.
- Powiem ci coś, Jamie Fraserze - mruknęłam pod nosem. - Jeśli dotrę do ciebie i 
zobaczę, że nie stoisz u Piotrowych bram, to cię tam natychmiast poślę! 
36
Czarownica działa
Gdy przemoczeni do suchej nitki w końcu dotarliśmy do dworku, było już dawno 
zmroku. W domu panowała cisza i było - pomijając dwa słabo oświetlone okna - 
zupełnie 
ciemno. Jeden z psów zaszczekał, ale mały Ian uciszył zwierzaka. Po krótkim 
obwąchaniu 
mojego strzemienia czarno-biały kształt zniknął w ciemnościach podwórza.
Psie ostrzeżenie wystarczyło, by kogoś zbudzić. Gdy mały Ian prowadził mnie do 
holu, otworzyły się drzwi salonu. Zobaczyłam Jenny. Miała zmartwioną minę.
Na widok syna natychmiast wyskoczyła na korytarz, a wyraz jej twarzy całkowicie 
się 
zmienił. Jednak radosną ulgę szybko zastąpił słuszny gniew na niesforne dziecko.
- Ianie, ty urwisie! - krzyknęła. - Gdzie ty się włóczyłeś do tej pory? Ojciec i 
ja 
umieraliśmy ze strachu! - Przerwała na dłuższą chwilę, by z niepokojem w oczach 
obejrzeć 
go od stóp do głów. - Wszystko w porządku?
Pokiwał głową.
- Wiesz co, chłopcze? Zasłużyłeś na tęgie Ianie! A swoją drogą, gdzie byłeś tyle 
czasu?
Wychudzony, kościsty, ociekający deszczem podrostek wyglądał jak przemoczony 
strach na wróble, ale i tak był wystarczająco duży, by mnie zasłonić przed 
wzrokiem matki. 
Nie odpowiedział na strofowanie, tylko dziwacznie wzruszył ramionami i odstąpił 
na bok. 
Jenny spojrzała na mnie oszołomionym wzrokiem.
Jeśli moje wcześniejsze zmartwychwstanie zaskoczyło kobietę, to tym razem moje 
ponowne zjawienie się ścięło ją z nóg. Ciemnoniebieskie oczy, zwykle jak u brata 
przymrużone, otwarły się szeroko. Przez dłuższy czas przyglądała mi się uważnie 
bez słowa, 
potem znów skupiła spojrzenie na synu.
- Chyba jesteś podrzutkiem, chłopcze - powiedziała prawie zwyczajnym tonem. - 
Kto 
to wie, czyim synem jesteś, bo na pewno nie moim.
Mały Ian bardzo się zarumienił i opuścił wzrok. Zewnętrzną częścią dłoni 
odrzucił z 
oczu kosmyk przemoczonych, rozczochranych włosów.
- Ja tylko... cóż... - zaczął ze wzrokiem utkwionym we własne buty. - Ja po 
prostu nie 
mogłem...
- Dosyć! To i tak w tej chwili nie ma większego znaczenia! - przerwała mu matka. 
- 
Na górę! Rano ojciec z tobą porozmawia.
Ian spojrzał bezradnie na drzwi salonu, potem na mnie. Jeszcze raz wzruszył 
ramionami, zerknął na przemoczony kapelusz, jak gdyby się zastanawiał, w jaki 
sposób 
nakrycie głowy znalazło się w jego rękach i odszedł, powłócząc nogami.
Jenny stała nieruchomo, dopóki obite drzwi nie zamknęły się z trzaskiem za małym 
Ianem. Zmarszczki zdradzały napięcie, a cienie pod oczami świadczyły o 
nieprzespanej nocy. 
Mimo iż była solidnie zbudowana i wyprostowana, tym razem wyglądała ponad swój 
wiek.
- Więc wróciłaś - stwierdziła obojętnym tonem.
Nie było sensu odpowiadać na to, co jest oczywiste, więc tylko pokiwałam głową. 
Cały dom tonął w ciszy. Było tam mnóstwo cieni. Trzy świece, które stały w 
lichtarzu na 
stole, dawały niewiele światła.
- Nieważne - szepnęłam, by nie zakłócić nocnej ciszy. W końcu tylko jedna rzecz 
była 
naprawdę istotna. - Gdzie Jamie?
Po chwili wahania Jenny skinęła głową na znak akceptacji mojej osoby.
- Tam - wskazała ręką drzwi salonu.
Podeszłam kilka kroków, ale zatrzymałam się. Chciałam wiedzieć coś jeszcze.
- Gdzie Laoghaire? - spytałam.
- Wyjechała - odparła Jenny. W świetle świec jej oczy były bez wyrazu, 
nieprzeniknione.
W odpowiedzi pokiwałam głową i weszłam do salonu. Delikatnym, lecz stanowczym 
ruchem zamknęłam za sobą drzwi.
Trudno byłoby choremu wytrzymać przez dłuższy czas na sofie, więc Jamie leżał na 
łóżku polowym, ustawionym przed rozpalonym kominkiem. Nie wiedziałam, czy śpi, 
czy jest 
nieprzytomny. Na tle rozżarzonych węgli jego profil był ciemny, a rysy wydawały 
się bardzo 
ostre.
Bez względu na to, w jakim znajdował się stanie, żył. Przynajmniej na razie. Gdy 
moje oczy nieco przyzwyczaiły się do przyćmionego światła, którego jedynym 
źródłem był 
kominek, zobaczyłam, że klatka piersiowa powoli unosi się i opada pod koszulą 
nocną i 
kocem. Na małym stoliku przy łóżku stała karafka z wodą i butelka brandy. Przez 
oparcie 
obitego tkaniną krzesła był przewieszony szal Jenny. Pewnie czuwała przy bracie.
Wszystko wskazywało na to, że nie ma powodu się spieszyć. Rozwiązałam wstążki 
przy kołnierzu płaszcza i odłożyłam ociekające wodą okrycie. Okryłam się szalem 
Jenny. 
Miałam lodowate ręce, więc włożyłam je pod pachy. Nie chciałam dotykać Jamiego 
zimnymi 
palcami.
Gdy wreszcie odważyłam się położyć „rozmrożoną” dłoń na jego czole, natychmiast 
ją cofnęłam. Był gorący jak pistolet, z którego właśnie oddano strzał. Pod 
wpływem dotyku 
drgnął i jęknął. Miał wysoką gorączkę. Przez chwilę stałam i przyglądałam mu 
się. Ostrożnie 
przybliżyłam się do krawędzi łóżka i usiadłam na krześle Jenny. Nie 
przypuszczałam, żeby 
przy takiej temperaturze mógł długo spać. Przedwczesne obudzenie, tylko po to, 
by go 
zbadać, zdawało się okrucieństwem.
Krople wody z płaszcza kapały na podłogę w powolnym, arytmicznym tempie. 
Przypomniał mi się smutny, stary przesąd Szkotów, dotyczący „kropli śmierci”. 
Jak głosi 
opowieść, tuż przed nadejściem zgonu niektórzy domownicy słyszą brzmienie 
kapiących 
kropel.
Mimo iż pozbyłam się deszczowego chłodu, wciąż nie opuszczał mnie niepokój. Z 
oczywistych powodów. Nie tak dawno temu czuwałam przy innym łóżku ciemną nocą i 
rozmyślałam nad śmiercią i utratą męża. Teraz znów, mimo woli, kontynuowałam ten 
wątek.
Honor nakazał Frankowi podjąć decyzję o zatrzymaniu mnie, jako swojej żony, i 
wychowaniu Brianny, jakby była jego dzieckiem. Honor oraz niechęć do uchylania 
się przed 
zobowiązaniami, które dobrowolnie sobie przypisał. Cóż, oto przede mną leżał 
kolejny 
człowiek honoru.
Laoghaire z córkami, Jenny i jej rodzina, szkoccy więźniowie, przemytnicy, pan 
Willoughby i Geordie, Fergus oraz dzierżawcy - ile jeszcze innych zobowiązań 
przyjął Jamie 
na swoje barki w czasie naszego rozstania?
Od jednego z moich własnych obowiązków uwolniła mnie śmierć Franka. Od innego 
Brianna. Personel szpitala, w swej wielkiej mądrości, przerwał jedyną wiążącą z 
tamtą 
rzeczywistością nić, która mi jeszcze pozostała. Dzięki pomocy Joego 
Abernathy’ego miałam 
czas na to, żeby wyswobodzić się z pomniejszych zobowiązań, przekazać je innym, 
udzielić 
pełnomocnictw, podjąć odpowiednie decyzje i zamknąć wszystkie sprawy.
Natomiast Jamie ani nie został uprzedzony o tym, że wrócę do jego życia, ani nie 
miał 
żadnego wpływu na ten fakt. Zabrakło mu czasu na podjęcie decyzji i rozwiązanie 
konfliktów. Ale nie zrzekł się swych zobowiązań, nawet w imię miłości.
Tak, oszukiwał mnie. Nie zaufał mi. Nie wierzył, że mogę zaakceptować jego 
zobowiązania i albo zostać przy nim, albo - jeśli okoliczności by ode mnie tego 
wymagały - 
odejść. Bał się. Ja też. Bałam się, że mnie nie wybierze, że przegram z jego 
obecną żoną i 
rodziną. Więc uciekłam.
Kogo próbujesz nabierać, Claire?, usłyszałam ironiczny, lecz czuły głos Joego 
Abenathy’ego. Tak, miałam ogromną nadzieję, że Jamie wyruszy za mną w pościg.
To prawda. Zranione serce i duma popędzały mnie naprzód, ale w chwili, kiedy 
mały 
Ian powiedział: „On umiera”, przestały one mieć dla mnie znaczenie.
Małżeństwo z Jamiem było jak przekręcanie wielkiego klucza. Każdy najmniejszy 
obrót uruchamiał skomplikowany mechanizm mojego wewnętrznego zamka. Bree również 
była w stanie przekręcić ten klucz i przybliżyć się do otwarcia drzwi mojej 
duszy. Ale 
ostateczny obrót nie został jeszcze dokonany - dopóki nie weszłam do drukarni w 
Edynburgu. 
Ostatni, decydujący trzask i zamek ustąpił. Drzwi były uchylone, a przez 
szczelinę można 
było dojrzeć światło nowej, nieznanej przyszłości. Jednak sama nie mogłam w 
sobie znaleźć 
takiej siły, żeby otworzyć drzwi na oścież.
Patrzyłam na ruchy piersi Jamiego. Światło tańczyło z cieniem na wyrazistych, 
czystych rysach twarzy. Wiedziałam, że tak naprawdę nic innego między nami się 
nie liczy, 
prócz faktu, że oboje wciąż żyjemy. Oto jestem. Znowu. I bez względu na to, ile 
przyjdzie 
jemu lub mnie za to zapłacić, zostanę.
Zanim przemówił, nie zdawałam sobie sprawy z tego, że się przebudził.
- A więc wróciłaś - powiedział cicho. - Wiedziałem, że przyjedziesz.
Otworzyłam usta, żeby odpowiedzieć, ale on nie przestawał mówić. Rozszerzone w 
ciemności źrenice były utkwione w mojej twarzy.
- Najdroższa - wyszeptał. - Boże, jak ślicznie wyglądasz. Wielkie oczy, całe ze 
złota, i 
włosy tak miękkie wokół twarzy. - Przesunął językiem po spierzchniętych wargach. 
- Byłem 
pewien, że mi wybaczysz, Angielko, kiedy tylko się dowiesz...
Kiedy tylko się dowiem? Uniosłam brwi ze zdziwieniem, ale nic nie powiedziałam. 
Słuchałam dalej.
- Tak się bałem, że cię znów stracę, mo chridhe - mruknął. - Tak się bałem. 
Kochałem 
tylko ciebie, moja Angielko, od pierwszego wejrzenia. Ale nie umiałem... Nie 
mogłem 
znieść... - Jego głos stopniowo zmienił się w niezrozumiały pomruk, powieki znów 
opadły. 
Ciemne rzęsy mocno kontrastowały z bielą twarzy.
Siedziałam nieruchomo. Zastanawiałam się, co zrobić. Jamie nagle znów otworzył 
oczy, senne i zamroczone gorączką.
- To już nie potrwa długo, Angielko - powiedział, jak gdyby chciał mnie 
uspokoić. 
Lekko wykrzywił kącik ust, usiłując się uśmiechnąć. - Nie długo. Tak bardzo 
pragnę cię 
dotknąć.
- Och, Jamie. - Poruszona czułymi słowami położyłam rękę na rozpalonym policzku.
Pod wpływem szoku oczy Jamiego szeroko otworzyły się, a ciało drgnęło, 
wyzwalając 
mrożący krew w żyłach krzyk bólu. Widocznie to poruszenie się podrażniło ranę.
- O, Jezu Chryste! Wszechmogący Panie! - wykrztusił prawie bez tchu, ściskając 
swoje lewe ramię. - Naprawdę tu jesteś! Niech mnie kule biją! Chryste!
- Nic ci nie jest? - spytałam mało logicznie. Usłyszałam zaskoczone okrzyki z 
góry, 
tłumione przez grube deski sufitu. Mieszkańcy dworku wstawali z łóżka jeden po 
drugim, by 
sprawdzić, co się dzieje.
Zza drzwi salonu wyjrzała Jenny z oczami jeszcze bardziej okrągłymi niż zwykle. 
Jamie zobaczył siostrę i - o dziwo - starczyło mu tchu, by krzyknąć: „Wynoś 
się!”. Z 
agonalnym jękiem zgiął się w pół.
- Jeezzzu... - syknął przez zęby. - Na Boga, co ty tutaj robisz, Angielko?
- Dziwne pytanie - odparłam. - Przecież po mnie posłałeś. I skąd ta wątpliwość, 
czy 
jestem tu naprawdę?
Rozluźnił szczękę. Próbował puścić ramię z uścisku, ale najwyraźniej ból jeszcze 
się 
nasilił, bo natychmiast znów je chwycił drugą dłonią. Przekleństwa mieszał z 
imionami 
rozmaitych świętych i różnymi określeniami organów rozrodczych.
- Na litość boską! Leż spokojnie! - rozkazałam. Chwyciłam go za ramiona i z 
powrotem położyłam na poduszkę. Zaniepokoił mnie fakt, że jego kości czułam tuż 
pod 
rozpaloną skórą.
- Zanim mnie dotknęłaś, myślałem, że tylko majaczę w gorączce - wyjaśnił, 
chwytając 
oddech jak wyjęta z wody ryba. - Skąd, u licha, się tu wzięłaś? Na śmierć mnie 
przestraszyłaś. 
- Skrzywił się z bólu. - Matulu, mam wrażenie, że ręka za chwilę odpadnie od 
barku... 
Odpieprz się! - krzyknął, gdy stanowczym ruchem zdjęłam palce jego prawej ręki z 
lewego 
ramienia.
- Czyżbyś nie posłał małego Iana, żeby mnie poinformować, że umierasz? - 
spytałam, 
niewzruszenie podwijając rękaw koszuli nocnej. Ramię było owinięte grubą warstwą 
bandaża 
aż do łokcia. Usiłowałam znaleźć koniec płóciennego pasa.
- Ja? Nie. Ojej, to boli!
- Zaraz będzie cię bolało jeszcze bardziej, jeśli mi się narazisz - ostrzegłam, 
starannie 
odwijając bandaż. - Chcesz powiedzieć, że ten bachor sam wpadł na pomysł, żeby 
mnie 
odszukać? To nie ty chciałeś, żebym wróciła?
- Żebyś wróciła? Po co? Żeby z litością popatrzeć na tonącego w rynsztoku psa? 
Do 
cholery! Nie! Zabroniłem temu gówniarzowi jechać za tobą! - Obrzucił mnie 
wściekłym 
spojrzeniem.
- Jestem lekarzem, nie weterynarzem - wyjaśniłam. - A jeśli nie chciałeś, żebym 
wróciła, to co znaczyły te wszystkie słowa, które wypowiedziałeś, zanim sobie 
uświadomiłeś, 
że jestem tu naprawdę? Hm? Gryź koc albo co, bo koniec bandaża jest przyklejony 
do rany, a 
zamierzam go oderwać.
Przygryzł wargę i nawet nie krzyknął, tylko gwałtownie wciągnął powietrze przez 
nos. 
W świetle rozpalonego kominka trudno było określić prawdziwy kolor jego twarzy, 
ale oczy 
na chwilę się zamknęły, a na czole zalśniły kropelki potu.
Odwróciłam się, żeby w szufladzie biurka Jenny poszukać zapasowych świec. 
Potrzebowałam więcej światła.
- Przypuszczam, że mały Ian powiedział, że umierasz, bo uznał to za jedyny 
sposób 
ściągnięcia mnie z powrotem do Lallybroch. - Znalazłam świece. Porządne, z 
pszczelego 
wosku z pasieki Lallybroch.
- Wierz albo nie, umieram. - Zza pleców usłyszałam rzeczowy, ale słaby głos.
Obróciłam się w stronę Jamiego trochę zaskoczona. Najwyraźniej ból nieco zelżał, 
bo 
oczy, choć szkliste od gorączki, patrzyły spokojniej. Jednak oddech wciąż był 
nierówny. Nie 
odpowiedziałam od razu, tylko zapaliłam świece i ustawiłam je w dużym 
świeczniku, który 
jak zwykle zdobił kredens. Płomienie pięciu dodatkowych świec tak rozjaśniły 
pokój, jakby 
przygotowano go na przyjęcie. Nieśmiało pochyliłam się nad łóżkiem.
- No, popatrzymy, co my tu mamy.
Sama rana była ciemną, postrzępioną dziurą, po brzegach zaschniętą i 
niebieskawą. 
Przycisnęłam palcem skórę po jednej stronie. Była czerwona i wyglądała na 
zaognioną. 
Nagromadziło się tam sporo ropy. Jamie wiercił się niespokojnie, gdy delikatnie, 
ale 
stanowczo przesuwałam opuszkami palców po mięśniu.
- Mój chłopcze, masz zaczątki niezłej infekcji - stwierdziłam. - Mały Ian mówił, 
że 
kula weszła do boku. Drugi strzał, czy przejście przez ramię?
- Przeszła na wylot. Jenny wyciągnęła kulę z mojego boku. Nie było aż tak źle. 
Około 
dwóch centymetrów w głąb ciała. - Robił przerwę prawie po każdym słowie, raz po 
raz 
bezwiednie zaciskając wargi.
- Pozwól mi zobaczyć to miejsce, w którym utkwiła kula.
Bardzo wolno odsunął rękę od klatki piersiowej. Wiedziałam, że nawet najmniejszy 
ruch przynosi duży ból. Rana, przez którą wyszedł pocisk, znajdowała się tuż nad 
łokciem, po 
wewnętrznej stronie ramienia, ale nie bezpośrednio naprzeciwko miejsca wlotu 
kuli. W czasie 
przejścia musiała skręcić w bok.
- Uderzyła w kość - oznajmiłam. Nawet nie usiłowałam sobie wyobrażać, co w tym 
momencie czuł Jamie. - Nie wiesz, czy kość jest złamana? Nie chcę cię opukiwać 
więcej niż 
to konieczne.
- Dzięki za miłosierdzie - powiedział, próbując się uśmiechnąć. Jednak drżące i 
wyczerpane mięśnie twarzy odmówiły posłuszeństwa. - Nie, nie sądzę, żeby była 
złamana - 
odparł. - Już kiedyś złamałem rękę i obojczyk. Ale to inne odczucie, choć też 
boli.
- O na pewno. - Przesunęłam ręką po opuchłym bicepsie. - Jaki jest zasięg bólu?
Zerknął na swoje ramię prawie tak, jakby sprawdzał, czy jest dokładnie wymyte.
- Mam wrażenie, że w mojej ręce tkwi gorący pogrzebacz. Ale teraz już boli mnie 
nie 
tylko ramię. Cały bok mi sztywnieje i szarpie z bólu. - Przełknął ślinę i znów 
oblizał wargi. - 
Daj mi brandy na ząb - poprosił. - Nawet bicie serca jest bolesne - dodał.
Bez komentarza nalałam do szklanki wodę z karafki. Uniósł jedną brew, ale 
łapczywie 
pił. Potem jego głowa znów bezwładnie opadła na poduszkę. Przez chwilę głęboko 
oddychał 
z zamkniętymi oczami. Otworzył je i od razu zwrócił w moją stronę.
- Dwa razy w życiu miałem gorączkę, która o mało mnie nie zabiła - powiedział. - 
Do 
trzech razy sztuka. Nie posłałem po ciebie, ale... cieszę się, że tu jesteś. - 
Na moment 
wstrzymał oddech. - Chciałbym cię przeprosić. I odpowiednio się z tobą pożegnać. 
Nie 
ośmielam się prosić, żebyś została do końca, ale... Czy mogłabyś tu być jeszcze 
przez chwilę?
Przycisnął wyprostowaną prawą rękę do materaca, powstrzymując drżenie ciała. 
Widziałam, jak usilnie próbuje wyprzeć błagalny ton ze swojego głosu. Chciał, by 
to, co 
mówi, brzmiało jak zwyczajna prośba, którą można odrzucić.
Usiadłam na łóżku ostrożnie, aby nie poruszyć Jamiego. Na jednej stronie twarzy 
obolałego Szkota tańczyło światło z kominka. Kilkudniowy zarost połyskiwał 
czerwienią i 
złotem. Raz po raz zalśniła srebrna iskierka. Gdy nasze spojrzenia się spotkały, 
nawet nie 
mrugnął. Miałam nadzieją, że na mojej twarzy nie widać aż tak bardzo tęsknoty, 
jaka 
malowała się w jego spojrzeniu.
Wyciągnęłam rękę i delikatnie pogładziłam Jamiego po policzku.
- Jeszcze trochę tu pobędę - powiedziałam. - Ale ty nie umrzesz.
Uniósł brew.
- Kiedyś wyciągnęłaś mnie ze strasznej gorączki. Nadal myślę, że użyłaś do tego 
czarów. Potem Jenny zdołała wyleczyć mnie z następnej. I dokonała tego wyłącznie 
siłą 
zwykłego uporu. Podejrzewam, że wam obu mogłoby się znów udać, ale wcale nie 
jestem 
pewien, czy chcę jeszcze raz przejść przez to piekło. Chyba już raczej wolę 
umrzeć, o ile 
tobie nie robi to większej różnicy.
- Niewdzięcznik - wycedziłam. - Tchórz. - Rozdarta pomiędzy krańcowym 
rozdrażnieniem i czułością, pogłaskałam go po głowie i wstałam, żeby przeszukać 
głęboką 
kieszeń swojej spódnicy. Była tam jedna rzecz, którą zawsze nosiłam przy sobie. 
Bałam się, 
żeby jej nie zgubić w czasie podróży.
Postawiłam małe, płaskie pudełko na stole i otworzyłam wieczko.
- Tym razem również nie pozwolę ci umrzeć - poinformowałam.- Chociaż na to nie 
zasługujesz. - Delikatnie wyjęłam zwitek szarej flaneli i z cichym brzękiem 
położyłam go na 
stole. Gdy rozwinęłam materiał i zabłysł rząd strzykawek, zaczęłam szperać w 
pudełku w 
poszukiwaniu buteleczki z tabletkami penicyliny.
- A cóż to, u licha, jest? - spytał Jamie, z zainteresowaniem zerkając na 
strzykawki. - 
Wyglądają na bardzo ostre.
Nie odpowiedziałam, pochłonięta rozpuszczaniem tabletek penicyliny w fiolce 
sterylizowanej wody. Wybrałam odpowiednią strzykawkę, przymocowałam do niej 
igłę, którą 
wepchnęłam do butelki przez gumowe wieczko. Trzymając strzykawkę pod światło, 
powoli 
ciągnęłam tłok. Patrzyłam jak gęsta biała ciecz napełnia szklaną rurkę, i 
sprawdzałam, czy są 
bąbelki. Wyciągnęłam igłę i przycisnęłam tłok, aż wysączyła się kropelka i 
spłynęła po 
ostrym szpikulcu.
- Przewróć się na zdrowy bok - rozkazałam. - I podciągnij koszulę.
Podejrzliwie spojrzał na strzykawkę. Niechętnie spełnił nakaz. Z zadowoleniem 
oglądałam ciało w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca do wkłucia igły.
- Twój tyłek ani trochę się nie zmienił przez dwadzieścia lat - zauważyłam, 
podziwiając umięśnione wypukłości.
- Twój też - odwzajemnił komplement. - Ale nie nalegam, żebyś go pokazała. 
Cierpisz 
na nagły przypływ pożądania?
- Nie w tej chwili - powiedziałam spokojnym tonem. Natarłam skrawek skóry 
gałgankiem nasączonym brandy.
- To świetny trunek - zauważył, zerkając do tyłu przez ramię. - Ale wolałbym go 
zastosować w zupełnie inny sposób.
- Jest to również najlepsze dostępne źródło alkoholu. A teraz leż spokojnie i 
rozluźnij 
się. - Zręcznie wkłułam igłę i delikatnie przycisnęłam tłoczek strzykawki.
- Uuaa! - Z obrażoną miną potarł pośladek.
- Za chwilkę przestanie szczypać. - Nalałam do szklanki troszeczkę brandy. - 
Teraz 
możesz się napić. Ale tylko odrobinkę!
Bez komentarza opróżnił szklankę, patrząc, jak zawijam komplet strzykawek.
- Myślałem, że jeśli chcesz kogoś zaczarować, to wkłuwasz szpilki w lalkę, która 
symbolizuje tę osobę. Okazuje się, że je wbijasz bezpośrednio w ludzkie ciało.
- To nie szpilka, tylko strzykawka.
- Nieważne. Tak cholernie bolało, jakbyś mi wbijała gwóźdź od końskiej podkowy. 
Czy mogłabyś zdradzić mi tajemnicę, jakim cudem wbicie igły w tyłek ma uzdrowić 
ramię?
Wzięłam głęboki wdech.
- Cóż... Pamiętasz, jak ci kiedyś mówiłam o zarazkach?
Wyraz twarzy sugerował, że Jamie nic nie rozumie.
- To takie małe bestie, niewidzialne gołym okiem - wyjaśniłam. - Mogą wniknąć do 
ciała przez zepsute jedzenie, brudną wodę albo przez otwarte rany. Kiedy już 
przedostaną się 
do wewnątrz, mogą wywołać chorobę.
Z zainteresowaniem przyglądał się swojej ranie.
- W moim ramieniu są zarazki?
- Zdecydowanie tak. - Stukałam palcami w małe, płaskie pudełko. - Ale lekarstwo, 
które właśnie ci wstrzyknęłam, zabija zarazki. Przez całą dobę, co cztery 
godziny będziesz 
dostawać kolejny zastrzyk. Zobaczymy, jakie będą rezultaty.
Zamilkłam na chwilę. Jamie wpatrywał się we mnie, kręcąc głową.
- Rozumiesz? - spytałam.
- Tak. Powinienem pozwolić, żeby dwadzieścia lat temu spalili cię na stosie.
37
Co znaczy imię?
Usiadłam i czuwałam przy Jamiem, dopóki znów nie zasnął. Trzymałam go za rękę aż 
do chwili, gdy jego uścisk rozluźnił się, a duża dłoń swobodnie opadła.
Przez całą noc ślęczałam przy posłaniu, od czasu do czasu drzemiąc i budząc się 
dzięki wewnętrznemu budzikowi lekarza, nastawionemu zgodnie z rytmem zmian 
szpitalnych. Po kolejnych dwóch dawkach penicyliny gorączka zauważalnie się 
zmniejszyła. 
Ciało wciąż wydawało się gorące w dotyku, ale nie było aż tak rozpalone, jak 
wcześniej. Poza 
tym Jamie odpoczywał spokojniej. Po ostatnim zastrzyku prawie natychmiast 
zasnął. Tylko 
trochę pomarudził i jęknął, gdy zabolała go ręka.
- Przeklęte osiemnastowieczne zarazki nie mają szans w walce z penicyliną - 
powiedziałam do śpiącego Szkota. - W żaden sposób nie mogą się jej oprzeć. Nawet 
gdybyś 
miał syfilis, zaraz bym sobie z tym poradziła.
A co potem? Zastanawiałam się, idąc chwiejnym krokiem w kierunku kuchni, żeby 
zrobić sobie gorącą herbatę i coś do jedzenia. Nieznajoma kobieta - 
prawdopodobnie 
kucharka albo pokojówka - rozpalała piec z cegieł, chcąc wstawić do niego 
bochenki chleba, 
które wyrosły na stole kuchennym. Odniosłam wrażenie, że nie zdziwiła jej moja 
obecność. 
Ścierką wyczyściła dla mnie miejsce do siedzenia i przyniosła mi herbatę oraz 
świeże 
naleśniki. Zanim wróciła do zajęć, nie powiedziała nic prócz: „Dzień dobry 
pani”.
Najwyraźniej Jenny poinformowała służących o mojej obecności. Czy to oznaczało, 
że sama ją zaakceptowała? Wątpiłam. Wszystko wskazywało na to, że chce, żebym 
wyjechała, i że nie jest zbyt zadowolona z mojego powrotu. Gdybym została, 
byłoby 
oczywiste, że oczekuję pewnych wyjaśnień dotyczących Laoghaire zarówno ze strony 
Jenny, 
jak i Jamiego. A ja naprawdę zamierzałam zostać.
- Dziękuję - powiedziałam grzecznie do kucharki. Zabrałam ze sobą filiżankę 
parującej herbaty i wróciłam do sypialni.
Rano domownicy przechodzili obok drzwi i od czasu do czasu przystawali, żeby 
niepostrzeżenie zajrzeć do salonu. Jednak za każdym razem, gdy obracałam głowę, 
szli dalej. 
W końcu tuż przed południem Jamie zaczął się budzić. Wiercił się, wzdychał i 
jęczał, gdy 
ruchy ciała powodowały ból ramienia. Potem znów się uspokoił.
Dałam mu kilka chwil, żeby mógł sobie uświadomić, że jestem przy nim. Leżał z 
zamkniętymi oczami, ale jego ciało było lekko napięte, a nie rozluźnione jak w 
czasie snu. 
Przez całą noc obserwowałam, jak śpi, i potrafiłam już zauważyć różnicę.
- W porządku - powiedziałam. Usadowiłam się wygodnie na krześle. W tej pozycji 
byłam poza zasięgiem dotyku Jamiego.
Spoza długich, kasztanowych rzęs wyłoniły się małe, niebieskie szparki. Ale 
natychmiast znów zniknęły.
- Mmm? - mruknął, udając, że bardzo powoli się budzi. Zatrzepotał rzęsami.
- Nie bujaj - rzuciłam szorstko. - Dobrze wiem, że już nie śpisz. Otwórz oczy i 
opowiedz mi o Laoghaire.
Niebieskie oczy otwarły się i spojrzały na mnie z wyrzutem.
- Nie boisz się, że będę miał nawrót choroby? - dopytywał. - Zawsze mi mówiono, 
że 
choremu powinno się dać wytchnienie od kłopotliwych pytań. W przeciwnym razie 
może się 
znów poczuć gorzej.
- Masz lekarza na miejscu - zapewniłam. - Jeśli zemdlejesz z nerwów, będę 
wiedziała, 
jak ci przywrócić przytomność.
- Właśnie o to się boję. - Zerknął na małą skrzyneczkę z lekami i strzykawkami, 
która 
stała na stole. Potem znów skupił na mnie wzrok. - Tyłek boli mnie tak, jakbym 
przez całą 
noc siedział bez gaci na krzaku agrestu.
- Dobrze - powiedziałam przymilnym tonem. - Za godzinę dostaniesz następny 
zastrzyk. A teraz mów.
Mocno zacisnął usta, ale za chwilę je rozluźnił, by westchnąć. Z wielkim trudem 
podniósł się do pozycji siedzącej i oparł na poduszkach. Wcale mu nie pomagałam.
- W porządku - mruknął w końcu. Patrzył na kołdrę i obrysowywał palcami 
krawędzie 
gwiaździstego wzorku.
- To było wtedy, kiedy wróciłem z Anglii.
Przebył drogę z Lake District, potem przeszedł przez Carter’s Bar - rozległy pas 
gór, 
który oddziela Anglię od Szkocji.
- Tam jest kamień wyznaczający granicę. Może wiesz, o który głaz chodzi? Wygląda 
tak, jak gdyby był w stanie przetrwać trochę dłużej niż kilka lat. - Spojrzał na 
mnie pytająco, 
więc skinęłam głową. Naprawdę wiedziałam, o czym mówi. Olbrzymi menhir, około 
trzydziestu metrów wysokości. Współcześnie ktoś wyrzeźbił po jednej stronie 
napis „Anglia”, 
a po drugiej „Szkocja”.
Tam się zatrzymał, żeby odpocząć. Pozostawił za sobą przeszłość wygnańca i 
spojrzał 
przed siebie, w dół, na swoją przyszłość, daleko poza szarozielone doliny skryte 
za mgłą.
Zdrową ręką gładził włosy. Zawsze tak robił, kiedy myślał. Niesforne rude 
kosmyki 
sterczały na szczycie głowy, tworząc lśniącą miotełkę.
- Nie wiesz, jak to jest mieszkać pomiędzy obcymi przez tak długi czas.
- Nie wiem? - spytałam gwałtownie. Spojrzał na mnie zaskoczony. Lekko się 
uśmiechnął i znów spuścił wzrok na kołdrę.
- No tak. Może i wiesz - mruknął. - Zmieniamy się, prawda? Mimo że tak bardzo 
chcemy zachować wspomnienia z domu rodzinnego, własną tożsamość... Zmieniamy 
się. Nie 
można stać się jednym z obcych. Nigdy, nawet gdyby się tego bardzo pragnęło. Ale 
i tak już 
nie jesteś sobą.
Wspominałam swoje życie w Bostonie. Posłusznie szłam u boku Franka. Czułam się 
jak jeden ze szczątków rozbitego statku, wciągnięty w wir życia. Spacerowałam po 
parku z 
dziecinnym wózkiem, grałam w brydża, odwiedzałam uniwersytet i rozmawiałam z 
innymi 
kobietami na temat codziennych problemów klasy średniej. To byli naprawdę obcy 
ludzie.
- Tak - powiedziałam. - Wiem. Mów dalej.
Westchnął, wskazującym palcem pocierając nos.
- Więc wróciłem. - Spojrzał na mnie i uśmiechnął się kącikiem ust. - Co 
powiedziałaś 
małemu Ianowi? „Dom jest miejscem, gdzie zawsze muszą cię przyjąć”.
- Tak - potwierdziłam. - To cytat z poety nazwiskiem Frost. Ale dlaczego tak 
mówisz? 
Przecież ciebie rodzina naprawdę powitała tu z otwartymi ramionami!
Skrzywił się. Nie przestawał wodzić palcem po kołdrze.
- Oczywiście - powiedział powoli. - Nie o to chodzi. Jasne, że nie czułem się w 
Lallybroch nieproszonym gościem. Ale tak długo mnie nie było. Michael, mała 
Janet i Ian 
nawet mnie nie pamiętali. - Na jego twarzy pojawił się smutny uśmiech. - A 
jednak co nieco o 
mnie słyszeli. Kiedy wszedłem do kuchni, przytulili się do ściany i przyglądali 
się 
wytrzeszczonymi oczami.
Pochylił się trochę do przodu, żebym lepiej go zrozumiała.
- Widzisz, kiedy ukrywałem się w jaskini, byłem innym człowiekiem. Rzadko 
wpadałam do domu, ale zawsze stanowiłem cząstkę tej rodziny. Polowałem dla nich, 
wiedziałem, kiedy są głodni, kiedy jest im zimno albo kiedy kozy chorują czy 
jest nieurodzaj 
kapusty. Słyszałem nawet, że zrobili nowy wywietrznik pod kuchennymi drzwiami.
- A potem poszedłem do więzienia - dodał nagle. - Pojechałem o Anglii. Pisałem 
do 
nich, a oni do mnie. Ale to już nie to samo: widzieć kilka czarnych liter na 
papierze, 
informujących o tym, co się wydarzyło kilka miesięcy wcześniej.
- A kiedy wróciłem do domu... - Wzruszył ramionami i natychmiast się skrzywił. 
Widocznie ten ruch odnowił ból ramienia. - Było inaczej, Ian zapytał mnie, czy 
bym nie 
ogrodził pastwiska starego Kirby’ego, ale i tak wiedziałem, że już wyznaczył tę 
pracę małemu 
Jamiemu. Chodziłem po polach, a miejscowi ludzie patrzyli podejrzliwie, z ukosa, 
uważając 
mnie za obcego. I gdy wreszcie rozpoznawali moją twarz, nagle wytrzeszczali 
zdumione 
oczy, jak gdyby zobaczyli ducha.
Umilkł. Wyjrzał przez okno. Właśnie zmienił się kierunek wiatru i krzewy róż 
Ellen 
zaczęły uderzać o szybę.
- Myślę, że chyba naprawdę byłem duchem. - Spojrzał na mnie nieśmiało. - Wiesz, 
co 
mam na myśli?
- Może... - powiedziałam. Deszcz dzwonił o szybę. Krople były tak samo szare, 
jak 
niebo za oknem. - Czujesz, że twoje więzi ze światem są zerwane - dodałam cicho. 
- Snujesz 
się jak cień po pokojach, nie słysząc własnych kroków. Nie dociera do ciebie to, 
co ludzie 
mówią. Pamiętam, że tak się czułam przed narodzinami Bree. Ale wtedy została mi 
jeszcze ta 
jedna nić. Miałam córkę, która mnie trzymała przy życiu.
Pokiwał głową, ale nie spojrzał w moją stronę. Na minutę zapadła cisza. Ogień w 
kominku syczał za moimi plecami, pochłaniając torf. Po domu roznosił się 
apetyczny zapach 
szkockiego rosołu z warzywami, zwanego cock-a-leekie, oraz pieczonego chleba. 
Taka 
mieszanka znajomych aromatów niosła ukojenie jak przytulny koc w chłodny 
wieczór.
- Byłem tutaj - powiedział cicho - ale nie w domu.
Poczułam, jak bardzo sama potrzebuję rodziny. Ja, która nie pamiętałam z 
dzieciństwa 
domowego ogniska, zapragnęłam zostać w Lallybroch na zawsze, uwikłać się w sieć 
tysiąca 
drobnych problemów codziennego życia, mocnym węzłem przywiązać się do tego 
kawałka 
ziemi. Czy on umiałby to zrozumieć? Całe życie korzystał z siły, którą mu dawała 
ta więź. 
Dzięki nadziei, że tu kiedyś wróci, przetrwał wygnanie, a kiedy wreszcie dotarł, 
poczuł, że 
jest bez korzeni!
- Chyba byłem samotny - mruknął cicho. Leżał bezwładnie na poduszce z 
zamkniętymi oczami.
- Chyba tak - powiedziałam. Uważałam, żeby ton głosu nie wyrażał ani 
współczucia, 
ani potępienia. Sama również wiedziałam coś o samotności.
Otworzył powieki i z nagłą szczerością spojrzał mi w oczy.
- Ale pewnie nie tylko o to chodziło - stwierdził.
Jenny próbowała różnymi sposobami, mniej lub bardziej delikatnie przekonać 
brata, 
żeby ponownie się ożenił. Od czasu Culloden raz po raz przedstawiała jakąś młodą 
wdowę 
albo słodką dziewicą. Wszystko na darmo. W końcu Jamie, desperacko szukając 
poczucia 
więzi, posłuchał siostry.
- Laoghaire była żoną Hugha MacKenziego, jednego z ludzi Columa - powiedział i 
jeszcze raz zamknął oczy. Hugh zginął pod Culloden. Dwa lata później Laoghaire 
wyszła za 
Szymona MacKimmie’ego z klanu Fraserów. Dwie córki: Marsali i Joan, to jego 
dzieci. Kilka 
lat po ślubie Szymona aresztowali Anglicy i zamknęli go w twierdzy w Edynburgu. 
- 
Otworzył oczy, zadarł głowę i przyjrzał się ciemnym promieniom na suficie. - 
MacKimmie 
miał dom i majątek, który warto było przejąć. Wtedy to wystarczyło, żeby 
porządnego 
człowieka okrzyknąć zdrajcą, bez wzglądu na to, czy otwarcie wyrażał swoją 
sympatię wobec 
Stuartów, czy też nie.
- Szymon miał mniej szczęścia niż ja. Zmarł w więzieniu, zanim stanął przed 
sądem. 
Korona przez jakiś czas próbowała przejąć posiadłość, ale Ned Gowan pojechał do 
Edynburga i wstawił się za Laoghaire. Dzięki argumentowi, że jest to jej posag, 
zdołał ocalić 
główny budynek i trochę pieniędzy.
- Ned Gowan? - Byłam zaskoczona, a jednocześnie uradowana. - W takim razie 
pewnie jeszcze żyje? - Ned Gowan, drobny, starszy pan, był doradcą klanu 
MacKenzie’ech w 
kwestiach prawnych. Dzięki niemu dwadzieścia lat temu nie zostałam spalona na 
stosie jako 
czarownica. Myślałam już o nim jak o zamierzchłej przeszłości.
Jamie uśmiechnął się.
- A, tak. Podejrzewam, że starego Neda będą musieli zarąbać siekierą, żeby go 
odprawić na tamten świat. Wygląda tak samo, jak zawsze. Chociaż pewnie ma już co 
najmniej siedemdziesiąt lat.
- Nadal mieszka w zamku Leoch?
Skinął głową i sięgnął po kubek z wodą. Niezdarnie przechylił naczynie prawą 
ręką i 
napił się.
- W tym, co z niego zostało. Tak, chociaż ostatnio dużo podróżował. Składał 
apelacje 
w oskarżeniach o zdradę stanu, prowadził akta procesów o odzyskanie mienia. - W 
uśmiechu 
Jamiego można było dostrzec gorycz. - Znasz to powiedzenie: „Po wojnie najpierw 
przychodzą kruki, żeby zjeść ciało, a potem prawnicy, żeby pozbierać kości”?
Odruchowo chwycił się za ramię i zaczął je masować.
- Bez względu na swój zawód Ned to jednak dobry człowiek. Jeździ tam i z 
powrotem 
z Inverness do Edynburga, a czasem nawet do Londynu albo do Paryża.
To właśnie Ned Gowan wspomniał Jenny o Laoghaire, kiedy wracał z Balriggan do 
Edynburga. Jenny nadstawiła ucha i wypytała o dalsze szczegóły. Uznała je za 
satysfakcjonujące, więc od razu wysłała do Balriggan zaproszenie dla Laoghaire i 
jej dwóch 
córek, żeby przyjechały do Lallybroch na Hogmanay, który właśnie się zbliżał.
Tamtej nocy dom tonął w jasności. W oknach ustawiono zapalone świece, a schody i 
wejście do domu ozdobiono bluszczem. W szkockich górach nie było już tak wielu 
kobziarzy, 
jak przed Culloden, ale jednego udało się znaleźć. Sprowadzono też skrzypka. 
Muzyka 
unosiła się ponad schodami, współgrając ze zmysłowym zapachem ponczu rumowego, 
placka 
ze śliwkami, prażonych migdałów i kapuścianych ciasteczek.
Jamie zszedł do salonu późno i niechętnie. Wielu zebranych tam ludzi nie widział 
prawie od dwudziestu lat i niezbyt ochoczo ich witał po tak długim czasie, 
zwłaszcza że czuł 
się wyobcowany. Ale Jenny uszyła mu nową koszulę, wyszczotkowała i odnowiła 
płaszcz, a 
nawet uczesała brata włosy, zanim zeszła do kuchni, by dopilnować wypieków. Nie 
miał 
żadnej wymówki, więc w końcu wyszedł do gości, wywołując podekscytowane okrzyki 
zebranych.
„Pan Fraser!” Peggy Gibbons była pierwszą osobą, która go zobaczyła. Bez żadnych 
skrupułów przebiegła przez cały pokój, aby mu zarzucić ramiona na szyję. Był tak 
zaskoczony, że nie wiedział, co zrobić, więc po prostu odwzajemnił uścisk. Po 
chwili Jamiego 
otoczył wianuszek kobiet, które nie szczędziły okrzyków, podnosiły wysoko 
dzieci, które 
narodziły się od czasu jego wyjazdu, całowały go w policzek i brały za rękę.
Mężczyźni zachowywali się bardziej nieśmiało. Witali pana na Lallybroch 
zdawkowym słowem pozdrowienia albo klepali po plecach, gdy powoli przechadzał 
się po 
pokoju. Przytłoczony zamieszaniem, na chwilę uciekł do gabinetu.
Kiedyś był to pokój ojca, potem Jamiego. Teraz należał do szwagra, który 
zarządzał 
majątkiem w czasie nieobecności właściciela. Księgi główne, księgi zapasów i 
rachunki 
leżały równiutko poukładane na krawędzi podniszczonego biurka. Przesunął palcem 
po 
skórzanych grzbietach. Ten dotyk dodał mu otuchy. Tam było wszystko: zasiewy i 
zbiory, 
ostrożne inwestycje i zakupy, powolne gromadzenie kapitału i wydatki, które 
składały się na 
codzienny rytm życia w Lallybroch.
Na małej półce znalazł drewnianego węża. Kiedy poszedł do więzienia, zostawił go 
tam, razem ze wszystkim, co miało dla niego jakąś wartość. Małą płaskorzeźbę z 
drzewa 
wiśniowego dostał w prezencie od starszego brata, który zmarł, gdy Jamie 
skończył sześć lat. 
Siedział na krześle przy biurku i wodził palcami po obłym kształcie węża. Nagle 
drzwi 
gabinetu się otworzyły.
- Pamiętasz mnie? - spytała nieśmiało, bojąc się wejść do pokoju bez 
zaproszenia.
- Tak - odparł po chwili. - Oczywiście.
- Muzyka zaczyna grać - powiedziała. Miała rację. Rozległo się piszczenie 
skrzypiec i 
tupanie. Od czasu do czasu wybuchały okrzyki wesołości. Oznaczało to rozpoczęcie 
dobrej 
zabawy.
- Twoja siostra mówi, że jesteś świetnym tancerzem - powiedziała, wciąż 
nieśmiałym, 
ale zdecydowanym głosem.
- Już nawet nie pamiętam, kiedy ostatnio tańczyłem - odparł. Sam poczuł się 
nieco 
onieśmielony i niezgrabny, choć dźwięk skrzypiec pobudzał jego ciało do ruchu. 
Stopy wręcz 
rwały się do tańca.
- To „Tha mo Leabaidh ‘san Fhraoch” - „Moje posłanie jest wśród wrzosów”. Na 
pewno znasz tę melodię. Spróbujesz ze mną zatańczyć? - Wyciągnęła rękę w jego 
stronę. 
Wstał, wziął ją za rękę i wykonał pierwszy krok w pogoni za samym sobą.
- To było właśnie tutaj. - Zatoczył krąg zdrową ręką. - Jenny wyniosła z tego 
pokoju 
meble. Skrzypek stał przy oknie. Za plecami miałem półksiężyc, który niedawno 
pojawił się 
na niebie. - Jamie skinął głową w kierunku okna. Krzew róży drżał na wietrze. Na 
twarzy 
Jamiego pozostał promyk światła z tamtego święta Hogmanay. Kiedy dojrzałam tę 
iskierkę, 
poczułam w sercu lekkie ukłucie.
- Przetańczyliśmy całą noc. Czasem razem z innymi, ale najczęściej w parze ze 
sobą. 
Kiedy nadszedł świt ci, którzy jeszcze nie spali, przeszli do tylnej części domu 
po jakąś 
wróżbę na nowy rok. My, oczywiście, też tam poszliśmy. Panny po kolei obracały 
się w kółko 
i z zamkniętymi oczami przechodziły przez drzwi, potem znów wykonywały obrót i 
patrzyły, 
jaka jest pierwsza rzecz, którą widzą ich oczy. Wiesz, to im coś mówi na temat 
przyszłego 
męża.
Było dużo śmiechu, bo rozgrzani alkoholem i tańcem goście tłoczyli się przy 
drzwiach 
i popychali. Laoghaire stała z boku, zarumieniona i roześmiana. Powiedziała, że 
to jest 
zabawa dla młodych dziewcząt, a nie dla matrony w wieku trzydziestu czterech 
lat, ale inni 
nalegali, więc spróbowała. Obróciła się trzy razy wokół własnej osi w kierunku 
zgodnym z 
ruchem wskazówek zegara, wyszła na dwór, gdzie orzeźwił ją chłodny powiew 
jutrzenki i 
znów się obróciła. Kiedy otworzyła oczy, zobaczyła twarz Jamiego. Jej spojrzenie 
wyrażało 
wyczekiwanie i nadzieję.
- Więc... Nagle zjawiła się ona, wdowa z dwojgiem dzieci. Potrzebowała 
mężczyzny, 
a ja pragnąłem... czegoś. - Spojrzał na kominek, w którym ogień nisko tańczył 
ponad warstwą 
czerwonych głowni. Dawał dużo ciepła, ale mało światła. - Pomyślałem, że 
moglibyśmy 
sobie wzajemnie pomóc.
Wzięli cichy ślub w Balriggan, dokąd Jamie się przeprowadził. Niecały rok 
później 
wyjechał do Edynburga.
- Co się stało? - spytałam zaciekawiona.
Spojrzał w moją stronę. W jego oczach zobaczyłam bezradność.
- Trudno powiedzieć. Nie o to chodzi, że coś się nie układało, tylko o to, że 
nic się nie 
układało. - Zmęczoną dłonią masował czoło pomiędzy brwiami. - Myślę, że to ja... 
to była 
moja wina. Zawsze rozczarowywałem Laoghaire. Siadamy do kolacji, a nagle w jej 
oczach 
pojawiają się łzy. Wstaje od stołu zapłakana, a ja nie mam zielonego pojęcia, 
czym 
zawiniłem.
Jego pięści na moment zacisnęły się na kołdrze.
- Boże, nigdy nie wiedziałem, co zrobić ani co powiedzieć! Wszystko tylko 
pogarszało sprawę. Były takie dni, ba! miesiące!, kiedy słowem się do mnie nie 
odzywała, 
tylko obracała się plecami, kiedy do niej podchodziłem, i stała tak, gapiąc się 
przez okno, 
zanim odszedłem.
Jego palce znalazły dwa równoległe zadrapania z boku szyi. Były już prawie 
zagojone, ale ślady moich paznokci wciąż były dobrze widoczne na jego jasnej 
skórze. 
Spojrzał na mnie ze skwaszoną miną.
- Ty nigdy tak się nie zachowywałaś, Angielko.
- Bo to nie w moim stylu - potwierdziłam, lekko się uśmiechając. - Jeśli jestem 
na 
ciebie wściekła, to przynajmniej cholernie dobrze wiesz dlaczego.
Parsknął i znów opadł na poduszkę. Przez chwilę oboje trwaliśmy w milczeniu. 
Wreszcie odezwał się, patrząc w sufit.
- Myślałem, że nigdy nie zechcę, żebyś mi opowiadała o tym, jak ci było z 
Frankiem. 
To znaczy... Chyba pod tym względem nie miałem racji.
- Powiem ci wszystko - odparłam. - Ale nie teraz. Dziś twoja kolej.
Westchnął i zamknął oczy.
- Bała się mnie - powiedział cicho po minucie milczenia. - Starałem się być 
delikatny. 
Matko, próbowałem wciąż od nowa... Wykorzystałem całą swoją wiedzę na temat 
kobiet. Na 
próżno.
Niespokojnie kręcił głową, aż w poduszce wytworzyła się głęboka jama.
- Może zawinił Hugh, a może Szymon. Znałem ich obu i wiem, że byli dobrymi 
ludźmi, ale trudno mi coś powiedzieć na temat ich łóżkowych zwyczajów. Może źle 
znosiła 
porody? Tak czy inaczej coś ją kiedyś zraniło i nie umiałem w niej tego 
wyleczyć, mimo że 
bardzo się starałem. Gdy dotykałem Laoghaire, kurczyła się w sobie. Widziałem 
urazę i lęk w 
jej oczach. - Na powiekach Jamiego ukazały się zmarszczki bólu. Instynktownie 
chwyciłam 
go za rękę.
Delikatnie ją uścisnął i otworzył oczy.
- Dlatego w końcu odszedłem - szepnął. - Nie mogłem tego dłużej znieść.
Nic nie powiedziałam. Palcem sprawdziłam puls na nadgarstku. Całe szczęście 
Jamie 
oddychał wolno i miarowo.
Jamie nieznacznie przesunął się na łóżku i natychmiast mocno się skrzywił.
- Bardzo boli ramię? - spytałam.
- Trochę.
Położyłam mu rękę na czole. Było ciepłe, ale gorączka wyraźnie ustąpiła.
Pomiędzy gęstymi, rudymi brwiami pojawiła się zmarszczka. Wyrównałam ją palcem.
- Boli głowa?
- Tak.
- Pójdę i przygotuję ci herbatkę z kory wierzbowej. - Zaczynałam wstawać, ale 
jego 
dłoń na moim ramieniu mnie powstrzymała.
- Nie potrzebuję herbatki - oświadczył. - Wiesz, co mogłoby mnie uspokoić? 
Gdybym 
położył głowę na twoich kolanach, a ty byś mi trochę pomasowała skronie. - 
Niebieskie oczy 
spojrzały na mnie, przejrzyste jak wiosenne niebo.
- Czy ty mnie odrobinkę nie nabierasz, Jamie Fraserze? - spytałam. - Nie 
zamierzam 
zapomnieć o twoim następnym zastrzyku. - Mimo wszystko odsunęłam krzesło i 
usiadłam na 
łóżku.
Położył głowę na moich kolanach, a ja zaczęłam ją głaskać. Usłyszałam pomruk 
zadowolenia. Masowałam skronie, odgarniając do tyłu gęste fale rudych włosów. Z 
tyłu miał 
wilgotną szyję. Delikatnie podmuchałam w kark. Na gładkiej, jasnej cerze 
pojawiła się gęsia 
skórka.
- O, teraz dobrze - mruknął. Wcześniej postanowiłam, że zanim wszystko między 
nami się nie wyjaśni, nie będę go dotykać więcej, niż tego wymaga opieka 
lekarska. A jednak 
moje palce chętnie przylgnęły do zgrabnej, wyrazistej linii szyi i barków, 
szukając twardych 
guzków kręgosłupa i szerokich, płaskich powierzchni obojczyka.
Moje ręce wyczuwały silne, twarde mięśnie. Ciepły oddech pieścił moje uda. W 
końcu 
niechętnie położyłam głowę Jamiego z powrotem na poduszce i sięgnęłam po ampułkę 
z 
penicyliną.
- Dobrze - powiedziałam. Zsunęłam kołdrę i chwyciłam za rąbek koszuli nocnej. - 
Szybkie ukłucie, a potem będziesz... - Moja dłoń przypadkiem musnęła przód 
koszuli. 
Zaniemówiłam.
- Jamie! - krzyknęłam rozbawiona. - Przecież nie możesz!
- Nie przypuszczałem, że mogę - zgodził się posłusznie. Zwinął się w kłębek jak 
kot i 
zamknął powieki. - Ale mężczyźnie chyba wolno czasem pomarzyć.
Tamtej nocy również nie poszłam spać na górę. Niewiele rozmawialiśmy, tylko 
leżeliśmy obok siebie na wąskim łóżku, prawie się nie poruszając, żeby nie 
rozjątrzyć jego 
ran. W pozostałej części domu panowała cisza, wszyscy już poszli spać. Nie 
słychać było nic, 
prócz syczenia kominka, westchnień wiatru i drapania krzaku róży Ellen o okno, 
natarczywego jak zew pożądania.
- Wiesz jak to jest, starać się ze wszystkich sił i nie widzieć żadnych szans na 
to, że się 
kiedyś uda? - spytał cicho w środku nocy.
- Tak. - Pomyślałam o Franku. - Naprawdę.
- Kiedyś myślałem, że może czujesz to samo. - Zamilkł na chwilę. Delikatnie 
dotknął 
moich włosów, ozłoconych przyćmioną łuną z kominka. - Ale potem... - szepnął. - 
Trudno mi 
było odzyskać tę wiarę. Być wolnym we wszystkim, co robię lub mówię, i wiedzieć, 
że to jest 
dobre.
- Móc powiedzieć „kocham cię” i naprawdę to czuć - rzuciłam cicho w ciemną 
przepaść.
- Tak - odpowiedział ledwie słyszalnym głosem. - Móc to powiedzieć.
Położył dłoń na moich włosach. Sama nie wiedziałam, jak to się stało, że nagle 
przytuliliśmy się do siebie.
- Przez tak wiele lat byłem wieloma różnymi ludźmi - wyznał. Czułam, że tłumi 
szloch. Poruszył się nieznacznie, szeleszcząc wykrochmaloną koszulą.
- Byłem „wujkiem” dla siostrzeńców, „bratem” dla Jenny, „szwagrem” dla Iana, 
„milordem” dla Fergusa i „panem” dla dzierżawców. Byłem „Mac Dubhem” dla ludzi z 
Ardsmuir i „MacKenziem” dla innych służących w Helwater. Potem „drukarzem 
Malcolmem” i „Jamiem Royem” w porcie. - Powoli głaskał mnie po głowie. Za oknem 
szeptał wiatr. - Ale tutaj - powiedział tak cicho, że ledwie go słyszałam - 
tutaj, w 
ciemnościach, razem z tobą... Nie mam żadnego imienia.
Uniosłam twarz i chwyciłam jego oddech w swoje usta.
- Kocham cię - powiedziałam i nie musiałam dodawać, że naprawdę to czuję.
38
Spotkanie z prawnikiem
Tak jak przewidywałam, osiemnastowieczne zarazki nie miały szans w walce ze 
współczesnym antybiotykiem. Gorączka Jamiego praktycznie zniknęła w ciągu 
dwudziestu 
czterech godzin, a gdy upłynęły następne dwa dni, stan zapalny również zaczął 
ustępować. Na 
ramieniu zostało tylko jedynie zaczerwienienie. Sama rana tylko nieznacznie 
ropiała.
Czwartego dnia posmarowałam ranę ziołową maścią, znów zabandażowałam rękę i 
poszłam na górę, żeby się umyć, ubrać i uczesać.
Ian, Janet, młody Ian i słudzy zaglądali przez drzwi salonu podczas mojej 
chwilowej 
nieobecności. Byli ciekawi, jak przebiega kuracja Jamiego. Jenny ostentacyjnie 
unikała 
zadawania pytań, ale wiedziałam, że jest bardzo dobrze poinformowana o tym, co 
się dzieje w 
domu. Nie zapowiadałam, że pójdę na górę, a mimo to, kiedy otworzyłam drzwi 
sypialni, 
przy miednicy stał duży dzban z gorącą wodą. Obok leżała świeża kostka mydła.
Podniosłam ją i powąchałam. Podanie francuskiego mydełka świadczyło o tym, że 
uważano mnie za honorowego gościa. Ale nie członka rodziny, któremu bez 
wątpienia by 
wystarczyło zwykłe, szare mydło, zrobione z łoju i ługu.
- Cóż... - mruknęłam. - Pożyjemy, zobaczymy. - Namydliłam ręczniczek do mycia.
Gdy pół godziny później upinałam włosy, usłyszałam odgłosy z dołu. Ktoś 
przyszedł. 
Chyba nawet kilka osób. Zeszłam po schodach i zobaczyłam w domu grupkę dzieci. 
Wchodziły i wychodziły przez drzwi kuchni i frontowego salonu. Było wśród nich 
kilka 
dorosłych osób, których nie znałam. Z zaciekawieniem na mnie patrzyły.
Gdy weszłam do salonu, okazało się, że łóżko chorego odstawiono na bok. Sam 
Jamie, 
ogolony i w świeżej koszuli nocnej, siedział prosto na sofie, okryty kocem, z 
ręką na 
temblaku, otoczony wianuszkiem dzieci. Za nimi stała Janet, mały Ian i 
uśmiechnięty młody 
człowiek. Sądząc po kształcie nosa - jakiś Fraser. Odrobinkę przypominał małego 
chłopczyka, którego ostatnio widziałam w Lallybroch dwadzieścia lat temu.
- Oto ona! - wykrzyknął radośnie Jamie. Wszyscy zebrani w pokoju obrócili się w 
moją stronę. Miny były różne: od powitalnego uśmiechu po otwarte ze strachu 
usta.
- Chyba pamiętasz małego Jamiego? - spytał starszy Jamie. Brodą wskazał 
wysokiego, 
barczystego mężczyznę o czarnych, kręconych włosach, z piszczącym zawiniątkiem 
na 
rękach.
- Przypominam sobie te loczki - stwierdziłam z uśmiechem. - Reszta odrobinę się 
zmieniła.
Młody Jamie uśmiechnął się szeroko.
- Bardzo dobrze cię pamiętam, ciociu - powiedział głębokim głosem. - Trzymałaś 
mnie na kolanach i bawiłaś się ze mną w „Jedzie, jedzie pan, pan, na koniku sam, 
sam”.
- Niemożliwe - westchnęłam speszona, zadzierając głowę. Wygląd człowieka 
niewiele 
się zmienia pomiędzy dwudziestym i czterdziestym rokiem życia, za to jest 
kolosalna różnica 
pomiędzy czterolatkiem a dwudziestoczterolatkiem.
- Może teraz pobawisz się w to z małym Benjaminem? - zasugerował i uśmiechnął 
się 
od ucha do ucha. - Szybko byś sobie przypomniała tę zabawę. - Schylił się i 
ostrożnie położył 
zawiniątko na moich rękach.
Okrąglutka buzia spojrzała na mnie z charakterystyczną dla nowo narodzonych 
dzieci 
miną wyrażającą dezorientację. Benjamin był chyba trochę zaskoczony nagłą zmianą 
widoku, 
ale nie protestował. Bardzo szeroko otworzył małe, różowe usta, włożył do buzi 
własną pięść 
i zaczął ją zawzięcie gryźć.
Mały blondynek w ręcznie dzierganym ubranku oparł się o kolana Jamiego i 
przyglądał mi się wielkimi ze zdziwienia oczami.
- Kto to jest, Nunkie? - spytał głośnym szeptem.
- Twoja ciocia Claire - odpowiedział zakłopotany Jamie, - Chyba jeszcze o niej 
usłyszysz.
- Ach, tak - powiedział malec, kiwając głową. - Czy ona jest taka stara, jak 
babunia?
- Nawet starsza - zażartował Jamie. Chłopiec przez chwilę przyglądał mi się 
uważnie, 
potem obrócił się w stronę Jamiego i potępiająco wykrzywił twarz.
- Bzdury opowiadasz, Nunkie! Wcale nie wygląda aż tak staro, jak babunia. 
Przecież 
ma bardzo mało siwych włosów!
- Dziękuję ci, dziecko - powiedziałam i posłałam chłopcu serdeczny uśmiech.
- Jesteś pewien, że to nasza ciocia Claire? - dopytywał chłopiec z 
niedowierzaniem. - 
Mama mówi, że ciotka Claire była chyba czarownicą, ale ta pani wcale nie wygląda 
na 
wiedźmę. Nie widzę na jej nosie żadnej brodawki!
- Dzięki - powtórzyłam. Tym razem uśmiechnęłam się mniej wylewnie. - Jak ci na 
imię?
Gdy zwróciłam się bezpośrednio do niego, nagle poczuł się onieśmielony. Schował 
głowę w rękaw Jamiego.
- To jest Angus Walter Edwin Murray Carmichael - odpowiedział Jamie, głaszcząc 
chłopca po jedwabistych blond włosach. - Najstarszy syn Maggie, najczęściej 
zwany Wally.
- My nazywamy go Smarkaczem - poinformowała mnie mała, rudowłosa 
dziewczynka, stojąca przy moim kolanie. - Bo z jego kulfona ciągle spływają 
smarki.
Angus Walter gwałtownie obrócił poczerwieniałą z wściekłości twarz w stronę 
małej 
kuzynki.
- To nieprawda! - krzyknął. - Wypluj te słowa! - Nie czekając, aż dziewczynka 
wykona rozkaz, wyrwał się w jej stronę z zaciśniętymi pięściami. W samą porę wuj 
złapał go 
za koniec kołnierzyka.
- Dziewczyn się nie bije - pouczył stanowczym tonem Jamie. - To nie przystoi 
mężczyźnie.
- Ale ona nazwała mnie smarkaczem! - szlochał Angus Walter. - Muszę ją walnąć!
- To nieelegancko rzucać takie uwagi na temat czyjegoś wyglądu, panienko Abigail 
- 
zwrócił się Jamie surowym tonem do dziewczynki. - Powinnaś przeprosić kuzyna.
- Ale on naprawdę jest... - upierała się Abigail, ale gdy jej oczy napotkały 
nieugięte 
spojrzenie Jamiego, spuściła wzrok i zaczerwieniła się. - Przepraszam, Wally.
Początkowo trudno było Wally’emu przyznać, że jest to adekwatne zadośćuczynienie 
za doznaną obrazę, ale w końcu, gdy wujek mu obiecał, że opowie bajkę, chłopiec 
odstąpił od 
zamiaru wymierzenia kary.
- Opowiedz o koniu-potworze i jeźdźcu! - krzyknęła rudowłosa panienka. Zrobiła 
kilka kroków do przodu, żeby zyskać większą siłę przebicia.
- Nie. O grze w szachy z diabłem! - zaproponowało inne dziecko. Wydawało się, że 
Jamie działa na maluchy jak magnes. Dwóch chłopców szarpało jego pled, a mała 
dziewczynka o brązowych włosach wspięła się na sofę od strony pleców i zaczęła 
zaplatać 
Jamiemu kosmyki włosów.
- Kochany Nunkie - mruknęła. Było jej wszystko jedno, jaką bajkę wujek opowie.
Jamie ręką uciszył wzmagający się gwar.
- Wybór należy do Wally’ego - oświadczył stanowczo. - Niech on powie, co chce 
usłyszeć. - Wyciągnął spod poduszki czystą chusteczkę i przyłożył do nosa 
blondynka, który 
naprawdę niezbyt czysto wyglądał.
- Dmuchaj - szepnął, a potem głośniej dodał: - Mów, jaką bajkę mam opowiedzieć.
Wally grzecznie się wysmarkał.
- Proszę o opowieść o Najświętszej Panience i gęsiach. - Jamie spojrzał na mnie 
zadumanym wzrokiem.
- Dobrze - zgodził się po chwili. - Więc tak. Wiesz, że szare gęsi pobierają się 
na całe 
życie? Jeśli na polowaniu zabijesz dorosłą gęś, musisz zaczekać, aż przyleci 
gąsior, by ją 
opłakiwać. Wtedy musisz zastrzelić również jego, bo w przeciwnym razie zapłacze 
się na 
śmierć, rozdzierając niebo żałobnym krzykiem.
Mały Benjamin wiercił się w moich ramionach. Jamie uśmiechnął się i znów skupił 
uwagę na Wallym, który z otwartą buzią słuchał, oparty na kolanie wuja.
- Dawno, dawno temu, kiedy ani ciebie, ani mnie jeszcze nie było na świecie, 
Najświętsza Panienka postawiła pierwszy krok w górach Szkocji, a wraz z nią 
błogosławiony 
Michał...
W tym momencie mały Benjamin zapiszczał i zaczął obmacywać przód mojej sukni. 
Mały Jamie i jego rodzeństwo gdzieś zniknęli. Gdy chwilowe głaskanie i 
potrząsanie 
maleństwem okazało się bezskuteczne, wyszłam z pokoju w poszukiwaniu matki 
Benjamina. 
Jamie dalej snuł opowieść.
Znalazłam żonę małego Jamiego w kuchni. Była otoczona wianuszkiem kobiet. 
Zwróciłam jej Benjamina. Trochę czasu zajęło nam wzajemne zapoznanie - rytualny 
wstęp, 
dzięki któremu ludzie, mniej lub bardziej otwarcie, oceniają nowo poznaną osobę.
Wszystkie kobiety odnosiły się do mnie przyjaźnie. Najwyraźniej każda z nich już 
wiedziała, kim jestem, bo nie zauważyłam żadnych oznak zdziwienia.
A jednak wyczuwałam dziwne fluidy wśród zebranych. Konsekwentnie unikały 
zadawania mi pytań. Gdzie indziej można by to było uznać za grzeczność, ale nie 
w Szkocji, 
gdzie zwyczajowo wypytywano każdego przybysza o szczegóły z jego życia.
Co prawda, traktowano mnie bardzo grzecznie i życzliwie, ale kątem oka 
widziałam, 
że stojące trochę dalej kobiety wymieniają między sobą porozumiewawcze 
spojrzenia i coś do 
siebie szepczą po szkocku.
Dziwiło mnie, że wśród zebranych nie ma Jenny. Ona była westalką domowego 
ogniska w Lallybroch. Zawsze, kiedy przebywałam w dworku, wszędzie czułam jej 
obecność. 
Wszyscy mieszkańcy krążyli wokół gospodyni jak planety wokół Słońca. To było do 
niej 
zupełnie niepodobne - wyjść z kuchni, gdy jest tam tłum gości.
Owszem, nadal wyczuwało się obecność Jenny, ale ona sama przepadła jak kamień w 
wodę.
Unikała mnie od czasu, kiedy wróciłam z małym Ianem. Ja również nie szukałam 
kontaktu z Jenny. Obie wiedziałyśmy, że trzeba dokonać pewnych rozrachunków, ale 
żadna z 
nas jakoś się do tego nie paliła.
W kuchni było ciepło i przytulnie. Zbyt ciepło. Wymieszane zapachy: schnącego 
prania, gorącego krochmalu, mokrych pieluch, spoconych ciał, smażonych na smalcu 
naleśników i gorącego chleba zaczęły mi uderzać do głowy. Kiedy Katherine 
wspomniała, że 
do jęczmiennych placków trzeba dodać dzban śmietany, wykorzystałam sytuację do 
ucieczki. 
Zaproponowałem, że pójdę po śmietanę do szopy.
Po kuchennym zaduchu chłodne, wilgotne powietrze przyniosło cudowne 
orzeźwienie. Zanim skierowałam się w stronę szopy, na chwilę przystanęłam, żeby 
wywietrzyć ubranie i włosy. Budynek, gdzie przechowywano mleko i przetwory, był 
trochę 
oddalony od dworku. Zbudowano go w miejscu dogodnym do dojenia, obok dwóch 
małych 
wygonów, w których trzymano owce i kozy. W górach Szkocji krowy też hodowano, 
ale 
raczej na wołowinę niż na mleko. Uważano, że krowie mleko nadaje się wyłącznie 
dla 
chorych.
Po wyjściu z szopy ku swemu zaskoczeniu zobaczyłam Fergusa. Opierał się o 
ogrodzenie wybiegu i ponurym wzrokiem obserwował ruchome zadki owieczek pasących 
się 
poniżej. Nie spodziewałam się spotkać tu młodego Francuza. Zastanawiałam się, 
czy Jamie 
wie o przybyciu swojego pomocnika.
Ukochane merynosy Jenny - importowane, ręcznie karmione i bardzo rozpieszczone - 
zauważyły, że przechodzę obok. Wszystkie naraz ruszyły w stronę płotu, oszalałym 
beczeniem domagając się smakołyków. Zaskoczony hałasem Fergus podniósł wzrok i 
nieśmiało pomachał ręką. Krzyknął coś, ale w tym harmidrze trudno było go 
usłyszeć. Obok 
zagrody stał duży kosz z oszronionymi główkami kapusty. Wzięłam dużą, przywiędłą 
zieloną 
kulę i zaczęłam wydzielać po liściu tuzinowi łapczywych pysków, z nadzieją, że w 
końcu 
zwierzęta przestaną beczeć.
Tryk - ogromne, kudłate stworzenie o imieniu Hughie, z tak potężnymi jądrami, że 
prawie dotykały ziemi - zaczął się przepychać w stronę pierwszego rzędu. Torował 
sobie 
drogę głośnym i autokratycznie brzmiącym: „Baaaa!”. Fergus, który zdążył już do 
mnie 
dołączyć, wziął całą kapustę i z całych sił cisnął w Hughiego. Trafił bardzo 
celnie.
- Tais-toi - krzyknął gniewnie.
Gdy kapusta odbiła się od miękkiego zadka, Hughie cofnął się, wydając z siebie 
piskliwe „Bee!” Otrząsnął się, żeby zachować pozory godności, i potruchtał w 
przeciwną 
stronę z urażoną dumą, potrząsając klejnotami męskości. Całe stado, jak to owce, 
podążyło w 
ślad za trykiem, wspierając go chórem cichych pobekiwań.
Fergus pożegnał je groźnym spojrzeniem.
- Bezużyteczne, hałaśliwe, śmierdzące bestie - wycedził.
Pomyślałam, że jest niewdzięczny, bo przecież miał na sobie szalik i pończochy, 
które 
niewątpliwie były zrobione z ich wełny.
- Miło cię znów widzieć, Fergusie - powitałam chłopaka, ignorując jego nastrój. 
- 
Jamie już wie, że wróciłeś? - Zastanawiałam się, czy do Fergusa dotarły już 
wiadomości o 
ostatnich wydarzeniach w Lallybroch.
- Nie - odparł obojętnym tonem. - Chyba powinienem mu powiedzieć, że tu jestem. 
- 
Mimo to nie zrobił ani kroku w stronę domu, tylko wciąż wpatrywał się w 
wydeptany, 
błotnisty grunt w zagrodzie. Najwyraźniej chłopaka dręczył jakiś problem. Miałam 
nadzieję, 
że nie dotyczy on zadania, które miał wykonać.
- Widziałeś się z panem Gage’em? Wszystko w porządku?- spytałam.
Przez chwilę miał na twarzy kamienną maskę, ale w końcu trochę się ożywił.
- O, tak. Milord miał rację. Razem z Gage’em ostrzegliśmy innych członków 
stowarzyszenia, potem poszliśmy do tawerny, gdzie się spotykaliśmy. Oczywiście 
czekali tam 
ludzie z departamentu ceł w przebraniu. A niech sobie poczekają, tak jak ich 
kumpel w 
beczce! Cha, cha!
Po chwili błysk dzikiej radości zgasł w jego oczach. Westchnął.
- Oczywiście, Gage nie zapłaci nam za pamflety. Prasę udało się ocalić, ale kto 
wie, 
ile czasu minie, zanim firma milorda znów zacznie funkcjonować.
Mówił przejmująco grobowym tonem.
- Nie pomagasz w prowadzeniu drukarni, prawda? - spytałam.
Wzruszył jednym ramieniem.
- Milord był tak łaskawy i pozwolił mi zainwestować w przedsiębiorstwo część 
moich 
udziałów z brandy. Z biegiem czasu zostałbym pełnoprawnym wspólnikiem.
- Rozumiem - powiedziałam współczującym tonem. - Potrzebujesz pieniędzy? Może...
Rzucił w moją stronę pełne zaskoczenia spojrzenie, potem uśmiechnął się, 
demonstrując nieskazitelnie białe i równe zęby. Potrząsnął głową.
- Dziękuję, milady. Ja sam mam bardzo skromne potrzeby i wystarcza mi to, co 
posiadam. - Poklepał po bocznej kieszeni płaszcza, zabrzęczały monety.
Umilkł i wykrzywił twarz. Włożył dłonie głęboko do kieszeni.
- Nieee... - zaczął powoli. - Tylko... Cóż, prowadzenie drukarni to bardzo 
szlachetne 
zajęcie, milady.
- Też tak sądzę - powiedziałam. Nie wiedziałam, o co tak naprawdę mu chodzi. 
Domyślił się tego i posłał mi krzywy uśmiech.
- Trudność polega na tym, że przemytnik może mieć dochód przewyższający koszty 
utrzymania żony, ale taki zawód raczej nie spodoba się rodzicom szanującej się 
młodej damy.
- Oho! - Wszystko stawało się jasne. - Chcesz się ożenić? Z szanującą się młodą 
damą?
Nieśmiało skinął głową.
- Tak, madame. Ale nie podobam się jej matce.
Trudno było się dziwić. Fergus miał ogromny urok osobisty i ujmujące maniery. 
Niewątpliwie mógł zdobyć serce niejednej młodej dziewczyny. Jednak brakowało mu 
kilku 
rzeczy, dzięki którym zyskałby przychylność konserwatywnych szkockich rodziców: 
majątku, dochodu, dobrego zawodu i nazwiska.
Przemytnictwo, kradzież bydła i inne formy nielegalnego zdobywania środków do 
życia miały na tych terenach długą historię, ale zajmowali się tym Szkoci, nie 
Francuzi. Bez 
względu na to, ile czasu Fergus mieszkałby w Lallybroch, to zawsze będzie tak 
kojarzył się z 
Francją, jak Notre Dame. Podobnie jak ja, na zawsze zostanie obcym.
- Gdybym, na przykład, był współwłaścicielem rentownej drukarni, to może 
szacowna 
dama przyjęłaby oświadczyny - wyjaśnił. - Ale niestety... - Z rezygnacją 
pokręcił głową.
Życzliwie poklepałam go po ramieniu.
- Nie martw się - powiedziałam. - Coś wymyślimy. Czy Jamie wie o tej 
dziewczynie? 
Jestem pewna, że wstawiłby się za tobą u jej matki.
Ku memu zaskoczeniu ten pomysł zaniepokoił Fergusa.
- O, nie! Proszę o tym nie mówić milordowi. On ma teraz wiele ważniejszych spraw 
na głowie.
Biorąc pod uwagę sytuację, w jakiej Jamie się znajdował, musiałam przyznać 
Fergusowi rację, ale gwałtowność reakcji mnie zaskoczyła. Zgodziłam się jednak o 
niczym 
nie wspominać Jamiemu. Zrobiło mi się zimno w stopy od stania na zamarzniętym 
błocie, 
więc zasugerowałam, żeby wejść do środka.
- Może trochę później, milady - odparł. - Podejrzewam, że na razie z mojego 
towarzystwa nie byłyby zadowolone nawet owce. - Westchnął ciężko, odwrócił się i 
ciężkim 
krokiem, z opuszczonymi ramionami odszedł w stronę gołębnika.
Ku memu wielkiemu zdziwieniu Jenny siedziała wraz z Jamiem w salonie. Wróciła z 
podwórza. Policzki oraz koniuszek długiego, prostego nosa były czerwone z zimna, 
a jej 
ubranie wciąż pachniało zimową mgiełką.
- Posłałam małego Iana, żeby osiodłał Donasa - poinformowała. Spojrzała na brata 
ze 
skrzywioną miną. - Możesz wstać i pójść do stajni, Jamie, czy chłopak ma tutaj 
przyprowadzić wierzchowca?
Jamie spojrzał na siostrę wytrzeszczonymi oczami. Uniósł brew.
- Mogę iść wszędzie, dokąd będzie trzeba, ale teraz nie pójdę nigdzie.
- Nie uprzedzałam, że on przyjedzie? - spytała zniecierpliwiona Jenny. - Wczoraj 
w 
nocy zajechał do nas Amays Kettrick. Mówił, że właśnie wraca z Kinwallis i że 
Hobart chce 
dzisiaj wpaść z wizytą. - Spojrzała na piękny, emaliowany zegar nad kominkiem. - 
Jeżeli 
wyjechał po śniadaniu, to pojawi się tu za godzinę.
Jamie spojrzał na siostrę z ukosa. Odchylił głowę na oparcie sofy.
- Nie boję się Hobarta MacKenziego - rzekł krótko. - I, do cholery, nie 
zamierzam 
przed nim uciekać!
Jenny zmarszczyła czoło i obrzuciła brata chłodnym spojrzeniem.
- Taaak? - spytała. - Laoghaire też się nie bałeś i zobacz, jak na tym 
wyszedłeś! - 
Głowa wskazała temblak na ramieniu.
Jamie mimo woli uśmiechnął się lekko.
- No tak, to jest argument - powiedział. - Ale z drugiej strony, Jenny, nie 
przypuszczam, aby Hobart przyjechał i poprosił mnie o pożyczenie pistoletu po 
to, żeby mnie 
zabić.
- Nie zechce aż tak się wysilać. Po prostu wejdzie i poderżnie ci gardło jak 
głupiemu 
gąsiorowi - wycedziła.
- A kto to właściwie jest Hobart MacKenzie? - spytałam. - I dlaczego ma cię 
zarżnąć 
jak gąsiora?
Jamie obrócił głowę w moją stronę. W jego oczach wciąż lśniła iskierka 
rozbawienia.
- To brat Laoghaire, Angielko - wyjaśnił. - A co do zarżnięcia mnie lub...
- Laoghaire po niego posłała do Kinwallis - przerwała Jenny - i opowiedziała mu 
o... o 
tym wszystkim. - Ze zniecierpliwieniem machnęła ręką.
- Chodzi o to, że Hobart musi wymazać plamę na honorze siostry. A tą plamą 
jestem 
ja - wyjaśnił Jamie. Wyglądał tak, jak gdyby go to bawiło. Ani ja, ani Jenny nie 
podzielałyśmy dobrego humoru Jamiego.
- Nie boisz się Hobarta? - spytałam.
- Oczywiście, że nie - odparł trochę poirytowany. - Na litość boską, Jenny, 
przecież go 
znasz! Ten człowiek nie umiałby dźgnąć świni. Prędzej obciąłby sobie stopę.
Obejrzała brata od stóp do głów, najwyraźniej oceniając jego sprawność pod kątem 
obrony przed niekompetentnym rzeźnikiem. W końcu chyba doszła do wniosku, że 
zdołałby 
się obronić, nawet jedną ręką.
- Mhm - mruknęła. - A jeśli ty go zabijesz?
- Wtedy będzie martwy - zażartował Jamie.
- A ciebie powieszą za morderstwo - odpaliła. - Albo będziesz uciekał przed 
pozostałymi członkami klanu Laoghaire’ów. Naprawdę tak ci zależy, żeby rozpocząć 
krwawą 
jatkę?
Jamie przymrużył oczy. W tej chwili wydał mi się łudząco podobny do siostry.
- Wiesz, na czym mi zależy? - Jego cierpliwość wyczerpywała się. - Na dobrym 
śniadaniu. Zamierzasz mnie nakarmić czy poczekać, aż zasłabnę z głodu? Wtedy 
schowasz 
moje bezwładne ciało do czasu, aż Hobart odjedzie.
Na kościstej twarzy Jenny można było dostrzec zmaganie się rozdrażnienia z 
rozbawieniem. Humor przeważył szalę, jak zwykle u Fraserów.
- To jest jakaś myśl - powiedziała z niechętnym uśmiechem. - Gdybym miała tyle 
siły, 
żeby taszczyć twoje cielsko, sama bym cię zatłukła pogrzebaczem. - Pokręciła 
głową i 
westchnęła.
- Dobrze, Jamie. Niech będzie, jak chcesz. Tylko postaraj się nie poplamić krwią 
mojego ulubionego tureckiego dywanu, dobrze?
Spojrzał na siostrę z ukosa, wykrzywiając w uśmiechu jeden kącik szerokich ust.
- Masz moje słowo, Jenny - rzekł. - Ani kropelki krwi w salonie.
- Idiota! - parsknęła. - Przyślę tu Janet z owsianką. - Wyszła, szeleszcząc 
suknią.
- Powiedziała „Donas”? - spytałam zdezorientowana. - Niemożliwe, żeby to był ten 
sam koń, którego przyprowadziłeś z Leoch!
- Pewnie, że nie ten sam. - Jamie przechylił głowę, uśmiechając się do mnie. - 
To 
jeden z wnuków Donasa. Gniadoszom nadajemy imiona po dziadku.
Pochyliłam się nad nim zza sofy i zaczęłam delikatnie przesuwać ręką po chorym 
ramieniu.
- Boli? - spytałam, bo się skrzywił, gdy przycisnęłam miejsce kilka centymetrów 
nad 
raną. Zauważyłam dużą poprawę. Dzień wcześniej zasięg bólu był dużo większy.
- Da się wytrzymać - powiedział. Zdjął temblak i ochoczo powywijał ręką. 
Skrzywił 
się. - Chyba jeszcze nie mógłbym wziąć się z przeciwnikiem za bary.
Roześmiałam się.
- Oj, chyba nie. - Zamyśliłam się. - Jamie... Czy ten Hobart... byłby zdolny 
do...
- Nie sądzę - powiedział zdecydowanym tonem. - A nawet gdyby, to i tak najpierw 
chcę zjeść śniadanie. Nie zamierzam odejść na tamten świat z pustym żołądkiem.
Znów zaczęłam się śmiać. Poczułam się trochę uspokojona.
- Przyniosę ci coś do przekąszenia - obiecałam.
Gdy wyszłam na korytarz, przez okno zauważyłam jakiś ruchomy obiekt. 
Zatrzymałam się i popatrzyłam uważnie. To była Jenny. Ubrana w płaszcz, z 
kapturem na 
głowie szła pod górę w stroną stajni. Narzuciłam płaszcz i wybiegłam za Jenny. 
Miałam jej 
coś do powiedzenia, a była to wyjątkowa okazja, żeby porozmawiać z nią na 
osobności.
Dogoniłam ją tuż przed wejściem do stajni. Usłyszała z tyłu moje kroki i 
obróciła się 
zaskoczona. Rozejrzała się dookoła, ale nie zobaczyła nikogo innego. Doszła do 
wniosku, że 
nie ma sposobu, by uniknąć spotkania. Stanęła naprzeciwko mnie z założonymi 
rękami, 
podniosła głowę i spojrzała mi prosto w oczy.
- Muszę kazać Ianowi rozsiodłać konia - wyjaśniła. - Potem idę do piwnicy po 
cebulę 
na babkę ziemniaczaną. Pójdziesz ze mną?
- Pójdę. - Ruszyłam za Jenny do stajni. Wiał zimowy wiatr. Otuliłam się 
szczelniej.
W stajni było ciepło, przynajmniej w porównaniu z temperaturą na zewnątrz. 
Budynek 
tonął w ciemnościach, w powietrzu unosił się przyjemny zapach koni, siana i 
łajna. 
Przystanęłam na moment, żeby przyzwyczaić oczy do półmroku, ale Jenny 
natychmiast 
pomknęła do środkowej alejki.
Mały Ian leżał rozciągnięty na stosie świeżego siana. Gdy usłyszał, że ktoś się 
zbliża, 
usiadł i mrugnął.
Jenny spojrzała na syna, potem na przegrodę, w której spokojnie sobie stał 
gniadosz o 
łagodnym spojrzeniu i chrupał siano ze żłoba. Nie miał na sobie ani siodła, ani 
uzdy.
- Czy nie kazałam ci osiodłać Donasa? - spytała ostrym tonem.
Chłopak, nieco ogłupiały, podrapał się w głowę i wstał.
- Tak, mamo, kazałaś - przyznał. - Ale pomyślałem, że szkoda czasu. I tak trzeba 
by 
go było zaraz rozsiodłać.
Jenny zadarła głowę i spojrzała na potomka z niedowierzaniem.
- Taaak? - spytała. - A co cię upewniło w przekonaniu, że to zbędny trud?
Młody Ian wzruszył ramionami i uśmiechnął się do matki z góry.
- Mamo, przecież wiesz równie dobrze, jak ja, że wujek Jamie nie będzie przed 
niczym uciekał. A już na pewno nie przed wujem Hobartem - dodał nieśmiało.
Jenny spojrzała mu w oczy i wzruszyła ramionami. Nagle jej twarz rozjaśnił 
uśmiech, 
który przedtem próbowała ukryć. Wyciągnęła rękę i odgarnęła z policzków syna 
grube, 
rozczochrane włosy.
- Tak, chłopcze. Wiem. - Pogłaskała małego Iana i opuściła rękę. - Biegnij teraz 
do 
domu i zjedz drugie śniadanie z wujkiem - poleciła. - Idę z ciocią do piwnicy. 
Ale jeśli 
przyjedzie Hobart MacKenzie, daj mi znać, dobrze?
- Jasne, mamo. - Szybko ruszył w stronę domu, popędzany myślą o jedzeniu.
Jenny patrzyła, jak syn oddala się niezgrabnymi susami młodego żurawia. 
Pokręciła 
głową i uśmiechnęła się.
- Słodki dzieciak - mruknęła. Nagle przypomniała sobie, co się święci.
- Idziemy - powiedziała zdecydowanym tonem. - Chyba chcesz ze mną porozmawiać?
Żadna z nas nie odezwała się ani słowem, zanim nie znalazłyśmy się w sanktuarium 
piwnicy. Małe pomieszczenie pod podłogą domu było przepełnione zapachem, 
zwisających z 
krokwi sznurów cebuli i czosnku, silnym, słodkim aromatem suszonych jabłek oraz 
wilgotnym zapachem ziemi, pochodzącym z kartofli wysypanych na ciężkie, brązowe 
derki.
- Pamiętasz, jak mi mówiłaś, żebym zasadziła ziemniaki? - spytała Jenny, 
delikatnie 
przesuwając dłonią po stosie bulw. - To była dobra decyzja. Dzięki nim 
przeżyliśmy co 
najmniej jedną zimę po Culloden.
Przypomniałam sobie. Mówiłam jej o tym, gdy stałyśmy razem w chłodną jesienną 
noc i już miałyśmy się pożegnać. Jenny musiała wracać do nowo narodzonego 
dziecka, a ja 
ruszyłam w drogę, by odnaleźć Jamiego, którego wygnano ze Szkocji z wyrokiem 
śmierci. 
Znalazłam go i ocaliłam - jego samego oraz Lallybroch. A Jenny usiłowała oddać 
jedno i 
drugie w ręce Laoghaire!
- Dlaczego? - spytałam cicho po dłuższym milczeniu. Stałam ponad jej głową, 
schyloną przy pracy. Ręka Jenny rytmicznym ruchem wyciągała cebule z wiszącego 
warkocza, odrywała od nich mocne, postrzępione łodygi i wrzucała warzywa do 
koszyka, 
który trzymała na ramieniu.
- Dlaczego to zrobiłaś? - powtórzyłam. Wyrwałam jedną cebulę z innego warkocza, 
ale zamiast ją wrzucić do koszyka, trzymałam w ręku i obracałam w różne strony. 
Skórka 
szeleściła jak papier.
- To znaczy co? - Jej głos znów był doskonale opanowany. Tylko ktoś, kto ją 
dobrze 
znał, mógł wychwycić nutę napięcia. - Chcesz wiedzieć, dlaczego wyswatałam 
swojego brata 
z Laoghaire? - Szybko podniosła wzrok. Gładkie, czarne brwi uniosły się 
pytająco. - Masz 
rację. To ja zmusiłam Jamiego do małżeństwa.
- A więc to tak? - mruknęłam. Wiatr zakołysał drzwiami do piwnicy, wwiewając do 
środka chmurkę piasku.
- Był samotny - szepnęła. - Nie mogłam dłużej patrzeć, jak się męczy. Długo 
opłakiwał ciebie.
- Myślałam, że nie żyje - powiedziałam cicho, odpowiadając na niewypowiedziane 
oskarżenie.
- Dla ciebie to nie stanowiłoby wielkiej różnicy - powiedziała ostrym tonem. 
Uniosła 
głowę i westchnęła, odrzucając z czoła czarny lok. - No, tak. Mogłaś nie 
wiedzieć, że żyje. 
Wielu z nich zginęło pod Culloden. On natomiast był przekonany, że ty nie 
żyjesz. Z Anglii 
wrócił niby cały i zdrowy, ale... - Spojrzała na mnie skośnymi, niebieskimi 
oczami, równie 
onieśmielającymi, jak oczy brata. - Jamie nie należy do mężczyzn, którzy powinni 
spać 
samotnie.
- Z pewnością - odparłam krótko. - Ale oboje tak żyliśmy. Dlaczego posłałaś po 
Laoghaire, kiedy przyjechaliśmy z małym Ianem?
Z początku Jenny milczała. Z zaciśniętymi ustami sięgała po cebulki i obrywała 
je z 
warkocza.
- Lubiłam cię - powiedziała w końcu, ale tak cicho, że ledwie ją słyszałam. - 
Może 
nawet kochałam, kiedy wcześniej tu mieszkałaś z Jamiem.
- Też cię lubiłam - wyszeptałam. - Więc dlaczego?
Jej ręce w końcu się zatrzymały. Spojrzała na mnie, ściskając w dłoniach 
cebulowe 
piłeczki.
- Kiedy Ian mi powiedział, że przyjechałaś, z wrażenia aż zaniemówiłam. Najpierw 
bardzo pragnęłam cię zobaczyć. Umierałam z ciekawości. Chciałam jak najprędzej 
się 
dowiedzieć, gdzie byłaś - dodała, pytająco unosząc brwi. Nie odpowiedziałam, 
więc mówiła 
dalej. - Ale potem się przestraszyłam - wyznała cicho. Jej oczy schowały się za 
zasłoną 
czarnych rzęs. - No wiesz, zobaczyłam cię... - tłumaczyła, wpatrzona w 
niezgłębioną dal. - 
Kiedy Jamie brał ślub z Laoghaire i stał przed ołtarzem, byłaś przy nich, stałaś 
u jego lewego 
boku, pomiędzy nim i Laoghaire. Wiedziałam, że oznacza to, że go z powrotem 
zabierzesz.
Włosy mi się nieco zjeżyły na karku. Pokręciła powoli głową. Zbladła. Przysiadła 
na 
beczułce, rozpościerając wokół siebie płaszcz jak koronę kwiatu.
- Nie należę do osób, które urodziły się z szóstym zmysłem, ale chyba też nie 
jestem 
całkiem normalna. Nigdy przedtem mi się to nie przytrafiło i mam nadzieję, że 
już nigdy 
czegoś podobnego nie doświadczę. Ale widziałam cię w kościele. Tak mnie to 
przestraszyło, 
że musiałam wyjść w chwili składania przysięgi. - Spojrzała mi w oczy. Z trudem 
tłumiła 
płacz.
- Nie wiedziałam, kim właściwie jesteś - wyszeptała. - Albo... albo... czym. Nie 
znaliśmy twojej rodziny. Nigdy nie pytałam, skąd pochodzisz. Jamie cię wybrał i 
to 
wystarczyło. Ale potem zniknęłaś na tak długi czas. Pomyślałam, że może 
zapomniał cię na 
tyle, żeby się znowu ożenić i być szczęśliwym.
- Ale zaznał szczęścia? - Miał nadzieję, że to potwierdzi.
Pokręciła głową.
- Ale Jamie jest wiernym mężczyzną. Bez wzglądu na to, jak się między nimi 
układało, jeśli przysięgał, nie powinien opuścić żony. Nieważne, że większość 
czasu spędzał 
w Edynburgu. Wiedziałam, że zawsze będzie wracał w góry. Ale potem nagle 
pojawiłaś się.
Jej dłonie, jak rzadko, leżały nieruchomo. W dalszym ciągu miały piękny kształt. 
Palce były długie i zgrabne, ale kostki stały się zaczerwienione i szorstkie od 
ciężkiej pracy, a 
niebieskie żyły sterczały spod cienkiej, białej skóry.
- Wiesz... - odezwała się po chwili, wpatrzona we własne ręce. - Nigdy w życiu 
nie 
wyjeżdżałam, dalej niż dwadzieścia kilometrów od Lallybroch.
- O! - mruknęłam, lekko zaskoczona.
Powoli pokręciła głową i spojrzała mi w oczy.
- Ale ty wyjeżdżałaś - stwierdziła. - Wiele podróżowałaś. Tak myślę. - Jej 
spojrzenie 
przeniknęło moją twarz w poszukiwaniu rozwiązania zagadki.
- Tak.
Pokiwała głową, jak gdyby powiedziała coś do siebie.
- Znów wyjedziesz - szepnęła. - Wiem, że tak. Żadna więź cię tu nie trzyma, jak 
mnie 
albo Laoghaire. A on ruszy za tobą. I nigdy więcej go nie zobaczę. - Na krótko 
zamknęła 
oczy, ale znów na mnie popatrzyła spod pięknych, ciemnych brwi.
- Właśnie dlatego - wyjaśniła. - Pomyślałam, że kiedy się dowiesz o Laoghaire, 
to od 
razu wyjedziesz. I tak zresztą się stało - dodała z lekkim grymasem. - Jamie 
został, ale ty 
wróciłaś. - Delikatnie wzruszyła ramionami. - Teraz widzę, że moje wysiłki nie 
miały sensu. 
On jest związany z tobą na dobre i złe. To ty jesteś jego żoną. I kiedy 
wyjedziesz, on też 
opuści Lallybroch.
Bezradnie szukałam właściwych słów, by pocieszyć Jenny.
- Już stąd nie wyjadę. Chcę tu z nim zostać. Na zawsze.
Dotknęłam jej ramienia. Odrobiną się cofnęła, ale po chwili położyła lodowatą 
dłoń na 
mojej ręce. Koniuszek nosa poczerwieniał jej z zimna.
- Ludzie gadają różne rzeczy na temat szóstego zmysłu - powiedziała po chwili. - 
Niektórzy mówią, że wszystko, co zobaczysz oczyma duszy, na pewno się sprawdzi. 
Ale inni 
przeczą. Uważają, że to po prostu ostrzeżenie. Wystarczy tylko uważać i można 
wiele rzeczy 
zmienić. A co ty o tym myślisz? - Spojrzała na mnie z ukosa pełnym zaciekawienia 
wzrokiem.
Wzięłam głęboki wdech. Zapach cebuli drażnił moje nozdrza. Tym pytaniem Jenny 
trafiła w samo sedno.
- Nie wiem - odparłam lekko drżącym głosem. - Zawsze sądziłam, że możemy 
zmienić bieg wydarzeń, które mają nastąpić. Ale teraz... - Wzruszyłam ramionami. 
Przypomniało mi się Culloden.
W piwnicznym półmroku oczy Jenny wydawały się czarne. Znów się zastanawiałam, 
ile z tego, co wie, powiedział jej Jamie, a ilu rzeczy sama się domyśliła.
- Ale mimo wszystko trzeba próbować - stwierdziła z pewnością w głosie. - Nie 
wolno 
dać za wygraną, prawda?
Nie wiedziałam, czy ma na myśli osobiste odczucia, ale kiwnęłam głową.
- Masz rację - odpowiedziałam. - Nie wolno. Koniecznie trzeba spróbować. - 
Uśmiechnęłyśmy się do siebie trochę nieśmiało.
- Dbaj o Jamiego - poprosiła. - Nawet jeśli wyjedziesz.
Uścisnęłam jej chłodne palce, dziwnie kruche i delikatne.
- Obiecuję.
- To dobrze. - Szepnęła i odwzajemniła uścisk.
Przez moment siedziałyśmy, trzymając się za ręce, aż nagle drzwi piwnicy się 
otworzyły i schodki opryskał deszczowy prysznic.
- Mamo? - Zza drzwi wyjrzała głowa małego Iana. - Przyjechał Hobart MacKenzie! 
Tata mówi, żebyś natychmiast przyszła.
Jenny skoczyła na równe nogi, omal nie zapominając zabrać w locie koszyka z 
cebulą.
- Jest uzbrojony? - spytała zaniepokojona. - Przywiózł pistolet albo szpadę?
Ian pokręcił głową, a wiatr rozwiał jego włosy we wszystkie strony.
- O, nie, mamo! - krzyknął. - Gorzej! Przyjechał z prawnikiem!
Trudno było sobie wyobrazić coś, co bardziej przypominało uosobienie zemsty niż 
Hobart MacKenzie. Zobaczyłam niskiego, drobnego mężczyznę około trzydziestki. 
Jasne 
rzęsy okalały błękitne oczy z tendencją do łzawienia. Miał niezdecydowane rysy 
twarzy. Nad 
czołem już tworzyły się zakola. Podbródek był cofnięty, jak gdyby uciekał w 
stronę szyi.
Kiedy wchodziliśmy do domu, właśnie gładził włosy w lustrze w korytarzu, a na 
stole 
przy nim leżała pięknie ufryzowana peruka z kucykiem. Gdy nas zauważył, mrugnął 
zaniepokojony, chwycił perukę i wcisnął ją na głowę.
- Pani Jenny - powiedział z ukłonem. Małe, królicze oczka śmignęły w moją 
stronę, 
potem uciekły, by znów na mnie spocząć. Hobart najwyraźniej nie dowierzał, że ja 
naprawdę 
tam stoję.
Jenny najpierw spojrzała na gościa, potem na mnie, głęboko westchnęła i chwyciła 
byka za rogi.
- Panie MacKenzie. - Wzięła go przez zaskoczenie, rozpoczynając kurtuazyjną 
rozmowę. - Proszę pozwolić, że panu przedstawię swoją szwagierkę. Claire. 
Claire, to pan 
Hobart MacKenzie z Kinwallis.
Gapił się na mnie z otwartymi ustami. Już miałam wyciągnąć rękę, ale się 
wstrzymałam. Zastanawiałam się, co Emily Post zrobiłaby na moim miejscu, ale nie 
mogłam 
jej o to spytać, więc musiałam improwizować.
- Miło pana poznać - powiedziałam, uśmiechając się serdecznie.
- Eee... - wymamrotał. Nie wiedział, jak się zachować, więc niepewnie skłonił 
się w 
moją stronę. - Uniżony sługa łaskawej pani...
W tym momencie otworzyły się drzwi salonu. Spojrzałam na drobną, zgrabną postać 
stojącą w progu.
- Ned! Ned Gowan! - krzyknęłam z zachwytem.
To naprawdę był on - prawnik z Edynburga, który kiedyś uratował mnie przed 
spłonięciem na stosie. Teraz wyglądał znacznie starzej. Mocno pomarszczona twarz 
przypominała suszone jabłko.
Mimo to błyskotliwe, czarne oczy nic się nie zmieniły. Od razu do mnie 
przylgnęły z 
wyrazem szczerej radości.
- Moja droga! - Kulawym krokiem pospieszył w moją stronę. Serdecznie się 
uśmiechając, uścisnął moją rękę i z płomienną galanterią podniósł ją do 
zasuszonych ust.
- Słyszałam, że...
- Jakim cudem jesteś...?
- Jak miło pana znów widzieć!
- Tak się cieszę, ale...
Kaszel Hobarta MacKenziego przerwał spontaniczne powitanie. Pan Gowan podniósł 
wzrok i pokiwał głową.
- Ach, tak. Najpierw interesy, moja droga - powiedział i ukłonił się mi 
szarmancko. - 
Potem, jeśli nie będziesz miała nic przeciwko temu, z największą przyjemnością 
wysłucham 
opowieści o twoich przygodach.
- Ach, oczywiście - zapewniłam. Zastanawiałam się, jak wiele zechce się 
dowiedzieć.
- Wspaniale, wspaniale. - Rozejrzał się po korytarzu. Bystrym wzrokiem objął 
Hobarta i Jenny, która powiesiła płaszcz i właśnie wygładzała sobie włosy. - Pan 
Fraser i pan 
Murray są już w salonie. Panie MacKenzie, załatwimy szybko pana sprawę i 
przystąpimy do 
sympatyczniejszych rozmów. Jeśli pozwolisz, moja droga. - Zapraszająco wystawił 
kościste 
ramię.
Jamie wciąż siedział na sofie. Dzieci już nie było. Tylko pucołowaty chłopczyk 
spał 
na kolanach wuja. Po jednej stronie głowy Jamie miał kilka warkoczyków z 
jedwabnymi 
wstążeczkami, wesoło wplecionymi w pasemka włosów, dzięki czemu wyglądał 
zabawnie i 
niepoważnie.
- Przypominasz tchórzliwego lwa z Oz - powiedziałam mu po cichu, siadając na 
podnóżku przy sofie. Nie sądziłam, że Hobart MacKenzie może jeszcze zrobić 
Jamiemu coś 
złego, ale na wszelki wypadek wolałam być w zasięgu ręki.
- Naprawdę? - Wyglądał na zaskoczonego.
- Sza! Później ci powiem.
Pozostali w tym czasie rozsiedli się w salonie. Jenny usiadła przy Ianie na 
innej 
dwuosobowej sofie, a Hobart i pan Gowan zajęli miejsca na obitych aksamitem 
krzesłach.
- Czy już wszyscy są? - spytał pan Gowan, rozglądając się po pokoju. - 
Doskonale. Na 
początek muszę oświadczyć, że pan Hobart MacKenzie zatrudnił mnie jako doradcę. 
Reprezentuję interesy żony pana Jamesa Frasera. - Zobaczył, że usiłuję coś 
powiedzieć, więc 
szybko dodał. - Drugiej żony pana Jamesa Frasera, Laoghaire z domu MacKenzie. 
Wszystko 
jasne?
Spojrzał pytająco na Jamiego. Potężny Szkot pokiwał głową.
- Tak.
- Dobrze. - Pan Gowan podniósł szklankę ze stolika i napił się trochę wody. - 
Państwo 
MacKenzie przyjęli moją propozycję poszukania prawnego rozwiązania tej 
zawikłanej 
sprawy, która wynikła z nagłego i nieoczekiwanego, choć oczywiście szczęśliwego, 
powrotu 
pierwszej żony pana Jamesa Frasera.
Karcąco pokręcił głową, patrząc na Jamiego.
- Pan, młody człowieku, niestety uwikłał się w poważne problemy natury prawnej.
Jamie uniósł brew i spojrzał na siostrę.
- Samemu nie udałoby mi się dokonać tego wyczynu - zażartował. - A konkretnie o 
jakich problemach mowa?
- Przede wszystkim... - Ned Gowan mówił z iskrą radości, uśmiechając się do mnie 
raz po raz - pierwsza pani Fraser miałaby prawo wytoczyć panu proces o zdradę 
małżeńską i 
cudzołóstwo. Kary za te przestępstwa obejmują...
Jamie obrócił głowę, spojrzał na mnie z błyskiem w oku.
- Nieważne. Chyba nie obawiam się takiej możliwości - powiedział prawnikowi. - 
Co 
ponadto?
Ned Gowan uprzejmie pokiwał głową i podniósł wysuszoną rękę. Po kolei wyciągał 
palce, punktując argumenty.
- Ze strony drugiej pani Fraser - Laoghaire z domu MacKenzie, mógłby pan być 
oskarżony o bigamiczne pożycie małżeńskie z zamiarem defraudacji, o faktyczne, 
choć 
pewnie nieświadome krzywoprzysięstwo oraz karygodne, fałszywe przedstawienie 
faktów. - 
Wystawił już czwarty palec, ale musiał wziąć wdech, żeby mówić dalej. - A także 
o...
Jamie do tej pory cierpliwie słuchał wyliczanki. Teraz jednak nie wytrzymał.
- Ned, czego, u licha, chce ta kobieta? - spytał delikatnie.
Drobny mężczyzna mrugnął zza okularów, opuścił rękę i spojrzał w górę na smugi 
światła nad głową.
- A zatem pani Laoghaire Fraser pragnie przede wszystkim ujrzeć pana 
wykastrowanego i wypatroszonego na rynku w Broch Mordha. A pańską głowę chce 
mieć na 
palu przy swojej bramie.
Jamie drgnął i skrzywił się, bo ruch rozjątrzył ranę.
- Rozumiem - powiedział.
Uśmiech podkreślił zmarszczki przy ustach Neda.
- Byłem zmuszony poinformować panią Fraser... to znaczy, Laoghaire z domu 
MacKenzie... - poprawił się, gdy cicho chrząknęłam - że środki prawne, jakie ma 
do 
dyspozycji, są trochę bardziej ograniczone niż jej pragnienia.
- Bogu dzięki - zażartował Jamie. - Rozumiem jednak, że ona nie bardzo chce mnie 
odzyskać jako swojego męża?
- Nie - wtrącił nieoczekiwanie Hobart. - Może jako pożywienie dla kruka, ale na 
pewno nie jako męża.
Ned obrzucił klienta chłodnym spojrzeniem.
- Nie zdoła pan załatwić sprawy polubownie, jeśli będzie pan ferował wyroki 
przed 
rozstrzygnięciem sporu - pouczył. - Proszę mi nie odbierać chleba. - Znów 
zwrócił się do 
Jamiego z profesjonalnym dostojeństwem, na które było go stać mimo podeszłego 
wieku.
- Panna MacKenzie nie życzy sobie ponownie przyjąć statusu pańskiej żony. Byłoby 
to zresztą niemożliwe - dodał bez ogródek. - Chyba że zechciałby pan rozwieść 
się z obecną 
tu panią Fraser i znów poślubić...
- Nie zechcę - zapewnił pośpiesznie Jamie, po raz kolejny zerkając w moją 
stronę.
- Cóż, w takim razie - kontynuował Ned - żeby uniknąć kosztów i nagłośnienia 
sprawy...
- Ile? - przerwał Jamie.
- Panie Fraser! - Ned Gowan wyglądał na zbulwersowanego. - Jak do tej pory 
jeszcze 
nic nie wspomniałem na temat finansowych rozwiązań.
- Tylko dlatego, że jest pan zbyt pochłonięty tą fascynującą rozgrywką. Wredny, 
złośliwy ramol! - krzyknął z irytacją Jamie. Na kościach policzkowych miał 
czerwone plamy, 
ale też dobrze się bawił. - Przecież i tak wszystko do tego zmierza, prawda?
Ned Gowan ceremonialnie pochylił głowę.
- Cóż, musi pan zrozumieć - zaczął - że wygrana przez pannę MacKenzie i jej 
brata 
sprawa mogłaby się dla pana zakończyć naprawdę poważną szkodą majątkową - dodał, 
rozkoszując się perspektywą swojego wynagrodzenia. - Panna MacKenzie stała się 
obiektem 
publicznego poniżenia, co często prowadzi do ostrych chorób nerwowych. Ponadto 
straszy 
sieją utratą głównego źródła utrzymania.
- Bzdura! - przerwał żarliwie Jamie. - Mówiłem, że w dalszym ciągu będę łożył na 
jej 
utrzymanie. Dam też pieniądze ma dwoje dzieci! Za kogo ona mnie uważa?
- O, tego na pewno nie chciałby pan wiedzieć - zapewnił Hobart. - Sam nie 
wiedziałem, że moja siostra zna takie określenia. Ale czy naprawdę będzie pan 
jej płacić?
- Tak, oczywiście.
- Ale tylko do chwili, gdy ponownie wyjdzie za mąż. - Wszyscy zwrócili się w 
stronę 
Jenny. - Jeśli Jamie jest prawowitym mężem Claire, to jego małżeństwo z 
Laoghaire nie było 
ważne, prawda?
Prawnik pokiwał głową.
- Zgadza się, pani Murray.
- W takim razie bez przeszkód może po raz kolejny wyjść za mąż - ciągnęła wywód 
Jenny. - A kiedy to się stanie, mój brat nie powinien dalej dostarczać jej 
środków do życia.
- Doskonały argument, pani Murray. - Ned Gowan wziął wykałaczkę i energicznie 
się 
podrapał. - Cóż... Poczyniliśmy postępy - oświadczył. Obdarował zebranych 
promiennym 
uśmiechem. - Kolejnym punktem programu jest...
Godzinę później karafka z whisky była pusta, ale za to kartki papieru 
kancelaryjnego 
pełne bazgrołów Neda Gowana. Wszyscy osłabli z wyczerpania, z wyjątkiem samego 
Neda, 
który wciąż tryskał energią.
- Doskonale, doskonale. - Zebrał wszystkie kartki i ułożył je w należytym 
porządku. - 
Główne warunki ugody są następujące: pan Fraser zgadza się zapłacić pannie 
MacKenzie 
sumę pięciuset funtów tytułem rekompensaty za krzywdę, niedogodności i utratę 
usług 
małżeńskich. - Jamie parsknął, ale Ned udał, że tego nie słyszy, i kontynuował 
podsumowanie. - Poza tym pan Fraser zgadza się wspierać budżet domowy panny 
MacKenzie 
sumą stu funtów rocznie, aż do momentu, gdy Laoghaire MacKenzie ponownie wyjdzie 
za 
mąż. Wtedy wygaśnie obowiązek dokonywania opłaty. Pan Fraser zgadza się również 
wyposażyć każdą z dwóch córek panny MacKenzie w posag wysokości trzystu funtów. 
W 
formie postanowienia ostatecznego zgadza się odstąpić od wniesienia pozwu 
przeciwko 
pannie MacKenzie za atak z zamiarem popełnienia morderstwa. W zamian za to panna 
MacKenzie uniewinnia pana Frasera ze wszystkich innych oskarżeń. Czy ostatecznie 
akceptuje pan powyższe ustalenia? - Popatrzył pytająco na Jamiego.
- Tak - odparł rudowłosy Szkot. Zbladł od zbyt długiego tkwienia w pozycji 
siedzącej, 
a na czole lśniły mu krople potu, ale siedział prosto, a dziecko wciąż spało na 
jego kolanach z 
palcem w buzi.
- Doskonale - skwitował Ned. Rozpromieniony wstał i ukłonił się zebranym. - Nasz 
przyjaciel, doktor John Arbuthnot, powiada, że „prawo jest bezdenną jamą”. 
Jednak w tym 
momencie nie jest ona aż tak głęboka, jak mój pusty żołądek. Pani Murray, czyżby 
ten 
zapach, który nęci nasze nozdrza, dobywał się z pieczonego udźca baraniego?
Przy stole siedziałam pomiędzy Jamiem a Hobartem MacKenzie’em. Brat Laoghaire 
odzyskał już humor. Mary MacNab przyniosła pieczeń i starym zwyczajem postawiła 
ją przed 
Jamiem. Potężny Szkot wziął w zdrową rękę długi, ostry nóż do krojenia mięsa i 
grzecznie 
zaproponował przejęcie roli Hobartowi.
- Spróbujesz? - spytał.
- O, nie - odparł MacKenzie, wymachując rękami. - Daj to lepiej swojej żonie do 
pokrojenia. Nie jestem zbyt zręczny, mógłbym odciąć sobie palec. Znasz mnie, 
Jamie - 
powiedział ugodowym tonem.
Jamie obdarował swego byłego szwagra przeciągłym spojrzeniem zza solniczki.
- Kiedyś mógłbym tak pomyśleć - odparł. - Podaj mi whisky.
- Trzeba koniecznie natychmiast wydać Laoghaire za mąż - oświadczyła Jenny. 
Dzieci 
i wnuki już poszły spać, a Ned wyjechał z Hobartem do Kinwallis. Zostaliśmy we 
czworo w 
gabinecie dziedzica. Spisywaliśmy inwentarz, popijając brandy i jedząc ciastka z 
kremem.
- Tobie lepiej wychodzi kojarzenie par - powiedział Jamie do siostry z ironią w 
głosie. 
- Jeśli solidnie się przyłożysz, to na pewno znajdziesz odpowiedniego mężczyznę, 
który 
nadawałby się dla niej na męża.
- Chyba tak - odparła ironicznym tonem. Haftowała lniany materiał, lśniący w 
świetle 
lampy. Na dworze zaczął padać rzęsisty deszcz ze śniegiem, ale w gabinecie było 
przytulnie. 
W kominku migotał mały płomień, a lampa dawała smugę ciepłego światła na stare 
biurko i 
księgi.
- Pozostaje tylko jedna rzecz do ustalenia - powiedziała, nie odrywając wzroku 
od 
robótki. - Skąd zamierzasz wziąć tysiąc dwieście fontów, Jamie?
Mnie też nurtowało to pytanie. Kwota z ubezpieczenia drukarni na pewno by nie 
wystarczyła. Zastanawiałam się, czy udziały Jamiego w zyskach z przemytu mogą 
się równać 
z wydatkiem tej miary. Z pewnością niemożliwe było uzyskanie tak dużych 
pieniędzy z 
Lallybroch. W Szkocji z trudem zarabiało się na utrzymanie.
- Przychodzi mi do głowy tylko jedno rozwiązanie. - Ian spojrzał na siostrę, 
potem na 
szwagra i z powrotem na Jenny.
Po chwili milczenia Jamie pokiwał głową.
- Tak - powiedział niechętnie. Zerknął na okno, gdzie deszcz skośnymi strugami, 
z 
wielką siłą uderzał o szybę. - Chociaż pora roku jest na to zajęcie najmniej 
odpowiednia.
Ian wzruszył ramionami i pochylił się do przodu.
- Za tydzień będzie wiosenny przypływ.
Jamie skrzywił się. Wyglądał na zmartwionego.
- To prawda, ale...
- Masz do tego prawo, Jamie. Większe niż ktokolwiek inny - zapewnił Ian. 
Wyciągnął 
rękę i uścisnął szwagra za zdrowe ramię. Uśmiechnął się. - To było przewidziane 
dla 
zwolenników księcia Karola, prawda? A ty, chcąc nie chcąc, do nich należysz.
Jamie posłał Ianowi smutny uśmiech.
- Pewnie tak. - Westchnął. - W każdym razie nie mam lepszego pomysłu. - Wodził 
wzrokiem od Jenny do Iana. Wyraźnie się wahał.
Siostra znała Jamiego jeszcze lepiej niż ja. Podniosła głowę znad robótki i 
przeszyła 
go wzrokiem.
- O co chodzi? - spytała.
Wziął głęboki wdech.
- Chcę zabrać ze sobą małego Iana - wyrzucił z siebie.
- Nie - oświadczyła natychmiast. Igła się zatrzymała i utkwiła w środku 
wspaniałego 
czerwonego pąka kwiatowego we wzorku.
- Jest już wystarczająco dorosły - powiedział cicho Jamie.
- Nieprawda! - zaprzeczyła. - Skończył dopiero piętnaście lat. Michael i Jamie 
mieli 
co najmniej szesnaście. Poza tym byli bardziej wyrośnięci.
- Tak, ale mały Ian pływa najlepiej ze wszystkich - wtrącił rozsądnie Ian. Na 
jego 
czole pojawiła się zmarszczka zamyślenia. - I tak trzeba będzie wziąć jednego z 
chłopaków - 
argumentował. Szybko obrócił głowę w stronę Jamiego, który poprawiał temblak. - 
Jamie 
raczej nie powinien pływać w tym stanie. A może Claire? - dodał, uśmiechając się 
do mnie.
- Pływać? - spytałam całkiem zbita z tropu. - Gdzie?
Ian na chwilę zaniemówił. Spojrzał na Jamiego z uniesionymi brwiami.
- Oo! Nic jej nie mówiłeś?
Jamie pokręcił głową.
- Mówiłem, ale nie wszystko. Chodzi o skarb, Angielko - wyjaśnił. - O złoto fok.
Nie mógł zabrać skrzyni ze sobą, więc schował ją tam, gdzie znalazł, i wrócił do 
Ardsmuir.
- Nie wiedziałem, co z tym zrobić - wyjaśnił. - Duncan Kerr powierzył mi opiekę 
nad 
skarbem, ale nie wspomniał, do kogo kosztowności należały ani kto je tam 
schował. Duncan 
wymamrotał tylko dwa słowa: „Biała Dama”, a dla mnie mogło to oznaczać wyłącznie 
ciebie, 
Angielko.
Sam nie skorzystał ze skarbu. Jednak czuł, że powinien o tym komuś powiedzieć, 
na 
wypadek gdyby umarł w więzieniu. Wysłał więc starannie zaszyfrowany list do 
Lallybroch - 
do Jenny i Iana. Podał w nim lokalizację kryjówki oraz cel, na który majątek 
przypuszczalnie 
miał być przeznaczony.
To był ciężki czas dla jakobitów i ich rodzin. Mniej więcej w tym samym okresie 
Lallybroch doświadczyło dwóch kolejnych nieurodzajnych sezonów. Z Francji 
dochodziły 
listy z prośbą o wsparcie dla byłych współtowarzyszy, którzy umierają z głodu.
- Nie mieliśmy, co ofiarować. Tak naprawdę sami żyliśmy na granicy ubóstwa - 
wyjaśnił Ian. - Posłaliśmy wiadomość do Jamiego. Spytaliśmy, czy możemy 
wykorzystać 
odrobinę skarbu, żeby pomóc wyżywić stronników księcia Karola.
- Wydawało się prawdopodobne, że skarb został ukryty przez zwolenników Stuartów 
- 
wtrącił Jamie. Spojrzał na mnie, uniósł rudą brew i lekko wykrzywił kącik ust. - 
Jednak 
pomyślałem, że nie wyślę go księciu.
- I bardzo słusznie - powiedziałam sarkastycznym tonem. Wszelkie pieniądze 
ofiarowane Karolowi zostałyby zmarnowane, roztrwonione w ciągu kilku tygodni. 
Każdy, kto 
bliżej znał księcia, był o tym przekonany.
Ian zabrał najstarszego syna, Jamiego, i wyruszył w podróż przez całą Szkocję do 
zatoczki fok niedaleko Coigach. Bali się, żeby przypadkiem nie pisnąć słowa na 
temat skarbu, 
więc nie szukali łodzi rybackiej. Mały Jamie, podobnie jak kilka lat wcześniej 
jego wuj, 
podpłynął do skały fok. Znalazł skarb w umówionym miejscu, wyjął dwie złote 
monety i trzy 
mniejsze diamenty, schował je do dobrze przymocowanego do szyi woreczka, a 
resztę 
odstawił na miejsce. Wyczerpany z powrotem przypłynął do brzegu.
Potem wyruszyli w drogę do Inverness, wsiedli na statek i popłynęli do Francji. 
Kuzyn 
Jared Fraser, emigrant, który odnosił sukcesy w handlu winem, pomógł im 
dyskretnie 
wymienić monety oraz klejnoty na gotówkę. Sam wziął na siebie obowiązek 
rozdzielenia 
darów potrzebującym jakobitom.
Od tamtego czasu Ian trzy razy odbył męczącą podróż na wybrzeże. Za każdym razem 
zabierał ze sobą któregoś z synów. Wyciągali małą część ukrytej fortuny, żeby 
zaspokoić 
bieżące potrzeby. Dwa razy pieniądze trafiły do przyjaciół we Francji, raz 
trzeba było zakupić 
świeże ziarno pod zasiew do Lallybroch i zapewnić dzierżawcom żywność, gdy 
ziemniaki nie 
obrodziły.
Tylko Jenny, Ian, mały Jamie i Michael wiedzieli o skarbie. Drewniana noga 
uniemożliwiała Ianowi płynięcie do wyspy fok, więc zawsze zabierał najstarszego, 
wolnego 
syna. Domyślałam się, że przekazanie takiej wielkiej tajemnicy zarówno małemu 
Jamiemu, 
jak i Michaelowi wiązało się ze swego rodzaju rytuałem. Teraz chyba przyszła 
kolej na 
małego Iana.
- Nie - powtórzyła Jenny, ale już mniej przekonującym tonem,
Ian refleksyjnie kiwał głową.
- Jego również zabrałbyś do Francji, Jamie?
- O to właśnie chodzi. - Jamie pokiwał głową. - Będę musiał wyjechać z 
Lallybroch i 
przez dłuższy czas przebywać poza domem, a wszystko przez Laoghaire. Nie mogę 
żyć tu z 
tobą w jej pobliżu - tłumaczył się przede mną. - Przynajmniej do czasu, kiedy 
ponownie nie 
wyjdzie za mąż. - Znów skupił uwagę na Ianie.
- Nie powiedziałem ci o wszystkim, co wydarzyło się w Edynburgu. Ale z pewnych 
innych względów też będzie lepiej, jeśli na jakiś czas stąd wyjadę.
Siedziałam cicho, usiłując oswoić się z tą wiadomością. Nie zdawałam sobie 
sprawy, 
że Jamie zamierzał opuścić Lallybroch. Nie mówiąc już o tym, że w ogóle chciał 
wyjechać ze 
Szkocji.
- Co chcesz zrobić, Jamie? - Jenny przestała udawać, że haftuje. Siedziała z 
dłońmi na 
kolanach.
Jamie potarł nos. Wyglądał na zmęczonego. Był to dla niego pierwszy dzień poza 
łóżkiem. Uważałam, że dawno temu powinien znów się położyć, ale się upierał, 
żeby zjeść 
obiad ze wszystkimi i chodzić po domu.
- Cóż, Jared nieraz mi proponował - cedził wolno słowa - żebym pracował u niego 
w 
firmie. Może przynajmniej przez rok zostanę we Francji. Pomyślałem, że mały Ian 
mógłby 
pojechać z nami i uczyć się w Paryżu.
Jenny i Ian przez dłuższy czas patrzyli sobie w oczy. W ten sposób stare, dobre 
małżeństwa potrafią przeprowadzać rozmowy życia w czasie kilku uderzeń serca. W 
końcu 
Jenny odchyliła głowę w bok. Ian uśmiechnął się i wziął ją za rękę.
- Wszystko będzie dobrze, mo nighean dubh - powiedział czule do żony lekko 
zachrypniętym głosem.
- Dobrze, zabierz chłopaka - zwrócił się do Jamiego. - To będzie dla niego 
wielka 
szansa.
- Jesteście pewni? - Jamie zawahał się. Raczej mówił do siostry niż do Iana. 
Jenny 
pokiwała głową. Niebieskie oczy lśniły w świetle lampy, a koniuszek nosa lekko 
się 
zaczerwienił.
- Najlepiej zrobimy, jeśli ofiarujemy mu wolność, póki on myśli, że to od nas 
zależy - 
powiedziała. Pewnym wzrokiem spojrzała na Jamiego, potem na mnie. - Ale 
uważajcie na 
niego, dobrze?
39
Zagubieni i opłakiwani przez wiatr
Ta część Szkocji była tak niepodobna do zielonych dolin górskich i jezior 
otaczających Lallybroch, jak wrzosowiska Północnego Yorkshire. Tutaj, na 
rozległych 
ścianach skalnych tylko gdzieniegdzie rosły wrzosy. Turnie wznosiły się aż do 
nieba i nagle 
gdzieś znikały za zasłoną szarych obłoków.
Gdy stopniowo zbliżyliśmy się do brzegu morza, mgła gęstniała, zaczynała się 
tworzyć coraz wcześniej po południu i utrzymywała się do rana. Więc tylko przez 
kilka 
godzin dziennie mieliśmy okazję dojazdy przy dobrej widoczności. Poruszaliśmy 
się więc 
wolno. W zasadzie nam to nie przeszkadzało, tylko Ian się niecierpliwił, 
podekscytowany 
perspektywą przeżycia przygody.
- Jak daleko jest od brzegu morza do wyspy fok? - spytał Jamiego po raz 
dziesiąty.
- Około dwóch kilometrów.
- Potrafię przepłynąć taką odległość - powtórzył po raz dziesiąty. Mocno trzymał 
lejce 
w dłoniach. Szczupła twarz z zaciśniętymi kościstymi szczękami wyrażała 
determinację.
- Wiem, wiem - zapewniał cierpliwie Jamie. Spojrzał na mnie z cieniem uśmiechu w 
kąciku ust. - Ale nawet nie będziesz musiał tak bardzo się wysilać. Prąd cię sam 
zaniesie.
Chłopak pokiwał głową i zamilkł, ale w jego oczach nadal płonął ognik 
niecierpliwości.
Przylądek nad zatoczką był zasnuty mgłą i opuszczony. Nasze głosy brzmiały 
dziwnym echem. Wkrótce przestaliśmy rozmawiać, bo wzbudzało to w nas narastające 
odczucie grozy. Z daleka dobiegało szczekanie fok. Te ledwie słyszalne odgłosy 
tonęły w 
poszumie fal uderzających o brzeg, więc od czasu do czasu brzmiały tak, jak 
gdyby 
marynarze głośno porozumiewali się między sobą, próbując przekrzyczeć szum 
morza.
Jamie pokazał małemu Ianowi „wieżę Ellen”. Zdjął z siodła zwój liny i skierował 
się 
w dół po stromej ścianie przylądka.
- Dopóki nie zejdziesz, trzymaj koszulę blisko ciała - poradził chłopcu, 
krzycząc pod 
wiatr. - Inaczej wicher ci ją porwie na strzępy.
Ian pokiwał głową ze zrozumieniem i mocno ścisnął się w pasie liną. Pokazując 
zęby 
w nerwowym uśmiechu, gwałtownie zrobił dwa kroki naprzód i zniknął na dole.
Drugi koniec liny był solidnie przymocowany do pasa Jamiego, który stopniowo, 
ostrożnie rozwijał zwój zdrową ręką, gdy chłopak schodził w przepaść. Na 
czworakach 
przeszłam przez porośnięty darnią, kamienisty krótki odcinek do kruchej krawędzi 
klifu, skąd 
rozciągał się widok na plażę w kształcie półksiężyca.
Wydawało mi się, że to trwa wieki, ale w końcu zobaczyłam Iana. Mały jak mrówka 
wyłonił się z dna komina. Odwiązał linę, rozejrzał się dookoła, zobaczył nas na 
szczycie klifu 
i entuzjastycznie pomachał ręką. Ja też mu pomachałam, ale Jamie tylko mruknął 
pod nosem:
- W porządku. Ruszaj dalej.
Gdy chłopak rozbierał się do majtek i schodził po kamieniach do wody, czułam 
jego 
zdenerwowanie. A kiedy mała postać skoczyła głową w dół w szaroniebieskie fale, 
odniosłam 
wrażenie, że Jamie drgnął.
- Brrr! - jęknęłam. - Przypuszczam, że woda jest strasznie zimna!
- Na pewno - powiedział z przejęciem Jamie. - Ian miał rację. To nie jest 
odpowiednia 
pora roku na pływanie.
Stał zesztywniały i blady. Nie sądziłam, że jest to wynik bólu ramienia, chociaż 
długa 
jazda i ćwiczenia z liną niewątpliwie nie przyspieszyły gojenia rany. Kiedy Ian 
schodził na 
brzeg, Jamie nie okazywał innych uczuć, prócz ośmielającej pewności siebie, ale 
teraz nie 
zadał sobie trudu, by ukryć lęk. Tak naprawdę nie mielibyśmy szans pomóc Ianowi, 
gdyby 
przypadkiem coś złego się stało.
- Może lepiej było poczekać, aż rozproszy się mgła - powiedziałam, raczej nie 
dlatego, 
że tak uważałam, ale po to, żeby wyrwać Jamiego z zamyślenia.
- Albo do następnej Wielkanocy - stwierdził z ironią w głosie, zerkając z ukosa 
na 
białą przepaść.
Trzy wyspy wyłaniały się tylko chwilami, gdy mgła na moment się rozrzedziła. 
Przez 
pierwsze dwadzieścia metrów widziałam podskakującą w wodzie malutką głowę Iana, 
potem 
całkowicie zniknął.
- Jak myślisz? Nic mu nie jest? - spytałam.
Jamie pomógł mi wstać. Jego płaszcz był przemoczony i szorstki, przesiąknięty 
drobnymi kropelkami wody pryskającej z oceanu.
- Tak. Wszystko w porządku. Jest świetnym pływakiem. Poza tym to nie takie 
trudne, 
gdy się płynie z prądem. - Mimo wszystko intensywnie wpatrywał się we mgłę, 
jakby siłą 
woli mógł ją rozproszyć.
Za namową Jamiego mały Ian poczekał na odpowiedni moment, by ruszyć na wyspę 
wraz odpływem. Patrząc zza grzbietu skały, widziałam płynące masy morszczynu. 
Część 
roślinności osiadła na rozszerzającym się pasie plaży.
- Wróci za jakieś dwie godziny - mruknął Jamie. Niechętnie przerwał wypatrywanie 
schowanej za mgłą zatoczki. - Do licha, żałuję, że sam nie popłynąłem. Co tam 
ramię!
- Zarówno małemu Jamiemu, jak i Michaelowi to się udało - przypomniałam.
Uśmiechnął się niewesoło.
- O, tak. Ianowi też się powiedzie. Tylko rzecz w tym, że o wiele łatwiej jest 
samemu 
robić coś trochę niebezpiecznego, niż czekać, aż zrobi to ktoś inny.
- Aha! Teraz widzisz, jak to jest mieć ciebie za męża.
Zaśmiał się.
- Masz rację. No, ale Ianowi też należy się jakaś przygoda. Chodź, schowajmy się 
przed wiatrem.
Przeszliśmy w głąb lądu, by być jak najdalej kruszącej się krawędzi klifu. 
Usiedliśmy 
i czekaliśmy, wykorzystując ciała koni jako schronienie. Ciężkie, włochate 
szkockie kucyki 
nic sobie nie robiły z brzydkiej pogody. Stały razem ze spuszczonymi łbami, 
tyłem do wiatru.
Wiało tak mocno, że trudno było rozmawiać. W ciszy siedzieliśmy więc przytuleni 
tyłem do wietrznego wybrzeża.
- Co to? - Jamie uniósł głowę, nasłuchując.
- O czym mówisz?
- Wydawało mi się, że słyszę krzyk.
- To pewnie foki - powiedziałam, ale zanim słowa wypłynęły z moich ust, już 
wstał i 
szybkim krokiem zbliżał się do krawędzi klifu.
Zatoczka w dalszym ciągu tonęła w skłębionej mgle, ale wiatr już odsłonił wyspę 
fok.
Po jednej stronie małego kawałka skalistego lądu stała mała łódka. Nie była to 
łódź 
rybacka. Wydawała się dłuższa i miała bardziej zaostrzony dziób oraz jedną parę 
wioseł.
Na środku wysepki ukazał się mężczyzna. Coś trzymał pod pachą. Nie musiałam 
długo się zastanawiać, żeby wiedzieć co. Zaraz potem, zza przeciwległego brzegu 
wyspy, 
wyłonił się drugi mężczyzna.
Niósł półnagie ciało Iana, niedbale przewieszone przez ramię. Głowa swobodnie 
opadała w dół, a ramiona bezwładnie zwisały, co oznaczało, że chłopiec nie żyje 
lub jest 
nieprzytomny.
- Ian!
Jamie zakrył mi dłonią usta, żebym nie krzyknęła po raz drugi.
- Cicho! - Pociągnął mnie na ziemię. Bezradnie patrzyliśmy, jak drugi mężczyzna 
wrzucił Iana na pokład i zepchnął łódkę z powrotem na wodę. Nie było szans, żeby 
zejść po 
kominie i dopłynąć do wyspy, zanim oni zdążą uciec. Ale dokąd uciec?
- Skąd przypłynęli? - jęknęłam. W zatoczce panował bezruch.
- Ze statku. To łódź okrętowa. - Jamie sążniście zaklął pod nosem i zniknął. Gdy 
się 
obróciłam, zobaczyłam, że wskakuje na konia. Za moment był już daleko, pędził 
jak opętany 
w głąb przylądka.
Pośpiesznie wsiadłam na wierzchowca i pognałam za Jamiem. W uszach dźwięczał mi 
przeraźliwy protest spętanego, trzeciego kucyka, który musiał zostać.
Do otwartego oceanu było nie dalej niż pół kilometra, ale wydawało się, że 
dotarcie 
do brzegu trwa wieki. Zobaczyłam przed sobą Jamiego z rozwichrzonymi włosami. Za 
nim 
ujrzałam statek blisko brzegu. Grunt nagle urywał się nad pochyłą skałą, której 
podstawa 
tkwiła w wodzie. Koń nie mógłby tamtędy zejść. Zanim uwiązałam kucyka, Jamie już 
przedzierał się po kamieniach w stronę wody.
Po prawej stronie zobaczyłam znajomą łódź. Płynąc tuż przy linii brzegu 
zmierzała do 
statku. Z pewnością ktoś ich z pokładu wypatrywał, bo od strony oceanu dobiegały 
krzyki. 
Nagle przy takielunku pojawiły się małe sylwetki ludzi.
Ktoś nas dostrzegł, bo w pewnej chwili na pokładzie dało się zauważyć nagłe 
poruszenie. Znad burty wychylały się głowy, wzmogły się okrzyki. Statek był 
niebieski. Na 
okalającym go czarnym pasie widniało szereg otworów armatnich. Przednie okienko 
otworzyło się, ukazując okrągłe, czarne oczko działa.
- Jamie! - krzyknęłam najgłośniej, jak tylko potrafiłam. Spojrzał ze skały w 
górę, 
zobaczył, co mu usiłuję pokazać, i padł jak długi w chwili, gdy działo 
wystrzeliło.
Huk nie był zbyt głośny, ale mocny świst powietrza sprawił, że instynktownie 
zgięłam 
kark. Kilka skał roztrzaskało się w drobne kamyki. W tym momencie dotarło do 
mnie, że ja i 
konie byliśmy o wiele bardziej widoczni na szczycie przylądka niż Jamie na dole 
klifu.
Zwierzęta zrozumiały to trochę wcześniej niż ja i zanim opadł kurz, pędziły już 
z 
powrotem do miejsca, gdzie zostawiły spętanego towarzysza. Przechyliłam się 
przez krawędź 
przylądka, stoczyłam kilka metrów po grubym żwirze i wpadłam w głęboką szczelinę 
skalną. 
Gdzieś nad głową rozległa się kolejna eksplozja. Jeszcze bardziej przytuliłam 
się do skały. 
Ludzie ze statku najwyraźniej byli w pełni usatysfakcjonowani rezultatem 
ostatniego 
wystrzału, bo zrobiło się stosunkowo cicho.
Serce mi waliło jak młotem. Powietrze wypełnił szary pył. Z trudem 
powstrzymywałam się przed kaszlem. Zaryzykowałam i obejrzałam się. Zrobiłam to w 
samą 
porę, by zobaczyć barkas wciągany na pokład statku. Ani śladu po Ianie i dwóch 
porywaczach.
Leżałam cicho. Patrzyłam, jak zamyka się okienko w burcie, a lina trzymająca 
kotwicę 
wypływa na wierzch. Statek powoli obrócił się pod wiatr. Żagle napięły się 
lekko. Ale to 
wystarczyło. Powoli, potem trochę szybciej statek wypływał na pełne morze. Zanim 
Jamie 
odnalazł moją kryjówkę, żaglowiec już zupełnie znikł za chmurą mgły, która 
zasłaniała 
horyzont.
- Jezu... - wykrztusił, gdy mnie zobaczył. Mocno mnie uścisnął. - Jezu!
Puścił mnie i rozejrzał się po tafli morza. Nie ruszało się tam nic, prócz kilku 
powoli 
sunących wstęg mgły. Odnosiło się wrażenie, że cały świat zamarł w ciszy. Nawet 
krzyki 
burzyków, które wcześniej od czasu do czasu dało się słyszeć, na dobre zamilkły 
po 
kanonadzie armat.
Na szarej skale, tuż przy mojej stopie jaśniała plama po odłupanym przez pocisk 
fragmencie skały. Pocisk uderzył nie wyżej niż metr nad szczeliną, w której 
znalazłam 
schronienie.
- I co teraz zrobimy? - Czułam się oszołomiona. Nie mogłam uwierzyć, że przez 
niecałą godzinę Ian zupełnie znikł, jak gdyby zapadł się pod ziemię. Zaledwie 
kilka metrów 
od brzegu wznosiła się gęsta i nieprzenikniona ściana mgły.
Moja wyobraźnia ukazywała cyklicznie powtarzające się obrazy: mgła nad wyspą 
fok, 
nagłe pojawienie się łodzi, ludzie wyłaniający się zza skał, drobne, kościste 
ciało Iana, chude 
kończyny zwisające jak u pajaca. Widziałam wszystko w całej jaskrawości. Przed 
oczami stał 
mi każdy szczegół. W podświadomości dryfowało odczucie, że powinnam jakoś 
odwrócić ten 
bieg wydarzeń.
Twarz Jamiego zastygła. Głębokie bruzdy pomiędzy nosem i ustami pogłębiły się 
wyraźnie.
- Zabij mnie, ale nie wiem, co robić! - odparł. Zacisnął dłonie w pięści, 
zamknął oczy i 
ciężko oddychał.
Bezsilność Jamiego wzmogła mój strach. Dotychczas wierzyłam, że Jamie zawsze 
potrafi znaleźć wyjście z trudnej sytuacji. Jego wyznanie bardziej mnie 
przygnębiło niż 
wszystko, co dotychczas się wydarzyło.
Poczułam się bezradna i zagubiona. Każdy nerw domagał się, by działać. Ale jak?
Nagle zauważyłam na mankiecie Jamiego smużkę krwi. Podczas schodzenia ze skały 
skaleczył rękę. Na to zdołałabym coś poradzić. Poczułam nawet wdzięczność, że w 
końcu 
znalazła się rzecz, na którą mogłam mieć wpływ.
- Skaleczyłeś się. - Dotknęłam zakrwawionej ręki. - Pozwól, niech to obejrzę. 
Opatrzę 
cię.
- Nie - zaprotestował. Zdenerwowany i zrozpaczony wciąż wpatrywał się we mgłę. 
Kiedy po raz kolejny wyciągnęłam dłoń w jego stronę, cofnął się gwałtownie.
- Daj spokój - powiedziałam. - Nie upieraj się.
Zaschło mi w gardle. Z całych sił otuliłam się płaszczem. Wiatr ustał, a mimo 
wszystko powietrze było zimne i wilgotne. Jamie odruchowo potarł ręką o płaszcz, 
zostawiając na nim rdzawą plamę. Nie przestawał patrzeć na morze, w miejsce, 
gdzie zniknął 
statek. Zamknął oczy i zacisnął szczęki. Ale zaraz otworzył powieki, 
przepraszająco 
pomachał ręką i obrócił się w stronę lądu.
- Musimy złapać konie - powiedział spokojnie. - Chodźmy.
Znów szliśmy w milczeniu przez darń i drobne kamienie. Byliśmy oszołomieni i 
przygnębieni. Z oddali widziałam już małe, krótkonogie sylwetki koni. Zwierzęta 
stały razem 
w miejscu, gdzie zostawiliśmy spętanego kucyka Iana. Wydawało się, że bieg od 
przylądka 
do zewnętrznego brzegu trwał godziny, ale droga powrotna ciągnęła się w 
nieskończoność.
- Nie sądzę, żeby był martwy - odezwałam się po długim czasie. Nieśmiało 
dotknęłam 
Jamiego, żeby go pocieszyć, ale pewnie by nie zareagował nawet, gdybym 
przyłożyła mu 
maczugą. Szedł powoli ze spuszczoną głową.
- Mhm - mruknął. Z trudem wydobywał z siebie głos. - Gdyby nie żył, to by go nie 
zabrali ze sobą.
- Jesteś pewien, że wzięli Iana na pokład? - spytałam. - Widziałeś ich? - 
Pomyślałam, 
że jeśli będzie coś mówił, poczuje się lepiej.
Skinął głową.
- Tak. Zauważyłem, jak przenoszą chłopaka na statek. Chyba jest jakaś nadzieja - 
bąknął sam do siebie. Nagle zdał sobie sprawę, że jestem przy nim. Obrócił się i 
przyjrzał mi 
się badawczo.
- Dobrze się czujesz, Angielko?
Miałam w kilku miejscach zdarty naskórek, byłam ubrudzona, a kolana pode mną 
drżały. Ale generalnie nie odniosłam większego uszczerbku na zdrowiu.
- Nic mi nie jest - odpowiedziałam cicho po chwili. Znów położyłam mu dłoń na 
ramieniu. Wziął mnie pod rękę i dalej już szliśmy razem.
- Domyślasz się, kto to mógł być? - Przybrzeżne fale zagłuszały mnie, więc 
musiałam 
krzyczeć, ale za wszelką cenę chciałam skłonić Jamiego do mówienia. Powoli moje 
starania 
zaczynały przynosić pożądane skutki.
- Słyszałem, jak ktoś ze statku krzyczał do mężczyzn z łódki. Mówił po 
francusku. Ale 
to o niczym nie świadczy. Żeglarze pochodzą z różnych stron świata. Jedno wiem 
na pewno: 
to nie był statek kupiecki. Nie wyglądał też na angielski żaglowiec - dodał. - 
Chociaż nie 
jestem pewien, dlaczego tak myślę. Może chodzi o rodzaj takielunku.
- Był niebieski z czarnym pasem dookoła - powiedziałam. - Tylko tyle zdążyłam 
zauważyć, zanim wystrzeliły działa.
Czy udałby się pościg za statkiem? Ta myśl zasiała we mnie ziarno nadziei. Może 
sytuacja nie była aż tak beznadziejna, jak przedtem myślałam. Jeśli Ian jeszcze 
żył i dowiemy 
się, dokąd płynął statek...
- Widziałeś nazwę?
- Nazwę? - spytał trochę zaskoczony. - Czego? Statku?
- No tak, wszystkie jednostki pływające mają wymalowaną po obu stronach nazwę - 
wyjaśniłam.
- Naprawdę? A po co? - Zupełnie nie rozumiał, o co mi chodzi.
- Jak to po co? Żebyś, do cholery, wiedział, kim są! - Byłam rozdrażniona. 
Zaskoczony moim tonem lekko się uśmiechnął.
- Cóż, przypuszczam, że porywacze nie mieli powodu, żeby ogłaszać światu, kim są 
- 
powiedział z przekąsem.
Jeszcze przez kilka chwil szliśmy dalej razem w zamyśleniu. Jednak ciekawość nie 
dawała mi spokoju.
- To w jaki sposób zwykle statki rozpoznają się wzajemnie?
- Zawsze cię odróżnię od innych kobiet, a przecież nie nosisz na piersi 
tabliczki z 
imieniem - argumentował.
- Nie mam nawet jednej literki - zażartowałam, ale widząc, że się nie śmieje, 
dodałam: 
- Chcesz powiedzieć, że statki wystarczająco różnią się między sobą i że jest 
ich tak mało, iż 
zawsze można je rozpoznać po wyglądzie?
- Ja chyba bym nie potrafił - przyznał. - Znam tylko kilka statków handlowych i 
pocztowych.
- A może udałoby się dowiedzieć, jaka jest nazwa statku, który zabrał Iana?
Spojrzał na mnie z zaciekawieniem i pokiwał głową.
- No, niewykluczone.
Gdy tak szliśmy, usiłowałam przypomnieć sobie wszystko, co dotyczyło statku 
porywaczy, żeby móc o tym powiedzieć Jaredowi. Kuzyn Jamiego dobrze się 
orientował w 
rodzajach żaglowców i znał wielu kapitanów. Może któryś z nich będzie coś 
wiedział na 
temat niebieskiego statku o szerokiej pokładnicy, z trzema masztami, dwunastoma 
działami i 
skrzywionym galeonem, pomyślałam.
Serce mi podskoczyło.
- Więc jednak masz plan!
- Nie nazwałbym tego aż tak szumnie - odparł. - Po prostu nie widzę żadnego 
innego 
wyjścia. - Wzruszył ramionami i wytarł ręką twarz. Po drodze osiadały na nas 
kropelki 
wilgoci. Błyszczały na jego rudych brwiach, a policzki wyglądały tak, jak gdyby 
płakał. - 
Mamy zarezerwowany przejazd z Inverness. Nie pozostaje nam nic innego, jak 
kontynuować 
podróż. Jared będzie na nas czekał w Hawrze. Kiedy się z nim spotkamy, zapytamy 
o nazwę 
niebieskiego statku. A może Jared nawet będzie wiedział, dokąd płynie ten 
żaglowiec?
Po raz pierwszy od chwili, kiedy Ian zszedł po „wieży Ellen”, poczułam się 
trochę 
lepiej.
- Pod warunkiem, że to nie są piraci albo korsarze - dodał. Jego ostrzegawcze 
spojrzenie przy gasiło moją nadzieję.
- A jeśli to są piraci albo korsarze?
- To nie wiem, co będzie - powiedział tylko. Nic więcej od niego nie usłyszałam, 
zanim doszliśmy do koni.
Pasły się na przylądku przy „wieży”. Jak gdyby nigdy nic skubały ostrą trawę 
nadmorską i udawały, że im smakuje.
- Głupie bestie! - strofował Jamie zwierzęta. Chwycił zwój liny i dwukrotnie 
okręcił 
nią sterczący głaz. Podał mi drugi koniec, zwięźle objaśnił, jak mam trzymać, i 
spuścił linę do 
komina. Zrzucił płaszcz i buty. Bez dalszych wyjaśnień sam zsunął się w czarną 
otchłań.
Po jakimś czasie znów wyłonił się na powierzchni, spocony jak mops. Pod pachą 
trzymał mały tobołek. Była w nim koszula Iana, jego płaszcz, buty, pończochy, 
nóż i 
skórzany woreczek, w którym chłopiec trzymał swoje cenne rzeczy.
- Chcesz to zawieźć Jenny? - spytałam. Próbowałam sobie wyobrazić, co Jenny 
mogłaby pomyśleć, powiedzieć lub zrobić na wiadomość o tym, co się stało z jej 
synem. 
Zrobiło mi się słabo, kiedy pomyślałam, że pustka i bolesne poczucie straty, 
które odczuwam, 
są niczym w porównaniu z tym, co czuje w takiej sytuacji matka.
Twarz Jamiego była zaczerwieniona po trudach wspinaczki, ale gdy usłyszał moje 
słowa, wszystka krew odpłynęła mu z głowy. Zacisnął dłonie na tobołku.
- Jasne - powiedział cicho z goryczą - pojadę do domu i oznajmię siostrze, że z 
mojej 
winy właśnie straciła najmłodszego syna. Nie chciała go puścić, ale ja się 
uparłem. 
Obiecałem, że będę na niego uważał. A teraz jest ranny. Może nawet nie żyje. Ale 
proszę, 
siostro, tu są rzeczy twojego syna, na pamiątkę. - Zacisnął zęby. Z trudem 
powstrzymywał 
szloch.
- Sama wolałabym umrzeć.
Ukląkł, wysypał z tobołka ubrania i starannie je złożył. Porządnie zawinął 
wszystko w 
płaszcz, wstał i włożył pakunek do worka przy siodle.
- Podejrzewam, że Ian będzie tego potrzebował, gdy go znajdziemy. - Starał się 
mówić przekonująco. - Spojrzał na mnie, ale dopiero po chwili pokiwał głową. - 
Tak - 
szepnął. - Chyba to mu się przyda.
Była już zbyt późna pora, by wyruszać w drogę do Inverness. Słońce zachodziło. 
Czerwonawa łuna ledwie prześwitywała zza gęstniejącej mgły. Bez słowa zaczęliśmy 
rozbijać 
prowizoryczny obóz. W workach mieliśmy jedzenie, ale żadnemu z nas nie dopisywał 
apetyt. 
Otuliliśmy się płaszczami i kocami. Położyliśmy się spać, skuleni w małych 
dołkach, które 
Jamie wykopał w ziemi.
Nie mogłam zasnąć. Twarda, kamienista ziemia wrzynała mi się w biodra i ramiona. 
Zresztą już sam szum przybrzeżnych fal by wystarczył, aby mnie powstrzymać przed 
zaśnięciem, nawet gdybym przestała rozmyślać o Ianie.
Czy jest poważnie ranny? Bezwład jego ciała świadczył o urazach, ale nie 
widziałam 
krwi. Pewnie uderzyli go w głowę. Jak będzie się czuł, kiedy się obudzi i 
zorientuje, że został 
uprowadzony i z każdą chwilą coraz bardziej oddala się od domu?
Jak go znajdziemy? Kiedy Jamie wspomniał o Jaredzie, zaświtała we mnie nadzieja, 
ale im więcej o tym myślałam, tym szybciej topniała realna szansa znalezienia 
samotnego 
statku, który może teraz płynąć w jakimkolwiek kierunku, do któregokolwiek z 
wielu portów 
na świecie. Czy porywacze Iana w ogóle zechcą trzymać chłopaka na pokładzie? Czy 
po 
pewnym czasie nie zmienią zdania, nie uznają go za niebezpieczny, zbędny ładunek 
i nie 
wyrzucą za burtę?
Chyba nie spałam, ale pewnie drzemałam, bo miałam straszne sny. Zbudziłam się, 
drżąc z zimna. Po omacku poszukałam ręką Jamiego. Miejsce obok mnie było puste. 
Usiadłam i zobaczyłam, że Jamie przykrył mnie swoim kocem. Był to jednak mizerny 
substytut jego gorącego ciała.
Siedział w pewnej odległości, obrócony plecami. Jak tylko zaszło słońce, wiatr 
od 
lądu nasilił się i trochę rozproszył mgłę. Półksiężyc rzucał wystarczająco dużo 
światła, bym 
mogła wyraźnie zobaczyć skuloną postać.
Podeszłam do Jamiego. Było tak zimno, że jak najmocniej otuliłam się płaszczem. 
Moje kroki lekko skrzypiały na pokruszonym granicie, ale cichy odgłos ginął w 
poszumie 
morza. Mimo to chyba mnie usłyszał, bo nie okazał zaskoczenia, kiedy przy nim 
usiadłam.
Siedział z brodą opartą na pięściach, z łokciami na kolanach. Szeroko otwarte 
oczy 
patrzyły w dal nieruchome, jak gdyby był niewidomy. Jeśli foki nie spały, to tej 
nocy 
milczały.
- Dobrze się czujesz? - spytałam cicho. - Jest potwornie zimno. - Nie miał na 
sobie 
nic, prócz płaszcza, który dostatecznie nie chronił przed nadmorskim powietrzem. 
Czułam 
nieustanne, delikatne drżenie jego ciała, gdy położyłam mu dłoń na ramieniu.
- W porządku - powiedział bez przekonania.
Parsknęłam śmiechem. Usiadłam naprzeciwko niego na drugim kamieniu. 
Milczeliśmy przez chwilę, wsłuchani w szum fal.
- To nie twoja wina - powiedziałam w końcu.
- Powinnaś się położyć spać, Angielko. - Głos mu nie drżał, ale wyrażał 
beznadziejność sytuacji. Podsunęłam się i próbowałam objąć Jamiego. Ewidentnie 
nie chciał, 
żebym go dotykała. Po chwili sama zaczęłam drżeć.
- Nigdzie nie jadę. - Głęboko westchnął, przyciągnął mnie bliżej do siebie, 
posadził na 
swoich kolanach, włożył ręce pod mój płaszcz i z całych sił objął. Pomału się 
uspokoił.
- Co tu robisz? Dlaczego nie śpisz? - spytałam wreszcie.
- Modlę się - wyszeptał. - Przynajmniej próbuję.
- Nie powinnam ci przeszkadzać. - Próbowałam się odsunąć, ale wtedy jeszcze 
mocniej mnie przytulił.
- Nie, zostań.
Trwaliśmy w objęciach. W uszach czułam ciepło jego oddechu. Wziął głębszy wdech, 
jak gdyby zamierzał coś powiedzieć, ale wypuścił powietrze, nic nie mówiąc. 
Obróciłam się i 
pogładziłam go po twarzy.
- O co chodzi, Jamie?
- Czy jest w tym coś złego, że mam ciebie? - szepnął. Miał trupiobladą twarz, a 
oczy 
w przyćmionym świetle zmieniły się w czarne kropki. - Ciągle się zastanawiam, 
czy to moja 
wina. Czy aż tak bardzo zgrzeszyłem tym, że cię pragnąłem bardziej niż samego 
życia?
- Aż tak bardzo? - Ujęłam chłodną twarz w dłonie. - Jeśli tak, to nie ma w tym 
nic 
złego. Przecież jestem twoją żoną. - Pomijając wszystko, samo słowo „żona” 
ogrzało moje 
serce.
Pocałował wewnętrzną stronę mojej dłoni. Chwycił mnie za rękę. Palce miał tak 
zimne i sztywne, jak patyki wyrzucone przez fale na morski brzeg.
- Też to sobie powtarzam. Zostałaś mi dana przez Boga. Jak mogę cię nie kochać? 
A 
jednak wciąż czuję wyrzuty sumienia. - Spojrzał mi w twarz. Czoło miał 
zmarszczone 
cierpieniem. - A ten skarb... Można było z niego skorzystać, żeby nakarmić 
głodnych albo 
wydostać kogoś z więzienia. Ale po to, żeby wykupić się od winy... Po to, żebym 
mógł żyć z 
tobą w Lallybroch, wolny od Laoghaire...?
Przesunęłam jego rękę na swoją talię i jeszcze mocniej się do niego przytuliłam. 
Ochoczo przyjął to pocieszenie. Położył głowę na moim ramieniu.
- Sza! - rozkazałam, chociaż i tak przestał już mówić. - Siedź cicho. Jamie. Czy 
kiedykolwiek zrobiłeś coś tylko dla siebie, nie z myślą o innych?
Delikatnie pogłaskał mnie po plecach. Palcami wodził po zapięciu gorsetu. W jego 
oddechu wyczułam cień uśmiechu.
- Och, wiele, wiele razy - szepnął. - Kiedy na ciebie patrzyłem, kiedy się z 
tobą 
kochałem... nie zważałem na to, czy tego pragniesz, czy nie.
- Cholerny samiec - powiedziałam mu prosto do ucha i z całych sił go 
odepchnęłam. - 
Jaki ty jesteś głupi, Jamie Fraserze. A Brianna? Czy obwiniasz się za jej 
urodziny?
- Nie. - Przełknął łzę. Wyraźnie to słyszałam. Na jego szyi wyczuwałam 
przyśpieszony puls. - Ale teraz odebrałem jej ciebie. Kocham ciebie, kocham Iana 
jak 
własnego syna. A może nie mam prawa do was obojga?
- Jamie Fraserze - powtórzyłam, robiąc wszystko, by mój głos brzmiał 
przekonująco. - 
Jesteś cholernym głupcem. - Odgarnęłam mu włosy z czoła i ujęłam w kucyk z tyłu.
Pomyślałam, że moja twarz to samo mówi do niego, co jego twarz do mnie. Policzki 
były blade, usta i oczy ciemne jak krew.
- Nie zmuszałeś mnie, żebym wróciła, ani nie porwałeś od Brianny. Jestem tu, bo 
sama tego chciałam, bo pragnęłam ciebie. I moja obecność tutaj nie ma nic 
wspólnego z tym, 
co się stało. Jesteśmy małżeństwem, psiakrew!, pod każdym względem: przed 
Bogiem, 
człowiekiem, Neptunem czy jakąkolwiek inną władzą, która dla ciebie się liczy.
- Neptunem? - spytał lekko zaskoczony.
- Milcz - rozkazałam. - Mówię ci, jesteśmy małżeństwem. I nikt nie ma prawa 
winić 
cię za to, że mnie pragniesz, czy za to, że się ze mną kochasz. Żaden bóg nie 
zabrałby od 
ciebie siostrzeńca tylko dlatego, że chcesz być szczęśliwy. Kropka! - 
Pociągnęłam go za 
włosy. - Poza tym, do cholery, nie wracam. I co teraz zrobisz?
Delikatne drżenie w jego klatce piersiowej tym razem było oznaką śmiechu, nie 
zziębnięcia.
- Sam cię zabiorę i niech mnie diabli! Chyba tak - powiedział. Czule pocałował 
mnie 
w czoło. - Miłość do ciebie już tyle razy wtrąciła mnie do piekła, Angielko. 
Jeśli będzie 
trzeba, znów zaryzykuję.
- Ba! - odparłam. - A myślisz, że miłość do ciebie to rajska sielanka?
Tym razem roześmiał się w głos.
- Nie - powiedział. - Ale mam nadzieję, że jednak nie przestaniesz mnie kochać.
- Może.
- Jesteś bardzo upartą kobietą - stwierdził z nutką rozbawienia w głosie.
- Żeby naprawdę kogoś poznać, trzeba nim się stać - skwitowałam. Przez dłuższą 
chwilę milczeliśmy.
Było już bardzo późno. Może czwarta nad ranem. Półksiężyc wisiał nisko na niebie 
i 
tylko od czasu do czasu wyglądał zza chmur, które przesuwały się coraz szybciej. 
Wiatr 
rozpraszał mgłę. Powoli zaczynało świtać.
- Dałabyś radę teraz wstać i ruszyć w drogę? - odezwał się nagle Jamie. - Nie 
czekając, aż się przejaśni? Kiedy wyjedziemy z przylądka, będzie już łatwiej. 
Konie sobie 
poradzą z ciemnością.
Całe ciało bolało mnie od niepokoju. W brzuchu burczało mi z głodu. Natychmiast 
jednak wstałam i odgarnęłam włosy z twarzy.
- Jedziemy - oznajmiłam.
Płyniemy
40
Przygotowania do rejsu
To musi być „Artemida”. - Jared zatrzasnął pokrywę przenośnego biurka do pisania 
i 
potarł ręką czoło, krzywiąc się. Kuzyn Jamiego teraz był już grubo po 
siedemdziesiątce, ale 
prawie wcale się nie zmienił. Zachował szczupłą sylwetkę, miał taką samą, 
zawziętą minę i 
niezmordowaną chęć do pracy. Tylko na włosach czas wywarł piętno - lśniąca czerń 
zmieniła 
się w czystą biel, młodzieńczo przewiązaną czerwoną, jedwabną wstążką.
- Nie jest większa od przeciętnej jednomasztowej korwety, a załoga liczy około 
czterdziestu ludzi - oznajmił. - Ale teraz, pod koniec sezonu, raczej nic 
lepszego nie 
znajdziemy. Wszystkie statki Indiamenu od miesiąca są na morzu. „Artemida” 
popłynęłaby z 
konwojem na Jamajkę, gdyby jej nie zatrzymano na naprawę.
- Wystarczy mi jakikolwiek twój statek i jeden kapitan. Wielkość jednostki nie 
gra roli 
- zapewnił kuzyna Jamie.
Jared sceptycznie uniósł brew.
- Czyżby? Na pełnym morzu przekonasz się, że jednak wielkość dużo znaczy. O tej 
porze roku prawie ciągle są sztormy. Korwetą będzie trzęsło jak korkiem. A 
powiedz, jak ci 
się udało przetrzymać podróż przez kanał statkiem pocztowym?
Jamie miał zmizerowaną i ponurą twarz. Gdy usłyszał pytanie, mina jeszcze 
bardziej 
mu zrzedła. Stanowił wyjątkowy okaz szczura lądowego. Choroba morska po prostu 
go 
dobijała. Przez całą drogę z Inverness do Hawru bardzo cierpiał, chociaż morze 
było 
spokojne, a pogoda też nie najgorsza. Teraz, około sześciu godzin później, gdy 
od dawna 
przebywał na lądzie, w magazynie Jareda przy nadbrzeżu, jego usta pozostawały 
białe, a oczy 
podkrążone.
- Poradzę sobie - odparł krótko.
Jared posłał mu sceptyczne spojrzenie. Dobrze wiedział, jak rudowłosy Szkot 
reaguje 
na wodne środki transportu. Wystarczy, żeby Jamie postawił stopę na statku czy 
łodzi, i już 
zieleniała mu twarz. Perspektywa przepłynięcia przez Atlantyk małym, 
podskakującym 
stateczkiem zdołałaby przerazić nawet największego śmiałka. Przez jakiś czas 
sama się tym 
przejmowałam.
- Cóż, nie ma rady - westchnął Jared. - Przynajmniej będziesz miał lekarza pod 
ręką - 
dodał, uśmiechając się do mnie. - Wybierasz się z nim, moja droga, prawda?
- Oczywiście - zapewniłam. - Jak długo potrwa przygotowanie statku? Chciałabym 
znaleźć dobrą aptekę, żeby wyposażyć swój kuferek z lekarstwami przed podróżą.
Jared w skupieniu ściągnął usta.
- Tydzień, jeśli wszystko dobrze pójdzie. W tej chwili „Artemida” jest w Bilbao. 
Płynie z wyprawionymi hiszpańskimi skórami i ładunkiem miedzi z Włoch. Przy 
sprzyjającym wietrze jutro dobije do brzegu. Nie wyznaczyłem jeszcze kapitana, 
ale mam na 
oku odpowiedniego człowieka. Będę musiał pojechać do Paryża, żeby go tu 
sprowadzić, a to 
mi zajmie dwa dni w jedną i dwa dni w drugą stronę. Trzeba do tego dodać jeden 
dzień na 
wyposażenie magazynu, napełnienie beczek z wodą, dopracowanie szczegółów. Statek 
powinien więc być gotowy do drogi za tydzień o świcie, licząc od jutra.
- Jak długo trwa rejs do Zachodnich Indii? - spytał Jamie. Wyglądał na 
podenerwowanego i zmęczonego. Nie zdążył dobrze wypocząć po podróży. Był napięty 
jak 
gotowy do strzału łuk. Odnosiłam wrażenie, że odpręży się dopiero w chwili, 
kiedy 
znajdziemy małego Iana.
- W sezonie płynie się dwa miesiące - odparł Jared. Na jego czole pojawiła się 
zmarszczka zamyślenia. - Ale jak zaczną się zimowe sztormy, to podróż może 
potrwać trzy 
miesiące albo dłużej.
Albo wieczność. Ale Jared, stary żeglarz, bał się zapeszyć, a może był zbyt 
taktowny, 
żeby wspomnieć o takiej możliwości. Jednak zauważyłam, że odpukuje w niemalowane 
drewno swojego przenośnego biurka.
Nie śmiał też wypowiedzieć na głos drugiej myśli, która mnie nękała. Nie 
mieliśmy 
żadnego pewnego dowodu, że niebieski statek naprawdę zmierzał do Zachodnich 
Indii. 
Posiadaliśmy tylko informacje, które Jared uzyskał dla nas od komendanta portu. 
Dowiedzieliśmy się, że w ciągu ostatnich pięciu lat do Hawru dwa razy zawinął 
statek o 
wdzięcznej nazwie „Bruja”. Za każdym razem deklarował, że jego macierzysty port 
to 
Bridgetown na wyspie Barbados.
- Powtórz mi jeszcze, co wiesz o żaglowcu, który porwał małego Iana - poprosił 
Jared. 
- W jaki sposób płynął: czy unosił się wysoko na powierzchni, czy też był 
głęboko zanurzony 
w wodzie, jak gdyby miał bardzo duży ładunek?
Jamie na chwilę zacisnął powieki, próbując się skupić. W końcu otworzył oczy i 
pokiwał głową.
- Ciężko obładowany. Mógłbym przysiąc. Otwory działowe znajdowały się nie wyżej 
niż dwa metry nad powierzchnią wody.
Usatysfakcjonowany tą informacją Jared skinął głową.
- W takim razie odpłynął bez dobijania do brzegu. Wyślę posłańców do wszystkich 
większych portów Francji, Portugalii i Hiszpanii. Jeśli będą mieć szczęście, to 
się dowiedzą, 
skąd statek wypłynął. Dzięki temu ustalimy, jaki jest punkt docelowy tej 
jednostki. - Nagle 
wykrzywił usta. - Chyba że się okaże, że to piraci, a kapitanaty mają fałszywą 
dokumentację.
Stary kupiec zdjął z kolan podręczne, wysłużone mahoniowe biurko i powoli wstał, 
z 
trudem prostując zesztywniałe stawy.
- Cóż, w tej chwili nie możemy nic więcej zrobić. Chodźmy do domu. Matylda czeka 
na nas z kolacją. Jutro pokażę ci manifesty okrętowe i zamówienia. W tym czasie 
Claire 
poszuka ziół.
Dochodziła piąta po południu. Już dawno zapadł zmrok. Jared zamówił dwóch 
chłopców z pochodniami, którzy oświetlali nam krótką drogę do domu. Byli 
uzbrojeni w 
grube pałki. Nadbrzeżna dzielnica Hawru nie nadawała się do samotnych spacerów 
po 
ciemku, zwłaszcza jeśli się było znanym, bogatym kupcem.
Czułam się wyczerpana, przemarzłam do szpiku kości, nozdrza drażnił mi przykry 
zapach ryb, a mimo to budziła się we mnie nadzieja. Dzięki Jaredowi mieliśmy 
szansę 
odnaleźć Iana.
Jared zgodził się z opinią Jamiego, że jeśli piraci ze statku „Bruja” 
natychmiast nie 
zabili Iana, prawdopodobnie już nic złego chłopakowi nie zrobią. Młodego, 
zdrowego 
mężczyznę każdej rasy można było sprzedać jako niewolnika albo wykształconego 
sługę za 
cenę nie niższą niż dwieście funtów, czyli za niebagatelną sumę pieniędzy.
Jeśli naprawdę zamierzali przeznaczyć małego Iana na sprzedaż i gdyby udało się 
nam 
dowiedzieć, do jakiego portu płyną, odnalezienie i odzyskanie chłopca nie 
stanowiłoby 
większego problemu. Zerwał się wiatr. Kilka lodowatych kropli z nisko wiszących 
chmur 
trochę przygasiło mój optymizm. Uświadomiłam sobie, że przede wszystkim oba 
statki: 
„Bruja” i „Artemida”, muszą szczęśliwie dotrzeć do wysp. A właśnie zaczynał się 
okres 
zimowych sztormów.
W nocy deszcz nasilił się i nie przestawał bębnić o dachówki nad naszymi 
głowami. 
Zazwyczaj ten dźwięk działał na mnie uspokajająco i nasennie, ale w tych 
okolicznościach 
takie dzwonienie wydało się złowrogie.
Pomimo treściwego obiadu i doskonałych win, które do niego podano, nie mogłam 
zasnąć. Przed oczami wciąż mi tkwił obraz przesiąkniętych deszczem żagli i 
wzburzonego 
morza. Jamie nie poszedł ze mną na górę. Został z Jaredem, żeby omówić 
organizację 
zbliżającego się rejsu.
Jared nie wahał się poświęcić statku i kapitana dla dobra sprawy. W zamian za to 
Jamie miał pełnić na pokładzie funkcję nadzorcy ładunku.
- Jako kto mam płynąć? - spytał Jamie, gdy usłyszał propozycję.
- Jako nadzorca ładunku - wyjaśnił cierpliwie Jared. - Do jego obowiązków należy 
oczywiście nadzór nad załadunkiem i rozładunkiem oraz sprzedaż i dystrybucja 
towaru. 
Kapitan wraz z załogą dbają tylko o to, żeby statek płynął. Ktoś musi 
zatroszczyć się o towar. 
W przypadku groźby uszkodzenia ładunku nadzorca ma nawet prawo cofnąć rozkazy 
kapitana.
Umowa została zawarta. Co prawda, Jared gorliwie zgodził się pomóc krewnemu w 
potrzebie, ale nie mógł też przepuścić okazji do ubicia dobrego interesu. 
Mieliśmy płynąć na 
Jamajkę, aby rozładować towar i załatwić załadunek na drogę powrotną. Stamtąd 
trzeba było 
zabrać rum firmy „Fraser”, która posiadała na Jamajce plantację trzciny 
cukrowej.
Jednak powrót zapowiadał się najwcześniej na przełom kwietnia i maja, kiedy 
pogoda 
znów sprzyja żegludze. W czasie pomiędzy lutowym dotarciem na Jamajkę a majowym 
powrotem do Francji Jamie miał prawo dysponować „Artemidą” i jej załogą, żeby 
popłynąć 
na Barbados czy do innych miejsc i odszukać małego Iana. Trzy miesiące. Miałam 
nadzieję, 
że trzy miesiące wystarczą.
Był to bardzo hojny gest ze strony Jareda. Ale sprzedawca wina, który wiele lat 
spędził na wygnaniu we Francji i dorobił się niemałej fortuny, mógł poświęcić 
jeden statek. 
Ewentualna strata na pewno by go zmartwiła, ale nie bardzo by zubożyła. Jared 
postawił na 
szali małą część swojego majątku, podczas gdy my ryzykowaliśmy życie. Ten fakt 
nie 
umknął mojej uwadze.
Wiatr powoli ustawał. Przycichło przeraźliwe wycie w kominie. Jednak sen w 
dalszym ciągu nie nadchodził. Wstałam z łóżka, otuliłam się pledem i podeszłam 
do okna.
Po niebie sunęły barany w różnych odcieniach szarości. Krawędzie chmur 
posrebrzało 
światło księżyca ukrytego gdzieś w głębi. Na szybie połyskiwały krople deszczu. 
Mimo to 
dosyć dobrze było widać maszty statków, które cumowały przy nadbrzeżu, nie dalej 
niż pół 
kilometra od domu Jareda. Kołysały się rytmicznie, a żagle, ściśle zwinięte na 
wypadek 
sztormu, podnosiły się i opadały zgodnie z ruchem szalejących przy kotwicach 
fal. Za tydzień 
miałam być na pokładzie jednego z takich żaglowców.
Zanim odnalazłam Jamiego, nie chciałam wyobrażać sobie życia u jego boku. Bałam 
się zapeszyć. A kiedy w końcu do niego dotarłam, szybko się zorientowałam, jak 
wyglądałby 
żywot żony drukarza w rozpolitykowanym Edynburgu. Wyobraziłam też sobie pełną 
niebezpieczeństw egzystencję na wygnaniu jako wierny towarzysz przemytnika. W 
końcu 
oczami wyobraźni zobaczyłam pracowite życie żony farmera na szkockiej roli. Ten 
obraz już 
wcześniej poznałam i pokochałam.
A teraz przyszło mi odrzucić wszystkie te możliwości i jeszcze raz zmierzyć się 
z 
nieznaną przyszłością.
O dziwo, ta perspektywa nie tylko mnie nie przerażała, lecz wręcz ekscytowała. 
Przez 
dwadzieścia lat wiodłam ustabilizowane życie. Tkwiłam mocno zakorzeniona w 
otaczającym 
światku. Przywiązanie do Franka, Brianny oraz pacjentów trzymało mnie w nim jak 
kleszcze. 
Los, a trochę też moje własne działania sprawiły, że nagle zostałam oderwana od 
tych 
wszystkich więzi. Czułam się tak, jakbym była niesiona przez prąd fal, jakbym 
pozostawała 
na łasce o wiele silniejszych od mnie sił.
Szyba zaszła mgłą od mojego oddechu. Na tej chmurce narysowałam palcem małe 
serduszko, jak niegdyś dla Brianny w chłodne ranki. W środek serduszka wpisałam 
jej 
inicjały - B.E.R., czyli Brianna Ellen Randall. Czy nadal nosiłaby nazwisko 
Randall? A może 
teraz nazywałaby się Fraser? Zastanowiłam się nad tym i wpisałam w serce jeszcze 
dwie 
litery: ”J” oraz „C”.
Wciąż stałam przy oknie, kiedy drzwi się otworzyły i wszedł Jamie.
- Jeszcze nie śpisz? - spytał zdziwiony.
- Przez ten deszcz nie mogłam zasnąć. - Podeszłam do Jamiego i zarzuciłam mu 
ramiona na szyję. Cieszyłam się, że ciepło ukochanego ciała rozproszy ponury 
chłód nocy.
Uścisnął mnie i przytulił policzek do moich włosów. Pachniał dymem z woskowej 
świecy i atramentem.
- Pisałeś?
Spojrzał mi w oczy zdumiony.
- Tak. Skąd wiesz?
- Czuję od ciebie zapach atramentu.
Uśmiechnął się, odstąpił o krok ode mnie i przygładził włosy.
- Masz węch psa myśliwskiego, Angielko.
- Cóż, dziękuję za wdzięczny komplement - odparłam. - Co pisałeś?
Uśmiech znikł z jego twarzy. Znów wyglądał na spiętego i zmęczonego.
- List do Jenny - odpowiedział. Podszedł do stołu, na którym wcześniej położył 
płaszcz, i zaczął rozpinać żabot. - Nie chciałem do niej pisać przed rozmową z 
Jaredem. 
Postanowiłem przekazać Jenny, jakie mamy plany i jakie są perspektywy 
przyprowadzenia 
Iana do domu. - Z grymasem na twarzy zaczął ściągać przez głowę koszulę. - Jeden 
Bóg wie, 
jak Jenny się zachowa, gdy przeczyta mój list. Całe szczęście, będę wtedy daleko 
na morzu. - 
Zza warstw płótna wyłoniła się skrzywiona mina.
Pomyślałam, że wyznanie prawdy, choć niełatwe, przyniosło Jamiemu ulgę. Usiadł, 
żeby zdjąć buty i pończochy. Podeszłam do niego od tyłu i zaczęłam rozwiązywać 
poplątaną 
wstążkę przy kucyku.
- Cieszę się, że już to pisanie mam za sobą - powiedział. - Nic mnie tak nie 
przerażało, 
jak konieczność przekazania siostrze tragicznych wieści.
- Napisałeś całą prawdę?
Wzruszył ramionami.
- Nigdy nie kłamię.
Najwyraźniej mnie traktował jako wyjątek. Ale nie wypowiedziałam tej myśli na 
głos, 
tylko zaczęłam masować napięte mięśnie potężnych barków.
- Co Jared zrobił z panem Willoughbym? - spytałam. Masaż przywołał mi na myśl 
Chińczyka. Skośnooki człowiek towarzyszył nam w przeprawie przez kanał. Przywarł 
do 
Jamiego jak jedwabisty, niebieski cień. Jared widział już wszystko na dokach, 
więc łatwo 
oswoił się z obecnością pana Willoughby’ego. Ukłonił mu się z powagą i 
wypowiedział kilka 
słów po chińsku. Ale jego gospodyni patrzyła na niezwykłego gościa bardzo 
podejrzliwie.
- Myślę, że poszedł spać do stajni. - Jamie ziewnął i przeciągnął się leniwie. - 
Matylda 
powiedziała, że nie jest przyzwyczajona do widoku pogan w domu i nie zamierza 
się 
przyzwyczajać. Spryskała całą kuchnię wodą święconą po tym, jak nasz przyjaciel 
zjadł tam 
kolację. - Gdy podniósł wzrok, zauważył serduszko na szybie i uśmiechnął się.
- Co to?
- Dzieło idiotki.
Wziął mnie za prawą dłoń. Palcem pieścił małą bliznę u podstawy mojego kciuka, 
gdzie sam nożem wyciął literę „J” tuż przed naszym rozstaniem, przed Culloden.
- Nie spytałem, czy chcesz ze mną jechać. Jared byłby uszczęśliwiony, gdybyś 
zamieszkała u niego w Hawrze albo w Paryżu. Mogłabyś też wrócić do Lallybroch.
Spojrzeliśmy sobie w oczy i uśmiechnęliśmy się. Jego twarz była wolna od bólu i 
zatroskania. Światło świecy miękko oświetlało złocistą koronę rudych włosów. 
Pochylił się i 
delikatnie pocałował wewnętrzną stronę mojej dłoni.
Wiatr wciąż gwizdał w kominie, a krople deszczu jak łzy spływały po szybie. Ale 
to 
już przestało mieć jakiekolwiek znaczenie. Mogłam spokojnie zasnąć.
Do rana niebo się rozpogodziło. Rześki, chłodny wiatr uderzał w szyby gabinetu, 
ale 
nie zdołał przedostać się do przytulnego wnętrza. Dom w Hawrze był o wiele 
mniejszy niż 
okazała paryska rezydencja Jareda. Jednak trzypiętrowa, na pół drewniana, 
komfortowo 
urządzona willa również wzbudzała zachwyt.
Zanurzyłam gęsie pióro w kałamarzu. Tworzyłam listę rzeczy, które warto mieć w 
apteczce podróżnej w czasie dwumiesięcznego rejsu. Destylowany alkohol był 
zarówno 
najbardziej potrzebnym, jak i najłatwiej osiągalnym produktem. Jared obiecał, że 
mi 
przywiezie beczułkę z Paryża.
- Na etykiecie umieścimy informację, że w środku jest coś innego - zasugerował. 
- W 
przeciwnym razie marynarze wszystko wypiją, zanim statek wypłynie z portu.
Oczyszczony smalec, kaligrafowałam, ziele świętojańskie, czosnek - pięć 
kilogramów, 
krwawnik. Napisałam: ogórecznik, ale zaraz pokręciłam głową i wykreśliłam tę 
nazwę. 
Zamiast tego umieściłam łatwiejszą do zdobycia miodunkę - starszy odpowiednik 
ogórecznika.
W swoim czasie poznałam lecznicze zastosowanie wszystkich pospolitych ziół oraz 
wielu mniej znanych. Musiałam. Nie miałam do dyspozycji nowoczesnych 
medykamentów.
Zresztą okazało się, że zioła w większości przypadków działają bardzo 
skutecznie. 
Pomimo sceptycyzmu i nie skrywanego przerażenia przełożonych i kolegów, od czasu 
do 
czasu podawałam je pacjentom w bostońskim szpitalu. I odnosiłam sukces. 
„Widzieliście, co 
zrobiła doktor Randall?”, zabrzmiały mi w pamięci słowa zbulwersowanej 
internistki. 
„Nafaszerowała pacjentkę gotowanymi kwiatkami!”. Uśmiechnęłam się na to 
wspomnienie.
Fakt faktem, nikt nie użyłby krwawnika czy żywokostu, gdyby miał pod ręką 
jodynę, 
ani też nie uznałby pływacza za lepszy od penicyliny środek do zwalczania 
infekcji.
Wiele rzeczy zapomniałam, ale podczas spisywania listy przypominał mi się wygląd 
i 
zapach niemal każdej substancji ziołowej: ciemna, podobna do ciekłego asfaltu 
postać i 
przyjemny, delikatny zapach oleju brzozowego; ostry posmak różnych gatunków 
mięty; 
słodka, dusząca woń rumianku; ściągające działanie rdestu wężownika.
Po drugiej stronie stołu Jamie zmagał się z własną listą. Ciężko mu przychodziło 
pisanie prawą ręką. Co jakiś czas robił sobie przerwę i smarował gojącą się ranę 
na lewym 
ramieniu, mrucząc pod nosem przekleństwa.
- Masz na liście sok limony, Angielko? - spytał, podnosząc wzrok znad kartki 
papieru.
- Nie. A powinnam?
Odgarnął kosmyk włosów z czoła i spojrzał krzywo na swoje dzieło.
- Zależy. Zazwyczaj to lekarz okrętowy zaopatruje statek w sok limony, ale na 
tak 
małym żaglowcu, jak „Artemida” nie ma lekarza. Dostarczenie wszelkich 
potrzebnych rzeczy 
należy więc do obowiązków zaopatrzeniowca. Nie zdążymy jednak znaleźć 
odpowiedniego 
człowieka, więc ja przejmuję również i tę funkcję.
- Cóż, ty będziesz jednocześnie zaopatrzeniowcem i nadzorcą ładunku. W takim 
razie 
ja zajmę stanowisko lekarza okrętowego - powiedziałam, delikatnie się 
uśmiechając. - 
Zadbam o to, żeby na pokładzie znalazł się sok limony.
- Dobrze. - Wróciliśmy do wspólnego pisania. Przerwaliśmy pracę dopiero, gdy do 
gabinetu weszła pokojówka Józefina, żeby obwieścić przybycie gościa. Zmarszczyła 
długi 
nos, nieświadomie wyrażając negatywny stosunek do tej informacji.
- Czeka na schodach. Szef służby domowej próbował go odprawić, ale ten 
nieznajomy 
mężczyzna się upiera, że jest z panem umówiony, panie James? - Pytający ton 
ostatniej części 
zdania sugerował, że oświadczenie przybysza to niewyobrażalny absurd. Jednak 
obowiązek 
służbowy nakazywał Józefinie przekazać tę nieprawdopodobną wiadomość.
Jamie uniósł brwi.
- Nieznajomy mężczyzna?
Pokojówka zacisnęła usta, jak gdyby naprawdę nie mogła się zmusić do mówienia. Z 
każdą chwilą wzrastała we mnie ciekawość i chęć ujrzenia tajemniczej osoby. 
Podeszłam do 
okna. Mocno wychyliłam głowę na zewnątrz i zobaczyłam na schodach bardzo 
zakurzony, 
czarny, wymięty kapelusz. I niewiele więcej.
- Wygląda jak domokrążca. Ma jakiś tobołek na plecach - informowałam, coraz 
dalej 
wychylając głowę. Jamie chwycił mnie w pasie, z powrotem wciągnął do środka. I 
sam 
przewiesił się przez parapet.
- Aa, to ten handlarz monetami, o którym wspomniał Jared! - krzyknął. - Proszę 
go 
tutaj przyprowadzić.
Józefina odeszła z wymowną miną na wąskiej twarzy. Po chwili rzuciła krótki 
rozkaz 
wysokiemu, szczupłemu, dziwacznie wyglądającemu młodzieńcowi. Miał około 
dwudziestu 
lat. Ubrany był w niemodny płaszcz. Szerokie, rozpięte u dołu bryczesy wisiały 
na 
wychudzonych goleniach. Pończochy luźno opadały na najtańsze drewniane buty.
Po wejściu do domu chłopak grzecznie zdjął brudny, czarny kapelusz. Szczupłą 
twarz 
zdobiła rzadka brązowa bródka. W Hawrze dosłownie tylko kilku marynarzy miało 
brodę, 
więc nawet nie trzeba było widzieć małej, czarnej, błyszczącej mycki na głowie 
przybysza, 
żeby zgadnąć, że jest żydem.
Chłopak ukłonił się najpierw mi, potem Jamiemu. Rozwiązał rzemyki worka.
- Łaskawa pani - odezwał się, po raz kolejny skłaniając głowę. Kręcone, 
zwisające 
baczki zatańczyły. - Łaskawy panie. Jestem niezmiernie wdzięczny za to, że 
państwo mnie 
przyjęli. - Mówił po francusku z dziwnym akcentem, śpiewnie. Z trudem 
wyłapywałam sens 
wypowiedzi.
Doskonale rozumiałam obiekcje Józefiny co do przybysza. Ogólnie wyglądał 
nieprzyjemnie, ale jego okrągłe, niewinne, inteligentne oczy wywołały mój 
życzliwy 
uśmiech.
- To my powinniśmy być panu wdzięczni - odparł Jamie. - Nie spodziewałem się, że 
przyjdzie pan tak szybko. Pan nazywa się Mayer, prawda?
Handlarz monetami przytaknął. Pod kosmykami młodzieńczego zarostu pojawił się 
nieśmiały uśmiech.
- Przybył pan aż z Frankfurtu? Długa droga - przyznał grzecznie Jamie. 
Uśmiechnął 
się i zerknął na ubranie Mayera, które wyglądało tak, jakby było wyjęte ze 
śmietnika. - I 
pewnie bardzo się kurzyło - dodał. - Poczęstuje się pan winem?
Mayer najwyraźniej miał wielką ochotę skorzystać z propozycji, ale nie śmiał się 
do 
tego przyznać. Kilka razy otwierał i zamykał usta, w końcu skinął głową.
Jednak w chwili, gdy otworzył bagaż, opuściło go onieśmielenie. Z zewnątrz 
tobołek 
wyglądał bardzo niepozornie, ale za to w środku...! Zobaczyliśmy kilka małych, 
drewnianych 
skrzyneczek, oddzielnie zapakowanych w skórzany woreczek. Wszystkie razem były 
sprytnie 
ułożone - jedna przy drugiej - w większym pudle, jak jajka w gnieździe.
Mayer wyjął spod skrzyneczek kawałek materiału i z rozmachem położył go na 
stole, 
jak iluzjonista, który demonstruje gwóźdź programu. Potem zaczął wyjmować 
zawartość 
woreczków. Każdy przedmiot kładł z dużą czcią na granatowym aksamicie.
- Aquila Severn aureus. - Dotknął małej, błyszczącej monety, połyskującej na 
aksamicie pełną dojrzałością starożytnego złota. - A to Sestertius należący do 
rodziny 
Kalpumich.
Pogłaskał krawędź srebrnej, tylko trochę podniszczonej monety. Wziął krążek w 
dłonie, żeby podkreślić jego ciężar.
Podniósł wzrok znad monet. W błękitnych oczach połyskiwał odblask drogocennego 
kruszcu.
- Słyszałem, że pragnie pan przejrzeć jak najwięcej greckich i rzymskich 
unikatów. 
Oczywiście, nie mam przy sobie wszystkich swoich zbiorów, ale jest tu spora ich 
część. Jeśli 
pan sobie życzy, mogę posłać do Frankfurtu po resztę.
Jamie uśmiechnął się i pokręcił głową.
- Obawiam się, że nie mamy na to czasu, panie Mayer. Musimy...
- Proszę do mnie mówić po prostu Mayer - przerwał młody mężczyzna bardzo 
grzecznie, ale nieco ostrzejszym tonem.
- Oczywiście. - Jamie lekko się ukłonił. - Myślę jednak, że zaszło drobne 
nieporozumienie. W razie czego zwrócę ci koszty podróży i zapłacę za czas, który 
mi 
poświęciłeś, Mayer... ale ja niczego nie zamierzam kupować.
Młodzieniec pytająco uniósł brwi.
- Po prostu chodzi mi - mówił wolno Jamie - o dokładne przyjrzenie się kolekcji. 
Jeśli 
jakaś moneta będzie mi przypominała jedną z tych, które kiedyś widziałem, to 
chciałbym 
zapytać ciebie albo raczej starszego członka twojej rodziny, czy może znał tego, 
kto zakupił 
te monety dwadzieścia lat temu. - Zerknął na zaskoczonego młodego żyda i 
uśmiechnął się. - 
Wiem, że możesz mieć dość tych pytań. Ale kuzyn mi powiedział, że twoja rodzina, 
jako 
jedna z nielicznych, zajmuje się wyceną, skupem i kolekcjonowaniem zabytkowych 
monet. 
Byłbym też bardzo wdzięczny, gdybyś mnie zapoznał z kimś, kto mieszka w 
Zachodnich 
Indiach i ma z tym do czynienia.
Mayer przez chwilą siedział i przyglądał się Jamiemu. Skłonił głowę. Promienie 
słońca migotały na sznurkach koralików zdobiących myckę.
- Mój ojciec czy dziadek sprzedaliby drogocenne monety, ale nie ja - odparł 
młodzieniec. - Mam ze sobą katalog z opisem każdej sztuki, która przeszła przez 
nasze ręce w 
ciągu trzydziestu lat. Chętnie pomogę, jeśli tylko zdołam. - Podsunął aksamitną 
tkaninę w 
stronę Jamiego i rozsiadł się na krześle.
- Czy stąd jakaś moneta przypomina te, które pan kiedyś widział?
Jamie z wielką uwagą przyjrzał się kolekcji, potem delikatnie wziął srebrny 
krążek 
wielkości ćwierćdolarówki. Krawędzie ozdobione były trzema skrzącymi morświnami, 
w 
środku widniał wytłoczony rydwan z woźnicą.
- Kilka wyglądało podobnie do tej monety - powiedział. - Są pewne drobne 
różnice, 
ale wszystkie miały woźnicę z rydwanem w środku. - Jeszcze raz spojrzał na okazy 
i podniósł 
złoty krążek z niewyraźnym, zatartym profilem. Potem wziął większą monetę z 
wizerunkiem 
głowy mężczyzny ukazanej z boku i z przodu.
- Takie też były - oświadczył Jamie. - Czternaście złotych i dziesięć monet z 
dwiema 
głowami.
- Dziesięć! - Mayer szeroko otworzył oczy ze zdziwienia. - Nawet bym nie 
przypuszczał, że jest ich aż tak dużo w Europie.
Jamie pokiwał głową.
- Na pewno. Dokładnie im się przyjrzałem. Nawet je wręczałem.
- To są podwójne głowy Aleksandra - oznajmił Mayer, z czcią dotykając monetą. - 
Cztery drahmy. Naprawdę należą do rzadkości. Wybito je dla upamiętnienia bitwy 
pod 
Amfipolos i założenia tam miasta.
Jamie słuchał z uwagą. Na jego twarzy pojawił się ledwie widoczny uśmiech. Co 
prawda, sam nie interesował się historią starożytnych monet, ale podziwiał i 
szanował ludzi z 
wielką pasją.
Pół godziny później, po kolejnym sprawdzeniu informacji w katalogu, konsultacja 
dobiegła końca. Jamie rozpoznał jeszcze cztery drahmy tego samego rodzaju, kilka 
złotych i 
srebrnych monet oraz coś, co nosiło nazwę quintinarius, a było rzymską monetą z 
ciężkiego 
złota.
Mayer jeszcze raz sięgnął do worka. Tym razem wyciągnął plik kartek, zwiniętych 
w 
rolkę i przewiązanych wstążką. Gdy rozwinął papier, ukazały się - rządek po 
rządku - małe 
znaki podobne do ptaków w locie. Okazało się, że to hebrajskie litery, 
precyzyjnie 
wykaligrafowane drobnym maczkiem.
Powoli, delikatnie przesuwał kciukiem po stronach, od czasu do czasu zatrzymując 
palec i pomrukując. W końcu położył sobie plik na kolanach, przechylił głowę i 
spojrzał na 
Jamiego.
- Wszystkie nasze transakcje są poufne, proszę pana - oznajmił. - Bez problemu 
mógłbym panu powiedzieć, kiedy i co sprzedaliśmy, ale nie wolno mi wyjawić 
nazwiska 
kupującego. - Urwał, zastanowił się i mówił dalej.
- Rzeczywiście zdarzało nam się sprzedawać monety, które pan opisał: - Trzy 
drahmy, 
dwie z głową Egalabalusa i jedną z podwójną głową Aleksandra, a w roku tysiąc 
siedemset 
czterdziestym piątym co najmniej sześć złotych Kalpuraich. - Zawahał się.
- W zasadzie niczego więcej nie powinienem panu mówić, ale... w tym przypadku... 
cóż, pierwotny nabywca monet już nie żyje. Umarł wiele lat temu. Nie widzę więc 
powodu... 
- Wzruszył ramionami i podjął decyzję. - Nabywcą był Anglik, proszę pana. 
Nazywał się 
Clarence Marylebone, książę Sandringham.
- Sandringham! - krzyknęłam. Dech mi zaparło z wrażenia.
Mayer z zaciekawieniem spojrzał na mnie, potem na Jamiego, którego twarz 
wyrażała 
tylko grzeczne zainteresowanie.
- Tak, łaskawa pani - potwierdził. - Wiem, że książę nie żyje, bo w tysiąc 
siedemset 
czterdziestym szóstym roku mój wuj zakupił u jego spadkobierców całą kolekcję 
starożytnych 
monet. Ta transakcja jest tu odnotowana. - Uniósł katalog.
Ja również wiedziałam, że książę Sandringham nie żyje. Przy mnie zabił go ojciec 
chrzestny Jamiego, Murtagh. To się stało ciemną nocą w marcu tysiąc siedemset 
czterdziestego szóstego roku, tuż przed bitwą pod Culloden, która położyła kres 
powstaniu 
jakobitów. Włosy mi się zjeżyły, gdy przypomniałam sobie ostatnie spojrzenie 
księcia - jego 
borówkowe oczy zastygłe w wielkim zaskoczeniu.
Mayer przenosił wzrok to na mnie, to na Jamiego. W końcu odezwał się 
niezdecydowanym głosem:
- Mogę też dodać, że w kolekcji brakowało monet czterodrahmowych.
- Nic dziwnego - mruknął Jamie sam do siebie. Wstał i sięgnął po karafkę, która 
stała 
na kredensie.
- Dziękuję, Mayer - powiedział oficjalnym tonem. - A teraz pora wypić za ciebie 
i za 
twoją mądrą księgę.
Kilka minut później Mayer na klęczkach zawiązywał sznurki wytartego tobołka. 
Małą 
sakiewkę ze srebrnymi monetami schował do kieszeni. Wstał i złożył ukłon po 
kolei: 
Jamiemu i mnie. Wyprostował się i wcisnął na głowę zniszczony kapelusz.
- Żegnam uniżenie, szanowna pani - rzekł.
- Do widzenia, Mayer - odpowiedziałam. Zawahałam się i spytałam: - Czy naprawdę 
wszyscy zwracają się do ciebie w ten sposób?
Niebieskie oczy zaiskrzyły.
- Tak, proszę pani - odpowiedział grzecznie, stawiając ciężki worek na podłodze. 
- 
Żydzi z Frankfurtu nie mają prawa posługiwać się nazwiskami. - Podniósł wzrok i 
krzywo się 
uśmiechnął. - Ze względu na wygodę sąsiedzi nazywają nas zgodnie ze starym, 
czerwonym 
herbem, który wiele lat temu wymalowano na frontowej ścianie naszego domu.
W tej chwili zjawiła się Józefina, żeby zaprowadzić naszego gościa do kuchni. 
Uważając, aby zachować odpowiedni dystans, wyprzedzała młodzieńca o kilka 
kroków. Nos 
jej zbladł i zmarszczył się, jakby wyczuwała przykry zapach. Mayer niezdarnie 
kroczył za 
pokojówką po wypolerowanej posadzce w niewygodnych, drewnianych buciorach. Od 
czasu 
do czasu potykał się o własne nogi.
Jamie wygodnie rozsiadł się na krześle. Nieobecny wzrok świadczył o głębokim 
zamyśleniu.
Kilka minut później usłyszałam głośne zatrzaśnięcie drzwi wejściowych i szybkie 
stukanie drewniaków o bruk. Jamie podszedł do okna i krzyknął z uśmiechem:
- Szczęśliwej drogi, Mayer, Czerwony Herbie.
- Jamie - powiedziałam zdziwiona. - Mówisz po niemiecku?
- Aa, tak - odpowiedział z roztargnieniem, zasłuchany w gwar ulicy.
- Jak jest po niemiecku „czerwony herb”?
Na chwilę zastygł w bezruchu, potem jego oczy ożywiły się.
- Rothschild, Angielko - odpowiedział. - Dlaczego pytasz?
- Nieważne. - Spojrzałam za okno. Klekot drewniaków już dawno ucichł. - 
Piętnastu 
mężczyzn na piersi trupa - zauważyłam. - Ho, ho, ho! I butelka rumu.
Jamie spojrzał na mnie z ukosa.
- Czyżby?
- Umrzykiem jest książę - wyjaśniłam. - Sądzisz, że skarb fok naprawdę należał 
do 
Sandringhama.
- Nie wiem na pewno, ale to prawdopodobne. - Dwoma sztywnymi palcami wybijał 
spokojny rytm.
- Kiedy Jared wspomniał mi o handlarzu Mayerze, pomyślałem, że warto go wypytać. 
Wydaje się oczywiste, że „Bruję” wysłał na wyspę ktoś, kto ukrył tam skarb.
- Logiczne rozumowanie - przyznałam. - Ale wszystko wskazuje na to, że nie 
chodzi o 
jedną i tę samą osobę. O ile właśnie książę schował cenną skrzynię. Czy sądzisz, 
że wartość 
całego skarbu sięgała piętnastu tysięcy funtów?
Jamie skrzywił się do swego odbicia w okrągłej karafce. Napełnił sobie 
kieliszek.
- Sam kruszec nie byłby tyle wart. Ale czy zauważyłaś ceny sprzedaży niektórych 
monet z katalogu Mayera?
- Tak.
- Aż tysiąc funtów szterlingów! Za kawałek profilowanego metalu! - dziwił się.
- Nie przypuszczam, żeby metal można było profilować - stwierdziłam - ale 
rozumiem, co chcesz powiedzieć. - Machnęłam ręką, zamykając kwestię. - 
Chciałabym 
jednak uzyskać od ciebie odpowiedź na jedno pytanie: czy sądzisz, że skarb fok 
to tych 
pięćdziesiąt tysięcy funtów, które książę obiecał Stuartom?
Na początku roku tysiąc siedemset czterdziestego czwartego, kiedy Karol Stuart 
był 
we Francji, książę Sandringham zaoferował mu pewną sumę. Pięćdziesiąt tysięcy 
funtów. To 
wystarczyłoby na organizację małej armii. Sandringham miał przekazać pieniądze 
Karolowi 
pod warunkiem, że Jego Książęca Mość wkroczy do Anglii i przejmie tron przodków.
Nie wiadomo, czy właśnie ta propozycja w końcu przekonała opornego księcia 
Karola 
do podjęcia fatalnej w skutkach wyprawy. Być może skłoniło go do tego wyzwanie 
postawione przez kompana przy kieliszku. Albo odrzucenie ze strony kochanki, 
która wysłała 
księcia do Szkocji zaledwie z sześcioma towarzyszami, dwoma tysiącami 
holenderskich 
pałaszy i kilkoma beczkami brandy na zachętę dla szkockich hersztów.
W każdym razie Karol nigdy nie zobaczył oferowanej fortuny, ponieważ książę 
zmarł, 
zanim Stuart dotarł do Anglii. Inną kwestią, którą się zadręczałam w czasie 
bezsennych nocy, 
było pytanie, czy te pieniądze cokolwiek by zmieniły. Czy wtedy Karol 
poprowadziłby swoją 
ubogą szkocką armię prosto do Londynu? Czy odzyskałby tron i koronę ojca?
Jeśli tak, to... cóż, powstanie jakobitów mogłoby zakończyć się sukcesem, nie 
doszłoby do bitwy pod Culloden, ja nie musiałabym wracać do współczesności... 
Pewnie obie 
z Brianną umarłybyśmy w trakcie porodu i teraz byłybyśmy już tylko pyłem. Przez 
te 
dwadzieścia lat nauczyłam się, że pytania zaczynające się od, jeśli” niczego nie 
rozwiązują 
ani nie wyjaśniają.
Jamie analizował fakty. Rozmyślając, pocierał wierzchołek nosa.
- Niewykluczone - odparł w końcu. - Biorąc pod uwagę odpowiedni przelicznik za 
monety i klejnoty... Chociaż wiesz, że takie rzeczy trudno sprzedać. Jeśli za 
wyjątkowe 
precjoza chcesz szybko dostać pieniądze, otrzymasz tylko marną część 
rzeczywistej wartości. 
Ale w sumie za to wszystko można by uzyskać pięćdziesiąt tysięcy. Znalezienie 
właściwego 
nabywcy wymaga jednak czasu.
- Duncan Kerr był jakobitą, prawda?
Jamie skrzywił się i pokiwał głową.
- Tak. Być może... Ale przesyłanie klejnotów i starożytnych monet to dziwaczny 
sposób wspomagania armii, która ma ogromne bieżące potrzeby.
- Zgadza się. Ale z drugiej strony tę niemałą fortunę łatwo było 
przetransportować i 
schować - zauważyłam. - Wysłanie pięćdziesięciu tysięcy szterlingów 
zabezpieczonymi 
powozami, z ochroną przyciągnęłoby o wiele większą uwagę niż potajemne 
przerzucenie 
przez kanał małego, drewnianego kuferka.
Jamie znów skinął głową.
- I żaden bankier nie wiedziałby, że pozbyłaś się części swojego majątku. 
Kolekcjoner 
mógł wyjąć najcenniejsze monety i zastąpić je tanimi krążkami. Nikt by tego nie 
zauważył. - 
Z podziwem pokręcił głową.
- Sprytny plan, bez względu na to, kto go wymyślił - przyznałam. Jamie spojrzał 
na 
mnie pytającym wzrokiem.
- Po co więc przyjechał Duncan Kerr prawie dziesięć lat po Culloden? Chciał 
zostawić 
fortunę na wyspie czy ją zabrać?
- I kto teraz wysłał „Bruję”? - dokończyłam serię pytań.
- Zabij mnie, nie wiem. Może książę miał wspólnika? Ale kto to był?
Jamie westchnął. Zmęczyło go długie siedzenie w jednym miejscu. Zniecierpliwiony 
wstał i przeciągnął się. Wyjrzał przez okno, żeby ocenić położenie słońca. 
Zazwyczaj właśnie 
w ten sposób sprawdzał, która jest godzina, bez względu na to, czy miał pod ręką 
zegarek, czy 
nie.
- Dobrze. Na morzu będziemy mieć wiele czasu na rozważania. Teraz musimy brać 
się 
za robotę. Dochodzi południe, a powóz odjeżdża z Paryża o trzeciej.
Nie było już apteki przy Rue de Varennes. Na jej miejscu zobaczyłam dobrze 
prosperującą tawernę, lombard i mały sklepik jubilerski, w którym był okropny 
tłok.
- Mistrz Raymond? - Właściciel lombardu zmarszczył posiwiałe brwi. - Słyszałem o 
nim, szanowna pani. - Obrzucił mnie czujnym spojrzeniem, dając mi do 
zrozumienia, że 
opinie, które słyszał, nie były pochlebne. - Ale nie ma go tu od kilku lat. 
Natomiast jeśli pani 
potrzebuje dobrego aptekarza, polecam Krasnera z Place d’Aloes albo Madame 
Verrue. Jej 
sklepik jest przy Tuileries... - Z zainteresowaniem przyglądał się panu 
Willoughby’emu, który 
mi towarzyszył. Nagle pochylił się nad ladą i szepnął mi na ucho: - Może pani 
chce sprzedać 
Chińczyka? Pewien mój znajomy chętnie kupuje orientalia. Mógłbym postarać się o 
bardzo 
dobrą cenę dla pani w zamian za korzystną marżę.
Pan Willoughby, który nie znał francuskiego, z wyraźną pogardą patrzył na 
porcelanowy słoik w orientalnym stylu pomalowany w bażanty.
- Dziękuję, nie skorzystam z oferty. Chyba pójdę do Krasnera.
Pan Willoughby skupiał na sobie stosunkowo niewielką uwagę w Hawrze - mieście 
portowym, w którym aż roiło się od obcokrajowców. Na ulicach Paryża, ubrany w 
ocieplaną 
katankę, narzuconą na piżamę z niebieskiego jedwabiu, z warkoczem dla wygody 
kilkakrotnie 
owiniętym wokół głowy, wzbudzał sensację. Ale naprawdę zaskakiwał wielką wiedzą 
na 
temat ziół i substancji leczniczych.
- Baijej ai. - Wziął do ręki trochę ziaren gorczycy z otwartego pudełka w 
sklepie 
Krasnera. - Dobre na shen-yen, nerki.
- Zgadza się - potwierdziłam zdziwiona. - Skąd wiedziałeś?
Powoli pokręcił głową. Ten ruch oznaczał zadowolenie w chwili, gdy malutkiemu 
mężczyźnie udało się kogoś zaskoczyć.
- Kiedyś znałem uzdrawiaczy - odparł. Obrócił się i wskazał ręką koszyk z czymś, 
co 
wyglądało jak kuleczki suszonego błota.
- Shan yii - stwierdził z dużą znajomością rzeczy. - Dobre. Bardzo dobre. 
Oczyszcza 
krew, dobrze działa na wątrobę, nawilża skórę, pomaga na wzrok. Kupić.
Podeszłam bliżej, żeby lepiej się przyjrzeć preparatowi. Miał wyjątkowo wstrętny 
wygląd suszonego węgorza, zwiniętego w krążki i nierównomiernie pokrytego 
błotem. Ale 
cena nie była wysoka, więc żeby zadowolić mojego towarzysza, dodałam dwie sztuki 
do 
koszyka z zakupami.
Pogoda była ładna, jak na początek grudnia, więc do Jareda wracaliśmy na 
piechotę. 
Ulice ozłacało zimowe słońce. Aż roiło się od sprzedawców, żebraków, 
prostytutek, 
handlarek i innych mieszkańców biedniejszej części Paryża. Wszyscy chcieli 
wykorzystać 
chwilę odwilży.
Nagle na rogu Rue du Nord i Allee des Canards zauważyłam charakterystyczną 
wysoką postać z opuszczonymi ramionami, w białym habicie i okrągłym, czarnym 
kapeluszu.
- Wielebny Campbell! - wykrzyknęłam.
Obrócił się zdezorientowany. Gdy mnie rozpoznał, ukłonił się i zdjął kapelusz.
- Pani Malcolm! Jak miło panią znów widzieć! - Popatrzył na Chińczyka. Mrugnął. 
Jego mina wyrażała niechęć.
- Aa... To jest pan Willoughby - przedstawiłam skośnookiego człowieczka. - 
Znajomy 
mego męża. Panie Willoughby, to ojciec Archibald Campbell.
- Witam. - Przewielebny Campbell miał i tak bardzo surowy wygląd, ale w tym 
momencie wyglądał, jakby zjadł na śniadanie drut kolczasty.
- Słyszałam, że ojciec zamierza płynąć do Zachodnich Indii - zagadnęłam. Miałam 
nadzieję, że wreszcie oderwie wzrok od Chińczyka. Zadziałało. Jego spojrzenie 
przeniosło się 
na mnie i lekko złagodniało.
- Tak, łaskawa pani - odparł. - Niestety, muszę najpierw załatwić we Francji 
pilne 
sprawy. Potem wracam do Edynburga i stamtąd wypływam od czwartku za tydzień.
- A jak się miewa siostra? - spytałam.
Obrzucił pana Willoughby’ego niechętnym spojrzeniem. Odstąpił krok na bok, żeby 
Chińczyk go nie widział. Ściszył głos.
- Trochę lepiej, dziękuję. Zioła, które pani przepisała, bardzo pomogły. Jest o 
wiele 
spokojniejsza i w miarę regularnie sypia. Jeszcze raz dziękuję za troskę.
- Drobnostka - powiedziałam. - Mam nadzieję, że podróż nie zaszkodzi pannie 
Margaret. - Pożegnaliśmy się tradycyjnym, życzliwym pozdrowieniem. Razem z panem 
Willoughbym ruszyłam w dalszą drogę.
- Wygląda na to, że ojciec być święty człowiek, prawda? - odezwał się Chińczyk 
po 
chwili milczenia. Mimo że dziwnie wymawiał głoski, rozumiałam wszystko, co mówi.
- To prawda - stwierdziłam i spojrzałam na kompana z zaciekawieniem. Ściągnął 
usta 
i mocno je wysunął. Nagle parsknął, jakby coś go bardzo rozbawiło.
- Ale nie taki znów bardzo święty - powiedział.
- Dlaczego?
Przeszył mnie wzrokiem.
- Ja widzieć go już kiedyś, łaskawa pani. Wtedy on nie mówić tak głośno, wtedy 
mówić bardzo cicho, ten ojczulek.
- Czyżby? - Obróciłam się, ale wysoka postać wielebnego już znikła w tłumie.
- Śmierdzące dziwki - wyjaśnił pan Willoughby, wyjątkowo ordynarnie ilustrując 
wypowiedź.
- Tak, rozumiem - powiedziałam z niesmakiem. - Cóż, od czasu do czasu ciało bywa 
słabe, nawet duchownego Szkockiego Kościoła Narodowego.
Tego wieczoru przy kolacji wspomniałam o spotkaniu z Campbellem. Nie dodałam 
jednak komentarza pana Willoughby’ego.
- Szkoda, że nie zapytałam czcigodnego Archibalda, do jakiej części Zachodnich 
Indii 
płynie - stwierdziłam. - Campbell może nie jest fascynującą osobą, ale 
przydałoby się mieć 
tam kogoś znajomego.
Jared, który w dworski sposób zjadał paszteciki cielęce, odczekał chwilę, by 
przełknąć, i powiedział:
- O to się nie martw, moja droga. Zrobiłem dla was listę cennych znajomości. 
Napisałem do wielu przyjaciół. Przekażesz im te listy, a oni na pewno nie 
odmówią pomocy.
Odkroił kolejny, równiutki kawałek mięsa, nasączył go sosem winnym i zaczął 
przeżuwać, zamyślonym wzrokiem wpatrując się w Jamiego.
Po chwili najwyraźniej podjął jakąś decyzję.
- Spotkaliśmy się na prostej drodze, kuzynie.
Patrzyłam na Jareda, zdezorientowana.
- Ale pożegnaliśmy się na zakręcie - odparł Jamie.
Szczupła twarz Jareda rozciągnęła się w szerokim uśmiechu.
- Aa! To jest jakaś pomoc! - wykrzyknął. - Od razu myślałem, że warto spróbować. 
Gdzie to było?
- W więzieniu - odpowiedział Jamie. - Jednak loża jest w Inverness.
Jared z satysfakcją skinął głową.
- Dobrze. Są kluby na Jamajce i Barbados. Przekażesz ode mnie listy do ich 
gospodarzy. Ale największa loża znajduje się w Trynidadzie, liczy ponad dwa 
tysiące 
członków. Jeśli będziesz miał poważne problemy w znalezieniu chłopca, tam musisz 
poprosić 
o pomoc. Wcześniej czy później loża dowiaduje się o wszystkim, co się dzieje na 
wyspie.
- Czy bylibyście łaskawi mi wyjaśnić, o czym rozmawiacie? - wtrąciłam.
Jamie zerknął na mnie i uśmiechnął się.
- O masonach, Angielko.
- Jesteś masonem? - jęknęłam. - Nic mi o tym nie mówiłeś!
- Nie mógł - wyjaśnił Jared trochę ostrym tonem. - Rytuały loży masońskiej są 
ściśle 
tajne. Znają je wyłącznie członkowie. Nie zdołałbym wprowadzić Jamiego do klubu 
w 
Trynidadzie, gdyby wcześniej nie stał się jednym z nas.
Znów wróciliśmy do tematów ogólnych. Jamie i Jared dyskutowali o wyposażeniu 
„Artemidy”, skupiłam się najedzeniu cielęciny. Właśnie uświadomiłam sobie, jak 
wielu 
rzeczy jeszcze nie wiem o Jamiem. Dawno temu myślałam, że znam go tak dobrze, 
jak tylko 
da się poznać drugiego człowieka.
Zdarzały się jeszcze chwile, kiedy rozmawialiśmy otwarcie. Zwykle było to w 
nocy, w 
czasie intensywnych zbliżeń... Wtedy czułam, że jego umysł i serce są 
przejrzyste jak gładki 
kryształ kieliszków z winem na stole Jareda.
Były też inne momenty, takie jak ten, kiedy nieoczekiwanie trafiałam na jakiś 
nieznany fragment jego przeszłości albo gdy widziałam, jak stoi nieruchomo i 
zatapia się we 
wspomnieniach, które były mi obce. Nagle poczułam się niepewna i samotna, jakbym 
stała na 
krawędzi dzielącej nas przepaści.
Jamie przycisnął pod stołem swoją stopę do mojej i spojrzał mi prosto w twarz. 
Jego 
oczy promieniowały uśmiechem. Uniósł kieliszek w cichym toaście. Trochę mnie tym 
udobruchał, więc odwzajemniłam uśmiech. Ten gest nieoczekiwanie przywołał obraz 
naszej 
nocy poślubnej, kiedy wystraszeni siedzieliśmy naprzeciwko siebie i sączyliśmy 
wino. Nie 
łączyło nas nic, prócz kontraktu małżeńskiego i obietnicy szczerości.
„Są rzeczy, o których nie musisz mi mówić”, powiedział wtedy Jamie. „Nie będę 
cię o 
to pytał ani zmuszał do wyznań. Ale kiedy już coś mi mówisz, to chcę słyszeć 
prawdę. Nic 
nas w tej chwili nie łączy, prócz szacunku. A myślę, że tam, gdzie jest 
szacunek, jest i miejsce 
na tajemnicę. Ale nie ma miejsca na kłamstwo „.
Wypiłam wino do dna. Mocny alkohol uderzył mi do głowy, gorący rumieniec 
rozpalił policzki. Jamie wciąż wpatrywał się we mnie, ignorując kuzyna. Jared 
perorował na 
temat ciasteczek i świec, które trzeba kupić na statek. Jamie trącił moją stopę 
i pytająco uniósł 
brwi. Lekko kiwnął głową.
- Dobrze, rano to załatwię - odpowiedział Jaredowi. - Ale teraz, mój drogi, 
pozwól, że 
pójdę odpocząć. To był długi dzień. - Odsunął krzesło, wstał i podał mi ramię.
- Idziesz ze mną, Claire?
Wstałam. Wino rozgrzewało mnie i powodowało lekki zawrót głowy. Spojrzeliśmy 
sobie w oczy i doskonale się zrozumieliśmy. Teraz łączyło nas coś więcej niż 
tylko szacunek. 
W samą porę przypomnieliśmy sobie o tym, że oboje mamy prawo do tajemnic.
Rano Jamie i pan Willoughby poszli z Jaredem do miasta po zakupy. Ja również 
miałam coś do załatwienia. Dwadzieścia lat temu żyło w Paryżu dwoje bliskich mi 
ludzi. 
Mistrza Raymonda zabrakło - umarł bądź zniknął. Szansę na to, że druga z tych 
osób żyje, 
były niewielkie. Jednak musiałam to sprawdzić przed wyjazdem z Europy. Z mocno 
bijącym 
sercem wsiadałam do powozu i kazałam stangretowi jechać do L’Hopital des Anges.
Grób znajdował się na małym cmentarzu klasztornym pod skarpą pobliskiej katedry. 
Mimo że wiał wilgotny i chłodny wiatr od Sekwany, a dzień był pochmurny, 
otoczony 
wysokim murem cmentarz wypełniało miękkie światło odbijające się od białych 
bloków 
wapiennych, które osłaniały parcelę przed wiatrem. Zimą nie rosły tam żadne 
krzewy ani 
kwiaty, ale ogołocone z liści osiki i modrzewie rozpościerały na niebie 
delikatną koronkę, a 
ciemnozielony mech otulający kamienie zieleniał pomimo zimowych chłodów.
To był mały nagrobek, wykonany z kruchego, białego marmuru. Dwa cheruby u góry 
z rozłożonymi skrzydłami osłaniały słowo, które stanowiło jedyną dekorację 
grobowca 
„faith”. 
Stałam wpatrzona, aż oczy mi zaszły mgłą. Przyniosłam różowy tulipan z cieplarni 
Jareda. Uklękłam i położyłam kwiat na kamieniu. Pogłaskałam miękki płatek, jakby 
to był 
policzek niemowlęcia.
- Myślałam, że uda mi się nie płakać - powiedziałam chwilę później.
Na głowie poczułam dotyk ciężkiej dłoni matki Hildegardy.
- Le Bon Dieu wyznacza nam najlepszy, Jego zdaniem, los - szepnęła. - Ale rzadko 
nam wyjaśnia, dlaczego akurat taki, a nie inny.
Wzięłam głęboki wdech i wytarłam policzki rąbkiem płaszcza.
Powoli podniosłam się z klęczek. Obróciłam się w stronę matki Hildegardy. 
Dyrektorka szpitala patrzyła na mnie ze szczerym współczuciem, ale też z 
zaciekawieniem.
- Zauważyłam - powiedziała powoli - że dla matek czas tak naprawdę nie istnieje, 
gdy 
myślą o dzieciach. Matka w mgnieniu oka potrafi sobie przypomnieć chwilę 
narodzin 
dziecka, kiedy uczyło się chodzić, jak wyglądało w każdym momencie życia. Nawet 
wtedy, 
kiedy pociecha jest już jest w pełni dorosła i ma własne potomstwo.
- Zwłaszcza w snach zawsze można zobaczyć swoje dziecko - dodałam. Znów 
spojrzałam na mały, biały kamień.
- Ach! - Czcigodna Hildegarda pokiwała głową usatysfakcjonowana. - Tak myślałam. 
Czułam, że masz dzieci.
- Jedno. - Zerknęłam na dyrektorkę. - Skąd matka tak dużo wie na ten temat?
Małe, czarne oczka błysnęły bystrością pod masywnym czołem, na którym już 
posiwiały rzadkie brwi.
- Starzy ludzie potrzebują bardzo mało snu - odparła i obojętnie wzruszyła 
ramionami. 
- Czasami w nocy chodzę po salach szpitalnych. Pacjenci mnie zagadują.
Trochę się skurczyła pod wpływem upływu czasu. Szerokie ramiona nieco opadły. 
Były chude, więc sterczały spod czarnej serży habitu jak druciany wieszak. Mimo 
wszystko 
nadal była wyższa ode mnie. Jak dawniej chodziła o lasce, ale kiedyś używała jej 
głównie do 
poganiania nierobów, a nie do podpierania się. Wciąż trzymała się bardzo prosto.
Wytarłam nos. Ruszyłyśmy do klasztoru. Po drodze zauważyłam inne małe kamienie 
poustawiane pomiędzy większymi pomnikami.
- Czy to wszystko groby dzieci? - spytałam zaskoczona.
- Dzieci zakonnic - poinformowała rzeczowo i wzruszyła ramionami, jak zwykle 
elegancka i pełna dostojeństwa. - Zdarza się. - Podeszła kilka kroków dalej i 
dodała: - 
Oczywiście, rzadko. - Powiodła laską wzdłuż muru cmentarza. - To miejsce jest 
zarezerwowane dla sióstr, kilku dobroczyńców szpitala oraz bliskich im osób.
- Bliskich siostrom czy dobroczyńcom?
- Siostrom.
Matka Hildegarda przystanęła. Zauważyła sanitariusza, który leniwie opierał się 
o mur 
i palił fajkę. Zaczęła go łajać, używając kąśliwych epitetów, które zapewne 
pamiętała z 
dzieciństwa. Stałam z boku i rozglądałam się po malutkim cmentarzu.
Przy odległym murku, ale jeszcze na poświęconej ziemi, zobaczyłam rząd małych, 
kamiennych tabliczek. Na każdej widniało jedno i to samo imię: „Button”. Pod 
imieniem była 
wyryta cyfra rzymska, od I do XV. Matka Hildegarda uwielbiała psy. Spojrzałam na 
jej 
obecnego towarzysza, Buttona XVI. Był czarny jak węgiel i miał kręconą sierść 
niczym 
baranek. Siedział czujnie wyprostowany u stóp swojej pani i z dezaprobatą 
wpatrywał się w 
niesfornego sanitariusza. Stanowił nieme echo otwartej krytyki matki Hildegardy.
Matka Hildegarda wróciła. Srogie spojrzenie natychmiast złagodniało. Uśmiech 
cudownie przemienił rysy chimery w piękną twarz.
- Tak się cieszę, że wróciłaś, ma chere - odezwała się. - Wejdź do środka. 
Poszukam 
dla ciebie rzeczy, które mogą się przydać w czasie podróży. - Wcisnęła laskę pod 
pachę i 
wsparła się na moim przedramieniu. Ciepła, koścista ręka była powleczona skórą 
tak cienką, 
jak pergamin.
Szłyśmy cisową alejką, która prowadziła bezpośrednio do szpitalnego wejścia. 
Zerknęłam na dyrektorkę.
- Mam nadzieję, że matka nie uzna tego za niegrzeczność, jeśli zadam jedno 
pytanie...
- Osiemdziesiąt trzy - odparła natychmiast. Uśmiechnęła się od ucha do ucha, 
ukazując rząd zębów, długich jak u konia. - Wszyscy chcą to wiedzieć - dodała z 
satysfakcją. 
Obejrzała się przez ramię w stronę malutkiego cmentarza i lekceważąco, wzruszyła 
ramieniem. - Jeszcze nie - powiedziała. - Le Bon Dieu wie, ile roboty tu jeszcze 
na mnie 
czeka.
41
Wypływamy
Dzień był chłodny i szary jak wszystkie dni grudnia w Szkocji. „Artemida” 
dopłynęła 
do przylądka Wrath na północno-zachodnim wybrzeżu. Wyjrzałam przez okno tawerny 
na 
pogrążony w szarej mgle skalisty brzeg. Ten widok do złudzenia przypominał 
ponury 
krajobraz okolic wyspy fok. W powietrzu unosił się odór rozkładających się 
wodorostów, fale 
uderzały o brzeg z takim hukiem, że trudno było usłyszeć własny głos, nawet w 
karczmie 
przy nadbrzeżu. Minął już prawie miesiąc od chwili, kiedy porwano małego Iana. 
Minęło już 
Boże Narodzenie. I oto siedzieliśmy w Szkocji, niespełna dziesięć kilometrów od 
miejsca 
dramatycznych wydarzeń.
Jamie chodził po doku, nie zważając na chłód i deszcz. Był zbyt podenerwowany, 
żeby usiedzieć w środku, przy kominku. Powrotną podróż morską z Francji do 
Szkocji zniósł 
znacznie lepiej niż poprzednią przeprawę przez Kanał. Wiedziałam, że przerażała 
go 
perspektywa przetrwania dwóch lub trzech miesięcy na pokładzie „Artemidy”. Z 
drugiej 
strony tak niecierpliwie chciał przyspieszyć pogoń za kidnaperami, że każda 
chwila zwłoki 
bardzo źle na niego wpływała. Zdarzało się, że wychodził w nocy i spacerował sam 
po 
ulicach Hawru.
Jak na ironię, ostatnie opóźnienie przytrafiło się z jego winy. Dotarliśmy do 
przylądka 
Wrath, żeby wziąć ze sobą Fergusa wraz z małą grupką przemytników, których 
chłopak miał 
na polecenie Jamiego odszukać przed naszym wypłynięciem z Hawru.
- Nie wiadomo, czy w Indiach znajdziemy Iana, Angielko - wyjaśnił Jamie. - Nie 
zamierzam zjedna zdrową ręką stawać do walki z całym statkiem piratów. Ani też 
nie chcę 
walczyć u boku nieznanych mi ludzi. - Wszyscy piraci mieszkali na wybrzeżu. Od 
dzieciństwa mieli do czynienia z łodziami i oceanem. Moglibyśmy ich zatrudnić 
jako załogę 
„Artemidy”, gdyby nie fakt, że wypływaliśmy pod koniec sezonu i piraci opuścili 
ląd.
Przylądek Wrath był małym portem. O tej porze roku panował tam niewielki ruch. 
Poza „Artemidą” przy drewnianym nadbrzeżu cumowało tylko kilka łodzi rybackich i 
jeden 
dwumasztowiec. Ale znajdowała się tam niewielka tawerna, w której załoga 
„Artemidy” 
mogła wesoło spędzić czas oczekiwania.
Mężczyźni, którzy nie zmieścili się wewnątrz, przycupnęli pod daszkiem z kuflami 
piwa w ręku. Jamie kręcił się wzdłuż brzegu. Przychodził tylko na posiłki. 
Siadał przy 
kominku, a jego przesiąknięte wilgocią ubranie parowało, odzwierciedlając stan 
duszy, aż do 
bólu zatopionej w smutku.
Fergus się spóźniał. Najwyraźniej nie przeszkadzało to nikomu, prócz Jamiego i 
kapitana. Kapitan Raines, starszy, przysadzisty, niski mężczyzna, większą część 
życia spędził 
na pokładzie statku. Jednym okiem patrzył na zachmurzone niebo, drugim na 
barometr.
- Co tu tak intensywnie pachnie, Angielko - spytał Jamie, gdy po raz kolejny na 
krótko 
wstąpił do tawerny.
- Świeży imbir - odpowiedziałam. Wzięłam resztki korzenia, który ścierałam na 
tarce. 
- Większość poradników zaleca to ziele jako najlepszy lek na mdłości.
- Naprawdę? - Podniósł miskę, powąchał zawartość i głośno kichnął ku szczeremu 
rozbawieniu gapiów. Zdążyłam zabrać naczynie, zanim Jamie wszystko z niego 
wysypał.
- Tego się nie wdycha. Pijesz to jako herbatkę. Mam wielką nadzieję, że ci 
pomoże, bo 
jeśli nie... - Złowróżebnie zawiesiłam głos.
- Proszę się nie obawiać, żoneczko - zapewnił mnie jeden ze starszych majtków. - 
Wiele szczurów lądowych czuje się dziwnie pierwszego czy drugiego dnia rejsu. 
Ale zwykle 
szybko dochodzą do siebie. Zanim nadejdzie trzeci dzień, przyzwyczajają się do 
kołysania. 
Wraca im ochota do figli i są już radośni jak skowronki.
Zerknęłam na Jamiego. W tym momencie zdecydowanie nie przejawiał chęci do figli. 
Komentarz obudził w nim jednak promyk nadziei. Zrobił trochę weselszą minę i 
przywołał 
zabieganą kelnerkę, żeby zamówić kufel piwa.
- Jared też tak mówi - mruknął. - Jego zdaniem choroba morska utrzymuje się nie 
dłużej niż kilka dni, pod warunkiem że nie ma sztormu. - Upił mały łyk mocnego 
piwa, a 
potem, podniesiony na duchu, porządnie przechylił kufel. - Jakoś to przeżyję.
Późnym popołudniem następnego dnia pojawiło się sześciu mężczyzn. Wspinali się 
po 
kamiennym brzegu na włochatych szkockich kucykach.
- Na przedzie jedzie Raeburn - komentował Jamie, śledząc wzrokiem sześć małych 
punkcików. - Za nim Kennedy, potem Innes. Widzisz? To ten jednoręki! Potem 
Meldrum, a 
obok, to pewnie MacLeod. Zawsze trzymają się razem. A ostatni to Gordon albo 
Fergus.
- Gordon - stwierdziłam, spoglądając zza ramienia Jamiego na zbliżających się 
mężczyzn. - Jest o wiele grubszy niż Fergus.
- Gdzie, u licha!, jest Fergus? - spytał Jamie Raeburna, gdy tylko przemytnicy 
się 
przywitali, zapoznali nowych towarzyszy podróży i zasiedli do gorącej kolacji i 
rozweselającej lampki wina.
Raeburn potrząsnął głową i szybko przełknął kawałek pasztecika.
- Powiedział, że musi dopilnować jakiejś sprawy. Poprosił, żebym wynajął konia i 
sam 
umówił się z Meldrumem i MacLeodem, bo oni w tym czasie byli na morzu we własnej 
łodzi 
i mieli wrócić dopiero za kilka dni, i...
- Co to za sprawa? - spytał gwałtownie Jamie, ale nie uzyskał innej odpowiedzi, 
prócz 
wzruszenia ramionami. Burknął coś pod nosem i znów zajął się jedzeniem kolacji.
Gdy załoga była w komplecie - z wyjątkiem Fergusa - rano rozpoczęły się 
przygotowania do wypłynięcia w morze. Na pokładzie panowało zamieszanie. Ludzie 
pomykali w tę i z powrotem, wyglądali przez luki i nagle, jak zdechłe muchy, 
wypadali zza 
otaklowania. Jamie stał z boku, niedaleko steru. Pomagał tylko wtedy, gdy 
potrzebna była 
bardziej siła mięśni niż duża sprawność. Jednak przeważnie stał z oczami 
utkwionymi w 
przybrzeżną drogę.
- Musimy wypłynąć wczesnym popołudniem. Inaczej rozminiemy się z pływem - 
oświadczył grzecznie, lecz stanowczo kapitan Raines. - Przez następne 
dwadzieścia cztery 
godziny pogoda na pewno będzie nam sprzyjać. Barometr idzie w dół, czuję to w 
karku. - 
Kapitan delikatnie pomasował tę część ciała. Spojrzał w niebo i pokiwał głową. 
Od 
wczesnego poranku kolor cyny zmienił się w szarość ołowiu. - Nie wyruszę w rejs 
w czasie 
sztormu, kiedy mogę tego uniknąć... I jeśli jak najszybciej mamy dotrzeć do 
Indii.
- Rozumiem - wtrącił Jamie. - Oczywiście, musi pan zrobić to, co pan uważa za 
najlepsze. - Cofnął się o krok, żeby zejść z drogi krzątającemu się marynarzowi. 
Kapitan 
poszedł wydawać kolejne rozkazy.
Godziny mijały. Wydawało się, że Jamie jest opanowany, ale zauważyłam, że coraz 
częściej sztywnymi palcami nerwowo uderza o uda. Była to jedyna widoczna oznaka 
niepokoju. A naprawdę miał powody do zdenerwowania. Fergus przez dwadzieścia lat 
wiernie towarzyszył Jamiemu w każdym przedsięwzięciu.
Co więcej, chłopak zamieszkał w Lallybroch na długo przed narodzeniem małego 
Iana. Młody Murray był dla niego jak młodszy brat, a Jamie jak ojciec. Nie 
wyobrażałam 
sobie żadnej tak pilnej sprawy, która mogłaby odsunąć spotkanie Fergusa z Jamiem 
na dalszy 
plan. Jamie po cichu wystukiwał palcami rytm na drewnianej balustradzie.
W końcu Jamie niechętnie oderwał wzrok od opustoszałego brzegu. Luki już były 
uszczelnione, liny pozwijane. Kilku marynarzy wyskoczyło na ląd, żeby odcumować 
statek.
Położyłam dłoń na ramieniu Jamiego.
- Lepiej zejdź do kajuty - powiedziałam. - Zaparzę ci herbatkę z gorącego 
imbiru, a 
potem...
Na wybrzeżu rozległ się odgłos końskiego galopu. Chrzęst ubijanego kopytami 
żwiru 
obijał się echem o ścianę skalną i dzięki temu konia było słychać na długo przed 
jego 
pojawieniem się na horyzoncie.
- O, wreszcie jest nasz mały nicpoń - powiedział Jamie z wyraźną ulgą w głosie. 
Obrócił się w stronę kapitana Rainesa i pytająco uniósł brew. - Nadal jest 
odpływ? Tak? To 
ruszamy.
- Odbijamy! - zarządził kapitan. Marynarze ochoczo wzięli się do roboty. 
Odwiązano i 
porządnie zwinięto ostatnią szóstą cumę. Żagle z impetem wystrzeliły w górę. 
Bosman biegał 
po pokładzie, miotając rozkazy.
- „Już drgnęła! Już rusza! Ożywa w niej dusza. Pieszczota fal do życia ją 
wskrzesza” - 
recytowałam podekscytowana. Czułam, że statek naprawdę ożywa. Cała załoga 
przekazała 
swą energię drewnianej masie, która mocą wydętych wiatrem żagli przeobraziła się 
w żywy 
organizm.
- O, Boże! - westchnął Jamie. Chwycił balustradę, zamknął oczy i przełknął 
ślinę.
- Pan Willoughby twierdzi, że ma lek na chorobę morską - powiedziałam ze 
współczuciem, patrząc na Jamiego.
- Aha! - parsknął. - Dobrze wiem, o co mu chodzi. Jeśli sądzi, że mu pozwolę... 
Niech 
idzie z tym do wszystkich diabłów!
Nagle na pokładzie zobaczyłam Fergusa. Wyciągnął rękę, żeby pomóc zejść 
dziewczynie, która siedziała okrakiem na balustradzie. Wiatr rozwiewał blond 
włosy Marsali 
MacKimmie - córce Laoghaire.
Jamie minął mnie i kroczył w kierunku pary.
- Na Boga, co wy najlepszego wyprawiacie, smarkacze? - spytał, zanim zdążyłam 
przedrzeć się do nich przez pajęczynę lin i tłum marynarzy. Jamie groźnie 
patrzył z góry, 
wyższy od dziewczyny i chłopaka co najmniej o trzydzieści centymetrów.
- Jesteśmy małżeństwem - poinformował Fergus, odważnie zasłaniając Marsali swoim 
ciałem. Był wystraszony, ale również podekscytowany. Spoza burzy czarnych włosów 
wyłoniła się blada twarz.
- Małżeństwem! - Jamie zacisnął pięści. Fergus odruchowo cofnął się o krok, omal 
nie 
nadepnął Marsali na stopę. - Jak to małżeństwem? - wydyszał ciężko. - Spałeś z 
nią? - spytał 
wprost.
Stałam za plecami Jamiego, ale doskonale sobie wyobrażałam, jaką ma minę. 
Francuz 
jeszcze bardziej zbladł i oblizał usta.
- Eee... Nie, milordzie - odpowiedział. Wtedy Marsali podniosła wzrok z 
płomiennym, 
wyzywającym spojrzeniem i oświadczyła:
- Owszem, spał!
Jamie przez chwilę spoglądał to na Marsali, to na Fergusa. Parsknął na cały głos 
i 
obrócił się na pięcie.
- Panie Warren! - krzyknął przez cały pokład do sternika. - Proszę zawrócić w 
stronę 
brzegu!
Pan Warren zaniemówił w pół słowa, bo właśnie wydawał polecenie majtkom od 
takielunku. Stanął z otwartą buzią. Zerknął najpierw na Jamiego, potem na linię 
brzegu. Kilka 
chwil od pojawienia się nowożeńców „Artemida” oddaliła się już kilometr od 
brzegu, a skały 
klifów przesuwały się coraz szybciej.
- To chyba niemożliwe - odezwałam się. - Przypuszczam, że już nas niesie prąd.
Mimo że Jamie nie był żeglarzem, spędził wystarczająco dużo czasu w towarzystwie 
marynarzy, żeby rozumieć, że pływ, podobnie jak czas, nie czeka na nikogo. Przez 
moment 
oddychał przez zaciśnięte zęby, potem gwałtownym ruchem głowy wskazał drabinę, 
która 
wiodła pod pokład.
- Marsz na dół! Oboje!
Fergus i Marsali siedzieli razem skuleni na koi w malutkiej kabinie, mocno 
trzymając 
się za ręce. Jamie kazał mi zająć miejsce na drugiej koi, wziął się pod boki i 
stanął przodem 
do pary.
- A teraz, słucham - warknął. - Co za bzdury wygadujecie o tym małżeństwie?!
- To nie bzdury, to prawda, milordzie - odparł Fergus. Był dość blady, ale 
czarne oczy 
płonęły z podekscytowania. Jeszcze mocniej ścisnął rękę Marsali. Na jego 
kolanach 
spoczywał hak.
- Taaak? - spytał Jamie ze sceptycyzmem. - A kto udzielił wam ślubu?
Młodzi spojrzeli po sobie. Fergus znów polizał usta.
- Złożyliśmy ślub splecionych dłoni.
- W obecności świadka - wtrąciła Marsali. Czerwień jej rozpalonych policzków 
kontrastowała z bladością Fergusa. Różowy odcień cery Marsali odziedziczyła po 
matce, ale 
zapewnię od kogoś innego nauczyła się uparcie zaciskać szczękę. Włożyła rękę za 
dekolt. Coś 
zaszeleściło pod tkaniną. - Mam tu kontrakt i podpisy.
Jamie odchrząknął. Zgodnie ze szkockim prawem dwoje ludzi mogło zawrzeć legalny 
związek małżeński poprzez uściśnięcie rąk w obecności świadków i oświadczenie, 
że są 
wobec siebie mężem i żoną.
- No, tak - sapnął. - Ale jeszcze nie nastąpiła konsumpcja związku, więc wobec 
Kościoła kontrakt nie jest prawomocny. - Wyjrzał przez grubą szybę. Spoza gęstej 
mgły 
ledwie było widać klify. Pokiwał głową na znak, że podjął decyzję. - Zatrzymamy 
się w 
Lewes na ostatni załadunek. Marsali zejdzie tam na ląd. Wyślę dwóch marynarzy, 
żeby ją 
odprowadzili do domu, do matki.
- Nie zrobisz tego! - krzyknęła dziewczyna. Wyprostowała się jak struna i 
obrzuciła 
ojczyma wrogim spojrzeniem. - Popłynę z Fergusem!
- O, nie, nie, moja panienko! - cisnął Jamie. - Nie masz litości dla matki? 
Zniknęłaś 
bez słowa. Chcesz, żeby się zapłakała na śmierć?
- Zostawiłam wiadomość. - Arsali wysoko uniosła kwadratowy podbródek. - 
Wysłałam list z Inverness. Napisałam, że wyszłam za mąż za Fergusa i że popłynę 
razem z 
tobą.
- Jezu Chryste! Laoghaire pomyśli, że o wszystkim wiedziałem! - zawołał z 
widocznym przerażeniem.
- My... to znaczy ja... poprosiłem panią Laoghaire o rękę jej córki, milordzie - 
wtrącił 
Fergus. - W zeszłym miesiącu, kiedy przyjechałem do Lallybroch.
- Ach, tak? Nawet nie musisz mówić, co odpowiedziała - komentował Jamie 
sarkastycznym tonem.
- Nazwała go bachorem! - wybuchła oburzeniem Marsali. - Ado tego kryminalistą 
i... 
i...
- Bo on naprawdę jest bachorem i kryminalistą - zauważył Jamie. - Poza tym 
kaleką 
bez majątku, o czym zapewne twoja matka nie omieszkała wspomnieć.
- Nic mnie to nie obchodzi! - Marsali czule uścisnęła rękę Fergusa i spojrzała 
na niego 
rozpalonym wzrokiem. - Pragnę go!
Jamie był wyraźnie zbity z tropu. Potarł palcem usta, wziął głęboki wdech i 
wznowił 
atak.
- W porządku, ale jesteś zbyt młoda, żeby wyjść za mąż.
- Mam piętnaście lat!
- A Fergus trzydzieści! - odciął Jamie. Pokręcił głową. - Nie, lassie. Przykro 
mi, nie 
mogę na to pozwolić - oznajmił spokojniejszym tonem. - Pomijając wszystko inne, 
ta podróż 
jest zbyt niebezpieczna...
- A ją to zabrałeś ze sobą! - Obrzuciła mnie potępiającym spojrzeniem.
- Nie mieszaj do tego Claire - odparł Jamie. - Ona nie powinna cię obchodzić...
- Czyżby? Odszedłeś dla tej angielskiej dziwki, wystawiłeś moją matkę na 
pośmiewisko. - Marsali wyskoczyła z koi i tupnęła nogą. - I jeszcze masz 
czelność robić mi 
wymówki?
- Owszem, mam - Jamie z trudem opanował narastający gniew. - Trzymaj się z 
daleka 
od moich spraw.
- A ty od moich!
Fergus wyglądał na zaniepokojonego, wstał i próbował uspokoić dziewczynę.
- Marsali, ma chere, nie możesz w ten sposób zwracać się do milorda. On tylko...
- Będę się do niego zwracać, jak tylko zechcę!
- Nie! - powiedział Fergus tak ostrym tonem, że zaskoczona dziewczyna aż 
przymrużyła oczy. Francuz był zaledwie o kilka centymetrów wyższy od nowo 
poślubionej 
żony, ale miał w sobie coś, co wzbudzało respekt. - Nie - powtórzył 
łagodniejszym głosem. - 
Usiądź, ma p’tite. - Posadził ją znów na koi. - Milord jest dla mnie kimś więcej 
niż ojcem - 
wyjaśnił spokojnie. - Tysiąc razy uratował mi życie. Jest także twoim ojczymem. 
Bez 
względu na to, co o nim sądzi twoja matka, nie możesz zaprzeczyć, że was 
wspierał i chronił. 
Jesteś mu winna przynajmniej szacunek.
Marsali oblizała wargi. W jej oczach płonęła iskra gniewu. W końcu niechętnie 
skłoniła głowę w stronę Jamiego.
- Przepraszam.
Napięta atmosfera odrobinę rozproszyła się.
- Już dobrze, lassie - burknął Jamie. Spojrzał na nią i westchnął. - Ale mimo 
wszystko, 
Marsali, musimy cię odesłać do matki.
- Nie pojadę. - Dziewczyna była już spokojniejsza, ale wciąż miała zawziętą 
minę. 
Spojrzała na Jamiego. - Fergus twierdzi, że ze sobą nie spaliśmy, ale to 
nieprawda. W każdym 
razie ja będę twierdzić, że spaliśmy. Jeśli karzecie mi wrócić do domu, 
rozpowiem wszem i 
wobec, że Fergus mnie posiadł. Rozumiesz? Albo będę mężatką albo dziewczyną o 
zrujnowanej reputacji - mówiła bardzo rzeczowym tonem.
Jamie zamknął oczy.
- Niech mnie Bóg broni i zachowa przed kobietami - wycedził przez zęby. Otworzył 
oczy i spojrzał z ukosa na przyrodnią córkę. - W porządku! - powiedział. - 
Jesteś mężatką. 
Ale będziecie musieli wziąć prawdziwy ślub w obecności księdza. Kiedy dotrzemy 
do 
Zachodnich Indii, natychmiast poszukamy kapłana. Ale zanim to się stanie, Fergus 
cię nie 
dotknie. Zrozumiano? - Obrzucił młodych groźnym spojrzeniem.
- Tak, milordzie - zgodził się Fergus z rozpromienioną miną. - Merci baeucoup! 
Marsali krzywo spojrzała na Jamiego, ale doszła do wniosku, że nic więcej nie 
wywalczy, więc tylko pochyliła głowę w dziewczęcym ukłonie.
- Tak, tato - powiedziała.
Kwestia potajemnego ożenku Fergusa przynajmniej na chwilę oderwała Jamiego od 
problemu choroby morskiej, ale efekt uśmierzający nie trwał długo. Mimo 
nasilających się 
mdłości Jamie odmawiał zejścia pod pokład, dopóki w dali majaczyły brzegi 
Szkocji.
- Może widzę je po raz ostatni - westchnął z nostalgią, kiedy starałam się go 
przekonać, żeby poszedł się położyć. Ledwie stał, oparty o barierkę, przez którą 
już zdążył 
zwymiotować. Tęsknym spojrzeniem wpatrywał się w przeraźliwie nieosiągalny 
brzeg.
- Nie martw się. Jeszcze wiele razy zobaczysz to wybrzeże - pocieszałam z 
irracjonalną pewnością. - Wrócisz tu. Nie wiem kiedy, ale na pewno wrócisz.
Obrócił głowę w moją stronę, zafrasowany. Przez jego twarz przeniknął cień 
uśmiechu.
- Widziałaś mój grób, prawda? - spytał cicho.
Zawahałam się. Wydawało mi się, że nie jest tym faktem zasmucony, więc pokiwałam 
głową.
- Już dobrze - powiedział. Ciężko oddychał z zamkniętymi oczami. - Ale... nie 
mów... 
mi... kiedy...
- Nie mogłabym. Nie było tam dat. Tylko twoje imię... i moje.
- Twoje? - Natychmiast otworzył oczy.
Znów skinęłam głową. Czułam coraz mocniejszy ucisk w gardle na wspomnienie 
granitowej płyty. To był tak zwany „kamień małżeński”: dwie ćwiartki koła 
scalone w 
półkolisty łuk. Oczywiście, widziałam tylko jedną część.
- Były tam wymienione wszystkie twoje imiona. Po tym poznałam, że to o ciebie 
chodzi. A pod spodem widniał napis: „Ukochanemu mężowi, Claire”. W pierwszej 
chwili nie 
wiedziałam, dlaczego... Ale teraz, oczywiście, rozumiem.
Wolno pokiwał głową, usiłując powiązać ze sobą fakty.
- Aa, tak. To dobrze. O ile będę w Szkocji i ty będziesz przy mnie, to data jest 
mniej 
istotna. - Obdarował mnie lekkim uśmiechem i dodał z goryczą w głosie: - To 
również 
oznacza, że znajdziemy małego Iana żywego, bo przysięgam, Angielko, bez niego 
nie 
postawię stopy na szkockiej ziemi.
- Znajdziemy chłopaka - stwierdziłam, choć sama nie byłam do końca o tym 
przekonana. Położyłam dłoń na jego ramieniu i utkwiłam wzrok w odległą linię 
horyzontu.
Zanim na dobre zapadł zmrok, brzegi Szkocji już zniknęły z naszego pola 
widzenia. 
Rozpłynęły się w morskiej mgle. Przemarznięty do szpiku kości, blady jak ściana 
Jamie o 
własnych siłach nie był w stanie zejść do kajuty i położyć się do łóżka. W 
takiej sytuacji 
konsekwencje ultimatum postawionego nowożeńcom wydawały się nieobliczalne.
Oprócz kajuty kapitana pod pokładem znajdowały się tylko dwie prywatne kabiny. 
Jeśli Fergus i Marsali mieli do chwili formalnego zatwierdzenia ich związku 
małżeńskiego 
zakaz przebywania w nocy w jednej kajucie, to oznaczało, że Jamie i Fergus będą 
spali 
razem, a ja z Marsali. Zapowiadały się trudne chwile.
Miałam nadzieję, że Jamie, nie widząc powolnego kołysania linii horyzontu, 
poczuje 
się lepiej. Niestety było inaczej.
- Znowu? - odezwał się Fergus w środku nocy sennym głosem. - Jak on tak może? 
Przecież przez cały dzień nic nie jadł!
- Jemu to powiedz - odparłam. Usiłowałam oddychać przez usta, gdy z miednicą w 
ręku chwiejnym krokiem przedzierałam się przez malutkie, ciasne pomieszczenie. 
Podłoga 
unosiła się i opadała. Z trudem utrzymywałam równowagę.
- Milady, proszę pozwolić, że ja to wezmę. - Fergus wyskoczył z koi na bosaka. 
Statek 
mocno zakołysał. Chłopak omal nie upadł, gdy wyciągał ręce po miskę z wymiotami. 
- 
Milady powinna już iść spać. - Zabrał mi miednicę. - Proszę się nie martwić, już 
ja się nim 
zajmę.
- Cóż... - Myśl o koi była niezaprzeczalnie kusząca. Za sobą miałam długi dzień.
- Idź, Angielko - nakazał Jamie. Twarz miał białą jak duch. W przyćmionym 
świetle 
niewielkiej lampki olejowej lśniły kropelki potu na jego twarzy. - Dam sobie 
radę.
Była to ewidentna bzdura, ale z drugiej strony moja obecność niewiele mogła 
pomóc. 
Cóż, nikt nie wymyślił leku na chorobę morską. Zostawała tylko nadzieja, że - 
zgodnie z tym, 
co twierdził Jared - dolegliwości same ustąpią, kiedy „Artemida” przedrze się 
przez 
najbardziej wzburzone obszary Atlantyku.
- Dobrze. - W końcu dałam za wygraną. - Może rano lepiej się poczujesz.
Jamie na chwilę otworzył oczy, jęknął i zadrżał. Znów zamknął powieki.
- Jeśli wcześniej nie umrę - mruknął.
Wyszłam z ciemnego pomieszczenia pod pokładem. Tuż za progiem potknęłam się o 
zwiniętą w kłębek postać Willoughby’ego. Zaskoczony Chińczyk burknął coś pod 
nosem, ale 
gdy mnie zobaczył, powoli stanął na czworakach i przeszedł do kajuty, kołysząc 
się pod 
wpływem ruchów statku. Ignorując niecenzuralny okrzyk Fergusa, wgramolił się pod 
stół i 
tam natychmiast zasnął z wyrazem błogiego zadowolenia na okrągłej twarzy.
Moja kajuta mieściła się bezpośrednio naprzeciwko kabiny Jamiego. Jednak 
przystanęłam w połowie drogi, żeby zaczerpnąć świeżego powietrza, które 
powiewało z 
pokładu. Z góry dochodziły różnego rodzaju odgłosy, od skrzypienia i trzasku 
drewna, 
szelestu żagli i piszczenia otaklowania, po odległe echo okrzyków.
Pomimo tego hałasu Marsali już smacznie spała. Widziałam tylko skulony, czarny 
kształt na jednej z dwóch koi. I dobrze. Przynajmniej nie musiałam podejmować 
karkołomnych prób nawiązania rozmowy.
Poczułam iskrę współczucia dla dziewczyny. Pewnie spodziewała się trochę innej 
nocy poślubnej. Było zbyt zimno, żeby się rozebrać. W ubraniu wgramoliłam się na 
malutką 
koję i leżałam, wsłuchana w plusk wody przepływającej obok kadłuba, zaledwie pół 
metra 
powyżej mojej głowy. Dziwne, ale ten dźwięk działał na mnie kojąco. Przy 
akompaniamencie 
wiatru i ledwie słyszalnego chrapania, dochodzącego z przeciwległej strony 
korytarza, 
spokojnie odpłynęłam w sen.
„Artemida” należała do porządniejszych statków w porównaniu z innymi żaglowcami. 
Jeśli jednak na sto pięćdziesiąt metrów kwadratowych wtłoczy się trzydziestu 
dwóch 
mężczyzn i dwie kobiety oraz towar: sześć ton niewyprawionych skór zwierzęcych, 
czterdzieści dwie baryłki siarki i mnóstwo blach miedzianych, to podstawowe 
zasady higieny 
skazane są na zaniedbanie.
Do rana zdążyłam już natknąć się na szczura - małego szczurka, jak zauważył 
Fergus - 
w ładowni, dokąd szłam po skrzynkę z lekami, omyłkowo odstawioną tam w trakcie 
załadunku. W środku nocy usłyszałam w swojej kajucie odgłosy szurania. Gdy 
zapaliłam 
lampę, kilkadziesiąt okazałych karaluchów w panice zaczęło umykać do wszystkich 
możliwych szczelin.
Toalety - dwie małe nadbudówki po obu stronach statku - były niczym innym, jak 
tylko parą desek ze strategiczną szczeliną w środku. Wisiały dwa metry nad 
bijącymi falami, 
więc użytkownik miał duże szansę na nieoczekiwany zimny prysznic w najmniej 
odpowiednim momencie. Poza tym podejrzewałam, że posiłki składające się głownie 
z 
solonej wieprzowiny i sucharów łatwo mogły spowodować powszechną niestrawność.
Kapitan statku z dumą poinformował, że deki są regularnie, co rano szorowane, 
mosiądz jest zawsze wypolerowany i generalnie wszystko działa bez zarzutu. 
Oczywiście 
biorąc pod uwagę warunki właśnie dla podróży statkiem. Nic nie mogło jednak 
ukryć faktu, 
że z trzydziestu czterech osób zajmujących tak ograniczoną przestrzeń tylko 
jedna z nich 
brała kąpiel.
Dlatego byłam bardzo zaskoczona, gdy następnego ranka weszłam do kuchni i 
zobaczyłam wręcz sterylną czystość.
Spodziewałam się skromnych, polowych warunków, jakie panowały w kajutach i 
ładowniach, ale poraził mnie blask promieni słonecznych odbijających się od 
miedzianych 
garnków. Mrugnęłam, oślepiona jaskrawym światłem. Gdy moje oczy przyzwyczaiły 
się do 
jasności, zauważyłam, że półki i kredensy są tak solidnie wbudowane w ściany 
kuchni 
okrętowej, że nie ruszą ich najgorsze sztormy.
Na niewielkiej półce lekko drżały szklane buteleczki z przyprawami, bezpiecznie 
otulone w filc. Noże, toporki i szpikulce przerażająco lśniły w szeregu, a było 
ich tyle, że 
poradziłyby sobie z ciałem wieloryba. Na ściance działowej wisiała podwójna 
półka pełna 
pękatych szklanek i płaskich talerzy. Poukładano na nich nać rzepy, aby 
wypuściła zielone 
kiełki. Na piecu stał olbrzymi kocioł, w którym cicho bulgotała jakaś potrawa, 
wydzielając 
pachnącą parę. Na środku całego królestwa stał kucharz i mierzył mnie 
podejrzliwym 
wzrokiem.
- Wynosić się - rozkazał.
- Dzień dobry - powiedziałam tak grzecznie, jak tylko potrafiłam. - Nazywam się 
Claire Fraser.
- Wynosić się - powtórzył tym samym, nie znoszącym sprzeciwu tonem.
- Jestem żoną pana Frasera, nadzorcy ładunku, a także lekarzem okrętowym na czas 
tej wyprawy - oświadczyłam, wyzywająco patrząc mu w oczy. - Potrzebuję wrzątku 
do 
wyczyszczenia toalety.
Małe, lśniące oczka jeszcze bardziej się zmniejszyły i mocniej zalśniły, a 
czarne 
źrenice celowały we mnie jak lufy dział.
- Jestem Aloysius O’Shaughnessy Murphy - oznajmił. - Kucharz okrętowy. I żądam 
opuszczenia świeżo wyszorowanej podłogi. Nie pozwalam kobietom wchodzić do 
kuchni. - 
Zerknął na mnie z ukosa spod czarnej, bawełnianej chustki, która osłaniała jego 
głowę. Był 
ode mnie kilkanaście centymetrów niższy, ale tę różnicę z powodzeniem nadrabiał 
dużo 
większym obwodem w pasie, ramionami zapaśnika i olbrzymią głową, osadzoną 
bezpośrednio na barkach. Drewniana noga dopełniała całości.
Z godnością zrobiłam o krok do tyłu i stojąc w drzwiach, przemówiłam do niego ze 
stosunkowo bezpiecznej odległości.
- W takim razie może pan przesłać wodę przez posłańca.
- Mogę - odparł. - Ale nie muszę. - Obrócił się do mnie szerokimi plecami na 
znak, że 
mam już sobie iść, i zajął się pniakiem rzeźniczym, toporem i ćwiartką baraniny.
Przez chwilę tkwiłam w miejscu i zastanawiałam się, co dalej robić. Rozległy się 
głuche odgłosy regularnego uderzenia topora o drewno. Pan Murphy sięgnął na 
półkę z 
przyprawami, bez patrzenia chwycił jedną z buteleczek i wysypał na pokrojone 
mięso dużą 
część zawartości. W powietrzu rozniósł się duszący zapach szałwi, ale od razu 
przyćmił go 
ostry aromat rozkrojonej tasakiem cebuli.
Najwyraźniej załoga „Artemidy” nie mogłaby się wyżywić tylko soloną wieprzowiną 
i 
sucharami. Zaczęłam rozumieć, dlaczego kapitan Raines miał przysadzistą posturę. 
Znów 
wsunęłam głowę do kuchni, uważając, by nie przekroczyć progu.
- Karadmon - oświadczyłam stanowczym tonem. - Gałka muszkatołowa, w całości. 
Suszona w tym roku. Świeży ekstrakt anyżu. Korzeń imbiru, dwie duże sztuki, bez 
skaz... - 
Urwałam.
Pan Murphy przestał siekać mięso. Tasak zawisł w powietrzu nad pniakiem.
- A oprócz tego - dodałam - pół tuzina całych lasek wanilii. Z Cejlonu.
Powoli obrócił się, wycierając ręce o skórzany, niezbyt czysty fartuch.
Szczecinowate bokobrody okalające szeroką, rumianą twarz zadrżały jak czułki 
olbrzymiego insekta. Z buzi wysunął się język, żeby polizać ściągnięte w dziób 
usta.
- Szafran? - spytał ochrypłym głosem kucharz.
- Pół uncji - powiedziałam pospiesznie, z udawaną obojętnością.
Głęboko oddychał, w małych oczkach widać było błysk zainteresowania.
- Z boku jest wycieraczka, łaskawa pani. Proszę wytrzeć buty i wejść.
Jedną toaletę wymyłam na tyle dokładnie, na ile mi pozwoliła wydzielona ilość 
wrzątku oraz cierpliwość Fergusa. Po pracy wróciłam do kabiny, żeby się 
wyszorować przed 
posiłkiem. Marsali tam nie było. Niewątpliwie towarzyszyła Fergusowi, któremu 
dałam parę 
zadań do wykonania.
Spłukałam ręce alkoholem i poczesałam włosy. Przeszłam przez korytarz, żeby 
sprawdzić, czy - dziwnym trafem - Jamie nie zechce czegoś zjeść lub wypić. Jeden 
rzut oka 
wystarczył, żeby prysły wszystkie moje złudzenia.
Mnie i Marsali przypadła w udziale większa kajuta, co w praktyce oznaczało, że 
każda 
z nas miała do dyspozycji dwa metry kwadratowe wolnej powierzchni. Nasze koje 
były na pół 
zamkniętymi skrzyniami wbudowanymi w ścianę, o długości stu siedemdziesięciu 
centymetrów. Marsali łatwo się zmieściła w swoim łóżku, aleja musiałam przyjąć 
lekko 
skuloną pozycję. Rano obudziłam się z mocno zdrętwiałymi nogami.
Jamie leżał na boku, wciśnięty w legowisko jak ślimak w skorupę. Jego blada, 
lepka 
skóra miała szarawy odcień, a zielone i żółte plamy brzydko kontrastowały z 
rudymi włosami. 
Kiedy usłyszał, że wchodzę, otworzył jedno oko, przez chwilę popatrzył na mnie 
nieobecnym 
wzrokiem i znów zamknął powiekę.
- Nie najlepiej, co?
Oko znów się uchyliło. Jamie przygotowywał się, by coś powiedzieć, ale 
zrezygnował 
z zamiaru.
Delikatnie pogłaskałam biedaka po włosach, ale chyba tego nie zauważył, zbyt 
mocno 
pogrążony w cierpieniach.
- Słyszałam, że do jutra się wypogodzi - zagaiłam. Co prawda, morze było w miarę 
spokojne, ale dało się odczuć wyraźne kołysanie fal.
- To bez znaczenia - odparł, mocniej zaciskając powieki. - I tak nie dożyję do 
jutra. 
Mam nadzieję.
- Obawiam się, że jednak dożyjesz - powiedziałam, kręcąc głową. - Nie umiera się 
na 
chorobę morską. Chociaż, patrząc na ciebie...
- Nie o to chodzi. - Otworzył oczy i z wielkim trudem uniósł głowę. Aż się 
spocił z 
wysiłku. Nawet usta mu pobladły. - Claire. Uważaj. Powinienem o tym wcześniej 
powiedzieć, 
ale nie chciałem cię martwić i myślałem... - Wyraz twarzy mu się zmienił. Już 
wiedziałam, co 
zwiastuje ta niepewna mina, więc w porę zdążyłam podstawić miednicę.
- O, matko. - Leżał bezwładny i wyczerpany, blady jak prześcieradło.
- Co mi powinieneś powiedzieć? - spytałam, marszcząc nos. Właśnie odstawiałam 
miednicę na podłogę. - Tak czy inaczej szkoda, że dopiero teraz, na pełnym morzu 
o tym 
pomyślałeś.
- Nie sądziłem, że będzie aż tak źle - wyjaśnił.
- Jak zwykle - skomentowałam z pretensją w głosie. - No, co takiego miałeś mi 
powiedzieć?
- Spytaj Fergusa - odparł. - Przekaż mu, że Innes jest w porządku.
- O czym ty mówisz? - Byłam zaniepokojona. Delirium jest nietypowym objawem 
choroby morskiej.
Z trudem skoncentrował na mnie wzrok. Na brwiach i górnej wardze lśniły kropelki 
potu.
- Innes - powtórzył. - To nie może być on. On nie chce mnie zabić.
Zimny dreszcz przebiegł mi po plecach.
- Jamie, gorzej się czujesz? - spytałam. Pochyliłam się i wytarłam mu twarz. 
Widziałam, że robi wszystko, by się uśmiechnąć, ale to wymagało od niego 
nadludzkiego 
wysiłku. Nie miał gorączki, a spojrzenie było bardzo wyraziste.
- Kto? - spytałam ostrożnie. Nagle odniosłam wrażenie, że ktoś z tyłu na mnie 
patrzy.
- Nie wiem. - Przez jego twarz przemknął spazm bólu. Jamie mocno zacisnął usta.
- Spytaj Fergusa - powtórzył szeptem, gdy znów mógł się odezwać. - Na osobności.
Poczułam się przeraźliwie bezradna. Nie miałam zielonego pojęcia, o czym „mówi, 
ale jeśli istniało jakieś niebezpieczeństwo, nie zamierzałam zostawiać go 
samego.
- Poczekam, aż tutaj zejdzie’- oznajmiłam.
Jamie powoli wsunął rękę pod poduszkę, wyjął sztylet i mocno przycisnął go do 
piersi.
- Nic złego mi się nie stanie - zapewnił słabym głosem. - Idź już, Angielko. 
Raczej nie 
zrobią tego w biały dzień. Jeśli w ogóle.
Jego słowa brzmiały mało wiarygodnie, ale nie mogłam nic więcej zrobić. Leżał 
nieruchomo z nożem przyciśniętym do piersi jak kamienna figura w grobowcu.
- Idź - mruknął, prawie nie poruszając wargami.
Gdy wyszłam z kajuty, jakiś cień poruszył się przy końcu korytarza. Wytężyłam 
wzrok. W końcu dojrzałam skuloną w pozycji kwiatu lotosu postać pana 
Willoughby’ego. 
Rozłożył szerzej uda i w grzecznym ukłonie włożył głowę pomiędzy nogi.
- Proszę się nie bać, szanowna Pierwsza Damo - uspokajał mnie szeptem. - Ja 
czuwam.
- To dobrze - odparłam i odeszłam roztrzęsiona, żeby poszukać Fergusa.
Młody Francuz stał z Marsali z tyłu pokładu wpatrzony w falą, jaką zostawiał 
statek. 
Kilka wielkich, białych ptaków polowało przy burtach.
- Nie ma pewności, że ktoś naprawdę chce zabić milorda - wyjaśnił 
niezdecydowanym 
głosem. - Te beczki w magazynie to mógł być wypadek. Już nieraz widziałem takie 
rzeczy. 
Podobnie przedstawia się sprawa z pożarem w stodole, ale...
- Chwileczkę. - Chwyciłam Fergusa za rękaw. - Co za beczki? Jaki pożar?
- Oo... - W oczach przystojnego młodzieńca widać było zaskoczenie. - Milord pani 
nie 
powiedział?
- Jest bardzo osłabiony. Nie mógł wykrztusić z siebie nic ponad to, że powinnam 
zapytać ciebie.
Fergus krytycznie pokręcił głową i mlasnął językiem.
- Nigdy nie sądzi, że będzie aż tak chory - skomentował. - A zawsze jest 
umierający. 
Jednak za każdym razem, kiedy musi postawić stopę na statku, uparcie twierdzi, 
że to tylko 
kwestia silnej woli. I że czynami rządzi mózg, nie żołądek. A kiedy tylko 
wejdzie na pokład, 
robi się zielony.
- Nigdy mi o tym nie mówił - stwierdziłam rozbawiona. - Uparty głuptasek.
Marsali stała za plecami Fergusa. W ten sposób wyrażała wyniosłą rezerwę i 
udawała, 
że mnie tu nie ma. Jednak gdy nieoczekiwanie usłyszała ten opis Jamiego, 
parsknęła 
śmiechem. Ale gdy jej spojrzenie napotkało mój wzrok, zaczerwieniła się. Szybko 
odwróciła 
głowę i znów wpatrywała się w morze.
Fergus uśmiechnął się i wzruszył ramionami.
- Wie pani, jaki on jest, milady - powiedział z pobłażliwą czułością. - Może 
umierać i 
nikt tego nawet nie zauważy.
- Teraz każdy by to zauważył, gdyby na niego popatrzył - oświadczyłam chłodnym 
tonem. Uświadomiłam sobie, że czegoś ważnego nie wiem. Poczułam bolesny skurcz 
żołądka. Fergus był przy nim dzień w dzień, prawie przez dwadzieścia lat, a mimo 
to Jamie 
nie przyznawał się przed nim do słabości, o których z kolei mnie chętnie 
informował. Tak, mi 
zawsze mówił, że umiera. Tak na wszelki wypadek.
- Mężczyźni - mruknęłam, kręcąc głową.
- Milady?
- Nieważne. Wspomniałeś o beczkach i pożarach.
- Aa, tak. - Fergus odgarnął z czoła pasmo zmierzwionych, czarnych włosów. - To 
było dzień przed moim spotkaniem z panią, milady, u madame Jeanne.
Kiedy wróciłam z Edynburga, zastałam Jamiego w drukarni. Razem z Fergusem i 
grupką sześciu mężczyzn spędził noc w dokach Burntislandu. Korzystając z późnego 
świtania, charakterystycznego dla pory zimowej, chciał odzyskać kilka beczek 
nieoclonej 
madery, przemyconej wraz z ładunkiem mąki.
- Madera tak szybko nie przesiąka przez drewno, jak inne gatunki wina - wyjaśnił 
Fergus. - Nie można pod nosem celników przywieźć w ten sposób brandy, bo psy od 
razu ją 
wyczują, nawet jeśli się to nie uda ich panom. Ale z maderą nie ma problemów, 
pod 
warunkiem że jest świeżo rozlana do beczek.
- Psy?
- Niektórzy inspektorzy celni, milady, mają specjalnie wytresowane psy, które 
natychmiast wykrywają tabakę i brandy. - Pomachał ręką, żeby mu nie przerywać. 
Silny wiatr 
morski wiał mu w oczy, więc przymrużył powieki. - Bez przeszkód odzyskaliśmy 
maderę i 
przywieźliśmy do jednego z tych magazynów, które oficjalnie należą do lorda 
Dundasa, ale 
tak naprawdę stanowią wspólną własność jego, milorda i madame Jeanne.
- Właśnie - stwierdziłam. Znów poczułam skurcz żołądka, taki sam jak wtedy, gdy 
Jamie otworzył drzwi burdelu na Queen Street. - Są wspólnikami, prawda?
- W pewnym sensie - powiedział z żalem w głosie. - Milord ma tylko pięć procent 
udziałów, które otrzymał w zamian za znalezienie miejsca i załatwienie 
formalności. 
Drukarnia przynosi mniejszy zysk niż hotel de joje. Marsali się nie obejrzała, 
ale miałam 
wrażenie, że jej ramiona jeszcze bardziej zesztywniały.
- Nie wątpią - potwierdziłam. W końcu już dawno temu przebrzmiała historia z 
Edynburga, związana z madame Jeanne. - I co dalej? Pospiesz się, bo ktoś może 
poderżnąć 
Jamiemu gardło, zanim się dowiem dlaczego.
- Oczywiście, milady. - Fergus przepraszająco skłonił głowę.
Przemytnicy schowali alkohol w bezpiecznym miejscu, żeby później zmienić 
opakowania i sprzedać przemycony towar. Postanowili zatrzymać się gdzieś, żeby 
odpocząć, 
wypić i zjeść śniadanie. O świcie mieli wyruszyć w dalszą drogę do domu. Dwóch z 
nich od 
razu poprosiło o swoją część, bo potrzebowali pieniędzy na spłatę długów 
karcianych i zakup 
jedzenia dla rodzin. Jamie zgodził się i poszedł do biura przy magazynie, gdzie 
trzymał trochę 
złota.
Rozweseleni szklaneczką whisky mężczyźni nagle poczuli, że podłoga drży pod ich 
stopami.
- Padnij! - krzyknął doświadczony magazynier MacLeod. Cała kompania szybko dała 
nura na ziemię, zanim jeszcze zobaczył, że olbrzymi stojak na beczki, który 
znajdował się 
blisko biura, drga i trzeszczy, a jedna dwutonowa beczka spada z regału i z 
hukiem zmienia 
się w aromatyczne jezioro piwa. Potem pozostałe beczki posypały się kaskadą. 
Milord 
właśnie tamtędy przechodził - powiedział Fergus, kręcąc głową. - Tylko dzięki 
łasce 
Najświętszej Panienki nie został zmiażdżony. Zaledwie kilka centymetrów dzieliło 
go od 
odbijającego się od ściany dwutonowego ciężaru. Natychmiast odskoczył na bok. - 
Fergus 
przerwał na dłuższą chwilę. - Jak mówię, takie rzeczy się zdarzają dość często. 
- Wzruszył 
ramionami. - Co roku tuzin osób ginie w tego rodzaju wypadkach w samym tylko 
Edynburgu. 
Ale reszta spraw...
Na tydzień przed wypadkiem z beczkami mała szopa z sianem do pakowania stanęła 
w płomieniach, gdy Jamie pracował w środku. Najwyraźniej upadła latarnia, która 
stała 
między nim a drzwiami. Jamie został uwięziony w płonącej szopie bez okien.
- Całe szczęście szopa była dość lichą budowlą. Płonęła szybko, ale milord 
zdołał 
kopniakiem rozwalić ścianę z przepróchniałych desek i bez szwanku wyczołgać się 
na 
zewnątrz. Początkowo myśleliśmy, że lampa sama upadła. Dopiero później milord mi 
powiedział, że słyszał jakieś podejrzane odgłosy. Kiedy się odwrócił, żeby 
sprawdzić, co się 
dzieje, zobaczył przed sobą buchające płomienie.
Fergus westchnął. Wyglądał na zmęczonego. Pewnie całą noc czuwał przy Jamiem.
- Więc... - Po raz kolejny wzruszył ramionami. - W zasadzie nie wiemy, czy to 
nieszczęśliwe zbiegi okoliczności, czy czyjeś zamierzone działanie... Ale gdy 
weźmiemy 
jeszcze pod uwagę to, co stało się w Arbroath...
- Niewykluczone, że macie zdrajcę wśród przemytników - dokończyłam.
- Właśnie, milady. - Fergus podrapał się w głowę. - Milorda najbardziej niepokoi 
ten 
człowiek, którego Chińczyk zastrzelił u madame Jeanne.
- Jamie uważa, że to nie mógł być celnik. Nie znalazł przy nim kwitów.
- Ten tajemniczy mężczyzna miał za to w kieszeni książeczkę - przypomniał 
Fergus.
- Nowy Testament? I co z tego? - spytałam zdziwiona.
- Rzecz w tym, że był to tom, który milord osobiście drukował - spokojnie 
wyjaśnił 
młody Francuz.
- Chyba zaczynam rozumieć.
Fergus z ponurą miną pokiwał głową.
- Wytropienie przez agenta celnego ścieżki od miejsca dostawy brandy aż do 
burdelu 
byłoby czymś niedobrym, ale nie katastrofą. Moglibyśmy znaleźć inną kryjówkę. 
Szczerze 
mówiąc, milord już rozmawiał z właścicielami dwóch tawern w kwestii... Ale to 
nie ma 
żadnego związku ze sprawą. - Machnął ręką. - Jednak jeśli agenci Korony skojarzą 
zawodowego przemytnika z szacownym panem Malcolmem z Carfax Close... - Szeroko 
rozłożył ręce.
Jasne. Gdyby urząd celny bliżej przyjrzał się działaniom przemytniczym drukarza, 
Jamie mógłby po prostu rozstać się ze wspólnikami, przestać uprawiać to zajęcie 
i zniknąć na 
jakiś czas. Zająłby się wyłącznie drukowaniem do czasu, kiedy znów pojawiłaby 
się szansa, 
żeby bezpiecznie wznowić nielegalną działalność. Ale gdyby całkowicie 
zdemaskowano 
Jamiego, zagrożenie nie ograniczałoby się tylko do utraty obu źródeł dochodu. 
Analiza 
takiego podejrzenia doprowadziłaby do odkrycia prawdziwej tożsamości Jamiego i 
jego 
wywrotowych poczynań. Idąc tym tropem, agenci dotarliby do Lallybroch i wątku 
buntu oraz 
wyroku za zdradę. Mieliby wystarczająco dużo dowodów, aby wielokrotnie powiesić 
Jamesa 
Frasera - choć już jeden raz by wystarczył.
Zatem Jamiemu chodziło nie tylko o Laoghaire i Hobarta MacKenziego, kiedy 
powiedział Ianowi, że lepiej dla nas będzie na jakiś czas wyjechać do Francji.
O dziwo, trochę mi ulżyło po tym, co usłyszałam od Fergusa. Przynajmniej nie 
byłam 
jedyną przyczyną wygnania Jamiego. Moje ponowne zjawienie się pewnie zaogniło 
kryzys, 
ale z całą pewnością go nie wywołało.
- Oczywiście, milady. Mimo to nie mamy pewności, że któryś z przemytników jest 
zdrajcą. A nawet gdyby tak było, to nie wiemy, czy ten ktoś zamierza zabić 
milorda.
Gdyby jeden ze wspólników zdradził dla pieniędzy, nie byłoby to aż takie 
straszne. 
Gorzej, jeśli w grę wchodziłby motyw osobistej zemsty.
- W takim razie - kontynuował Fergus - to musi być ktoś z sześciu osób, po które 
posłał mnie milord, żeby popłynęli z nami. Oni wszyscy byli przy upadku beczek, 
przy 
pożarze szopy, w burdelu i na drodze w Arbroath, kiedy wpadliśmy w zasadzkę i 
znaleźliśmy 
powieszonego poborcę akcyzy.
- Każdy wie o drukarni?
- O, nie! Zawsze uważaliśmy, żeby się nie wygadać w obecności przemytników. 
Jednak niewykluczone, że jeden z nich kiedyś śledził milorda i w ten sposób 
dowiedział się o 
Malcolmie. - Uśmiechnął się krzywo. - Milord jest dosyć charakterystyczną osobą.
- To prawda - westchnęłam. - Ale teraz wszyscy znają prawdziwe nazwisko Jamiego. 
Kapitan Raines mówi o nim: pan Fraser.
- Tak - odparł z cieniem ponurego uśmiechu. - Dlatego musimy się dowiedzieć, czy 
rzeczywiście płyniemy ze zdrajcą i kto nim jest.
Spojrzałam na Fergusa - po raz pierwszy dotarło do mnie, że jest naprawdę 
dorosłym, 
a w dodatku niebezpiecznym mężczyzną. Pamiętałam go jako pełnego werwy 
dziesięciolatka 
o zębach wiewiórki. Wiedziałam, że zawsze będę w nim widzieć małego urwisa. Ale 
sporo 
czasu minęło od tamtych chwil, kiedy był dzieckiem paryskiej ulicy.
W czasie naszej rozmowy Marsali wciąż wpatrywała się w morze. Wolała nie 
podejmować ryzyka dyskusji ze mną. Ale najwyraźniej słuchała, bo zauważyłam, że 
jej 
wąskimi ramionami wstrząsnął dreszcz. Może było jej zimno, a może się 
przeraziła? Kiedy 
uciekała z Fergusem, nie przypuszczała, że będzie podróżować z potencjalnym 
mordercą.
- Lepiej zabierz Marsali pod pokład - zaproponowałam Fergusowi. - Już zaczyna 
sinieć. Nie martw się - powiedziałam do dziewczyny obojętnym tonem. - Przez 
jakiś czas nie 
wejdę do kajuty.
- Dokąd pani idzie, milady? - Fergus spojrzał na mnie z ukosa, trochę 
podejrzliwie. - 
Milord nie życzył sobie, żeby pani...
- Idę do kuchni - wyjaśniłam.
- Do kuchni? - Uniósł gęste, czarne brwi.
- Spytam Aloysiusa O’Shaughnessy Murphy’ego, czy przypadkiem nie ma jakieś 
skutecznego środka przeciwko chorobie morskiej - odparłam. - Jeśli nie postawimy 
Jamiego 
na nogi, to będzie mu obojętne, w jaki sposób umrze.
Murphy, udobruchany uncją suszonych skórek pomarańczowych i butelką najlepszego 
czerwonego wina Jareda, chętnie zgodził się pomóc. Nawet wyglądało na to, że 
podjął 
osobiste wyzwanie: zatrzymać pokarm w żołądku Frasera. Kilka godzin poświęcił na 
mistyczną kontemplacją nad półką z przyprawami i spiżarnią - wszystko na próżno.
Nie było sztormu, ale zimowy wiatr piętrzył fale. „Artemida” wciąż wznosiła się 
na 
wysokość trzech metrów i opadała z impetem. Zahipnotyzowana wpatrywałam się w 
przechyły relingu rufowego względem linii horyzontu, aż sama poczułam mdłości i 
szybko 
zeszłam pod pokład.
Nic nie wskazywało na to, że Jamie - zgodnie z pocieszającą teorią Jareda - za 
chwilę 
skoczy na równe nogi. Wciąż leżał na koi, z twarzą koloru zjełczałego budyniu. 
Wstawał 
tylko do toalety. Dzień i noc czuwali przy nim na zmianę: pan Willoughby i 
Fergus.
Przynajmniej żaden z sześciu przemytników nie zrobił ani jednego ruchu, który 
można 
by uznać za groźbę. Wszyscy okazywali pełne współczucia zatroskanie o zdrowie 
Jamiego, a 
każdy, bacznie obserwowany, choć na krótko odwiedził Jamiego w jego kajucie. 
Nikt jednak 
nie wzbudzał podejrzeń.
Od rozmowy z Fergusem całe dnie poświęcałam na przeszukiwanie statku. Odrywały 
mnie od tego tylko nagłe wypadki przy pracy na pokładzie, takie jak: zmiażdżenie 
palca, 
złamanie żebra, krwawienie dziąseł czy ból zęba, które wymagały pomocy 
lekarskiej. Trochę 
czasu zabierało mi też ucieranie ziół i przygotowywanie leków w kąciku kuchni, 
gdzie 
Murphy łaskawie pozwolił mi pracować.
Gdy wstawałam, Marsali już nie było w kajucie, a kiedy zasypiałam, ona już dawno 
spała. Ciasnota statku zmuszała nas jednak do wspólnych posiłków. Wtedy 
dziewczyna 
okazywała mi milczącą niechęć. Podejrzewałam, że wrogość wynika ze zrozumiałej 
lojalności wobec matki, a trochę też ze złości powodowanej koniecznością 
spędzania godzin 
nocnych w moim, a nie Fergusa towarzystwie.
Jeśli Marsali pozostawała nie tknięta - a sądząc po jej posępnej minie, byłam 
pewna, 
że tak jest - to wyłącznie dlatego, że Fergus szanował nakazy swojego pana. Sam 
Jamie, jako 
strażnik cnoty, nie byłby w stanie wyegzekwować posłuszeństwa.
- Coś takiego! - odezwał się oburzony Murphy. - Miską tego rosołu podnosiłem 
umarlaków z łoża śmierci!
Wziął od Fergusa kubek rosołu, krytycznie powąchał wywar i powoli podsunął pod 
mój nos.
- Niech no pani powącha. Kości ze szpikiem, czosnek, nasiona kminku i łyżka 
wieprzowego smalcu do smaku, wszystko to starannie przecedzone przez perkal. 
Trzeba 
wziąć pod uwagę, że niektóre wrażliwe żołądki nie tolerują grudek. Ale nie 
znajdzie tu pani 
ani jednej!
Rosół był naprawdę przejrzysty, złotobrązowy. Miał przy tym tak apetyczny 
zapach, 
że aż mnie samej pociekła ślinka, mimo iż niespełna godziną wcześniej zjadłam 
obfite 
śniadanie. Kapitan Raines często miał problemy z żołądkiem. Dlatego znalazł 
wyśmienitego 
kucharza, który potrafił zadbać o odpowiednie zaopatrzenie kuchni.
Murphy, z drewnianą nogą i posturą beczki rumu, miał wygląd bezlitosnego pirata, 
ale 
tak naprawdę był znany jako najlepszy kucharz w Hawrze - sam mi to powiedział, 
bez 
krztyny próżności. Przypadki choroby morskiej traktował jako wyzwanie dla swoich 
umiejętności, więc Jamie, po czterech dniach wciąż obłożnie chory, był żywą 
obrazą jego 
talentów.
- Bulion na pewno jest znakomity - zapewniłam mistrza patelni. - Chodzi tylko o 
to, że 
pan Fraser niczego nie może zatrzymać w żołądku.
Murphy chrząknął z powątpiewaniem, ale odwrócił się i starannie przelał 
pozostałości 
rosołu do jednego z licznych garnków, które dniem i nocą parowały na płycie 
kuchennej.
Okropnie się skrzywił i jedną ręką przygładził rzadkie blond włosy. Otworzył 
kredens, 
znów go zamknął. Schylił się i mrucząc pod nosem, zaczął szperać wśród zapasów 
żywności.
- Może odrobinę suchara? - burknął. - Potrzebuje czegoś suchego. A może jednak 
troszeczkę octu by mu pomogło, cierpki ogórek kiszony, powiedzmy...
Patrzyłam, zauroczona, jak pulchne palce kucharza niestrudzenie przebiegają po 
różnych produktach, zgrabnie chwytają każdą rzecz i z gracją stawiają na tacę.
- To jest to! Spróbujmy tego. - Podał mi pełną tacę. - Niech possie korniszona, 
ale nie 
wolno dopuścić, żeby ugryzł. Potem można dać samego suchara, trzeba tylko 
pilnować, żeby 
pan Fraser nie popijał wodą. Potem podsunąć rozdrobnionego korniszona. Niech go 
zagryzie 
sucharem. I tak dalej. Jak to już osiądzie na dnie żołądka, można zaserwować 
budyń z 
wczorajszej kolacji. Jeśli pan James tego nie zwróci... - Byłam już za drzwiami 
kuchni, gdy 
kończył wyliczankę. - ...Gorące mleko... - świeże, kozie mleko i... porządnie 
ubita śmietana z 
whisky oraz dużym jajem - rozległo się po korytarzu, gdy usiłowałam minąć wąski 
zakręt, 
ostrożnie przechodząc nad panem Willoughbym, który jak zwykle przycupnął w rogu 
pasażu 
przy drzwiach Jamiego jak mały, niebieski piesek salonowy.
Jednak gdy tylko przestąpiłam próg kajuty, już widziałam, że cały wysiłek i 
kulinarne 
umiejętności Murphy’ego po raz kolejny okażą się daremne. Tradycyjną, znaną 
chorym 
mężczyznom metodą, Jamie zdołał zrobić wokół siebie tyle bałaganu, że po prostu 
zbierało 
się na płacz i ręce opadały. Malutka kajuta ociekała cuchnącą wilgocią. Dostęp 
światła i 
powietrza uniemożliwiała gruba gmatwanina koców i brudnych ubrań.
- Wszyscy powstać! - zakomenderowałam radośnie. Postawiłam tacę i odsłoniłam 
prowizoryczną zasłonę, która okazała się jedną z koszul Fergusa. Do kabiny 
wpadło tyle 
światła, ile zdołało się przedrzeć zza grubego, wmurowanego w pokład słupa. 
Jasna smuga 
oświetliła koję, ukazując upiornie bladą twarz i nieszczęśliwą minę Jamiego.
Ledwie uchylił jedną powiekę.
- Odejdź - wysapał i zamknął oko.
- Przyniosłam ci śniadanie - oznajmiłam stanowczo.
Powieka znów się uniosła. Spojrzało na mnie lodowato błękitne oko.
- Nie wymawiaj przy mnie słowa „śniadanie” - zażądał.
- W takim razie, niech będzie, że przyniosłam ci lunch - odparłam. Postawiłam 
taboret 
przed koję, wzięłam z tacy korniszona i nęcąco podsunęłam go Jamiemu pod nos. - 
Possij go 
trochę - rozkazałam.
Powoli otworzył drugie oko. Nic nie powiedział. Dwa niebieskie okręgi zawirowały 
dookoła.
Ze skrzywioną miną obejrzałam strzęp człowieka. Leżał na plecach z nogami 
ugiętymi 
w kolanach. Co prawda, wbudowana w ścianę koja skuteczniej zapewniała spokojny 
sen niż 
hamaki, w których spała reszta załogi, ale była przeznaczona dla pasażera 
mierzącego 
najwyżej metr siedemdziesiąt.
- Nie może ci tu być wygodnie. Nie ma cudów - stwierdziłam.
- Bo nie jest.
- Więc może spróbujesz poleżeć w hamaku? Przynajmniej rozprostowałbyś...
- Nie spróbuję.
- Kapitan prosi, żebyś mu pokazał wykaz ładunku. Wtedy, kiedy zechcesz.
Skrótowo, choć bardzo obrazowo, Jamie wyjaśnił mi, co kapitan Raines może zrobić 
z 
tym wykazem. Nawet nie zadał sobie trudu, by otworzyć oczy.
Westchnęłam i uniosłam bezwładną rękę chorego. Była chłodna i wilgotna. Wyczułam 
przyspieszony puls.
- Dobrze - powiedziałam po chwili. - Spróbujemy czegoś, co robiłam z pacjentami, 
którzy mieli iść na operację. Czasem pomagało.
Jęknął ochrypłym głosem, ale nie protestował. Usiadłam na drugim taborecie.
Często przeprowadzałam kilkuminutową rozmowę z pacjentami, zanim ich zabierano 
na blok operacyjny. Moja obecność ich uspokajała. Okazało się, że jeśli zdołałam 
oderwać 
myśli pacjenta od zbliżającej się ciężkiej próby, wszystko przebiegało lepiej: 
mniej krwawili, 
mdłości pooperacyjne nie były aż tak dokuczliwe i szybciej wracali do zdrowia. 
Zdarzało się 
to prawie zawsze, więc uwierzyłam, że moja metoda naprawdę skutkuje. W sumie 
Jamie mi 
bardzo się nie mylił, kiedy mówił Fergusowi o władzy ducha nad ciałem..
- Pomyślmy o czymś przyjemnym - zaproponowałam, modulując głos, żeby brzmiał 
nisko i jak najbardziej uspokajająco. - Pomyśl o Lallybroch, o zboczu wzgórza za 
domem. 
Przypomnij sobie, jak wyglądają sosny, które tam rosą. Czy czujesz zapach 
igliwia? Pomyśl o 
dymie z kuchennego pieca unoszącym się nad kominem w pogodny dzień i o jabłku w 
dłoni. 
Co czujesz, kiedy trzymasz? Czy jest twarde, gładkie i...
- Angielko? - Otworzył oczy i ze skupieniem przenikał mnie wzrokiem. Na 
skroniach 
lśniły kropelki potu.
- Słucham.
- Idź sobie.
- Co?
- Wyjdź stąd - poprosił jak najdelikatniej - albo złamię ci kark. Wyjdź w tej 
chwili.
Z godnością wstałam i opuściłam kajutę.
Pan Willoughby siedział oparty o przeciwległą ścianę korytarza i wpatrywał się w 
drzwi.
- Nie ma pan przy sobie kamiennych kulek, prawda? - spytałam.
- Mam - odpowiedział trochę zaskoczony. - Potrzebować pani zdrowych kul dla 
Tsei-
mi? - Zaczął szperać w rękawie, ale go powstrzymałam.
- Z chęcią uderzyłabym nimi Jamiego w głowę, ale podejrzewam, że Hipokratesowi 
niezbyt by się to spodobało.
Pan Willoughby niepewnie się uśmiechnął i kilka razy skłonił głowę, żeby wyrazić 
swój podziw dla nieznanego sobie autorytetu.
- Nieważne - powiedziałam. Zerknęłam z ukosa na stos cuchnącego posłania. Lekko 
się poruszyło. Na zewnątrz zobaczyłam rękę, która ostrożnie po omacku czegoś 
szukała na 
podłodze. Znalazła miednicę, przesunęła ją i zniknęła w mrocznych głębiach koi, 
skąd 
właśnie wydobył się odgłos daremnych prób wypróżnienia żołądka.
- Cholerny mężczyzna! - jęknęłam z żalem, ale i współczuciem. Przez moje plecy 
przebiegł dreszcz niepokoju. Dziesięć godzin przeprawy przez Kanał to niegroźna 
sprawa, ale 
w jakim stanie będzie Jamie po miesiącu takich męczarni?
- Głowa Świni - zgodził się pan Willoughby, żałobnie chyląc czoło. - Pani myśli, 
że 
on jest Szczurem? A może Smokiem?
- Śmierdzi jak całe zoo - odparłam. - Ale dlaczego miałby być smokiem?
- Niektórzy rodzą się w roku Smoka, inni w roku Szczura, Kozy czy Konia - 
wyjaśnił 
pan Willoughby. - Każdy rok jest inny. Pani nie wiedzieć, czy Tsei-mi to Szczur, 
czy Smok?
- Chodzi o rok urodzenia? - Przypomniały mi się karty dań w chińskich 
restauracjach, 
ozdobione zwierzętami chińskiego zodiaku z objaśnieniem dotyczącym cech 
charakteru osób 
urodzonych w danym roku. - Tysiąc siedemset dwadzieścia jeden - poinformowałam 
Chińczyka.
- To chyba Szczur - powiedział pan Willoughby, w zamyśleniu przyglądając się 
gmatwaninie posłania na koi, która lekko się trzęsła. - Szczur bardzo 
inteligentny, mieć dużo 
szczęścia. Ale może też być Smok. Tsei-mi mocno popędliwy w łóżku?
- Ostatnio nie bardzo - odparłam, kątem oka zerkając na górę pościeli. Uniosła 
się i 
opadła.
- Smoki to najbardziej namiętne stworzenia - wyjaśnił pan Willoughby, myślącym 
wzrokiem wpatrując się w dziwaczny ruch na koi. - Mam chiński lek. - Dobry na 
wymioty, 
żołądek, głowę, ogólnie uspokajający i łagodzący ból.
Spojrzałam na skośnookiego z zainteresowaniem.
- Naprawdę? Czy już pan sprawdził, jak działa na Jamiego?
Mały człowieczek z żalem pokręcił głową.
- Nie chcieć - odparł. - Przekląć go i straszyć, że mnie wyrzucić za burtę, 
jeśli się 
zbliżę.
Pan Willoughby i ja spojrzeliśmy sobie w oczy. Zrozumieliśmy się bez słów.
- Wie pan - powiedziałam trochę głośniej - długotrwałe, suche próby opróżniania 
żołądka są bardzo szkodliwe dla człowieka.
- O tak, tak. - Pan Willoughby ogolił rano górną część czaszki. Łysy pagórek 
zalśnił, 
gdy Chińczyk raźnie pokiwał głową.
- Niszczy tkanki żołądka i podrażnia przełyk - ciągnęłam krótki wykład.
- Aż tak?
- Poza tym podnosi ciśnienie krwi i nadmiernie napina mięśnie brzucha, co 
nierzadko 
prowadzi do przepukliny.
- Ojej!
- Oprócz tego - dodałam jeszcze głośniej - może spowodować splątanie obu jąder w 
worku mosznowym, a przez to blokadę przepływu krwi w tamtym miejscu.
- Ooo! - Oczy pana Willoughby’ego zrobiły się okrągłe jak monety.
- Jeśli to się stanie - powiedziałam złowieszczym tonem - jedynym wyjściem jest 
amputacja, zanim rozwinie się gangrena.
Pan Willoughby wydał z siebie świszczący odgłos na znak zrozumienia i wielkiego 
szoku. Góra pościeli, która w czasie tej rozmowy niespokojnie poruszała się na 
koi, teraz 
leżała całkiem nieruchomo.
Spojrzałam na pana Willoughby’ego. Wzruszył ramionami. Stanęłam z założonymi 
rękami i czekałam. Po minucie spod pościeli wysunęła się długa stopa. Chwilę 
później 
dołączyła do niej druga kończyna. Obie stanęły na podłodze.
- Niech szlag trafi was oboje - zabrzmiał niski głos, rozdrażniony do granic 
wytrzymałości. - Chodźcie.
Fergus i Marsali stali na rufie i czule objęci wpół opierali się o balustradę. 
Wiatr 
rozwiewał długie blond włosy dziewczyny.
Słysząc zbliżające się kroki, Fergus odwrócił się w stronę pokładu. Jęknął, 
zachwiał 
się i przeżegnał, wytrzeszczając oczy.
- Ani... słowa... proszę... - wycedził Jamie przez zaciśnięte zęby.
Fergus otworzył usta, ale nie zdołał wydobyć z siebie głosu. Marsali piskliwie 
krzyknęła wniebogłosy.
- Tato! Co z tobą?!
Szczere przerażenie i zatroskanie, które Jamie zobaczył w jej oczach, 
powstrzymało 
go przed wypowiedzeniem jakiejś cierpkiej uwagi. Jego twarz nieco się 
rozluźniła. Cieniutkie 
złote igły za uszami Jamiego drgnęły jak czułki mrówki.
- Wszystko w porządku - burknął. - Chińczyk eksperymentuje na mnie różne metody 
zapobiegania wymiotom.
Marsali podeszła do Jamiego i ostrożnie wyciągnęła palec, żeby dotknąć wkłutych 
w 
nadgarstek igieł. Inne trzy wystawały z wewnętrznej strony nogi, kilka 
centymetrów nad 
kostką.
- Czy to... pomaga? - spytała. - Co czujesz?
Jamie wykrzywił usta. Był to nieomylny znak, że wracało mu poczucie humoru.
- Pewnie to samo, co lalka złowrogich życzeń, którą się nakłuwa ze wszystkich 
stron - 
odparł. - Ale z drugiej strony w ciągu ostatniej godziny ani razu nie 
zwymiotowałem, więc to 
chyba działa. - Obrzucił wrogim spojrzeniem mnie i pana Willoughby’ego. - 
Jeszcze nie mam 
ochoty ssać korniszonów, ale chętnie zaszedłbym aż tam, gdzie dają dobre piwo... 
Fergusie, 
nie wiesz, gdzie mógłbym się napić?
- Proszę iść ze mną, milordzie. - Nie odrywając wzroku od Jamiego, Fergus 
nieśmiało 
wyciągnął rękę, żeby poprowadzić swego pana, ale się rozmyślił i ruszył w stronę 
schodków 
zaburtowych.
- Powiedzieć Murphy’emu, żeby zaczął gotować dla ciebie lunch? - zawołałam za 
Jamiem. Odwrócił głowę i przez ramię posłał mi powłóczyste spojrzenie. Złote 
szpilki 
sterczały spoza włosów, po dwie w jednym miejscu. Lśniły w porannym słońcu jak 
diabelskie 
rogi.
- Nie wystawiaj na próbę mojej cierpliwości, Angielko - powiedział. - I tak ci 
nie 
zapomnę tych splątanych jąder.
Pan Willoughby nie zwracał uwagi na tę wymianę zdań. Przycupnął w cieniu dużego 
pojemnika na wodę przeznaczoną do picia dla marynarzy na wachcie. Chińczyk ze 
skupieniem przypatrywał się swoim palcom. Najwyraźniej dokonywał jakichś 
skomplikowanych obliczeń. Nagle podniósł wzrok.
- Nie Szczur - stwierdził, kręcąc głową. - Ani nie Smok. Tsei-mi urodzony w roku 
Woła.
- Czyżby? - spytałam, patrząc na szerokie ramiona i rudą głowę, uparcie 
pochyloną 
pod wiatr. - Pasuje jak ulał.
42
Człowiek na księżycu
Jako nadzorca ładunku Jamie nie miał uciążliwej pracy. Oprócz sprawdzania za - 
wartości ładowni i porównywania jej z kwitami załadunku - aby się upewnić, czy 
„Artemida” 
naprawdę przewozi skóry, blachę i siarkę - na statku nie zostało mu nic do 
roboty. Prawdziwe 
obowiązki miały się rozpocząć z chwilą dotarcia na Jamajkę, kiedy trzeba było 
rozładować 
towar, ponownie go sprawdzić i sprzedać, zapłacić wymagane podatki, potrącić 
prowizję i 
wypełnić dokumenty.
Ale na razie ani on, ani ja nie musieliśmy się wysilać. Bosman, pan Picard, 
zazdrosnym okiem spoglądał na silną posturę Jamiego, choć i tak było wiadomo, że 
Jamie 
nigdy nie zostanie żeglarzem. Co prawda, poruszał się szybko i zwinnie jak każdy 
inny 
członek załogi, lecz jego ignorancja w kwestii lin i żagli czyniła go niezdolnym 
do żadnej 
pracy, z wyjątkiem czynności, które wymagały wyłącznie siły fizycznej, a takie 
nie trafiały 
się często. Jamie urodził się żołnierzem, nie żeglarzem.
Zawsze ochoczo asystował przy próbach dział. Pomagał wyprowadzać i wprowadzać 
na wózkach cztery potężne działa, których wystrzał wiązał się ze straszliwym 
hukiem. 
Godzinami potrafił też prowadzić z podoficerem broni, Tomem Sturgiusem, ożywione 
rozmowy na temat ezoterycznej wiedzy o działach. W czasie tych pełnych huku 
ćwiczeń 
bojowych Marsali, pan Willoughby i ja siedzieliśmy bezpiecznie pod opieką 
Fergusa, który ze 
względu na brak jednej ręki był zwolniony z działań pirotechnicznych.
Ku memu zdziwieniu załoga bez wielu pytań zaakceptowała mnie jako lekarza 
okrętowego. Fergus mi wyjaśnił, że na małych statkach kupieckich nawet golibroda 
jako 
lekarz należał do rzadkości. Za to często funkcję tę pełniła żona oficera broni 
- o ile był 
żonaty. To ona opatrywała małe skaleczenia i leczyła choroby załogi.
Zajmowałam się zmiażdżonymi palcami, poparzonymi rękoma, infekcjami skóry, 
ropiejącymi zębami, dolegliwościami trawiennymi. Jednak przypadki te były na 
tyle rzadkie, 
że nie wymagały wielu interwencji poza codzienną godziną porannego dyżuru.
W efekcie ja i Jamie mieliśmy bardzo dużo wolnego czasu. I w miarę jak 
„Artemida” 
posuwała się coraz dalej na południe, w głąb olbrzymiego basenu Atlantyku, coraz 
częściej 
przebywaliśmy razem.
Po raz pierwszy od mojego powrotu mieliśmy czas na rozmowę, na to, żeby 
przypomnieć sobie rzeczy, które kiedyś wiedzieliśmy o sobie wzajemnie, żeby 
podzielić się 
nowymi doświadczeniami, a przede wszystkim na to, żeby czerpać przyjemność z 
wzajemnej 
bliskości - z dala od kłopotów i niebezpieczeństw codziennej egzystencji.
Często przechadzaliśmy się po pokładzie, przemierzając kilometry w trakcie 
długich 
dyskusji o wszystkim i niczym. Głównie dzieliliśmy się wrażeniami z osobliwego 
doświadczenia, jakim dla nas obojga była morska podróż. Zadziwiały nas 
spektakularne 
wschody i zachody słońca, ławice dziwnych, zielonych i srebrnych ryb, rozległe 
pola 
niesionych falą wodorostów, a w nich tysiące malutkich krabów i meduz. 
Podziwialiśmy 
zwinne delfiny, które zjawiały się przez kilka dni z rzędu. Płynęły razem ze 
statkiem, tylko od 
czasu do czasu wyskakując na powierzchnię, by rzucić okiem na dziwaczne 
stworzenia 
poruszające się w górze.
Wschodzący księżyc był ogromnym, szybkim, złocistym dyskiem, który ktoś wprost z 
wody rzucił w niebo. Wyglądał trochę tak, jak powstający feniks. Woda 
pociemniała, nie było 
widać delfinów, ale pomyślałam, że gdzieś tam są i razem z nami przemierzają 
ciemności.
Widok księżyca zapierał dech w piersiach nawet marynarzom, którzy tysiące razy 
mieli okazję go podziwiać. Nie można było pozostać obojętnym wobec obrazu 
ogromnej kuli, 
unoszącej się tuż ponad powierzchnią ziemi, zdawałoby się - na wyciągnięcie 
ręki.
Jamie i ja staliśmy objęci przy balustradzie i podziwialiśmy księżyc. Wydawało 
się 
nam, iż jest tak blisko, że z łatwością można dojrzeć ciemne plamy i cienie na 
jego 
powierzchni.
- Mam wrażenie, że z tej odległości dostrzegłbym nawet człowieka na księżycu - 
powiedział i na powitanie pomachał ręką rozmarzonej, złocistej twarzy na niebie.
- „Plejady płyną na zachód, opłakując księżyc, który utonął w morzu” - 
zacytowałam. 
- O, zobacz, jest! Tu, na dnie! - Wskazałam palcem miejsce pod balustradą, gdzie 
świetlista 
kula zagłębiła się i połyskiwała w wodzie, jak gdyby to bliźniaczy brat księżyca 
dał nurka w 
głąb morza. - Kiedy opuszczałam swoje czasy, ludzie przygotowywali się do lotu w 
kosmos. 
Ciekawe, czy im się to kiedyś uda.
- Latające maszyny potrafiłyby dotrzeć aż tak wysoko? - spytał Jamie. Kątem oka 
spoglądał na księżyc. - Można powiedzieć, że wysoko mierzą, chociaż w tej chwili 
wydaje 
się, że to tak blisko. Czytałem kiedyś książkę o astronomii. Z tekstu wynikało, 
że odległość 
od Ziemi do Księżyca prawdopodobnie wynosi około trzystu mil morskich. Czyżby 
autor 
się pomylił? A może statki kosmiczne jednak zdołają pokonać taki dystans?
- To wymaga specjalnego pojazdu, który nazywa się rakietą - odpowiedziałam. - 
Tak 
naprawdę będą mogły latać nie tylko na Księżyc. Ale daleko od Ziemi nie ma 
powietrza do 
oddychania. Trzeba więc zabrać je ze sobą w odpowiednich kanistrach, jak 
jedzenie i wodę.
- Niesamowite? - Z podziwem zerknął na świetlistą twarz. - Zastanawiam się, jak 
tam 
naprawdę jest.
- Wiem jak - odparłam. - Widziałam zdjęcia. Wokół nic, prócz nagich skał. 
Żadnego 
życia. A mimo wszystko jest bardzo pięknie: strome skały, pagórki, kratery. Stąd 
można je 
dostrzec. To są te czarne plamy. - Głową wskazałam uśmiechnięty księżyc i sama 
się 
uśmiechnęłam do Jamiego. - Tam jest prawie jak w Szkocji, z tym że nie tak 
zielono.
Roześmiał się. Najwyraźniej przypomniał sobie słowo „zdjęcie”, bo rozejrzał się, 
sięgnął do kieszeni płaszcza i wyjął plik fotografii. Zawsze był przy tym 
ostrożny. Nie chciał, 
żeby ktokolwiek, nawet Fergus, zauważył zdjęcia.
Światło księżyca wystarczyło, by zobaczyć twarz Brianny, połyskującą i zmienną 
na 
serii zdjęć, które powoli przeglądał. Zauważyłam, że brzegi już się postrzępiły.
- Jak myślisz, czy ona będzie chodzić po Księżycu? - spytał cicho, zatrzymując 
dłużej 
wzrok na fotografii, gdzie Bree wyglądała przez okno i skrycie marzyła, 
nieświadoma faktu, 
że ktoś robi jej zdjęcie. Znów zerknął na błyszczące w górze koło. Nagle 
uświadomiłam 
sobie, że dla niego podróż na Księżyc jest dużo mniej realna niż dla ludzi 
żyjących w 
dwudziestym wieku.
- Nie wiem - odparłam, delikatnie się uśmiechając.
Powoli przekładał fotografie, jak zawsze skupiony nad twarzą swojej córeczki, 
tak 
podobnej do niego. Przyglądałam mu się w milczeniu, wspólnie z nim ciesząc się z 
obietnicy 
naszej nieśmiertelności.
Pomyślałam o kamieniu w Szkocji, na którym wyryte było jego imię, i jaśniej 
spojrzałam w przyszłość. Bez względu na to, kiedy przyszłoby nam się rozstać, 
istniała 
nadzieja, że jeszcze sporo czasu upłynie, zanim to nastąpi. I nawet gdyby to się 
stało tu i 
teraz, zostałaby po nas jeszcze Brianna.
Przypomniały mi się inne wersety z Housmana: „Zatrzymaj się przy kamieniu z 
imieniem / Serce już bić przestało / Lecz przyznaj, że ten, kto cię kochał / Do 
końca pozostał 
ci wierny”.
Przytuliłam się do Jamiego. Przez płaszcz i koszulę czułam żar jego ciała. 
Położyłam 
głowę na jego ramieniu. W dalszym ciągu przeglądał fotografie.
- Prześliczna - mruknął. Mówił to za każdym razem, kiedy widział zdjęcia. - I 
mądra, 
prawda?
- Tak, jak jej ojciec - przyznałam. Wiedziałam, że tłumi chichot.
Gdy przewrócił odbitkę, poczułam, że jest trochę spięty. Podniosłam wzrok, żeby 
sprawdzić, na którą fotografię patrzy. Było to zdjęcie zrobione na plaży, kiedy 
Brianna miała 
około szesnastu lat. Stała zanurzona w wodzie po uda, z rozczochranymi, 
zapiaszczonymi 
włosami i opryskiwała kolegę - uśmiechniętego chłopca o imieniu Rodney. 
Młodzieniec cofał 
się i zasłaniał dłońmi przed strumieniem.
Jamie zrobił krzywą minę i ściągnął usta w trąbkę.
- To... - zaczął. - Czy oni... - Urwał, by odchrząknąć. - Nie chcę tego 
krytykować, 
Claire - powiedział jak najdelikatniej - ale czy nie uważasz, że to... 
odrobinę... nieskromne?
Miałam ochotę roześmiać się w głos, ale się powstrzymałam.
- Nie - odparłam wyważonym tonem. - Jak na te czasy, to dosyć skromny kostium 
kąpielowy. - Co prawda, była mowa o bikini, ale majtki sięgały Bree prawie do 
pępka. - 
Wybrałam to zdjęcie, bo pomyślałam, że chciałbyś... hm... zobaczyć jak 
najwięcej.
Chyba był lekko zgorszony, ale nie mógł się powstrzymać przed zerknięciem na 
zdjęcie. Gdy znów zobaczył córkę, jego wyraz twarzy nieco złagodniał.
- Cóż, muszę przyznać, że jest... przecudowna. I bardzo się z tego cieszę. - 
Podniósł 
zdjęcie wyżej i uważniej mu się przyjrzał. - Nie chodzi mi o to, w co jest 
ubrana. Większość 
kobiet kąpie się nago i nie wstydzi się swoich ciał. Miałem na myśli tego 
chłopca. Z 
pewnością nie powinna się pokazywać mężczyźnie niekompletnie ubrana.
Kątem oka zerknęłam na nieszczęsnego Rodneya i przygryzłam wargę, gdy 
wyobraziłam sobie dobrze mi znanego cherlawego chłopczyka jako zagrożenie dla 
dziewiczej 
czystości córki.
- Cóż - zaczęłam i wzięłam głęboki wdech. Poruszyliśmy dosyć śliski temat. - Nie 
zgadzam się z tobą. Chłopcy i dziewczynki często bawią się razem w ten sposób. 
Mówiłam ci 
już, że ludzie w moich czasach inaczej się ubierają. Nikt się specjalnie nie 
zasłania, chyba że 
jest zimno.
- Mhm - mruknął. - Jego spojrzenie powiedziało mi, że nie jest zachwycony 
zasadami 
moralnymi panującymi w świecie, w którym żyje Brianna.
Po raz kolejny skrzywił się, patrząc na zdjęcie. Poczułam ulgę, że nie ma przy 
nas ani 
Bree, ani Rodneya. Znałam Jamiego jako kochanka, męża, brata, wujka, dziedzica i 
żołnierza, 
ale nigdy przedtem nie widziałam go w roli surowego ojca. Był dosyć groźny.
Pierwszy raz doszłam do wniosku, że może w końcu to i lepiej, że nie mógł 
osobiście 
nadzorować życia Bree. Skutecznie odstraszyłby każdego młodzieńca, który śmiałby 
ją 
podrywać.
Jamie kilkakrotnie mrugnął, wziął głęboki wdech i wreszcie ośmielił się zadać 
pytanie.
- Myślisz, że ona jest jeszcze... dziewicą? - Załamanie głosu było ledwie 
zauważalne, 
aleje wychwyciłam.
- Oczywiście - odparłam stanowczo. Szczerze mówiąc, nie mogłam być w stu 
procentach pewna, ale sytuacja nie pozwalała mi przyznać się do najmniejszych 
wątpliwości. 
Pewne rzeczy dotyczące moich czasów potrafiłam mu wyjaśnić, ale idea swobody 
seksualnej 
do nich nie należała.
- Och! - westchnął z niewyobrażalną ulgą. Przygryzłam wargę, żeby nie wybuchnąć 
śmiechem. - No tak, wiedziałem, tylko... - Urwał i głośno przełknął ślinę.
- Bree to bardzo dobra dziewczyna - oświadczyłam. Lekko uścisnęłam go za ramię. 
- 
Pomiędzy mną i Frankiem nie zawsze dobrze się układało, ale ośmielam się 
twierdzić, że 
oboje byliśmy dla niej dobrymi rodzicami.
- Tak, na pewno. - Okazał urocze zakłopotanie. Ostrożnie wsunął do koperty 
zdjęcie z 
plaży. Wszystkie fotografie z powrotem włożył do kieszeni. Przygładził 
zewnętrzną stronę 
płaszcza, upewniając się, czy są bezpiecznie schowane.
Stał wpatrzony w księżyc. Nagle ściągnął brwi. Wiatr od morza unosił pasemka 
jego 
włosów, uwalniając je z tasiemki, którą były związane. Jamie odruchowo odrzucił 
kosmyk do 
tyłu. Najwyraźniej chciał coś jeszcze powiedzieć.
- Czy myślisz, że... - zaczął powoli, nie patrząc w moją stronę. - Czy sądzisz, 
że 
dobrze zrobiłaś, wracając teraz do mnie, Claire? Nie zrozum mnie źle. Nie o to 
chodzi, że cię 
nie chcę - dodał pospiesznie. Chwycił mnie za rękę, żebym się nie odsunęła. - 
Naprawdę cię 
potrzebuję! - Przyciągnął mnie do siebie i przyłożył moją rękę do swojej piersi. 
- 
Niewyobrażalnie pragnę. Czasami myślę, że z radości posiadania ciebie serce mi 
wyskoczy - 
dodał ciszej. - Ale Brianna została sama. Nie ma Franka, ciebie ani męża, który 
mógłby ją 
chronić. Chyba jeszcze przez jakiś czas jesteś jej potrzebna? Może powinnaś 
troszeczkę 
poczekać?
Zanim odpowiedziałam, usiłowałam odzyskać kontrolę nad emocjami.
- Nie wiem - odparłam w końcu drżącym głosem, mimo iż próbowałam mówić 
spokojnie. - Z tamtej strony wszystko wygląda trochę inaczej.
- Rozumiem!
- Nie, nie rozumiesz! - Wyrwałam swoją rękę i posłałam mu chłodne spojrzenie. - 
Nie 
widzę żadnego sposobu, żeby ci o tym powiedzieć. I tak mi nie uwierzysz. Bree 
jest dorosłą 
kobietą. Wyjdzie za mąż, kiedy zechce i za kogo zechce. Poza tym ma porządne 
wykształcenie, sama może na siebie zarobić jak każda kobieta. Do ochrony nie 
będzie 
potrzebowała mężczyzny.
- Jeśli kobieta nie potrzebuje mężczyzny, żeby i o nią dbał, to są straszne 
czasy! - 
Odwzajemnił mi się lodowatym spojrzeniem.
Wzięłam głęboki oddech, żeby się uspokoić.
- To nie tak. - Położyłam dłoń na jego ramieniu i ściszyłam głos. - Ona po 
prostu może 
wybrać. Wziąć męża z miłości, nie z konieczności.
Troszeczkę się odprężył.
- Pobraliśmy się dlatego, że mnie potrzebowałaś.
- Ale wróciłam, bo cię kocham - odparłam. - Czy sądzisz, że mniej cię 
potrzebowałam 
tylko dlatego, że sama potrafiłam się wyżywić?
Napięte mięśnie twarzy i ramion wyraźnie się rozluźniły. Patrzył mi w oczy.
- Nie - odpowiedział cicho. - Wcale tak nie myślę.
Otoczył mnie ramieniem i mocno przytulił. Objęłam go w pasie. Przy policzku 
czułam 
plik fotografii Brianny.
- Martwiłam się o naszą córkę, gdy ją opuszczałam - wyznałam chwilę później. - 
Sama mnie zmusiła, żebym tu wróciła. Bałyśmy się, że jeśli dłużej poczekam, to 
może nie 
zdołam cię odnaleźć. Ale naprawdę się martwiłam.
- Wiem, Claire, wiem. - Odgarnął mi loki z policzka i przygładził delikatnie.
- Zostawiłam list. Nic więcej nie mogłam zrobić, choć zdawałam sobie sprawę, że 
może... może nigdy więcej jej nie zobaczę. - Mocno zacisnęłam usta i z trudem 
powstrzymałam szloch.
Opuszkami palców gładził mnie po plecach.
- Już dobrze, Angielko. Co napisałaś?
Roześmiałam się, choć coś we mnie łkało.
- Wszystko to, co mi przyszło do głowy. Matczyne rady i mądrości. Same 
praktyczne 
wskazówki, na przykład: gdzie leżą akty prawne związane z domem i dokumenty 
rodzinne. 
Pokrótce omówiłam parę spraw dotyczących życia codziennego. Podejrzewam, że 
wcale się 
tym nie przejmie, ale przynajmniej będzie wiedziała, że o niej myślałam.
Szperanie w kredensach i szufladach biurek bostońskiego domu w poszukiwaniu 
niezbędnych dokumentów, książeczek oszczędnościowych, aktów własności i pamiątek 
rodzinnych zajęło mi prawie tydzień. Ciągle wpadały mi pod rękę różne rzeczy 
związane z 
rodziną Franka - szkice drzew genealogicznych, albumy ze zdjęciami i tony 
ocalałych listów. 
Moją stronę rodziny było o wiele łatwiej podsumować.
Wyjęłam z szafy małe pudełko. Wujek Lambert, jak przystało na erudytę, 
zachowywał 
nawet najmniejsze drobiazgi. W sumie niewiele rzeczy. Podstawowe dokumenty małej 
rodziny - świadectwa urodzenia, moje i rodziców, metryka ślubu mamy i ojca, 
dowód 
rejestracyjny samochodu, który ich zabił... Co podkusiło wuja Lamba, żeby 
zachować właśnie 
taki zestaw dokumentów? Najprawdopodobniej nigdy nie otwierał tego pudełka. Po 
prostu 
trzymał je u siebie ze ślepym przekonaniem naukowca, że nigdy nie wolno niszczyć 
urzędowych papierów, bo kto wie, komu jeszcze i do czego mogą się przydać?
Oczywiście, już wcześniej wiedziałam, co jest w pudełku. Jako nastolatka często 
do 
niego zaglądałam, żeby spojrzeć na kilka fotografii. Trawiła mnie wtedy tęsknota 
za mamą, 
której nawet nie pamiętałam. Na próżno usiłowałam ją sobie wyobrazić i wskrzesić 
za 
pomocą nieostrych zdjęć.
Najbardziej udana fotografia przedstawiała mamę w zbliżeniu, twarzą zwróconą w 
stronę aparatu. Ciepłe oczy zerkają spod ronda kloszowego kapelusza. Usta 
uśmiechają się 
delikatnie. Fotografię ręcznie pomalowano. Policzki i usta były nienaturalnie 
różowe, a oczy 
intensywnie piwne. Wuj Lamb twierdził, że fotograf popełnił błąd, bo mama, tak 
jak ja, miała 
złote tęczówki.
Pomyślałam, że być może teraz Brianna przeżywa okres wzmożonej tęsknoty za 
matką. Tydzień przed opuszczeniem Inverness zrobiłam sobie portretowe zdjęcie. 
Ostrożnie 
położyłam je w pudełku i zamknęłam wieczko. Postawiłam skrzyneczkę na środku 
swojego 
biurka, żeby Bree bez trudu ją znalazła. Potem usiadłam i zaczęłam pisać.
Najdroższa Bree...- Urwałam. Nie mogłam... Nie byłam w stanie myśleć o tym, że 
rozstanę się ze swoim dzieckiem. Te dwa słowa napisane czarno na białym 
sprawiły, że na 
trzeźwo uzmysłowiłam sobie, jak chory jest pomysł powrotu do przeszłości.
Odłożyłam pióro. Zamknęłam oczy i wcisnęłam złożone ręce pomiędzy kolana.
- Weź się w garść, Beauchamp - mruknęłam. - Pisz wreszcie i miej to z głowy. 
Jeśli 
Brianna nie będzie tego potrzebować, tym lepiej, a jeśli będzie, to przeczyta, 
kiedy zechce. - 
Znów sięgnęłam po pióro.
Nie wiem, czy kiedykolwiek przeczytasz te słowa, ale nikomu nie zaszkodzi, jeśli 
znajdą 
się na papierze. Oto, co wiem o Twoich prawdziwych dziadkach, pradziadkach i 
Twoim 
rodowodzie...
Pisałam przez jakiś czas, zapełniając stroną za stroną. Trud przypominania i 
konieczność uporządkowania informacji coraz bardziej mnie uspokajały. Przerwałam 
i 
zaczęłam się zastanawiać.
Co mogłabym jeszcze przekazać oprócz kilku suchych faktów? Jak podzielić się 
tymi 
nielicznymi mądrościami, które nabyłam w czasie czterdziestu ośmiu lat 
obfitującego w 
wydarzenia życia? Usta mi się wykrzywiły. Czy jakakolwiek córka posłucha czegoś 
takiego? 
Czyja przejęłabym się dobrotliwym gderaniem matki?
Ale przecież nie miało to żadnego znaczenia. Po prostu musiałam wszystko zebrać 
w 
jednym miejscu - tak na wszelki wypadek.
Zastanawiałam się, co mogło być dla niej w życiu przydatne? A przede wszystkim, 
w 
jaki sposób powiedzieć Bree, że bardzo ją kocham?
Ogrom tego zadania przerastał moje możliwości. Palce mocno ścisnęły pióro.
Kochanie... - wykaligrafowałam i zatrzymałam się. Coś mnie ścisnęło w gardle. 
Ale 
zaczęłam raz jeszcze.
Jesteś moim skarbem i zawsze nim pozostaniesz. Nie dowiesz się, ile dla mnie 
znaczysz, dopóki nie będziesz mieć własnego dziecka. Ale mimo to już teraz Ci 
mówię: 
stanowisz cząstką mojego ciała, jak dawniej, tak zawsze.
Czasem patrzę na Ciebie, gdy śpisz, i przypominam sobie wszystkie noce, gdy 
otulałam 
Cię kołderką i w ciemności podchodziłam do łóżeczka, żeby sprawdzić, czy 
oddychasz. 
Kładłam rękę na Tobie i czułam, jak Twoja pierś unosi się i opada. Wiedziałam, 
że bez 
względu na to, co się stanie, wszystko jest w porządku, dopóki Ty żyjesz.
Pamiętasz określenia, jakimi Cię nazywałam - mój kurczaczku, pączuszku, 
najdroższa 
gołąbeczko, słoneczko, skarbie, rozkoszniaczku, brudasku...? Już wiem, dlaczego 
bogowie 
żydów i muzułmanów mają dziewięćset imion. Jedno małe imię nie wystarczy do 
wyrażenia 
miłości.
Mrugnęłam, żeby wyostrzyć zamglone spojrzenie, i pisałam dalej. Szybko. Nie 
chciałam się rozpraszać, dobierając słowa.
Pamiętam o Tobie wszystko, od malutkiej linii złocistego meszku, która 
przecinała 
Twoje czółko kilka godzin po urodzeniu, po nierówny paznokieć na dużym palcu u 
nogi. 
Złamałaś go w zeszłym roku, kiedy rozzłoszczona kopnęłaś drzwi małej ciężarówki 
Jeremy‘ego.
Boże, serce mi się kraje na myśl o tym, że to się teraz skończy: patrzenie na 
Ciebie, 
obserwowanie najdrobniejszych zmian. Nie będę wiedzieć, kiedy przestaniesz 
obgryzać 
paznokcie, o ile kiedykolwiek to nastąpi. Pamiętam nagłe olśnienie, że już 
jesteś wyższa ode 
mnie i masz twarz dorosłej kobiety. Nigdy tego wszystkiego nie zapomnę. Nigdy.
Chyba nie ma na świecie drugiej takiej osoby, która wie, jak wyglądały Twoje 
uszy od 
tyłu, Bree, kiedy skończyłaś trzy latka. Siadałam za Tobą i czytałam: „Sroczka 
kaszkę 
gotowała, temu dała, temu dała, temu dała... „albo „Wyszły w pole kurki trzy i 
gęsiego sobie 
szły, pierwsza przodem, w środku druga, trzecia za nią oczkiem mruga „i 
patrzyłam, jak te 
uszka robią się różowe ze szczęścia. Twoja skóra była taka przejrzysta i 
delikatna, że bałam 
się jej dotknąć, żeby nie zostawić odcisków palców.
Mówiłam Ci już, że jesteś z wyglądu podobna do Jamiego. Chociaż trochę cech 
odziedziczyłaś po mnie. Spójrz na zdjęcie mojej mamy, które leży w pudełku, oraz 
na malutką, 
czarno-białą fotografię jej matki i babci. Masz jasne, szerokie czoło, podobnie 
jak one. Ja też 
mam takie. Widziałam również dość wielu Fraserów. Myślę, że ładnie się 
zestarzejesz, o ile 
będziesz dbać o cerę.
Uważaj na siebie, Bree... Och, szkoda... Cóż, żałuję, że sama nie mogę się o 
Ciebie 
zatroszczyć i ochronić Cię przed całym złem tego świata, ale nie mogę. Nawet, 
gdybym 
została. Uważaj na siebie - zrób to dla mnie.
Wytarłam nos i sięgnęłam po kolejną czystą kartkę. Została jeszcze rzecz 
najważniejsza. Nigdy nie umiałabym powiedzieć Briannie, co czuję, ale zrobiłam 
wszystko, 
co było w mojej mocy, żeby przelać myśli na papier. Co jeszcze dodać, żeby jej 
ułatwić życie, 
pomóc w dorastaniu i starzeniu się?
Wybierz mężczyznę, który będzie Ci przypominał ojca - napisałam. - ...ich obu. - 
Pokręciłam głową. Czy to możliwe, żeby połączyć tak skrajne przeciwieństwa? Ale 
nie 
skreśliłam tych słów. Pomyślałam o Rogerze Wakefieldzie. Kiedy już wybierzesz 
mężczyznę, 
nie staraj się go zmieniać - napisałam już pewniejszą ręką. - A co jeszcze 
bardziej istotne, nie 
pozwól mu zmieniać siebie. I tak mu się to nie uda, ale mężczyźni zawsze 
próbują.
Przygryzłam końcówkę pióra. W ustach poczułam gorzki smak indyjskiego atramentu. 
W końcu napisałam ostatnią i najlepszą radę:
Nie garb się i postaraj się nie utyć.
Ściskam ze wszystkich sił. Zawsze.
Mama
Jamie zadrżał. Trudno powiedzieć, czy ze śmiechu, czy też z powodu innych 
emocji. 
Rozjaśnione księżycową poświatą ubranie lśniło bielą, a włosy wydawały się 
czarne. W 
końcu odwrócił się w moją stronę i przytulił mnie mocno.
- Myślę, że doskonale da sobie radę - szepnął. - Bo niezależnie od tego, jakim 
nieudacznikiem jest jej ojciec, nigdy żadna dziewczyna nie miała lepszej matki. 
Pocałuj mnie, 
Angielko. Wierz mi, za żadne skarby świata nie zamieniłbym cię na inną.
43
Duch ręki
Fergus, pan Willoughby, Jamie i ja od chwili wypłynięcia ze Szkocji czujnie 
przyglądaliśmy się sześciu szkockim przemytnikom, ale zachowanie żadnego z nich 
nie 
wzbudzało najmniejszych podejrzeń, więc po jakimś czasie przestałam się nimi 
przejmować. 
Jednak w dalszym ciągu podchodziłam do nich wszystkich, z wyjątkiem Innesa, z 
rezerwą. W 
końcu do mnie dotarło, dlaczego Jamie twierdził, że Innes nie mógł być zdrajcą. 
Mężczyzna 
ten nie miał jednej ręki, więc nie zdołałby powiesić poborcy akcyzy na drodze w 
Arbroath.
Innes był spokojnym i bardzo skrytym człowiekiem, choć z reguły wszyscy Szkoci 
nie 
należeli do osób gadatliwych. Nie zdziwiłam się więc, gdy pewnego ranka 
zobaczyłam, jak 
się po cichu krzywi, skulony za pokrywą luku. Najwyraźniej przeżywał jakąś 
wewnętrzną 
batalię.
- Coś cię boli, Innes? - spytałam.
- Och! - Wyprostował się, zaskoczony, ale wrócił do półprzysiadu. Jedną rękę 
przycisnął do brzucha. - Mmm - mruknął. Szczupła twarz zaczerwieniła się. Nie 
spodziewał 
się, że ktoś go znajdzie w starannie wybranej kryjówce.
- Chodź ze mną - powiedziałam i wzięłam Innesa za łokieć. Panicznie 
przestraszony 
rozejrzał się dookoła. Opierał się, ale głośno nie protestował, gdy go ciągnęłam 
do swojej 
kajuty. Kazałam mu usiąść na stole i zdjąć koszulę.
Opukałam jego chudy brzuch, wyczuwając twardą, gładką bryłę wątroby z jednej 
strony i lekko spuchniętą wypukłość żołądka z drugiej. Przerywane bóle 
sprawiały, że wił się 
jak robak na haczyku, a potem na moment się uspokajał. Dzięki temu wiedziałam, 
że po 
prostu męczy go wzdęcie, ale tak czy inaczej potrzebował mojej pomocy.
Na wszelki wypadek zbadałam też woreczek żółciowy. Zastanawiałam się przy tym, 
co zrobiłabym, gdyby się okazało, że Innes ma to ostre zapalenie pęcherzyka 
żółciowego albo 
wyrostka. W myślach widziałam otwartą jamę brzuszną. Moje palce dokonywały 
przekładu 
miękkich wypukłości pod skórą na wizję, w której mogłam dokładnie obejrzeć zwoje 
jelit 
okryte otłuszczoną kołderką otrzewnej, śliskie, gładkie płaty wątroby - 
ciemnopurpurowe, o 
wiele ciemniejsze niż jaskrawy szkarłat znajdującego się powyżej osierdzia 
serca. Otwarcie 
jamy brzusznej było w tamtych warunkach ryzykowną operacją, nawet gdybym miała 
nowoczesne środki znieczulające i antybiotyki. Wiedziałam, że wcześniej czy 
później stanę 
przed koniecznością dokonania takiego zabiegu. Modliłam się tylko, żeby to 
nastąpiło jak 
najpóźniej.
- Wdech - rozkazałam, kładąc ręce na wątłej klatce piersiowej. W mojej głowie 
pojawił się obraz zaróżowionej, ziarnistej powierzchni zdrowego płuca. - Wydech. 
- 
Poczułam, że kolor blednie do jasnoniebieskiego. Nie było słychać rzężenia ani 
przerywanego 
oddechu. Sięgnęłam po jeden z grubych arkuszy papieru welinowego, którego 
używałam jako 
słuchawek.
- Kiedy pan ostatnio się wypróżniał? - spytałam, zwijając papier w rulon. Drobna 
twarz Szkota kolorem upodobniła się do wątroby. Wpatrując się w moje świdrujące 
oczy, 
mruknął pod nosem coś niezrozumiałego. Ledwie wyłowiłam słowo „cztery”.
- Cztery dni temu? - spytałam. Położyłam mu dłoń na piersiach i przycisnęłam, 
żeby w 
ten sposób udaremnić pacjentowi próbę ucieczki. - Proszę się nie ruszać. Tylko 
pana 
osłucham.
Serce na szczęście biło rytmicznie. Słyszałam delikatne, miarowe odgłosy 
otwierania i 
zamykania zastawek. Wszystko wydawało się w porządku. Byłam pewna swojej 
wcześniejszej diagnozy. Kątem oka zauważyłam, że w drzwiach pojawił się tłumek 
ciekawskich kolegów Innesa. Zęby wywrzeć na gapiach wrażenie, przesunęłam 
końcówkę 
papierowego stetoskopu niżej i wsłuchałam się w odgłosy brzucha.
Tak jak myślałam, w górnej części jelita grubego rozległo się burczenie 
uwięzionych 
gazów. Ale okrężnica dolnej esicy była zablokowana. Stamtąd nie dobiegały żadne 
odgłosy.
- Ma pan gazy trawienne oraz obstrukcję - oznajmiłam.
- Tak, bardzo dobrze to wiem - wymamrotał Innes, gorączkowo poszukując koszuli.
Położyłam dłoń na tej części garderoby, o jaką mu chodziło. Chciałam jeszcze 
usłyszeć odpowiedź, czym ostatnio się żywił. No tak, jadł prawie wyłącznie 
wieprzowinę i 
suchary.
- A suszony groszek i płatki owsiane? - spytałam. Gdy planowaliśmy tę wyprawę, 
wypytałam o kulinarne zwyczaje na statku. Celowo zaopatrzyłam „Artemidę” w 
beczułkę 
soku limony, zestaw leczniczych ziół oraz w sto pięćdziesiąt kilogramów 
suszonego groszku i 
taką samą ilość płatków owsianych, żeby uzupełnić codzienne posiłki marynarzy.
Innes wciąż milczał jak grób, ale moje pytania wywołały falę oburzenia i 
rozżalenia 
wśród stojących w drzwiach gapiów.
Jamie, Fergus, Marsali i ja delektowaliśmy się smakołykami razem z kapitanem 
Rainesem. Nie wiedziałam więc, że szeregowym marynarzom podaje się byle co. 
Murphy 
utrzymywał kapitański stół na najwyższym poziomie, ale przygotowanie obiadu dla 
załogi 
widocznie traktował jak czarną robotę, a nie wyzwanie na miarę szefa kuchni. Do 
perfekcji 
opanował procedurę przyrządzania szybkich, treściwych posiłków dla marynarzy i 
był 
niezwykle odporny na jakiekolwiek sugestie dotyczące urozmaicenia menu, bo 
musiałby 
zadać sobie trud moczenia grochu czy gotowania owsianki.
Murphy żywił wrodzoną niechęć do owsianki, którą uważał za niestrawną szkocką 
papkę, uwłaczającą jego poczuciu smaku. Znałam opinię kucharza na ten temat. 
Słyszałam, 
jak kiedyś burknął coś o „psich wymiotach”, patrząc na tacę z miskami owsianki - 
ulubionego 
dania Jamiego, Marsali i Fergusa.
- Pan Murphy twierdzi, że solona wieprzowina i suchary wystarczały wszystkim 
załogom, które musiał karmić przez trzydzieści lat. Na deser ludzie dostawali 
krem z fig albo 
budyń ze śliwkami, a w niedziele wołowinę. Chociaż, jeśli to jest wołowina, to 
ja jestem 
święty turecki. Murphy uważa, że my też powinniśmy skakać z radości, bo mamy 
takie dobre 
żarcie - wybuchł Gordon.
Murphy był przyzwyczajony do wielonarodowościowych załóg, składających się z 
Francuzów, Włochów i Norwegów. Ale przywykł też do tego, że wszyscy akceptowali 
i 
zjadali jego posiłki z apetytem, wdzięczni za to, że mogą najeść się do syta. 
Uparte szkockie 
przyzwyczajenie do owsianki jeszcze bardziej wzmogło w nim irlandzką 
bezkompromisowość. W związku z tym sprawa, która na początku wydawała się błaha, 
urosła 
do rangi konfliktu.
- Wiedzieliśmy, że mamy dostawać owsiankę - wyjaśnił MacLeod. - Fergus nam to 
obiecał, kiedy prosił, żebyśmy popłynęli w rejs. Ale od chwili wypłynięcia ze 
Szkocji, nic, 
tylko same suchary i mięso, a to odrobinę utwardza brzuch.
- Nie chcieliśmy zawracać Jamiemu Royowi głowy w tak błahej sprawie - wtrącił 
Reaburn. - Geordie ma patelnię, więc sami smażyliśmy naleśniki nad lampami w 
pomieszczeniu załogi. Ale skończyła nam się mąka, którą ze sobą wzięliśmy, a 
tylko pan 
Murphy ma klucz do magazynu. - Nieśmiało podniósł wzrok spod piaskowych rzęs. - 
Nawet 
nie chcieliśmy prosić, bo wiedzieliśmy, co o nas myśli.
- Trudno powiedzieć, dlaczego kucharz nazywa nas nicponiami - odezwał się 
MacRae, 
unosząc krzaczaste brwi.
Słuchając tego wybuchu gniewu, wybierałam różne zioła ze swojego pudełka - anyż, 
dzięgiel, dwie duże szczypty szanty i kilka garści mięty pieprzowej. Wsypałam 
wszystko w 
serwetkę z perkalu. Zamknęłam pudełko i oddałam Innesowi koszulę. Natychmiast w 
nią 
wskoczył z nadzieją, że teraz już na pewno uda mu się uciec.
- Porozmawiam z panem Murphym - obiecałam Szkotom. - A tymczasem - zwróciłem 
się do Innesa, wręczając mu zawiniątko - zaparz z tego dzbanek herbaty i wypijaj 
po kubku 
przy okazji każdej zmiany wachty. Jeśli do jutra nie będzie poprawy, spróbujemy 
zastosować 
silniejsze środki.
Odpowiedzią był świst gazów, które właśnie znalazły ujście z ciała Innesa. 
Towarzysze wybuchli gromkim śmiechem.
- Tak jest, pani Fraser, może uda się pani przepędzić te wszystkie klocki z jego 
brzucha - stwierdził MacLeod i uśmiechnął się od ucha do ucha.
Innes, cały purpurowy, zabrał zawiniątko, kiwnął głową w ramach podziękowania i 
pospiesznie wymknął się z kajuty. Za nim powoli zaczęli się rozchodzić pozostali 
przemytnicy.
Wkrótce potem stoczyłam słowną walkę z Murphym. Co prawda, wyszłam bez 
większych obrażeń, ale za to z niewesołą miną. Musiałam iść na kompromis, z 
którego 
wynikało, że własnoręcznie mam przygotowywać poranną owsiankę dla Szkotów, z 
zastrzeżeniem, że dostanę do dyspozycji tylko jedną łyżkę i jeden garnek oraz że 
postaram się 
zachować porządek w sanktuarium kuchni.
Dopiero w nocy uświadomiłam sobie pewną dziwną rzecz. Gdyby ci ludzie byli 
dzierżawcami Jamiego w Lallybroch, to nie tylko nie wahaliby się otwarcie 
wyrazić swojego 
niezadowolenia, ale nawet nie musieliby tego robić. Jamie od razu by wiedział, 
co jest nie tak, 
i podjąłby odpowiednie kroki, żeby to zmienić. Otwartość i niekwestionowana 
lojalność 
pomiędzy Jamiem i jego współpracownikami zawsze były dla mnie czymś tak 
oczywistym, że 
dystans, jaki okazali przemytnicy, trochę mnie zaniepokoił.
Następnego ranka Jamie nie zasiadł do stołu kapitańskiego. Wraz z dwoma 
marynarzami wypłynął łódką na połów ryb. Spotkałam go w południe, zaraz po 
powrocie z 
morza. Był opalony, radosny i pokryty łuskami oraz rybią krwią.
- Co zrobiłaś Innesowi, Angielko? - spytał roześmiany. - Ciągle się ukrywa w 
toalecie 
przy prawej burcie i twierdzi, że nie pozwoliłaś mu stamtąd wychodzić, dopóki 
się nie 
wypróżni.
- Nie postawiłam sprawy dokładnie w ten sposób - wyjaśniłam. - Powiedziałam 
tylko, 
że jeśli nie zdoła się załatwić do wieczora, zastosujemy lewatywę ze śliskim 
wiązem.
Jamie obrócił wzrok w stronę ubikacji.
- Miejmy nadzieję, że jego jelita będą posłuszne, bo jak nie, to resztę podróży 
pewnie 
spędzi w wychodku.
- Ja bym się o to aż tak nie martwiła. Teraz, kiedy nareszcie znów je owsiankę, 
jego 
jelita na pewno same o siebie się zatroszczą bez poważnej interwencji 
lekarskiej.
Jamie zerknął na mnie zaskoczony.
- Co chcesz przez to powiedzieć, Angielko? - Chwycił miednicę, żeby umyć ręce.
Zaczęłam mu przedstawiać genezę wojny owsianej oraz jej skutki. Wykrzywił usta, 
zmarszczył brwi i podkasał rękawy koszuli.
- Powinni przyjść z tym do mnie - oświadczył.
- Przypuszczam, że wcześniej czy później tak by zrobili - odparłam. - O 
problemie 
dowiedziałam się przez przypadek, kiedy znalazłam skulonego Innesa za pokrywą 
luku.
- Mhm. - Szorował ręce małym pumeksem, żeby pozbyć się rybich łusek, 
przylepionych do skóry.
- Ci ludzie nie są jak twoi dzierżawcy z Lallybroch? - wyraziłam myśl, która 
wcześniej przyszła mi do głowy.
- Masz rację - przyznał cicho. Zanurzył palce w miednicy. - Nie jestem ich 
dziedzicem, tylko zleceniodawcą.
- Mimo to cię lubią - zaprotestowałam. Ale zaraz sobie przypomniałam opowieści 
Fergusa i dodałam mniej pewnym tonem: - Przynajmniej pięciu z nich darzy cię 
sympatią.
Podałam mu ręcznik. Kiwnął głową i wytarł ręce.
- Tak. Pewnie w razie potrzeby stanęliby w mojej obronie. Przynajmniej pięciu 
tak by 
zrobiło - dodał ironicznie. - Niezbyt dobrze się znamy, z wyjątkiem Innesa.
Wylał brudną wodę za burtę, wziął pod pachę miednicę i ruszył pod pokład.
- Culloden pociągnęło za sobą więcej ofiar niż sprawa Stuarta, Angielko - 
stwierdził 
ze smutkiem. - Idziesz na obiad?
Dopiero tydzień później się przekonałam, dlaczego Innes był inny. Przyszedł do 
mojej 
kajuty, najwyraźniej ośmielony skutecznością środków przeczyszczających, które 
mu dałam.
- Zastanawiam się, proszę pani - zaczął grzecznie - czy znalazłby się jakiś lek 
na 
dolegliwość w rodzaju „ni ma”?
- Słucham? - Nie rozumiałam, o co chodzi. Podniósł pusty rękaw koszuli jako 
objaśnienie.
- Jak pani widzi, nic ni ma. A jednak czasem coś mnie tam strasznie boli. - 
Lekko się 
zaczerwienił. - Czasami mi się wydawało, że zwariowałem - wyznał cicho. - Ale 
trochę 
rozmawiałem z panem Murphym. Powiedział, że tak samo było z jego nogą. A Fergus 
też 
mówi, że niekiedy budzi się i czuje, że ręka, której od dawna nie ma, wślizguje 
się do czyjejś 
kieszeni. - Spod obwisłych wąsów błysnęły zęby. - Więc pomyślałem, że odczuwanie 
brakujących części ciała jest pospolitą dolegliwością.
- Aha. - Nareszcie pojęłam, czym rzecz. - Tak, to się zdarza. Po utracie 
człowiek w 
dalszym ciągu miewa w niej odczucia. To się nazywa „duch kończyny”. A jeśli 
chodzi o lek... 
- Skrzywiłam się, usiłując sobie przypomnieć, czy kiedykolwiek słyszałam o 
jakimś 
skutecznym środku zaradczym. Aby zyskać na czasie, spytałam: - W jaki sposób pan 
stracił 
rękę?
- Och, pewnego dnia zadrapałem się paznokciem, no i ręka zaczęła gnić.
Przyglądałam się pustemu rękawowi.
- Ale i tak miałem dużo szczęścia - dodał Innes. - Dzięki temu nie wywieziono 
mnie 
razem z resztą.
- Z jaką resztą?
Spojrzał na mnie zaskoczony.
- Z innymi więźniami Ardsmuiru. Mac Dubh nic o tym pani nie wspominał? Kiedy 
forteca przestała być więzieniem, szkockich więźniów wysłali jako siłę roboczą 
do kolonii. 
Wszystkich, z wyjątkiem Mac Dubha, bo był najlepszym robotnikiem. Przenieśli go 
gdzie 
indziej, a mnie wypuścili na wolność. Zastosowali prawo łaski. Więc sama pani 
rozumie, że 
przypadkiem los się do mnie uśmiechnął. Tylko że czasem nachodzą mnie w nocy 
straszliwe 
bóle. - Skrzywił się i zrobił taki gest, jak gdyby masował nieistniejącą rękę. 
Wzruszył 
ramionami i spojrzał mi w oczy.
- Był pan w więzieniu razem z Jamiem? Nie wiedziałam. - Przeglądałam zawartość 
przenośnej apteczki. Zastanawiałam się, czy środek ogólnie znieczulający, taki 
jak herbatka z 
kory wierzbowej czy szanta z koprem zadziałałaby na urojony ból?
- Ależ tak! - Innes stawał się coraz śmielszy i bardziej rozmowny. - Do tej pory 
już 
bym pewnie zdechł z głodu, gdyby Mac Doubh w końcu mnie nie odnalazł.
- Szukał pana? - Przed oczami mignął mi niebieski punkt. Domyślałam się, że to 
pan 
Willouhgby właśnie przechodził obok kajuty.
- Tak. Kiedy go warunkowo zwolniono, zaczął wypytywać ludzi, czy nie widzieli 
choć jednego z jego wywiezionych do Ameryki towarzyszy. Chciał sprawdzić, czy 
przypadkiem któryś z nich nie wrócił. - Wzruszył ramionami, przesadnie wysoko 
unosząc 
bark zakończony kikutem. - Ale w Szkocji nie było żadnego, z wyjątkiem mnie.
- Ach tak? Panie Willoughby, czy nie orientuje się pan, co można by na to 
poradzić? - 
Zaprosiłam Chińczyka do środka i pokazałam, na czym polega problem. Z 
przyjemnością 
usłyszałam pozytywną odpowiedź. Jeszcze raz kazaliśmy Innesowi zdjąć koszulę. 
Uważnie 
patrzyłam i robiłam notatki, gdy pan Willoughby mocno uciskał palcami określone 
punkty na 
szyi oraz torsie. W miarę możliwości objaśniał każdą czynność.
- Ręka znajduje się w duszy świata - wyjaśnił. - Nie w ciele. Tu, w wyższych 
sferach 
świata. Ręka stara się wrócić, bo nie lubi być z dala od ciała. To jest awmo, 
rytmiczny ucisk. 
Pomaga na ból. Ale rozkazujemy też ręce, żeby nie wracać.
- Jak pan to robi? - Innes wyraźnie zainteresował się tajemniczą procedurą. 
Większość 
członków załogi nie pozwoliłaby panu Willoughby’emu się dotknąć. Uważali 
Chińczyka za 
nieczystego i do cna zepsutego poganina. Ale Innes znał małego Azjatę, bo 
pracował z nim 
przez ostatnie dwa lata.
Pan Willoughby pokręcił głową, nie mogąc znaleźć odpowiednich słów, i poszperał 
w 
mojej skrzynce z lekami. Wyjął buteleczkę suszonej ostrej papryki i ostrożnie 
wysypał garść 
proszku do małej miseczki.
- Ma ogień? - spytał. Gdy podałam krzesiwo, wykrzesał iskrę i podpalił suszone 
zioło. 
Po kabinie rozniósł się drażniący zapach. Nad naczyniem zawisło małe, białe 
piórko, by 
potem rozprzestrzenić się w chmurkę.
- Wysyłam dym przez posłańca fanjiao do świata duchów, żeby porozmawiać z ramię 
- wyjaśnił pan Willoughby. Nabrał w płuca jak najwięcej powietrza i wydął 
policzki. Z całych 
sił dmuchnął na chmurę. Natychmiast się obrócił i obficie splunął na pniak ręki 
Innesa.
- Jakim prawem? Ty pogański psie! - krzyknął Innes, wytrzeszczając oczy. - Jak 
śmiesz na mnie pluć?
- Na ducha, nie na ciebie - poinformował Chińczyk, odstępując trzy kroki do 
tyłu, w 
stronę drzwi. - Duch boi się plwocina. Teraz już nie wróci.
Położyłam dłoń na istniejącej ręce Innesa, by go powstrzymać.
- Czy ucięta ręka teraz pana boli? - spytałam.
Gdy nad tym się zastanowił, z jego twarzy zniknęła wściekłość.
- Cóż... Nie - przyznał. Spojrzał krzywo na pana Willoughby’ego. - Ale to nie 
oznacza, że masz na mnie pluć, ty... ty... ty mały, nadęty robaku!
- O, nie - oznajmił trzeźwo pan Willoughby. - Teraz to nie ja. To pan plunąć i 
wystraszyć swego ducha.
Innes podrapał się w głowę. Nie mógł się zdecydować, czy powinien być wściekły, 
czy rozbawiony.
- Niech cię licho - powiedział w końcu. Pokręcił głową i założył koszulę. - 
Chyba 
jednak innym razem spróbuję herbatki, pani Fraser.
44
Siły natury
Ale ze mnie głupiec! - stwierdził Jamie, patrząc w zadumie na Fergusa i Marsali.
Nowożeńcy stali przytuleni do siebie przy balustradzie po przeciwległej stronie 
statku 
i o czymś zawzięcie dyskutowali.
- Dlaczego tak uważasz? - spytałam, choć tak naprawdę domyślałam się, o co 
chodzi. 
Członkowie załogi, z oczywistych względów pozbawieni pewnych przyjemności, po 
cichu 
śmiali się z tego, że cała czwórka obecnych na pokładzie małżonków żyje w 
dobrowolnym 
celibacie.
- Dwadzieścia lat tęskniłem za tobą - powiedział, potwierdzając moje 
przypuszczenia - 
a kiedy już cię odzyskałem, to tak wszystko urządziłem, że w ciągu ostatniego 
miesiąca nawet 
się nie pocałowaliśmy bez skradania się za pokrywą luku. Cały czas skupiałem się 
na tym, 
żeby nie spuścić oka z Fergusa. Ten mały bachor ciągle patrzy na mnie spode łba. 
Najdziwniejsze jest to, że nie mogę za to nikogo winić, jedynie swoją głupotę. 
Co ja 
najlepszego zrobiłem? - spytał retorycznie. Kątem oka zerknął na parę młodych, 
którzy czule 
szeptali coś do siebie na ucho.
- Cóż, Marsali ma dopiero piętnaście lat - przypomniałam delikatnie. - 
Podejrzewam, 
że po prostu chciałeś się dobrze spisać jako ojczym.
- To prawda. - Zadumany pochylił się nade mną z uśmiechem na twarzy. - No i mam 
nagrodę za ojcowską troskę. Nawet nie mogę dotknąć własnej żony!
- Bzdura - parsknęłam. Wzięłam Jamiego za rękę i zaczęłam pieścić kciukiem 
wewnętrzną stronę jego dłoni. - Tylko nie wolno ci doprowadzać do aktów 
nieokiełznanej 
zmysłowości.
Mieliśmy już za sobą kilka nieudanych prób zbliżenia. Każda przedwcześnie 
kończyła 
się fiaskiem - a to z powodu niefortunnego zjawienia się członka załogi, a to ze 
względu na 
brak wystarczająco odludnego miejsca na pokładzie „Artemidy”. W czasie jednej z 
naszych 
nocnych schadzek na rufie ładowni ze sterty skór na nagie ramię Jamiego wskoczył 
ogromny 
szczur, co mnie wprawiło w histerię, a Jamiego zniechęciło do dalszego 
działania.
Spojrzał na nasze splecione dłonie. Mój kciuk nadal czule masował zagłębienie 
jego 
ręki. Jamie przymrużył oczy. Musnął palcami wewnętrzną stronę mojego nadgarstka. 
Po 
prostu - podobnie jak Fergus i Marsali - nie byliśmy w stanie rozłączyć naszych 
dłoni, które 
do siebie lgnęły, choć dobrze wiedzieliśmy, że takie zachowanie może tylko 
jeszcze bardziej 
nas rozdrażnić.
- Cóż, przynajmniej działałem w dobrej wierze.
- Wiesz, co się mówi o dobrych chęciach?
- Nie? - Delikatnie wodził kciukiem po moim nadgarstku. Zaczynałam odczuwać 
lekkie pulsowanie w dole brzucha. Pomyślałam, że pan Willoughby miał rację: 
odczucia 
jednej części ciała promieniują na inną.
- Podobno dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane. - Mocno uścisnęłam jego dłoń 
i już chciałam wysunąć swoją, ale nie chciał jej puścić.
- Mhm. - Patrzył na Fergusa, który łaskotał szyję Marsali piórkiem albatrosa, 
trzymając dziewczynę za ramię, żeby nie mogła się wyrwać.
- Święta prawda - stwierdził. - Chodziło mi o to, żeby dziewczyna spokojnie 
przemyślała swoją decyzję, zanim będzie za późno. A rezultat jest taki, że pół 
nocy nie śpię, 
bo ciągle myślę o tobie i wysłuchuję pożądliwych westchnień Fergusa. Rano 
natomiast na 
wszystkich twarzach widzę uśmieszki skryte za krzakiem brody. - Wycelował 
złośliwe 
spojrzenie w Maitlanda, który właśnie przechodził obok. Chłopiec okrętowy 
popatrzył przez 
ramię na Jamiego zdziwionym wzrokiem.
- Ciekawe, jak brzmią pożądliwe westchnienia? - spytałam zafascynowana.
Lekko zakłopotany spojrzał mi w twarz.
- Och! Cóż... tylko... - Umilkł na chwilę. Potarł wierzchołek nosa, 
zaczerwieniony od 
porywistego wiatru. - Czy masz pojęcie, co wyprawiają mężczyźni więzieniu, 
Angielko, 
kiedy przez dłuższy czas nie mają kobiety?
- Nietrudno zgadnąć - odparłam. Straciłam ochotę na zgłębianie zagadnienia. 
Wcześniej nie rozmawialiśmy o Ardsmiur.
- Jest wybór pomiędzy trzema możliwościami - ciągnął Jamie - wykorzystać się 
nawzajem, zwariować albo samemu załatwić sprawę. - Popatrzył na morze i trochę 
pochylił 
głowę, żeby spojrzeć mi w oczy. Jego twarz nieznacznie wykrzywił uśmiech. - 
Myślisz, że 
wariuję, Angielko?
- Chyba nie zawsze - odparłam szczerze.
Roześmiał się i z żalem pokręcił głową.
- Niestety, nie udało mi się oszaleć. Czasami tego żałuję. To wydaje się o wiele 
prostsze niż ciągłe martwienie się o dalszy los.
Zdarza się, że mężczyźni, którzy zwykle brzydzą się seksualnym wykorzystaniem 
osobnika tej samej płci, w desperackiej potrzebie potrafią jednak zniżyć się do 
takiego czynu. 
Ale nie Jamie. Wiedząc o jego przejściach z Jackiem Randallem, podejrzewałam, że 
szybciej 
by oszalał, zanim sam by uciekł się do podobnego sposobu rozładowania napięcia.
Wzruszył ramionami. W milczeniu patrzył na morze. Potem spojrzał na własne 
dłonie 
ściskające barierkę.
- Walczyłem z kompanami, którzy mnie wykorzystywali. Obiecałem Jenny, że nie 
będę się bronił. Bała się, że mnie zabiją. Ale kiedy przyszło co do czego, nie 
umiałem się 
poddać. - Znów wzruszył ramionami. Powoli rozluźniał i zaciskał na balustradzie 
chorą dłoń. 
Wzdłuż serdecznego palca biegła gruba blizna. Mały palec sterczał sztywno, 
całkowicie 
unieruchomiony w środkowym stawie.
- Wtedy znów go złamałem... o szczękę dragona - wyjaśnił ze smutkiem w głosie, 
próbując zgiąć palec. - To był trzeci raz. Po raz drugi to się stało pod 
Culloden. Niezbyt się 
tym zmartwiłem. Gdyby mnie zakuli w kajdany, dużo bardziej się przejąłem.
- Nic dziwnego. - Ciarki mi przeszły po plecach na myśl o gibkim, silnym ciele w 
metalowych okowach.
- W więzieniu nie ma miejsca na prywatność - stwierdził. - Chyba nawet bardziej 
mi 
to przeszkadzało niż kajdany. Dniem i nocą zawsze ktoś na ciebie patrzy, wdziera 
się w twoje 
myśli. Stać cię tylko na to, by udawać, że śpisz. A co do reszty... - Parsknął i 
odgarnął za uszy 
rozwiane włosy. - Cóż... czekasz, aż się ściemni. Mrok jest sprzymierzeńcem 
tajemnicy.
W ciasnych celach mężczyźni musieli leżeć razem, jeden przy drugim. Prywatności 
chroniła tylko ciemność i cisza, a to niewiele. Każdy słyszał, w jaki sposób 
kompan zaspokaja 
swoje potrzeby.
- Prawie przez rok byłem zakuty w żelazo, Angielko - powiedział. Uniósł ręce, 
rozłożył je na szerokość mniejszą niż pół metra. - Dalej już nie mogłem się 
poruszyć, ani o 
milimetr dalej - dodał. - A przy każdym ruchu metal głośno brzęczał.
Rozdarty pomiędzy wstydem i potrzebą czekał w ciemności. Wdychał stęchły, 
bydlęcy odór ciał stłoczonych w celi, słuchał mrukliwego oddychania 
współwięźniów aż do 
chwili, gdy był pewny, że szczęk kajdan go nie wyda.
- Tak, bardzo dobrze poznałem odgłosy, jakie wydaje mężczyzna, który uprawia 
miłość z nieobecną ukochaną - powiedział cicho, spoglądając na Fergusa.
Wzruszył ramionami i gwałtownie rozłożył ręce, rozrywając niewidzialne kajdany. 
Uśmiechnął się lekko i spojrzał mi w twarz. W głębi jego oczu, za zasłoną 
drwiącego humoru 
zobaczyłam mroczne wspomnienia.
Dostrzegłam też ogromne pożądanie - na tyle silne, że pozwoliło Jamiemu znieść 
osamotnienie i poniżenie, nędzę i separację.
Staliśmy prawie nieruchomo, patrząc sobie w oczy, niepomni tego, że wokół toczy 
się 
zwykłe życie statku. Jamie lepiej niż ktokolwiek potrafił skrywać uczucia, ale 
przy mnie nie 
musiał tego robić.
Do szpiku kości trawiło go pragnienie. Smukła i silna dłoń, odległa zaledwie o 
parę 
centymetrów od mojej, spoczywała na drewnianej barierce. Nagle pomyślałam, że 
gdybym 
dotknęła Jamiego, nie wahałby się mnie posiąść - tu, na deskach pokładu.
Nieoczekiwanie chwycił moją rękę i przycisnął ją do swojego twardego uda.
- Ile razy spaliśmy ze sobą, odkąd wróciłaś? Dwa razy w burdelu. Potem we 
wrzosach, 
w Lallybroch i w Paryżu. - Leciutko, w rytm pulsu stukał kolejno palcem w mój 
nadgarstek. - 
Zawsze, kiedy wstawałem z łóżka, byłem tak samo spragniony, jak w chwili, gdy 
się kładłem. 
Teraz wystarczy zapach twoich włosów albo niepozorne muśnięcie uda i już jestem 
gotów. 
Nie mówiąc już o chwilach, gdy stoisz na pokładzie, a silny wiatr sprawia, że 
materiał sukni 
tak mocno opina twoje ciało...
Omiótł mnie wzrokiem od stóp do głów. Krew zaczęła mu żywiej krążyć w żyłach, 
skóra zaczerwieniła się od wiatru i pożądania.
- Czasami niewiele brakuje, a posiadłbym cię tak, jak stoisz, w biały dzień. 
Przycisnąłbym ci plecy do masztu i podciągnął spódnicę. I niech szlag trafi całą 
załogę!
Moje palce niecierpliwie poruszały się w jego dłoni. Mocno je ścisnął. Mruknął 
coś 
pod nosem w odpowiedzi na powitanie podoficera broni, który właśnie zmierzał w 
stronę 
ustępu.
W dole zabrzmiał dzwon wzywający na kapitański obiad. Słodkie wibrowanie spod 
stóp wywołało we mnie dreszcze rozkoszy. Fergus i Marsali ruszyli na posiłek, 
załoga 
rozpoczęła przygotowania do zmiany wachty. Ale my nadal staliśmy przy barierce, 
jak gdyby 
płomienne zapatrzenie przytwierdziło nas do desek.
- Panie Fraser, kapitan pozdrawia i pyta, czy zechce pan zjeść z nim obiad - 
Odezwał 
się Maitland, chłopiec okrętowy.
Jamie wciągnął w płuca jak najwięcej powietrza i oderwał wzrok od moich oczu.
- Tak. Już schodzimy. - Zrobił kolejny głęboki wdech, poprawił płaszcz i podał 
mi 
ramię.
- Idziemy, Angielko?
- Jeszcze minutkę. - Znalazłam to, czego szukałam, wyjęłam dłoń z kieszeni i 
wcisnęłam Jamiemu do ręki mały przedmiot.
Jamie spojrzał w dół, na portret króla Jerzego III. Podniósł na mnie wzrok.
- Zaliczka - wyjaśniłam. - Chodźmy coś zjeść.
Znów do rana tkwiliśmy na pokładzie. Dużo bardziej woleliśmy chłodne powietrze 
od 
zaduchu kajut. Jak zwykle spacerowaliśmy od jednego do drugiego brzegu statku. W 
pewnym 
momencie Jamie przystanął i oparł się o barierkę. Opowiedział mi jakąś anegdotę 
na temat 
pracy w drukami.
Kilka kroków dalej, przy głównym maszcie siedział po turecku pan Willoughby. 
Przed 
nim stał inkaust, a na kolanach leżał arkusz białego papieru. Chińczyk 
koniuszkiem piórka 
lekko dotykał kartki.
Patrzyłam, oczarowana, jak z góry na dół zaczyna zapełniać kolejną stronę. 
Pracował 
szybko i pewnie, jak dobry tancerz albo szermierz, który ledwie dotyka ziemi.
Jeden z majtków przeszedł niebezpiecznie blisko krawędzi papieru. O mały włos 
nie 
postawił brudnego buta na śnieżnobiałej kartce. Kilka chwil później jego kolega 
zrobił to 
samo, choć było wystarczająco dużo miejsca, żeby szerokim łukiem ominąć 
Chińczyka. 
Pierwszy marynarz znów zakręcił się koło Azjaty. Tym razem kopniakiem przewrócił 
małą 
buteleczkę z atramentem.
Majtek syknął z wyraźnym rozdrażnieniem w głosie i stopą rozmazał na deskach 
czarną plamę.
- Brudny poganin! Zobaczcie, co najlepszego zrobił!
Drugi majtek, wracając z krótkiej przechadzki, przystanął zaciekawiony.
- Na czystym pokładzie? Kapitan Reines nie będzie zadowolony. - Szyderczo 
pokiwał 
głową. - Lepiej już teraz zacznij to zlizywać, mały.
- Właśnie! Zlizuj to! Już! - Pierwszy z mężczyzn zbliżył się do siedzącej 
postaci. Jego 
cień padł na kartkę jak plama. Pan Willoughby nieznacznie zacisnął usta, ale nie 
podniósł 
wzroku. Dokończył drugą kolumnę, postawił inkaust i zanurzył w nim pędzelek. 
Pewną ręką 
zaczął trzecią kolumnę.
- Powiedziałem... - warknął majtek, ale urwał zaskoczony. Duża biała chusteczka 
upadła na podłogę i zakryła plamę atramentu.
- Przepraszam, szanowny panie - odezwał się Jamie. - Zdaje się, że coś 
upuściłem. - 
Grzecznie ukłonił się marynarzowi, schylił się i podniósł chusteczkę. Na deskach 
został tylko 
blady ślad po atramencie. Marynarze niepewnie spojrzeli po sobie, potem 
popatrzyli na 
Jamiego. Jeden z majtków natrafił wzrokiem na stalowobłękitne oczy potężnego 
Szkota i 
wyraźnie zbladł. Pospiesznie się wycofał i odciągnął kolegę.
- Nie ma problemu - wymamrotał. - Chodź, Joe. Czekają na nas na rufie.
Jamie nie patrzył ani na odchodzących marynarzy, ani na pana Willoughby’ego, 
tylko 
podszedł do mnie, wciskając chusteczkę z powrotem do kieszeni.
- Całkiem przyjemny dzień. Prawda, Angielko? - spytał. Zaczął głęboko oddychać. 
- 
Och, jakie cudowne, świeże powietrze!
- Dla jednych, owszem, owszem. Dla innych, mniej - stwierdziłam rozbawiona. 
Akurat w tym miejscu cuchnęło garbowanymi ałunem skórami, które znajdowały się w 
ładowni poniżej.
- To było miłe z twojej strony - stwierdziłam, opierając się o barierkę. - 
Sądzisz, że 
powinnam zaproponować panu Willoughby’emu, żeby pisał w mojej kajucie?
Jamie parsknął.
- Nie. Mówiłem mu, żeby pracował u mnie albo w mesie, ale ten mały, głupi 
uparciuch koniecznie chce to robić na środku pokładu.
- Cóż, tu jest lżejsze powietrze - powiedziałam niepewnie. Zerknęłam na małą, 
skuloną postać, która niewzruszenie tkwiła przy maszcie. Nagle dmuchnął wiatr i 
porwał 
kartkę papieru. Pan Willoughby od razu ją złapał jedną ręką, drugą natomiast nie 
przestawał 
pisać. - Chyba jednak to nie jest zbyt wygodne.
- Owszem. - Jamie przygładził włosy trochę zniecierpliwiony. - Robi to celowo, 
żeby 
sprowokować załogę.
- Ale po co, na Boga?
Jamie przybliżył się do mnie i też oparł się o barierkę.
- To skomplikowana sprawa. Czy wcześniej spotkałaś Chińczyka?
- Kilku, ale trochę innych - odpowiedziałam ironicznym tonem. - Nie oplatali 
sobie 
głów mysimi ogonkami ani nie chodzili po ulicach w piżamach. Nie mieli też 
obsesji na 
punkcie kobiecych stóp, a przynajmniej o tym nie mówili - dodałam szczerze.
Jamie parsknął śmiechem i przysunął się do mnie jeszcze o kilka centymetrów. 
Dotknął mojej dłoni.
- Cóż, ma to jakiś związek ze stopami - powiedział. - Albo przynajmniej od nich 
się 
zaczyna. Widzisz, Josie, jedna z dziwek pracujących u madame Jeanne, wspomniała 
o tym 
Gordonowi, a on oczywiście natychmiast wszystkim to rozpowiedział.
- Nadal nic nie rozumiem - przyznałam, rozpalona ciekawością. - Co on takiego 
robi?
Jamie zakasłał i lekko się zaczerwienił.
- Cóż, to trochę...
- No, możesz mówić śmiało - zapewniłam. - Wiesz, że widziałam w życiu różne 
rzeczy. A niektóre nawet widzieliśmy razem.
- Racja - stwierdził, uśmiechając się od ucha do ucha. - Otóż w Chinach wysoko 
urodzonym niewiastom bandażuje się stopy.
- Słyszałam o tym - odparłam. - Dzięki temu stopy mają być małe i wdzięczne.
Jamie znów parsknął.
- Wdzięczne? Czy wiesz, jak to się robi? - Z detalami opisał brutalną praktykę.
- Auć! - krzyknęłam mimowolnie.
- Naprawdę - potwierdził sarkastycznym tonem. - Niania od czasu do czasu 
zdejmuje 
pannie bandaże, żeby wyczyścić stopy, ale zaraz zakłada z powrotem. Po jakimś 
czasie małe 
paluszki gniją i odpadają. I zanim biedna dziewczyna dorośnie, z jej stopy 
pozostaje niewiele 
ponad kikut ze skóry i kości, mniejszy od mojej zaciśniętej pięści. - Aby 
zilustrować 
opowieść, mocniej zacisnął dłoń na barierce. - Ale wtedy młoda kobieta uważana 
jest za 
piękną - podsumował. - Jak to mówisz, wdzięczną.
- Nie znam nic bardziej obrzydliwego! - powiedziałam. - Ale co to ma do 
rzeczy... - 
Zerknęłam na pana Willoughby’ego, ale nic nie wskazywało na to, że nas usłyszał. 
Wiatr 
unosił słowa w stronę morza.
- Załóżmy, że to stopa Chinki. - Wyciągnął przed siebie prawą dłoń. - Co mi 
zostanie 
w środku, jeśli podkurczę palce pod spód? - Lekko zacisnął pięść.
- Co? - spytałam wstrząśnięta.
Jamie wyciągnął środkowy palec lewej ręki i nagle przecisnął go przez środek 
pięści.
- Dziura - oznajmił zwięźle.
- Żartujesz! Dlatego to robią?
Na czole Jamiego pojawiła się zmarszczka, która jednak zaraz znikła.
- Myślisz, że opowiadam dowcip, Angielko? Wcale mi nie do śmiechu. On twierdzi - 
machnął głową w stronę pana Willoughby’ego - że to jest wspaniałe odczucie. Dla 
mężczyzny.
- Zboczony, mały potwór!
Jamie śmiał się z mojego płomiennego oburzenia.
- Właśnie. Cała załoga ma o nim identyczne zdanie. Nasz przyjaciel, rzecz jasna, 
nie 
może uzyskać tych samych rezultatów z europejską kobietą, ale domyślam się, 
że... od czasu 
do czasu próbuje.
Zaczęłam rozumieć powszechną wrogość, jaką wzbudza mały Chińczyk. Nawet tak 
krótka znajomość z marynarzami pozwoliła mi się zorientować, że na ogół byli 
szarmanccy i 
mieli dosyć romantyczne podejście do kobiet. Niewątpliwie wiązało się to z 
brakiem 
żeńskiego towarzystwa, który im doskwierał przez większą część roku.
- Hm - mruknęłam, zerkając podejrzliwie na pana Willoughby’ego. - Jeśli chodzi o 
stosunek marynarzy do skośnookiego, to wiele tłumaczy. Ale co z nim?
- To jest nieco bardziej skomplikowane. - Jamie wykrzywił usta w sarkastycznym 
uśmiechu. - Widzisz, dla pana Yi Tien Cho, żyjącego w późnym okresie istnienia 
Królestwa 
Niebieskiego Chin, to my jesteśmy barbarzyńcami.
- Czyżby? - Rzuciłam okiem na Broodiego Coopera, który właśnie schodził po 
drabince wantowej. Z dołu doskonale widziałam brudną, zgrubiałą skórę jego stóp. 
Pomyślałam, że i w tym przypadku są dwie strony medalu. - Nawet ty jesteś 
barbarzyńcą?
- Pewnie. Brudnym, śmierdzącym gwaofe, czyli „obcym diabłem”, który cuchnie 
gorzej niż szczur, a w dodatku ma twarz gargulca - dokończył wesoło.
- On ci tak powiedział? - Wydawało się to mizernym wyrazem wdzięczności za 
ocalenie życia.
Jamie zerknął na mnie, łobuzersko unosząc jedną brew.
- Zauważyłaś, że bardzo niscy mężczyźni po wypiciu alkoholu stają się bardzo 
wylewni? - spytał. - Myślę, że dzięki brandy zapominają o swoim wzroście. Wtedy 
uważają 
się za wysokich, owłosionych, twardych śmiałków, których na wiele stać. - Skinął 
głową w 
kierunku pana Willoughby’ego. Azjata niestrudzenie malował litery. - Na trzeźwo 
zachowuje 
się w miarę rozważnie, ale nie zmienia poglądów, chociaż wie, że gdyby nie ja, 
pewnej 
spokojnej nocy ktoś wyrzuciłby go za burtę - mówił rzeczowym tonem. Przechodzący 
obok 
marynarze podejrzliwie na nas spoglądali. Zdałam sobie sprawę, dlaczego Jamie 
wciąż stoi ze 
mną przy balustradzie. Gdyby ktokolwiek wątpił, że pan Willoughby jest chroniony 
przez 
Jamiego, mój mąż bez wątpienia szybko by wyprowadził śmiałka z błędu.
- Ocaliłeś mu życie, dałeś pracę i chronisz go przed kłopotami. A on cię jeszcze 
obraża, uważa za ignoranta i barbarzyńcę - skomentowałam ironicznie. - Słodki 
człowieczek.
- Cóż... - Zerwał się wiatr i rozwiał mu włosy po całej twarzy. Jamie wcisnął 
rude 
pasma za uszy. Pochylił się nade mną tak nisko, że nasze ramiona prawie się 
dotykały. - 
Jestem jedyną osobą, która go rozumie.
- Naprawdę? - Położyłam dłoń na ręce Jamiego.
- Może „rozumiem” to zbyt wielkie słowo - przyznał. Spojrzał na pokład. - Ale 
naprawdę pamiętam, jak to jest, kiedy człowiek nie ma nic prócz własnej 
godności... i 
przyjaciela - dodał cicho.
Zastanawiałam się, czy to Innes był tym jednorękim przyjacielem w biedzie. Mnie 
kiedyś wspierał Joe Abernathy.
- Tak, w szpitalu miałam przyjaciela - zaczęłam, ale przerwały mi okrzyki 
obrzydzenia dochodzące spod pokładu.
- Cholera! Przeklęty zjadacz ścierwa!
Zerknęłam na dół, zaskoczona. Przytłumione, irlandzkie przekleństwa uświadomiły 
mi, że stoimy bezpośrednio nad kuchnią. Krzyki były na tyle głośne, że 
przyciągnęły uwagę 
pełniących wachtę majtków. Obok nas zebrała się grupka gapiów. Wszyscy z 
zaciekawieniem 
patrzyli, jak zza czarnej chustki groźnie spoglądają w górę małe oczka kucharza, 
który 
wychylił głowę przez pokrywę luku.
- Cholerne gnojki! - wrzasnął. - I co się tak gapicie? Niech no dwóch z was, 
śmierdzące lenie, wgramoli tu swoje zafajdane tyłki i wyrzuci mi to ścierwo za 
burtę! 
Myślicie, że nie macie nic innego do roboty, jak tylko całymi dniami łazić po 
drabinie!? 
Zjedna nogą?! - Nagle zniknął. Picard skinął na młodszego majtka, żeby poszedł 
za 
Murphym.
Chwilę potem słychać było z dołu obijanie jakiegoś dużego przedmiotu o drewno. 
Rozniósł się obrzydliwy smród.
- Niech to wszyscy diabli! - Chwyciłam chusteczkę i przyłożyłam ją do nosa. Nie 
po 
raz pierwszy czułam odór na morzu, więc na wszelki wypadek nosiłam w kieszeni 
chusteczkę 
nasączoną pachnącym olejkiem roślinnym.
- Co to takiego?
- Sądząc po zapachu, zdechły koń. W dodatku bardzo stary. - Długi, wąski nos 
Jamiego odrobinę zmarszczył się. Wszyscy marynarze zatykali nosy.
Maitland i Grosman odwrócili twarze od ciężaru, który nieśli, a mimo to ich 
oblicza 
przybrały zielonkawy kolor. Właśnie wynosili na pokład dużą beczkę. Wieczko było 
uchylone, więc zdołałam zobaczyć żółtawą masę, lekko połyskującą w słońcu, pełną 
mocno 
ożywionych barw.
- Uuueee! - mruknęłam z odrazą. Marynarze milczeli, mieli mocno zaciśnięte usta, 
ale 
obaj wyglądali tak, jakby chcieli wyrazić to samo. Zataszczyli beczkę do 
balustrady, podnieśli 
ją wysoko i wyrzucili za burtę.
Ta część załogi, która w tym momencie nie miała nic do roboty, zebrała się przy 
balustradzie. Patrzyli, jak beczka podskakuje na falach, i wysłuchiwali 
bluźnierczej opinii 
Murphy’ego na temat kupca, który mu sprzedał trefny towar. Manzetti, niski 
włoski marynarz 
z grubym, rudym kucykiem, stał przy balustradzie i przygotowywał muszkiet do 
strzału.
- Rekin - wyjaśnił, kiedy zobaczył, że mu się przyglądam. - Bardzo smaczny.
- Pycha! - potwierdził Strugius.
Wiedziałam, że w tych rejonach są rekiny. Poprzedniego wieczoru Maitland pokazał 
mi dwa ciemne, zwinne kształty krążące w cieniu kadłuba. Podążały za statkiem 
bez 
większego wysiłku.
- Tam! - krzyknęło kilku mężczyzn, gdy nagle beczka podskoczyła w wodzie. 
Manzetti starannie namierzył cel. Beczka znów podskoczyła, jak gdyby coś ją 
gwałtownie 
odbiło. Potem raz jeszcze.
Woda była mało przejrzysta, ale nie uległo wątpliwości, że coś szybko się 
porusza pod 
powierzchnią fali. Beczka ponownie drgnęła i przechyliła się na bok. Nagle 
gładką taflę 
przecięło ostrze płetwy. Szary grzbiet wytworzył drobne fale.
Obok mnie z przytłumionym odgłosem wystrzelił muszkiet. Nad naszymi głowami 
uniosła się chmura czarnego prochu, od którego piekły oczy. Wszyscy zaczęli 
krzyczeć. Po 
chwili zobaczyłam małą brunatną plamę wokół beczki.
- Trafił w rekina czy w końskie mięso? - spytałam Jamiego tak, żeby nikt nie 
słyszał.
- W beczkę - odparł z uśmiechem. - Ale i tak nieźle się spisał.
Padło jeszcze kilka strzałów. Beczka podskakiwała w dzikim tańcu. Oszalałe 
rekiny 
wciąż w nią uderzały. Z rozbitego pojemnika zaczęły wypływać białe i brązowe 
kawałki - 
uczta dla morskich drapieżników. Jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki 
zaczęły 
pojawiać się ptaki. Jeden po drugim nurkowały w wodę w poszukiwaniu smakołyków.
- Niedobrze - sapnął Manzetti. Opuścił broń i wytarł twarz rękawem. - Zbyt 
daleko. - 
Był cały spocony i brudny od prochu, tylko na wysokości oczu lśniła biała smuga 
po rękawie. 
Wyglądał jak szop.
- Mam ochotę na kawałek rekina - zabrzmiał głos kapitana. Raines w zamyśleniu 
przyglądał się rzezi za burtą. - Panie Picard, może byśmy opuścili łódź?
Bosman posłusznie mruknął i „Artemida” skierowała się ostro na wiatr, żeby 
przybliżyć się do pozostałości rozbitej beczki. Spuszczono małą łódkę z 
Manzettim i trzema 
marynarzami uzbrojonymi w oszczepy oraz linę.
Zanim dotarli do tłustej plamy, z beczki nie pozostało nic prócz kilku kawałków 
roztrzaskanego drewna. Jednak w dalszym ciągu panował tam spory ruch. Wodę 
mąciły 
rekiny szalejące tuż pod powierzchnią. Scenę tę prawie całkowicie zasłaniała 
chmura ptaków. 
Nagle z wody wyłonił się spiczasty, otwarty pysk. Chwycił jednego z ptaków i 
zniknął pod 
falami. A wszystko to wydarzyło się w mgnieniu oka.
- Widziałeś? - spytałam przerażona. Oczywiście wiedziałam, że rekiny są 
drapieżnikami, ale praktyczny pokaz był o wiele bardziej wstrząsający niż 
wszystkie zdjęcia 
w „National Geographic”.
- A dlaczego, droga babciu, masz takie wielkie zęby?” - zacytował z przejęciem 
Jamie.
- Rzeczywiście! - zabrzmiał czyjś jowialny głos. Obok mnie stał Murphy, 
uśmiechając 
się od ucha do ucha. - Ale zęby na niewiele się zdadzą tym ścierwom, kiedy kula 
na wskroś 
przeszyje ich zafajdane mózgi! - Pulchną pięścią uderzał w balustradę i 
krzyczał: - Przynieś 
mi tu jedną z tych rybek, Manzetti! Jeśli to ci się uda, w kuchni czeka na 
ciebie butelka 
porządnej brandy!
- Czy dla pana są to prywatne porachunki, panie Murphy? - spytał grzecznie 
Jamie. - 
Czy też zawodowa troska?
- I jedno, i drugie, panie Fraser - odparł kucharz, z wielką uwagą przyglądając 
się 
polowaniu. Drewnianą nogą z głuchym łoskotem kopnął w ścianę. - One mnie już 
skosztowały - wyjaśnił z nutą żalu w głosie. - Ale ja zjadłem ich o wiele 
więcej!
Łódka była ledwie widoczna zza żywej, skrzydlatej zasłony. Ptaki zagłuszały 
wojenne 
okrzyki Murphy’ego.
- Stek z rekina z musztardą! - ryczał kucharz, mrużąc oczy w ekstazie zemsty. - 
Duszona wątróbka z sałatką z korniszonów! Z waszych płetw ugotują zupę, a oczy 
podam w 
galaretce z białego wina, złośliwe kreatury!
Patrzyłam, jak Manzetti klęczy w dziobie łódki, celuje muszkietem i strzela, 
posyłając 
w górę czarny obłoczek. Nagle dojrzałam pana Willoughby’ego.
Nie widziałam, jak przeskakiwał przez balustradą. Nikt tego nie zauważył. Ale 
był 
tam, choć trzymał się z dala od krwawej jatki przy łódce. Ogolona głowa 
błyszczała jak 
pływak wędki, gdy zmagał się w wodzie z ogromnym ptakiem.
Jamie usłyszał mój krzyk i zaniepokojony oderwał oczy od polowania. Przez chwilą 
stał nieruchomo, lecz zanim zdążyłam cokolwiek powiedzieć, przeskoczył przez 
barierką.
Mojemu krzykowi przerażenia wtórował pomruk zdziwienia Murphy’ego. Ale 
Jamiego już nie było widać, tylko pluskający sznur wody zmierzał do pana 
Willoughby’ego.
Gdy wszyscy zrozumieli, co się stało, na pokładzie rozległy się wrzaski i 
nawoływania. Marsali piszczała przeraźliwie. Obok pana Willoughby’ego wyłoniła 
się głowa 
Jamiego. Ramię mojego męża ścisnęło Chińczyka za gardło. Pan Willoughby z całych 
sił 
przylgnął do ptaka. Przez chwilą nie byłam pewna, czy Jamie zamierza Azjatę 
uratować, czy 
też udusić. Jednak zaraz zaczął mocno machać nogami i ciągnąć opierającą się 
bryłę 
człowieka i ptaka w stronę statku.
Z łódki dobiegały triumfalne okrzyki. Na wodzie pojawiła się ciemnoczerwona 
plama. 
Przebijaniu rekina oszczepem i holowaniu jego cielska za łódką towarzyszyło 
wielkie 
wzburzenie fal. Gdy mężczyźni na łódce zobaczyli Jamiego, wybuchło straszliwe 
zamieszanie.
Z obu stron spuszczono liny, podekscytowani członkowie załogi krążyli w tę i z 
powrotem. Nie wiedzieli, czy pomagać w akcji ratunkowej, czy w transporcie 
rekina. W 
końcu doholowano Jamiego wraz z „bagażem” do sterburty i wciągnięto na pokład. 
Złapany 
rekin - nieco nadgryziony przez głodnych współtowarzyszy - trafił do otworu 
ładunkowego. 
Jeszcze żył, choć już ledwie drgał w agonalnych konwulsjach.
- Je... zuu... Chry... - wydyszał Jamie. Leżał na wznak na deskach. Chwytał 
powietrze 
jak wyjęta z wody ryba.
Uklękłam przy nim i rąbkiem sukni otarłam mu twarz. Posłał mi krzywy uśmiech i 
pokiwał głową.
- Jezu - odezwał się w końcu. Usiadł. Kichnął. - Myślałem, że już mnie zjadły. 
Naprawdę. Ci głupcy na łódce ruszyli w naszą stronę, a wokół nich, pod wodą było 
pełno 
rekinów. Podgryzały tego schwytanego. - Czule masował sobie łydki. - Bez 
wątpienia jestem 
przewrażliwiony, Angielko, ale zawsze bałem się utraty nogi. Wydaje mi się, że 
to gorsze niż 
śmierć na miejscu.
- A ja się bałam, czy tobie nie przytrafi się właśnie to drugie - stwierdziłam 
półżartem. 
Zaczął drżeć. Zdjęłam szal i otuliłam nim jego ramiona. Rozejrzałam się dokoła w 
poszukiwaniu pana Willoughby’ego.
Mały Chińczyk, wciąż uparcie przylepiony do swojej zdobyczy - olbrzymiego 
młodego pelikana, nie zwracał uwagi ani na Jamiego, ani na przekleństwa miotane 
przez 
marynarzy. Klekoczący dziób ofiary skutecznie chronił Azjatę przed linczem.
Przykry dla ucha odgłos ćwiartowania mięsa oraz okrzyki triumfu dobiegające z 
przeciwległej strony pokładu informowały, że Murphy za pomocą siekiery dokonuje 
zemsty 
na swoim byłym kacie. Marynarze zebrali się wokół cielska z nożami 
przygotowanymi do 
zdjęcia kawałków skóry. Kolejne entuzjastyczne uderzenia ostrza i Murphy, 
promieniejąc ze 
szczęścia, dumnie przemaszerował obok nas z kawałkiem ogona pod pachą, 
olbrzymią, żółtą 
wątrobą w siatce i zakrwawioną siekierą na barku.
- Nie utopił się pan? - spytał, wolną ręką targając Jamiego za mokre włosy. - 
Dziwię 
się, że pan się trudził dla tego małego żółtka. Ale przyznaję, że odważnie pan 
postąpił. 
Przygotuję znakomity barszcz z ogona, to się pan rozgrzeje - obiecał i 
pokuśtykał dalej, na 
głos planując jadłospis.
- Dlaczego pana Willoughby to zrobił? - spytałam.
Jamie pokręcił głową i wysmarkał się w rąbek koszuli.
- Licho wie. Chyba zależało mu na tym ptaku, ale trudno powiedzieć, z jakiego 
powodu. Może miał ochotę go zjeść?
Murphy przypadkiem to usłyszał i aż zachwiał się na kuchennej drabinie. Skrzywił 
się.
- Pelikany nie nadają się do jedzenia - oznajmił, z dezaprobatą kręcąc głową. - 
Bez 
względu na to, jak je się przyrządzi, śmierdzą rybą. Poza tym tak naprawdę nie 
wiadomo, 
skąd to ptaszysko się tu wzięło. Pelikany żyją na brzegu. Tego chyba przywiał 
sztorm. 
Dziwaczne bestie. - Łysa głowa zniknęła w mroku, pomrukując wesoło coś na temat 
suszonej 
pietruszki i pieprzu tureckiego.
Jamie zaśmiał się i wstał.
- Cóż... pewnie tylko chce mieć pióra do pisania. Zejdźmy do kajuty, Angielko. 
Pomożesz mi się osuszyć.
Mówił wesołym tonem, ale nagle twarz mu skamieniała. Natychmiast zerknął na 
otwór ładunkowy, przy którym członkowie załogi kłócili się i przepychali nad 
szczątkami 
rekina. Fergus i Marsali leżeli na deskach pokładu z otwartymi ustami i ciekawie 
przyglądali 
się odrąbanej głowie. Nasze spojrzenia się spotkały. Rozumieliśmy się bez słów.
Trzydzieści sekund później byliśmy w kabinie. Chłodne krople z rudych włosów 
kapały na moje ramiona i spływały na piersi. Ale usta Jamiego były gorące i 
spragnione. 
Twarde wypukłości pleców lśniły przez przemoczony materiał koszuli, która 
przylegała do 
skóry.
- Uff! - westchnął, ledwie dysząc. Zaczął szarpać wiązanie spodni. - O rany, nie 
mogę 
ich zdjąć!
Parsknął śmiechem i pociągnął za zasupłane sznurki.
- Nóż! - powiedziałam. - Gdzie jest nóż? - Roześmiałam się na widok męża, który 
szamotał się w dzikim szale, próbując odczepić koszulę od spodni. Zaczęłam 
szperać w 
szufladach biurka. Wyrzuciłam z nich skrawki papieru, butelkę atramentu, 
tabakierkę... - 
wszystko, z wyjątkiem noża. Znalazłam za to nóż do otwierania listów, z kości 
słoniowej w 
kształcie ręki z wyciągniętym palcem.
Chwyciłam pasek od spodni.
Jamie wrzasnął przerażony. Odskoczyłam do tyłu.
- Chryste, uważaj, Angielko! Niewiele zyskasz, jeśli odetniesz sznurowadła razem 
z...
Parsknęliśmy śmiechem. Oboje byliśmy do szaleństwa rozpaleni pożądaniem.
- Już wiem! - Poszperał w rozgardiaszu na koi, wyjął swój sztylet i zaczął nim 
triumfalnie wymachiwać. Chwilę później sznurowadła zostały przecięte, a 
przemoczone 
spodnie leżały na podłodze, w dużej kałuży.
Porwał mnie w ramiona i, nie zważając na sterty papieru i porozrzucane gęsie 
pióra, 
położył na biurku. Warstwy sukni podciągnął aż do pasa, chwycił moje biodra i 
położył się na 
mnie, silnymi udami rozchylając mi nogi.
Pisnęłam, gdy brzeg ociekającej wodą koszuli dotknął nagiego brzucha. Po raz 
drugi 
pisnęłam ze strachu, kiedy usłyszałam kroki w korytarzu.
- Przestań! - szepnęłam mu do ucha. - Ktoś idzie!
- Za późno - wydyszał. - Jeśli cię teraz nie posiądę, umrę.
Wszedł we mnie jednym, krótkim, płytkim pchnięciem. Mocno ugryzłam go w ramię, 
ale nie krzyknął. Po dwóch, trzech ruchach mocno ścisnęłam nogami jego pośladki. 
Koszula 
stłumiła mój głośny jęk. Zresztą było mi już wszystko jedno, czy ktoś przyjdzie, 
czy nie.
Przenikał mnie szybko i głęboko. Coraz bardziej czułam jego bliskość, gdy drżał 
w 
moich ramionach, wydając odgłosy triumfu.
Dwie minuty później drzwi się otworzyły. Innes powoli oglądał pobojowisko, jakim 
była koja Jamiego. Łagodne, brązowe oczy przesunęły się ze splądrowanego biurka 
na mnie. 
Wilgotna i rozczochrana, ale za to nobliwie ubrana, przycupnęłam na koi. W końcu 
jego 
źrenice spoczęły na Jamiem. Potężny Szkot siedział zarumieniony na taborecie, 
ciężko 
dysząc, nadal w mokrej koszuli.
Innes wciągnął nosem powietrze, ale nic nie powiedział. Wszedł do kabiny i 
sięgnął 
pod koję Fergusa, skąd wyciągnął butelkę brandy.
- Dla Chińczyka - poinformował. - Żeby się nie przeziębił. - Skierował się w 
stronę 
drzwi, ale przystanął. Przymrużył oczy i krytycznie popatrzył na Jamiego.
- Mógłbyś poprosić pana Murphy’ego, żeby ci ugotował barszcz, Mac Dubh. Podobno 
to niebezpieczne przeziębić się po ciężkiej pracy. Chyba nie chcesz zachorować 
na zimnicę? - 
W przeraźliwie smutnych, brązowych głębiach oczu błysnęła blada iskierka.
Jamie odgarnął do tyłu gmatwaninę włosów. Powoli rozciągał usta w uśmiechu.
- Wiesz co, Innes? Gdyby miało to nastąpić teraz, to przynajmniej umarłbym jako 
szczęśliwy człowiek.
Następnego dnia dowiedzieliśmy się, po co panu Willoughby’emu potrzebny był 
pelikan. Znaleźliśmy Chińczyka wraz ze zwierzęciem na rufie. Usadowił ptaka na 
skrzyni pod 
żaglem i paskami materiału przywiązał mu skrzydła do korpusu. Pelikan spojrzał 
na mnie z 
ukosa żółtymi oczami i ostrzegawczo klapnął dziobem.
Pan Willoughby ciągnął linę, na końcu której trzęsła się mała, fioletowa 
kałamarnica. 
Odwiązał ją i trzymał w ręku przy dziobie ptaka. Powiedział do niego coś po 
chińsku. 
Skrzydlate stworzenie patrzyło na Azjatę bardzo podejrzliwie, ale nie poruszyło 
się. Chińczyk 
szybko chwycił górną część dzioba, podciągnął ją wysoko w górę i wcisnął ptakowi 
kałamarnicę do worka. Zaskoczony pelikan krztusił się, ale przełknął kąsek.
- Hao-liao - pochwalił pan Willoughby, głaszcząc ptaka po głowie. Zobaczył, że 
na 
niego patrzę, i skinął głową, żebym podeszła bliżej. Przysunęłam się ostrożnie, 
zerkając na 
groźny dziób.
- Ping An - powiedział, wskazując pelikana. - To znaczy: przyjazny. - Ptak 
nastroszył 
mały grzebień z białych piór. Dałabym głowę, że zrobił to tak, jakby nadstawiał 
ucha, słysząc 
brzmienie swego imienia. Roześmiałam się.
- Naprawdę? Co pan zamierza z nim zrobić.
- Uczę go polować dla mnie - oświadczył rzeczowo mały Chińczyk. - Pani patrzy.
Chińczyk dał ptakowi jeszcze kilka kałamarnic i ryb. Potem wziął pasek miękkiego 
materiału i otulił nim całą szyję pelikana.
- Nie chcę, żeby się udusić - wyjaśnił. - Nie przełknąć ryby. - Mocno przywiązał 
cienką linkę do tego kołnierza, pokazał mi ręką, że mam się odsunąć, i zwinnym 
szarpnięciem 
rozwiązał paski materiału, które przytrzymywały skrzydła.
Zaskoczony nagłą swobodą ptak zachwiał się na skrzyni. Kilka razy zatrzepotał 
ogromnymi skrzydłami i z eksplozją piór wzbił się w niebo.
Pelikan na pokładzie wyglądał tragikomicznie, nad wodą był cudem natury. Pełen 
prostego wdzięku krążył niczym pterodaktyl pośród drobniejszych mew i petreli.
Ping An dofrunął do granicy wyznaczonej przez „smycz”. Przez chwilę szarpał się, 
chcąc lecieć wyżej, ale uznał, że nie ma na to szans, więc zaczął zataczać koła. 
Pan 
Willoughby z mocno przymrużonymi oczami powoli obracał się dookoła na deskach 
pokładu, 
jak gdyby puszczał latawca. Wszyscy marynarze przerwali swoje prace i w 
zachwycie 
patrzyli na to zjawisko.
Nagle pelikan stulił skrzydła i jak grom z nieba opadł w morze, prawie bez 
plusku 
rozpruwając taflę wody. Kiedy wyskoczył na powierzchnię, wydawał się lekko 
zaskoczony, 
że pan Willoughby ciągnie go z powrotem. Gdy ptak znów znalazł się na pokładzie, 
nie chciał 
oddać zdobyczy. W końcu pozwolił jednak swemu „panu” zajrzeć do worka skóry 
zwisającego pod dziobem i wyjąć stamtąd dużego, tłustego leszcza.
Pan Willoughby przyjaźnie uśmiechnął się do Picarada, który stał obok z 
wytrzeszczonymi oczami i otwartą buzią. Wyjął mały nóż i przeciął grzbiet 
jeszcze żywej 
ryby. Przytrzymując ptaka jedną ręką, drugą rozluźnił mu kołnierz i podał 
kawałek leszcza. 
Ping An łakomie chwycił smakołyk i natychmiast połknął.
- To dla niego - wyjaśnił pan Willoughby, niedbale wycierając nogawkę z krwi i 
łusek. - A to dla mnie. - Wskazał ryby leżące na skrzyni.
Po tygodniu pelikan był już całkowicie oswojony. Można go było wypuścić na połów 
bez liny, tylko w kołnierzu. Wracał do swego pana i u jego stóp wypróżniał worek 
pełen 
smakowitych okazów. W czasie wolnym od łowienia Ping An, ku niezadowoleniu 
majtków 
odpowiedzialnych za czystość pokładu, zajmował miejsce na salingu albo chodził 
za panem 
Willoughbym po pokładzie, dziwacznie kołysząc się z boku na bok, dla utrzymania 
równowagi rozkładając ponad dwumetrowe skrzydła.
Załoga była pod wrażeniem, gdy widziała, jak wielkie ptaszysko posłusznie 
wykonuje 
rozkazy Chińczyka. Codziennie, o ile pogoda na to pozwalała, pan Willoughby 
siedział przy 
maszcie i pisał pod troskliwymi skrzydłami nowego przyjaciela.
Pewnego dnia przystanęłam, aby popatrzeć na pana Willoughby’ego przy pracy. 
Skryłam się za masztem tak, by skośnooki człowieczek mnie nie zauważył. Siedział 
przez 
chwilę z cichym wyrazem zadowolenia na twarzy i rozmyślał nad napisaną przez 
siebie 
stroną. Oczywiście, nie umiałabym rozszyfrować chińskich znaków, ale sam ich 
kształt był 
miły dla oka.
Nagle Azjata szybko się odwrócił, jakby sprawdzał, czy nikt nie nadchodzi. W 
wyrazie twarzy nie było ani odrobiny tajemniczości, tylko pełen rozmarzenia 
zachwyt. 
Wiedziałam, że nie patrzył ani na statek, ani na rozkołysane fale oceanu.
W końcu znów westchnął i pokręcił głową. Położył dłonie na papierze i szybko, 
zręcznie go złożył - raz, drugi, trzeci. Wstał i podszedł do barierki, wyciągnął 
ręce nad wodą i 
puścił złożoną, białą kartkę.
Opadała w stronę wody. Nagle wiatr ją porwał i uniósł wysoko w górę. Biała 
plamka 
zaczęła się oddalać w powietrzu, upodobniając się do mew i rybitw, które 
skrzeczały za burtą, 
szukając resztek pożywienia.
Pan Willoughby nie zaczekał, aż papier dotknie lustra wody. Odwrócił się od 
balustrady i zszedł pod pokład, nadal z rozmarzeniem na okrągłej twarzy.
45
Opowieść Chińczyka
Gdy już przepłynęliśmy przez środek Atlantyku i skierowaliśmy się na południe, 
noce 
i wieczory stały się cieplejsze. Marynarze po kolacji zaczęli się zbierać na 
pokładzie 
dziobowym, żeby pośpiewać piosenki, potańczyć przy skrzypkach Broodiego Coopera 
lub 
posłuchać opowieści. Pod wpływem tego samego instynktu, który każe dzieciom na 
obozie w 
lesie opowiadać historie o duchach, mężczyźni lubowali się w opowieściach o 
rozbitych 
statkach i różnych morskich katastrofach.
W miarę jak oddalaliśmy się od królestwa Krakena i diabła morskiego, mężczyźni 
tracili ochotę na horrory i coraz częściej wspominali własne domy.
Właśnie ktoś skończył opowiadać o swojej rodzinie, kiedy Maitland odezwał się do 
pana Willoughby’ego, który jak zwykle przycupnął pod masztem z kubkiem przy 
piersi.
- Jak to się stało, że przyjechałeś aż z Chin? - spytał zaciekawiony chłopak 
okrętowy. - 
Znam tylko kilku chińskich żeglarzy, choć powiadają, że w Chinach mieszka bardzo 
dużo 
ludzi. Może jest tam tak dobrze, że nikt nie ma ochoty stamtąd wyjeżdżać?
Mimo iż mały człowieczek początkowo czuł się trochę onieśmielony, najwyraźniej 
mu 
schlebiało, że ktoś się nim zainteresował. Pozwolił, by go poproszono jeszcze 
parę razy i 
wreszcie zgodził się opowiedzieć o swoim wyjeździe z ojczyzny. Poprosił tylko, 
żeby Jamie 
wystąpił w roli tłumacza. Jamie ochoczo się zgodził, usiadł przy panu 
Willoughbym i 
nadstawił ucha.
- Byłem mandarynem - zaczął Chińczyk. - Utalentowanym gawędziarzem. Ubierałem 
się w jedwabną tunikę, haftowaną w wielobarwne wzory. Na nią zakładałem jeszcze 
jedną 
tunikę, niebieską szatę uczonego z emblematem wyhaftowanym na piersi oraz z 
tyłu. Znak 
ten przedstawiał feng-huang, czyli ognistego ptaka.
- Moim zdaniem chodzi mu o feniksa - dodał Jamie, zanim znów skierował uwagę na 
pana Willoughby’ego, który cierpliwie czekał. Mistrz znów się odezwał.
- Urodziłem się w Pekinie, królewskim mieście Syna Niebios...
- Tak nazywają swego cesarza - szepnął mi na ucho Fergus. - Przypuszczalnie 
uważają 
go za kogoś w rodzaju Pana Jezusa!
- Sza! - syknęło kilka osób z oburzeniem. Fergus posłał Maxwellowi Gordonowi 
obraźliwy gest, ale ucichł i znów zwrócił oczy w stronę skulonej postaci pod 
masztem.
- Wcześnie rozpoznano u mnie talent pisarski i chociaż na początku ciężko mi 
szła 
nauka władania pędzlem i atramentem, to w końcu zacząłem zrozumiale przelewać na 
papier 
pomysły, które jak żurawie tańczyły w mojej głowie. W ten sposób dowiedział się 
o mnie 
Wu-Xien, mandaryn dworski, który zabrał mnie do siebie. Zamieszkałem z nim i 
praktykowałem u niego.
Zyskiwałem coraz większy szacunek. I tak przed upływem dwudziestego szóstego 
roku życia przyznano mi „czerwony koral”. Wtedy zaczęły wiać złe wiatry. 
Przyniosły 
nasiona nieszczęścia do mojego ogrodu. Możliwe, że mnie przeklął jakiś wróg. A 
może 
zawiniłem arogancją, omijając odpowiednie święcenia, które w swoim czasie miałem 
okazję 
przyjąć? Bo na pewno przyczyna nie leżała w braku szacunku dla zmarłych. Co roku 
odwiedzałem grobowiec rodzinny i troszczyłem się o to, by nie zgasło kadzidło 
dla bożka 
chińskiego w Alei Przodków...
- Jeśli jego opowieści zawsze były tak rozwlekłe, to nic dziwnego, że Syn 
Niebios 
stracił cierpliwość i wrzucił go do wielkiej rzeki - mruknął cynicznie Fergus.
- Moja poezja - tłumaczył dalej Jamie słowa Chińczyka - trafiła przed oczy Wan-
Mei, 
drugiej żony cesarza. Ta kobieta miała potężną władzę, urodziła przynajmniej 
czterech 
synów. Poprosiła, żebym zamieszkał w jej pałacu.
- I co w tym złego? - dopytywał się Gordon. Z zainteresowaniem pochylił się do 
przodu. - Chyba to jest szansa, żeby wypłynąć na szerokie wody?
Pan Willoughby zrozumiał pytanie. Skinął głową w stronę Gordona i kontynuował. A 
głos Jamiego przekazywał opowieść.
- Och, to był wielki zaszczyt. Otrzymałbym na własność olbrzymi dom na terenie 
pałacu oraz straż. Nieśliby przede mną potrójny parasol oznaczony symbolem 
mojego urzędu. 
Może nawet miałbym pawie pióro na czapce! Moje nazwisko zapisane by było złotymi 
literami w Księdze Zasłużonych.
Mały Chińczyk umilkł i podrapał się po łysinie. Włosy zaczęły już odrastać na 
wygolonej części głowy, upodobniając ją do piłeczki tenisowej.
- Jednak służba na cesarskim dworze wiąże się ze spełnieniem jednego warunku. 
Wszyscy słudzy żon królewskich muszą być eunuchami.
W tym momencie rozległy się chóralne okrzyki przerażenia i niewybredne 
komentarze 
wstrząśniętych marynarzy: „Obrzydliwi poganie!”, „Żółte bachory!”.
- Kto to jest „eunuch”? - spytała zdezorientowana Marsali.
- Nikt taki, z kim kiedykolwiek będziesz miała bliższy kontakt, ma cherie - 
zapewnił 
Fergus, obejmując żonę ramieniem. - Więc uciekłeś, mon ami! - zwrócił się 
współczującym 
tonem do pana Willoughby’ego. - Bez wątpienia zrobiłbym to samo!
Wszyscy słuchacze zgodzili się z Fergusem, aprobując decyzję Azjaty. Chińczyk 
poczuł się dowartościowany. Kilka razy dziarsko pokiwał głową, wyrażając 
podziękowanie 
za okazane zrozumienie.
- Odmowa przyjęcia tego daru od cesarza oznaczała haniebną niewdzięczność z 
mojej 
strony. Poza tym bolesna to słabość, ale zakochałem się w pewnej kobiecie.
Wokół rozległo się zbiorowe, pełne współczucia westchnienie. Marynarze to w 
większości szalenie romantyczne dusze. Pan Willoughby zamilkł, pociągnął Jamiego 
za 
rękaw i coś szepnął.
- Och, pomyliłem się - poprawił się Jamie. - On mówi, że to nie była „pewna” 
kobieta, 
tylko po prostu „kobieta”, wszystkie kobiety czy też ogólnie idea kobiety. 
Dobrze mówię? - 
spytał, zerkając w dół na pana Willoughby’ego.
Mały Chińczyk pokiwał głową, usatysfakcjonowany, i wyraźnie się odprężył. 
Księżyc 
w trzeciej kwadrze był już wysoko na niebie i jasno oświetlał twarz małego 
mandaryna.
- Tak - potwierdził słowa Jamiego. - Wiele myślałem o kobietach. Ich wdzięk i 
piękno 
kwitnie jak kwiat lotosu, unosi się niczym dmuchawce na wietrze. A dźwięki, 
jakie niewiasty 
wydają, to najpiękniejsza muzyka. Czasem brzmią jak szczebiotanie ptaków na 
polach 
ryżowych, innym razem jak pieśń słowików albo krakanie wron - dodał z uśmiechem, 
który 
zmienił jego oczy w szparki. Słuchacze również wybuchli śmiechem. - Ale nawet 
wtedy je 
kochałem.
Wszystkie swoje wiersze dedykowałem płci pięknej. Kierowałem je do tej bądź 
innej 
kobiety, ale zawsze były hołdem złożonym kobiecie jako takiej. Opiewałem 
morelowy smak 
piersi, gorący zapach pępka, kiedy naga budzi się zimą, ciepło wzgórka, który w 
dotyku 
przypomina brzoskwinię tak soczystą i dojrzałą, że aż pękniętą.
Zgorszony Fergus dłońmi zasłonił uszy Marsali, ale reszta słuchaczy nie 
zgłaszała 
żadnych pretensji.
- Nic dziwnego, że nasz mały kolega został uznanym poetą - rzekł z podziwem 
Reaburn. - To bardzo pogańskie, ale mi się podoba!
- Warte czerwonego orderu na czapce oraz kufla dobrego piwa codziennie! - 
zgodził 
się Maitland.
- Dla tych wierszy sam chętnie nauczyłbym się chińskiego - wtrącił pomocnik 
kapitana, patrząc na pana Willoughby’ego z niekłamanym zainteresowaniem. - Dużo 
on tego 
napisał?
Jamie ręką uciszył słuchaczy i kazał mandarynowi mówić dalej.
- Uciekłem w Noc Latarń - powiedział Chińczyk. - To jest wielkie święto. Wtedy 
ludzie tłumnie wylęgają na ulice. Nie ma zagrożenia, że człowieka zauważy 
strażnik. Jak 
tylko zapadł zmrok i miastem ruszyły pochody, założyłem ubranie podróżnika...
- To jest jak pielgrzymka - wtrącił Jamie. - Ludzie idą daleko, żeby odwiedzić 
groby 
przodków. Ubierają się na biało. U nich to kolor żałoby...
- I wyszedłem z domu. Bez trudu wtopiłem się w tłum. Niosłem anonimową latarnię, 
taką, na której nie jest wytłoczone nazwisko i miejsce zamieszkania. Strażnicy 
walili w 
bambusowe bębny, słudzy większych rodów uderzali w gongi, z dachu pałacu obficie 
sypały 
się bajeczne fajerwerki.
Pod wpływem wspomnień na małej, okrągłej twarzy malowała się nostalgia.
- W pewnym sensie dla poety było to najwłaściwsze pożegnanie - powiedział. - 
Odjechałem bez nazwiska, słysząc wokół wielki aplauz. Kiedy u bram miasta 
mijałem 
posterunki żołnierzy, obejrzałem się, by zobaczyć mnogość dachów pałacu, 
ozdobione 
czerwonymi i złotymi kwiatami. Zaczarowany ogród. Dla mnie zakazany.
Yi Tien Cho tamtej nocy nie miał problemów z ucieczką, ale następnego dnia o 
mało 
go nie złapano.
- Zapomniałem o paznokciach - wyznał. Rozłożył krótkie palce malej dłoni z mocno 
poobgryzanymi paznokciami. - Mandaryn ma przecież długie paznokcie. Jest to 
symbolem 
przeznaczenia do innej pracy niż trud rąk. Moje paznokcie miały długość członu 
palca.
Sługa w domu, w którym Willoughby się zatrzymał na odpoczynek, zobaczył je i 
pospiesznie zawiadomił straż. Yi Tien Cho uciekł. Udało mu się ukryć przed 
prześladowcami 
w mokrym rowie pod krzakami.
- Gdy tam leżałem, rzecz jasna, zniszczyłem paznokcie - wyjaśnił. Pokiwał małym 
palcem prawej ręki. - Musiałem zerwać cały ten paznokieć, bo pod nim było 
inkrustowane 
złote da zi, którego nie potrafiłem usunąć.
Powoli przedzierał się przez kraj w stronę wybrzeża. Na początku płacił za 
jedzenie, 
bo zabrał ze sobą mały zapas pieniędzy, ale pod Lulong okradli go rabusie.
- Potem kradłem jedzenie, gdzie się dało - wyznał wprost. - Głodowałem, gdy się 
nie 
udało nic ukraść. W końcu koło fortuny trochę się obróciło. Napotkałem grupę 
podróżujących 
aptekarzy. Zmierzali do lekarza mieszkającego niedaleko wybrzeża. Zabrali mnie z 
sobą w 
zamian za narysowanie szyldów do ich straganów i zaprojektowanie etykiet 
wychwalających 
zalety leków, które sprzedawali.
Kiedy już dotarł do wybrzeża, usiłował dostać się na statek w charakterze 
marynarza. 
Jednak odniósł druzgocącą porażkę, bo jego palce, tak zręczne w trzymaniu pióra, 
nie były 
wprawne w wiązaniu węzłów i zwijaniu lin. W porcie cumowało kilka zagranicznych 
statków. Wybrał ten, na którym ludzie wyglądali na największych barbarzyńców, 
żeby jak 
najdalej go wywieźli. Niepostrzeżenie wślizgnął się na pokład „Serafiny” 
płynącej do 
Edynburga.
- I tak, wcześniej czy później, zamierzał pan wyjechać z kraju? - spytał 
zaciekawiony 
Fergus. - To był chyba nieunikniony krok.
- Wyroki cesarza są nieodwołalne - powiedział cicho pan Willoughby po angielsku, 
nie czekając na tłumaczenie. - Albo jestem wygnańcem, albo martwym człowiekiem.
Wszyscy słuchacze westchnęli, z przerażeniem uświadamiając sobie okrucieństwo 
żądnej krwi władzy. Nastąpił moment ciszy. Słychać było tylko jęk takielunku nad 
głowami. 
Pan Willoughby wziął kubek i wysączył ostatnią kroplę grogu.
Odstawił naczynie, oblizał usta i jeszcze raz położył rękę na ramieniu Jamiego.
- To dziwne - odezwał się mandaryn, a Jamie wiernie przekazał refleksyjny ton 
jego 
głosu - ale druga żona cesarza pokochała moją poezję właśnie za uwielbienie dla 
kobiet. 
Jednak swoją żądzą posiadania mnie i moich wierszy zniszczyłaby raz na zawsze 
to, co tak 
podziwiała.
Pan Willoughby odchrząknął.
- Na tym nie koniec ironii losu. Dlatego, że chciałem ocalić swoją męskość, 
straciłem 
wszystko inne: honor, środki do życia, ojczyznę. Nie chodzi mi o samą ziemię ze 
szlachetnymi koronami jodeł, pod którymi spędzałem lata w Tartary, z wielkimi 
równinami 
na południu, z rzekami pełnymi ryb, ale także o utratę własnej tożsamości. Moi 
rodzice są 
zhańbieni, grobowce przodków chylą się ku ruinie, a przed ich wizerunkami nie 
płoną 
kadzidła.
Straciłem cały porządek i całe piękno. Przyjechałem do miejsca, gdzie złote 
słowa 
moich wierszy znaczą tyle, co gdakanie kur, a kreski liter mają takie samo 
znaczenie, jak 
ślady kurzych łap. Uważa się mnie za kogoś gorszego od najbrudniejszego żebraka. 
Jestem 
kimś, kto połyka węża ku uciesze tłumów i pozwala przechodniom za drobną opłatą 
wyjąć 
sobie gada z ust... Wszystko po to, żeby przeżyć kolejny dzień.
Pan Willoughby rozejrzał się po audytorium. Patrzył, czy wszyscy rozumieją 
porównanie.
- Przybyłem do kraju, w którym kobiety są nieokrzesane i ordynarne jak 
niedźwiedzie. 
- Chińczyk mówił podniesionym głosem, z przejęciem. Jednak Jamie starał się 
zachować 
jednostajny ton wypowiedzi. Wiernie powtarzał słowa, ale pozbawiał je 
zabarwienia 
emocjonalnego. - Są stworzeniami bez wdzięku, bez wykształcenia, cuchnącymi 
ignorantkami, a ciała mają porośnięte włosami! I one to... pogardzają mną jak 
żółtym 
robakiem. Nawet najpodlejsza dziwka przy mnie się nie położy.
Z miłości do kobiety uciekłem do miejsca, gdzie żadna kobieta nie jest warta 
miłości! 
- Jamie dostrzegł wrogie spojrzenia na twarzach marynarzy i przerwał 
tłumaczenie. Starał się 
uspokoić Chińczyka, kładąc dużą dłoń na okrytym niebieskim jedwabiem ramieniu.
- Rozumiem cię, człowieku. I jestem pewien, że żaden z obecnych tu mężczyzn nie 
postąpiłby inaczej, stojąc przed takim wyborem. Prawda, chłopaki? - spytał, 
przez ramię 
zerkając na znacząco uniesione brwi.
Jego siła moralna wystarczyła, by wydobyć wymuszony pomruk zgody, ale obraźliwa 
konkluzja przyćmiła sympatię, jaką dotychczas wzbudzała opowieść pana 
Willoughby’ego. 
Rozchodząc się ku rufie, marynarze nie szczędzili ostrych uwag na temat 
rozwiązłych, 
niewdzięcznych pogan. Za to mnie i Marsali hojnie obdarowywali komplementami.
Fergus nie omieszkał poinformować pana Willoughby’ego, że za dalsze tego typu 
uwagi na temat Europejek zawiąże mu warkocze wokół szyi i nimi udusi.
Pan Willoughby zignorował zarówno docinki, jak i groźby. Siedział, patrząc przed 
siebie. Czarne oczy lśniły od wspomnień i grogu. W końcu Jamie wstał i pomógł mi 
zejść z 
beczki.
Właśnie mieliśmy odejść, kiedy Chińczyk wsunął sobie rękę pomiędzy nogi. Bez 
cienia zmysłowości położył dłoń na jądrach i przycisnął krągłości do jedwabiu. 
Powoli 
obracał je w dłoni i w głębokim zamyśleniu im się przyglądał.
- Czasem myślę - powiedział sam do siebie - że nie warto było tak się poświęcać.
46
Spotkanie z „Morświnem”
Od jakiegoś czasu odniosłam wrażenie, że Marsali usiłuje się zdobyć na rozmowę 
ze 
mną. Wiedziałam, że wcześniej czy później odezwie się w niej takie dążenie. Bez 
względu na 
uprzedzenia byłam jedyną prócz niej kobietą na pokładzie. Robiłam wszystko, by 
ją ośmielić. 
Serdecznie się uśmiechałam i mówiłam: „Dzień dobry”, ale pierwszy ruch i tak 
należał do 
Marsali.
W końcu się odważyła, na środku Atlantyku, miesiąc po opuszczeniu Szkocji.
Pisałam w naszej kajucie. Robiłam medyczne notatki na temat amputacji dwóch 
zmiażdżonych palców u nóg marynarzy z pokładu dziobowego. Właśnie skończyłam 
szkicować umiejscowienie chirurgiczne, kiedy w wejściu do kabiny pojawił się 
jakiś cień. 
Podniosłam wzrok i zobaczyłam Marsali. Stała w progu z wojowniczo wysuniętym 
podbródkiem.
- Chcę coś wiedzieć - oświadczyła stanowczym tonem. - Nie lubię pani, ale tata 
mówi, 
że jest pani mądrą kobietą. Myślę, że może przynajmniej szczerą, nawet jeśli 
dziwką. Więc 
może mi pani odpowie.
Z trudem powstrzymałam się od gwałtownej reakcji.
- Może - powiedziałam, odkładając pióro. - Co chcesz wiedzieć?
Widząc, że nie wybucham gniewem, po cichu weszła do środka i usiadła na 
taborecie.
- Chodzi o niemowlęta - wyjaśniła. - W jaki sposób powstają?
Uniosłam brew.
- Matka ci nie powiedziała, skąd się biorą dzieci?
Parsknęła zniecierpliwiona. Wąskie, jasne brwi zmarszczyły się w pogardzie.
- To akurat każdy głupi wie! Pozwalasz mężczyźnie wcisnąć kutasa między nogi. 
Dziewięć miesięcy później umierasz z bólu. Ale właśnie! Jak do tego nie 
dopuścić?
- Rozumiem - popatrzyłam na dziewczynę z rosnącym zainteresowaniem. - Nie chcesz 
dziecka? To znaczy, w przyszłości, kiedy będziesz już w pełni mężatką? Większość 
kobiet 
tego pragnie.
- Cóż... - mruknęła, gniotąc w dłoni materiał sukni. - Pewnie kiedyś będę 
chciała 
urodzić. Dla samej przyjemności posiadania dziecka. Gdyby miało czarne włosy jak 
Fergus... 
- Przez jej twarz przemknął cień rozmarzenia, ale znów pojawiła się zawzięta 
mina.
- Ale nie mogę - oznajmiła.
- Dlaczego?
Wysunęła wargi i zamyśliła się.
- Ze względu na Fergusa. Jeszcze ze sobą nie spaliśmy. Tylko od czasu do czasu 
całowaliśmy się za pokrywą luku. Na nic więcej nie mogliśmy sobie pozwolić. 
Dzięki tacie i 
jego chorym poglądom - dodała cierpkim tonem.
- Amen - powiedziałam, lekko się krzywiąc.
- Mm?
- Nieważne. - Lekceważąco machnęłam ręką. - A jaki to ma związek z tym, że nie 
chcesz mieć dzieci?
- Wolałabym czuć samą przyjemność - oświadczyła rzeczowo. - Kiedy przejdziemy 
do etapu kutasa, oczywiście.
Zagryzłam dolną wargę.
- Chyba niezbyt dobrze rozumiem, co to ma wspólnego z dziećmi.
Marsali obrzuciła mnie gniewnym spojrzeniem. W jej oczach nie widziałam 
wrogości, 
tylko chęć oszacowania mnie.
- Fergus cię lubi - wyznała.
- Ja też za nim przepadam - powiedziałam ostrożnie. Nie wiedziałam, do czego 
zmierza rozmowa. - Znam go dość długo. Od czasu, kiedy był małym chłopcem.
Rozluźniła się, jakby nagle uleciały dręczące ją problemy.
- Oo, w takim razie na pewno wiesz, gdzie się urodził?
Nagle zrozumiałam jej wrogość.
- W paryskim burdelu. Powiedział ci o tym?
Pokiwała głową.
- Już dawno temu, w czasie ostatniego święta Hogmanay.
Cóż, chyba tylko dla piętnastolatki rok mógł stanowić długi okres czasu.
- Wtedy mu wyznałam miłość - mówiła dalej. Wzrok miała utkwiony w sukience, 
policzki lekko zarumienione. - On mi też powiedział, że mnie kocha, ale moja 
matka za nic 
nie chce się zgodzić na nasze małżeństwo. A ja nie mam nic przeciwko temu, żeby 
wyjść za 
mąż za Francuza. Nie każdy może być Szkotem. Braku jednej ręki też nie uważam za 
duży 
mankament. W końcu pan Murray nie miał nogi, a mimo to mamie się bardzo podobał. 
Ale 
Fergus mówił, że to nie o to chodzi. I opowiedział mi o Paryżu, o tym, że 
urodził się w 
burdelu i był złodziejem kieszonkowym.
Podniosła wzrok. W jasnobłękitnych, głębokich oczach widać było niedowierzanie.
- Chyba sądził, że to będzie mi przeszkadzać. - W jej głosie pobrzmiewało 
zdziwienie. 
- Próbował odejść. Oświadczył, że nigdy więcej się nie zobaczymy. Cóż... - 
Wzruszyła 
ramionami i gwałtownie odrzuciła włosy do tyłu. - Natychmiast wzięłam sprawy w 
swoje 
ręce. - Spojrzała mi prosto w twarz. Mocno zaciskała splecione dłonie. - 
Wcześniej nie 
chciałam o tym wspominać. Cóż, nie o Fergusa się boję. On twierdzi, że wie, co 
robić, i że po 
pierwszym lub drugim razie będzie mi się to bardzo podobało. Ale mama mi mówiła 
co 
innego.
- A co takiego? - spytałam z zaciekawieniem.
Pomiędzy jasnymi brwiami pojawiła się mała zmarszczka.
- No... - zaczęła Marsali - Trochę straszyła, że Fergus będzie mi robił okropne 
rzeczy, 
dlatego że mieszkał z dziwkami. Ale najgorsze, że... ona mi to pokazała.
Twarz dziewczyny przybrała kolor purpury. Marsali wpatrywała się we własne uda. 
Palcami niespokojnie gniotła fałdy sukni. Małe kosmyki blond włosów delikatnie 
powiewały, 
unoszone podmuchem zza okna.
- Kiedy po raz pierwszy zaczęłam krwawić, powiedziała mi o klątwie rzuconej na 
Ewę 
i że muszę się z tym pogodzić. Zacytowała fragment Biblii, gdzie święty Paweł 
pisał, że przez 
to, co zrobiła Ewa, kobiety są okropnymi, brudnymi grzesznicami. Ale mimo to 
mogą być 
zbawione dzięki cierpieniu przy rodzeniu dzieci.
- Nigdy nie zastanawiałam się zbytnio nad słowami świętego Pawła - wyznałam.
Podniosła wzrok zaskoczona.
- Ale to jest w Biblii! - krzyknęła wstrząśnięta.
- Jak wiele innych rzeczy - skomentowałam cierpkim tonem. - Słyszałaś opowieść o 
Gedeonie i jego córce? Albo o takim, który pozwolił bandzie zbójów zgwałcić na 
śmierć 
swoją żonę, żeby ocalić własną skórę? Bóg wybierał różnych ludzi, między innymi 
Pawła. 
Ale mów dalej.
Przez chwilę wpatrywała się we mnie z otwartą buzią. Nagle zamknęła usta i 
skinęła 
głową.
- No, tak. Mama powiedziała, że w związku z tym krwawieniem niedługo będę 
wystarczająco dorosła, żeby wyjść za mąż. A kiedy już stanę się mężatką, muszę 
spełniać 
kobiecą powinność wobec męża, bez względu na to, czy będę miała ochotę, czy nie. 
Mówiła 
to z bardzo smutną miną. Pomyślałam więc, że ta kobieca powinność jest czymś 
strasznym. 
Poza tym z tego, co święty Paweł mówił o cierpieniu i rodzeniu, wynika...
Urwała w pół zdania. Westchnęła. Siedziała i czekała w milczeniu. Kiedy znów 
zaczęła mówić, z trudem dobierała słowa.
- Nie pamiętam ojca. Miałam tylko trzy latka, kiedy zabrali go Anglicy. Ale 
kiedy 
moja mama wychodziła za mąż za Jamiego, byłam już wystarczająco duża, żeby 
zobaczyć, 
jak to wyglądało w ich związku. - Po raz pierwszy usłyszałam, jak nazywa Jamiego 
po 
imieniu. Przygryzła wargę.
- Tata... to znaczy, Jamie... jest raczej miły. Zawsze był dobry dla Joan i dla 
mnie. Ale 
widziałam, że kiedy próbował przytulić mamę, odsuwała się. - Znów wbiła zęby w 
wargę. - 
Mama się bała. Nie lubiła, kiedy ją dotykał. Ale nigdy nie widziałam, żeby on 
zrobił coś, co 
mogło być powodem strachu. Pomyślałam więc, że pewnie inaczej zachowuje się w 
łóżku, 
kiedy są sam na sam. Ale mama nigdy nie miała żadnych śladów, ani na twarzy, ani 
na 
ramionach. Nie kulała podczas chodzenia jak Magdalen Wallace. Mąż po pijanemu 
zawsze ją 
bije. Nie sądziłam, że tata znęcał się nad mamą.
Marsali oblizała wargi, wysuszone przez ciepłe, słone powietrze. Popchnęłam w 
jej 
stronę dzbanek z wodą i napełniłam kubek.
- Więc myślałam - ciągnęła, wpatrując się w strumień wody - że mama boi się znów 
cierpieć przy porodzie i dlatego nie chciała iść do łóżka z... z Jamiem.
Napiła się, odstawiła kubek i wyzywająco spojrzała mi prosto w oczy, wysuwając 
podbródek.
- Widziałam cię z moim tatą - oświadczyła. - W tej samej minucie, w której mnie 
zobaczyłaś. Myślę, że... że podobało ci się to, co on ci robił.
Usta same mi się otworzyły, ale szybko je zamknęłam.
- No, tak... - powiedziałam niepewnym głosem. - Podobało...
- Mhm - mruknęła usatysfakcjonowana. - I lubisz, kiedy cię pieści. A jednak nie 
masz 
dzieci. Słyszałam, że są sposoby, żeby się zabezpieczyć. Tyle że chyba mało kto 
je zna. Ale ty 
jesteś taka mądra i w ogóle... - Przechyliła głowę i przyglądała mi się z 
zaciekawieniem. - 
Jeśli mam wybrać: dziecko czy miłość do Fergusa, wolę Fergusa - wyznawała. - 
Więc nie 
będzie dziecka, jeśli mi powiesz jak.
Odgarnęłam loki za ucho.
- Zacznijmy od tego - wzięłam głęboki wdech - że rodziłam dzieci.
Otwarła szeroko oczy.
- Naprawdę? Czy tata... Jamie o tym wie?
- Tak, oczywiście - odparłam rozdrażniona. - To były jego dzieci.
- Nigdy o tym nie słyszałam. - Podejrzliwie przymrużyła jasne oczy.
- Nie wyobrażam sobie, żeby Jamie chciał dzielić się takimi informacjami właśnie 
z 
tobą. - Moja odpowiedź zabrzmiała dosyć ostro. - To chyba nie twoja sprawa - 
dodałam, ale 
ona tylko uniosła brwi i dalej podejrzliwie mi się przyglądała.
- Pierwsze dziecko umarło - powiedziałam, kapitulując. - We Francji. Tam jest 
pochowane. Moja... nasza druga córka, teraz już dorosła panna, urodziła się po 
Culloden.
- Więc nigdy jej nie widział? - Mówiła wolno, krzywiąc się.
Pokręciłam głową. Na chwilę odebrało mi mowę. Miałam wrażenie, że coś utkwiło mi 
w gardle, więc sięgnęłam po kubek. Marsali odruchowo podsunęła mi dzbanek z 
wodą, 
odchylając się w bok, żeby nie upaść pod wpływem przechyłów statku.
- To bardzo smutne - wyszeptała. Nagle podniosła wzrok i jeszcze raz zrobiła 
skupioną, krzywą minę, próbując wszystko poukładać w głowie. - Więc rodziła pani 
dzieci i 
potem sypiała z Jamiem. Ale od tamtej pory minęło dużo czasu. Pani była z dala 
od niego, we 
Francji. Czy wtedy miała pani innych mężczyzn? - Dolną wargą przykryła górną. 
Wyglądała 
jak mały, uparty buldog.
- To już z całą pewnością nie jest twoja sprawa - oświadczyłam stanowczo, 
odstawiając kubek. - A jeśli chodzi o to, czy rodzenie dzieci robi jakąś 
różnicę, to dla 
niektórych kobiet prawdopodobnie tak. Ale ty masz prawo jeszcze nie chcieć 
dzieci.
Cofnęła wysuniętą dolną wargę i wyprostowała się na krześle, okazując 
zainteresowanie.
- Więc jednak istnieje sposób?
- O, i to niejeden, ale większość z nich, niestety, zawodzi - powiedziałam. 
Żałowałam, 
że nie mogę jej po prostu przepisać skutecznych pigułek antykoncepcyjnych. Ale 
bardzo 
dobrze pamiętałam radę maitresses sages-femmes, doświadczonych położnych ze 
szpitala des 
Anges, gdzie pracowałam w Paryżu dwadzieścia lat temu.
- Podaj mi to małe pudełko - poprosiłam. Wskazałam szafkę nad jej głową. - 
Niektóre 
francuskie akuszerki parzą herbatkę z jagody wawrzynu i waleriany - 
powiedziałam, 
szperając w apteczce. - Ale to dosyć niebezpieczne i nie aż tak skuteczne.
- Tęsknisz za swoją córką? - spytała nagle Marsali. Tym razem jej twarz była, o 
dziwo, bez wyrazu. Pomyślałam, że pytanie dziewczyna kierowała bardziej do 
Laoghaire niż 
do mnie.
- Tak - odparłam po prostu. - Ale ona jest już dorosła, żyje własnym życiem. - 
Znów 
coś mi ścisnęło krtań. Pochyliłam niżej głowę nad pudłem z lekarstwami. 
Laoghaire miała 
równie niewielkie szansę, jak ja zobaczyć jeszcze swoją córkę. Nie chciałam 
rozwodzić się 
nad tą myślą.
- Mam. - Wyciągnęłam duży kawałek oczyszczonej gąbki. Z przegródki w wieczku 
wyjęłam nożyk chirurgiczny i starannie odcięłam kilka cienkich skrawków o 
powierzchni 
sześciu centymetrów kwadratowych. Znów poszperałam w pudle i znalazłam 
buteleczkę 
olejku z wrotyczu, którym nasączyłam jeden kawałeczek gąbki. Marsali z 
zaciekawieniem 
śledziła wzrokiem moje ruchy.
- Dobrze - mruknęłam. - Mniej więcej tyle olejku trzeba użyć. W razie czego 
możesz 
nasączyć gąbkę octem albo winem. Wystarczy kropelka. Zanim pójdziesz do łóżka z 
mężczyzną, wkładasz głęboko do środka kawałek gąbki. Pamiętaj, żeby to zrobić. 
Nawet za 
pierwszym razem, bo wtedy też może dojść do zapłodnienia.
Marsali skinęła głową. Nieśmiało dotknęła palcem gąbki.
- Tak? I co potem? Muszę to zaraz wyjąć czy...
Nagle przerwał nam przeraźliwy krzyk i nieoczekiwane przechylenie się statku 
towarzyszące wycofywaniu grotżagla. Na górze coś się działo.
- Później ci powiem. - Przesunęłam w jej stronę gąbkę i buteleczkę. Szybko 
wyszłam 
z kajuty.
Jamie stał wraz z kapitanem na rufie i patrzył, jak od tyłu przybliża się do nas 
duży 
statek. Był może trzykrotnie większy od „Artemidy”, miał trzy maszty oraz piękny 
las 
otaklowania i żagli, pośród których skakały małe, czarne postacie. Wzbijający 
się wysoko w 
górą biały obłoczek świadczył o tym, że przed chwilą wystrzeliło działo.
- Czy oni do nas strzelają? - spytałam zdziwiona.
- Nie - odparł ponuro Jamie. - To tylko strzał ostrzegawczy. Chcą nas porwać.
- Mogą to zrobić? - spytałam kapitana Rainesa. Miał jeszcze bardziej zatroskaną 
minę 
niż zwykle. Wykrzywione w dół usta ginęły w gąszczu brody.
- Owszem - oświadczył. - Nie uciekniemy od nich przy takim słabym wietrze, na 
otwartym morzu.
- Co to za jednostka? - Na szczycie masztu powiewała chorągiew, ale patrząc pod 
słońce z dużej odległości, można było dostrzec tylko czarną plamę.
Jamie popatrzył na mnie z kamienną twarzą.
- Brytyjski statek wojenny, Angielko. Siedemdziesiąt cztery działa. Lepiej zejdź 
pod 
pokład.
Zła wiadomość. Co prawda, Brytania nie była już w stanie wojny z Francją, ale 
stosunki pomiędzy tymi dwoma krajami nie układały się pomyślnie. „Artemida” 
posiadała 
tylko cztery sześciokilowe działa, które by wystarczyły do odparcia ataku małego 
statku 
pirackiego, ale nie miały szans w walce z dobrze uzbrojoną jednostką wojenną.
- Czego oni od nas chcą? - spytał Jamie kapitana.
Raines pokręcił głową. Wyraz jego twarzy nie rokował nadziei.
- Prawdopodobnie siły roboczej - odparł. - Po takielunku widać, że brakuje im 
ludzi. 
Na pokładzie dziobowym też pustki - zauważył z dezaprobatą. Zerknął na Jamiego. 
- Mogą 
wziąć do pracy każdego marynarza, który ma brytyjski wygląd, to znaczy połową 
naszej 
załogi. Pana też, panie Fraser, chyba że zechce pan uchodzić za Francuza.
- A niech to! - mruknął Jamie. Spojrzał na mnie ze skrzywioną miną. - Nie 
kazałem ci 
zejść do kajuty?
- Kazałeś przyznałam, nadal stojąc. Podeszłam bliżej do Jamiego, nie odrywając 
wzroku od okrętu. Akurat spuszczano łódkę. Po drabince schodził oficer w 
pozłacanym 
płaszczu i kapeluszu z siatką.
- Jeśli zmuszą do pracy brytyjskich marynarzy, to co się z nimi stanie? - 
spytałam 
kapitana Rainesa.
- Będą służyć pod banderą Królewskiej Marynarki Wojennej. Na pokładzie 
„Morświna”. Znaczy tam. - Głową wskazał okręt z galeonem w kształcie rybiej 
głowy z 
nabrzmiałymi wargami. Gdy dopłyną do portu, uwolnią przymusowych robotników. 
Albo i 
nie.
- Słucham? Chce pan powiedzieć, że tak po prostu porwą ludzi i będą zmuszać ich 
do 
pracy, jak długo zechcą? - Ze strachu ciarki przebiegły mi po plecach na myśl, 
że nagle ktoś 
mi może odebrać Jamiego.
- Właśnie - burknął kapitan. - A jeśli to się stanie, to nie wiem, jak z połową 
załogi 
zdołamy dotrzeć na Jamajką.
Jamie mocno chwycił mnie za ramią.
- Nie zabiorą Innesa ani Fergusa - oznajmił. - Oni ci pomogą w pościgu za małym 
Ianem. Popłyniesz dalej, do domu Jareda w Sugar Bay i stamtąd wyruszysz na 
poszukiwanie. 
- Spojrzał mi w oczy i uśmiechnął się. - Tam się spotkamy - dodał i uścisnął mój 
łokieć, chcąc 
mnie podnieść na duchu. - Nie umiem powiedzieć, ile czasu to potrwa, ale na 
pewno dotrę do 
ciebie.
- Ale możesz udawać Francuza! - zaprotestowałam.
Przez chwilą patrzył na mnie. Pokręcił głową z cieniem uśmiechu na ustach.
- Nie - rzekł cicho. - Nie zostaw to dla swoich ludzi.
- Ale... - Chciałam mu przypomnieć, że ci szkoccy przemytnicy nie są jego ludźmi 
i że 
nie ma wobec nich zobowiązań, ale powstrzymałam się. Zdałam sobie sprawę, że i 
tak go nie 
przekonam. Na pewno by powiedział, że to on ich tu sprowadził, a skoro oni 
poszli z nim, to 
on pójdzie z nimi.
- Nie martw się, Angielko - szepnął. - Tak czy inaczej dam sobie radę. Myślę, że 
przez 
pewien czas powinniśmy nazywać się Malcolm.
Pogłaskał moją rękę, puścił mnie i poszedł przed siebie ze sztywnymi ramionami, 
gotów stawić czoło złej przygodzie. Ruszyłam za nim wolniejszym krokiem. Gdy 
łódka 
przybliżyła się do nas, kapitan Raines aż uniósł brwi, zaskoczony.
- Boże, miej nas w swojej opiece! A cóż to takiego? - mruknął pod nosem.
Ponad balustradą ukazała się głowa młodego człowieka dobiegającego trzydziestki. 
Mężczyzna miał bardzo wymizerowaną twarz, ramiona opadały mu z wyczerpania.
Płaszcz był na niego za duży. Spod spodu wystawała brudna koszula. Trochę kulał, 
gdy wszedł na pokład „Artemidy”.
- Pan jest kapitanem tego statku? - Oczy Anglika były czerwone ze zmęczenia. - 
Nazywam się Thomas Leonard i pełnię funkcję kapitana statku „Morświn”, 
należącego do 
Floty Wojennej Jego Królewskiej Mości. Na Boga - wychrypiał - czy macie na 
pokładzie 
lekarza?
Przy szklaneczce porto, którym na dole niechętnie go poczęstowano, kapitan 
Leonard 
wyjaśnił, że około czterech tygodni temu na pokładzie „Morświna” wybuchła 
epidemia 
jakiejś choroby zakaźnej.
- Połowa załogi jest zarażona - dodał, wycierając purpurową kroplę z 
nieogolonego 
policzka. - Jak do tej pory straciliśmy trzydziestu ludzi, a na tym to na pewno 
się nie skończy.
- A kapitan? - spytał Raines.
Leonard nieco się zaczerwienił.
- Kapitan... oraz dwóch starszych poruczników umarli w zeszłym tygodniu. Jak 
również lekarz okrętowy i jego asystent. Ja byłem trzecim porucznikiem. - Ni 
stąd, ni zowąd 
spadła na niego funkcja samodzielnego dowódcy dużego statku z załogą liczącą 
sześciuset 
ludzi i szerzącą się infekcją na pokładzie. Każdy na jego miejscu czułby się 
przytłoczony.
- Jeśli na waszym pokładzie jest ktoś, kto ma jakiekolwiek doświadczenie 
medyczne... 
- Z nadzieją w oczach najpierw spojrzał na kapitana Rainesa, potem na Jamiego.
- Ja zajmę się leczeniem na pokładzie „Artemidy” - odezwałam się, stojąc w 
drzwiach. 
- Jakie objawy towarzyszą chorobie pańskich ludzi?
- Pani? - Kapitan Leonard gwałtownie podniósł głowę i wpatrywał się we mnie 
szeroko otwartymi oczami. Dolna szczęka bezwładnie opadła, ukazując obłożony 
język i 
poplamione zęby osoby żującej tytoń.
- Moja żona jest wyjątkową lekarką, kapitanie - powiedział łagodnym tonem Jamie. 
- 
Jeśli przybył pan tu po pomoc, radziłbym odpowiadać na jej pytania i robić 
wszystko, co 
każe.
Leonard mrugnął, wziął głęboki oddech i w końcu skinął głową.
- Tak. Zaczyna się ostrym bólem brzucha, straszną biegunką i wymiotami. Zarażeni 
mężczyźni narzekają na ból głowy i wysoką gorączkę. Poza tym...
- Mają wysypkę na brzuchu? - weszłam mu w słowo.
Raźnie pokiwał głową.
- Owszem. I krwawienie z dupy. O, przepraszam, łaskawa pani - dodał pospiesznie. 
Nagle poczuł się zakłopotany. - Nie chciałem pani urazić, tylko...
- Myślę, że wiem, co to może być - przerwałam jego przeprosiny. Czułam się coraz 
bardziej podekscytowana. Już miałam diagnozę i obmyślony sposób skutecznego 
leczenia. 
Musiałabym na nich rzucić okiem, żeby się upewnić, ale...
- Żona będzie zaszczycona, doradzając panu, kapitanie - stanowczym tonem 
oświadczył mój mąż. - Ale obawiam się, że nie może wejść na pokład pańskiego 
statku.
Kapitan Leonard popatrzył najpierw na mnie, potem na Jamiego. W oczach 
młodzieńca widziało niemal rozpaczliwe rozczarowanie.
- Gdyby mogła tylko spojrzeć na moich ludzi...
- Nie - odparł stanowczo Jamie.
- Ależ oczywiście! - odezwałam się równocześnie z Jamiem, zagłuszając jego 
sprzeciw.
Na moment zapadła nieznośna cisza. Jamie wstał i powiedział grzecznie:
- Proszę wybaczyć, kapitanie Leonardzie. - Objął mnie ramieniem i wyprowadził z 
kabiny aż do ładowni na rufie.
- Oszalałaś? - warknął. - Chcesz wejść na statek, na którym panuje dżuma?! 
Ryzykować życie własne, załogi i małego Iana dla bandy Anglików?
- To nie dżuma - powiedziałam, usiłując uwolnić się z uścisku. - I nie będę nic 
ryzykować. Puść mnie, wstrętny Szkocie!
Puścił, ale zagrodził mi dostęp do drabiny.
- Słuchaj - zaczęłam, z trudem się opanowując. - To dur brzuszny. Świadczy o tym 
wysypka. Nie mogę się zarazić, bo jestem zaszczepiona przeciwko tej chorobie.
Przez jego twarz przemknął cień wątpliwości. Mimo moich wyjaśnień nadal skłonny 
był zaliczyć zarazki i szczepionki do dziedziny czarnej magii.
- Tak? - spytał sceptycznie. - Może i masz rację, ale...
- Przestań. - Brakowało mi słów. - Jestem lekarzem. Tam są chorzy, a ja mogę im 
pomóc. Muszę, i tyle!
Sądząc po skutkach, moja wypowiedź nie brzmiała przekonująco. Jamie uniósł brew, 
jakby domagał się dalszych wyjaśnień.
Wzięłam głęboki oddech. Jak mogłam mu wyjaśnić wewnętrzny nakaz leczenia? 
Frank to zrozumiał, na swój sposób. Oczywiście, istniała skuteczna metoda, 
dzięki której 
Jamie by pojął tę konieczność.
- Złożyłam przysięgę - oznajmiłam. - Kiedy przyznawano mi tytuł lekarza.
Gwałtownie uniósł brwi.
- Przysięgę? - powtórzył. - Jaką?
Tylko jeden raz wypowiedziałam ją na głos. Ale cały tekst wisiał w moim 
gabinecie, 
oprawiony w ramki. Frank mi to podarował z okazji ukończenia akademii medycznej. 
Ciężko 
przełknęłam ślinę i na głos recytowałam słowa przysięgi.
Przysięgam na Apolla lekarza, na Asklepiosa, Higieje i Panaceje oraz na 
wszystkich 
bogów i boginie, biorąc ich na świadków, że wedle mej możliwości i rozeznania 
będę 
dochowywał tej przysięgi i tych zobowiązań.
Mistrza mego w tej sztuce będę szanował na równi z rodzicami, będę się dzielił z 
nim 
mieniem i na żądanie zaspakajał jego potrzeby: synów jego będę uważał za swoich 
braci i 
będę ich uczył swej sztuki, gdyby zapragnęli w niej się kształcić, bez żadnego 
zobowiązania z 
ich strony; prawideł, wykładów i całej pozostałej nauki będę udzielał swym 
synom, synom 
swego mistrza oraz uczniom, wpisanym i związanym prawem lekarskim, poza tym 
nikomu 
innemu. Będę stosował zabiegi lecznicze wedle mych możności i rozeznania ku 
pożytkowi 
chorych, broniąc ich od uszczerbku i krzywdy.
Nikomu, nawet na żądanie, nie dam śmiercionośnej trucizny ani nikomu nie będę 
jej 
doradzał, podobnie też nie dam nigdy niewieście środka poronnego. W czystości i 
niewinności 
zachowam życie swoje i sztukę swoją.
Nie będę operował chorych na kamicę, pozostawiając to ludziom zawodowo 
stosującym ten zabieg.
Do jakiegokolwiek wejdę domu, wejdę doń dla pożytku chorych, nie po to, żeby 
świadomie wyrządzić krzywdę lub szkodzić w inny sposób, wolny od pożądań 
zmysłowych tak 
wobec niewiast, jak i mężczyzn, wobec wolnych i niewolników.
Cokolwiek bym podczas leczenia czy poza nim z życia ludzkiego ujrzał czy 
usłyszał, 
czego nie należy na zewnątrz rozgłaszać, będę milczał, zachowując to w 
tajemnicy.
Jeżeli dochowam tej przysięgi i nie złamię jej, obym osiągnął pomyślność w życiu 
i 
pełnieniu tej sztuki, ciesząc się uznaniem ludzi po wszystkie czasy; jeżeli ją 
przekroczę i 
złamię, niech mnie los przeciwny dotknie.
Otworzyłam oczy. Jamie z zadumą wpatrywał się w podłogę.
- Hmm... Niektóre zdania zachowano ze względu na tradycję - wyjaśniłam.
- Rozumiem. - Nieznacznie wykrzywił usta w uśmiechu. - Cóż, pierwsza część brzmi 
trochę pogańsko, ale podoba mi się ten fragment, w którym przysięgasz, że 
będziesz trzymać 
się z dala od czynów lubieżnych.
- Wiedziałam, że zwrócisz na to uwagę - zażartowałam. - Jeśli chodzi o mnie, to 
cnota 
kapitana Leonarda nie jest zagrożona.
Parsknął śmiechem i oparł się plecami o drabinę. Wolno przygładził sobie włosy.
- Czy lekarze naprawdę tego się trzymają? - spytał. - Czy zawsze skłonni 
jesteście 
pomóc każdemu, kto potrzebuje pomocy? Nawet wrogowi?
- Nie ma wielkiego znaczenia, czy ktoś jest chory, czy ranny. - Podniosłam 
wzrok, 
szukając w jego oczach zrozumienia.
- No, cóż... - powiedział powoli. - Bywało, że sam składałem przysięgi. I nigdy 
nie 
rzucałem słów na wiatr. Wyciągnął prawą dłoń i wziął mnie za rękę, palcami 
dotknął srebrnej 
obrączki. - Ale słowa jednej przysięgi więcej ważyły, a innej mniej. - Teraz on 
patrzył tak, 
jakby czegoś szukał w moich oczach.
Staliśmy blisko siebie. Przez luk z góry prześwitywało słońce. Promienie 
oświetlały 
mocno opaloną rękę, w której trzymał moje białe palce oraz lśniące srebro 
obrączki ślubnej.
- Tak - szepnęłam w odpowiedzi na pytanie, które w myślach zadał. - Przecież 
wiesz, 
że tak. - Drugą rękę położyłam na jego piersi. Smuga słońca rozświetliła złoty 
krążek. - Ale 
czy można dotrzymać jednej przysięgi, nie łamiąc jednocześnie drugiej?
Westchnął głęboko, schylił się i bardzo delikatnie mnie pocałował.
- Cóż, nie mogę cię nakłaniać do złamania przysięgi - skwitował i przestał się 
opierać 
o drabinę. Skrzywił się. - Jesteś pewna tych swoich szczepionek? Naprawdę są 
skuteczne?
- Oczywiście - zapewniłam.
- Może powinienem pójść z tobą? - spytał.
- Nie. Ty nie zostałeś zaszczepiony. A dur brzuszny jest strasznie zaraźliwy.
- Ale nie masz pewności, że to właśnie ta choroba - zauważył.
Kiwnęłam głową.
- Ale istnieje tylko jeden sposób, by się przekonać - powiedziałam.
Na angielski statek wciągnięto mnie na krześle bosmana, które przeraźliwie 
huśtało 
się w powietrzu, wysoko nad wzburzoną taflą oceanu. Lądując na pokładzie, 
haniebnie 
rozłożyłam się na deskach. Gdy już stanęłam na nogi, zaskoczyła mnie stabilność 
okrętu 
wojennego w porównaniu z malutką, rozkołysaną nadbudówką „Artemidy”, znajdującą 
się 
nisko w dole. Czułam się tak pewnie, jakbym stała na skale Gibraltaru.
W czasie przepływania od statku do statku moje związane włosy potargał wiatr, 
więc 
najlepiej, jak tylko mogłam, poprawiłam fryzurę i wzięłam skrzyneczkę z lekami 
od aspiranta.
- Proszę pokazać, gdzie oni są - powiedziałam. Wiał silny wiatr. Wiedziałam, że 
utrzymanie dwóch statków w bliskiej odległości będzie wymagało nie lada wysiłku 
od załóg, 
mimo że obie jednostki płynęły zawietrznie.
Na międzypokładach było ciemno. Ciasną przestrzeń oświetlało wyłącznie mdłe 
światło. Lampki olejowe zwisały z sufitu i lekko huśtały się w rytm kołysania 
statku. Rzędy 
hamaków, w których leżeli chorzy Anglicy, były widoczne tylko dzięki przyćmionym 
smugom promieni słonecznych padających z góry. Mężczyźni wyglądali jak stadko 
wielorybów czy śpiących stworzeń morskich. Garbate, okryte kocami czarne 
kształty leżały 
jeden przy drugim, kołysząc się wraz z okrętem.
W pomieszczeniu panował nieznośny zaduch. Powietrze docierało tam aż z górnego 
pokładu dzięki ciężkim skrzydłom wentylatora, ale to niewiele pomagało. Gorszy 
od zapachu 
niemytych ciał był smród wymiotów i bijący w nozdrza odór płynnych odchodów z 
krwią, 
którymi tu i tam poplamiona była podłoga pod hamakami. Buty z obrzydliwym 
pluskiem 
przyklejały się do podłogi, kiedy ostrożnie przedzierałam się pomiędzy 
mężczyznami.
- Więcej światła - rozkazałam młodemu, wystraszonemu aspirantowi, któremu kazano 
mi towarzyszyć. Oddychał przez chustkę przyłożoną do nosa. Wyglądał na 
nieszczęśliwego, 
ale posłuchał mnie i podniósł wysoko latarnię, tak żebym mogła zajrzeć do 
najbliższego 
hamaka.
Oślepiony światłem marynarz jęknął i odwrócił twarz. Był czerwony od gorączki i 
miał rozpaloną skórę. Podciągnęłam jego koszulę i dotknęłam brzucha. Gdy 
delikatnie 
uciskałam, mężczyzna zwijał się jak robak na haczyku, skowycząc z bólu.
- Już dobrze - uspokajałam, nalegając, by leżał prosto. - Pomogę panu. Wkrótce 
poczuje się pan lepiej. Proszę pozwolić mi teraz zajrzeć w pana oczy. Tak, 
dobrze.
Rozwarłam nabrzmiałe powieki. Źrenice zmniejszyły się pod wpływem światła, 
odsłaniając brązowe tęczówki z czerwonymi od bólu obwódkami.
- Chryste! Zabierzcie ode mnie to światło! - jęknął Anglik. - Za chwilę pęknie 
mi 
głowa!
Gorączka, wymioty, skurcze brzucha, ból głowy, wyliczałam w myślach objawy.
- Ma pan dreszcze? - spytałam, odsuwając latarnię.
Marynarz burknął niewyraźnie. Tak czy inaczej, odpowiedział twierdząco. Mimo 
panującego zaduchu większość mężczyzn w hamakach otuliła się kocami.
Można by przypuszczać, że w grę wchodzi nieżyt żołądka i jelit. Ale liczba 
zachorowań wskazywała na jakąś niezwykle zaraźliwą chorobę. Nie mogła to być 
malaria, bo 
statek płynął z Europy w stronę Karaibów, a nie odwrotnie. Może tyfus? 
Przenosiła go 
przecież wszechobecna wesz ludzka. Istniała jednak zasadnicza różnica między 
objawami 
tyfusu plamistego a tej choroby, z którą teraz miałam do czynienia.
U dwóch najbliższych marynarzy nie występowała charakterystyczna wysypka. Ale na 
wilgotnym, bladym ciele trzeciego wyraźnie widniały różowe rozetki. Gdy jedną z 
nich 
przycisnęłam palcem, zniknęła. Za chwilę znów się pojawiła, gdy krew wróciła do 
tego 
fragmentu skóry. Ciężkie, spocone ciała z obu stron przyciskały się do mnie, 
kiedy z 
powrotem przedzierałam się pomiędzy hamakami do wejścia na pokład, gdzie czekał 
kapitan 
Leonard i jeszcze dwóch aspirantów.
- Dur brzuszny - poinformowałam zwięźle, choć bez mikroskopu i możliwości 
zrobienia badań krwi, nie mogłam mieć całkowitej pewności.
- Ooo? - Zmizerowana twarz nadal wyrażała lęk. - Czy pani wie, jak leczyć tę 
chorobę, pani Malcolm?
- Tak, ale to nie będzie proste. Trzeba chorych zabrać na górę, dokładnie umyć i 
położyć na świeżym powietrzu. Poza tym chorzy potrzebują stałej opieki. Trzeba 
im podawać 
płynne pokarmy i bardzo dużo wody. Gotowanej! I robić okłady, żeby obniżyć 
gorączkę. 
Jednak najważniejszą sprawą jest zahamowanie rozszerzania się epidemii na 
kolejne osoby. 
Należy więc...
- Proszę robić, co pani uważa za stosowne - wtrącił. - Przydzielę pani 
asystentów do 
pomocy.
- Cóż... - Niepewnie rozejrzałam się dookoła. - Mogę rozpocząć i pokazać, jak 
wykonywać poszczególne czynności. Ale cała kuracja potrwa długo. Kapitan Raines 
i mój 
mąż będą się niecierpliwić, że podróż się przedłuża.
- Pani Malcolm - powiedział z przejęciem kapitan - będę pani dozgonnie wdzięczny 
za 
każdą pomoc, jakiej nam pani udzieli. Jak najszybciej musimy dopłynąć na 
Jamajkę, a jeśli 
reszta mojej załogi zapadnie na tę chorobę, to nigdy nie dotrzemy na miejsce. - 
Mówił tak 
poważnym, posępnym tonem, że aż wzbudził we mnie współczucie.
- Dobrze - westchnęłam. - Na początek potrzebuję dwunastu zdrowych członków 
załogi.
Wspięłam się na górny pokład, podeszłam do balustrady i pomachałam ręką w stronę 
Jamiego, który stał na „Artemidzie” i wszystko zadzierał głowę. Pomimo sporej 
odległości 
bardzo dobrze widziałam jego twarz. Był zmartwiony, ale rozchmurzył się, kiedy 
mnie 
zobaczył.
- Już schodzisz?! - krzyknął przez tubę z dłoni.
- Jeszcze nie! Za dwie godziny! - Podniosłam dwa palce, aby dobrze mnie 
zrozumiał, 
na wypadek gdyby nie dosłyszał.
Zobaczyłam, że chorzy wynoszeni są na rufę, a niżsi rangą marynarze rozbierają 
kompanów z brudnych ubrań, polewają wodą morską z pomp i myją gąbkami. Byłam w 
kuchni i udzielałam kucharzowi oraz jego pomocnikom instrukcji dotyczących 
żywienia. W 
pewnym momencie poczułam, że grunt usuwa mi się spod nóg.
Kucharz wyciągnął rękę i zdążył chwycić drzwiczki kredensu za plecami, zanim 
zdążyły go uderzyć. Błyskawicznie złapał w locie garnek, który sfrunął z półki, 
wcisnął duży 
kawał szynki na rożen zamocowany w dolnej części kredensu. Odwrócił się, by 
zakryć 
pokrywką garnek z bulgoczącą zawartością, zawieszony nad paleniskiem kuchni.
Nie mogłam oderwać zadziwionych oczu. Widziałam, jak Murphy dokonywał tych 
samych, dziwacznych akrobacji za każdym razem, kiedy „Artemida” nagle ruszała 
albo 
zmieniała kurs.
- Co... - zaczęłam, ale zrezygnowałam z zadania pytania. Ruszyłam na górę, tak 
szybko, jak tylko potrafiłam. Już płynęliśmy. Czułam wibracje kilu, gdy potężny 
„Morświn” 
chwytał wiatr w żagle.
Wyskoczyłam na pokład i zobaczyłam nad głową grupkę uwijających się przy linach 
marynarzy. Z każdą chwilą „Artemida” pozostawała coraz bardziej w tyle. Kapitan 
Leonard 
stał przy sterniku i patrzył na błyskawicznie oddalający się mały statek. 
Dowódca raz po raz 
rzucał rozkazy marynarzom na górze.
- Co pan wyprawia?! - wrzasnęłam. - Cholerny sukinsynu, co się tutaj dzieje?
Kapitan zerknął na mnie. Był wyraźnie speszony, ale uparcie zaciskał szczękę.
- Musimy dostarczyć na Jamajkę niezwykle ważną przesyłkę - oświadczył. Jego 
policzki oblały się purpurą, nie wiadomo, czy z powodu porywistego wiatru, czy z 
zakłopotania. - Przepraszam, pani Malcolm. Jest mi naprawdę bardzo przykro, 
ale...
- Żadne ale! - przerwałam mu rozwścieczona. - Zmiana kursu! Zawracamy! Zarzućcie 
tę cholerną kotwicę! Nie możecie mnie, ot tak, po prostu porwać!
- Przykro mi - powtórzył - ale obawiam się, że jak najpilniej potrzebujemy 
dalszej 
pani pomocy, pani Malcolm. Proszę się nie martwić - dodał, bezskutecznie 
usiłując mnie 
udobruchać. Wyciągnął rękę, jak gdyby chciał mnie poklepać po ramieniu, ale 
rozmyślił się i 
jego dłoń bezwładnie opadła.
- Obiecałem pani mężowi, że zapewnimy pani mieszkanie na Jamajce aż do chwili, 
kiedy tam dotrze „Artemida”. - Odruchowo się cofnął, kiedy spojrzał mi w twarz, 
jak gdyby 
się bał, że go zaatakuję. I mało brakowało, a naprawdę bym to zrobiła.
- Jak to, obiecał pan mojemu mężowi? - syknęłam przez zaciśnięte zęby. - Chce 
pan 
powiedzieć, że J... że pan Malcolm pozwolił panu mnie porwać?
- Nooo... nie... - Najwyraźniej ta rozmowa bardzo go męczyła. Wyciągnął z 
kieszeni 
brudną chusteczkę. Wytarł sobie czoło i kark. - Był do końca nieprzejednany.
- Aha! Otóż ja również jestem nieprzejednana! - Tupnęłam nogą, chcąc nadepnąć 
kapitanowi na palce. Nie trafiłam w nie tylko dlatego, że zdążył w porę cofnąć 
nogę. - Jeśli 
oczekujesz, cholerny porywaczu, że jeszcze wam pomogę, to nawet nie wiesz, jak 
bardzo się 
mylisz!
Kapitan z powrotem wsadził chusteczkę do kieszeni i zacisnął zęby.
- Zmusza mnie pani, żebym powiedział to samo, co mówiłem panu Malcolmowi. 
„Artemida” płynie pod francuską banderą i z francuskimi dokumentami, ale ponad 
połowę 
załogi stanowią Anglicy lub Szkoci. Mógłbym przejąć tych ludzi do służby na 
„Morświnie”, a 
bardzo by mi się przydali. Ale zgodziłem się zostawić ich w spokoju w zamian za 
dar pani 
wiedzy medycznej.
- Rozumiem! Zamiast marynarzy wziął pan mnie jako niewolnika. I mój mąż zgodził 
się... na taki układ?
- Nie, nie zgodził się - stwierdził młody mężczyzna z nutą cynizmu w głosie. - 
Ale 
kapitan „Artemidy” dał się przekonać dzięki sile tego argumentu. - Spojrzał mi w 
twarz, 
mrugając gwałtownie. Oczy miał opuchnięte z przemęczenia. Za duży płaszcz wisiał 
na jego 
zapadłej piersi jak na wieszaku. Mimo młodego wieku i niechlujnego wyglądu miał 
w sobie 
sporo dostojeństwa.
- Pani Malcolm, przepraszam za zachowanie, które może się wydawać wyniosłe i 
grubiańskie, ale jestem zdesperowany - rzekł wprost. - Pani stanowi naszą jedyną 
szansę. 
Muszę ją wykorzystać.
Już otworzyłam usta, żeby mu odpowiedzieć, ale się rozmyśliłam. Pomimo 
wściekłości i panicznego niepokoju o to, co Jamie powie, kiedy go znów zobaczę, 
poczułam 
iskierkę współczucia. Nie chciałabym znaleźć się na miejscu kapitana. Groziła mu 
utrata 
większości załogi. Nawet przy mojej pomocy istniało zagrożenie, że część chorych 
umrze. 
Ale w tamtej chwili niewiele mnie to obchodziło.
- Dobrze - wycedziłam przez zaciśnięte zęby. - Dooobrze! - Spojrzałam za burtę, 
na 
oddalające się żagle „Artemidy”. Nie byłam szczególnie podatna na chorobę 
morską, ale 
wyraźnie poczułam ucisk na dnie żołądka. Mój statek wraz z Jamiem zostawał 
daleko w tyle. 
- W tej sytuacji chyba nie mam wielkiego wyboru. Proszę wyznaczyć jak najwięcej 
ludzi do 
wyszorowania międzypokładów... Aha, czy jest na statku jakiś alkohol?
Wyglądał na zaskoczonego.
- Alkohol? Tak, sporo rumu na grog dla marynarzy i trochę wina. Wystarczy?
- Cóż, musi. - Usiłowałam nie myśleć o sytuacji, w jakiej się znalazłam. - Chcę 
porozmawiać z zaopatrzeniowcem.
- Oczywiście. Proszę pójść ze mną. - Leonard ruszył w kierunku zejścia pod 
pokład. 
Nagle wycofał się, zarumieniony, i puścił mnie przodem. Podejrzewałam, że nie 
zamierzał 
oglądać moich „nieskromnie” obnażonych łydek. Przygryzłam wargę, żeby 
powstrzymać 
zarówno wybuch gniewu, jak i śmiechu.
Gdy tylko zrobiłam kilka kroków na dół, usłyszałam szum głosów z góry.
- Nie! Mówiłem ci przecież, że kapitanowi nie wolno przeszkadzać!
- Puść mnie! Jeśli teraz nie pozwolisz mi z nim porozmawiać, potem będzie za 
późno!
- Stevens? Co tam się dzieje? - spytał ostro Leonard.
- Nic, panie kapitanie - odezwał się pierwszy głos, nagle uniżony. - Tylko 
Tompkins 
twierdzi, że zna mężczyznę, którego widział na tym drugim statku. Tego 
wielkiego, z rudymi 
włosami. Mówi...
- Nie mam czasu - urwał kapitan. - Idźcie do mojego zastępcy. Później się tym 
zajmę.
Zdążyłam już zejść z drabiny i stałam zamieniona w słuch.
Zrobiło się ciemno, bo kapitan wypełnił sobą cały luk. Młody człowiek spojrzał 
na 
mnie przenikliwym wzrokiem, ale ja starałam się zachować kamienną twarz.
- Są tu jeszcze dodatkowe magazyny z żywnością, kapitanie? - spytałam. - Chorych 
trzeba dobrze odżywiać. Nie sądzę, żeby na pokładzie znalazło się mleko, ale...
- Jest mleko! - oświadczył. Nagle się ożywił. - Przecież mamy sześć mlecznych 
kóz. 
Żona oficera broni, pani Johansen, świetnie sobie z nimi radzi. Po spotkaniu z 
zaopatrzeniowcem przyślę ją do pani.
Kapitan Leonard krótko mnie przedstawił panu Overholtowi i wyszedł. Rozkazał 
zaopatrzeniowcowi wykonywać każde moje polecenie. Pan Overholt był niskim, 
pulchnym 
mężczyzną z łysą, lśniącą głową. Spojrzał na mnie zza postawionego kołnierza 
płaszcza i 
zaczął lamentować pod nosem, że pod koniec rejsu wszystkiego brakuje. Prawie go 
nie 
słuchałam, zaabsorbowana tym, co chwilę wcześniej przypadkiem dotarło do moich 
uszu.
Kim był ten Tompkins? Ani nie rozpoznałam głosu, ani nazwiska. Co ten marynarz 
wiedział o Jamiem? I co kapitan Leonard może zrobić z tą informacją? Niestety, 
jedyne, co 
mogłam zrobić, to hamować swoje zniecierpliwienie i, nie tracąc czasu na 
bezowocne 
rozmyślania, wygospodarować wraz z panem Overholtem dodatkowe zasoby żywności 
dla 
obłożnie chorych.
Zadanie okazało się niezbyt trudne.
- Nie, nie wolno im jeść solonej wołowiny - oświadczyłam stanowczo. - Ani 
sucharów, chociaż jeżeli rozmoczymy je w gotowanym mleku, to wracający do 
zdrowia 
marynarze mogą nimi się żywić. Ale pod warunkiem, że najpierw pan wytępi wołki - 
dodałam po chwili.
- Ryby - zasugerował pan Overholt z nadzieją w głosie. - W pobliżu Morza 
Karaibskiego są dość duże ławice makreli. Czasami udaje się załodze złowić sporo 
ryb.
- Może to wystarczy - powiedziałam, myśląc zupełnie o czymś innym. - W 
początkowej fazie kuracji proszę podawać tylko gotowane mleko i wodę, ale kiedy 
marynarze 
zaczną wracać do zdrowia, muszą jeść coś lekkiego i pożywnego. Na przykład zupy 
z ryb. A 
może ma pan lepszy pomysł?
- Cóż... - Pan Overholt był wyraźnie zaniepokojony. - Zostało trochę suszonych 
fig, 
pięć kilo cukru, sporo kawy, ciastek neapolitańskich i kilka beczek madery, ale 
oczywiście 
nie możemy tego dać chorym.
- Dlaczego? - Wpatrywałam się w niego wytrzeszczonymi oczami.
Niespokojnie szurał nogami.
- Te zapasy są przeznaczone dla bardzo ważnego pasażera - odparł.
- Jakiego? - spytałam obojętnym tonem.
Pan Overholt zrobił zdziwioną minę.
- Kapitan pani nie powiedział? Wieziemy na Jamajkę nowego gubernatora. Oto 
przyczyna... jedna z przyczyn - poprawił się, nerwowo wycierając chusteczką 
łysinę - naszego 
pośpiechu.
- Jeśli gubernator jest zdrowy, to może jeść soloną wołowinę - oświadczyłam 
stanowczo. - Na pewno mu nie zaszkodzi. A teraz proszę zorganizować 
przeniesienie wina do 
kuchni, bo zostało mi jeszcze dużo roboty.
Przy pomocy jednego z aspirantów, młodzieńca o nazwisku Pound, dokonałam 
szybkiego obchodu statku, bezlitośnie tyranizując ludzi z zaopatrzenia i 
marynarzy. Pound 
truchtał obok mnie jak mały, nastroszony buldog. Stanowczym tonem informował 
zaskoczonych i wrogo nastawionych kucharzy, cieśli, zamiataczy i zmywaczy 
podłogi, 
rzemieślników szyjących żagle i nadzorców ładowni, że zgodnie z rozkazem 
kapitana mają 
niezwłocznie wykonywać wszystkie moje polecenia.
Jednak najważniejszą rzeczą była kwarantanna. Gdy tylko międzypokłady zostały 
wyszorowane i przewietrzone, pacjentów należało z powrotem przetransportować na 
dół. 
Rozkazałam, żeby hamaki rozmieszczono w dużych odstępach. W związku z tym zdrowa 
część załogi musiała spać na deskach pokładu. Konieczne było również zapewnienie 
odpowiedniego sprzętu do zaspokajania potrzeb fizjologicznych. W kuchni 
widziałam parę 
dużych garnków, które mogły zastępować nocniki. Miałam nadzieję, że szef kuchni 
„Morświna” nie jest aż tak zaborczy, jak Murphy, jeśli chodzi o kuchenne 
naczynia.
Podążałam za okrągłą głową Pounda w stronę ładowni w poszukiwaniu zużytych 
żagli. Chciałam je wykorzystać jako obrusy. Mój umysł tylko połowicznie skupiał 
się na 
liście potrzebnych rzeczy. Cały czas rozmyślałam też nad ewentualną przyczyną 
wybuchu 
epidemii. Najczęściej powodem bywają zarazki salmonelli. Dostają się do układu 
pokarmowego za pośrednictwem rąk pobrudzonych kałem bądź uryną.
Biorąc pod uwagę nawyki sanitarne marynarzy, każdy z członków załogi mógł być 
nosicielem choroby. Jednak najbardziej podejrzani wydawali się dostarczyciele 
żywności, 
czyli kucharz oraz dwaj jego pomocnicy. Możliwe, że także jeden ze stewardów. 
Musiałam 
się dowiedzieć, ilu ich jest, które jadalnie obsługiwali i czy któryś z nich 
cztery... nie, pięć 
tygodni temu przejął obowiązki po kimś innym. Wybuch zarazy nastąpił miesiąc 
wcześniej, 
ale należało również uwzględnić fazę inkubacyjną choroby.
- Panie Pound! - zawołałam asystenta. Okrągła twarz patrzyła na mnie z dołu, od 
podstawy drabiny.
- Tak?
- Panie Pound... A przy okazji, jak pan ma na imię? - spytałam.
- Elias - odparł zdezorientowany.
- Czy mogę do ciebie się zwracać po imieniu? - Postawiłam stopę na drabie i 
uśmiechnęłam się do młodzieńca.
Niepewnie odwzajemnił uśmiech.
- Oczywiście. Ale kapitanowi by się to pewnie nie spodobało - dodał ostrożnie. - 
Wie 
pani, to marynarka wojenna...
Elias Pound wyglądał najwyżej na siedemnaście, osiemnaście lat. Wątpiłam, czy 
kapitan Leonard jest od niego więcej niż pięć lat starszy. Ale służba, nie 
drużba.
- Przy świadkach będę się do ciebie zwracać bardzo służbowo - zapewniłam, z 
trudem 
powstrzymując śmiech. - Ale jeśli mamy ze sobą współpracować, wolę mówić ci po 
imieniu. 
- Mógł nie wiedzieć, co nas czeka. Ja wiedziałam: godziny, dni, a może nawet 
tygodnie 
ciężkiej, wycieńczającej pracy, kiedy zmysły zaczynają już nam odmawiać 
posłuszeństwa i 
tylko rutyna, ślepy instynkt oraz nadzór niezmordowanego dowódcy będą nas 
zmuszać do 
trwania przy tym trudzie.
Nie należałam do osób bardzo wytrwałych, ale musiałam stwarzać takie pozory. 
Zadanie, które przede mną stało, dałoby się wykonać przy pomocy dwóch, trzech 
przyuczonych asystentów. Zastępowaliby mnie, kiedy bym odpoczywała. Traf chciał 
- a 
kapitan Leonard mu w tym dopomógł - że właśnie Eliasa Pounda wyznaczono jako 
mojego 
pierwszego pomocnika. Postanowiłam więc od razu zatroszczyć się o dogodne 
warunki 
pomyślnego współdziałania.
- Jak długo już pływasz, Eliasie? - spytałam. Przystanęłam, żeby popatrzeć, jak 
kuca 
pod niską platformą podtrzymującą olbrzymie ogniwa wielkiego, odstraszającego 
łańcucha. 
Każde ogniwo było dwa razy większe od mojej pięści. Łańcuch od kotwicy? - 
zastanawiałam 
się. Nie mogłam się powstrzymać przed dotknięciem solidnego metalu, który 
utrzymałby w 
miejscu „Królową Elżbietę”.
- Od siódmego roku życia, szanowna pani - odparł, wycofując się z dużym kufrem w 
ręku. Stanął na nogi, posapując z wyczerpania, i wytarł swoją okrągłą, szczerą 
twarz. - Mój 
wujek jest dowódcą na „Trytonie”, więc mógł zapewnić mi koję na pokładzie tego 
statku. Ale 
tym razem wsiadłem na „Morświna”. Płynę z Edynburga. - Otworzył kufer z różnego 
rodzaju 
chirurgicznymi narzędziami cuchnącymi rdzą. Była tam też kolekcja rozmaitych 
butelek i 
pojemników. Wszystko równomiernie okrywała warstwa białego kurzu, który 
przypominał 
gips.
- Właśnie to miał przy sobie pan Hunter, lekarz okrętowy, szanowna pani - 
oświadczył. - Czy przydadzą się te rzeczy?
- Kto wie? - Uważnie przyglądałam się skrzyni. - Niech ktoś to zaniesie do 
szpitala 
pokładowego. Chcę, żebyś teraz przeprowadził poważną rozmowę z kucharzem.
Gdy nadzorowałam szorowanie pokładów wrzątkiem morskiej wody, moje myśli 
krążyły kilkoma różnymi torami.
Po pierwsze, układałam w głowie plan walki z chorobą. Dwóch chorych zmarło w 
czasie przenoszenia z międzypokładów. Byli bardzo odwodnieni i wymęczeni. Teraz 
leżeli na 
odległym końcu rufy, gdzie wytwórca żagli przed pogrzebem pracowicie przyszywał 
ich do 
hamaków. Dwa okrągłe kokony zaszyte u stóp. Wszystko wskazywało na to, że 
kolejnych 
czterech nie przeżyje najbliższej nocy. Pozostałych dwudziestu czterech miało 
szansę 
przeżycia wahające się od doskonałych do minimalnych. Przy odrobinie szczęścia i 
umiejętności mogłam większość z nich uratować. Ale ile jeszcze nowych zachorowań 
wisiało 
w powietrzu? Nie wiedziałam.
Za sprawą mojego zarządzenia w kuchni gotowały się olbrzymie ilości wrzątku - 
gorącej wody do czyszczenia i świeżej do picia. Przypomniałam sobie, że muszę 
się spotkać z 
panią Johansen, tą od kóz, i zadbać o to, by mleko również przegotowano.
Trzeba jeszcze porozmawiać z pomocnikami kuchennymi na temat ich obowiązków. 
Gdyby udało się odnaleźć i odizolować pojedyncze źródło zakażenia, byłby to 
siedmiomilowy krok naprzód w powstrzymywaniu rozwoju epidemii. Zrobiłam haczyk 
na 
liście, którą układałam w myślach.
Wszystek dostępny na statku alkohol zgromadzono w szpitalu okrętowym, ku 
śmiertelnemu przerażeniu pana Overholta. Można go użyć w obecnej formie, jednak 
lepiej 
będzie wydestylować. Czy znalazłyby się odpowiednie środki? Spytać 
zaopatrzeniowca. 
Haczyk.
Hamaki wygotować i wysuszyć przed ich udostępnieniem zdrowym marynarzom. 
Trzeba to zrobić szybko, zanim następna zmiana uda się na spoczynek. Posłać 
Eliasa do 
zamiataczy i zmywaczy podłogi. Ktoś musi się zająć praniem. Haczyk.
Rozważanie kolejnych niezbędnych czynności ciągle przerywały mi mgliste myśli o 
tajemniczym Tompkinsie i jego nieznanych informacjach. Bez względu na treść, nie 
miały 
wystarczającej mocy, żeby zawrócić statek w kierunku „Artemidy”. Albo kapitan 
Leonard nie 
potraktował ich poważnie, albo po prostu chciał jak najszybciej dotrzeć na 
Jamajkę i nie 
pozwolił, aby cokolwiek wydłużyło rejs.
Na chwilę przystanęłam przy barierce, żeby poukładać myśli. Odgarnęłam włosy z 
czoła i wystawiłam twarz do wiatru. Ponad pobliskim lukiem unosiła się cuchnąca 
para z 
mytej wrzątkiem podłogi.
Wyjrzałam przez barierkę. Miałam próżną nadzieję, że w oddali ujrzę żagiel 
„Artemidy”. Niestety, statek z Jamiem na pokładzie pozostał daleko w tyle.
Trudno mi było pokonać nagły przypływ samotności i paniki. Musiałam natychmiast 
porozmawiać z kapitanem Leonardem. I poznać odpowiedź przynajmniej na dwa 
pytania, 
które mnie dręczyły: jaka jest prawdopodobna przyczyna wybuchu zarazy oraz co 
Tompkins 
wie o Jamiem?
Ale w tej chwili miałam bardziej palące problemy.
- Elias! - zawołałam. Wiedziałam, że kręci się gdzieś w pobliżu. - Zaprowadź 
mnie do 
pani Johansen.
47
Zaraza na statku
Minęły dwa dni, a ja nadal nie miałam okazji porozmawiać z kapitanem Leonardem. 
Dwukrotnie próbowałam się z nim spotkać, ale był bardzo zajęty. Mówiono mi, że 
właśnie 
sprawdza położenie statku albo analizuje wykresy, albo robi coś innego, co jest 
niezbędne, 
żeby statek mógł bezpiecznie płynąć dalej.
Pan Overholt notorycznie mnie unikał, bojąc się kolejnych żądań. Zamykał się w 
kabinie, obwieszony kulkami aromatycznymi z suszonej szałwi i hizopu, aby 
odgonić zarazę. 
Sprawni fizycznie członkowie załogi wyznaczeni do pomocy najpierw byli powolni i 
niechętni do pracy. Ciągle ich popędzałam, beształam, przeszywałam wściekłym 
spojrzeniem, 
tupałam nogą i wrzeszczałam. W końcu zaczęli się ruszać. Czułam się bardziej jak 
owczarek 
górski przy stadzie owiec niż jak lekarz. Szczekałam i warczałam, aż w końcu 
ochrypłam.
Ale moje wysiłki przyniosły pożądany efekt. Załoga nabrała nadziei i zrozumiała 
sens 
pracy. Zmarło jeszcze czterech mężczyzn. Zgłoszono też kolejnych dziesięć 
przypadków 
zachorowań. Ale było za to o wiele mniej jęków dochodzących z międzypokładów. 
Jak do tej 
pory nie udało mi się odnaleźć źródła zakażenia. Gdybym mogła tego dokonać i 
powstrzymać 
rozszerzanie się epidemii, to możliwe, że w ciągu tygodnia zdołałabym zapobiec 
dalszym 
zgonom, zanim jeszcze „Morświnowi” wystarczyło ludzi do obsługi.
Po przebadaniu zdrowych marynarzy odkryłam, że jest wśród nich dwóch 
przymusowych robotników z więzienia okręgowego. Mężczyźni ci trafili za kratki z 
powodu 
nielegalnej produkcji alkoholu. Z wdzięcznością wykorzystałam ich obecność. 
Kazałam 
skonstruować kocioł destylacyjny, w którym - ku przerażeniu załogi - połowa 
zasobów rumu, 
jakimi dysponował „Morświn”, miała być przetworzona na czysty alkohol do 
dezynfekcji.
Ustawiłam jednego z tych mężczyzn przy wejściu do ambulatorium okrętowego, a 
drugiego przy kuchni. Każdy dostał miskę pełną alkoholu i zalecenie, by wszyscy, 
którzy 
wchodzą albo wychodzą, obowiązkowo wydezynfekowali sobie ręce. Przy więźniach 
stali 
uzbrojeni marynarze. Pilnowali, żeby nikt nie pił z beczek, do których zlewano 
wykorzystany 
alkohol.
Nieoczekiwanie znalazłam sprzymierzeńca w pani Johansen, żonie oficera broni. 
Inteligentna kobieta po trzydziestce od razu zrozumiała - mimo iż znała tylko 
kilka 
angielskich słów, a ja wcale nie mówiłam po szwedzku - czego od niej oczekuję.
Annekje Johansen samodzielnie dbała o kozie mleko, cierpliwie rozdrabniała 
twarde 
ciastka - przy okazji wyjmując z nich wołki - mieszała okruszyny z mlekiem i 
karmiła papką 
tych chorych, którzy już powoli dochodzili do siebie.
Jej mąż, główny oficer broni na statku, należał do grona ofiar duru brzusznego, 
ale 
szczęśliwie miał wielkie szansę na powrót do zdrowia - zarówno ze względu na 
troskliwą 
opiekę żony, jak i z powodu wytrzymałości organizmu.
- Proszę pani! Ruthven twierdzi, że ktoś znów pił oczyszczony alkohol. - Elias 
Pound 
wyskoczył zza mego łokcia. Okrągła, rumiana twarz chłopaka znacznie zeszczuplała 
i 
przybladła z powodu nawału obowiązków, z którymi borykał się w ciągu ostatnich 
kilku dni.
Zaklęłam siarczyście. Brązowe oczy młodzieńca otworzyły się szeroko.
- Przepraszam - powiedziałam. Wytarłam czoło zewnętrzną stroną dłoni, usiłując 
odgarnąć włosy z oczu. - Nie chciałam urazić twoich delikatnych uszu, Eliasie.
- Och, już wiele razy to słyszałem, proszę pani - zapewnił chłopak. - Tyle że 
nie z ust 
damy.
- Nie jestem damą - oznajmiłam zmęczonym głosem. - Jestem lekarzem. Niech ktoś 
znajdzie tego drania. Pewnie leży już nieprzytomny.
Pokiwał głową i obrócił się na pięcie.
- Sprawdzę przy zwojach kabli. Zwykle tam się chowają, kiedy są pijani.
To był już czwarty tego typu przypadek w ciągu ostatnich trzech dni. Pomimo że 
przy 
kotle destylacyjnym i oczyszczonym alkoholu stała straż, zdesperowani marynarze 
podkradali 
destylowany alkohol.
- Wielkie nieba, pani Malcolm! - powiedział zaopatrzeniowiec, kręcąc łysą głową. 
- 
Marynarze wypiją wszystko! Brandy ze zgniłych śliwek, sfermentowany sok z 
brzoskwini. 
Jak to, dlaczego? Znałem nawet marynarza, który kradł bandaże z kajuty lekarza i 
wykręcał je 
z nadzieją, że wyciśnie choć kroplę alkoholu. Nie, proszę pani. Nie powstrzyma 
ich 
ostrzeżenie, że umrą.
Więc umierali. Zmarł jeden z czterech desperatów. Dwóch leżało w szpitalu 
okrętowym. Tkwili w głębokiej śpiączce. Nawet jeśli mieli przeżyć, ich mózgi 
byłyby trwale 
uszkodzone.
- Już sam fakt, że przebywa się w takiej piekielnej dziurze, wystarczy, żeby 
uszkodzić 
każdy mózg - syknęłam do rybołówki, która połyskiwała obok na balustradzie. - 
Połowie 
załogi grozi śmierć z powodu duru brzusznego, druga połowa próbuje się zabić 
alkoholem! A 
niech ich wszystkich piekło pochłonie!
Rybołówka zadarła głowę i najwyraźniej doszła do wniosku, że nie nadaję się do 
jedzenia, bo po chwili odleciała. Dokoła rozciągał się opustoszały ocean: przed 
nami, gdzie 
Zachodnie Indie skrywały los małego Iana, i za nami, gdzie dawno temu zniknął 
Jamie wraz z 
„Artemidą”. A w środku tkwiłam ja wraz sześciuset angielskimi marynarzami 
zakochanymi w 
alkoholu i ładownią pełną zarażonych brzuchów.
Przez chwilę stałam jak zaklęta. Obróciłam się na pięcie i zdecydowanym krokiem 
ruszyłam w stronę schodków zaburtowych. Nic mnie to nie obchodziło, że kapitan 
Leonard 
osobiście pompował beczki. Musiałam z nim porozmawiać.
Przystanęłam tuż przed drzwiami jego kajuty. Było jeszcze przed południem, ale 
kapitan już spał z głową na otwartej książce. Pióro mu wypadło z ręki, a 
atrament w szklanym 
kałamarzu, sprytnie umieszczonym w stabilnej podstawce, delikatnie kołysał się w 
rytm 
przechyłów statku. Pomimo kilkudniowego zarostu Leonard wyglądał absurdalnie 
młodo.
Już chciałam wyjść, ale przypadkiem ręką zahaczyłam o szafkę, gdzie pośród 
sterty 
papierów, przyrządów nawigacyjnych i do połowy zwiniętych wykresów chwiały się 
niedbale 
poukładane książki. Najwyżej leżący tom spadł z głuchym łoskotem.
Kapitan zbudził się natychmiast i mrugnął zaskoczony.
- Pani Fra... Pani Malcolm! - powiedział. Potarł dłonią twarz i szybko 
potrząsnął 
głową. - Co pani tu... Przepraszam. Czy pani czegoś potrzebuje?
- Nie chciałam panu przerywać drzemki - odparłam. - Ale muszę mieć więcej 
alkoholu. W razie czego użyję rumu w zwykłej postaci. Proszę jednak poważnie 
porozmawiać 
z marynarzami i postarać się powstrzymać ich przed piciem destylowanego 
alkoholu. Dzisiaj 
znaleźliśmy kolejnego trupa. Mężczyzna po prostu się otruł. I gdyby można było 
zapewnić 
większy dostęp powietrza do szpitala okrętowego... - Urwałam, widząc, że jest 
przytłoczony.
Podrapał się w głowę, powoli porządkując myśli. Guziki rękawa pozostawiły dwie 
czerwone pieczątki na zarośniętym policzku.
- Rozumiem - odparł sennym głosem. Nagle całkowicie oprzytomniał, a jego 
spojrzenie stało się bardziej wyraziste. - Oczywiście. Wydam odpowiednie 
rozkazy, aby 
puścić silniejszy strumień powietrza pod pokład. A co do alkoholu... Proszę się 
z tym zwrócić 
do zaopatrzeniowca. Ja sam się nie orientuję, jakie są nasze obecne rezerwy. - 
Obrócił się, 
wziął głęboki wdech, jakby zamierzał krzyknąć, ale uświadomił sobie, że steward 
poszedł do 
ambulatorium. W tym momencie z góry dobiegło „bim-bom” dzwonu okrętowego.
- Najmocniej przepraszam, pani Malcolm - powiedział grzecznie. - Dochodzi 
południe. Muszę iść ustalić pozycję statku. Jeśli pani łaskawie zgodzi się tu 
chwilkę 
poczekać, zaraz przyślę zaopatrzeniowca.
- Dziękuję. - Usiadłam na krześle, które właśnie zwolnił.
Obrócił się w stronę wyjścia, poprawiając za duży płaszcz.
- Kapitanie? - zawołałam. - Jeśli wolno spytać: ile pan ma lat?
Mrugnął i zacisnął szczęki.
- Dziewiętnaście - odparł po chwili. - Kłaniam się łaskawej pani. - I zniknął za 
drzwiami.
Siedziałam nieruchomo, oszołomiona tą informacją. Wiedziałam, że jest bardzo 
młody, ale nie sądziłam, że aż tak. Twarz miał zszarganą wiatrem, wycieńczoną 
zdenerwowaniem i brakiem snu. Wyglądał przynajmniej na dwadzieścia, pięć lat. 
Mój Boże!, 
pomyślałam. Toż to dzieciak!
Był rówieśnikiem Brianny. Niespodziewanie spadła na niego funkcja dowódcy 
statku, 
ba!, okrętu wojennego, w dodatku dotkniętego zarazą, która nagle zwaliła z nóg 
czwartą część 
załogi i praktycznie całe dowództwo. Poczułam, że lęk i wściekłość, które wrzały 
we mnie 
przez ostatnich kilka dni, powoli mnie opuszczają. Uświadomiłam sobie, że 
despotyczny akt 
porwania naprawdę wynikał z desperacji, nie arogancji.
Powiedział, że bardzo potrzebuje pomocy. Cóż, miał rację. Spadłam mu z nieba. 
Wzięłam głęboki oddech. Przypominałam sobie bałagan, jaki zostawiłam w 
ambulatorium 
okrętowym. Właśnie ja, tylko ja mogłam pomóc chorej załodze „Morświna”.
Leonard zostawił na stole otwarty dziennik okrętowy z nie dokończoną notatką. Na 
kartce była mała, wilgotna plama. W czasie snu lekko się ślinił. Odruchowo 
przewróciłam 
stronę, nie chcąc patrzeć na ślad słabości młodego kapitana.
Nieświadomie zwróciłam uwagę na jedno słowo. Zamarłam z wrażenia. Mój kark 
pokryła gęsia skórka, kiedy przypomniałam sobie pewien szczegół. W chwili, gdy 
nagle 
zbudziłam kapitana, odezwał się do mnie: „Pani Fra...”, ale szybko się poprawił. 
Słowo, które 
zauważyłam, brzmiało: „Fraser”. Wiedział, kim ja jestem i kim jest Jamie.
Szybko wstałam i zamknęłam na zasuwę drzwi. Znów usiadłam przy biurku kapitana, 
przycisnęłam dłonią strony i zaczęłam czytać.
Przerzuciłam kartki do tyłu, żeby znaleźć zapiski ze spotkania z „Artemidą”. 
Notatki 
kapitana Leonarda różniły się od relacji jego poprzednika. W większości były 
zdawkowe. Nic 
dziwnego, biorąc pod uwagę narastającą ilość problemów. Większość zapisków 
zawierała 
tylko rutynowe informacje nawigacyjne i krótkie wzmianki o tym, kto zmarł w 
czasie 
ostatniej doby. Jednak spotkanie z „Artemidą” oraz moja obecność na statku nie 
przeszły bez 
echa.
3 lutego 1767. Prawie osiem dzwonów okrętowych - spotkanie z „Artemidą „, małym, 
dwumasztowym brygiem płynącym pod francuskimi barwami. Przywołaliśmy statek i 
poprosiliśmy ich lekarza okrętowego o pomoc medyczną. C. Malcolm zabrano na 
pokład i 
pozostaje z nami, aby opiekować się chorymi.
C. Malcolm? Brak wzmianki o tym, że jestem kobietą, pomyślałam. Być może uznał 
to za nieistotne albo chciał uniknąć zbędnych pytań o nakazy przyzwoitości. 
Zaczęłam czytać 
następną notatkę.
4 lutego 1767. Dziś otrzymałem informację od Harry‘ego Tompkinsa, sprawnego 
marynarza, że nadzorca ładunku na „Artemidzie „jest kryminalistą. To James 
Fraser, znany 
także jako: Jamie Roy i Aleksander Malcolm. Fraser jest buntownikiem i 
notorycznym 
przemytnikiem. Za jego schwytanie Królewski Urząd Celny wyznaczył wysoką 
nagrodę. 
Tompkins udzielił tej informacji już po rozstaniu z „Artemidą”. Pogoń za 
francuskim brygiem 
uznałem za niezbyt pilne zadanie. Ze względu na naszego pasażera nakazano nam 
jak 
największy pośpiech w drodze na Jamajkę. Obiecałem im jednak zwrócić lekarza 
okrętowego. 
Przy tej okazji można aresztować Frasera.
Dwóch ludzi zmarło z powodu zarazy, którą lekarz „Artemidy „określił jako dur 
brzuszny. Są to: Jaspers, zdolny do służby marynarz, ZZ, oraz Harty Kepple, 
pomocnik 
kucharza, ZZ.
Notatka z następnego dnia ograniczała się do szczegółów nawigacyjnych i 
adnotacji o 
zgonie sześciu ludzi. Przy nazwisku każdego z nich widniało „ZZ”. Zastanawiałam 
się, co to 
oznacza, ale miałam dużo ważniejsze sprawy na głowie, żeby tym się przejmować.
Usłyszałam kroki w korytarzu i ledwie zdążyłam podnieść zasuwę, zanim rozległo 
się 
pukanie do drzwi. Jak przez mgłę docierały do mnie przeprosiny pana Overholta. 
Gorączkowo usiłowałam poukładać w głowie informacje, których właśnie zdobyłam.
Kim, do licha, był ten cholerny Tompkins? Nigdy wcześniej nie słyszałam tego 
nazwiska. A jednak wiedział on niebezpiecznie dużo o działalności Jamiego. 
Nasuwały się 
dwa pytania: w jaki sposób angielski marynarz zdobył takie informacje i kto 
jeszcze je znał, 
prócz niego.
- ...jeszcze bardziej zmniejszyć przydział grogu, aby wygospodarować dodatkową 
beczkę rumu dla pani - mówił zaopatrzeniowiec mało zdecydowanym głosem. - 
Marynarzom 
to się nie spodoba, ale może przeżyją. Już za dwa tygodnie będziemy na Jamajce.
- Bez względu na to, co się komu spodoba, ja potrzebuję rumu bardziej niż oni 
grogu - 
odparłam szorstko. - Jeżeli będą marudzić, proszę im przekazać, że bez środków 
dezynfekujących nie dopłyną do Jamajki.
Pan Overholt westchnął i wytarł małe kropelki potu z błyszczącego czoła.
- Dobrze, proszę pani. - Był zbyt zmęczony, by protestować.
- Świetnie. Aaa... Panie Overholt? Co oznaczają litery „ZZ”? Widziałam, jak 
kapitan 
je pisał w raporcie.
W głębokich oczach zaopatrzeniowca zamigotała iskierka humoru.
- Ten skrót oznacza: Zwolniony, Zmarły - odpowiedział. - Dla większości z nas 
jest to 
jedyny pewny sposób opuszczenia Królewskiej Floty Wojennej.
Nadzorując mycie ciał chorych oraz nieustanne dolewanie słodzonego wrzątku i 
gotowanego mleka, wciąż zastanawiałam się nad problemem nieznanego Tompkinsa.
Nie wiedziałam nic o tym człowieku. Znałam tylko brzmienie jego głosu. Mógł to 
być 
ktoś z tej hordy bez twarzy, którą widziałam przy takielunku, kiedy wychodziłam 
na górny 
pokład, żeby się przewietrzyć. Albo jeden z anonimowych marynarzy biegających po 
schodkach w górę i w dół, uwijających się za trzech.
Oczywiście, spotkałabym Tompkins, gdyby się zaraził. Znałam nazwisko każdego 
pacjenta szpitala okrętowego. Ale przecież nie mogłam liczyć na to, że Tompkins 
zachoruje 
na dur brzuszny. A chciałam jak najszybciej wyjaśnić sprawę. W końcu 
zdecydowałam się o 
to zapytać. Prawdopodobnie ten człowiek i tak mnie znał. Nawet gdyby się 
dowiedział, że o 
niego wypytywałam, raczej nie zrobiłby mi nic złego.
Naturalną koleją rzeczy zaczęłam od Eliasa. Zwlekałam do końca dnia. Miałam 
nadzieję, że zmęczenie przyćmi ciekawość chłopaka.
- Tompkins? - Okrągła twarz mojego pomocnika na krótko zmarszczyła się w 
grymasie. - To majtek z pokładu dziobowego.
- Wiesz, kiedy pojawił się na „Morświnie”? - Pytanie na szczęście nie wzbudziło 
podejrzeń w zmordowanym chłopaku.
- Nooo... - zastanawiał się. - Chyba dołączył do nas w Spithead. Albo... Nie! 
Już sobie 
przypomniałem: w Edynburgu. Pewnie bym tego nie zapamiętał, ale wzięli go z 
przymusowego poboru i narobiło się sporo szumu. Tompkins się upierał, że nie 
mają prawa 
go zmusić do służby, bo jest chroniony ze względu na pracę dla sir Percivala 
Turnera z urzędu 
celnego.
- Agent urzędu celnego? - To wiele wyjaśniało.
- Tak, proszę pani. - Elias usilnie starał się nie zasypiać, ale powieki same mu 
się 
zamykały.
- Idź spać, Eliasie - rozkazałam. Zrobiło mi się żal chłopaka. - Sama dokończę.
Szybko pokręcił głową, usiłując otrząsnąć się z uczucia senności.
- O nie, nie, proszę pani! Wcale nie chce mi się spać. Ani trochę! - Niezdarnie 
sięgnął 
po filiżankę i butelkę, którą trzymałam w ręku. - Proszę mi to dać. Ja już się 
tym zajmę. - Nie 
dało się go przekonać. Przed pójściem do łóżka uparł się, żeby mi pomóc w 
rozdawaniu 
chorym ostatniej porcji wody.
Zanim skończyliśmy, byłam prawie tak samo zmęczona, jak Elias, ale sen nie 
nadchodził. Leżałam w kajucie lekarza okrętowego, wpatrzona w przyćmioną smugę 
światła 
nad głową, wsłuchana w trzeszczenie i burczenie statku. Zastanawiałam się.
Zatem Tompkins pracował dla sir Percivala. A sir Percival z całą pewnością 
wiedział, 
że Jamie jest przemytnikiem. Ale pewnie chodziło jeszcze o coś więcej. Tompkins 
znał 
Jamiego z widzenia. Skąd? I jeśli sir Percival był skłonny tolerować nielegalną 
działalność 
Jamiego w zamian za łapówki, to... Cóż, najwyraźniej żadna z tych łapówek nie 
trafiła do 
kieszeni Tompkinsa. Ale w takim wypadku... jak się to ma do zasadzki w zatoczce 
Arbroath? 
Czy wśród przemytników był zdrajca? A jeśli tak...
Moje myśli stawały się coraz mniej spójne. Wirowały w kółko jak znużony bąk. 
Upudrowana, biała twarz sir Percivala zmieniła się w fioletową maskę 
powieszonego celnika 
na drodze w Arbroth. Przewróciłam się na brzuch i przytuliłam do poduszki. 
Ostatnią myślą 
przed zaśnięciem było postanowienie odnalezienia Tompkinsa.
Jednak stało się odwrotnie. To on mnie znalazł. Przez dwa dni sytuacja w 
szpitalu 
okrętowym była zbyt napięta, abym mogła wygospodarować trochę czasu dla siebie. 
Jednak 
trzeciego dnia sprawy zaczęły się układać trochę lepiej. Poszłam więc do kajuty, 
żeby się 
umyć i skorzystać z krótkiego odpoczynku, zanim uderzy południowy dzwon na 
posiłek.
Leżałam w koi z chłodnym kompresem na zmęczonych oczach. Nagle usłyszałam 
odgłos kroków i cichą rozmowę w korytarzu. Ktoś nieśmiało zapukał do drzwi.
- Pani Malcolm? Zdarzył się wypadek. Proszę łaskawie pozwolić... - odezwał się 
nieznajomy głos.
Otworzyłam drzwi na oścież. Dwóch marynarzy podtrzymywało trzeciego, który stał 
jak bocian na jednej nodze, przeraźliwie blady.
Jedno spojrzenie wystarczyło, żebym wiedziała, na kogo patrzę. Z jednej strony 
twarzy mężczyzna miał sine pręgi po poważnym oparzeniu. Zniekształcona powieka 
ukazywała mleczną soczewkę ślepego oka. Nie potrzebowałam więcej do utwierdzenia 
się w 
przekonaniu, że przede mną stał jednooki marynarz, rzekomo zabity przez małego 
Iana. Linia 
gładkich, jasnych włosów zaczynała się wysoko na łysiejącym czole. Z tyłu wisiał 
cienki 
kucyk.
- Pan Tompkins - powiedziałam pewnym głosem. Zdrowe oko szeroko otworzyło się 
ze zdziwienia. - Proszę go tu zostawić.
Mężczyźni posadzili kompana na taborecie przy ścianie i wrócił do swoich zajęć. 
Na 
statku brakowało rąk do pracy, więc nie mogli sobie pozwolić na chwilę przerwy. 
Z ciężko 
bijącym sercem uklękłam, żeby zbadać skaleczoną nogę.
Bez wątpienia dobrze mnie znał. Widziałam to w jego twarzy, kiedy otworzył 
drzwi. 
Gdy dotykałam nogi, wyczuwałam silne napięcie mięśni. Rana bardzo krwawiła, ale 
nie była 
poważna. Należało jednak odpowiednio opatrzyć głębokie cięcie. Na szczęście duże 
naczynie 
krwionośne nie zostało przecięte. Zanim skończyłam rozwijać prowizoryczny bandaż 
z 
czyjejś koszuli, krwawienie już prawie ustało.
- Jak do tego doszło, panie Tompkins? - Wstałam i sięgnęłam po butelkę z 
alkoholem.
Podniósł czujne, wystraszone oko.
- Reja się złamała, kiedy na niej stanąłem. Rozłupany kawałek drewna przeciął mi 
nogę - odpowiedział nosowym głosem. Wysunął koniuszek języka i ukradkiem zwilżył 
dolną 
wargę.
- Rozumiem. - Odwróciłam się i otworzyłam wieko pustej przenośnej apteczki. 
Udawałam, że szukam odpowiednich leków. Kącikiem oka zerkałam na Tompkinsa, 
usiłując 
obmyślić jak najwłaściwszą taktykę. Był czujny. Nie można go było nabrać na 
najświeższe 
wieści. Zdobywanie zaufania również odpadało.
Zerknęłam na blat stołu w poszukiwaniu inspiracji. I znalazłam. W duchu 
przeprosiłam boskiego lekarza Eskulapa, wzięłam piłę do kości - straszny 
przedmiot z 
przerdzewiałej stali, o długości pół metra. Spojrzałam na narzędzie, zamyśliłam 
się, 
odwróciłam w stronę pacjenta i przyłożyłam krawędź z ząbkami do skaleczonej 
nogi, nieco 
powyżej kolana. Posłałam marynarzowi czarujący uśmiech, patrząc w przerażone, 
jedyne 
oko.
- Panie Tompkins - odezwałam się. - Porozmawiajmy szczerze.
Godzinę później zdolny do służby marynarz Tompkins wrócił już do swojego hamaka, 
zaszyty i zabandażowany, cały drżący, ale wciąż dwunogi. Ja również odrobinę 
drżałam.
Tompkins uparcie twierdził, że należał do gangu portowego w Edynburgu. Był 
agentem sir Percivala Turnera. Dzięki temu miał dostęp do wszystkich doków i 
magazynów 
w portach od Culross i Donibristle do Restalrig i Musselburgh. Tam zbierał 
informacje. 
Przysłuchiwał się plotkom i tropił wszelką bezprawną działalność.
Drobni przemytnicy, złapani na gorącym uczynku z butelką lub dwiema nieoclonej 
whisky, mogli być aresztowani, osądzeni i skazani na wszystko: od służby karnej 
po zsyłkę 
wraz konfiskatą całego mienia na rzecz Korony.
Ale grubsze ryby sir Percival rezerwował dla siebie, do prywatnego osądu. Innymi 
słowy, pozwalał sobie płacić wysokie łapówki w zamian za możliwość kontynuowania 
działań pod ślepym okiem (tu Tompkins wybuchł autoironicznym śmiechem, dotykając 
zniszczonej strony twarzy) swoich agentów.
- Widzi pani, sir Percival wysoko mierzy. - Tompkins zdołał już się trochę 
rozluźnić. 
Przymrużył oko i wymachiwał rękami, by jaśniej przekazać myśli. - On jest w 
zmowie z 
Dundasem. Sir Percivalowi marzy się nie tylko tytuł szlachecki, ale nawet 
godność para. Ale 
do tego pieniądze nie wystarczą. Mogłaby mu w tym pomóc na przykład 
spektakularna 
demonstracja skuteczności działania i usłużności względem Korony. Na przykład 
aresztowanie od dawna poszukiwanego przestępcy. Oj! To piecze, łaskawa pani! 
Jest pani 
pewna, że tak trzeba zrobić? - Tompkins podejrzliwie zerknął w dół. Właśnie 
przemywałam 
ranę alkoholem.
- ,Stuprocentowo - odparłam. - Proszę mówić dalej. Przypuszczam, że przemytnik 
by 
nie wystarczył, choćby nawet działał na dużą skalę.
- Z pewnością. Jednak kiedy starszy pan się dowiedział, że prawdopodobnie w 
zasięgu 
ręki znajduje się pewien przestępca polityczny, to z wrażenia o mało nie 
wyzionął ducha. Ale 
podżeganie do buntu o wiele trudniej udowodnić niż przemyt, nie? Nikt nie piśnie 
słówkiem, 
żeby można było wpaść na dalszy trop. Buntownicy to idealiści. - Tompkins z 
niesmakiem 
pokręcił głową. - Nigdy nie sypną jeden na drugiego. O nie, nie.
- Więc pan się w ogóle nie orientował, kogo szuka? - Wstałam i wyjęłam nić ze 
słoika. 
Przeciągnęłam katgut przez ucho igły. Kątem oka zauważyłam, że Tompkins 
przygląda mi się 
przerażony, ale nie zrobiłam nic, aby go uspokoić. Chciałam, żeby był 
zaniepokojony... i 
gotowy do zwierzeń.
- Nie, nie wiedzieliśmy, kto był tą grubą rybą. Aż do chwili, kiedy agenci sir 
Percivala 
szczęśliwym trafem natknęli się na jednego ze znajomych Frasera. Wtedy poznali 
prawdziwe 
nazwisko drukarza Malcolma. I wszystko stało się jasne.
Serce mi biło jak oszalałe.
- Jak się nazywał ten znajomy? - spytałam. Przez głowę przemknęły mi postacie 
sześciu przemytników. Żaden nie był idealistą. Ale dla którego z nich lojalność 
nie miała 
wielkiego znaczenia?
- Nie wiem. Naprawdę! Przysięgam! Auuu! - jęknął wniebogłosy, gdy wkłułam mu 
igłę pod skórę.
- Nie chcę, żeby pana bolało - zapewniłam, starając się, żeby mój głos zabrzmiał 
jak 
najfałszywiej. - Ale muszę zaszyć ranę.
- Och! Auuu! Nie wiem! Bóg mi świadkiem! Inaczej bym pani powiedział!
- Jestem pewna, że tak - stwierdziłam, skupiając się na szyciu.
- Och! Błagam! Proszę przestać! Tylko na chwilę! Wiem tylko, że był Anglikiem! 
To 
wszystko!
Przestałam szyć i spojrzałam Tompkinsowi w twarz.
- Anglikiem? - spytałam zdezorientowana.
- Tak mówił sir Percival. - Popatrzył na mnie załzawionymi oczami. Jak 
najdelikatniej 
ostatni raz wkłułam igłę i zawiązałam szew. Wstałam bez słowa i nalałam 
pacjentowi trochę 
brandy.
Z wdzięcznością wypił alkohol. Od razu poczuł się dużo lepiej. Nie wiem, czy 
było to 
podziękowanie, czy też po prostu wyraz ulgi po zakończeniu ciężkiej próby, ale 
dokończył mi 
swoją opowieść. W poszukiwaniu dowodu wspierającego oskarżenie o wzniecania 
buntu 
poszedł do drukarni w Carfax Close.
- Wiem, co tam się stało - oświadczyłam. Obróciłam jego twarz w stronę światła, 
żeby 
zbadać blizny po oparzeniu. - Nadal boli?
- Nie, łaskawa pani. Ale przez jakiś czas nie mogłem wytrzymać z bólu - odparł. 
Okaleczenie uniemożliwiło Tompkinsowi dalszą działalność szpiegowską, więc nie 
brał 
udziału w zasadzce w zatoczce Arbroath. Ale co nieco o niej słyszał- ...nie 
bezpośrednio, ale 
od osób trzecich - dodał, gwałtownie kiwając głową.
Sir Percival ostrzegł Jamiego przed zasadzką, żeby Jamie nie podejrzewał go o 
udział 
w tej sprawie. Nie chciał też, żeby mój mąż zdradził odpowiednim instytucjom 
szczegóły 
obustronnej ugody finansowej.
Jednocześnie sir Percival dowiedział się - od tego znajomego, tajemniczego 
Anglika - 
o potajemnej umowie z francuskim transportowcem i zorganizował zasadzkę na plaży 
w 
Arbroath.
- A co z celnikiem, który został zamordowany na drodze? - spytałam ostrym tonem. 
Zadrżałam na wspomnienie tamtej strasznej twarzy. - Kto to zrobił? Żaden z 
przemytników 
nie jest Anglikiem!
Tompkins potarł dłonią usta. Najwyraźniej zastanawiał się, czy warto mi to 
powiedzieć, czy też nie. Postawiłam butelkę brandy przy jego łokciu.
- Jestem pani niezmiernie wdzięczny. Dobra z pani kobieta.
- Proszę pominąć te dowody uznania - powiedziałam oschłym tonem. - Chcę tylko 
usłyszeć, co pan wie na temat tego powieszonego.
Napełnił kubek i drobnymi łyczkami wypił alkohol do ostatniej kropli. Z 
westchnieniem zadowolenia odstawił naczynie i wytarł usta.
- Nie zrobił tego żaden z przemytników. Powiesił go współtowarzysz.
- Co takiego?!
Skinął głową i mrugnął zdrowym okiem na potwierdzenie własnych słów.
- To prawda, łaskawa pani. Było ich dwóch. Cóż, jeden dostał tajne zadanie do 
wykonania.
Strażnik miał czekać, aż do chwili, kiedy przemytnicy uciekną z zasadzki na 
plaży i 
dotrą do drogi. Tam w ciemności powinien zarzucić pętlę na szyję kolegi i 
zręcznie ją 
zacisnąć. Brutalny akt stanowiłby dowód krwawej zemsty przemytników.
- Ale dlaczego? - spytałam zdezorientowana i przerażona.
- Nie rozumie pani? - Tompkins wyglądał na zaskoczonego, jakby logika sytuacji 
była 
ewidentna. - Nie udało nam się zdobyć w drukarni dowodu świadczącego o 
buntowniczej 
działalności Frasera. Nigdy też nie złapaliśmy samego Frasera na gorącym 
uczynku. 
Wychwytywaliśmy tylko pomniejsze płotki, które dla niego pracowały. Z jednym z 
agentów, 
który prawdopodobnie zlokalizował kryjówkę Frasera, coś się stało. Możliwe, że 
został 
złapany albo przekupiony, bo pewnego listopadowego dnia przepadł jak kamień w 
wodę. Nie 
dowiedzieliśmy się więc, gdzie przemytnicy ukrywają towar.
Poczułam ucisk w gardle na wspomnienie człowieka zamordowanego w burdelu i 
wsadzonego do beczki z likierem miętowym.
- Zatem sir Percival wie, że namierzył grubą rybę: największego przemytnika w 
Czwartym Rewirze, autora buntowniczych materiałów, ułaskawionego zdrajcę i 
osławionego 
jakobitę w jednej osobie. - Tompkins aż się zadyszał przy wyliczance. Jedyny 
problem tkwi w 
tym - wzruszył ramionami - że sir Percival nie ma przeciwko niemu żadnego 
dowodu.
Wszystko zaczęło się klarować, kiedy Tompkins objaśnił plan. Morderstwo celnika, 
dokonane w czasie pobierania akcyzy, nie tylko byłoby podstawą do wymierzenia 
przemytnikowi kary śmierci, ale stanowiło także bestialski mord, godny 
publicznego 
potępienia. Milczące poparcie, jakiego motłoch udziela przemytnikom, nie 
uchroniłoby ich w 
przypadku takiego okrucieństwa.
- Sir Percival to kawał drania - zauważyłam.
Tompkins w zamyśleniu pokiwał głową, zerkając do kubka.
- Racja, droga pani.
- Podejrzewam, że zamordowany celnik... ostatecznie się przydał.
Tompkins zachichotał i pociągnął duży łyk brandy.
- Oo, i to bardzo! Do kilku rzeczy. Proszę nad nim nie wylewać łez. Bardzo wiele 
osób cieszyło się na widok dyndającego Toma Oakie’ego, a największą radość miał 
sir 
Percival.
- Domyślam się. - Skończyłam owijanie chorej łydki bandażem. Zrobiło się późno. 
Musiałam wracać do chorych. Zawołam kogoś, żeby pana zaprowadził do hamaku - 
powiedziałam, niemal wyrywając Tompkinsowi z ręki prawie pustą butelkę. - 
Powinien pan 
leżeć przynajmniej przez trzy dni. Proszę powiedzieć oficerowi, że do czasu 
zdjęcia szwów 
nie pozwoliłam panu wychodzić na pokład.
- Dobrze, łaskawa pani. I dziękuję za dobroć okazaną biednemu, nieszczęśliwemu 
marynarzowi. - Tompkins usilnie próbował stanąć na nogi i wyglądał na 
zdziwionego, gdy 
mu się to nie udało. Chwyciłam mężczyznę pod pachę i postawiłam na podłodze. 
Odmówił 
wezwania pomocy, więc sama odprowadziłam go do drzwi.
- Proszę się nie martwić o Harry’ego Tompkinsa, łaskawa pani - rzucił, 
kuśtykając po 
korytarzu. Odwrócił się i puścił do mnie oczko. - Niech się wali, niech się 
pali, a stary Harry i 
tak zawsze sobie da radę.
Spojrzałam na długi, czerwony od alkoholu nos, duże, przezroczyste uszy i jedno 
brązowe, chytrze patrzące oczko. Nagle uświadomiłam sobie, z czym mi się 
kojarzył.
- Kiedy pan się urodził, panie Tompkins? - spytałam.
Przez chwilę stał zdezorientowany.
- W tysiąc siedemset trzynastym roku - odpowiedział w końcu. - Dlaczego pani 
pyta?
- Tak, bez powodu. - Machnęłam ręką na znak, że może już odejść. Patrzyłam, jak 
powoli znika na drabinie. Dla pewności musiałabym spytać pana Willoughby’ego, 
ale w 
tamtej chwili dałabym głowę, że tysiąc siedemset trzynasty był rokiem Szczura.
48
Chwila łaski
W ciągu kilku następnych dni codzienne czynności wróciły do normy. Zazwyczaj tak 
jest, nawet w najbardziej dramatycznych okolicznościach. Godziny po bitwie są 
gorące i 
chaotyczne. Często życie ludzkie zależy od natychmiastowej akcji ratunkowej. W 
takiej 
sytuacji lekarz może stać się bohaterem. Opatruje, a tym samym ratuje człowieka 
od śmierci. 
Ale w przypadku epidemii jest zupełnie inaczej.
W grę wchodzą długie dni nieustannego czuwania i wojny z zarazkami - bitwy na 
przetrzymanie. Trzeba wykonywać drobne czynności, które nie zawsze pomogą, ale 
są 
konieczne. Codziennie, w kółko to samo. Walka z niewidzialnym wrogiem, której 
towarzyszy 
mglista nadzieja, że ciało okaże się bardziej wytrzymałe od napastnika.
Walka z chorobą bez leków przypomina zmaganie z cieniem. Toczyłam batalię przez 
dziewięć dni i w tym czasie umarło czterdziestu sześciu ludzi.
A jednak codziennie wstawałam o świcie, ochlapywałam wodą opuchnięte oczy i po 
raz kolejny szłam na pole walki, dysponując tylko uporem i beczką alkoholu.
Odniosłam też zwycięstwa, ale nawet one pozostawiały gorzki posmak w ustach. 
Znalazłam prawdopodobne źródło infekcji. Był nim człowiek o nazwisku Howard. 
Wcześniej 
służył na pokładzie jako członek ekipy zaopatrzenia w broń, ale sześć tygodni 
temu został 
przeniesiony do kuchni, ponieważ przy cofaniu działa laweta zmiażdżyła mu kilka 
palców.
Howard rozstał się z magazynem broni i jako pierwszy zachorował na dur brzuszny. 
Zgodnie z niekompletnymi rejestrami zmarłego lekarza okrętowego, pana Huntera, 
był on 
jednym z marynarzy, którzy podawali posiłki. Zaczęło się od niego, potem choroba 
systematycznie się rozprzestrzeniała. Zarażeni, ale wciąż zdolni do pracy 
mężczyźni roznosili 
śmiertelne zarazki.
Pan Howard przyznał, że już wcześniej, na innych statkach, na których służył, 
spotkał 
się z tego typu chorobą. To wystarczyło, by rozstrzygnąć sprawę. Jednak 
kucharzowi 
brakowało rąk do pracy. Nie chciał się rozstać z cennym pracownikiem tylko 
dlatego, że, 
jakaś tam baba coś sobie ubzdurała”!
Eliasowi nie udało się przekonać kucharza. Musiałam więc prosić o interwencję 
samego kapitana. Leonard nie zrozumiał natury problemu i przybył z kilkoma 
uzbrojonymi 
marynarzami. W kuchni wytworzyła się bardzo nieprzyjemna sytuacja. Howarda 
przeniesiono 
do brygu - jedynego miejsca, w którym miał zapewnioną kwarantannę. Zapierał się 
rękami i 
nogami. Zrozpaczony dopytywał się, za jakie przestępstwo został skazany na tę 
karę.
Gdy wyszłam z kuchni na górę, słońce zapadało się w ocean, pozłacając całą taflę 
zachodniej strony. Zatrzymałam się na chwilę, oszołomiona niepowtarzalnym 
widokiem.
Już wcześniej wiele razy zdarzało się, że w czasie silnego stresu, pogrążona w 
smutku 
i kłopotach, wyglądałam przez okno, otwierałam drzwi, patrzyłam w czyjąś twarz i 
oto 
nieoczekiwanie zjawiał się... moment spokoju.
Od nieba aż po dno całą przestrzeń wypełniało światło. Wielki horyzont przestał 
być 
przerażającą ścianą pustki. Stał się okręgiem radości. Przez moment mieszkałam 
na środku 
słońca, ogrzana i czysta, wolna od zapachu i widoku choroby. Wyzwolona od 
goryczy.
Nigdy tego nie szukałam, nie określiłam słowami, ale zawsze wiedziałam, kiedy 
nadchodził dar pokoju. Stałam prawie nieruchomo i myślałam, że to zarazem dziwne 
i nie, że 
ta łaska nawet tu mnie dosięgła.
Nagle światło drgnęło. Chwila wszechogarniającego spokoju przeminęła, ale jej 
echo 
pozostało. Oślepił mnie błysk świadomości, przeżegnałam się i zeszłam pod 
pokład. Moja 
zardzewiała broń powoli odzyskiwała blask.
Cztery dni później Elias Pound zmarł na dur brzuszny. Przyszedł do szpitala z 
gorączką i przekrwionymi oczami. Krzywił się pod wpływem światła. Sześć godzin 
później 
już majaczył i nie był w stanie podnieść głowy. Następnego ranka przycisnął 
wymęczoną, 
okrągłą głowę do mojej piersi, zawołał do mnie: „Mamo” i umarł w moich 
ramionach.
O zachodzie słońca stanęłam przy kapitanie Leonardzie, który czytał nabożeństwo 
żałobne. Ciało aspiranta Pounda, owinięte w hamak, zostało wrzucone do oceanu.
Odmówiłam kapitanowi wspólnego zjedzenia posiłku. Poszłam w odległy kąt rufy, 
stanęłam przy jednym z wielkich dział i patrzyłam na wodę. Słońce schodziło w 
głąb oceanu, 
wnosząc tam złoto i glorię. Potem noc zasłała taflę wody czarnym, aksamitny 
kirem 
obsypanym gwiazdami. Ale chwila łaski nie nadeszła i żaden z tych obrazów nie 
obdarował 
mnie spokojem.
Gdy statek na dobre zanurzył się w ciemność, wszystkie jego ruchy stawały się 
coraz 
powolniejsze. Oparłam głowę o działo. Pod policzkiem czułam chłód wypolerowanego 
metalu. Jeden z marynarzy przeszedł obok mnie szybkim krokiem. Spieszył do 
swoich 
obowiązków. Poza tym wokół nie było żywej duszy.
Wszystko mnie bolało. Głowa mi pękała, plecy zesztywniały, a stopy spuchły. Ale 
najsilniejszy ból przeszywał mi serce.
Każdy lekarz ciężko przeżywa zgon pacjenta. Śmierć jest najgroźniejszym wrogiem. 
Wypuścić kogoś z własnych objęć pod kosę białej pani, to znaczy zostać 
pokonanym, 
dogłębnie odczuć władzę zdrady i niemocy. Żal i przerażenie nie zdołają pokonać 
ostateczności czyjegoś odejścia. Tego dnia, pomiędzy świtem i zachodem słońca, 
straciłam 
dwudziestu trzech ludzi. Elias tylko rozpoczął upadek kostek domina.
Kilka osób umarło w chwili, kiedy robiłam im okłady albo trzymałam ich za rękę. 
Inni 
odeszli samotnie w hamakach. Umarli bez choćby pocieszającego dotyku dłoni, bo 
nie 
zdążyłam do nich dotrzeć na czas. Myślałam, że już się przystosowałam do 
osiemnastowiecznych realiów, ale kurczyłam się w sobie, wiedząc, że penicylina 
ocaliłaby 
większość ofiar. Patrząc na zwijającego się z bólu osiemnastolatka, którego 
jelita 
rozpuszczały się w krwi i wodzie, trudno mi było się pogodzić z brakiem 
skutecznego leku.
Pudełeczko ze strzykawkami i ampułkami zostało na pokładzie „Artemidy”, w 
kieszeni mojej zapasowej spódnicy. Gdybym je miała, i tak nie mogłabym go 
wykorzystać. 
Nie udałoby mi się uratować więcej niż jedną, dwie osoby. Ale nawet ta 
świadomość nie 
uśmierzała gniewu z powodu beznadziejności sytuacji. Aż do bólu zaciskałam zęby, 
przechodząc od pacjenta do pacjenta. Nie mogłam im zaoferować nic prócz 
przegotowanego 
mleka i ciastek oraz dotyku pustych rąk.
Myślami błądziłam po tych samych, zakręconych ścieżkach, którymi wcześniej 
przechodziły moje stopy. Patrzyłam na twarze - wykrzywione udręczeniem albo 
powoli 
wygładzające się w śmiertelnym bezwładzie. Ale wszystkie były zwrócone w moją 
stronę. 
Wpatrywały się we mnie. Podniosłam bezradną rękę i z całych sił uderzyłam nią o 
balustradę. 
Zrobiłam to raz jeszcze. I jeszcze. W szale wściekłości i rozpaczy prawie nie 
czułam bólu 
uderzeń.
- Proszę natychmiast przestać! - odezwał się głos zza moich pleców. Jakaś dłoń 
chwyciła mnie za nadgarstek i powstrzymała przed następnym ciosem w balustradę.
- Puszczaj! - Wyrywałam się, ale uścisk był zbyt silny.
- Proszę przestać - powtórzył mężczyzna stanowczym tonem. Drugim ramieniem 
chwycił mnie w pasie i odsunął od balustrady. - Zrobi pani sobie krzywdę!
- To zrobię! - Szarpałam się, ale po chwili ręce mi opadły. Dałam za wygraną.
Mężczyzna mnie puścił. Odwróciłam się i spojrzałam w twarz, której nigdy 
wcześniej 
nie widziałam. Nie był marynarzem. Ubrania, choć wygniecione i nieświeże od 
długiego 
noszenia, miał najwyższego gatunku. Jasnoszary płaszcz, szyty na miarę, bardzo 
dobrze leżał 
na szczupłej sylwetce, a obwisły, koronkowy żabot najwyraźniej pochodził z 
Brukseli.
- Kim pan, u licha, jest? - spytałam zaskoczona. Wytarłam ręką swoje mokre 
policzki, 
pociągnęłam nosem i instynktownie zaczęłam poprawiać włosy. Miałam nadzieję, że 
w 
półmroku nie widać mojej twarzy.
Delikatnie uśmiechnął się i podał mi chusteczkę, zmiętą, ale czystą.
- Nazywam się Grey - oświadczył, dworsko chyląc czoło. - Pani Malcolm, prawda? 
Kapitan Leonard często podkreślał pani heroizm. - Skrzywiłam się, więc zamilkł.
- Przepraszam - odezwał się znów po chwili. - Czy powiedziałem coś 
niestosownego? 
Proszę mi wybaczyć, madame. Nie chciałem pani urazić - wyznał bardzo szczerze.
Pokręciłam głową.
- Przyglądanie się śmierci to nie heroizm. - Urwałam, żeby wytrzeć nos. - Po 
prostu 
jestem przy cierpiących i konających. To wszystko. Dziękuję za chusteczkę. - 
Zawahałam się. 
Nie chciałam oddawać mokrej chusteczki, ale też nie śmiałam tak po prostu włożyć 
jej do 
swojej kieszeni.
Lekceważąco machnął ręką.
- Czy w czymś jeszcze mógłbym pani pomóc? - Zamyślił się. - Kubek wody? A może 
brandy? - Poszperał w kieszeni płaszcza, wyjął i podał mi buteleczkę z 
wygrawerowanym 
herbem.
Podziękowałam skinieniem głowy. Pociągnęłam alkohol tak gwałtownie, że aż 
zaczęłam kaszleć. Parzyło mnie w gardle, ale wypiłam kolejny łyk, tym razem 
ostrożniej. 
Czułam, że się rozgrzewam, rozluźniam i wzmacniam. Wzięłam głęboki oddech i 
jeszcze raz 
się napiłam. Pomogło.
- Dziękuję - powiedziałam ochrypłym głosem, oddając flaszkę. - Zapomniałam, że 
brandy jest też dobra do picia - dodałam. - Wykorzystywałam ją do przemywania 
ludzi w 
szpitalu okrętowym. - To zdanie z jaskrawą wyrazistością przywołało na myśl 
ponure obrazy 
minionego dnia. Znów opadłam na skrzynię z prochem, na której wcześniej 
siedziałam.
- Jak rozumiem, zaraza nadal szaleje z niesłabnącą siłą? spytał cicho. Stał 
przede mną, 
a światło latarni połyskiwało na jego popielatych włosach.
- Nie jest aż tak źle. - Zamknęłam oczy. - Dzisiaj przybył tylko jeden chory. 
Wczoraj 
było czterech nowych pacjentów, a przedwczoraj sześciu.
- To brzmi pocieszająco - zauważył. - Zaczyna więc pani wygrywać w walce z 
epidemią.
Powoli pokręciłam głową. Czułam się tak ciężka, jak jedna z kul armatnich 
leżących 
w płytkich koszach obok dział.
- Nie. Udało nam się jedynie zmniejszyć liczbę nowych zachorowań. Nie mogę nic 
zrobić dla ludzi, którzy już są zarażeni.
- Niestety. - Pochylił się i podniósł moją dłoń. Zdziwiło mnie, że mu na to 
pozwoliłam. Kciukiem musnął pęcherz po oparzeniu gorącym mlekiem i dotknął 
kostek, 
zaczerwienionych i spierzchniętych od nieustannego zanurzania w alkoholu.
- Bardzo ciężko pani pracuje - stwierdził ze współczuciem.
- Owszem - odparłam gniewnie, zabierając rękę. - Tyle że tracę czas!
- Jestem pewny... - zaczął.
- Wszystko na darmo! - Stuknęłam pięścią w działo. Bezgłośne uderzenie 
symbolizowało bolesną beznadziejność minionego dnia. - Czy pan wie, ilu ludzi 
dziś 
straciłam? Dwudziestu trzech! Od świtu jestem na nogach, zanurzam ręce po łokcie 
w kale i 
wymiotach, a ubrania przylepiły się do mnie od potu. I to wszystko na nic! Czy 
pan mnie 
słyszy?! Nie mogłam pomóc!
Odwrócił ode mnie twarz w stronę cienia.
- Słyszę - powiedział cicho. - Zawstydza mnie pani, madame. Zgodnie z rozkazem 
kapitana nie wychodziłem z kajuty. Nie miałem pojęcia, że okoliczności 
przedstawiają się tak, 
jak pani je opisała. Zapewniam, że w przeciwnym wypadku przyszedłbym z pomocą.
- Dlaczego? - spytałam obojętnym tonem. - Przecież to nie pańskie zadanie.
- A czy to pani zadanie? - Spojrzał mi w twarz. Zauważyłam, że jest przystojnym 
mężczyzną, prawdopodobnie po trzydziestce. Miał szlachetne, piękne rysy twarzy i 
duże, 
niebieskie oczy, szeroko otwarte ze zdziwienia.
- Tak - odparłam.
Przez moment przyglądał mi się uważnie. Zmienił się wyraz jego twarzy. 
Zamyślenie 
ustąpiło miejsca zdziwieniu.
- Rozumiem.
- Nie rozumie pan, ale to nieistotne. - Mocno przycisnęłam opuszki palców do 
czoła w 
miejscu, które mi pokazał pan Willoughby, żeby złagodzić ból głowy. - Powinien 
pan słuchać 
kapitana i nie opuszczać kajuty. W szpitalu okrętowym nie brakuje rąk do pracy. 
Problem w 
tym, że... nic nie pomaga - dokończyłam.
Podszedł do balustrady. Stał wpatrzony w czarną przepaść oceanu, gdzie tylko 
czasem 
połyskiwały iskierki, kiedy fale drgnęły w świetle gwiazd.
- Naprawdę rozumiem - powtórzył, jakby rozmawiał z wodą. - Myślałem, że pani 
zatroskanie wynika jedynie z kobiecej wrażliwości, ale widzę, że jest inaczej. - 
Zamilkł na 
chwilę. Mocno ścisnął dłońmi barierkę. Ledwie go widziałam we wszechogarniającej 
ciemności.
- Byłem żołnierzem, oficerem - wyznał. - Wiem, jak to jest, kiedy ode mnie 
zależy 
życie... I też traciłem ludzi.
Oboje milczeliśmy. Z dala dochodziły zwyczajne, przyciszone, nocne odgłosy 
opustoszałego pokładu. W końcu mężczyzna westchnął i znów odwrócił się w moją 
stronę.
- Myślę, że powinna pani pogodzić się z tym, że jest tylko człowiekiem. - 
Zamilkł na 
chwilę, a potem cicho dodał: - Chociaż naprawdę szkoda, że pani nie może być 
Bogiem.
Westchnęłam. Czułam, jak powoli uchodzi ze mnie zdenerwowanie. Zimny wiatr 
unosił moje ciężkie włosy, chłodząc kark. Rozwiane loki delikatnie pieściły mi 
twarz.
- Tak - mruknęłam.
Zawahał się, jak gdyby nie wiedział, co powiedzieć. Schylił się i pocałował mnie 
w 
rękę, tak po prostu, bez afektacji.
- Dobranoc, pani Malcolm - powiedział i odszedł, głośno stukając butami o deski 
pokładu.
Był nie dalej niż kilka metrów ode mnie, kiedy jeden ze stewardów, Jones, 
krzyknął:
- Milordzie! Nie powinien pan wychodzić z kajuty! Powietrze nocne jest 
zdradliwe, a 
na pokładzie panuje zaraza. Poza tym kapitan zabronił panu spacerować po nocy!
Mój znajomy przepraszająco skłonił głowę.
- Tak, tak, wiem. Pomyślałem tylko, że do reszty zdrętwieję, jeśli dłużej 
zostanę w 
kajucie.
- Lepiej zdrętwieć, niż umrzeć z powodu cholernego rozwolnienia, sir. Proszę mi 
wybaczyć wyrażenie.
Pan Grey nie skarcił stewarda za te słowa, tylko mruknął coś pod nosem i zniknął 
wśród cieni na rufie.
Chwyciłam przechodzącego obok Jonesa za rękaw. Gwałtownie cofnął się i wrzasnął 
wniebogłosy śmiertelnie przerażony.
- Och! Pani Malcolm - wymamrotał, gdy już trochę się uspokoił. - Chryste, 
myślałem, 
że to duch. Przepraszam bardzo.
- To ja przepraszam - powiedziałam grzecznie. - Chciałam tylko zapytać, kim był 
mężczyzna, z którym pan rozmawiał?
- Aa...On? - Jones odwrócił głowę i zerknął przez ramię, ale elegancki mężczyzna 
już 
dawno zniknął. - To lord John Grey, proszę pani. Nowy gubernator Jamajki. - 
Skrzywił się 
karcąco. - Nie powinien tu wychodzić. Kapitan wydał ścisłe rozkazy, żeby się 
trzymał z dala 
od zagrożenia. Tego nam jeszcze brakuje, żebyśmy dotarli do portu ze zmarłym 
politykiem na 
pokładzie! - Znów krytycznie pokręcił głową i obrócił się w moją stronę, nieco 
się 
pochylając.
- Czy pani już idzie spać? Może zaniosę na dół filiżankę dobrej herbaty i 
kawałek 
ciasteczka?
- Nie, dziękuję, Jones - odparłam. - Sprawdzę jeszcze, co słychać w szpitalu. 
Niczego 
nie potrzebuję.
- Cóż, w razie czego proszę mnie zawołać. Do usług. Dobranoc, proszę pani. - 
Przygładził loki i pospiesznie się oddalił.
Jeszcze przez chwilę stałam sama przy balustradzie, głęboko oddychając czystym, 
świeżym powietrzem. Jednak do świtu zostało dobrych kilka godzin. Gwiazdy jasno 
świeciły. 
Nagle uświadomiłam sobie, że w końcu nadszedł moment łaski, o który wciąż 
modliłam się 
bez słów.
- Masz rację - powiedziałam w końcu na głos do morza i nieba. - Zachód słońca to 
za 
mało. Dziękuję - dodałam i zeszłam pod pokład.
49
Ląd na horyzoncie
Jednak to prawda, co mówią marynarze: na długo przed ujrzeniem lądu, już go się 
czuje.
Pomimo długiego rejsu wygon dla owiec w ładowni był zaskakująco przyjemnym 
miejscem. Do tej pory wyczerpały się już zapasy świeżej słomy i kozy 
niespokojnie dreptały 
w tę i z powrotem po pustych deskach. Wokoło unosił się intensywny zapach kóz, 
ale to była 
czysta, zwierzęca woń, dosyć przyjemna w porównaniu z odorem niemytych 
marynarzy.
- Komma, komma, komma, dyr get - wołała śpiewnie Annekje, nęcąc roczniaka 
garścią 
siana. Zwierzę ciekawie wysunęło pysk. Kobieta natychmiast je chwyciła za szyję, 
przyciągnęła do siebie i mocno przycisnęła biały łebek do swoich krzepkich 
ramion.
- Kleszcze? - spytałam. Podeszłam bliżej, żeby jej pomóc.
Annekje podniosła wzrok i w szerokim uśmiechu ukazała mocno niekompletne 
uzębienie.
- Guten Morgen, pani Claire - powiedziała. - Ja, kleszcz. O, tutaj. - Jedną ręką 
chwyciła opadające ucho koziołka i obróciła je jedwabistą stroną, pokazując mi 
jagodową 
narośl z pękatym od krwi kleszczem, zanurzonym głęboko pod delikatną skórą.
Mocno przytrzymywała zwierzę, żeby się nie ruszało. Włożyła mu palce do ucha i 
paznokciami wycisnęła pasożyta spod skóry. Koziołek zabeczał i wierzgnął. Na 
uchu została 
mała plamka krwi.
- Chwileczkę - powiedziałam, kiedy już miała go wypuścić. Zerknęła na mnie z 
zaciekawieniem, ale nadal trzymała swojego podopiecznego.
Wzięłam płaską butelkę z alkoholem, którą nosiłam za paskiem, jak sztylet. 
Wylałam 
kilka kropelek na ucho. Było delikatne i miękkie. Cieniutkie żyłki prześwitywały 
spoza 
satynowej skóry. Oczy z kwadratowymi źrenicami omal nie wyskoczyły na wierzch. 
Koziołek 
zabeczał przeraźliwie.
- Żeby ucho nie spuchło - wyjaśniłam.
Annekje zgodnie pokiwała głową.
Wypuściła koźlątko, które w podskokach wróciło do stada i przytuliło się do boku 
matki w poszukiwaniu mleka. Annekje rozejrzała się po podłodze. W końcu 
zobaczyła 
ociężały, nabrzmiały korpus kleszcza, który usiłował się poruszyć na krótkich 
kończynach. 
Kobieta natychmiast go rozgniotła obcasem.
- Zbliżamy się do lądu? - spytałam.
Skinęła głową i radośnie się uśmiechnęła.
- Ja. Czuje pani? - Głęboko wciągnęła nosem powietrze. Była rozpromieniona. - 
Ziemia, ja! Woda, trawa. Dobre, Dobre!
- Muszę zejść na brzeg - powiedziałam, przyglądając się jej uważnie. - Po cichu. 
Tajemnica. Nie mówić.
- Aha? - Annekje wytrzeszczyła oczy i obrzuciła mnie pytającym spojrzeniem. - 
Nie 
mówić dla kapitan, ya?
- Nikomu. - Potwierdziłam stanowczym skinieniem głowy. - Pani może pomóc?
Przez chwilę zastanawiała się w milczeniu. Potężna, pogodna kobieta kojarzyła mi 
się 
zjedna z jej kóz. Przystosowała się do trudów życia na pokładzie, ciesząc się 
zapachem siana i 
ciepłym towarzystwem. Pomimo trudów podróży tryskała życiem.
Spojrzała i spokojnie pokiwała głową.
- Ja, pomogę.
Było już po południu, kiedy zarzuciliśmy kotwicę przy lądzie. Jeden z aspirantów 
poinformował mnie, że to wyspa Watlings.
Z wielkim zaciekawieniem wyjrzałam przez balustradę. Zobaczyłam równinę z 
szerokim pasem białej plaży i rzędami niskich palm. Wcześniej wyspa nazywała się 
San 
Salvador. Obecnie zmieniono jej nazwę na cześć najsłynniejszego korsarza 
ostatniego 
stulecia. Prawdopodobnie właśnie ta wysepka była pierwszym skrawkiem Nowego 
Świata, 
który ujrzały oczy Krzysztofa Kolumba.
Miałam tę istotną przewagę nad Kolumbem, że już wcześniej wiedziałam, iż tu jest 
ląd. Poczułam jednak odległe echo radości i ulgi, jakiej doświadczyli marynarze 
z malutkich, 
drewnianych karawel przy pierwszym spotkaniu z ziemią.
Po długim przebywaniu na kołyszącym pokładzie zapomina się, jak to jest stąpać 
po 
ziemi. Kończyny zamieniają się w „morskie nogi”. Ale widok i zapach gruntu 
sprawiają, że 
człowiek przypomina sobie, iż urodził się po to, by żyć na ziemi. Stopy domagają 
się 
stabilnego podłoża.
Zastanawiałam się jednak, czy rzeczywiście zejść na ląd. Zatrzymaliśmy się tylko 
na 
chwilę, żeby uzupełnić znacznie uszczuplone zapasy wody pitnej. Potem mieliśmy 
dalej 
płynąć do Jamajki, pomiędzy wyspami Windward. Został nam przynajmniej tydzień 
podróży, 
a ze względu na potrzeby tak wielu obłożnie chorych osób na pokładzie, wielkie 
beczki z 
wodą stały w ładowni niemal puste.
San Salvador to niewielka wyspa, ale z wypowiedzi pacjentów wynikało, że przez 
główny port Cockburn Town przepływało dużo statków. Możliwe, że nie było to 
idealne 
miejsce do ucieczki, ale nie miałam wyboru. Nie zamierzałam korzystać z 
„gościnności” 
Floty Wojennej na Jamajce, służąc za przynętę do zwabienia Jamiego.
Mimo że załoga bardzo tęskniła za widokiem i dotykiem ziemi, na ląd nie wolno 
było 
zejść nikomu, oprócz ekipy zaopatrującej statek w wodę. Jeden z marynarzy 
blokował 
wyjście na trap.
Pozostali członkowie załogi musieli się zadowolić spojrzeniem na wyspę. 
Rozmawiali 
i dowcipkowali, snując marzenia o lądzie. Na pokładzie zauważyłam długi kucyk 
blond 
włosów powiewający na wietrze. Gubernator również wyszedł ze swojej „izolatki”, 
żeby 
wstawić bladą twarz ku słońcu tropików.
Chętnie bym z nim porozmawiała, ale nie było na to czasu. Annekje zeszła już po 
koziołka. Wytarłam dłonie o spódnicę, dokonując ostatecznych wyliczeń. Do 
gęstego lasu 
palm i krzewów było nie dalej niż dwieście metrów. Jeśli udałoby mi się 
przedrzeć na 
schodnię i dobiec do dżungli, miałam duże szansę uciec.
Kapitan Leonard chciał jak najszybciej dotrzeć na Jamajkę, więc nie próbowałby 
mnie 
złapać. A nawet gdybym została schwytana, kapitan nie miałby podstaw do 
wymierzenia mi 
kary. W końcu ani nie byłam marynarzem, ani jeńcem.
Słońce pozłacało blond włosy Annekje, gdy ostrożnie wchodziła po drabinie, na 
szerokiej piersi trzymała młodego koziołka. Szybko rozejrzała się, żeby 
sprawdzić, czy jestem 
na miejscu, i skierowała się w stronę schodni.
Przemówiła do wartownika mieszanką łamanej angielszczyzny i języka szwedzkiego. 
Pokazała ręką zwierzę, potem brzeg. Uparcie twierdziła, że koźlątko musi mieć 
trochę świeżej 
trawy. Marynarz ją zrozumiał, ale ani drgnął.
- Nie, proszę pani - oświadczył z wymuszonym szacunkiem w głosie.- Nikomu nie 
wolno wychodzić na brzeg, z wyjątkiem ekipy zaopatrzenia w wodę.
Stanęłam z boku, tak żeby mnie nie było widać, i patrzyłam, jak rozwija się 
rozmowa. 
Kobieta cisnęła koźlątkiem w wartownika. Mężczyzna cofnął się o krok i zrobił 
krok w bok. 
Chciałam się przemknąć za jego plecami. Annekje narobiła takiego zamieszania, że 
miałam 
ze dwie minuty na ucieczkę.
Nerwowo przestępowałam z nogi na nogę. Byłam na bosaka, żeby móc szybciej 
uciekać po piaszczystej plaży. Plecy wartownika, okryte czerwonym płaszczem, 
odwróciły się 
do mnie tyłem. Jeszcze kroczek, pomyślałam, tylko kroczek.
- Jaki ładny dziś dzień! Prawda, pani Malcolm?
Przygryzłam język.
- Piękny, kapitanie Leonardzie - wykrztusiłam. Kiedy usłyszałam jego głos, 
miałam 
wrażenie, że serce mi zamarło. Jednak po chwili nie tylko wznowiło bicie, ale 
nawet waliło 
jak młotem, żeby nadrobić chwilowy przestój.
Kapitan stanął przy mnie i wyjrzał za balustradę. Młoda twarz promieniowała 
radością 
Kolumba. Pomimo silnej pokusy, żeby go wypchnąć za burtę, tylko uśmiechnęłam się 
nerwowo.
- To, że przybiliśmy do brzegu, jest w równym stopniu pani sukcesem, jak i moim 
- 
powiedział. - Wątpię, czy bez pani udałoby się nam kiedykolwiek dotrzeć do lądu. 
- Bardzo 
nieśmiało dotknął mojej dłoni.
Znów się uśmiechnęłam, tym razem nieco mniej nerwowo.
- O, na pewno panu by się to udało, kapitanie - odparłam. - Przy takich 
zdolnościach 
żeglarskich...!
Zaśmiał się i zaczerwienił. Na cześć dotarcia do lądu starannie się ogolił. 
Chude 
policzki lśniły różową świeżością.
- Te pochwały należą się głównie marynarzom, łaskawa pani. Dobrze się spisali. A 
ich 
wysiłki z kolei zależą od pani umiejętności lekarskich. - Spojrzał na mnie 
rozpromienionym 
wzrokiem. - Naprawdę trudno mi wyrazić wdzięczność. Wszystko przekażę 
gubernatorowi i 
sir Greville’owi, to komisarz króla w Antigui. Napiszę list jako świadectwo 
najszczerszego 
uznania wobec pani oraz trudu, jaki pani nam poświęciła. Być może... to się 
przyda. - Opuścił 
wzrok.
- Do czego, kapitanie? - Serce wciąż biło mi z całych sił.
Kapitan Leonard przygryzł wargę.
- Nie zamierzałem o tym wspominać, łaskawa pani. Ale, słowo daję, nie umiem 
trzymać języka za zębami. Znam pani nazwisko i wiem, kim jest pani mąż.
- Czyżby? - spytałam, usiłując panować nad emocjami. - Zatem, kim on jest?
Chłopak zdębiał.
- Przestępcą rzecz jasna. - Odrobinę zbladł. - Nic pani o tym nie wiedziała?
- Wiedziałam - oświadczyłam oschle. - Więc dlaczego mi pan to mówi?
Oblizał usta i dość odważnie spojrzał mi w oczy.
- Kiedy odkryłem prawdziwą tożsamość pani męża, odnotowałem ten fakt w 
dzienniku okrętowym. Teraz tego żałuję, ale już za późno. Informacja jest 
oficjalna. Kiedy 
dopłynę na Jamajkę, muszę zgłosić jego nazwisko i miejsce pobytu tamtejszym 
władzom, jak 
również komendantowi koszarów Floty Wojennej na Antigui. Kiedy „Artemida” 
dopłynie do 
portu, aresztują pana Frasera. - A potem...
- Powieszą - powiedziałam to, co nie mogło mu przejść przez gardło.
Młodzieniec w milczeniu pokiwał głową. Na zmianę otwierał i zamykał usta. Nie 
potrafił dobrać odpowiednich słów.
- Widziałem, jak wieszają ludzi - wymamrotał w końcu. - Pani Fraser, ja po 
prostu... 
Urwał, żeby się opanować. W końcu mu się to udało. Wyprostował się i spojrzał mi 
w twarz. 
Radość z powodu dobicia do brzegu nagle zmieniła się w udręczenie. - Przepraszam 
- 
wyszeptał. - Nie mogę pani prosić o przebaczenie. Mogę tylko powiedzieć, że jest 
mi 
niezmiernie przykro.
Odwrócił się na pięcie i odszedł. Bezpośrednio przed nim stała Annekje Johansen 
ze 
swoim koziołkiem, wciąż tocząc zagorzałą dyskusję z wartownikiem.
- Co tu się dzieje? - spytał gniewnie kapitan. - Proszę natychmiast zabrać z 
pokładu to 
zwierzę! Panie Holford, co pan sobie wyobraża?
Annekje spojrzała na Leonarda, potem kątem oka zerknęła na mnie i od razu 
zgadła, 
że coś jest nie tak. Stała nieruchomo z pochyloną głową, słuchając napomnienia 
kapitana. 
Chwilę później odwróciła się w stronę zejścia pod pokład, by z roczniakiem na 
ręku wrócić 
do reszty kóz. Jej wielkie, niebieskie oczy były smutne. Przechodząc obok, 
porozumiewawczo mrugnęła jednak do mnie, jakby chciała zapewnić, że spróbujemy 
raz 
jeszcze. Ale jak?
Ostrożnie przepływaliśmy obok wyspy Acklin i podwodnej rafy koralowej Samana. 
Przytłoczony poczuciem winy i niesprzyjającymi wiatrami kapitan Leonard unikał 
mnie, 
skrywając się na mostku kapitańskim. Pogoda sprzyjała jego odosobnieniu. 
Nieustannie 
świeciło słońce, ale złudnie lekki wiaterek nagle przybierał na sile. Często 
trzeba było 
zmieniać ustawienie żagli. Nie było to łatwe zadanie na statku, na którym 
brakowało rąk do 
pracy.
Cztery dni później zmieniliśmy kurs. Skierowaliśmy się do pasażu Caicos. Jednak 
potężny poryw wiatru jak grom z jasnego nieba uderzył w statek w najmniej 
odpowiedniej 
chwili.
Kiedy zerwał się wicher, byłam na pokładzie. Usłyszałam świst. Moja spódnica 
wydęła się jak balon. Potem coś trzasnęło w górze. Zderzyłam się w locie z 
Ramsdellem 
Hodgesem, należącym do obsługi pokładu dziobowego, i dalej razem wirowaliśmy w 
szalonym piruecie, zanim potknęliśmy się i wylądowaliśmy na deskach.
Wokół panowało wielkie zamieszanie. Marynarze biegali w tę i z powrotem. Padały 
rozkazy. Usiadłam, próbując dojść ze sobą do ładu.
- Co to jest? - spytałam Hodgesa, który się podniósł i pomagał mi wstać. - Co 
się 
stało?
- Cholera, połamał się grotmaszt syknął przez zęby.
„Morświn” wolno sunął na południe, nie ważąc się bez grotżagla ryzykować 
zetknięcia z piaszczystymi ławicami i mieliznami pasażu. Kapitan Leonard 
postanowił 
zawinąć do pierwszego lepszego portu - Bottle Creek na brzegu wyspy Północne 
Caicos.
Tym razem mogliśmy zejść na ląd, ale co z tego! Na malutkich wyspach archipelagu 
Turks i Caicos brakowało źródeł wody pitnej. Były tam za to liczne zatoczki, 
gotowe przyjąć 
przepływające statki zaskoczone sztormami. Pomysł ukrycia się na głodującej, 
suchej wyspie 
i oczekiwania na przypadkowy statek niezbyt mi przypadł do gustu.
Ale dla Annekje zmiana kursu okazała się inspiracją do obmyślenia nowego planu.
- Znam te wyspy. - Pokiwała głową z wszechwiedzą w oczach. - Teraz zataczamy 
koło. Grand Turk, Mouchoir. Caicos - nie.
Nic nie rozumiałam. Pani Johansen kucnęła i krótkim palcem wskazującym zaczęła 
rysować na piasku plaży.
- Widzi pani: Pasaż Caicos - powiedziała, szkicując dwie linie. Na górze, 
pomiędzy 
liniami zaznaczyła trójkącik żagla. - Przepływamy tędy. - Pokazała Pasaż Caicos. 
- Ale nie 
ma masztu. Teraz... - Po prawej stronie pasażu szybko naszkicowała kilka 
nieregularnych 
kółek. - Północne Caicos, Południowe Caicos, Caicos, Grand Turk - wyliczyła, 
przykładając 
po kolei palec do każdego kółka. - Płyniemy dookoła. Skały podwodne. Mouchoir. - 
I 
narysowała kolejne kreski, pokazując pasaż w kierunku północno-zachodniego 
wybrzeża 
wyspy Grand Turk.
- Pasaż Mouchoir? - Słyszałam, jak marynarze o nim wspominali, ale nie miałam 
pojęcia, jak to się ma do mojej próby ucieczki z „Morświna”.
Annekje pokiwała głową, uśmiechając się od ucha do ucha. Narysowała długą, 
falistą 
linię, nieco poniżej poprzednich szkiców. Z dumą wskazała ją palcem.
- Hispaniola. St. Domingue. Duża wyspa, są tam miasta, statki.
Uniosłam brwi, wciąż byłam zdezorientowana. Westchnęła i zamyśliła się. Wstała, 
otrzepując z piasku masywne uda. Zbierałyśmy trąbiki ze skał do płytkiego 
garnuszka. 
Najwyraźniej wpadła na genialną myśl, bo wysypała trąbiki i napełniła naczynie 
morską 
wodą. Postawiła je na piasku i nakazała mi patrzeć.
Ostrożnie zamieszała wodę. Potem uniosła palec poplamiony ciemną krwią trąbików. 
Woda wciąż wirowała wokół brzegów rondelka.
Annekje wyciągnęła nitkę ze swojego postrzępionego ubrania, przegryzła ją i 
wrzuciła 
do wody. Włókno leniwie zataczało w garnku kółka.
- Pani. - Pokazała nitkę. - Pitter panią unosi. - Znów wskazała na piaskowy 
szkic. 
Nowy trójkąt, w Pasażu Mouchoir. Linia skręcająca od malutkiego żagla w lewo, w 
dół 
oznaczała kurs statku. Niebieska nitka, przedstawiająca mnie, teraz została 
uratowana przed 
zanurzeniem. Położyła ją obok małego żagla symbolizującego „Morświna”, 
odciągnęła na 
bok i przesunęła po Pasażu w stronę wybrzeża Hispanioli.
- Skacz - powiedziała po prostu.
- Oszalałaś! - krzyknęłam przerażona.
Zachichotała, w pełni zadowolona, że wreszcie zrozumiałam.
- Ja - odparła. - Ale to działa. Woda panią przeniesie. - Wskazała koniec Pasażu 
Mouchoir, którym jest wybrzeże Hispanioli, i jeszcze raz zamieszała wodą w 
garnuszku. 
Stałyśmy obok siebie, wpatrując się w coraz powolniejsze wirowanie „morza” w 
rondelku.
Annekje posłała mi z ukosa zadumane spojrzenie.
- Stara się nie utopić, ja?
Wzięłam głęboki wdech i odgarnęłam włosy z oczu.
- Ja - odpowiedziałam. - Postaram się.
50
Spotkanie z księdzem
Morze było bardzo ciepłe, a w zestawieniu z lodowatymi falami przybrzeżnymi 
Szkocji wydawało się wręcz gorące. Tak czy inaczej po dwóch, trzech godzinach 
płynięcia 
stopy mi zdrętwiały, a palce u rąk zesztywniały od kurczowego uścisku liny - 
prowizorycznego przyrządu ratowniczego, wykonanego z dwóch pustych beczek.
Jednak żona oficera broni nie myliła się ani trochę. Podłużny, zamglony, odległy 
kształt, który widziałam z pokładu „Morświna”, coraz bardziej się przybliżał. Na 
tle 
srebrnego nieba rozpościerał się ciemny aksamit wzgórz. Hispaniola - Haiti.
Nie było sposobu, aby określić czas. Jednak dwa miesiące spędzone na pokładzie 
statku - kiedy regularnie słyszałam bicie dzwonów i patrzyłam na zmiany warty - 
dały mi 
przybliżone odczucie upływu godzin. Wiedziałam, że dochodzi północ, kiedy 
schodziłam z 
pokładu „Morświna’. Była już pewnie czwarta nad ranem. Do brzegu pozostawały co 
najmniej dwa kilometry. Prądy oceanu są silne, ale powolne.
Wyczerpana okręciłam linę wokół nadgarstka, żeby się nie wyślizgnąć z 
„zaprzęgu”. 
Położyłam czoło na beczce i oburzona zapachem rumu zapadłam w sen.
O promiennym świcie zbudził mnie dotyk czegoś stałego pod stopami. Morze i niebo 
połyskiwały jak masa perłowa. Czułam, jak niesione silnym prądem fale szarpią 
beczki. 
Wyswobodziłam się z lin i z wyraźną ulgą pozwoliłam, by nieporęczne urządzenie 
popłynęło 
w stronę brzegu.
Na ramionach miałam głębokie, czerwone pręgi. Lina mocno starła mi naskórek na 
nadgarstku. Byłam zziębnięta, wycieńczona i bardzo spragniona. Odnosiłam 
wrażenie, że 
moje nogi są z gumy.
Na morzu za moimi plecami nie zauważyłam ani jednej żywej duszy. Uciekłam.
Teraz pozostało mi tylko znaleźć wodę do picia i jakiś środek transportu, który 
by 
mnie zabrał na Jamajkę, oraz odszukać Jamiego wraz z „Artemidą”, najlepiej zanim 
to się uda 
Królewskiej Flocie Wojennej.
To, co wiedziałam o Karaibach z pocztówek i kolorowych broszur turystycznych, 
pozwalało mi o nich myśleć w kategoriach kryształowych lagun i plaż z białym 
piaskiem. Ale 
rzeczywistość ukazywała zwartą, brzydką roślinność głęboko tkwiącą w wyjątkowo 
lepkim, 
brązowym mule.
Namorzyny, gęste, krzaczaste zarośla, rozciągały się w obie strony aż po 
horyzont. 
Musiałam się przez nie przedzierać. Korzenie wystawały spod mułu. Tworzyły 
zagmatwane 
węzły, o które nieustannie się potykałam. Jasnoszare, gładkie gałęzie rosły w 
kępkach. Gdy je 
mijałam, targały mnie za włosy.
Grupki małych, fioletowych krabów umykały przede mną w panice. Grzęzłam po 
kostki w mule. Buty zawinęłam w wysoko podwiniętą, przemoczoną spódnicę. Wyjęłam 
nóż 
do ryb, który dała mi Annekje, tak na wszelki wypadek. Nie widziałam nic 
groźnego, ale 
lepiej się czułam z bronią w ręku.
Wschodzące słońce na początku przyjemnie ogrzewało moje zziębnięte ramiona i 
suszyło ubrania. Jednak po upływie godziny żałowałam, że nie mam nad głową 
cienia. Słońce 
coraz mocniej przypiekało, a ja coraz bardziej się pociłam, oblepiona po kolana 
schnącym 
mułem. Z każdą chwilą coraz bardziej chciało mi się pić.
Próbowałam dosięgnąć wzrokiem końca zarośli, ale namorzyny mocno mnie 
przerastały, więc widziałam tylko gęste obłoki wąskich, szarozielonych liści.
- To niemożliwe, żeby cała ta przeklęta wyspa była porośnięta namorzynami - 
mruknęłam, brnąc coraz głębiej w chaszcze. - Gdzieś tu musi być kawałek 
stabilnego gruntu. 
- Miałam też nadzieję, że znajdzie się woda.
Odgłos przypominający wystrzał małego działa tak bardzo mnie przestraszył, że aż 
upuściłam kuchenny nóż. Zanurzyłam rękę w mule i zaczęłam gorączkowo szukać 
swojej 
jedynej broni. Nagle coś wielkiego ze świstem przeleciało tuż nad moją głową.
Usłyszałam głośny szelest liści, potem pytanie: „Kuaak?”.
- Słucham? - zaskrzeczałam. Ostrożnie usiadłam. W jednej ręce trzymałam nóż, 
drugą 
odgarnęłam sobie z twarzy oblepione mułem loki. Dwa metry ode mnie, na krzaku 
namorzyny siedziało ogromne, czarne ptaszysko i krytycznie mi się przyglądało.
Schyliło głowę i delikatnie przygładziło dziobem lśniące, czarne pióra, jakby 
chciało 
mi pokazać wyższość swojej prezencji. Skrzydlate stworzenie rzeczywiście 
olśniewało 
elegancją, a mój wygląd pozostawiał wiele do życzenia: wymięte, ubłocone 
ubranie, 
rozczochrane, brudne włosy.
- Kra-kra-kra - przedrzeźniłam ptaka. - Dobrze ci się śmiać, kolego, bo masz 
skrzydła.
Ptak przestał wygładzać pióra i przyjrzał mi się uważniej. Potem uniósł dziób i 
nadął 
pierś. Nagle napompował duży balon wspaniałej, czerwonej skóry, który zdobił 
jego korpus 
od podstawy szyi w dół.
- Buum! - krzyknął, powtarzając odgłos wystrzału, który wcześniej słyszałam.
Znów mnie przestraszył, ale nie aż tak bardzo.
- Nie rób tego więcej! - strofowałam eleganta.
Ptak mnie nie posłuchał. Powoli zatrzepotał skrzydłami, usadowił się wygodniej 
na 
gałęzi i znów huknął.
Nagle z góry rozległ się przeraźliwy krzyk i głośny łopot skrzydeł. Przyleciały 
dwa 
kolejne ptaszyska i usiadły na namorzynach. Ośmielony towarzystwem pierwszy ptak 
zaczął 
regularnie pohukiwać. Tak się przejął tą kanonadą, że skóra jego worka jeszcze 
intensywniej 
się zaczerwieniła. W chwilę później zleciało się całe stado czarnych pięknisiów.
Podejrzewałam, że nie są to ptaki drapieżne, ale na wszelki wypadek wolałam 
wziąć 
nogi za pas. Zresztą przede mną była jeszcze długa droga, zanim zasnę albo... 
znajdę Jamiego. 
Miałam niezbyt wielkie szansę, żeby go w porę odnaleźć.
W kilka godzin dokonałam tak nikłych postępów, że wciąż słyszałam przerywane 
krzyki przemądrzałych stworzeń. Wyczerpana do cna, usiadłam na jednym z 
grubszych 
korzeni.
Myśl o wodzie pitnej przesłoniła wszystkie inne rozważania. Nawet o Jamiem.
Odnosiłam wrażenie, że moja przeprawa przez chaszcze trwa latami, a jednak wciąż 
słyszałam szum oceanu. I chyba naprawdę przypływ mnie doganiał, bo gdy usiadłam, 
płytka 
fala spienionej, brudnej wody morskiej dotknęła moich stóp, by po chwili z 
powrotem 
odpłynąć.
- Woda, wszędzie woda - westchnęłam z żalem. - Ale ani kropelki wody do picia.
Moją uwagę przykuło nieznaczne poruszenie ciekłego błota. Schyliłam się i 
zobaczyłam kilka małych rybek nieznanego gatunku. O dziwo, nie pluskały się w 
mule. 
Tkwiły na powierzchni, wsparte na płetwach piersiowych. Wydawało się, iż nic 
sobie nie 
robią z tego, żenię są w wodzie.
Zafascynowana nachyliłam się jeszcze niżej, żeby im się bliżej przyjrzeć. Jedna 
lub 
dwie niespokojnie się przesunęły na płetwach, ale sprawiały wrażenie, że w ogóle 
nie 
przejmują się moją obecnością. Wytrzeszczały na mnie pełne powagi, wyłupiaste 
oczy. Gdy 
im się uważnie przyjrzałam, okazało się, że mają po dwie pary oczu i właśnie to 
sprawiało, że 
gałki zdawały się wyłupiaste.
Przez dłuższą chwilę skupiłam wzrok na jednym z dziwnych stworzeń. Pomiędzy 
piersiami spłynęła mi strużka potu.
- Albo mam urojenia - zagadałam do dziwadła - albo ty tu jesteś naprawdę.
Ryba nie odpowiedziała, ale za to podskoczyła i wylądowała na gałęzi kilkanaście 
centymetrów nad ziemią. Chyba wyczuła nadpływającą kolejną falę. Tym razem woda 
ochlapała mnie po kostki.
Nagle zrobiło mi się przyjemnie chłodno. Słońce usłużnie skryło się za chmurą. 
Wraz 
z jego zniknięciem diametralnie zmieniła się atmosfera lasu namorzynowego.
Powiew wiatru sprawił, że zadrżały liście. Jak za dotknięciem czarodziejskiej 
różdżki 
wszystkie kraby, ryby i piaskowe pchły gdzieś znikły. Najwyraźniej wiedziały 
coś, czego ja 
nie wiedziałam. Przeraziło mnie to odkrycie.
Spojrzałam w górę, na obłok, za którym zniknęło słońce, i jęknęłam. Zza wzgórz 
nadciągała olbrzymia, purpurowa chmura gorącej pary. Mknęła bardzo szybko, jej 
połyskująca światłem słonecznym krawędź nieuchronnie zbliżała się w moją stronę.
Przypłynęła następna fala, o pięć centymetrów wyższa niż poprzednia. Utrzymywała 
się dość długo. Nie byłam ani rybą, ani krabem, ale tym razem dotarło do mnie, 
że właśnie 
rozpoczęła się burza i postępuje z zawrotną szybkością.
Rozejrzałam się dookoła, ale nie zobaczyłam nic prócz bezkresnego obszaru 
porośniętego namorzynami. Żadnego schronienia. Pomyślałam jednak, że w tych 
warunkach 
burza nie jest najstraszniejszą rzeczą, jaka mogłaby mi się przytrafić. Usta i 
język miałam 
wyschnięte z pragnienia. Z ulgą oczekiwałam chłodnego, słodkiego deszczu.
Gwałtowny plusk kolejnej fali, która dotarła do połowy łydek, zmącił jednak mój 
nastrój. Zerknęłam na górne gałęzie, pokryte siatką suchych wodorostów. 
Najwyższa fala 
sięgałaby wysoko ponad moją głowę.
Na chwilę ogarnęła mnie panika, ale próbowałam się uspokoić. Gdybym straciła 
panowanie nad sobą, to już byłby koniec.
- Weź się w garść, Beauchamp - mruknęłam sama do siebie. Przypomniała mi się 
rada, 
jaką słyszałam w czasie praktyki lekarskiej. „Pierwszą rzeczą, jaką należy 
zrobić w 
przypadku zatrzymania akcji serca, jest zmierzenie własnego pulsu”. Uśmiechnęłam 
się. 
Odruchowo położyłam palce na pulsie - był lekko przyspieszony, ale silny i 
miarowy.
No dobrze, ale dokąd uciec? W stronę wzgórza? Zastanawiałam się. Nie miałam 
innego wyjścia. Tylko ten szczyt wystawał spoza lasu namorzyny. Co sił 
przedzierałam się 
przez gałęzie. Nie zwracałam uwagi ani na to, że niszczę sobie ubranie, ani na 
to, że woda 
coraz silniej popycha moje nogi. Wiatr wiał mi w plecy, coraz wyżej unosząc 
fale. Włosy bez 
przerwy przesłaniały mi widok i wchodziły do buzi. Raz po raz odrzucałam je do 
tyłu. Klęłam 
przy tym jak najgłośniej, żeby po prostu słyszeć ludzki głos, ale zaraz zaczęło 
mnie boleć 
wyschnięte gardło.
Biegłam dalej, chlupocząc. Brzeg spódnicy wysunął mi się spod paska. Buty 
wypadły 
i od razu zniknęły w bulgoczącej pianie. Ale to wydawało się nieistotne.
W chwili, kiedy lunęło, fala obmywała moje uda. Ulewie towarzyszył huk, który 
zagłuszył nawet szelest miliona liści. W ciągu minuty przemokłam do suchej 
nitki. 
Odchyliłam głowę i szeroko otworzyłam usta. Starałam się chwytać strumienie 
deszczu. W 
końcu wyjęłam chustkę zza pazuchy, wystawiłam na deszcz i kilka razy wyżęłam, 
żeby 
opłukać z potu. Potem pozwoliłam, żeby jeszcze raz przemokła, podniosłam 
ociekającą 
tkaninę do ust i zaczęłam ją ssać. Woda smakowała słodyczą, wodorostami i 
szorstką 
bawełną. Była pyszna.
Nie zatrzymywałam się, ale wciąż musiałam się przedzierać przez gąszcz krzewów. 
Nadciągająca fala sięgała mi prawie do pasa. Szłam z coraz większym trudem. 
Momentalnie 
zaspokoiłam pragnienie. Pochyliłam głowę i ruszyłam do przodu tak szybko, jak 
tylko 
zdołałam.
Nad górami zalśniła błyskawica, chwilę później rozległo się uderzenie pioruna. 
Fala 
pędziła z ogromną siłą. Mogłam posuwać się tylko z prądem. W czasie każdego 
odpływu 
musiałam czekać, z całych sił trzymając się pnia najbliższego namorzynu, ale 
kiedy już 
nadszedł przypływ, to niemal biegłam.
Zaczynałam robić sobie wyrzuty, że opuściłam kapitana Leonarda i „Morświna”. 
Wiatr przybierał na sile. Ciskał mi w twarz strugi deszczu. Prawie nic nie 
widziałam. 
Marynarze powiadają, że co siódma fala jest wyższa. Przyłapałam się na tym, że 
je liczę. 
Jednak to dziewiąta fala uderzyła mnie po łopatkach i ścięła z nóg, zanim 
zdążyłam uchwycić 
się najbliższej gałęzi.
Ugrzęzłam, bezradna, krztusząc się wodą z piaskiem, ale znów stanęłam na nogi. 
Fala 
o mało mnie nie zatopiła, lecz również zmieniła kierunek mojego marszu. Nie 
widziałam już 
góry, ale nie dalej niż sześć metrów przede mną rosło duże drzewo.
Jeszcze cztery fale, cztery kolejne zrywy do przodu, cztery przymusowe postoje 
przy 
pniach i znalazłam się na błotnistym brzegu zatoczki, z której wody wąskim 
strumieniem 
odpływały do morza. Ślizgając się i słaniając, z trudem weszłam na drzewo.
Z siedziska na wysokości trzech i pół metra widziałam bagnisty pas namorzyn, a 
za 
nim pełne morze. Jeszcze raz zmieniłam zdanie na temat swojej ucieczki z 
„Morświna”. Bez 
względu na to, jak strasznie by było na lądzie, życie na pokładzie okrętu 
wojennego 
wydawało się gorsze.
Pienistą kipiel oświetliła błyskawica. Wiatr walczył z prądem przypływu o 
panowanie 
nad wodą. Dalej, w Pasażu Mouchoir, fale były tak wysokie, że wyglądały jak 
toczące się 
wzgórza. Wiał porywisty wiatr. W przemoczonych ubraniach zmarzłam na kość. Nad 
moją 
głową rozszalała się burza. Znów huknął piorun i zalśniła błyskawica.
„Artemida” płynęła o wiele wolniej niż „Morświn”. Miałam nadzieję, że wciąż 
bezpiecznie przebywa na Atlantyku.
Trzydzieści metrów dalej zobaczyłam kępkę powalonych namorzynów. Woda ze 
świstem zawróciła i wycofała się do morza, na chwilę pozostawiając suchy ląd. 
Jednak 
wkrótce fale wróciły i zatopiły czarny sznur pochylonych gałęzi. Mocno objęłam 
ramionami 
pień drzewa, przycisnęłam policzek do kory i modliłam się. Za Jamiego i 
„Artemidę”. Za 
„Morświna”, Annekje Johansen, Toma Leonarda, za gubernatora. I za siebie.
Kiedy się obudziłam, nastał już dzień. Noga, wciśnięta pomiędzy dwie gałęzie, 
zdrętwiała mi od kolana w dół. Ześlizgnęłam się z drzewa. Wylądowałam w płytkiej 
wodzie 
zatoczki. Miseczką ze złożonych rąk zaczerpnęłam trochę wody, spróbowałam i 
natychmiast 
wyplułam. Nie była bardzo słona, ale nie nadawała się do picia.
Miałam wilgotne ubrania, ale sama byłam wyschnięta jak Sahara. Sztorm minął już 
dawno temu. Wokół panował spokój. Tylko z oddali dobiegały strzelające odgłosy 
dużych, 
czarnych ptaków.
Z nadzieją, że na wyżej położonym odcinku znajdę słodką wodę, pokuśtykałam w 
górę.
Roślinność zaczęła się odradzać. Szarozielone namorzyny nabrały koloru, a 
warstwa 
trawy i mchu stała się o wiele grubsza. Jednak na gruncie utrzymywała się woda. 
Byłam tak 
zmęczona i spragniona, że mogłam pokonać zaledwie krótki odcinek drogi. Gdy 
przysiadłam, 
żeby odpocząć, na brzeg wyskoczyło kilka małych rybek. Ciekawie mi się 
przyglądały 
wytrzeszczonymi oczami.
- Ty też dosyć dziwnie wyglądasz - odezwałam się do płetwiastego stworzenia.
- Czy pani jest Angielką? - spytała z niedowierzaniem rybka. Odniosłam 
nieodparte 
wrażenie, że znalazłam się w Krainie Czarów. Zamrugałam. Dopiero gdy podniosłam 
głowę, 
zobaczyłam mężczyznę, który zadał mi pytanie.
Twarz miał zniszczoną wiatrem i opaloną na kolor mahoniowy; włosy czarne, 
kręcone, zaczesane do tyłu i zadbane. Wyszedł zza krzaka namorzynu. Poruszał się 
ostrożnie, 
jakby się bał mnie wystraszyć.
Był średniego wzrostu i krzepkiej budowy ciała. Dobroduszne spojrzenie 
przysłoniła 
ostrożna mina. Miał podniszczone ubranie, ciężki, płócienny worek przewieszony 
przez ramię 
oraz menażkę z koźlej skóry zwisającą z paska.
- Vous etes Anglaise? - powtórzył po francusku wcześniejsze pytanie. - Comment 
ca 
va? 
- Tak, jestem Angielką - zachrypiałam. - Czy mogę prosić o kropelkę wody?
Wytrzeszczył jasnoorzechowe oczy, ale nic nie odpowiedział. Wręczył mi skórzany 
bukłak.
Położyłam nóż do ryb na kolanach, w zasięgu ręki i piłam łapczywie.
- Ostrożnie - powiedział. - Może się pani zachłysnąć.
- Wiem - odparłam. Z trudem chwytałam oddech. - Jestem doktorem. - Znów 
podniosłam bukłak do ust, ale tym razem usilnie starałam się wolniej pić.
Mój wybawca przyglądał mi się badawczo, jakbym była dziwolągiem. Przemoczona 
wodą morską, wysuszona przez słońce, oblepiona błotem, z plamami potu na ubraniu 
i 
brudnymi włosami opadającymi na twarz wyglądałam jak żebraczka, i to psychicznie 
chora.
- Doktorem?- spytał po angielsku. Przyjrzał mi się jeszcze uważniej, podobnie 
jak 
wcześniej jeden z dużych, czarnych ptaków. - Doktorem czego, jeśli wolno 
widzieć?
- Medycyny - odparłam pomiędzy jednym haustem a drugim.
Mocno zmarszczył czarne brwi na wyjątkowo niskim czole.
- Naprawdę? - powiedział po dłuższej chwili z drugim niedowierzaniem.
- Naprawdę - powtórzyłam nieuprzejmym tonem.
Zaśmiał się i założył głęboki ukłon.
- W takim razie, pani doktor, proszę pozwolić, że się przedstawię: Lawrence 
Stern, 
doktor filozofii naturalnej z Monachium.
Zamrugałam gwałtownie.
- Jestem naturalistą - dodał, wskazując płócienny worek na ramieniu. - Właśnie 
szedłem do fregat, z nadzieją, że będę mógł obserwować ich zachowania godowe, 
kiedy 
przypadkiem usłyszałem, jak pani...
- Rozmawiała z rybami - dokończyłam. - Czy one naprawdę mają po cztery oczy? - 
spytałam, chcąc skierować rozmowę na inne tory.
- Tak... Przynajmniej na to wygląda. - Spojrzał na ryby. Sprawiały wrażenie, 
jakby 
rozumiały wszystko, o czym rozmawiamy, i przysłuchiwały się z uwagą. - Gdy się 
zanurzą, 
górna para oczu patrzy na to, co się dzieje na powierzchni wody, dolna widzi pod 
wodą. - 
Spojrzał na mnie, prawie się uśmiechając. - Czy mógłbym poznać pani nazwisko?
Zawahałam się. Nie mogłam się zdecydować na żaden z pseudonimów, więc 
postanowiłam powiedzieć prawdę.
- Fraser - odezwałam się po chwili. - Claire Fraser, żona Jamesa Frasera - 
dodałam na 
wszelki wypadek. Pomyślałam, że jako mężatka wzbudzę większy respekt. Palcem 
odrzuciłam z lewego oka kosmyk kręconych włosów.
- Do usług, madame. - Szarmancko mi się ukłonił. W zamyśleniu patrzył na mnie, 
pocierając grzbiet nosa.
- Jest pani rozbitkiem? - zgadywał.
Wydawało się to najbardziej logicznym, jeśli nie jedynym wyjaśnieniem mojej 
obecności w tamtym miejscu. Skinęłam głową.
- Muszę się dostać na Jamajkę - oświadczyłam. - Czy zdołałby pan w tym pomóc?
Skrzywił się lekko. Widocznie postrzegał mnie jako rzadki okaz, trudny do 
zaklasyfikowania. W końcu pokiwał głową i uniósł kąciki szerokich ust, jakby 
stworzonych 
do uśmiechu. Wyciągnął rękę. Wstałam.
- Tak - odpowiedział. - Mogę pomóc. Najpierw jednak znajdziemy dla pani jedzenie 
i 
ubranie, hm? Mój znajomy mieszka niedaleko stąd. Zaprowadzę panią do niego, 
dobrze?
Piekące pragnienie oraz natłok wydarzeń sprawiły, że prawie zapomniałam o 
głodzie. 
Jednak na wspomnienie o posiłku, żołądek natychmiast dał o sobie znać hałaśliwym 
marszem.
- To byłoby - powiedziałam jak najgłośniej, żeby zagłuszyć burczenie w brzuchu - 
naprawdę miłe z pana strony. - Odgarnęłam sobie z twarzy gmatwaninę włosów i 
szłam za 
swoim dobroczyńcą w głąb zarośli.
Z gaju karłowatych palm wyszliśmy na otwartą przestrzeń, która przypominała 
łąkę. 
Potem przed nami wyrósł szeroki pagórek, na którego szczycie zobaczyłam domek, a 
raczej 
ruiny domu. Żółte, gipsowe ściany były popękane i porośnięte pnączami różowej 
bouganwilii 
i wybujałej guavy. Na dachu widniało kilka niemałych dziur. Całość sprawiała 
przygnębiające 
wrażenie.
- Hacienda de la Fuente - poinformował mnie filozof, patrząc na chatkę. - Da 
pani 
radę iść pod górę czy... - Zawahał się i wzrokiem oszacował moją wagę. - Chyba 
mógłbym 
panią zanieść. - Z tonu głosu wynikało, że nie był uszczęśliwiony tą 
perspektywą.
- Poradzę sobie - zapewniłam. Stopy miałam potłuczone i obolałe, a w dodatku 
pokłute leżącymi na ziemi liśćmi palmowymi, ale ścieżka przed nami wydawała się 
w miarę 
gładka.
Zbocze wzgórza przecinały liczne dróżki wydeptane przez owcze kopyta. Niedaleko 
pasło się małe stadko, spokojnie wygrzewając się w gorącym słońcu Hispanioli. 
Gdy 
wyłoniliśmy się zza kępki drzew, jedna z owiec zabeczała, dając wyraz swemu 
zaskoczeniu. 
Wszystkie pozostałe uniosły głowy i wpatrywały się w nas podejrzliwie.
Poczułam się niepewnie pod obstrzałem tylu par oczu. Podkasałam ubłocone 
spódnice 
i w ślad za doktorem Sternem dziarsko ruszyłam w stronę głównej ścieżki - sądząc 
po 
szerokości, wydeptanej nie tylko przez owce - która najpierw wiodła pod górkę, a 
później 
prosto po grzbiecie.
Był piękny, słoneczny dzień. Wśród traw i kwiatów migotały pomarańczowe i białe 
motyle. Od czasu do czasu jaskrawożółty motyl zaświecił jak małe słońce.
Głęboko oddychałam. Napawałam się wspaniałą wonią trawy i kwiatów z delikatną 
nutą zapachu owiec i ogrzanego słońcem kurzu. Na chwilę do mojego rękawa 
przywarł mały, 
lśniący punkcik. Zauważyłam aksamitne łuski na skrzydełkach oraz zakręcony wężyk 
trąbki. 
Delikatny korpusik zadrżał pod wpływem trzepotu skrzydełek i stworzonko 
odleciało.
Nie wiem, czy miałam to zawdzięczać obietnicy pomocy, butelce wody czy motylom, 
ale poczułam, jak znika cały ciężar lęku i wyczerpania, z którym tyle czasu się 
borykałam. To 
prawda, że przede mną stało jeszcze zadanie przedostania się na Jamajkę, ale 
kiedy pragnienie 
zostało już zaspokojone, przyjaciel znajdował się w zasięgu ręki, a możliwość 
zjedzenia 
obiadu była tuż, tuż, to wydawało się, że i ten problem jakoś da się rozwiązać.
- Oto i on! - Lawernce przystanął, żeby na mnie poczekać. Wyciągnął rękę do góry 
i 
pokazał drobną, smukłą sylwetkę, ostrożnie zmierzającą w naszą stronę. 
Przymrużyłam oczy, 
żeby lepiej widzieć. Postać przedzierała się przez stado owiec, które zupełnie 
nie zwracały na 
nią uwagi.
- Jezu! - wyrwało się z moich ust. - Toż to święty Franciszek z Asyżu!
Lawrence zerknął na mnie zdziwiony.
- Nie. Przecież mówiłem, że to Anglik. - Podniósł rękę i krzyknął: - Hola! Senor 
Fogden!
Człowiek w szarej sutannie przystanął. Ze strachu włożył dłoń w wełnę jagnięcia.
- Quien es? 
- Stem! - zawołał Lawrence. - Lawrence Stern! Chodź! - Pomógł mi wspiąć się po 
stromej ścieżce.
Drobny mężczyzna, nieco wyższy ode mnie, miał szczupłą twarz, którą można byłoby 
uznać za piękną, gdyby nie szpeciła jej rudawa broda, stercząca wokół szczęki. 
Długie, 
splątane, siwe włosy raz po raz opadały mężczyźnie na oczy. Kiedy do niego się 
przybliżyliśmy, pomarańczowy motyl właśnie musnął skrzydłem jego czuprynę.
- Stern? - spytał. Jak sowa przymrużył oczy przed słońcem. - Nie znam żadnego... 
Aa, 
to ty! Smukła twarz rozpromieniła się. Dlaczego nie przedstawiłeś się jako 
człowiek od 
robaków w ścierwie? Od razu bym wiedział, o kogo chodzi!
Stern chyba poczuł się zażenowany. Spojrzał na mnie przepraszającym wzrokiem.
- Kiedy ostatnio tu byłem, zebrałem kilka interesujących pasożytów z odchodów 
owiec pana Fogdena, wyjaśnił.
- Obrzydliwe, wielkie robaki! - powiedział ojciec Fogden, wzdrygając się na to 
wspomnienie. - Niektóre z nich miały przynajmniej trzydzieści centymetrów 
długości.
- Nie więcej niż dwadzieścia centymetrów - poprawił uśmiechnięty Stern. Zerknął 
na 
najbliższą owcę i położył dłoń na torbie do zbierania okazów, jakby się 
spodziewał dokonać 
dziś dalszego wkładu w rozwój nauki. - Czy poskutkował środek, który zaleciłem?
Ojciec Fogden usilnie starał się sobie skojarzyć, o co chodzi.
- Terpentyna - podpowiedział mu naturalista.
- A, tak! - Słońce ozłacało szczupłą twarz księdza, który obdarował nas 
serdecznym 
uśmiechem. - Oczywiście, oczywiście. Znakomicie zadziałało. Kilka owiec zmarło, 
ale resztę 
udało się wyleczyć. Świetnie, naprawdę doskonałe!
Nagle ojciec Fogden uświadomił sobie, że nie jest zbyt gościnny.
- O, zapraszam do środka! - powiedział. - Właśnie miałem zrobić przerwę na 
południowy posiłek. Nalegam, żebyście zjedli ze mną. - Kapłan zwrócił się do 
mnie: - Pani 
Stern, tak?
Wzmianka o dwudziestocentymetrowych robakach na moment osłabiła mój apetyt, 
jednak na wspomnienie o jedzeniu znów zaczęło mi burczeć w brzuchu.
- Nie, ale bardzo chętnie skorzystamy z uprzejmości ojca - odpowiedział 
grzecznie 
Stera. - A to moja znajoma. Pani Fraser. Rodaczka ojca.
Fogden patrzył na mnie z niedowierzaniem.
- Angielka? - spytał. - Tutaj? - Okrągłe niebieskie oczy dostrzegły plamy z 
błota i potu 
na mojej zszarganej sukience. Przez chwilę duchowny stał nieruchomo, mrugając 
gwałtownie. 
Potem podszedł do mnie i z największą godnością pochylił się nisko, tuż nad moją 
dłonią.
- Uniżony sługa, madame - rzekł. Wyprostował się i zamaszystym ruchem ręki 
wskazał ruiny na wzgórzu.
- Mi casa es su casa - powiedział świszczącym głosem. Zza chwastów ciekawie 
wyjrzał pyszczek małego spaniela.
- Mamy gościa, Ludo - oznajmił ksiądz. Uśmiechnął się od ucha do ucha. - 
Cudownie, 
prawda? - Mocno wcisnął moją rękę pod swój łokieć, chwycił owcę za kłak wełny na 
czubku 
głowy i pociągnął nas oboje do Hacjendy de la Fuente. Stern szedł za nami.
Gdy tylko weszliśmy na zaniedbane patio, zrozumiałam, skąd się wzięła nazwa 
domku. W rogu unosiła się chmurka ważek. Owady połyskiwały jak małe światełka 
nad 
zarośniętą wodorostami sadzawką. Wyglądało to tak, jakby ktoś specjalnie 
wywiercił 
szczelinę w ziemi, kiedy budował ten dom. Z rozwalonego chodnika poderwało się 
co 
najmniej tuzin kur bankiwa. Przez chwilę nie widziałam nic poza obłoczkiem kurzu 
i piór.
- I tak to miałem dziś rano szczęście spotkać wśród namorzyn panią Fraser - 
podsumował Stern. - Pomyślałem, że może ojciec... O, jaka piękna! Wspaniała 
odonata!
Pełen anielskiego zachwytu przemknął obok nas, aby się przyjrzeć bliżej 
ogromnej, 
przynajmniej dziesięciocentymetrowej ważce, która krążyła pod liściastym dachem 
patio. 
Niebieski korpus migotał w promieniach słońca.
- Och, proszę bardzo, weź ją sobie w prezencie! - Gospodarz pomachał w stronę 
ważki. - Chodź tu, Becky - zawołał małą owcę. - Chcę zerknąć na twoją podkówkę. 
- 
Klapsem w zadek zapędził jagnię do patio. Zwierzę parsknęło i pogalopowało przed 
siebie. 
Od razu dopadło do ściany porośniętej guavą, aby poszukać owoców.
Drzewa wokół patio rosły tak gęsto, że ich gałęzie miejscami splatały się ze 
sobą. 
Odnosiło się wrażenie, że całe podwórze jest zadaszonym tunelem prowadzącym do 
otwartych drzwi domu.
Przed progiem leżała gruba warstwa piasku i różowych, suchych liści bouganwilii, 
ale 
tuż za nim lśniła wypolerowana, ciemna podłoga, bez drobinki kurzu. Po przejściu 
z 
podwórza, gdzie jaskrawo świeciło słońce, wydawało się, że wewnątrz jest ciemno, 
ale moje 
oczy szybko przyzwyczaiły się do półmroku. Ciekawie rozejrzałam się dookoła.
Pokój był ciemny, chłodny i bardzo skromnie urządzony: drugi stół, kilka 
taboretów i 
krzeseł oraz mały kredens, nad którym wisiał okropny obraz w hiszpańskim stylu. 
Malowidło 
przedstawiało smutnego, wymizerowanego, bladego Chrystusa z kozią bródką. 
Koścista ręka 
wskazywała krwawiące serce w piersi.
Upiorne dzieło tak bardzo mnie poraziło, że dopiero po chwili uświadomiłam sobie 
czyjąś obecność w pomieszczeniu. Cienie w pokoju drgnęły i zobaczyłam małą, 
okrągłą, 
złośliwą twarz. Mrugnęłam i cofnęłam się trochę. Kobieta zrobiła krok do przodu, 
twardo 
patrząc mi w oczy.
Miała nie więcej niż metr trzydzieści wzrostu i była niesamowicie gruba. Od 
głowy aż 
po kostki przypominała baryłkę. Na szczycie tkwiła głowa - mała, okrągła kula, 
uwieńczona 
kokiem rzadkich, siwych włosów. Kobieta wyglądała jak drewniana, rosyjska lalka, 
jeśli nie 
liczyć mahoniowego koloru skóry.
- Mamacita - odezwał się ksiądz po hiszpańsku do kulistej postaci. - Co za 
szczęście! 
Mamy gości, którzy z nami zjedzą. Pamiętasz Senora Sterna? - dodał, wskazując na 
Lawrence’a.
- Si claw - odparła baryłka niewidzialnymi ustami. - To ten zabójca Chrystusa. A 
co 
to zaputa alba? 
- Senora Fraser. - Ojciec Fogden wciąż promiennie się uśmiechał, jakby nie 
dosłyszał 
złośliwych słów. - Biedną panią Fraser spotkało nieszczęście. Rozbił się jej 
statek. Musimy 
jej pomóc.
Mamacita omiotła mnie wzrokiem od stóp do głów. Nie odezwała się, ale wydęła 
nozdrza w niewypowiedzianej pogardzie.
- Jedzenie gotowe - oznajmiła i odwróciła się.
- Cudownie! - krzyknął radośnie ksiądz. - Mamacita zaprasza do stołu. Zaraz 
przyniesie posiłek. Proszę usiąść.
Na stole stał już duży, obtłuczony talerz i leżała drewniana łyżka. Kapłan wyjął 
z 
kredensu jeszcze kilka naczyń oraz sztućców i na chybił trafił rozłożył je na 
blacie.
Ogromny, brązowy orzech kokosowy zajął honorowe miejsce przy stole. Fogden z 
dużym nabożeństwem ustawił kokos naprzeciwko talerza. Włóknista łupina z wiekiem 
poczerniała i miejscami była pozbawiona włosków.
- Jak się masz? - spytał ksiądz, czule głaszcząc orzech. - Jak ci mija tak 
piękny dzień, 
Coco?
Zerknęłam na Sterna, ale on zapatrzył się w postać Chrystusa. Wszystko 
wskazywało 
na to, że na mnie spoczął obowiązek zagajenia rozmowy.
- Mieszka pan tu sam, panie... ojcze Fogdenie? - zapytałam gospodarza. - Tylko 
z... 
mamacitą.
- Tak, niestety. Dlatego bardzo się cieszą, że was widzę. Nie mam innego 
towarzystwa, prócz Ludo i Coko - wyjaśnił i jeszcze raz poklepał włochaty 
orzech.
- Coco? - spytałam grzecznie. Pomyślałam, że Coco (czyli kokos) nie jest tu 
jedynym 
twardym orzechem do zgryzienia. Znów zerknęłam na Sterna.
- Coco to hiszpański odpowiednik słowa „postrach” - wyjaśnił ksiądz. - 
Straszydło. 
Proszę spojrzeć: płaski guzik nosa i małe, ciemne oczka. - Nagle Fogden wcisnął 
dwa palce w 
szparki na szczycie orzecha i wysunął je z powrotem, rechocząc.
- Aha! - krzyknął. - Nie gap się tak, Coco. Wiesz, że to nieładnie! - 
Jasnoniebieskie 
oczy przeszyły mnie spojrzeniem. - Taka ładna pani - powiedział ksiądz, jak 
gdyby sam do 
siebie. - Nie tak piękna, jak moja Ermenegilda, ale mimo wszystko bardzo ładna. 
Prawda, 
Ludo?
Pies mnie zignorował, ale za to radośnie podbiegł do swego pana, przytulił się 
do 
niego i zaszczekał. Opiekun pogłaskał pupilka za uszami i znów skupił uwagę na 
mojej 
osobie.
- Może któraś z sukien Ermenegildy będzie na panią dobra?
Nie wiedziałam, czy powinnam odpowiedzieć, czy nie, więc tylko uśmiechnęłam się 
grzecznie. Miałam nadzieję, że nie mam myśli wypisanych na twarzy. Całe 
szczęście w tej 
chwili wróciła mamacitą z parującą, gliniastą potrawą w garnku owiniętym 
ścierkami. Z 
pluskiem cisnęła po chochli na każdy talerz i odeszła, posuwając niewidzialnymi 
stopami pod 
bezkształtną spódnicą.
Zamieszałam na talerzu papkę, która wydawała się potrawą roślinną. Ostrożnie 
spróbowałam. Okazała się zaskakująco dobra.
- Smażone banany wymieszane z tapioką i czerwoną fasolą - wyjaśnił Lawrence, 
widząc moją niepewność. Nałożył sobie pełną łyżkę parującej pulpy i od razu 
zabrał się za 
jedzenie.
Oczekiwałam wywiadu dotyczącego mojego przybycia i pochodzenia. Ale ojciec 
Fogden tylko podśpiewywał pod nosem, bawiąc się łyżką na stole. Posłałam 
Lawrensowi 
zdziwione spojrzenie. Uśmiechnął się, lekko wzruszył jednym ramieniem i pochylił 
się nad 
smażonymi bananami na swoim talerzu.
Aż do końca posiłku nikt nie odezwał się ani słowem. Wreszcie mamacitą - 
wyrażenie 
„z ponurą miną” byłoby poważnym niedopowiedzeniem - zebrała talerze. W ich 
miejsce 
postawiła tacę z owocami, trzy kubki i olbrzymi, gliniany dzban.
- Czy pani kiedykolwiek piła sangrię, pani Fraser?
Już chciałam powiedzieć: „tak”, ale rozmyśliłam się i odparłam:
- Nie, a co to jest? - W latach sześćdziesiątych sangria była popularnym 
napojem, 
który wielokrotnie piłam na prywatkach studenckich i imprezach szpitalnych. Ale 
wiedziałam, że w tym czasie ani w Anglii, ani w Szkocji jej nie znano. Pani 
Fraser z 
osiemnastowiecznego Edynburga nigdy by nie słyszała o sangrii.
- Mieszanka czerwonego wina z sokiem pomarańczowym i cytrynowym - wyjaśnił 
Lawrence Stern. - Zaprawiona korzeniami i serwowana na zimno albo na gorąco, w 
zależności od pogody. To bardzo pokrzepiający i zdrowy napój, prawda, Fogden?
- O tak, tak. Bardzo pokrzepiający. - Ksiądz wychylił swój trunek i zanim 
wypiłam 
pierwszy łyk, znów sięgnął po dzban.
Była identyczna. Tak samo słodka i szczypiąca w gardło. Kiedy jej spróbowałam, 
przez chwilę miałam złudzenie, że znów jestem na prywatce ze studentem palącym 
marihuanę 
i profesorem botaniki.
Iluzję tę podsycało gawędzenie Sterna na temat kolekcji roślin oraz zachowanie 
ojca 
Fogdena. Po kilku kubkach sangrii gospodarz wstał, poszperał w kredensie i 
wyłonił się z 
dużą, glinianą fajką. Z papierowej torebki wsypał do niej intensywnie pachnące 
zioła i zaczął 
palić.
- Haszysz? - spytał Stern. - Uważasz, że to wspomaga procesy trawienne? 
Słyszałem, 
że tak jest, ale to zioło trudno zdobyć w większości miast europejskich i nie 
miałam okazji z 
bliska się przyjrzeć, jak na nie reaguje organizm.
- O, jak najbardziej! Działa niesłychanie kojąco na żołądek - zapewnił ojciec 
Fogden. 
Mocno się zaciągnął, potrzymał dym w płucach, potem długo go wypuszczał. Z 
rozmarzeniem w oczach posyłał w górę puszysty, biały strumień, który po chwili 
zawisł pod 
niskim sufitem w postaci obłoku mgły. - Zapakuję ci trochę, żebyś zabrał ze sobą 
do domu, 
drogi przyjacielu. A teraz powiedz, co zamierzacie dalej robić.
Stern objaśnił swój plan. Mieliśmy przenocować w hacjendzie, żeby nabrać sił, 
następnie pójść aż do osady St. Luis du Nord i wypytać o łódkę rybacką, która 
dowiozłaby 
nas do odległego o pięćdziesiąt kilometrów Cap-Had’tien. Jeśli nie udałoby się 
nam jej 
znaleźć, musielibyśmy przedostać się drogą lodową do Le Cap - najbliższego, choć 
niewielkiego portu.
Kapłan skrzywił się, ściągając wyraziste brwi; najwyraźniej dym szczypał go w 
oczy.
- Radzę wam uważać, zwłaszcza w drodze lądowej do Le Cap. Tam grasują murzyni, 
którzy zbiegli z niewoli.
Pytającym wzrokiem spojrzałam na Sterna. Skrzywił się i pokiwał głową.
- To prawda. Sam spotkałem dwie albo trzy małe bandy, kiedy w drodze na pomoc 
przejeżdżałem przez dolinę Atribonite. Jednak nie znęcali się nade mną, choć 
ośmielam się 
twierdzić, że wyglądałem na trochę bogatszego od tych nieszczęśników, nad 
którymi byli 
właściciele okrutnie się znęcali. Teraz murzyni chowają się w odległych 
dolinach, w dżungli.
- Możliwe, że nie będą was niepokoić - powiedział ojciec Fogden. Głęboko 
zaciągnął 
się fajką, wydając przy tym niski, siorbiący odgłos. Na dłuższą chwilę wstrzymał 
oddech i 
powoli wypuścił dymek. Oczy mu wyraźnie się zaczerwieniły. Zamknął jedną 
powiekę. 
Drugim, mętnym okiem przyjrzał mi się uważnie. - Ona naprawdę nie wygląda na 
osobę 
podróżującą z sakiewką złota.
Stern popatrzył na mnie i uśmiechnął się od ucha do ucha. Jednak nagle zrobił 
poważną minę, jak gdyby zrozumiał, że zachowuje się niezbyt taktownie. Zakasłał 
i nalał 
sobie kolejny kubek sangrii. Czerwone jak u królika oczy księdza lśniły nad 
fajką.
- Chyba potrzebuję trochę świeżego powietrza - powiedziałam, odstawiając 
krzesło. - I 
może miskę wody do umycia się?
- Ależ oczywiście, oczywiście! - krzyknął ojciec Fogden. Wstał, chwiejąc się, i 
niedbale wysypał popiół z fajki na blat kredensu. - Proszę pójść ze mną.
Mimo iż powietrze w patio było parne, to i tak w porównaniu z zadymioną 
atmosferą 
w domku wydawało się świeże i orzeźwiające. Głęboko oddychałam, z 
zainteresowaniem 
patrząc, jak ojciec Fogden krzątał się z wiadrem przy fontannie w rogu.
- Skąd jest ta woda? - spytałam. - Czy to źródło? - Glony pokrywające kamienny 
wylot leniwie się poruszały, więc można było się domyślić, że tamtędy przepływa 
woda.
- Tak, są setki takich źródełek - odpowiedział Stern. - Podobno w niektórych 
mieszkają duchy. Ale ojciec chyba nie wierzy w te przesądy, prawda?
Wydawało się, iż wielebny Fogden rozważa odpowiedź. Postawił do połowy 
napełnione wiadro na murku i z ukosa popatrzył na wodę, śledząc wzrokiem jedną z 
małych, 
srebrnych rybek, które tam pływały.
- Co? - spytał, jakby myślał zupełnie o czym innym. - Nie... Duchy? Nie... 
Ale... No 
tak, zapomniałem. Miałem wam coś pokazać. - Podszedł do wbudowanego w ścianę 
kredensu 
i otworzył popękane, drewniane drzwiczki. Wyjął mały tobołek z bawełnianej 
surówki i 
delikatnie położył go na dłoń Sterna. - W zeszłym miesiącu wyskoczyła ze 
strumyka - 
oznajmił, wskazując zawartość węzełka. - Zabiło ją prażące południowe słońce. 
Jest trochę 
nadgryziona przez inne rybki. Ale chyba wciąż warta obejrzenia.
Na środku skrawka płótna leżała mała, zasuszona rybka, bardzo podobna do tych, 
które pływały w strumyku, z jednym wyjątkiem: miała śnieżnobiały kolor. Poza 
tym, po 
jednej stronie głowy, w miejscu gdzie powinno znajdować się oko, był mały guzek.
- Myślicie, że to ryba-duch? - spytał kapłan. - Tak sobie pomyślałem, kiedy 
wspomnieliście o duchach. Jednak nie wyobrażam sobie, jakie grzechy musi 
popełnić ryba, 
żeby za karę nie mieć oczu. Jak ta... To znaczy... - Znów zamknął jedno oko, 
robiąc swoją 
ulubioną minę. - Nie myśli się o rybach, jako o stworzeniach z duszą, a 
jednak... Jeśli nie 
mają duszy, to jak mogą zostać duchami?
- Osobiście nie wierzę, że to duch - zapewniłam księdza. Bliżej przyjrzałam się 
rybce, 
w którą Stern wpatrywał się roziskrzonym wzrokiem urodzonego naturalisty. Miała 
tak 
cienką i prześwitującą skórę, że widać było wewnętrzne organy.
- To ślepa ryba jaskiniowa - orzekł Stern. Z czcią pogładził malutką. - 
Widziałem 
takie stworzonko tylko raz, w sadzawce, w głębi jaskini Abandawe. Uciekło, zanim 
zdążyłem 
je dokładnie obejrzeć. Drogi przyjacielu... - zwrócił się do księdza. - Czy mogę 
ją sobie 
wziąć?
- Oczywiście, oczywiście. - Kapłan pomachał rękami, wyrażając radość z 
obdarowania Sterna. - Mnie się nie przyda. Jest zbyt mała do jedzenia, nawet 
gdyby mamacita 
wpadła na pomysł, żeby ją przyrządzić, ale nie wpadnie. - Rozejrzał się dookoła 
patio i 
niechcący kopnął kurę, która przechodziła obok. - Gdzie jest mamacita?
- Tutaj, cabrón, a gdzieżby indziej. - Nie widziałam, jak wychodziła z domu. 
Nagle 
zjawiła się, zakurzona, zbrązowiała od słońca mała figurka. Schyliła się po 
kolejne wiadro 
wody ze strumienia.
Moje nozdrza aż się skurczyły od lekko stęchłego zapachu. Ksiądz najwyraźniej to 
zauważył:
- Och, proszę nie przejmować - powiedział. - To tylko biedna Arabella.
- Arabella?
- Tak, tutaj w środku. - Odsłonił zszarganą zasłonę z konopi, która zacieniała 
róg 
patio.
Na wysokości pasa, z kamiennego muru wystawała listwa, a na niej równiutkim 
rządkiem leżały owcze czaszki - czyste, białe, wypolerowane.
- Trudno mi się z nimi rozstać. - Ojciec Fogden delikatnie pogłaskał masywną 
wypukłość gładkich kości. - To była Beatriz... taka słodka i łagodna. Biedactwo, 
umarła przy 
porodzie. - Wskazał dwie o wiele mniejsze czaszki, wypolerowane jak wszystkie 
pozostałe.
- Arabella to też... owca? - spytałam. Czułam wiele intensywniejszy odór. 
Pomyślałam, że wcale nie chcę dowiedzieć się, skąd pochodzi.
- Z mojego stada, tak, oczywiście. - Kapłan zwrócił osobliwe, jaskrawoniebieskie 
oczy 
w moją stronę. Miał gniewne spojrzenie. - Została zamordowana! Biedna, ufna 
duszyczka. 
Jak oni mogli popełnić taką niegodziwość w imię przyziemnych żądz!
- Ojej! - jęknęłam. - Tak mi przykro. A kto ją zabił?
- Marynarze, obrzydliwi poganie! Zabili Arabellę na plaży i upiekli jej biedne 
ciało na 
ruszcie. Zginęła jak męczennik święty Wawrzyniec.
- Wielkie nieba! - westchnęłam.
Ksiądz też westchnął. Stercząca broda lekko opadła ze smutku.
- Tak, nie wolno mi zapominać o nadziei, którą niebiosa nam zsyłają. Bo przecież 
Bóg 
Ojciec widzi upadek każdego wróbla. Niemożliwe, żeby nie dostrzegł Arabelli. 
Ważyła ze 
czterdzieści kilo. A może i więcej. Biedactwo, tak bardzo jej smakowała trawa.
- Oo... - Starałam się, żeby mój głos wyrażał współczucie i przerażenie. Nagle 
do mnie 
dotarła treść słów księdza.
- Marynarze? - spytałam. - Kiedy to się stało? - Pomyślałam, że nie chodziło o 
członków załogi „Morświna”. Kapitan Leonard z pewnością nie ryzykowałby tak 
bliskiego 
podpłynięcia do wyspy po to, żeby mnie ścigać. Ale moje dłonie zrobiły się 
wilgotne na tę 
myśl. Dyskretnie wytarłam je o suknię.
- Dziś rano - odpowiedział ojciec Fogden, odstawiając na półkę czaszkę 
jagnięcia. Ze 
smutkiem pokiwał głową. - Muszę przyznać, że w przypadku Arabelli bardzo szybko 
postępuje ten proces. Zwykle trwa dłużej niż tydzień i można nawet zobaczyć...
Jeszcze raz otworzył szafką, ukazując dużą bryłę okrytą kilkoma warstwami 
wilgotnego płótna konopnego. Teraz zapach był znacznie bardziej dokuczliwy. 
Kilka małych, 
brązowych chrząszczy umknęło przed światłem.
- Fogden, czy to są dermestidae? - Lawrence Stern dołączył do nas, gdy już 
włożył 
cenny okaz ryby do słoika ze spirytusem. Patrzył przez moje ramię, a opalona 
twarz tryskała 
zaciekawieniem.
W kredensie ciężko pracowały białe larwy chrząszczy. Właśnie polerowały czaszką 
owcy Arabelli. Widać było natychmiastowe efekty. Poczułam ucisk w żołądku.
- Tak się nazywają? Kochane, małe żarłoki. - Ksiądz mocno zachwiał się i chwycił 
krawędzi szafki. Dzięki temu wreszcie zauważył starą kobietę, która stała obok z 
wiadrem w 
ręku i patrzyła na niego z ukosa. - Och, zupełnie zapomniałem! Potrzebuje pani 
ubrania, 
prawda, pani Fraser?
Zerknęłam na swój strój, porwany w tylu miejscach, że prawie można go było uznać 
za nieskromny. W przemokniętej, ubrudzonej bagnistym mułem sukience 
przedstawiałam 
przykry widok, nawet w towarzystwie ojca Fogdena i Lawrence’a Sterna.
- Mamacita, czy nie mamy jakiegoś przyodziewku dla tej biednej niewiasty? - 
spytał 
po hiszpańsku. Lekko się zachwiał. - Może suknia w...
Kobieta wyszczerzyła zęby.
- Są o wiele za małe na taką krowę - odpowiedziała również po hiszpańsku. - 
Oddaj 
swoją starą sutannę, jeśli już musisz. - Obrzuciła mnie pogardliwym spojrzeniem. 
- Idzie - 
mruknęła po angielsku, odwracając się do mnie plecami. - Umyje się.
Poszłyśmy do mniejszego patio z drugiej strony domu, gdzie dostałam dwa wiadra 
chłodnej, świeżej wody, zużyty, płócienny ręcznik i mały garnuszek miękkiego 
mydła, 
intensywnie pachnącego ługiem. Upiorna mamacita dodała jeszcze zszarganą, szarą 
sutanną 
ze sznurem w pasie, znów pokazała mi zęby i odeszła. Na odchodne nie omieszkała 
zabełkotać po hiszpańsku:
- Umyj race z krwi, dziwko, która zabiłaś Chrystusa.
Zamknęłam za nią bramą patio. Poczułam dużą ulgę, rozbierając się z lepkich, 
brudnych ubrań. W miarę możliwości - na tyle, na ile było to możliwe bez ciepłej 
wody i 
grzebienia - doprowadziłam się do ładu.
Ubrana skromnie, choć nieco dziwacznie, w sutannę księdza, palcami rozczesywałam 
mokre włosy, rozmyślając o gospodarzu domu. Nie byłam pewna, czy jego dziwactwa 
są 
formą demencji, czy też efektem ubocznym długotrwałego alkoholizmu i odurzenia 
się 
konopiami indyjskimi. Jednak mimo wszystko ojciec Fogden wydawał się wrażliwą, 
serdeczną osobą. Jego służąca - jeśli taką właśnie funkcję pełniła gruba kobieta 
- stanowiła 
zupełnie odrębną kwestią.
Mamacita wywoływała we mnie rozdrażnienie. Pan Stern zapowiedział, że idzie na 
plażę się wykąpać. Do jego powrotu nie miałam ochoty wracać do domu. Zostało 
jeszcze 
dość dużo sangrii i podejrzewałam, że ojciec Fogden - o ile jeszcze był 
przytomny - po 
wypiciu reszty trunku nie ochroni mnie przed pogardliwym spojrzeniem bazyliszka.
Jednak nie mogłam całe popołudnie tkwić na zewnątrz. Czułam się bardzo zmęczona 
i 
chciałam wreszcie usiąść, choć wolałabym znaleźć łóżko i spać przez tydzień. Z 
małego patio 
również było wejście do domu. Otworzyłam drzwi i weszłam do ciemnego wnętrza.
Ze zdumieniem rozejrzałam się po małej sypialni. Wydawało się, że to 
pomieszczenie 
należy do zupełnie innego domu niż spartańsko urządzony pokój dzienny i obskurne 
patio. Na 
łóżku leżała sterta poduszek z piór i kołdra z miękkiej wełny. Na białej ścianie 
wisiały cztery 
ogromne wachlarze w wielobarwne wzory. Wyglądały jak skrzydła wielkiego motyla. 
Na 
stole stał mosiężny kandelabr z woskowymi świecami.
Meble były proste, ale porządnie wykonane i wypolerowane oliwą do miękkiego, 
intensywnego połysku. Na odległej ścianie pokoju wisiała bawełniana zasłona w 
paski. 
Przysłaniała rząd jedwabistych sukien w barwach tęczy, które wisiały na 
wieszakach.
Pomyślałam, że to zapewne suknie Ermenegildy. Podeszłam bliżej, aby im się 
przyjrzeć. Bezgłośnie stąpałam bosymi stopami. W czyściutkim pokoju panowała 
cisza. Nie 
czuło się ani zapachu, ani wibracji ludzkiej obecności.
Suknie były przepiękne - jedwabne i aksamitne, morowe i satynowe, muślinowe i 
pannowe. Emanowały blaskiem i urodą niczym futra zwierząt, w których na zawsze 
pozostaje 
tchnienie życia.
Dotknęłam stanika z fioletowego aksamitu, ciężkiego od haftowanych, srebrnych 
bratków z perłami w środku. Ermenegilda musiała być mała i wiotka. W kilka 
sukien sprytnie 
wszyto wkładki i falbanki optycznie powiększające biust. Tak olśniewające stroje 
z 
powodzeniem można było nosić na dworze w Madrycie.
Ermenegildy nie było, ale pokój wciąż sprawiał wrażenie zamieszkanego. Dotknęłam 
chabrowego rękawa i natychmiast uciekłam na palcach, pozostawiając suknie wraz 
ze 
światem ich marzeń.
Lawrence’a Sterna znalazłam na werandzie z tyłu domu. Przyglądał się pochyłemu 
zboczu, porośniętym aloesem i guavami. Na morzu połyskującego turkusu z oddali 
widać 
było małą, górzystą wysepkę. Grzecznie wstał i skłonił mi się nisko. W jego 
oczach 
dostrzegłam zaskoczenie.
- Pani Fraser! Muszę przyznać, że nieźle pani wygląda. Sutanna ojca o wiele 
lepiej 
leży na pani niż na nim samym. - Uśmiechnął się, z zachwytu mrużąc oczy.
- Podejrzewam, że przyjemniejszy wygląd raczej należy przypisać wymytej skórze - 
odparłam i usiadłam przy nim na krześle, które mi podstawił. - Czy tu jest coś 
do picia? - Na 
rozklekotanym, drewnianym stole stał dzban. Z zewnątrz był oszroniony. Od tak 
długiego 
czasu chciało mi się pić, że widok płynu automatycznie wywołał we mnie ogromne 
pragnienie.
- Sangria - poinformował Stern. Nalał po trochu dla każdego z nas i upił łyk ze 
swojego kubka. Westchnął z zadowolenia. - Mam nadzieję, że pani mnie nie uzna za 
opoja, 
ale po miesiącach tułania się po kraju i picia wyłącznie wody oraz kiepskiego 
rumu 
niewolników... - Zrobił błogą minę, zamykając powieki. - Ambrozja!
Byłam skłonna się z nim zgodzić.
- Aa... czy ojciec Fogden jest... - Zawahałam się. Szukałam delikatnego sposobu 
spytania o kondycję gospodarza. Nie musiałam się wysilać.
- Pijany - odpowiedział szczerze Stera. - Leży na stole w pokoju dziennym, 
bezwładny 
jak robak. Zwykle nie trzeźwieje aż do zachodu słońca - dodał.
- Rozumiem. - Rozsiadłam się wygodniej na krześle i sączyłam napój. - Dawna pan 
poznał ojca Fogdena?
Stern w skupieniu potarł ręką czoło.
- Och, kilka lat temu. - Zerknął na mnie. - A czy pani przypadkiem nie zna 
Jamesa 
Frasera z Edynburga? Zdaję sobie sprawę, że to pospolite nazwisko, ale... O, zna 
pani?
Nie odzywałam się, ale wydała mnie moja mina.
- Mój mąż nazywa się Fraser - powiedziałam.
Twarz Sterna ożywiła się.
- Naprawdę! - krzyknął. - Taki olbrzymi mężczyzna z...
- Rudymi włosami - potwierdziłam. - Tak, to Jamie. - Cóż zaczęło mi świtać w 
głowie. 
- Jamie mówił mi, że spotkał w Edynburgu doktora filozofii naturalnej i 
przeprowadził z nim 
bardzo interesującą rozmowę na temat... różnych rzeczy. - Zastanawiałam się 
tylko, skąd 
Stera znał prawdziwe nazwisko Jamiego. Dla większość ludzi z Edynburga Jamie był 
przemytnikiem Royem lub Aleksandrem Malcolmem, szanowanym drukarzem z Carfax 
Close. Z całą pewnością doktor Stem, który mówił po angielsku z wyraźnym 
niemieckim 
akcentem, nie mógł być tym Anglikiem, o którym wspominał Tompkins.
- Na temat pająków - przypomniał Stem. - Tak, doskonale sobie przypominam. 
Pająki 
i jaskinie. Spotkaliśmy się w... w... - Zrobił niewyraźną minę. Odchrząknął, po 
mistrzowsku 
ukrywając potknięcie. - W miejscu, gdzie się pije dużo alkoholu. Jedna z 
pracownic 
przypadkiem zobaczyła duży okaz pajęczaka, zwisający z sufitu w jej... to 
znaczy, z sufitu 
pomieszczenia, gdzie... prowadziła ze mną rozmowę. Wiadomo, przestraszyła się i 
z 
krzykiem wybiegła na korytarz. - Stera wychylił głębszy łyk sangrii dla 
pokrzepienia. 
Najwyraźniej kłopotliwe wyjaśnienia trochę go wycieńczyły.
- Właśnie zdołałem złapać stawonoga i schować w słoiku na okazy, kiedy do pokoju 
wbiegł pan Fraser. Wycelował we mnie broń palną i powiedział... - W tym momencie 
Stern 
zaczął przeciągle kaszleć, mocno uderzając się w klatkę piersiową. - Oho! Czy 
zawartość tego 
dzbana nie jest przypadkiem odrobinę za mocna dla pani? Podejrzewam, że mamacita 
dodała 
zbyt dużo pokrojonej cytryny.
Podejrzewam, że gruba kobieta najchętniej dosypałaby cyjanku, gdyby tylko miała 
pod ręką, ale musiałam przyznać, że sangria była wyśmienita.
- Nie zauważyłam - odparłam, spokojnie sącząc trunek. - Proszę kontynuować.
- Jamie wszedł z pistoletem i... - urwał na chwilę. - Dokładnie nie pamiętam, co 
powiedział. Wszystko wskazywało na to, że zaistniało małe nieporozumienie. 
Najwyraźniej 
pani mąż, słysząc krzyk, wywnioskował, że zrobiłem coś nietaktownego. Pokazałam 
jednak 
pajęczaka i wytłumaczyłam, że właśnie ta bestia była przyczyną przerażenia i 
raptownej 
ucieczki płochliwej damy. Niestety, nie zdołaliśmy jej przekonać, żeby wróciła 
do pokoju.
- Rozumiem - powiedziałam. Naprawdę bez trudu potrafiłam sobie wyobrazić tę 
scenę, z wyjątkiem jednego szczegółu, który mnie najbardziej interesował. - Czy 
pan pamięta, 
w jakim ubraniu był wtedy Jamie?
Lawrence Stera wydawał się zdezorientowany.
- Nie... Ale chyba szykował się do wyjścia na podwórze... Zresztą nie jestem 
pewien...
- To nieistotne - zapewniłam. - Tylko się po prostu zastanawiałam. - 
Nieprecyzyjna 
odpowiedź i tak nie wystarczyła. - Zatem przedstawił się panu?
Stem skrzywił się i przygładził fale gęstych, czarnych włosów.
- Nie. Jednak moja wcześniejsza rozmówczyni zwracała się do niego: „panie 
Fraser”. 
Jakiś czas później pokrzepiliśmy się dobrym napitkiem i dyskutowaliśmy prawie do 
świtu. 
Widzi pani, znaleźliśmy wspólny język. W pewnym momencie pan Fraser poprosił, 
żebym się 
do niego zwracał po imieniu. - Ironicznie uniósł brew. - Mam nadzieję, że nie 
uzna pani tego 
za nadmierne spoufalanie się z mojej strony. Choć przyznaję, że bardzo krótko 
się znaliśmy.
- Nie, nie. Oczywiście, że nie. - Chciałam zmienić temat. - A dlaczego 
rozmawiali 
panowie akurat o jaskiniach?
- Temat wyniknął przy okazji opowieści o Robercie Pierwszym, którą pani mąż 
uznawał za apokryf. Legenda głosi, że w czasie walki o tron Szkocji ścigany 
przez wrogów 
Robert Pierwszy prawdopodobnie ukrył się w jaskini i...
- Tak, znam tę opowieść - weszłam w słowo.
- Jamie uważał, że pająki nie lubią jaskiń zamieszkanych przez ludzi. Generalnie 
zgadzałem się z tą opinią, ale z zastrzeżeniem, że w większych jaskiniach, jakie 
trafiają się też 
na tej wyspie...
- Są tu jaskinie? - Byłam zaskoczona, ale zaraz doszłam do wniosku, że zadałam 
niemądre pytanie. - No tak, jeśli są tu jaskiniowe ryby, oczywiście muszą być i 
jaskinie. 
Chociaż zawsze myślałam, że Karaiby to wyspy koralowe. Chyba raczej trudno w 
koralu 
znaleźć jaskinie?
- Zgadza się. Jednak nie jest to niemożliwe - oparł Stem. - Hispaniola to nie 
atol 
koralowy, lecz wyspa pochodzenia wulkanicznego. Poza tym znajdują się tu łupki 
krystaliczne i bardzo stare złoża sedymentacyjne zawierające skamienieliny. 
Wapienie są 
miejscami szczególnie krasowymi.
- Coś takiego! - Dolałam sobie wina z przyprawami.
- O, tak! - Lawrence pochylił się, żeby wziąć worek spod drzwi werandy. Wyjął 
notes, 
wyrwał kartkę i zgniótł ją w dłoni. - Proszę zobaczyć - powiedział, wyciągając 
rękę. Papier 
powoli sam zaczął się rozprostowywać. Jednak jego powierzchnia nadal była 
nierówna i 
pofałdowana. - Tak wygląda ta wyspa. Pamięta pani, co ojciec Fogden mówił o 
murzyńskich 
uciekinierach? Łatwo im zniknąć, bo na tej wyspie istnieje wiele miejsc, na 
których nie 
stanęła ludzka stopa. A pośród odludnych wzgórz są jaskinie. Wiedzą o nich tylko 
starzy 
rdzenni mieszkańcy. Widziałem jedną z takich jaskiń - powiedział zadumany. - 
Murzyni 
określają ją mianem „Abandawe”. Uważają ją za jedno z najstraszniejszych i 
najświętszych 
miejsc, chociaż nie wiem dlaczego. - Zachęcony tym, że z uwagą słuchałam, wypił 
kolejny 
łyk sangrii i ciągnął dalej wykład z historii naturalnej. - A ta mała wyspa - 
skinął głową w 
stronę niewielkiego lądu, który majaczył w oddali, na morzu - nazywa się Ile de 
la Tortue, 
czyli Tortuga. To prawdziwa wyspa koralowa. Jej laguna od dawna jest napełniana 
dzięki 
aktywności koralowych drobnoustrojów. Czy pani wie, że kiedyś często nawiedzali 
ją piraci? 
- spytał. Najwyraźniej poczuł, że musi uzupełnić swój wywód czymś ciekawszym niż 
formacje krasowe i łupki krystaliczne.
- Prawdziwi piraci? Korsarze? - Z zaciekawieniem spojrzałam na wysepkę. - To 
takie 
romantyczne.
Stern roześmiał się. Zerknęłam na niego zaskoczona.
- Nie z pani się śmieję, pani Fraser - zapewnił. W dalszym ciągu się uśmiechał i 
wskazał ręką Ile de la Tortue. - Tylko mi się przypomniało, jak kiedyś miałem 
okazję 
rozmawiać ze starym mieszkańcem Kingston na temat zwyczajów piratów, którzy 
ustanowili 
siedzibę swoich wodzów blisko wioski Port Royal.
Wysunął usta, jakby już zamierzał o tym mówić, ale się rozmyślił. Zerknął na 
mnie 
kątem oka i najwyraźniej postanowił zaryzykować.
- Proszę mi wybaczyć niedelikatność, pani Fraser, ale pani, jako mężatka, a przy 
tym 
osoba z doświadczeniem medycznym... - Urwał. I pewnie gdyby nie wypił trzech 
czwartych 
zawartości dzbana, już nie ośmieliłby się kontynuować tego tematu. Szeroka, miła 
twarz 
bardzo się zaczerwiła. - Pewnie pani słyszała o obrzydliwych praktykach 
sodomistycznych? - 
spytał, patrząc na mnie z ukosa.
- Owszem - odparłam. - Ma pan na myśli...?
- Zapewniam panią - oświadczył z mentorskim skinieniem głowy - że człowiek, 
który 
mnie informował, nie zagłębiał się w szczegóły, opowiadając o zwyczajach 
korsarzy. 
Sodomici. - Pokręcił głową.
- Słucham?
- Wszyscy o tym wiedzieli - dodał. - Mój rozmówca powiedział, że kiedy 
sześćdziesiąt 
lat temu Port Royal zapadł się pod wodę, uważano, że to akt pomsty bożej na tych 
niegodziwcach za ohydne, niezgodne z naturą czyny lubieżne.
- O matko! - jęknęłam. Zastanawiałam się, co by na to powiedziała lubieżna Tessa 
z 
powieści Porywczy pirat.
Pokiwał głową z osowiałą miną.
- Mówią, że kiedy zbliża się sztorm, można usłyszeć dzwony zatopionych kościołów 
Port Royal, opłakujące dusze przeklętych piratów.
Chciałam jednak poznać szczegóły dotyczące tych „ohydnych i niezgodnych z naturą 
czynów lubieżnych”, ale do werandy właśnie weszła mamacita.
- Jedzenie - oświadczyła krótko i znikła.
- Ciekawe, w której jaskini ojciec Fogden ją znalazł? - zapytałam, odsuwając 
krzesło.
Stern spojrzał na mnie zaskoczonym wzrokiem.
- Aha! - Jego mina trochę się rozpogodziła. Wyjrzał za otwarte drzwi, gdzie 
zniknęła 
stara kobieta. Wewnątrz było cicho i ciemno jak w jaskini. - W Hawanie - odparł 
i 
opowiedział mi całą historię.
Ojciec Fogden przez dziesięć lat był misjonarzem ze zgromadzenia świętego 
Anzelma. Na Kubę przybył piętnaście lat temu, żeby nieść ludziom ulgę w 
cierpieniu i 
ofiarnie służyć Bogu. Z oddaniem niósł pomoc biednym i potrzebującym, nie myśląc 
o 
niczym innym... do dnia, w którym spotkał na targu Ermenegildę Ruiz Alcantarę y 
Meroz.
- Przypuszczam, że do dziś Fogden nie wie, jak to się stało - powiedział Stern. 
Wytarł 
kroplę spływającą z kubka i znów się napił. - Może ona też tego nie wiedziała, a 
może 
planowała wszystko od pierwszej chwili, kiedy go zobaczyła.
W każdym razie sześć miesięcy później już całe miasto trąbiło, że młoda żona Don 
Armanda Alcantary uciekła... z księdzem.
- I swoją matką - mruknęłam pod nosem, ale mnie usłyszał.
Delikatnie uśmiechnął się.
- Ermenegilda nigdy nie rozstawała się ze swoją matką - rzekł. - Ani z psem 
Ludo.
Nigdy by im się nie udało uciec od Don Armanda, bo to był bardzo wpływowy 
człowiek. Ale tak szczęśliwie się złożyło, że akurat w dniu ich ucieczki Anglicy 
napadli na 
Kubę i Armando miał ważniejsze problemy na głowie niż pościg za młodą żoną.
Uciekinierzy przyjechali do Bayamo - z całym kufrem wspaniałych sukien - i tam 
wynajęli łódź rybacką, która bezpiecznie dowiozła ich na Hispaniolę.
- Umarła dwa lata później - zakończył Stera. Znów napełnił kubek. - Sam ją 
pochował 
pod tą bouganvillia.
- I tak już tu zostali - dorzuciłam. - Ksiądz, Ludo i mamacita.
- Właśnie. - Stem zamknął oczy. Widziałam zaledwie kontury jego profilu na tle 
zachodzącego słońca. - Ermenegilda nigdy by nie pozostawiła mamacity, a mamacita 
nigdy 
by nie opuściła Ermenegildy. - Wychylił resztę sangrii z kubka. - Nikt tu nie 
zagląda - 
powiedział. - Wieśniacy nie postawią nawet stopy na wzgórzu ze strachu przed 
duchem 
Ermenegildy. Przeklęta grzesznica pochowana przez rozpustnego księdza na 
niepoświęconej 
ziemi, rzecz jasna, nie będzie spoczywać w pokoju.
Orzeźwiający wiatr od morza chłodził mi kark. Hacienda de la Fuente zamarła w 
bezruchu. Nawet kurczaki za naszymi plecami przestały popiskiwać, gdy zaczęło 
się 
ściemniać.
- Pan tu zagląda - odezwałam się.
Uśmiechnął się. Ponad kubkiem, który trzymałam w ręku, rozniósł się zapach 
pomarańczy, tak słodki, jak woń kwiatów panny młodej.
- Cóż... jestem naukowcem. Nie wierzę w duchy. - Podał mi ramię. Miałam 
wrażenie, 
że lekko się słania. - Zjemy obiad, pani Fraser?
Następnego ranka po śniadaniu Stern był gotów wyruszyć do St. Luis. Jednak przed 
odjazdem zamierzałam jeszcze zadać kilka pytań na temat statku, o którym 
wspomniał ksiądz. 
Chciałam się upewnić, czy przypadkiem nie chodziło o „Morświna”.
- Jaki to był statek? - spytałam, popijając smażone banany kozim mlekiem.
Ojciec Fogden najwyraźniej czuł się nie najlepiej po wczorajszych wyczynach, bo 
czule głaskał orzech kokosowy i mruczał coś do siebie rozmarzonym głosem.
- Aa? - odezwał się, gdy Stern szturchnięciem w żebro wyrwał go z zamyślenia. 
Cierpliwie powtórzyłam pytanie.
- Och. - Skrzywił się w głębokim skupieniu, ale zaraz się rozluźnił. - 
Drewniany.
Lawrence pochylił szeroką twarz nad talerzem, skrywając uśmiech. Nabrałam w 
płuca 
dużo powietrza i jeszcze raz spróbowałam.
- Widział ojciec marynarzy, którzy zabili Arabellę?
Uniósł wąskie brwi.
- Oczywiście. Jak inaczej mógłbym wiedzieć, że to zrobili?
Mówił logicznie. Wzięłam to za dobrą monetę.
- No, tak. Ale czy pamięta ksiądz, co mieli na sobie? - Zobaczyłam, jak otwiera 
usta, 
żeby wypowiedzieć słowo „ubrania”. Pospiesznie go uprzedziłam. - Czy to były 
swego 
rodzaju mundury? - Załoga „Morświna” na co dzień, kiedy nie pełniła służby 
reprezentacyjnej, nosiła luźne spodnie i bluzy marynarskie, ale nawet te stroje 
robocze nosiły 
znamiona uniformu. Prawie wszystkie były podobnie skrojone i miały kolor brudnej 
bieli.
Ojciec Fogden odstawił kubek. Nad górnej wardze pozostały białe wąsy. Wytarł je 
zewnętrzną stroną dłoni, skrzywił się i pokręcił głową.
- Nie, nie sądzę. Ale zaraz, zaraz... ich dowódca nie miał jednej ręki. - 
Obrazowo 
potrząsnął swoimi długimi palcami.
Upuściłam kubek. Po blacie popłynęła rzeka mleka. Stern krzyknął, ale ksiądz 
nawet 
nie drgnął. Zaskoczony popatrzył na stół, potem na swoje kolana.
- I dlaczego pani to zrobiła? - spytał z pretensją w głosie.
- Przepraszam - powiedziałam. Ręce mi tak drżały, że nawet nie byłam w stanie 
pozbierać kawałków rozbitego kubka. Bałam się zadać następne pytanie. - Ojcze, 
czy ten 
statek już odpłynął?
- Nie - odparł, podnosząc wzrok znad oblanej sutanny. - Stoi na plaży.
Ojciec Fogden szedł na przedzie. Spod podkasanej sutanny połyskiwały białe 
łydki. Ja 
też uniosłam pożyczony, wełniany strój, bo zbocze za domem porastały wysokie 
trawy i 
cierniste krzewy.
Wzgórze było poprzecinane wąskimi i słabo widocznymi ścieżkami, które prowadziły 
pod drzewa albo nagle się urywały w gęstej trawie. Jednak odnosiło się wrażenie, 
że ksiądz 
jest pewny obranej przez siebie trasy. Żwawo kroczył przez zarośla, nie 
oglądając się do tyłu.
Zanim dotarłam do grzbietu wzgórza, już straciłam dech mimo że Lawrence Stern 
szarmancko mi pomagał. Odsłaniał przede mną gałęzie, brał mnie za rękę i 
prowadził po 
bardziej stromych odcinkach.
- Czy aby na pewno tam jest statek? - spytałam nieśmiało, gdy dochodziliśmy do 
szczytu wzgórza. Biorąc pod uwagę dotychczasowe zachowanie gospodarza, nie byłam 
przekonana, czy przypadkiem sobie tego nie wyobraził. Ot, choćby po to, żeby 
zwrócić na 
siebie naszą uwagę.
Steń wzruszył ramionami i wytarł kropelkę potu z opalonego policzka.
- Przypuszczam, że tak - odparł. - W końcu owca została zabita.
Na wspomnienie czaszki Arabelli przez plecy przebiegł mi dreszcz. Ktoś naprawdę 
zamordował biedne zwierzę. Tuż przy wierzchołku wzgórza stąpałam jak najciszej. 
Na pewno 
nie chodziło o „Morświna”. Na jego pokładzie nie było jednorękich oficerów. 
Próbowałam 
sobie wmówić, że najprawdopodobniej nie jest to też „Artemida”. Jednak gdy 
zbliżaliśmy się 
do gigantycznej agawy na samym szczycie, serce biło mi coraz mocniej.
Spoza gałęzi sukulentów widziałam już Morze Karaibskie połyskujące błękitem oraz 
wąską, białą wstęgę plaży. Ojciec Fogden nagle przystanął i machnięciem ręki 
przywołał nas 
do siebie.
- Przebrzydłe kreatury - mruknął. Błękitne oczy płonęły z wściekłości, 
szczecinowata 
broda nastroszyła się jak kolce jeża. - Rzeźnicy! - krzyknął cicho, lecz 
zapalczywie. - 
Kanibale!
Spojrzałam na niego zaskoczona, ale Lawrence Stern chwycił mnie za rękę i 
pociągnął 
do szerszej szczeliny pomiędzy drzewami.
- Ojej! Tam naprawdę jest statek - szepnął.
Żaglowiec stał na plaży przechylony na bok. Miał puste maszty. Stosy ładunku, 
żagli, 
takielunku i beczek z wodą były porozrzucane tu i ówdzie na piasku. Mężczyźni 
krążyli po 
plaży. Okrzyki i uderzenia młota rozlegały się jak wystrzały armatnie. W 
powietrzu unosił się 
zapach gorącej smoły. Rozładowany towar z lekka połyskiwał w promieniach słońca: 
miedź i 
cyna, lekko zmatowiałe z powodu działania powietrza morskiego. Wyprawione skóry 
zwierzęce suszyły się na słońcu. Wyglądały jak brązowe, zesztywniałe plamy.
- To oni! „Artemida”! - Pojawienie się przy kadłubie jednonogiej postaci w 
żółtej, 
jedwabnej chustce na głowie osłaniającej przed prażącym słońcem rozwiało 
wszelkie 
wątpliwości.
- Murphy! - wrzasnęłam. - Fergus! Jamie! - Wyrwałam się z uścisku Sterna i 
pobiegłam w dół po zboczu. Byłam tak podekscytowana, że nie słuchałam ostrzeżeń 
towarzysza.
Murphy obrócił się, ale nie zdążył zejść mi z drogi. Rozpędzona jak pociąg 
ekspresowy wpadłam wprost na niego i oboje wylądowaliśmy na piasku.
- Murphy! - krzyknęłam i w przypływie nagłej radości mocno go wycałowałam.
- Hola! - burknął zszokowany. Wiercił się jak oszalały, usiłując się spode mnie 
wydostać.
- Milady! - U mego boku pojawił się posiniaczony, ale radosny Fergus. Na 
opalonej 
słońcem twarzy lśnił jego przepiękny uśmiech. - Milady! - Pomógł mi zejść z 
jęczącej bryły i 
o mało nie połamał mi żeber w uścisku. Zza jego pleców wyłoniła się uśmiechnięta 
od ucha 
do ucha Marsali.
- Merci aux saints! - powiedział mi na ucho przystojny Francuz. - Bałem się, że 
już 
nigdy się nie zobaczymy! - Ucałował mnie serdecznie w oba policzki, potem w usta 
i w końcu 
mnie puścił.
Zerknęłam na „Artemidę”. Przewrócona na bok przypominała schwytanego 
wieloryba.
- Co tu się stało?
Fergus i Marsali spojrzeli znacząco po sobie. Fergus wciągnął w płuca powietrze 
i 
popatrzył mi w oczy.
- Kapitan Raines nie żyje - oznajmił.
Sztorm, który mnie zaskoczył w lesie namorzynowym, uderzył również w 
„Artemidę”. Porywisty wiatr zniósł ją z kursu i skierował na rafę. W dnie 
powstała duża 
dziura.
Jednak mimo wszystko statek utrzymywał się na powierzchni. Co prawda, ładownia 
rufowa szybko napełniała się wodą, ale wrak jakoś sunął ku małej zatoczce, 
ofiarowującej 
schronienie.
- Kiedy wydarzył się ten wypadek, byliśmy nie dalej niż trzysta metrów od brzegu 
- 
powiedział Fergus ze smutną miną. Statek nagle przechylił się na bok. Cała 
zawartość 
ładowni wypadła i zaczęła pływać. Właśnie wtedy od strony morza nadciągnęła 
olbrzymia 
fala i uderzyła w przechyloną „Artemidę”, zmywając roztrzaskany mostek 
kapitański, a wraz 
z nim Rainesa oraz czterech marynarzy.
- Dziesięć minut później byliśmy już na lądzie - jęknęła rozżalona Marsali. - 
Gdyby 
tylko...
Fergus położył rękę na jej ramieniu.
- Trudno przewidzieć wyroki Pańskie - powiedział. - To się mogło stać na pełnym 
morzu, tysiące mil od brzegu, tylko że wtedy nie zapewniliby im godziwego 
pogrzebu. - 
Skinął głową w stronę odległej krawędzi plaży, tuż przy dżungli, gdzie 
znajdowało się pięć 
małych grobów z krzyżami z surowego drewna, w których na zawsze spoczęło pięciu 
zatopionych marynarzy.
- Miałam trochę wody święconej. Tata przywiózł mi ją z paryskiej Notre Dame - 
powiedziała Marsali. Oblizała spierzchnięte usta. - W małej buteleczce. 
Odmówiłam 
modlitwę i pokropiłam nią groby. Myśli pani, że im by się to spodobało? - 
spytała łamiącym 
się głosem.
Zdałam sobie sprawę, że dziewczyna przez ostatnie dwa dni przeżyła istne piekło. 
Iskierkę zadziorności w jej w oczach zastąpiła łagodność.
- Jestem pewna, że tak - powiedziałam, czule głaszcząc ją po ramieniu. 
Rozejrzałam 
się dokoła, aby spośród otaczającej mnie grupki ludzi wyłowić wysoką postać 
Jamiego. Kilka 
razy obejrzałam wszystkie postacie. Ani śladu ognistych włosów.
- Gdzie Jamie? - spytałam. Miałam zaczerwienioną od biegu twarz, ale nagle 
poczułam, jak krew odpływa mi z policzków. Przez moje żyły popłynął prąd o 
wysokim 
napięciu.
Fergus wytrzeszczył na mnie oczy. Na smukłej twarzy malowało się przerażenie.
- Nie jest z panią? - spytał.
- Nie. Jak może być ze mną? - Słońce wprost oślepiało, a mimo to zrobiło mi się 
zimno. Gorące powietrze przepływało obok mnie, a jednak miałam tak skostniałe 
usta, że 
ledwie mogłam cokolwiek powiedzieć.
- Gdzie on jest?
Fergus powoli pokręcił głową, jak wół zaskoczony ciosem rzeźnika.
- Nie wiem.
51
Psi węch Jamiego
Jamie Fraser leżał w cieniu szalupy „Morświna”, ciężko dysząc z wysiłku. 
Przedostanie się na pokład okrętu wojennego w taki sposób, żeby nikt tego nie 
zauważył, 
stanowiło nie lada zadanie. Prawą stronę ciała miał posiniaczoną. Zmiażdżył ją o 
burtę statku, 
kiedy wisiał uczepiony siatki szalunku i usiłował podciągnąć się do balustrady. 
Odnosił 
wrażenie, że ręce już mu się wyrwały ze stawów barkowych. W jednej dłoni tkwiła 
duża 
drzazga. Ale dostał się na pokład i to w dodatku niepostrzeżenie.
Jak tylko odzyskał panowanie nad sytuacją, zaczął delikatnie żuć wewnętrzną 
część 
dłoni, usiłując chwycić drzazgę zębami. Russo i Stone, marynarze z „Artemidy”, 
którzy 
wcześniej służyli na okręcie wojennym, przez kilka godzin objaśniali Jamiemu 
budowę 
dużego statku: rozkład pomieszczeń, usytuowanie poziomów oraz prawdopodobna 
lokalizacja 
kajuty lekarza okrętowego. Jednak odnaleźć się wśród opisywanych miejsc wcale 
nie było 
łatwo. „Morświnem” przynajmniej mniej trzęsło niż „Artemidą”, chociaż Jamie 
wciąż 
odczuwał nieznaczne, wywołujące mdłości kołysanie pokładu.
Końcówka drzazgi już wyszła na wierzch. Ścisnął ją zębami, powoli wyciągnął i 
wypluł. Possał malutką rankę. Ześlizgnął się z szalupy, nasłuchując, czy nikt 
nie nadchodzi.
Pomieszczenia oficerów pewnie są pod pokładem, jeden poziom niżej. Przy 
odrobinie 
szczęścia obok nich znajdę kajutę lekarza okrętowego, myślał. Raczej nie miał 
nadziei, że 
zastanie tam Claire. Wiedział, że żona na pewno cały czas troszczy się o 
pacjentów.
Czekał, aż się ściemni. Dopiero wtedy kazał Robbiemu MacRae’owi chwycić za 
wiosła i płynąć do „Morświna”. Raines powiedział, że angielski okręt z chwilą 
nadejścia 
wieczornej fali, czyli za dwie godziny, prawdopodobnie podniesie kotwicę. 
Jeśliby udałoby 
się przedtem odnaleźć Claire i wyskoczyć za burtę, Jamie z łatwością mógłby 
dopłynąć go 
brzegu. „Artemida” by na nich czekała, ukryta w malutkiej zatoczce po drugiej 
stronie wyspy 
Caicos. A gdyby nie zdołał odszukać Claire... Cóż, o to miał się martwić 
później.
W porównaniu z panującą na „Artemidzie” ciasnotą dolny pokład „Morświna” 
wydawał się ogromny i przestrzenny jak tonąca w mroku stodoła. Jamie stał 
nieruchomo i 
specjalnie zaciągnął się dusznym powietrzem.
Poczuł wszystkie obrzydliwe zapachy statku, który od dłuższego czasu przebywa na 
morzu. Pośród nich dominował odór wymiotów i fekaliów.
Potężny Szkot obrócił się w prawo i zaczął powoli iść, wykrzywiając nos. 
Skierował 
się w stronę źródła najintensywniejszego smrodu. Wiedział, że tam, pośród 
obłożnie chorych 
może znaleźć Claire.
Cztery godziny później, z rosnącym zniecierpliwieniem po raz trzeci szedł do 
rufy. Po 
ciemku przeszukał calutki statek - cudem udało mu się zrobić to niepostrzeżenie 
- ale nigdzie 
ani śladu Claire.
- Wstrętna kobieto! - mruknął pod nosem. - Gdzie polazłaś? Jak mogłaś tak mi się 
schować?
Na dnie serca zalęgnął się mały robaczek lęku. Powiedziała, że szczepionka 
uchroni ją 
przed chorobą, ale jeśli się myliła... Na własne oczy zobaczył, że załoga okrętu 
została 
zdziesiątkowana przez śmiertelną zarazę. Tkwiła w niej po uszy.
Jamie wyobrażał sobie zarazki jako ślepe potwory wielkości larw, z groźnymi i 
ostrymi zębami. Bardzo łatwo przedstawił sobie rój ohydnych stworzeń, 
uczepionych ciała 
Claire, wysysających z niej tchnienie życia. Właśnie taka wizja skłoniła go do 
pościgu za 
„Morświnem”. Kierował nim również poryw morderczego gniewu wobec obrzydliwego 
Anglika, który miał czelność ukraść mu sprzed nosa żonę, rzucając mglistą 
obietnicę 
zwrócenia jej wtedy, kiedy nie będzie już potrzebna.
Zostawić tu Angielkę na pastwę losu?
- To nie wchodzi w rachubę - burknął cicho, schodząc do ciemnej ładowni. 
Oczywiście, niemożliwe, żeby tam była, ale przez chwilę musiał się zastanowić, 
co dalej 
robić. Czy to jest piętro uzwojenia, czy właz do ładowni na rufie? Co za smród! 
- Jak ja 
nienawidzę statków! - zaklął pod nosem.
Wziął głęboki wdech i przystanął zaskoczony. Tam były zwierzęta - kozy. Bardzo 
dobrze rozpoznał charakterystyczny zapach. Zza krawędzi przegrody prześwitywało 
światło. 
Usłyszał pomruk rozmowy. Jeden z głosów należał do kobiety.
Zrobił kilka kroków do przodu, nadstawiając ucha. Z góry dobiegały go odgłosy: 
tupot 
i łomot majtków spadających z olinowania. Czy ktoś zauważył intruza? A jeśli 
tak? 
Poszukiwanie własnej żony nie jest przecież przestępstwem.
„Morświn” ruszał. Jamie czuł drżenie żagli, które przesuwały się przez drewno aż 
do 
stępki. Statek łapał wiatr w żagle. „Artemida” była już daleko.
Zatem prawdopodobnie niczym by nie ryzykował, gdyby odważnie spojrzał w twarz 
kapitanowi i zażądał spotkania z Claire. Ale może ona tu jest?, myślał 
gorączkowo.
Nie tylko głos, ale i sylwetka widziana w świetle lampy wskazywała na kobiecą 
postać. Jednak to nie Claire. Serce skoczyło mu do gardła, gdy ujrzał błysk 
światła na długich 
włosach, ale natychmiast wróciło na miejsce, kiedy zobaczył potężną, tłustą 
kobietę przy 
zagrodzie dla kóz. Obok nieznajomej stał mężczyzna. Właśnie podniósł kosz, 
odwrócił się i 
ruszył w stronę Jamiego.
Wszedł do wąskiego przejścia pomiędzy grodziami.
- No, tak. I co teraz chcesz... - zaczął, ale gdy zobaczył Jamiego, gwałtownie 
urwał. 
Dech mu w piersiach zaparło. Jednym, przerażonym okiem wpatrywał się w intruza. 
Najwyraźniej go rozpoznał. Drugie oko było zaledwie niebieskobiałą szczeliną pod 
wyschniętą powieką.
- O, Boże! - odezwał się marynarz. - Co pan tutaj robi? - W przyćmionym świetle 
wykrzywiona twarz lśniła pożółkłą bielą.
- Pan mnie zna? - Serce Jamiego zaczęło mocniej bić. - Nie sądzę, żebyśmy się 
kiedyś 
spotkali.
- I najchętniej nie zmieniałbym tego stanu rzeczy. - Jednooki zaczął się 
wycofywać, 
ale Jamie w porę go chwycił za rękę. Biedak aż jęknął.
- Po co ten pośpiech? Gdzie pani Malcolm, lekarz pokładowy?
Mężczyzna był niewyobrażalnie zaniepokojony.
- Nie wiem! - wykrztusił.
- Naprawdę? - spytał ostro Jamie. - Gadaj albo złamię ci kark.
- O, wtedy to już na pewno nic nie powiem - zauważył marynarz, wreszcie 
zdobywając się na odwagę.
Jamie chwycił mężczyznę za chude ramię i postawił go na nogi, jednocześnie 
wykręcając mu rękę.
- Powiem, powiem! - Ogarnięty paniką marynarz wyrywał się z całych sił. - 
Cholera, 
ona też była taka bezlitosna!
- Była? - Jamie poczuł ukłucie w sercu. Jeszcze raz szarpnął jednookiego za 
rękę, tym 
razem mocniej, niż zamierzał.
Tompkins zaskrzeczał z bólu.
- Proszę puścić! Błagam o litość! - Jamie nieznacznie zmniejszył ucisk.
- Mów, gdzie moja żona! - rozkazał tonem, który skłoniłby do bezwzględnego 
posłuszeństwa nawet silniejszego mężczyznę niż Harry Tompkins.
- Zaginęła! - wybełkotał marynarz. - Wyskoczyła za burtę!
- Co?! - Był tak zaskoczony, że puścił rękę swojej ofiary.
- Za burtę. Wyskoczyła. Zaginęła.
- Kiedy? Jak? Do licha, co się stało! - Z zaciśniętymi pięściami przystąpił do 
jednookiego marynarza.
Marynarz cofał się, pocierając ramię i sapiąc. Łypał na Jamiego jednym okiem, w 
którym błysnęła iskierka satysfakcji.
- Proszę się nie martwić - powiedział fałszywym, drwiącym tonem. - Tylko na 
krótko 
zostanie pan sam. Za kilka dni spotkacie się w piekle!
Jamie zbyt późno usłyszał zza pleców kroki na deskach. Nawet nie miał czasu, 
żeby 
odwrócić głowę, zanim nastąpiło uderzenie.
Już tyle razy dostawał w głowę, że zdążył się nauczyć jednej zasady: trzeba 
leżeć 
nieruchomo i czekać, aż minie uczucie wirowania i przestaną migotać światełka 
przed 
oczami.
Pokład nieznośnie unosił się i opadał. Obrzydliwe łajby!, zaklął w duchu. 
Usiłował się 
skupić na przenikliwym bólu podstawy czaszki, żeby nie myśleć o żołądku.
Właśnie powinien być na statku. Jednak powierzchnia pod policzkiem wydawała się 
podejrzanie chropowata - twarde drewno, a nie płótno posłania w koi. I zapach... 
jakiś 
dziwny...
Nagle Jamie zesztywniał, jakby połknął kij. Oślepił go błysk przypomnienia. W 
jaskrawym świetle zobaczył to, co się wydarzyło. Wokół wirowała ciemność, 
migocząc 
kolorowymi światełkami. Żołądek podchodził do gardła. Rudowłosy Szkot znów 
zamknął 
powieki i z trudem przełknął ślinę. Starał się pozbierać rozproszone myśli i 
skupić je wokół 
jednej, jedynej, przerażającej refleksji, która przekłuwała jego mózg.
Claire. Zaginęła. Utonęła. Nie żyje.
Przewrócił się na bok i gwałtownie uniósł głowę. Kaszlnął, jak gdyby desperacko 
próbował zmusić ciało, żeby wypluło tę myśl. Nic nie pomagało. Z wyczerpania 
oparł się o 
grodź. Oddychanie sprawiało ból. Zacisnął pięści przy udach. Cały dygotał.
Usłyszał odgłos otwieranych drzwi. Oślepiło go jaskrawe światło. Mrugnął i z 
całych 
sił zacisnął powieki.
- Panie Fraser - odezwał się ktoś cichym, uprzejmym tonem. - Jest mi... naprawdę 
przykro. Ale muszę to panu w końcu powiedzieć.
Przez uchyloną powiekę dojrzał ściągniętą, udręczoną twarz młodego kapitana 
Leonarda - człowieka, który porwał Claire. Mężczyzna wyglądał tak, jakby chciał 
okazać 
skruchę. Skruchę! Po tym jak zabił Claire!
Wściekła furia przełamała osłabienie. Rozległ się krzyk. Jamie uderzył kapitana 
Leonarda. Chwycił chłopaka za ubranie na wysokości piersi i niósł po pokładzie, 
aż w końcu 
cisnął na podłogę. Ludzie krzyczeli, w oszalałym tańcu dokoła przesuwały się 
cienie wraz z 
rozkołysanymi latarniami. Ale Jamie na nic nie zważał.
Z całych sił grzmotnął kapitana w szczękę, potem w nos. Był osłabiony, ale 
niechby 
stracił wszystkie siły i padł trupem, musiał teraz okładać i kaleczyć, słyszeć 
trzask łamanych 
kości, czuć lepką krew na swoich pięściach! Błogosławiony Michale, pozwól mi 
najpierw 
pomścić Claire, modlił się w duchu.
Wiele dłoni szarpało go i ciągnęło, ale on się tym nie przejmował. Nieważne, czy 
zaraz zostanie zabity. Ta mglista myśl wcale go nie przerażała. Ciało, na którym 
siedział 
okrakiem, rzucało się i wierciło, aż bezwładnie opadło.
Kiedy poczuł kolejne uderzenie, z ulgą zapadł w mrok.
Zbudził go delikatny dotyk. Ociężale podniósł rękę, żeby pogłaskać czułą dłoń 
Claire, 
lecz nagle...
- Aaa!
Zerwał się na równie nogi i złapał za twarz. Olbrzymi pająk, bardzo przerażony 
umykał w krzaki, migocząc chudymi, owłosionymi kończynami.
Z tyłu rozległ się gromki chichot. Z mocno bijącym sercem Jamie obrócił się i 
zobaczył sześcioro dzieci. Maluchy siedziały na gałęziach dużego, zielonego 
drzewa. 
Wszystkie uśmiechały się od ucha do ucha, ukazując poplamione tytoniem zęby.
Ukłonił im się. Wirowało mu w głowie i miał nieodparte wrażenie, że jego nogi są 
z 
gumy. Przerażenie wywołane widokiem pająka powoli ustępowało.
- Mesdemoiselles, messieurs! - powiedział ochrypłym głosem. Nie wiedział, 
dlaczego odezwał się do dzieciaków po francusku. Czyżby jego uszy słyszały ich 
głosy, kiedy 
spał?
Jednak mówiły po francusku, bo odpowiedziały mu w tym języku z silnym 
gardłowym akcentem kreolskim.
- Vous ętes matelot? - spytał najwyższy chłopiec, przyglądając mu się uważnie.
Kolana ugięły się pod Jamiem. Usiadł na ziemi, wywołując kolejny wybuch śmiechu.
- No - odparł, zmuszając język do aktywności. - Je suis guerier . - Zaschło mu w 
gardle i niemiłosiernie bolała go głowa. W sieczce, która wypełniała jego 
czaszkę, wirowały 
mgliste wspomnienia, zbyt niewyraźne, by je pochwycić.
- Żołnierz! - wykrzyknęło jedno z młodszych dzieci. Chłopczyk miał okrągłe, 
czarne 
oczy. - A gdzie pana szpada i pistola, co?
- Nie bądź śmieszny - strofowała go starsza dziewczynka. - Przecież nie mógłby 
płynąć z bronią. Zniszczyłby ją, ty makówko!
- Nie nazywaj mnie tak! - krzyknął chłopczyk z gniewną miną. - Gówniara!
- Żabie flaki!
- Móżdżek owada!
Dzieci skakały jak małpy, z gałęzi na gałąź, przekrzykując się i ścigając. Jamie 
mocno 
potarł dłonią twarz, usiłując się skupić.
- Mademoiselle! - zawołał, gdy napotkał spojrzenie starszej dziewczynki. 
Zawahała 
się, ale w końcu zeskoczyła z gałęzi wraz z obłokiem żółtego kurzu zjawiła się 
tuż przy nim 
na ziemi. Była na bosaka. Nie miała na sobie nic prócz płóciennej koszuli i 
kolorowej 
chusteczki zawiązanej na czarnych, kręconych włosach.
- Monsieur?
- Mam wrażenie, że dużo wiesz, mademoiselle - powiedział. - Jak nazywa się to 
miejsce?
- Cap-Had’tien - odparła natychmiast. Z zaciekawieniem przyglądała się obcemu. - 
Dziwnie pan mówi - dodała.
- Chce mi się pić. Czy jest tu gdzieś woda? - Cap-Had’tien. Więc znalazł się na 
wyspie Hispaniola. Jego mózg znów zaczynał w miarę sprawnie pracować. Jamie 
mgliście 
pamiętał morderczy wysiłek, kiedy zmagał się z żywiołem. Płynął przez spieniony 
kocioł 
wzburzonych fal. Deszcz tak mocno smagał go po twarzy, że nie miało większego 
znaczenia, 
czy głowa znajduje się nad czy pod wodą. I co jeszcze?
- Tędy, tędy! - Inne dzieci zeskoczyły z drzewa, a jakaś mała dziewczynka wzięła 
go 
za rękę i pociągnęła za sobą.
Pochylił się przy małym strumyku, ochlapał twarz i pił wodę z dłoni, delektując 
się 
wspaniałym smakiem. Dzieci w tym czasie skakały po kamieniach i obrzucały się 
grudkami 
błota.
Teraz sobie przypomniał marynarza o szczurzej twarzy i młodą, zaskoczoną twarz 
Leonarda, wybuch furii i napawający satysfakcją trzask gruchotanych kości.
I Claire. Wspomnienia nagle ożyły wraz z mieszanymi odczuciami: gniewu i 
przerażenia. W uszach mu szumiało.
- Czy pan jest dezerterem? - spytał po raz kolejny chłopiec. - Czy pan stoczył 
walkę? - 
Dziecko ciekawie przyglądało się jego dłoniom. Jamie miał pokaleczone i 
spuchnięte kostki, 
a mały palec chyba znów złamany.
- Tak - powiedział, myśląc o czymś innym. Wracała pamięć. Ciemna, duszna, ciasna 
klatka celi. Straszne przebudzenie z przeświadczeniem, że Claire nie żyje. Leżał 
bezwładnie 
na gołych deskach, zbyt przygnębiony, żeby w porę zauważyć coraz silniejsze 
przechyły 
statku czy usłyszeć wysokie tony skrzypienia lin.
Jednak po jakimś czasie kołysanie i hałas tak się nasiliły, że przebiły balon 
jego 
smutku. Usłyszał odgłosy nasilającego się sztormu, krzyki i tupanie na górze. 
Potem obijał się 
od ściany do ściany, jak ziarenko suszonego groszku w niemowlęcej grzechotce. W 
rozkołysanej ciemności nie mógł rozróżnić, gdzie jest sufit, gdzie podłoga, 
gdzie prawa, gdzie 
lewa strona. Nic nie znaczył nawet nagły atak choroby morskiej. Myślał wtedy 
jedynie o 
śmierci. I bardzo jej pragnął.
Był ledwie przytomny, kiedy otworzyły się drzwi więzienia. Nozdrza podrażnił mu 
silny zapach kóz. Nie miał pojęcia, w jaki sposób tej kobiecie udało się wynieść 
go po 
drabinie na rufę. Ani nie wiedział, dlaczego to zrobiła. Jak przez mgłę 
pamiętał, że coś 
mówiła łamaną angielszczyzną, ciągnąc jego bezwładne ciało przez mokre deski 
pokładu. 
Przypomniał sobie tylko ostatnie zdania.
- Ona żyje - powiedziała kobieta. - Popłynąć tam. - Wskazała wzburzone morze. - 
Pan 
ją odszukać! - Schyliła się, jedną ręką chwyciła go w okolicy krocza, posadziła 
jego tyłek na 
drugim silnym ramieniu i wypchnęła za burtę wprost do spienionej wody.
- Pan nie jest Anglikiem - mówił chłopiec. - A to angielski statek, prawda?
Jamie obejrzał się. Zobaczył „Morświna” zakotwiczonego daleko, w płytkiej 
zatoczce, 
pośród innych statków. Wszystkie były bardzo dobrze widoczne z punktu 
obserwacyjnego na 
wzgórzu, tuż za miasteczkiem.
- Tak - odpowiedział chłopcu. - To angielski statek.
- Ten jest dla mnie! - radośnie wykrzyknął chłopczyk i krzyknął do innego 
dziecka: - 
Jacques! Miałem rację! Angielski! To już czwarty dla mnie! A ty w tym miesiącu 
zdobyłeś 
tylko dwa!
- Trzy! - poprawił oburzony Jacques. - Moje są hiszpańskie i portugalskie. 
„Bruja” jest 
z Portugalii, więc ją też mogę zaliczyć!
Jamie wyciągnął rękę i chwycił starszego chłopca za ramię.
- Pardon, monsieur. Czy twój przyjaciel powiedział „Bruja”?
- Tak, była w zeszłym tygodniu - odparł chłopiec. - Ale czy „Bruja” to naprawdę 
portugalska nazwa?
- Niektórzy żeglarze z „Brui” wstąpili do tawerny mojej mamon - wtrąciła mała 
dziewczynka. - Chyba mówili po hiszpańsku, ale troszkę inaczej niż wujek 
Geraldo.
- Chętnie bym porozmawiał z twoją maman, cherie - powiedział do dziewczynki. - 
Czy ktoś z was przypadkiem wie, dokąd się wybierała „Bruja”?
- Do Bridgetown - odpowiedziała natychmiast najstarsza dziewczynka, usiłując 
znów 
skupić uwagę na sobie. - Tak mówił urzędnik w garnizonie.
- W garnizonie?
- Naprzeciwko tawerny są koszary - młodsza dziewczynka włączyła się do rozmowy, 
ciągnąc Jamiego za rękaw. - Wszyscy kapitanowie statków zgłaszają się tam z 
dokumentami, 
a marynarze w tym czasie się upijają. Chodź, chodź! Mamon cię nakarmi.
- Podejrzewam, że maman czym prędzej mnie wyrzuci za drzwi - odparł Jamie, 
pocierając zarost na policzku. - Wyglądam jak włóczęga. - Mimo przeprawy przez 
morze na 
ubraniu zostały plamy krwi i wymiocin. Twarz miał zakrwawioną i posiniaczoną.
- Maman widziała dużo gorsze rzeczy - zapewniła dziewczynka. - Chodźmy!
Uśmiechnął się, podziękował i pozwolił, żeby dzieci go poprowadziły w dół 
wzgórza. 
Szedł lekko chwiejnym krokiem, bo jeszcze nie do końca stanął na „lądowych 
nogach”. Uznał 
to za dziwne, choć raczej pocieszające, że dzieci się go nie bały. Niewątpliwie 
wyglądał 
potwornie.
Czy właśnie to próbowała powiedzieć kobieta od kóz? Że Claire popłynęła do 
brzegu 
tej właśnie wyspy? Poczuł przypływ nadziei, która tak orzeźwiła jego serce, jak 
woda 
spragnione usta. Claire była uparta, lekkomyślna i - jak na kobietą - 
niebezpiecznie odważna. 
Jednak nie mogła się okazać aż taką idiotką, żeby przez przypadek wypaść z 
okrętu 
wojennego.
A „Bruja” z Ianem znajdowała się niedaleko! Odszukam więc ich oboje, stwierdził 
stanowczo w duchu. To, że był bosy, bez grosza przy duszy i w dodatku zbiegł z 
okrętu 
Królewskiej Floty Wojennej, wydawało się zupełnie bez znaczenia. Miał głowę na 
karku, 
dwie ręce i znów ziemię pod stopami. To mu wystarczało.
52
Ślub
Nie pozostało nam nic innego, jak tylko czym prędzej naprawić „Artemidę” i wziąć 
kurs na Jamajkę. Robiłam wszystko, żeby się nie zamartwiać o Jamiego, ale przez 
kolejne 
dwa dni prawie nic nie jadłam. Olbrzymia bryła lodu, która zalegała mi w 
żołądku, pozbawiła 
mnie apetytu.
Zabrałam Marsali do domu na wzgórzu, żeby jej urozmaicić czas. Zdołała oczarować 
ojca Fogdena, przypominając przepis na szkocką miksturę, która gwarantowała 
wytępienie 
kleszczy. Nawet ją dla niego wymieszała.
Stern zgodził się pomóc przy naprawie statku, powierzając mi swoją torbę z 
okazami. 
Otrzymałam zadanie przeszukania pobliskiej dżungli pod kątem ciekawych okazów 
pajęczaków, które mogły wpaść w moje ręce przy okazji szukania ziół. Szczerze 
mówiąc, 
wolałabym potraktować większe okazy pajęczaków dużym kaloszem niż brać je w 
ręce, 
jednak przyjęłam na siebie to zadanie. Bacznie przyglądałam się wewnętrznym, 
napełnionym 
wodą kielichom ananasów w poszukiwaniu żab i pajączków, zamieszkujących te 
mikroświaty.
Z jednej z takich ekspedycji wróciłam trzeciego dnia po południu z kilkoma 
wielkimi 
korzeniami lilii, jaskrawym grzybem skalnym w pomarańczowym kolorze, nietypowym 
mchem oraz żywą tarantulą - ostrożnie schwytaną w czapkę marynarską. Trzymałam 
ją jak 
najdalej od siebie. Lawrence oniemiał z zachwytu, gdy ujrzał wielkie, włochate 
stworzenie.
Kiedy wyłoniłam się z dżungli, zobaczyłam, że nastąpił wyraźny postęp. 
„Artemida” 
nie leżała już na boku. Powoli - za pomocą lin i klinów, przy wtórze okrzyków - 
wracała do 
pozycji wyjściowej.
- To znaczy, że już kończycie? - spytałam Fergusa, który stał blisko steru, 
rzucając 
załodze instrukcje. Odwrócił się w moją stronę, uśmiechnął się od ucha do ucha i 
wytarł pot z 
czoła.
- Tak, milady! Doszczelnianie zakończone. Zdaniem pana Warrena możemy wyruszyć 
dziś wieczorem, kiedy zrobi się chłodniej i smoła stwardnieje.
- Wspaniale! - Zadarłam głowę, żeby spojrzeć na pusty maszt. - Czy mamy żagle?
- O, tak - zapewnił młody Francuz. - Brakuje nam tylko...
Okrzyk MacLeoda przerwał odpowiedź Fergusa. Spojrzałam na odległą drogę za 
palmami karłowatymi. Promienie słońca odbijały się od lśniącego metalu.
- Żołnierze! - Fergus zareagował najszybciej. Zeskoczył z platformy i wylądował 
w 
tumanie kurzu obok mnie. - Szybko, milady! Do lasu! Marsali! - krzyczał, 
rozpaczliwie 
rozglądając się w poszukiwaniu dziewczyny.
Zlizał pot z górnej wargi. Miotał spojrzenia - to na dżunglę, to na zbliżających 
się 
żołnierzy.
- Marsali! - wrzasnął raz jeszcze.
Dziewczyna wyłoniła się zza kadłubu statku, blada i zdezorientowana. Fergus 
chwycił 
ją za rękę i podprowadził do mnie.
- Idź z milady! Uciekajcie!
Chwyciłam dłoń Marsali. Biegłyśmy w stronę lasu, rozbryzgując piasek. Za nami, 
na 
drodze rozległy się okrzyki oraz wystrzały.
Dziesięć, pięć kroków i już znalazłyśmy się w cieniu lasu. Bez tchu opadłam na 
ziemię, znajdując schronienie w cieniu ciernistego krzaka. Szew sukni boleśnie 
wrzynał mi 
się w bok. Marsali uklękła obok mnie. Łzy spływały jej z policzków jak strugi 
deszczu.
- Co to? - spytała, z trudem chwytając oddech. - Kim oni są? Co... oni... zrobią 
z 
Fergusem? Co?
- Nie wiem. - Wciąż ciężko dysząc, przytrzymałam się młodego drzewa cedrowego i 
uklękłam. Spoza zarośli na czworakach obserwowałam plażę. Widziałam, jak 
żołnierze 
zbliżali się do statku.
Pod drzewami było chłodno i wilgotno, ale moje gardło wyschło na pieprz.
- Wszystko będzie dobrze. - Pocieszająco poklepałam Marsali po ramieniu. - 
Posłuchaj, jest ich tylko dziesięciu - szepnęłam, gdy policzyłam ostatniego 
żołnierza, który 
właśnie wyłonił się zza gaju palmowego. - To Francuzi, a „Artemida” ma 
francuskie 
dokumenty. Nic złego się nie stanie.
Jednak nie mogłam być tego pewna. Opuszczony statek na mieliźnie zgodnie z 
prawem stanowił uratowane mienie. Od wysokiej nagrody dzieliła żołnierzy jedynie 
załoga 
„Artemidy”.
Kilku marynarzy dysponowało bronią palną, większość posiadała tylko noże. 
Żołnierze natomiast byli uzbrojeni w muszkiety, szpady oraz pistolety. Gdyby 
doszło do 
walki, polałaby się krew. Żołnierze mieli znaczną przewagę.
Obok statku panowała cisza. Mężczyźni stali w zwartej gromadzie tuż za Fergusem, 
który - wyprostowany, z posępną miną - wystąpił z szeregu jako mówca. Widziałam, 
jak 
kikutem odgarnia włosy z czoła i staje na baczność, gotów na wszystko. Chrzęst 
piasku tłumił 
skrzypienie i dzwonienie uprzęży.
Żołnierze zatrzymali się trzy metry przed grupką marynarzy. Potężny mężczyzna, 
pewnie dowódca, podniósł rękę, rozkazując zatrzymanie się, i zsiadł z konia.
Skupiłam uwagę na Fergusie. Widziałam, jak zmienia mu się mina. Mimo opalenizny, 
zastygł w bieli. Zerknęłam na dowódcę. I też zamarłam.
- Silence, mes amis - zaczął potężny mężczyzna tonem uprzejmego rozkazu. - 
Silence, et res tez, s ‘U vous plait .
Gdybym już nie klęczała, to pewnie bym upadła z wrażenia. Zamknęłam oczy i bez 
słów odmówiłam modlitwę dziękczynienia.
Marsali obok mnie pisnęła. Otworzyłam oczy i przycisnęłam dłoń do jej otwartej 
buzi.
Dowódca zdjął kapelusz, odrzucił do tyłu gęstą, przepoconą, jasnokasztanową 
czuprynę. Wyszczerzył do Fergusa białe, wilcze zęby, połyskujące zza kręconej, 
rudej brody.
- Czy pan jest tu dowódcą? - spytał Jamie po francusku. - Proszę pójść ze mną. 
Reszta 
- skinął głową w stronę mężczyzn, którzy wytrzeszczyli oczy na jego widok - 
pozostanie tutaj 
aż do odwołania. Proszę nie rozmawiać - dorzucił mimochodem.
Marsali próbowała wyzwolić ramię z mojego uścisku. Dopiero wtedy sobie 
uzmysłowiłam, że do tej pory ją mocno trzymałam.
- Przepraszam - szepnęłam, nie spuszczając oka z plaży.
- Co on wyprawia? - spytała mnie na ucho dziewczyna. Zbladła z wrażenia, a 
ledwie 
widoczne piegi, które słońce namalowało na jej nosie, teraz bardzo kontrastowały 
z bielą 
twarzy. - W jaki sposób się tam dostał?
- Nie wiem! Na litość boską, cicho bądź!
Członkowie załogi „Artemidy” wymieniali między sobą zaskoczone spojrzenia. Ale, 
całe szczęście, wszyscy wykonywali rozkaz i milczeli. Miałam cichą nadzieję, że 
ich wyraźne 
podekscytowanie po prostu zostanie uznane za objaw przerażenia nieuchronnością 
przyszłych 
zdarzeń.
Jamie i Fergus podeszli do brzegu, po cichu ze sobą rozmawiając. Rozdzielili 
się. 
Młody Francuz wrócił do kadłubu z posępną, zrezygnowaną miną. Jamie przywołał do 
siebie 
żołnierzy.
Nie wiem, co mówił, ale Fergus znajdował się bliżej nas, więc go słyszałyśmy.
- To są żołnierze z garnizonu Cap-Had’tien - oznajmił załodze. - Ich dowódca, 
kapitan 
Alessandro... - Uniósł brwi i przesadnie się skrzywił. - ...zapowiedział, że 
będą nam 
asystować przy wodowaniu statku.
Niektórzy otwarcie wyrażali zadowolenie z tego faktu, inni byli zdezorientowani.
- Ale jak to się stało, że pan Fraser... - zaczął niezbyt rozgarnięty marynarz 
Royce, 
pytająco marszcząc szerokie czoło. Fergus nie pozwolił mu dojść do głosu. 
Wskoczył w sam 
środek grupki, objął Royce’a ramieniem i doprowadził chłopaka do platformy.
- Tak, trzeba przyznać, że bardzo szczęśliwie się złożyło - powiedział bardzo 
głośno. 
Zdrową ręką wykręcił Royce’owi ucho. - Naprawdę, bardzo szczęśliwie! Kapitan 
Alessandro 
mówi, że jakiś tubylec w drodze ze swej plantacji zauważył statek na mieliźnie i 
przekazał tę 
wiadomość żołnierzom w garnizonie. Z tak wydatną pomocą będziemy mogli w bardzo 
krótkim czasie wodować „Artemidę”. - Puścił Royce’a i energicznie klasnął dłonią 
w udo. - 
Chodźcie, chodźcie! Bierzmy się szybko do roboty! Manzetti! Na górę! MacLeod, 
MacGregor! Łapcie za młoty! Maitland... - Zauważył, że Maitland stoi na piasku z 
otwartą 
buzią i wpatruje się w Jamiego. Fergus poklepał chłopca okrętowego po ramieniu 
tak mocno, 
że Maitland aż się zachwiał.
- Maitland, mon enfant! Zaśpiewaj coś, żeby nas zagrzać do pracy!
Zdezorientowany majtek nieśmiało zaczął nucić: „Żegnaj nam dostojny, stary 
porcie”. 
Kilku marynarzy zaczęło wchodzić na platformę, podejrzliwie zerkając przez 
ramię.
- Śpiewać! - rozkazał Fergus, omiatając kompanów wściekłym spojrzeniem. Murphy, 
który najwyraźniej dostrzegł coś bardzo zabawnego w całej tej sytuacji, wytarł 
spoconą, 
czerwoną twarz i charczącym basem wspomógł czysty tenor Maitlanda.
Fergus dumnym krokiem przechadzał się w tę i z powrotem obok kadłuba. 
Napominał, wydawał rozkazy, poganiał tak gorliwie, że aż kilka rozżalonych 
spojrzeń 
pomknęło w stronę Jamiego.
W tym czasie Jamie wydawał ostrożne rozkazy żołnierzom. Wiele par oczu od czasu 
do czasu chciwie zerkało na „Artemidę”, co oznaczało, że bezinteresowna chęć 
pomocy 
wcale nie była nadrzędnym motywem zjawienia się na plaży.
Jednak żołnierze dosyć chętnie przystąpili do pracy. Zdjęli skórzane kaftany i 
odłożyli 
na bok część uzbrojenia. Trzech w pełnym rynsztunku stanęło na warcie i bystrym 
okiem 
śledziło każdy ruch marynarzy. Tylko Jamie stał z boku i obserwował sytuację „z 
lotu ptaka”.
- Czy powinnyśmy wyjść? - mruknęła mi do ucha Marsali. - Chyba jest już 
bezpiecznie?
- Nie - odpowiedziałam ze wzrokiem utkwionym w Jamiego. Stał w cieniu wysokiej 
palmy, spokojny, ale z napiętymi mięśniami. Dziwaczna broda zasłaniała mu usta, 
więc 
trudno było rozpoznać wyraz twarzy. Ale zauważyłam nieznaczne drgnienie przy 
boku. 
Dwoma palcami bębnił w udo.
- Nie - powtórzyłam. - To jeszcze nie koniec.
Prace trwały do popołudnia. Rosła sterta grubych kłód, rozsiewając w powietrzu 
zapach świeżo ciętego drewna sappanowego. Fergus aż zachrypł. Mokra od potu 
koszula 
przywarła do szczupłego torsu. Spętane konie powoli spacerowały przy krawędzi 
lasu, 
skubiąc trawę. Marynarze już nie śpiewali. Ostro zabrali się do pracy. O wiele 
rzadziej 
spoglądali w stronę palmy, w której cieniu z założonymi rękami stał kapitan 
Alessandro.
Wartownik przy drzewach wolno przechadzał się w obie strony. Trzymał muszkiet w 
pogotowiu i tęsknym wzrokiem spozierał w stronę cienia. Przeszedł na tyle blisko 
mnie, że 
widziałam ciemne, przetłuszczone loki opadające na kark oraz blizny po ospie na 
pulchnych 
policzkach. Idąc, pobrzękiwał żelastwem. W jednej z jego ostróg brakowało kółka. 
Było mu 
gorąco. Miał niezadowoloną minę.
Czekanie się przeciągało, a natarczywość leśnych muszek sprawiała, że czas tym 
bardziej nam się dłużył. Jednak w końcu zauważyłam, że Jamie skinął głową w 
stronę 
jednego ze strażników i skierował się do gaju. Kazałam Marsali zaczekać. Sama 
zaczęłam jak 
oszalała przedzierać się przez gęste zarośla do punktu, w którym zniknął mój 
mąż.
Bez tchu wyskoczyłam zza krzaka w chwili, kiedy Jamie zapinał rozporek. Gdy 
potężny Szkot usłyszał szmer, gwałtownie podniósł głowę, szeroko otworzył oczy i 
wrzasnął.
Szybko dałam susa w krzaki. Ciężkie tupanie zmierzało w naszą stronę.
- Cest bien! - krzyknął Jamie. Głos mu trochę drżał. - Cen ‘est qu ‘un sprepent! 
Strażnik mówił dziwnym dialektem francuskim, ale można było się domyślić, że 
nerwowo dopytywał, czy wąż był jadowity.
- Non, c’est innocent - odparł Jamie. Ruchem ręki odprawił strażnika, który 
właśnie 
wyjrzał zza krzaków. Wartownik pospiesznie wrócił do swoich obowiązków.
Jamie natychmiast pomknął w zarośla.
- Claire! - Z całych sił przycisnął mnie do piersi. Potem chwycił moje ramiona i 
mocno mną potrząsnął. - Och, ty! - wyszeptał gwałtownie. - Byłem przekonany, że 
już nie 
żyjesz! Jak mogłaś postąpić tak bezmyślnie i wyskoczyć za burtę w środku nocy! 
Czy już do 
reszty postradałaś zmysły?!
- Puszczaj! - rozkazałam. Tak mną potrząsał, że aż przygryzłam sobie wargę. - 
Śmiesz 
mi zarzucać lekkomyślność?! Ty idioto! Co cię skłoniło, żeby mnie tam szukać?
Twarz miał przypaloną słońcem, ale głęboka czerwień stała się jeszcze 
intensywniejsza pod jego nową brodą.
- Co mnie skłoniło? - powtórzył. - Na Boga, jesteś moją żoną! Dlaczego nie 
zaczekałaś? Chryste, gdyby mi starczyło czasu... - Wzmianka o upływie czasu 
najwyraźniej 
mu przypomniała, że musieliśmy się spieszyć. Z trudem powstrzymał się przed 
kolejnymi 
uwagami. Zresztą sama mu w tym pomogłam, bo też miałam wiele do powiedzenia.
- A co ty, u licha, tutaj robisz? - wtrąciłam.
Już nieco mniej się czerwienił. Spoza gąszczu brody przedzierał się ledwie 
widoczny 
uśmiech.
- Jestem kapitanem - odparł. - Nie zauważyłaś?
- Zauważyłam! Kapitan Alessandro, mój ogon! Co zamierzasz zrobić?
Zamiast odpowiadać, ostatni raz mną potrząsnął - tym razem delikatniej - i kątem 
oka 
zerknął na Marsali, która ciekawie wysunęła głowę zza krzaków.
- Obie zostańcie tutaj i nie ruszajcie się na krok, bo przysięgam, nie ręczę za 
siebie.
Odwrócił się i odmaszerował w stronę plaży.
Marsali i ja wymieniłyśmy między sobą zdziwione spojrzenia, aż tu nagle, chwilę 
później Jamie wpadł zasapany na naszą małą polankę. Porwał mnie w ramiona i 
obdarował 
krótkim, ale płomiennym pocałunkiem.
- Zapomniałem. Kocham cię. - Znów mną potrząsnął, żeby podkreślić wagę słów. - I 
cieszę się, że jednak żyjesz. Więcej mi tego nie rób! - Puścił mnie i znów 
zniknął.
Zaparło mi dech w piersiach. Byłam rozedrgana, ale bardzo szczęśliwa.
Marsali wpatrywała się we mnie szeroko otwartymi oczami.
- Co teraz? - spytała. - Co tata chce zrobić?
- Nie wiem - odparłam. Miałam rozpalone policzki. Na wargach wciąż czułam dotyk 
ust Jamiego. Trochę mnie jeszcze swędziała twarz od otarcia brodą i wąsami. - 
Nie wiem - 
powtórzyłam. - Przypuszczam, że będziemy musiały po prostu zaczekać, żeby się o 
tym 
przekonać.
Czekanie się dłużyło. Drzemałam oparta o pień dużego drzewa. Około zmierzchu 
zbudziła mnie Marsali.
- Wodują statek! - oświadczyła podekscytowanym szeptem.
Pod czujnym okiem wartowników, żołnierze i załoga „Artemidy” razem obsługiwali 
liny i walce, które miały wprowadzić statek na wody zatoczki. Nawet Fergus, 
Innes i Murphy 
pomagali przy pracy, nie zważając na brakujące kończyny.
Słońce zachodziło. Olbrzymia, olśniewająca złotopomarańczowa kula zawisła nad 
morzem, zaścielając je fioletową płachtą. W tym świetle było widać tylko czarne 
sylwetki 
mężczyzn.
- Ciągnij! - rozbrzmiewały monotonne rozkazy bosmana. Kadłub prześlizgnął się po 
piasku ostatnie kilka metrów, aż w końcu liny holownicze z szalupy i kutra 
pociągnęły 
„Artemidę” do wody.
Przed oczami mignęły mi rude włosy. To Jamie po burcie wspiął się na pokład. 
Potem 
zobaczyłam błysk metalu, kiedy jeden z żołnierzy za nim pobiegł. Stali ramię 
przy ramieniu, 
dwie kropki na szczycie drabinki linowej: czarna i ruda. Załoga „Artemidy” 
wsiadała do 
szalupy, odpływała i wchodziła po drabinie wraz z całą resztą francuskich 
żołnierzy.
Ostatni z żołnierzy zniknął na pokładzie. Mężczyźni w łódkach nie wypuszczali z 
rąk 
wioseł, w napięciu i gotowości patrzyli w górę. Nic się nie działo.
Razem z Marsali wstrzymałyśmy oddech.
Z „Artemidy” dobył się głośny, gniewny okrzyk. Mężczyźni w łódce zerwali się na 
równe nogi. Jednak nie nastąpił kolejny sygnał. „Artemida” spokojnie wypływała 
na coraz 
głębsze wody zatoczki. Był to widok jak z obrazka.
- Mam tego dość - powiedziałam nagle do Marsali. - Nieważne, co ci cholerni 
mężczyźni wyprawiają. Idziemy.
Nabrałam w płuca duży zapas świeżego, chłodnego powietrza i wyszłam z lasu, a 
Marsali za mną. Gdy szłyśmy po plaży, z burty ześlizgnęła się czarna postać. 
Biegła po 
płyciźnie, rozpryskując zielono-fioletową wodę.
- Mo chridhe cherie! - Ociekający wodą Fergus, promieniejąc szczęściem, porwał 
Marsali w ramiona, uniósł ją trochę nad ziemię i zawirował.
- Udało się! - krzyknął. - Bez jednego wystrzału! Są w ładowni, związani jak 
gęsi i 
stłoczeni jak śledzie w beczce! - Serdecznie wycałował Marsali, postawił na 
piasek, obrócił 
się w moją stronę i ceremonialnie ukłonił się, szarmancko wymachując 
niewidzialnym 
kapeluszem.
- Milady, kapitan „Artemidy” ma zaszczyt zaprosić panią na kolację.
Nowy kapitan „Artemidy” stał na środku swojej kajuty całkiem nagi. Z zamkniętymi 
oczami i błogą miną drapał się po najczulszym miejscu.
Nie wiedziałam, jak mam zareagować na taki widok. Jamie gwałtownie otworzył oczy 
i promiennie się uśmiechnął. Chwilę później byłam już w jego objęciach z twarzą 
przyciśniętą 
do rudozłotych loczków na szerokiej piersi.
Przez dłuższy czas nie odzywaliśmy się do siebie. Z góry dochodziło głośne 
tupanie 
po pokładzie. Słychać było okrzyki rozradowanej załogi, skrzypienie i łopot 
podciąganych 
żagli. Na „Artemidzie” znów wszystko wróciło do normy.
Twarz swędziała mnie od dotyku szorstkiej brody. Nieoczekiwanie poczułam się 
dziwnie onieśmielona, trzymając Jamiego w ramionach. Był całkiem nagi, ja też 
nie miałam 
na sobie nic prócz znoszonej sutanny ojca Fogdena.
Co prawda, ciało od szyi nic się nie zmieniło, ale nie mogłam się przyzwyczaić 
do tej 
zarośniętej twarzy wikinga-włóczęgi. Poza tym Jamie jakoś dziwnie pachniał. Jego 
pot 
przesiąkł zapachem zjełczałego oleju do smażenia, wylanego piwa, ostro 
cuchnących perfum i 
nieznanych przypraw.
Puściłam go i cofnęłam się o krok.
- Czy nie powinieneś się ubrać? - spytałam. - Bardzo mi się podobasz w tym 
stroju, 
ale... - Mimo woli zaczerwieniłam się. - Nie mam nic przeciwko twojej brodzie - 
zaczęłam 
niepewnym tonem, przeszywając Jamiego wzrokiem.
- A ja mam - oświadczył bez ogródek. - Łażą po mnie wszy i swędzi mnie, jak nie 
wiem co.
Nerwowo podrapałam się po głowie. Już sobie wyobrażałam kłujące odnóża łażące po 
moim skalpie i malutkie sekstety figlujące w gąszczu loków.
Zza krzaka brody wyjrzały bielutkie zęby.
- Nie przejmuj się, Angielko - pocieszył mnie Jamie. - Zaraz ktoś przyniesie mi 
brzytwę i gorącą wodę.
- Nie żal ci tak od razu ją ścinać? - Nie zważając na wszy, pochyliłam się do 
przodu, 
by dokładniej przyjrzeć się włochatej ozdobie. - Jest wielobarwna jak twoje 
włosy. Naprawdę 
ładna.
Ostrożnie dotknęłam brody. Włoski były grube i szczecinowate. Bardzo się 
kręciły, w 
przeciwieństwie do włosów na głowie. Sterczały we wszystkie strony, mieniąc się 
różnymi 
kolorami: od miedzi, złota, bursztynu, cynamonu, po głęboki brąz. Ze zdziwieniem 
zauważyłam pasemko srebra wiodące od dolnej wargi aż do krawędzi szczęki.
- Zabawne - powiedziałam, głaszcząc je palcem. - Nie masz siwych włosów na 
głowie, a masz je tutaj.
- Czyżby? - Zaskoczony dotknął ręką szczęki. Na pewno dawno nie widział się w 
lustrze. Uśmiechnął się krzywo i podniósł z podłogi porozrzucane ubrania.
- Dziwne, że całkiem nie osiwiałem, biorąc pod uwagę ostatnie przeżycia. A skoro 
już 
o tym mowa, Angielko, to tak, jak ci już mówiłem w lesie...
- No, właśnie - weszłam mu w słowo. - Co ty najlepszego wyprawiasz?
- Aa, chodzi ci o żołnierzy? - W zamyśleniu podrapał się w policzek. - Po prostu 
powiedziałem im, że jak tylko statek ruszy, zbierzemy wszystkich na pokładzie. 
Na mój znak 
mieli pojmać załogę i wepchnąć do ładowni. - Brodatą twarz ozdobił szeroki 
uśmiech. - Tyle 
tylko, że - rozumiesz - Fergus wspomniał o tym załodze. Więc kiedy każdy z 
żołnierzy 
wchodził na pokład, dwóch naszych chwytało go za ręce, a trzeci kneblował, 
wiązał i zabierał 
broń. Potem to my ich wtłoczyliśmy do ładowni. I po wszystkim. - Nonszalancko 
wzruszył 
ramionami.
- No, dobrze - westchnęłam. - Ale jak w ogóle tu się znalazłeś?
Rozmowę przerwało nam dyskretne pukanie do drzwi.
- Panie Fraser? To znaczy kapitanie. - Zza uchylonych drzwi wyjrzała kanciasta 
twarz 
Maitlanda. Chłopak ostrożnie niósł miskę z parującym wrzątkiem.
- Pan Murphy rozpalił już w piecu i przyniosłem gorącą wodę... wraz z 
pozdrowieniami.
- Możesz do mnie mówić: panie Fraser - zapewnił młodzieńca Jamie. Chwycił miskę 
oraz brzytwę. - Ledwie zdatny do żeglugi kapitan nie będzie miał ci tego za złe. 
- Zamilkł, 
wsłuchany w gwałtowne tupanie nad naszymi głowami. - Jednak, skoro już jestem 
kapitanem 
- powiedział powoli - to oznacza, że mam prawo decydować, kiedy będziemy płynąć, 
kiedy 
się zatrzymywać?
- Tak, proszę pana - rzucił pospiesznie Maitland. - Do zadań kapitana należy 
również 
wyznaczanie marynarzom dodatkowych racji grogu i jedzenia.
- Rozumiem. - Mimo brody nadal było widać zadartą górną wargę Jamiego. - Powiedz 
mi, Maitland, ile marynarze mogą wypić, żeby statek płynął?
- Och, sporo, panie kapitanie - wyznał szczerze majtek. Zamyślił się, marszcząc 
czoło. 
- Może dwa razy tyle, ile dostawaliśmy do tej pory?
Jamie pytająco uniósł brew.
- Chodzi o brandy?
- O nie, nie! - zaprzeczył zbulwersowany Maitland. - Mówię o grogu. Brandy 
wypiliby zaledwie połowę działki więcej. W przeciwnym razie tarzaliby się po 
kątach.
- A zatem, dwa razy tyle grogu. - Jamie, choć w dalszym ciągu nagusieńki, 
ceremonialnie skłonił się Maitlandowi. Ale statek ma stać w miejscu, dopóki nie 
skończę 
kolacji.
- Tak jest, panie kapitanie! - Maitland się odkłonił. Maniery Jamiego były 
zaraźliwe. - 
Czy mam poprosić Chińczyka, żeby panu towarzyszył zaraz po podniesieniu kotwicy?
- Trochę wcześniej. Uprzejmie dziękuję.
Chłopak po raz ostatni z podziwem rzucił okiem na blizny Jamiego i już zamierzał 
wyjść, ale go powstrzymałam.
- Jeszcze jedno, Maitland.
- Tak, proszę pani?
- Poproś pana Murphy’ego o przysłanie na górę butelki jak najmocniejszego octu. 
Potem znajdź skrytkę, w której ludzie schowali lekarstwa. I też je tu przynieś.
Pytająco zmarszczył wąskie czoło, ale posłusznie skinął głową.
- Już się robi, proszę pani.
- Po co ci ocet, Angielko? - Gdy Maitland zniknął w korytarzu, Jamie przymrużył 
oczy i przyglądał mi się z zaciekawieniem.
- Chcę cię w nim zanurzy i wytępić wszy - odparłam. - Nie mam zamiaru spać z 
rojem 
robactwa.
- O! - W zamyśleniu podrapał się po szyi. - Zamierzasz dzielić ze mną koję? - 
Zerknął 
na mało przytulną dziurę w ścianie.
- Owszem - oświadczyłam stanowczo. - I wolałabym, żebyś jeszcze nie golił brody 
- 
dodałam, gdy się schylał, żeby odstawić miskę.
- Dlaczego? - Spojrzał na mnie przez ramię.
Czułam, że się czerwienię.
- No cóż... Tak jest troszkę... inaczej.
- Aha? - Wstał i przybliżył się do mnie o krok. W ciasnej kajucie wydawał się 
jeszcze 
wyższy niż w rzeczywistości.
Roześmiane oczy zmieniły się w trójkątne szparki.
- W jakim sensie inaczej? - spytał.
- Nooo... - Ręką przysłoniłam piekące policzki. - Kiedy całujesz... moje ciało 
inaczej 
reaguje...
Objął mnie spojrzeniem. Nie podszedł, a jednak czułam, że jest o wiele bliżej.
- Masz cudowną skórę, Angielko - szepnął. - Jak perły i opale. - Wyciągnął palec 
i 
bardzo delikatnie przesunął nim po krawędzi mojej twarzy. A potem po szyi oraz 
szerokim 
kloszu obojczyka. Musnął wierzchołki moich piersi, skrytych w głębokim worku 
sutanny. 
Odsunął palec i zerknął na miskę parującej wody.
- Mam ją z powrotem odesłać do Murphy’ego czy wypić?
Roześmiałam się i od razu uleciało ze mnie napięcie oraz uczucie obcości.
- Umyj się - rozkazałam. - Czuć od ciebie burdelem.
- Chyba tak - powiedział, drapiąc się. - Jest jeden taki nad tawerną, gdzie 
żołnierze 
chodzą się napić i pograć w karty czy kości. - Wziął mydło i wpuścił je do 
wrzątku.
- Na górze, powiadasz?
- Od czasu do czasu dziewczynki przychodzą na dół - wyjaśnił. - W końcu byłoby 
niegrzecznie wyrzucić taką, jak człowiekowi usiądzie na kolanach.
- A mamusia ci przykazała, żebyś był grzeczny, prawda? - powiedziałam z poważną 
miną.
- Myślę, że powinniśmy tu zacumować na noc - oświadczył zamyślony, patrząc mi w 
twarz.
- Naprawdę?
- I spać na brzegu, gdzie jest miejsce...
- Na co? - spytałam podejrzliwie.
- Cóż, mam pewien plan. - Ochlapał sobie twarz wodą.
- Jaki? - spytałam.
Parsknął i potrząsnął głową, strącając kropelki.
- Już od miesięcy o tym rozmyślam - powiedział w wielkim skupieniu. - Co noc, 
skulony w przeklętym orzechu koi, wsłuchany w pomruki Fergusa. Zastanawiałem 
się, co 
bym zrobił, gdybyś leżała obok, naga i gotowa. Tylko my dwoje, wokół żywej duszy 
i 
wystarczająco dużo miejsca, żebym cię mógł posiąść. - Energicznie obracał w 
dłoniach 
kostkę mydła, potem namydlił twarz.
- Teraz jestem gotowa - powiedziałam zaintrygowana. - I z pewnością wystarczy 
miejsca. A co do nagości...
- Zajmę się tym - zapewnił. - To część planu, nie? Zabiorę cię w odludne 
miejsce, 
rozłożę pled, usiądę przy tobie...
- I co dalej? - dopytywałam. Usiadłam przy nim na koi. Pochylił się i bardzo 
delikatnie 
ugryzł mnie w ucho.
- Następnie posadzę cię sobie na kolana i pocałuję. - Zrobił przerwę, żeby mi 
dać 
przedsmak tego, co się wydarzy. Mocno przytrzymał mnie za ramiona i pocałował. 
Minutę 
później puścił.
- To tyle, jeśli chodzi o punkt pierwszy planu - odezwałam się, wycierając usta 
z 
mydła. - Co potem?
- Potem położę cię na pledzie. Będę się bawił twoimi włosami. Ustami kosztował 
smaku twarzy, szyi i piersi - wymruczał. - Przestanę dopiero wtedy, jak 
zaczniesz piszczeć.
- Ja nie piszczę!
- Piszczysz, piszczysz - oświadczył. - Podaj mi ręcznik, proszę. A potem - 
kontynuował radośnie - podniosę ci spódnicę i... - Jego twarz zniknęła za 
fałdami płóciennego 
ręcznika.
- I co? - spytałam podekscytowana.
- Będę całować wewnętrzną stronę twoich ud, gdzie skóra jest taka miękka. Broda 
mogłaby mi w tym pomóc, nie? - Pogładził swoją szczękę, zastanawiając się.
- Niewykluczone - potwierdziłam niepewnie. - A co ja mam wtedy robić?
- Jak chcesz, możesz trochę pojękiwać, żeby mnie zachęcić, ale najlepiej po 
prostu leż 
nieruchomo.
Wszystko wskazywało na to, że nie potrzebuje żadnej zachęty. Jedną dłoń trzymał 
na 
moim udzie, drugą obmywał klatkę piersiową za pomocą wilgotnego ręcznika. Gdy 
skończył, 
objął mnie ramieniem.
- „Lewa jego ręka pod głową moją” - cytowałam - „a prawica jego obejmuje mnie. 
Posilcie mnie plackami z rodzynek, wzmocnijcie mnie jabłkami, bo chora jestem z 
miłości” 
Zza krzaka brody błysnęły białe zęby.
- Chyba raczej grejpfrutami - powiedział, obejmując mnie od tyłu. - Albo 
dyniami, bo 
grejpfruty są za małe.
- Dyniami?! - spytałam oburzona.
- Dzikie dynie bywają taaakie duże. - Zatoczył koło rękami. - Leżę sobie na 
plecach, a 
ty mnie całym ciałem okrywasz tak, żebym mógł cię trzymać za pośladki i 
odpowiednio je 
pieścić. - Na chwilę przerwał mycie, żeby mi zademonstrować, co oznacza słowo 
„odpowiednio”. Mimowolnie jęknęłam.
- Nie protestowałabym, gdybyś przypadkiem zechciała powierzgać albo lubieżnie 
poruszać biodrami i posapać mi do ucha.
- Ja nie sapię!
- Sapiesz, sapiesz. A teraz twoje piersi...
- O, a już myślałam, że o nich zapomniałeś!
- Nigdy w życiu - zapewnił. - Nie - wesoło kontynuował - na to przyjdzie pora, 
kiedy 
zdejmę ci suknię i zostaniesz tylko w staniku.
- Nie mam na sobie stanika.
- Och, nieważne. Zamierzałem cię possać przez cienką bawełnę, aż poczuję, że 
brodawki są twarde i napięte. Dopiero wtedy zdjąłbym ci ten stanik, ale to nie 
ma wielkiego 
znaczenia. Poradzę sobie i bez tego. Zajmę się więc nagimi piersiami do czasu, 
aż zaczniesz 
cichutko miauczeć...
- Nie zacznę...
- Wtedy - przerwał mi - zgodnie z planem będziesz już naga i gotowa. Oczywiście 
jeśli wszystko zrobię, jak należy...
- O, w to nie wątpię - powiedziałam. Wciąż czułam mrowienie w ustach po punkcie 
pierwszym.
- Szeroko rozłożę ci uda, zdejmę spodnie i...- Urwał.
- I? - spytałam grzecznie.
Jeszcze bardziej wyszczerzył zęby.
- Sprawdzimy, jakich to jeszcze odgłosów nie wydajesz z siebie, Angielko.
Od strony drzwi dobiegło głośne kaszlnięcie.
- Och, przepraszam, panie Willoughby - odezwał się Jamie. - Nie spodziewałem 
się, 
że pan się zjawi tak szybko. Może pójdzie pan jeszcze zjeść kolację? A przy 
okazji, jeśli 
łaska, proszę zabrać ze sobą te rzeczy i poprosić pana Murphy’ego, żeby je 
spalił w piecu 
kuchennym. - Wcisnął Chińczykowi do rąk żołnierski mundur i schylił się, żeby 
poszukać w 
szafce czystych ubrań.
- Nie przypuszczałem, że jeszcze kiedyś spotkam Lawrence’a Sterna - mruknął, 
szperając wśród pogniecionych szmat. - Skąd on się tu znalazł?
- To on naprawdę jest tym żydowskim filozofem naturalnym, o którym mi 
opowiadałeś?
- Zgadza się. Chociaż nie sądzę, żeby na świecie było aż tak wielu żydów, którzy 
zajmują się filozofią naturalną, żebyś mogła go z kimś pomylić.
Opowiedziałam Jamiemu o okolicznościach poznania Sterna.
- ...i zaprowadził mnie do domu ojca Fogdena - dodałam i urwałam. - O! Byłabym 
zapomniała! Jesteś księdzu winien dwa funty szterlingi za Arabellę.
- Co takiego? - Jamie spojrzał na mnie oszołomiony.
- Najlepiej zrobisz, jak poprosisz Lawrence’a, żeby wystąpił w roli rozjemcy. 
Zdaje 
się, że ksiądz go nawet lubi.
- Dobrze. O co chodzi z tą Arabella? Czy któryś z naszych majtków sprowadził ją 
na 
złą drogę?
- Chyba można tak powiedzieć. - Wzięłam głęboki wdech, ale zanim zdążyłam się 
odezwać, rozległo się kolejne pukanie do drzwi.
- Człowiek nie może nawet spokojnie się ubrać - burknął poirytowany. - Wejść!
W progu stanęła Marsali. Mrugnęła na widok ojczyma. Jamie pospiesznie owinął 
środkową część ciała koszulą, którą trzymał w ręku. Przywitał przyrodnią córkę 
skinieniem 
głowy, usiłując zachować zimną krew.
- Marsali, cieszę się, że cię widzę. Potrzebujesz czegoś?
Dziewczyna chyłkiem wślizgnęła się do pokoju. Zatrzymała się pomiędzy stołem i 
kufrem okrętowym.
- Tak - wyznała. Była ogorzała od słońca, skóra na nosie jej się niszczyła, ale 
mimo to 
panna wydawała się blada. Ramiona miała opuszczone, pięści zaciśnięte, a 
podbródek 
wysunięty wojowniczo.
- Chcę, żebyś spełnił swoją obietnicę - oświadczyła.
- Ach, tak? - Jamie sprawiał wrażenie zaniepokojonego.
- Obiecałeś, że jak tylko dopłyniemy do Zachodnich Indii, pozwolisz mi wyjść za 
mąż 
za Fergusa. - Między jasnymi brwiami pojawiła się mała zmarszczka. - Hispaniola 
należy do 
Zachodnich Indii, nie? Ten żyd tak twierdzi.
Jamie podrapał się po brodzie. Nie był uszczęśliwiony.
- Należy - odparł. - Cóż, skoro... Sądzę, że chyba... No, tak, obiecałem. Ale 
czy nadal 
oboje jesteście pewni swojej decyzji?
Zadarła brodę i zacisnęła szczęki.
- Jak najbardziej.
Jamie uniósł brew.
- Gdzie Fergus?
- Pomaga pakować ładunek. Wiem, że powinniśmy jak najszybciej odpłynąć, więc 
pomyślałam, że czas najwyższy o to zapytać.
- No, tak... - Jamie skrzywił się i westchnął zrezygnowany. - Obiecałem. Ale 
powiedziałem też, że musi was pobłogosławić ksiądz. A przecież w pobliżu nie ma 
kapłana, 
najbliższy może być dopiero w Bayamo albo na Jamajce.
- Nie! - krzyknęła triumfalnie Marsali. - Jest tu kapłan. Ojciec Fogden da nam 
ślub.
Poczułam, że usta mi się same otwierają, ale natychmiast je zamknęłam. Jamie 
wpatrywał się w dziewczynę gniewnym wzrokiem.
- Skoro świt odpływamy!
- To nie zajmie dużo czasu - zapewniła. - Musimy tylko wypowiedzieć kilka słów. 
Zgodnie z prawem już jesteśmy małżeństwem. Chodzi tylko o to, żeby duchowny nas 
pobłogosławił, prawda? - Przyłożyła dłonie do brzucha, bo prawdopodobnie za 
pazuchą 
trzymała swój kontrakt ślubny.
- Ale twoja matka... - Jamie bezradnie zerknął na mnie, oczekując poparcia. 
Wzruszyłam ramionami. Zarówno wyjaśnienie Jamiemu, kim tak naprawdę jest ojciec 
Fogden, jak i przekonanie Marsali, żeby zmieniła zdanie, znacznie przekraczało 
moje siły.
- Jednak ksiądz prawdopodobnie i tak na to się nie zgodzi. - Widać było, że 
Jamie 
poczuł ulgę, bo właśnie wpadł mu do głowy kolejny pretekst. - Załoga figlowała 
zjedna z jego 
parafianek imieniem Arabella. Obawiam się, że przewielebny nie zechce się z nami 
zadawać.
- Ależ zechce! Zrobi to dla mnie! - Marsali była tak podekscytowana, że prawie 
tańczyła na paluszkach.
Jamie wparywał się w nią przez dłuższą chwilę. Była bardzo młoda.
- Czy dobrze się nad tym zastanowiłaś, dziewczyno? - spytał w końcu bardzo 
łagodnym tonem. - Na pewno tego chcesz?
Wzięła głęboki wdech, a jej twarz wreszcie się rozpromieniła.
- Tak, tak. Pragnę Fergusa! Kocham go!
Jamie zawahał się, przygładził dłonią włosy i pokiwał głową.
- No, dobrze. Przyślij tu do mnie pana Sterna, a potem zabierz Fergusa i powiedz 
mu, 
żeby się przygotował.
- Och, tatusiu! Dziękuję, dziękuję! - Marsali podbiegła i wycałowała Jamiego. 
Objął ją 
jedną ręką, drugą przytrzymując koszulę przy biodrach. Ucałował pannę w czoło i 
delikatnie 
odepchnął.
- Uważaj - powiedział z uśmiechem. - Chyba nie chcesz pójść do ślubu z wszami na 
głowie.
- Och! - Najwyraźniej coś jej się przypomniało. Zerknęła na mnie i zarumieniła 
się. 
Przyłożyła dłoń do swoich jasnych loków, zmatowiałych od potu.
- Claire - poprosiła nieśmiało - zastanawiam się, czy... czy mogłabyś mi 
pożyczyć 
trochę tego specjalnego mydła, które robisz z rumianku? Chciałabym, o ile 
starczy czasu, 
przedtem umyć włosy.
- Oczywiście - odparłam i uśmiechnęłam się. - Chodź ze mną, zrobimy wszystko, 
żebyś ślicznie wyglądała na ślubie. - Obejrzałam ją od stóp do głów. Okrągła 
twarz 
błyszczała. Wygnieciona płócienna sukienka skurczyła pod wpływem wody morskiej i 
opinała drobne piersi, a spod brudnego rąbka wystawały ubłocone bose nogi.
Nagle coś mi przyszło do głowy.
- Powinna założyć ładną sukienkę - powiedziałam do Jamiego.
- Angielko - odparł wyraźnie zniecierpliwiony - nie mamy...
- Ale ksiądz ma - przerwałam. - Powiedz Lawrence’owi, żeby zapytał ojca Fogdena, 
czy nie pożyczyłby nam sukni Ermenegildy. Myślę, że rozmiar będzie dobry.
Jamie nie krył zaskoczenia.
- Ermenegilda? Arabella? Suknie? - Pytająco przymrużył oczy. - Co z niego za 
ksiądz?
Zatrzymałam się w drzwiach. Marsali za moimi plecami wierciła się jak na 
szpilkach, 
chcąc jak najszybciej wyjść.
- Cóż - odparłam - trochę popija. I uwielbia owce. Ale może pamięta słowa 
ceremonii 
ślubnej.
To był jeden z najbardziej niezwykłych ślubów, w jakich uczestniczyłam. 
Przygotowania zakończyły się już dawno po zachodzie słońca. Ku niezadowoleniu 
pana 
Warrena, dowódcy statku, Jamie zobowiązał się poczekać z wypłynięciem do 
następnego 
rana, żeby zapewnić nowożeńcom godziwą noc poślubną na lądzie.
- Chyba bym się załamał, gdybym musiał konsumować związek małżeński w jednej z 
tych przeklętych koi - powiedział mi na osobności. - Gdyby zaczęli to robić 
tutaj, u nas, nigdy 
byśmy się ich nie pozbyli. A na myśl o przerwaniu błony dziewiczej w hamaku robi 
mi się...
- Racja - powiedziałam. Wlałam mu na głowę jeszcze trochę octu i uśmiechnęłam 
się 
do siebie. - To bardzo ładnie z twojej strony.
Jamie stał obok mnie na plaży. Mocno cuchnął octem, ale w niebieskim płaszczu, 
czystej koszuli i spodniach z szarej serży wyglądał atrakcyjnie i dostojnie. 
Ekstrawagancka 
ruda broda niezbyt pasowała do nobliwego stroju, ale była ładnie uczesana gęstym 
grzebieniem. Zatem pomimo bosych nóg Jamie stanowił piękny obraz ojca panny 
młodej.
Murphy i Maitland, którym przypadła rola głównych świadków, prezentowali się 
nieco mniej okazale, chociaż Murphy nawet umył ręce, a Maitland twarz. Fergus 
wolałby, 
żeby jego świadkiem był Lawrence Stem, a Marsali poprosiła mnie, bym została jej 
druhną, 
ale żadne z nas nie mogło wystąpić w tej roli. Stem nie był nawet 
chrześcijaninem, a co 
dopiero katolikiem, ja zaś, co prawda, byłam odpowiedniego wyznania, ale 
przyjęcie przeze 
mnie tej funkcji na pewno by się nie spodobało Loaghaire, kiedy by się o tym 
dowiedziała.
- Kazałem Marsali napisać do matki o swoim zamążpójściu - mruknął Jamie, gdy na 
plaży przyglądaliśmy się ostatnim przygotowaniom. - Ale chyba powinienem jej 
poradzić, 
żeby nie zagłębiała się w szczegóły.
Wiedziałam, co ma na myśli. Loaghaire nie będzie uszczęśliwiona, kiedy się 
dowie, że 
jej córka uciekła z dwukrotnie starszym, jednorękim dawnym złodziejem 
kieszonkowym. 
Pewnie by zemdlała, gdyby usłyszała, że małżeństwo zostało zawarte w środku nocy 
na 
jednej z plaż Zachodnich Indii i że ślubu udzielił zhańbiony ksiądz - o ile w 
ogóle nie 
pozbawiony praw do udzielania sakramentów - a świadkami było dwudziestu pięciu 
marynarzy, dziesięć francuskich koni, stadko niesfornych owiec i spaniel, który 
przez cały 
czas, nie zważając na powagę sytuacji, usiłował kopulować z drewnianą nogą 
Murphy’ego. 
Jeszcze bardziej rozzłościłaby Laoghaire wiadomość, że ja brałam udział w 
ceremonii.
Płonęło kilka pochodni, które osadzono na wbitych w piasek palach. Czerwone i 
pomarańczowe płomienie powiewały w stronę morza, jaskrawo połyskując na tle 
czarnego 
aksamitu nocy. Migotliwe gwiazdy świeciły nad Morzem Karaibskim niczym światła 
raju. 
Mimo iż nie był to kościół, niewiele panien młodych mogło się poszczycić tak 
pięknym 
miejscem zaślubin.
Nie wiedziałam, jakich cudownych środków perswazji użył Lawrence, żeby przekonać 
ojca Fogdena, ale ksiądz się zjawił, kruchy i nierzeczywisty jak duch. Jedynymi 
oznakami 
życia były w nim niebieskie iskierki oczu. Skórę miał szarą jak jego sutanna, a 
ręce się trzęsły 
na podniszczonej skórze okładki modlitewnika.
Jamie obrzucił kapłana oburzonym spojrzeniem. Miałam wrażenie, że już chce coś 
powiedzieć, ale tylko mruknął pod nosem jakieś przekleństwo i mocno zacisnął 
usta. Z bliska 
czuć było od księdza przyprawami sangrii, ale przynajmniej dotarł na plażę o 
własnych siłach. 
Stał pomiędzy dwiema pochodniami, z trudem utrzymując się na nogach. Usilnie 
próbował 
przewracać kartki książki, ale lekki wiatr od morza wciąż mu je wyrywał spod 
palców.
W końcu dał za wygraną i książeczka z cichym klapnięciem upadła na piasek.
- Mmm - mruknął. Odbiło mu się. Rozejrzał się dookoła i obdarował nas łagodnym 
uśmiechem świętego. - Drodzy umiłowani w Panu.
Ceremonia już się rozpoczęła, ale gawiedź wciąż się wierciła, rozmawiała. 
Dopiero po 
jakimś czasie marynarze zaczęli uciszać jeden drugiego i skupiać uwagę na 
głównym punkcie 
programu.
- Czy bierzesz sobie tę oto kobietę... - spytał ojciec Fogden, nagle kierując 
surowe 
spojrzenie w stronę Murphy’ego.
- Nie! - krzyknął zaskoczony kucharz. - Nie cierpię kobiet! Robią tyle bałaganu!
- Nie bierzesz? - Ojciec Fogden zamknął jedno oko, a drugie oskarżająco 
wycelował 
w Maitlanda.
- A czy ty ją bierzesz?
- Nie ja, ojcze. Nie, chociaż oczywiście chciałbym ją poślubić - dodał 
pospiesznie. - 
Proszę zapytać jego. - Maitland wskazał Fergusa, który stał przy pomocniku 
okrętowym i 
mierzył księdza wściekłym spojrzeniem.
- Jego? Jesteś pewny? On nie ma jednej ręki - stwierdził ojciec Fogden z 
powątpiewaniem w głosie. - Nie przeszkadza ci to, gołąbeczko?
- Nie! - krzyknęła Marsali, która w stroju Ermenegildy wyglądała jak 
księżniczka. 
Miała na sobie suknię z niebieskiego jedwabiu wyszywaną złotą nitką, z dużym, 
kwadratowym dekoltem i bufkami. Była śliczna. Czyste, lśniące jak włos anielski 
i gładko 
uczesane pukle miękko opadały na ramiona. Patrzyła na księdza gniewnym wzrokiem.
- Proszę kontynuować! - Tupnęła nogą w piasek.
- Och, tak - mruknął nerwowo ksiądz, cofając się o krok. - Cóż, w końcu nie 
przypuszczam, żeby to było jakąś przesz... przeszkodą. To znaczy, gdyby stracił 
narząd... Ale 
może jednak go nie stracił, prawda? - spytał niespokojnie Fogden, gdy uświadomił 
sobie taką 
ewentualność. - Nie mogę udzielić ślubu, jeśli kawalerowi brak... To zabronione.
Twarz Marsali płonęła w świetle pochodni. Mina dziewczyny bardzo mi przypominała 
wyraz twarzy jej matki, kiedy ta znalazła mnie w Lallybroch. Ramiona Fergusa 
zatrzęsły się, 
trudno powiedzieć: z gniewu czy też ze śmiechu.
Wreszcie Jamie uciszył narastający szum. Przemaszerował w sam środek 
zgromadzenia i położył ręce na ramionach Fergusa i Marsali.
- Tego mężczyznę. - Skinął głową w stronę Francuza. - I tę kobietę. - Wskazał 
Marsali. - Ojcze, połącz ich świętym węzłem małżeńskim. Teraz. Proszę - dodał po 
chwili i 
odszedł kilka kroków dalej, strofującym wzrokiem uciszając zebranych.
- Och, dobrze. Dobrze - powtórzył ojciec Fogden, lekko się słaniając. Nastąpiła 
dłuższa przerwa. Ksiądz zerkał z ukosa na Marsali.
- Imię - powiedział nagle. - Muszę znać imię. Nie mogę udzielić ślubu bez 
imienia... 
Jak i bez kutasa. Nie możecie się pobrać bez imienia. Nie możecie się pobrać bez 
ku...
- Marsali Jane MacKimmie Joyce! - powiedziała na cały głos Marsali, zamykając mu 
usta.
- Tak, tak - mruknął pospiesznie. - Oczywiście. Marsali. Mar-sa-lij. Właśnie 
tak. A 
zatem, czy ty, Mar-sa-lij bierzesz tego mężczyznę... nawet, jeśli brakuje mu 
ręki i 
prawdopodobnie również innych części ciała... za prawowitego małżonka? I od tej 
chwili 
pozostaniesz z nim na dobre i na złe... - Urwał. Jego uwagę przykuła jedna z 
owiec, która 
właśnie pojawiła się w świetle pochodni i pracowicie żuła jakąś starą, porwaną, 
wełnianą 
pończochę.
- Tak!
Ojciec Fogden ocknął się i mrugnął. Usiłował powstrzymać kolejny atak czkawki, 
ale 
mu się nie udało. Błękitne oczy wycelowały w Fergusa.
- Czy ty też masz jakieś imię? Jak również żądany organ?
- Tak - odparł pan młody, nie zagłębiając się w szczegóły. - Fergus.
Ksiądz lekko się skrzywił.
- Fergus? - wybełkotał. - Fergus. Fergus. Tak, to już wiem. A co dalej? Żadnego 
nazwiska? Z całą pewnością potrzebuję nazwiska.
- Fergus - powtórzył pan młody. W jego głosie słychać już było nutkę 
podenerwowania. Oryginalne imię młodzieńca brzmiało Claudel. Jamie nadał 
Francuzowi 
imię Fergus, kiedy go po raz pierwszy spotkał w Paryżu, dwadzieścia lat 
wcześniej. Ale, 
oczywiście, ktoś, kto się urodził w burdelu jako bękart, nie posiadał nazwiska, 
które mógłby 
dać żonie.
- Fraser. - Zza pleców usłyszałam pewny, silny głos. Zaskoczeni państwo młodzi 
oboje naraz obejrzeli się do tyłu. Jamie pokiwał głową. Spojrzał Fergusowi w 
oczy i 
uśmiechnął się.
- Fergus Claudel Fraser - powiedział powoli i wyraźnie. Uniósł brew, patrząc na 
swojego podopiecznego.
Fergus sprawiał wrażenie sparaliżowanego. Usta miał szeroko otwarte, a oczy w 
przyćmionym świetle wyglądały jak czarne guziki. W końcu nieśmiało pokiwał 
głową, a jego 
twarz lekko się rozjaśniła, jak gdyby właśnie ktoś mu zapalił świecę w sercu.
- Fraser - oznajmił. Głos miał lekko zachrypnięty, więc odchrząknął. - Fergus 
Claudel 
Fraser.
Ojciec Fogden zadarł głowę i zapatrzył się w niebo, gdzie ponad koronami palm 
wędrował rogalik światła, który trzymał w objęciach ledwie widoczny czarny 
krążek reszty 
koła. Opuścił rozmarzony wzrok i spojrzał na Fergusa.
- Dobrze - rzekł. - Prawda, że dobrze?
Marsali dyskretnie szturchnęła księdza w żebro, co przypomniało duchownemu o 
bieżących obowiązkach.
- Och! Hm... Cóż... Mąż i żona. Tak, ogłaszam was mężem... Nie, to nie tak. Nie 
powiedziałeś jeszcze, chłopcze, że ją bierzesz za żonę.
- No, tak. - Fergus puścił dłoń Marsali i włożył rękę do kieszeni. Wyjął małą, 
złotą 
obrączkę. Zapewne kupił ją w Szkocji i trzymał aż do tej chwili, nie chcąc 
oficjalnie ogłaszać 
swego małżeństwa do czasu, kiedy zostanie pobłogosławione... Nie przez księdza, 
tylko przez 
Jamiego.
Na plaży zapadła cisza. Gdy wkładał jej na palec złoty krążek, wszyscy patrzyli 
w 
skupieniu.
Więc dopięła swego. Piętnastolatka, która nie dysponowała żadną inną bronią, 
prócz 
uporu. Powiedziała: „Pragnę go”. I nie dała za wygraną. Nie zważała ani na 
sprzeciw matki, 
ani na argumenty Jamiego, ani na skrupuły Fergusa, ani nawet na własne obawy. 
Przetrwała 
oddalenie o tysiące kilometrów od domu, surowe warunki na pokładzie, sztormy i 
rozbicie 
statku.
Uniosła rozpromienioną twarz i przejrzała się w oczach Fergusa. Widziałam, jak 
na 
siebie patrzą, i poczułam, że łzy wymykają się spod moich powiek.
„Pragnę go”. Nie powiedziałam tego o Jamiem, kiedy się pobieraliśmy. Wówczas 
jeszcze go nie pragnęłam. Ale od tamtej pory wypowiedziałam te słowa trzy razy. 
Dwukrotnie 
w Craigh na Dun i raz w Lallybroch.
„Pragnę go”. Nadal pragnęłam i nic nas nie mogło rozdzielić.
Patrzył na mnie z góry. Czułam ciężar tego spojrzenia. Było czułe i 
ciemnobłękitne 
jak morze o świcie.
- O czym myślisz, mo chridhel - spytał cicho.
Mrugnęłam, żeby pohamować łzy, i uśmiechnęłam się. Otulił moje ręce dużymi, 
ciepłymi dłońmi.
- To, co ci mówię trzy razy, jest prawdą - oznajmiłam. Stanęłam na palcach i 
pocałowałam go w usta.
Wokół trysnęła fontanna radości.
Nieznane Światy
53
Guano nietoperzy
Świeże guano nietoperzy jest śliskim czarno-zielonym śluzem, a wyschnięte - 
jasno-
brązowym proszkiem. Jedno i drugie wydziela łzawiący fetor piżma, amoniaku i 
zgnilizny.
- Ile mamy zebrać tego świństwa? - zapytałam przez chustą, którą osłoniłam sobie 
usta.
- Dziesięć ton - odparł Jamie, równie stłumionym głosem.
Staliśmy na górnym pokładzie, przyglądając się, jak niewolnicy wwożą po trapie 
taczki cuchnącego towaru do otwartego luku ładowni.
Drobne cząsteczki suchego guana sfruwały z taczek i napełniały powietrze wokół 
nas 
zwodniczo pięknym obłokiem złota, który skrzył się i migotał w słońcu późnego 
popołudnia. 
Ciała mężczyzn także były nim pokryte. W pyle na nagich torsach tragarzy strużki 
potu 
wycinały ciemne kanały, łzy płynęły zaś po twarzach i piersiach. Tragarze 
wydawali się 
prążkowani czernią i złotem niczym egzotyczne zebry.
Jamie osłonił oczy, gdy wiatr powiał prosto na nas.
- Wiesz, jak się kogoś przeciąga pod statkiem z jednej burty na drugą, Angielko?
- Nie, ale jeśli masz na myśli Fergusa, jestem z tobą. Jak daleko stąd do 
Jamajki?
To właśnie Fergus zdobył dla „Artemidy” pierwsze zlecenie: fracht dziesięciu ton 
guana z Barbadosu na Jamajkę, które miały być nawozem dla plantacji trzciny 
cukrowej pana 
Greya.
Sam Fergus był zakłopotany nadzorowaniem załadunku ogromnych bloków 
wyschniętego guana. Marsali zwykle nie oddalała się od męża. Tym razem jednak 
ruszyła aż 
na pokład dziobowy, gdzie usiadła na skrzyni pełnej pomarańcz. Osłoniła usta 
ślicznym 
nowym szalem, który Fergus kupił jej na targu.
- Jesteśmy kupcami, nie? - przekonywał Fergus. - Mamy do napełnienia pustą 
ładownią. Poza tym monsieur Grey zapłaci nam więcej niż należycie - dodał.
- Jak daleko, Angielko? - Jamie spojrzał na horyzont, jakby miał nadzieję 
zobaczyć 
ląd wyłaniający się ze skrzących fal. Dzięki czarom pana Willoughby’ego Jamie 
dobrze 
znosił dalszą podróż, ale nadal odnosił się do niej bez entuzjazmu. - Warren 
mówi, że trzy lub 
cztery dni żeglugi - westchnął. - Jeśli pogoda się utrzyma.
- Może na morzu zapach będzie lepszy? - powiedziałam.
- O, tak, milady - zapewnił Fergus, przechodząc obok. - Właściciel powiedział, 
że 
odór się ulatnia, gdy suche guano zostaje wyniesione z jaskiń, w których 
narasta. - Wskoczył 
na takielunek i pomknął na górę. Mimo braku ręki wspinał się jak małpa. Dotarł 
na szczyt, 
przywiązał tam czerwoną chustką, która była sygnałem dla obsługi na brzegu do 
wejścia na 
pokład, i ześlizgnął się z powrotem. Zatrzymał się tylko na chwilę, by 
powiedzieć coś 
niemiłego Ping Anowi. Chińczyk usadowił się na najniższej wrędze i nie spuszczał 
swych 
żółtych oczu z tego, co działo się na dole.
- Fergus chyba czerpie jakieś osobiste korzyści z tego frachtu? - zauważyłam.
- No cóż, jest wspólnikiem - odparł Jamie. - A skoro ma żonę, to musi myśleć 
ojej 
utrzymaniu. Może upłynąć trochę czasu, zanim znów wrócimy do drukarskiego 
interesu, więc 
trzeba się o wszystko starać. On i Marsali mają połowę zysku z tego frachtu. 
Cóż, obiecałem 
dać dziewczynie posag - dodał chytrze i roześmiał się.
- Chętnie przeczytałabym list Marsali do matki - powiedziałam. - Ciekawe, co 
napisała o Fergusie, Fogdenie i mamacicie, no i o tym posagu w postaci 
dziesięciu ton guana 
nietoperzy.
- Nie będę mógł stanąć na szkockiej ziemi, gdy Laoghaire przeczyta list - 
stwierdził 
ponuro Jamie, ale się uśmiechnął. - A ty myślałaś już, co zrobisz ze swoją nową 
zdobyczą?
- Nawet mi nie przypominaj - mruknęłam. - Gdzie on jest?
- Gdzieś tutaj - odparł Jamie nieco roztargniony. Jego uwagę przyciągnął 
mężczyzna 
zmierzający ku nam nabrzeżem. - Murphy go nakarmił, a Innes znajdzie mu jakieś 
miejsce. 
Wybacz, Angielko, zdaje się, że ktoś mnie szuka. - Zsunął się z nadburcia i 
zszedł po trapie, 
starannie omijając niewolnika wchodzącego z taczką guana.
Z ciekawością przyglądałam się, jak Jamie wita wysokiego mieszkańca kolonii w 
stroju zamożnego plantatora. Ogorzała, czerwona twarz nieznajomego świadczyła o 
wielu 
latach spędzonych na wyspach. Mężczyzna wyciągnął rękę do Jamiego, który 
uścisnął ją 
zdecydowanie. Panowie zamienili ze sobą kilka zdań. Wyraz ostrożności na twarzy 
plantatora 
zamienił się w serdeczność.
Pomyślałam, że to rezultat wizyty w loży masońskiej w Bridgetown, do której 
pamiętając o sugestii Jareda, Jamie poszedł przedwczoraj, natychmiast po 
przybiciu do 
brzegu. Przedstawił się tam jako członek bractwa i rozmawiał z Mistrzem loży. 
Opisał małego 
Iana i prosił o wszelkie wiadomości o chłopcu i statku „Bruja”. Mistrz obiecał 
rozesłać wieści 
wśród masonów, którzy odwiedzają targ niewolników i doki okrętowe.
Patrzyłam ciekawie, jak plantator sięgnął do kieszeni płaszcza i wyjął jakiś 
dokument. 
Rozłożył go i pokazał Jamiemu, najwyraźniej coś wyjaśniając. Na twarzy Jamiego 
malowało 
się skupienie. Potężny Szkot ściągnął swoje diabelskie brwi i słuchał z uwagą, 
ale nie 
okazywał ani radości, ani rozczarowania. Być może nie były to informacje o 
Ianie. Po naszej 
przedwczorajszej wizycie na targu niewolników prawie zaczęłam tracić nadzieję.
Lawrence, Fergus, Marsali i ja poszliśmy na targ niewolników pod nieznośną 
opieką 
Murphy’ego. Jamie w tym czasie był na spotkaniu z Mistrzem masonów. Targ 
niewolników 
znajdował się w pobliżu doków, na końcu pokrytej kurzem drogi. Wzdłuż traktu 
rozsiedli się 
sprzedawcy owoców, kawy, suszonych ryb, orzechów kokosowych, słodkich ziemniaków 
i 
czerwonych koszenili sprzedawanych jako barwnik w zakorkowanych szklanych 
buteleczkach.
Murphy z zamiłowaniem uparł się, że Marsali i ja musimy mieć parasolki. Kazał 
Fergusowi je kupić u przydrożnego sprzedawcy.
- Wszystkie białe kobiety w Bridgetown noszą parasolki - powiedział 
zdecydowanie.
- Aleja nie potrzebuję - odparłam. Denerwowała mnie rozmowa o czymś tak błahym, 
jak moja cera, gdy w końcu mogliśmy być bliscy odnalezienia Iana. - Słońce wcale 
tak mocno 
dziś nie praży. Chodźmy!
Murphy spojrzał na mnie zgorszony.
- Nie chcesz chyba, by ludzie myśleli, że nie jesteś godna szacunku i że nie 
troszczysz 
się o swoją skórę.
- Nie zamierzam się tutaj osiedlać i nie obchodzi mnie, co ludzie pomyślą - 
powiedziałam z wściekłością i ruszyłam w stronę odległego gwaru, który 
najprawdopodobniej 
dochodził z targu niewolników.
- Twoja twarz... zrobi się... czerwona! - wołał zirytowany Murphy. Próbował 
otworzyć 
nade mną parasolkę.
- Boże, co za człowiek! - mruknęłam. Z niecierpliwością oczekiwałam tego, co 
mogliśmy zastać. - W porządku, daj mi to paskudztwo! - powiedziałam i chwyciłam 
parasolkę. Z gniewem położyłam ją sobie na ramieniu.
A jednak już po kilku minutach byłam Murphy’emu wdzięczna za jego 
nieprzejednanie. Drogę ocieniały wysokie palmy i cekropie, ale targ niewolników 
był 
położony na rozległej, nieocienionej, kamienistej przestrzeni. Odrobinę cienia 
dawały tylko 
walące się, otwarte budy zadaszone arkuszami blachy lub liśćmi palm. W tych 
ruderach 
handlarze niewolników i licytatorzy szukali chwilowego schronienia przed 
słońcem. 
Niewolników przetrzymywano w dużych kwadratowych zagrodach, otwartych na słońce, 
deszcz i wiatr.
Słońce wręcz paliło, a blask odbijający się od jasnych kamieni wydawał się 
wprost 
oślepiający. Przymrużyłam załzawione oczy i szybko rozłożyłam parasolkę.
Osłonięta, mogłam obserwować oszałamiające szeregi nagich lub prawie nagich 
ciał, 
połyskujących wszystkimi odcieniami brązu, beżu i czerni. Właściciele plantacji 
dokonywali 
przeglądu towaru - białego i czarnego.
Odór był wprost nieznośny, nawet dla osoby przyzwyczajonej do fetorów Edynburga 
i 
cuchnących śródpokładów „Morświna”. W rogach niewolniczych zagród leżały sterty 
wilgotnych ekskrementów, nad którymi brzęczały muchy. W powietrzu unosił się 
gęsty, 
oleisty smród. Najintensywniejsza była jednak nieprzyjemna, intymna woń ciał 
piekących się 
w słońcu.
- Jezu... - wymamrotał Fergus. Jego ciemne oczy wyrażały szok i dezaprobatę. - 
To 
gorsze niż slumsy na Montmartre.
Marsali nie mówiła ani słowa, tylko z zaciśniętym nosem ciągle przysuwała się do 
męża.
Lawrence prawdopodobnie już wcześniej widział targi niewolników.
- Biali są na końcu - oznajmił rzeczowo. Wskazał najdalszy bok kwadratowego 
placu. 
- Chodźmy zasięgnąć informacji o wszystkich młodych mężczyznach, jakich ostatnio 
sprzedano. - Położył potężną dłoń na moim boku i delikatnie mnie ponaglił, bym 
ruszyła 
przez tłum.
Niemal na końcu targu jakaś stara czarnoskóra kobieta przykucnęła na ziemi. 
Dokładała węgiel drzewny do małego żelaznego kosza. Gdy znaleźliśmy się bliżej, 
podszedł 
do niej plantator z dwoma czarnymi mężczyznami, najwyraźniej służącymi. Mieli na 
sobie 
koszule i spodnie z surowej bawełny. Jeden z nich prowadził za ramię nowo nabyła 
niewolnicę. Dwie inne dziewczyny, jedynie z wąskimi przepaskami na biodrach, 
związane 
powrozami niósł przewieszone na barkach.
Plantator dał starej kobiecie monetę. Starucha odwróciła się i wyciągnęła z 
ziemi kilka 
krótkich prętów. Uniosła je wysoko, by mężczyzna mógł obejrzeć. Przyglądał im 
się przez 
chwilę, wybrał dwa i wręczył jednemu ze służących. Czarnoskóry wsunął metalowe 
końcówki do żelaznego koksowego kosza.
Drugi służący stanął za dziewczyną i związał jej ręce. Pierwszy wyciągnął pręty 
z 
ognia i przyłożył obydwa jednocześnie poniżej jej prawej piersi. Krzyknęła. 
Kilka głów 
odwróciło się w jej stronę. Na ciele zostały wypalone litery HB.
Przerażona tym widokiem, zatrzymałam się. Pozostali oddalili się 
niepostrzeżenie. 
Rozglądałam się dookoła. Na próżno szukałam śladu Lawrence’a czy Fergusa. Nigdy 
nie 
miałam trudności z odnalezieniem w tłumie Jamiego. Zawsze mogłam dostrzec jego 
płomienną czuprynę. Jednak Fregus i Murphy byli niscy, a wzrost Lawrence’a nie 
przewyższał średniego. Nawet żółta parasolka Marsali zniknęła wśród wielu innych 
na placu.
Z dreszczem odeszłam od żelaznego kosza. Zza plecami słyszałam krzyki i skowyt, 
ale nie chciałam oglądać się za siebie. Odwracając oczy, pospiesznie minęłam 
kilka stanowisk 
aukcyjnych, ale potem zwolniłam i w końcu zostałam zatrzymana przez gęstniejący 
wokół 
mnie tłum.
Mężczyźni i kobiety zagradzający mi drogę słuchali licytatora zachwalającego 
zalety 
jednorękiego niewolnika, który stał nago na podeście. Był niskim, lecz mocno 
zbudowanym 
mężczyzną, o masywnych udach i dobrze umięśnionej klatce piersiowej. Jedną rękę 
amputowano mu nad łokciem. Teraz z końca kikuta kapał pot.
- Nie nadaje się do pracy w polu - przyznawał licytator - ale to solidna 
inwestycja do 
rozpłodu. Spójrzcie tylko na te nogi! - zawołał i sięgnął po długą rattanową 
laskę. Smagnął 
niewolnika po łydkach, potem roześmiał się obleśnie do tłumu.
- Dasz gwarancję płodności? - zapytał jakiś mężczyzna z wyraźnym sceptycyzmem. - 
Trzy lata temu kupiłem byka wielkiego jak muł, ale nie dał młodych; nie znał się 
na rzeczy, 
jak mówią niewolnice.
Tłum zachichotał. Licytator udawał obrażonego.
- Gwarancję? Zobacz sam, człowieku małej wiary! - Teatralnie przesunął dłonią po 
szczęce, zebrał z niej palcami oleisty pot, a potem ujął penis niewolnika i 
zaczął masować go 
energicznie.
Mężczyzna mruknął coś zaskoczony i próbował się cofnąć, ale pomocnik licytatora 
chwycił go mocno za rękę. Tłum wybuchnął śmiechem, a kilka osób wydawało okrzyki 
radości, gdy miękki czarny narząd stwardniał i zaczął pęcznieć.
Nagle coś we mnie pękło. Byłam oburzona targiem, piętnowaniem i nikczemnością. 
Czułam się znieważona własną obecnością w tym miejscu. Zanim pomyślałam, co 
robię, już 
zaczęłam to robić. Odnosiłam wrażenie, że stoję obok siebie, obserwuję wszystko 
z zewnątrz.
- Przestańcie! - krzyknęłam, niemal nie poznając własnego głosu. Licytator 
podniósł 
wzrok, spojrzał na mnie i uśmiechnął się przymilnie. Chytrze patrzył mi prosto w 
oczy.
- Solidna inwestycja do rozpłodu, madame - powtórzył. - Gwarantowana, jak pani 
widzi.
Złożyłam parasolkę i ostrym końcem z całej siły uderzyłam w tłusty brzuch. 
Mężczyzna odskoczył do tyłu, wybałuszając oczy ze zdumienia. Cofnęłam swoją broń 
i 
trzepnęłam nią licytatora po głowie, potem mocno go kopnęłam.
Wiedziałam, że to niczego nie zmieni i że przyniesie tylko szkodę, a jednak nie 
mogłam stać w przyzwalającym milczeniu. Nie chodziło o piętnowane dziewczęta ani 
o 
zachwalanego mężczyznę na podeście. Nie działałam w obronie tych biedaków. 
Chodziło o 
mnie samą.
Wokół powstał hałaśliwy tumult, czyjeś ręce odciągnęły mnie od licytatora. 
Zaatakowany przeze mnie „poczciwiec” już otrząsnął się z szoku, wyszczerzył zęby 
w 
złośliwym uśmiechu i z całej siły uderzył niewolnika w twarz.
Rozejrzałam się dookoła, szukając posiłków. Dostrzegłam Fergusa. Z twarzą 
wykrzywioną niepohamowanym gniewem przeciskał się przez tłum. Rozległ się krzyk. 
Kilku 
mężczyzn ruszyło w kierunku młodego Francuza. Ludzie zaczęli się pchać. Ktoś 
podstawił mi 
nogę. Upadłam na kamienie.
Poprzez tuman kurzu w odległości około dwóch metrów ujrzałam Murphy’ego. Z 
wyrazem rezygnacji na szerokiej, czerwonej twarzy odpiął swoją drewnianą nogę - 
wyprostował się, podskoczył do licytatora i walnął go protezą w głowę. Mężczyzna 
zachwiał 
się i przewrócił. Tłum zakołysał się do tyłu.
Fergus dzikim wzrokiem rozglądał się dookoła. Lawrence, mroczny, posępny i 
potężny, przebijał się z drugiej strony. Trzymał dłoń na maczecie zwisającej mu 
u pasa.
Wstrząśnięta i drżąca siedziałam na ziemi. Już nie czułam się osamotniona i 
zagubiona. Zaczęło mnie mdlić. Z przerażeniem uświadomiłam sobie, że właśnie 
popełniłam 
szaleństwo, które mogło się skończyć ciężkim pobiciem Fergusa, Lawrence’a i 
Murphy’ego, 
jeśli nie czymś znacznie gorszym.
I wtedy znalazł się tam również Jamie.
- Wstań, Angielko - powiedział spokojnie. Podał mi rękę. Nogi bardzo mi się 
trzęsły, 
ale zdołałam się podnieść. Z jednej strony zobaczyłam długie wąsy Raeburna. 
Zauważyłam 
też MacLeoda. Zrozumiałam, że wraz z Jamiem przybyli również jego Szkoci. Kolana 
ugięły 
się pode mną, ale ręce Jamiego szybko mnie podtrzymały.
- Zrób coś - powiedziałam zduszonym głosem, opierając głowę na jego piersi. - 
Proszę, zrób coś.
Ze swą zwykłą przytomnością umysłu zrobił jedyną rzecz, jaka mogła uspokoić 
tumult i zapobiec szkodom. Kupił jednorękiego mężczyznę. A zatem, o ironio, w 
rezultacie 
swojego niewielkiego wybuchu wrażliwości, stałam się przerażoną właścicielką 
prawdziwego 
gwinejskiego niewolnika, co prawda, jednorękiego, ale promieniejącego zdrowiem i 
będącego 
okazem gwarantowanej płodności.
Westchnęłam. Starałam się nie myśleć o tym człowieku. Przypuszczalnie znajdował 
się teraz gdzieś pod pokładem, nakarmiony i - miałam nadzieję - ubrany. 
Dokumenty 
własności, których nie chciałam nawet dotknąć, mówiły, że jest pełnokrwistym 
murzynem ze 
Złotego Wybrzeża, członkiem afrykańskiego plemienia Yoruba, sprzedanym przez 
francuskiego plantatora z Barbudy. Miał tylko jedną rękę, na lewym ramieniu 
nosił piętno w 
kształcie lilii z inicjałem „A” i był znany pod imieniem Temeraire, czyli 
Zuchwały. 
Dokumenty nie sugerowały co, na miłość boską, powinnam z nim zrobić.
Jamie skończył przeglądać papiery przyniesione przez znajomego masona. Pisma - z 
tego, co mogłam zobaczyć przez burtę statku - wyglądały dokładnie tak samo, jak 
dokumenty 
Tamerairea. Jamie oddał plik kartek z podziękowaniami i wyrazem niezadowolenia 
na 
twarzy. Wymienili jeszcze kilka słów i pożegnali się uściskiem dłoni.
- Czy wszyscy są już na pokładzie? - zapytał Jamie, schodząc z trapu. Granatowa 
wstążka, którą związał z tyłu swoje gęste włosy, powiewała w lekkiej bryzie.
- Tak jest, sir! - odparł pan Warren. Gwałtownie kiwnął głową, co na statku 
handlowym uchodziło za oddanie honorów. - Odpływamy?
- Tak. Dziękuję, panie Warren. - Jamie minął dowódcę i stanął obok mnie. - Nic - 
powiedział cicho.
Twarz miał spokojną, ale czułam głębię jego rozczarowania. Rozmowy, jakie 
przedwczoraj przeprowadził z dwoma mężczyznami, którzy mieli do czynienia z 
białym 
niewolnikiem sprzedanym na targu, nie dostarczyły żadnej użytecznej informacji. 
Masoński 
plantator był ostatnim promykiem nadziei.
Nie wiedziałam, jakimi słowami pocieszyć Jamiego. Położyłam rękę na jego dłoni i 
uścisnęłam ją lekko. Jamie obdarzył mnie słabym uśmiechem. Wziął głęboki oddech, 
rozprostował ramiona i dokładniej okrył się płaszczem.
- No cóż, czegoś się jednak dowiedziałem. Pan Villiers posiada tutaj wielką 
plantację 
trzciny cukrowej. Trzy dni temu kupił sześciu niewolników od kapitana statku 
„Bruja”, ale 
wśród nich nie było Iana.
- Trzy dni temu? - powtórzyłam zdumiona. - Przecież „Bruja” wypłynęła z 
Hispanioli 
przed dwoma tygodniami!
Skinął głową, pocierając policzek. Musiał się ogolić przed licznymi spotkaniami. 
Teraz jego skóra jaśniała świeżą różowością, mocno kontrastując ze śnieżnobiałym 
płótnem 
sztywnego kołnierza.
- Zgadza się. I dotarła tutaj w środę... przed pięcioma dniami.
- A zatem była jeszcze gdzie indziej, zanim dopłynęła na Barbados! Czy wiemy 
gdzie?
Potrząsnął głową.
- Villers nie mógł się tego dowiedzieć. Powiedział, że rozmawiał z kapitanem 
„Brui”. 
Mężczyzna bardzo tajemniczo mówił o tym, gdzie był i co robił. Ale Villeirs nie 
zwracał na 
to uwagi. Wiedział, że „Bruja” ma złą reputację, a kapitan bardzo chciał 
sprzedać 
niewolników za dobrą cenę. Mimo to - Jamie rozpromienił się trochę - Villers 
pokazał mi 
dokumenty wystawione dla ludzi, których kupił. Przeglądałaś papiery swojego 
niewolnika?
- Nie nazywaj go tak - poprosiłam najpierw, dopiero potem odpowiedziałam: - 
Owszem. Czy te, które ty obejrzałeś, były identyczne?
- Niezupełnie. W trzech nie ma wszystkich nazwisk poprzednich właścicieli, a 
Villers 
twierdzi, że żaden z niewolników nie przybywa prosto z Afryki. Wszystkie 
zawierają 
przynajmniej kilka słów angielskich. Jeden wymienia nazwisko wcześniejszego 
właściciela, 
ale zostało ono wykreślone, więc nie mogłem go poznać. Przedostatnią 
właścicielką tych 
ludzi była pani Abernathy z Rose Hall na Jamajce.
- Na Jamajce? Jak daleko...
- Nie wiem - przerwał. - Zapytamy pana Warrena. W każdym razie musimy popłynąć 
na Jamajkę choćby po to, żeby pozbyć się ładunku, zanim wszyscy umrzemy z 
obrzydzenia - 
dodał, marszcząc swój długi nos.
- Z tym grymasem wyglądasz jak mrówkojad - powiedziałam.
Próba złagodzenia napięcia powiodła się; kąciki szerokich ust uniosły się lekko.
- Naprawdę? Czyżby istniała bestia, która zjada mrówki? - Ze wszystkich sił 
starał się 
utrzymać żartobliwy ton. Odwrócił się plecami do doków Barbadosu. Oparty o 
burtę, 
uśmiechnął się do mnie. - Nie sądzę, żeby mrówki były bardzo sycące.
- Przypuszczam, że mrówkojad zjada ich bardzo dużo. Poza tym na pewno nie są 
gorsze od szkockiego gulaszu z baranich podrobów. - Wzięłam oddech, żeby mówić 
dalej, ale 
nagle się zakrztusiłam się. - O Boże, co to?
„Artemida” zdążyła już powoli opuścić nabrzeże załadunkowe i wypłynąć z portu. 
Gdy odwróciliśmy się pod wiatr, w statek uderzył głęboki, gryzący odór. Stanowił 
niezwykle 
przykrą i ponurą symfonię woni martwych skorupiaków, mokrego drewna, ryb, 
przegniłych 
sieci i ciepłego oddechu tropikalnej roślinności wybrzeża. Mocniej przycisnęłam 
chusteczkę 
do ust i nosa.
- Co to jest? - powtórzyłam.
- Mijamy „płonącą ziemię”, madame. Przepływamy tuż obok targu niewolników - 
wyjaśnił Maitland. Wskazał brzeg, gdzie znad parawanu krzaków wawrzynu wyrastał 
biały 
pióropusz dymu. - Tam pali się ciała tych, którzy nie przeżyli podróży z Afryki. 
Najpierw jest 
rozładowywany żywy transport, potem w czasie szorowania statku ciała zmarłych 
usuwa się i 
ciska na stosy właśnie tutaj, by do miasta nie dotarła zaraza.
Spojrzałam na Jamiego. On też był przerażony.
- Jak często pali się ciała? - zapytałam. - Codziennie?
- Nie wiem, madame, ale chyba nie. Może raz w tygodniu... - Maitland wzruszył 
ramionami i wrócił do swoich obowiązków.
- Musimy to zobaczyć - powiedziałam głosem dziwnie spokojnym i czystym.
Jamie bardzo zbladł. Utkwił wzrok w grubym pióropuszu białego dymu, który 
wznosił 
się za palmami.
Zacisnął wargi.
- Tak - mruknął i wydał Warrenowi odpowiednie polecenia.
Nadzorca stosu - zasuszona, mała kreatura nieokreślonego koloru - z dziwacznym 
akcentem wrzaskliwie protestował. Był zdumiony, że jakaś dama wkracza na 
„płonącą 
ziemię”. Jamie bezceremonialnie odsunął mężczyzną na bok. Mnie nie próbował 
powstrzymać przed dalszą wędrówką. Wiedział, że nie zostawiłabym go samego.
„Płonąca ziemia” leżała za parawanem drzew. Rozciągała się na długości nabrzeża 
rozładunkowego. Sterta beczek ze smołą i stosy suchego drewna stały w ponurych, 
lepkich 
bryłach wśród wspaniałej zieleni drzewiastych paproci i karłowatych sosen. Z 
prawej strony 
zbudowano olbrzymi stos z drewnianą platformą, na którą rzucano ciała ociekające 
smołą. 
Podpalono go zaledwie przed chwilą. Z jednej strony buchnął silny płomień, ale w 
innych 
miejscach drewno lizały jedynie niewielkie języki ognia. Palone ciała zasłaniał 
dym. Gęste 
smugi unosiły się nad stosem. Falujące powietrze wywoływało przerażające 
złudzenie ruchu 
wystających kończyn.
Jamie przystanął i wpatrywał się w stos. Potem wskoczył na platformę i nie 
bacząc na 
dym oraz parzący żar, zaczął rozsuwać ciała. Zawzięcie grzebał w nadpalonych 
szczątkach.
W pobliżu znajdował się niniejszy stos szarych popiołów i czysto białych, 
kruchych 
kości. Na szczycie leżała kość potylicy, gładka niczym skorupka jajka.
Dym zasłonił na chwilę Jamiego. Doznałam zatrważającego uczucia, że się 
przewrócił 
i płonie na stosie. W powietrzu unosił się okropny zapach palonego mięsa. 
Myślałam, że 
zwymiotuję.
- Jamie! - krzyknęłam. - Jamie!!!
Nie było odpowiedzi, ale z samego serca stosu dobiegł mnie głęboki, 
rozdzierający 
kaszel. Kilka minut później welon dymu rozsunął się i chwiejnym krokiem wyszedł 
z niego 
dławiący się Jamie.
Stał pochylony u stóp platformy, kaszląc z głębi płuc. Cały był pokryty tłustą 
sadzą, a 
dłonie i ubranie miał ubrudzone smołą. Oślepiał go dym, a płynące po policzkach 
łzy żłobiły 
jasne tunele na twarzy.
Rzuciłam kilka monet strażnikowi ognia. Wzięłam Jamiego pod ramię i 
wyprowadziłam go z doliny śmierci. Pod palmami upadł na kolana i zwymiotował.
- Nie dotykaj mnie - jęknął, gdy próbowałam mu pomóc. Wymiotował jeszcze 
wielokrotnie. Potem powoli wstał. - Nie dotykaj mnie - powtórzył. Jego głos, 
zmieniony 
dymem i mdłościami, brzmiał obco.
Podszedł do krawędzi nabrzeża, zdjął płaszcz oraz buty i wskoczył do wody. Po 
chwili 
podniosłam rzeczy Jamiego. Trzymałam je ostrożnie na odległość wyciągniętego 
ramienia. W 
wewnętrznej kieszeni płaszcza zauważyłam lekko zniekształconą podobiznę Brianny.
Poczekałam, aż Jamie wyjdzie i otrząśnie się z wody. Wciąż miał na sobie resztki 
smoły, ale sadzy i zapachu stosu już nie było. Siedział na nabrzeżu z głową w 
kolanach. 
Oddychał ciężko. Z „Artemidy” wychylały się zaciekawione twarze.
Nie wiedziałam, co zrobić. Pochyliłam się więc i tylko położyłam Jamiemu rękę na 
ramieniu. Nie podnosząc głowy, sięgnął po moją dłoń.
- Nie było go tam - powiedział zduszonym głosem.
Odświeżająca bryza poruszała pasmami mokrych rudych włosów. Spojrzałam za 
siebie. Biały pióropusz dymu wznoszący się z niewielkiej doliny zmienił się w 
czarny. 
Spłaszczył się i zaczął dryfować ku morzu, a prochy zmarłych niewolników, lecąc 
z wiatrem, 
wracały do Afryki.
54
Pirat
Ja nie mogę nikogo posiadać, Jamie - powiedziałam, z przerażeniem spoglądając na 
dokumenty rozłożone przede mną w świetle lampy. - Po prostu nie mogę. To 
nieuczciwe.
- Cóż, jestem skłonny zgodzić się z tobą, Angielko. Ale co mamy zrobić z tym 
człowiekiem? - Jamie usiadł na koi obok mnie i spojrzał na akt własności. 
Marszcząc brwi, 
przeczesywał dłonią włosy. - Moglibyśmy go uwolnić... ale co wtedy się z nim 
stanie? - 
Pochylił się do przodu i ze skupieniem czytał dokumenty. - Zna zaledwie kilka 
słów po 
francusku i angielsku. Gdybyśmy puścili go wolno i nawet dali trochę 
pieniędzy... czy zdoła 
żyć samodzielnie?
Zamyślona skubałam jeden z serowych rożków Murphy’ego. Był smaczny, ale zapach 
oliwy płonącej w lampie osobliwie mieszał się z aromatem sera. Na dodatek 
wszystko 
przesiąknęło podstępną wonią guana nietoperzy.
- Nie wiem - odparłam. - Lawrence powiedział, że na Hispanioli żyje wielu 
wolnych 
czarnoskórych. Mieszkają tam Kreole i ludzie mieszanych ras. Liczni prowadzą tam 
nawet 
własne interesy. Czy tak samo jest na Jamajce?
Potrząsnął głową i sięgnął po rożek.
- Słyszałem, że grupka wolnych czarnoskórych samodzielnie zarabia tam na życie, 
ale 
to są ci, którzy mają jakieś umiejętności: szwaczki, rybacy... Trochę 
rozmawiałem o tym z 
Temeraire’em. Wycinał trzcinę cukrową, zanim stracił rękę.
Odłożyłam ledwie nadgryziony rożek i z niezadowoleniem spoglądałam na 
dokumenty. Już sama myśl o posiadaniu niewolnika budziła we mnie przerażenie i 
odrazę, ale 
teraz zaczynało do mnie docierać, że uwolnienie się od odpowiedzialności może 
nie być takie 
proste.
Temeraire’a zabrano z baraku dla niewolników na gwinejskim wybrzeżu przed 
pięcioma laty. Realizacja mojego pierwotnego zamysłu - odesłać go do domu - była 
najwyraźniej niemożliwa. Nawet gdyby udało wsadzić Temeraire’a na statek, 
istniało wielkie 
prawdopodobieństwo, że natychmiast znów zostałby wzięty do niewoli: albo przez 
samą 
załogę, albo przez innego handlarza żywym towarem w jednym z 
zachodnioafrykańskich 
portów.
Podróżując samotnie, bez ręki i jakichkolwiek umiejętności, nie miałby żadnej 
ochrony. A nawet gdyby cudem bezpiecznie dotarł do Afryki i nie wpadł w ręce 
łowców 
niewolników, to rzeczywiście nie było żadnej szansy, by znalazł drogę powrotną 
do swojej 
wioski. A nawet gdyby mu się to udało, wyjaśnił uprzejmie Lawrence, 
prawdopodobnie i tak 
zostałby zabity lub wypędzony, bo współplemieńcy potraktowaliby go jako ducha i 
wielką 
groźbę dla siebie.
- Nie przypuszczam, żebyś brała pod uwagę sprzedanie Tameraire’a - Jamie 
poruszył 
tę kwestię bardzo delikatnie. - Chyba że komuś, kto dawałby nam pewność, że 
będzie dobrze 
go traktował?
Przesuwałam palcami po brwiach, starając się ukoić ból głowy.
- Cóż, najlepiej jak zostanie z nami - stwierdziłam. - Nie możemy być pewni, co 
zrobiliby z nim nowi właściciele.
Jamie westchnął. Większość dnia spędził na przedzieraniu się z Fergusem przez 
mroczne, cuchnące ładownie oraz na sporządzaniu spisów. Był zmęczony.
- Tak, to żadna dobroć wyzwolić kogoś, żeby głodował - odezwał się po chwili.
- Właśnie... - Zwalczyłam w sobie dziwny żal, że w ogóle spotkałam jednorękiego 
niewolnika. Mnie byłoby teraz o wiele łatwiej, ale jemu prawdopodobnie nie.
Jamie wstał z koi. Oparł się o ławkę i zginał ramiona, by je rozluźnić. Potem 
pochylił 
się i pocałował mnie w czoło.
- Nie zamartwiaj się, Angielko. Porozmawiam z zarządcą na plantacji Jareda. Może 
znajdzie dla tego człowieka zajęcie albo...
Donośne ostrzeżenie z góry przerwało mu w pół słowa.
- Załoga, ahoj! Żwawiej tam na dole! Z lewej burty dziobowej, ahoj!
Krzyk wartownika był naglący, wywołał duże poruszenie i zamieszanie. Załoga 
szybko zaczęła wychodzić na pokład. Było coraz głośniej. Dało się też wyczuć 
szarpnięcie, 
gdy „Artemida” zwinęła żagle.
- Co to, na miłość boską... - zaczął Jamie. Rozdzierający łoskot zagłuszył 
dalsze 
słowa. Jamie upadł, gdy kajuta mocno się przechyliła. Zydel, na którym 
siedziałam, 
przewrócił się. Runęłam na podłogę. Lampa olejowa wyskoczyła z uchwytu. Na 
szczęście 
zgasła, zanim uderzyła o deski. Kajuta pogrążyła się w mroku.
- Angielko! Wszystko w porządku? Nic ci nie jest? - Dochodzący z ciemności głos 
Jamiego, który leżał w pobliżu, był szorstki ze strachu.
- Tak - odparłam, gramoląc się spod stołu. - A tobie? Co się stało? Czy ktoś w 
nas 
uderzył?
Jamie nie odpowiedział na żadne pytanie. Dotarł do drzwi i otworzył je na 
oścież. Z 
górnego pokładu dobiegał nieopisany harmider nawoływań, krzyków i głuchych 
uderzeń 
przerywanych odgłosami wystrzałów.
- Piraci - powiedział krótko Jamie. - Wdarli się na nasz pokład.
Moje oczy zaczynały się przyzwyczajać do mroku. Jamie wykonał gwałtowny ruch w 
stronę biurka i sięgnął do szuflady po pistolet. Wyciągnął sztylet spod poduszki 
i ruszył w 
stronę drzwi.
- Zabierz Marsali, Angielko, i uciekaj na dół. Idźcie ku dziobowi tak daleko, 
jak 
zdołacie, do tej wielkiej ładowni, gdzie leżą bloki guana. Ukryjcie się za nimi 
i zostańcie tam 
- polecił i zniknął.
Przez chwilę przeszukiwałam po omacku szafkę nad moją koją. Chciałam znaleźć 
marokańską szkatułkę, którą dała mi matka Hildegarda, gdy ostatni raz 
widziałyśmy się w 
Paryżu. Ze skalpela mógł być niewielki pożytek przeciwko piratom, ale czułabym 
się lepiej z 
jakąkolwiek bronią w dłoni, nieważne jak małą.
- Claire? - dobiegł mnie od strony drzwi wysoki i przerażony głos Marsali.
- Jestem tutaj - powiedziałam. Zauważyłam błysk jasnej bawełny, gdy dziewczyna 
się 
poruszyła. Wcisnęłam w drobniutką rękę wykonany z kości słoniowej nóż do 
otwierania 
listów - Trzymaj. Na wszelki wypadek. A teraz chodźmy! Musimy zejść do ładowni.
Z długim nożem do amputacji w jednej ręce i kilkoma skalpelami w drugiej, szłam 
przez statek. Na górnym pokładzie dudniły stopy. Przez całą noc rozbrzmiewały 
przekleństwa 
i krzyki połączone z przerażającymi jękami i rozdzierającym hałasem. Głośny 
trzask musiał 
być spowodowany przez ocieranie się wręg „Artemidy” o belki i deski nieznanego 
okrętu, 
który w nas uderzył.
Ładownia była czarna jak smoła i pełna gęstego, duszącego dymu. Krztusząc się, 
powoli szłyśmy w głąb.
- Kim oni są? - zapytała stłumionym głosem Marsali. Echo ginęło w blokach guana. 
- 
To piraci, prawda?
- Chyba tak - odparłam. Lawrence już wcześniej nam opowiadał, że Karaiby były 
terenem obfitych łowów dla okrętów pirackich, ale my nie spodziewaliśmy się 
żadnych 
kłopotów. Nasz ładunek nie przedstawiał zbyt wielkiej wartości. - Przypuszczam, 
że mają 
mocno przytępiony węch.
- Co?
- Nieważne - powiedziałam. - Usiądź. Nie możemy zrobić nic innego, jak tylko 
czekać.
Wiedziałam z doświadczenia, że bierne czekanie na rozstrzygnięcie walki jest 
jedną z 
najtrudniejszych rzeczy w życiu. Ale w tym wypadku nic innego nie mogłyśmy 
zrobić.
Tutaj, na dole odgłosy bitwy sprowadzały się do odległego dudnienia, chociaż 
nieustanny trzask rozłupujących się belek niósł się echem przez cały statek.
- O Boże, Fergus - szeptała Marsali głosem przepełnionym śmiertelną udręką. - 
Panienko Przenajświętsza, ocal go!
W milczeniu wtórowałam tej modlitwie, myśląc o Jamiem. Przeżegnałam się. Palcami 
dotknęłam małego punktu na czole między brwiami, gdzie kilka minut temu Jamie 
mnie 
pocałował. Nie chciałam dopuścić myśli, że mógł to być ostatni pocałunek.
Nagle na górze rozległ się donośny wybuch. Ryk wprawił w drżenie belki, na 
których 
siedziałyśmy.
- Wysadzają statek! - Przerażona Marsali skoczyła na równe nogi. - Zatopią nas! 
Musimy się stąd wydostać! Wyskoczymy tędy!
- Poczekaj! - zawołałam. - To tylko pistolety!
Nie zaczekała. Nie słyszałam, jak błądząc w ślepej panice, dziewczyna wołała 
płaczliwie.
- Marsali! Wracaj! - W ładowni nie było żadnego światła. Zrobiłam kilka kroków. 
Próbowałam zlokalizować ją po głosie, ale bloki ładunku tłumiły wszelkie 
dźwięki. Na górze 
rozległy się kolejne wybuchy. Duszne powietrze wypełnił pył wzniecony przez 
wibracje. 
Kaszlałam. Oczy mi łzawiły. Otarłam je rękawem i przymrużyłam. Nie było to 
wytworem 
mojej wyobraźni: w ładowni pojawiło się światło. Przyćmiona poświata 
obrysowywała 
krawędź najbliższego bloku. - Marsali! Gdzie jesteś?!
W odpowiedzi usłyszałam rozdzierający krzyk od strony światła. Rzuciłam się do 
oświetlonego bloku wciśniętego między dwa inne. Zobaczyłam tam Marsali w 
objęciach 
ogromnego, półnagiego mężczyzny.
Był strasznie gruby. Na fałdach tłuszczu miał pełno tatuaży, a na szyi 
dźwięczący 
naszyjnik z monet i guzików. Marsali wrzeszczała i biła go po twarzy. Odwracał 
się 
zniecierpliwiony.
Zobaczył mnie i oczy mu się rozszerzyły. Miał szeroką, płaską twarz i smolisty 
czub 
czarnych włosów. Obleśnie wyszczerzył mocno przerzedzone zęby. Usłyszałam coś po 
hiszpańsku.
- Puść ją! - zawołałam głośno. - Basta, cabron!
Były to jedyne hiszpańskie słowa, jakie zdołałam sobie przypomnieć. Chyba 
pomyślał, że to zabawne, bo jeszcze bardziej się wyszczerzył. Wypuścił Marsali i 
odwrócił 
się w moją stronę. Rzuciłam w niego skalpelem.
Nożyk odbił się od głowy przerażonego mężczyzny. Marsali wykorzystała moment, 
gdy barbarzyńca robił unik i wskoczyła na drabinę.
Pirat ględził coś przez chwilę. Najwyraźniej nie mógł się zdecydować, którą z 
nas 
złapać. W końcu ruszył ku drabinie. Wskakiwał po kilka szczebli z 
nieprawdopodobną, jak na 
takiego grubasa, zręcznością. Złapał Marsali za nogę. Dziewczyna krzyknęła.
Klnąc pod nosem, podbiegłam do podstawy drabiny. Wyciągnęłam wysoko rękę i z 
całej siły wbiłam w olbrzymią stopę długi nóż do amputacji. Pirat wrzasnął 
przeraźliwie. Coś 
przeleciało obok mojej głowy i strumień krwi opryskał mi policzek i spłynął 
wilgotnym 
ciepłem po skórze.
Błyskawicznie się cofnęłam. Odruchowo spojrzałam w dół, by zobaczyć, co koło 
mnie 
spadło. Na podłodze leżał mały, brązowy palec, z odciskami, czarnym paznokciem i 
smugami 
brudu.
Pirat spadł z drabiny z głuchym łoskotem, od którego aż zadrżał pokład. 
Gwałtownie 
ruszył do przodu. Nie zdążyłam uciec. Chwycił mnie za rękaw. Szarpnęłam się, 
rozrywając 
materiał. Uderzyłam tłuściocha w twarz trzymanym w dłoni nożem.
Zachwiał się, poślizgnął na własnej krwi i upadł. Doskoczyłam do drabiny. 
Wspinałam się co sił w nogach. Nóż wypadł mi z ręki.
Napastnik zdołał chwycić brzeg mojej spódnicy, ale wyrwałam mu go z garści. 
Gwałtownie rzuciłam się do góry. Płuca wprost mi płonęły od dławiącego pyłu 
dusznej 
ładowni. Korsarz krzyczał coś w języku, którego nie znałam. Przypuszczałam 
tylko, że to 
portugalski.
Wybiegłam z ładowni na pokład w sam środek kłębiącego się chaosu. W powietrzu 
gęstniał dym wypalanego prochu. Małe grupki mężczyzn przepychały się i nacierały 
na 
siebie, klnąc i potykając się po całym pokładzie.
Nie miałam czasu, żeby się rozejrzeć. Za mną, z głębi luku, słychać było 
ochrypły 
głos. Skoczyłam na burtę. Wahałam się przez chwilę, balansując na wąskiej 
drewnianej 
balustradzie. Zawrotnie wirująca, czarna kipiel w dole wznosiła się i opadała. 
Chwyciłam linę 
i zaczęłam się wspinać.
Popełniłam błąd, zrozumiałam to natychmiast. Mój prześladowca był żeglarzem, ja 
nie. Nie krępowała go też suknia. Liny zatańczyły, gdy się na nie rzucił.
Zwinnie mknął w górę. Musiałam zwolnić, pokonując wyższą pochyłość takielunku. 
Zrównał się ze mną i splunął mi w twarz. Ponaglana rozpaczliwą desperacją, nie 
przestawałam się wspinać; nic innego nie mogłam zrobić. Bez trudu dotrzymywał mi 
kroku. 
Syczał coś z grymasem złości na twarzy. Nie miało znaczenia, w jakim mówił 
języku. 
Doskonale rozumiałam, o co chodzi. Zawisł na jednej ręce. Wyciągnął zza pasa 
kord o 
zakrzywionej klindze. Zamachnął się, ale przerażające cięcie szczęśliwie mnie 
ominęło o 
włos.
Byłam zbyt przerażona, by krzyczeć. Nic już nie mogłam zrobić. Mocno zacisnęłam 
powieki.
Nagle usłyszałam głuchy łoskot i szorstkie mruknięcie. Poczułam silny zapach 
ryb.
Otworzyłam oczy. Pirata nie było. Na wrędze, w niewielkiej odległości, siedział 
Ping 
An z wypiętą piersią i na pół rozłożonymi skrzydłami dla utrzymania równowagi.
- Guue! - zaskrzeczał gniewnie. Obrócił ku mnie paciorkowate żółte oczko i 
ostrzegawczo zaklekotał dziobem. Ping An nie znosił hałasu i tumultu. 
Najwidoczniej nie 
lubił także portugalskich piratów.
Przed oczami miałam ciemne plamki. Kręciło mi się w głowie. Drżąc, mocno 
ściskałam linę, dopóki nie przekonałam się, że mogę znów się poruszyć. Rwetes w 
dole 
osłabł. Ton okrzyków uległ zmianie. Coś się stało. Pomyślałam, że jest już po 
wszystkim.
Wtedy powstał nowy zgiełk. Żagle nagle załopotały. Długi zgrzytliwy dźwięk 
wywołał wibrację, która sprawiła, że lina w mojej dłoni zaczęła śpiewać. 
Rzeczywiście było 
już po wszystkim.
Piracki okręt odpływał. Po prawej stronie „Artemidy” zobaczyłam piracką flagę i 
takielunek oddalającego się okrętu. Statek rysował się czernią na tle 
srebrzystego 
karaibskiego nieba. Dopiero wtedy bardzo powoli zaczęłam swą długą podróż 
powrotną.
Na dole wciąż jeszcze świeciły latarnie. Mgła prochowego dymu pokrywała niemal 
wszystko. Na pokładzie tu i ówdzie leżały ciała. Schodząc, przesuwałam po nich 
spojrzeniem 
w poszukiwaniu rudej czupryny. Gdy ją zauważyłam, serce mi mocniej zabiło.
Jamie siedział na beczce w pobliżu steru, z głową odchyloną do tyłu, zamkniętymi 
oczami i chustą przyciśniętą do czoła. W dłoni trzymał kubek whisky. Klęczący 
przy maszcie 
pan Willoughby udzielał pierwszej pomocy - w formie kolejnej porcji alkoholu - 
Williemu 
MacLeodowi. Drżałam z wysiłku i wrażenia. Czułam się oszołomiona. Chętnie też 
napiłabym 
się whisky.
Chwyciłam mniejsze liny nadburcia i resztę drogi na pokład pokonałam ślizgiem, 
obdzierając sobie dłonie ze skóry. Pociłam się i trzęsłam z zimna jednocześnie. 
Włosy 
opadające na twarz kłuły mnie nieprzyjemnie.
Niezgrabnie wylądowałam z łoskotem na pokładzie. Jamie wyprostował się i 
otworzył 
oczy. Zobaczyłam w nich wyraz ulgi. Podeszłam do Jamiego. Od razu poczułam się 
lepiej 
przy jego ciepłym, potężnym ramieniu.
- Wszystko w porządku, Jamie? - zapytałam.
- Tak, to tylko mały wstrząs - odparł z uśmiechem.
Na czole miał niewielkie cięcie. Pewnie od uderzenia kolbą pistoletu. Plamy 
ciemnej, 
wysychającej krwi pokrywały niemal całą koszulę. Ale nagle materiał zaczął 
przesiąkać 
świeżą krwią.
- Jamie! - Chwyciłam go za ramię. Straciłam ostrość widzenia. - Spójrz, ty 
krwawisz!
Nie miałam czucia w rękach i nogach. Mój mózg zarejestrował jeszcze, że Jamie 
zrywa się z beczki i łapie mnie za ramiona. Potem wśród błysków światła 
dostrzegłam już 
tylko twarz bladnącą pod opalenizną.
- Boże! - krzyknął przerażonym głosem, który dotarł do mnie z wirującej 
ciemności. - 
To nie moja krew, Angielko, lecz twoja!
- Nie zamierzam umrzeć! - powiedziałam zdecydowanie. - Chyba że z gorąca! 
Zdejmijcie ze mnie to paskudztwo!
Marsali, która płaczliwie błagała, żebym nie wyzionęła ducha, wydawała się 
uspokojona moim wybuchem. Przestała płakać, ale nie zrobiła żadnego ruchu, żeby 
zabrać 
derki i płaszcze, którymi byłam przygnieciona.
- Och, nie mogę, Claire! - powiedziała. - Musisz leżeć w cieple!
- W cieple! Przecież ja się żywcem gotuję!
Znajdowałam się w kabinie kapitana, gdzie nawet przy otwartych oknach panował 
nieopisany zaduch.
Starałam się wydostać spod okryć, ale zdołałam tylko odsunąć je trochę, zanim 
rozdzierający ból uderzył mnie w prawe ramię. Świat pociemniał mi w oczach, pod 
powiekami ujrzałam małe jaskrawe błyski.
- Leż spokojnie. - Poprzez falę mdłości dotarł do mnie surowy szkocki głos. 
Potężna 
dłoń podtrzymywała mi głowę. - Oprzyj się na moim ramieniu. Dobrze się czujesz, 
Angielko?
- Nie - odpowiedziałam. Przed oczami widziałam kolorowe błyski. - Zbiera mi się 
na 
wymioty.
Zwymiotowałam, a przy każdym spazmie ogniste noże wbijały się w moje prawe 
ramię.
- Masz dość, prawda? - Jamie ostrożnie ułożył mi głowę na poduszce.
- Jeśli sądzisz, że umieram, to moja odpowiedź brzmi: nie! - odparłam, 
otwierając 
jedno oko.
Jamie klęczał obok mojej koi. Wyglądał jak pirat ze skrwawionym kawałkiem 
materiału na głowie i w przesiąkniętej krwią koszuli. Stał spokojnie. Ściany 
kajuty też się nie 
poruszały, więc ostrożnie otworzyłam drugie oko.
- Nie, nie umierasz. - Uśmiechnął się do mnie słabo. - Fergus bardzo się 
ucieszy, gdy 
to usłyszy.
Jak na zawołanie do kajuty ostrożnie zajrzał młody Francuz. Jego twarz 
rozpromieniła 
się w uśmiechu i zniknęła. Słyszałam, jak na górze donośnie informuje załogę, że 
przeżyłam. 
Ku mojemu głębokiemu zakłopotaniu wiadomość tę przyjęto z gorącą radością.
- Co się stało? - zapytałam.
- Co się stało? - Jamie nalał wody do filiżanki i spojrzał na mnie sponad jej 
brzegu. 
Potem znów uklęknął obok mnie i podniósł mi głowę, żebym mogła się napić. - Ona 
się pyta, 
co się stało? Dobre sobie! Każę ci przeczekać wszystko w zaciszu na dole razem z 
Marsali, a 
ty spadasz z nieba i lądujesz u moich stóp, ociekając krwią!
Patrzył na mnie przenikliwie. Gładko ogolony i nie poraniony zawsze wydawał się 
bardzo przystojny. Teraz, z zarostem, śladami krwi i gniewem na twarzy, był 
wręcz 
porywający. Natychmiast znów zamknęłam oczy.
- Spójrz na mnie! - rozkazał. Wbrew zdrowemu rozsądkowi posłuchałam Jamiego.
Oczy miał zwężone ze złości.
- Wiesz, że byłaś cholernie blisko śmierci? Masz głęboką ciętą ranę, biegnącą od 
ramienia do łokcia. Mało brakowało, a karmiłabyś teraz sobą rekiny!
Potężna pięść uderzyła w bok mojej koi. Wzdrygnęłam się. Ruch wywołał ból 
ramienia, ale nawet nie jęknęłam.
- U licha, kobieto, czy ty nigdy nie będziesz się mnie słuchać?
- Prawdopodobnie nie - odpowiedziałam słabo.
Rzucił mi groźne spojrzenie, ale kącik jego ust zadrżał pod miedzianym zarostem.
- Boże - westchnął. - Co ja bym dał, by móc ciebie uwiązać przy sobie. - 
Willoughby! 
- krzyknął.
Rozpromieniony Chińczyk pojawił się szybko. Niósł na tacy parujący dzbanek 
herbaty 
i butelkę brandy.
- Herbata! - mruknęłam. - Ambrozja... - Mimo duchoty w kajucie, gorąca herbata 
była 
właśnie tym, czego pragnęłam. Zachwycający, jedwabisty płyn spłynął do mojego 
gardła, 
rozlewając się przyjemnym ciepłem w zaciśniętym żołądku. - Nikt nie robi lepszej 
herbaty niż 
Anglicy - dodałam, wdychając cudowny aromat. - Z wyjątkiem Chińczyków, 
oczywiście.
Pan Willoughby z wdzięcznością ukłonił się ceremonialnie. Jamie znowu parsknął z 
niezadowolenia.
- No cóż, bawcie się, skoro możecie.
Zabrzmiało to dość złowieszczo, więc spojrzałam na niego znad brzegu filiżanki.
- Co chciałeś przez to powiedzieć? - zapytałam.
- Zamierzam wyleczyć twoje ramię - odparł. Podniósł garnek i zajrzał do środka.
- Ile krwi ma człowiek? - zapytał.
- Około ośmiu litrów - odparłam zdumiona. - A co?
Odstawił garnek i spojrzał na mnie.
- Na pokładzie straciłaś ze cztery - rzekł precyzyjnie. - Tu chyba jeszcze 
więcej. - 
Znów napełnił filiżankę, odstawił garnek i krokiem pełnym godności wyszedł z 
kajuty.
- Obawiam się, że Jamie jest mną zirytowany - odezwałam się ponuro do pana 
Willoughby’ego.
- Nie - odparł pocieszająco. - Tsei-mi bardzo brzydko poraniona. - Mały Chińczyk 
delikatnie położył dłoń na moim prawym ramieniu. - Boli?
- Bardzo - przyznałam.
Pan Willoughby uśmiechnął się i pogłaskał mnie łagodnie.
- Pomogę - powiedział kojąco. - Później.
Mimo pulsującego bólu ramienia czułam się już wystarczająco silna, by wypytać o 
pozostałych członków załogi. Według słów pana Willoughby’ego obrażenia 
ograniczały się 
do kilku ran ciętych, sińców, jednego wstrząsu mózgu i niegroźnego złamania.
Odgłosy dobiegające z korytarza zapowiadały powrót Jamiego z Fergusem. Młody 
Francuz niósł pod pachą skrzynkę z lekarstwami i przyborami medycznymi, a w ręce 
trzymał 
butelkę brandy.
- W porządku - powiedziałam w miarę stanowczo. - Spójrzmy na ramię.
Widok okropnych ran nie był mi obcy, a ta, ujmując rzecz fachowo, wcale nie była 
taka straszna. Z drugiej jednak strony w grę wchodziło moje własne ciało, a ja 
nie byłam 
gotowa fachowo zajmować się sobą.
- Och... - westchnęłam dość słabo. Jamie opisywał moją ranę malowniczo, ale dość 
dokładnie. Drugie cięcie o czystych brzegach biegło pod lekkim kątem przez 
mięśnie od 
ramienia do stawu łokciowego. Nie widziałam kości barkowej, ale bez wątpienia 
rana była 
bardzo głęboka i szeroka. Ramię miałam ciasno owinięte materiałem, mimo to 
ciągle 
krwawiłam. Krew sączyła się powoli. Najwyraźniej żadna z dużych żył nie została 
przecięta.
Jamie otworzył medyczną skrzynkę i z namysłem szperał w niej jednym palcem.
- Będzie ci potrzebna nić i igła - podpowiedziałam. Ogarnął mnie nagły przypływ 
trwogi, gdy sobie uświadomiłam, że trzeba założyć trzydzieści albo czterdzieści 
szwów bez 
znieczulenia.
- Nie ma tu opiumowej nalewki? - zapytał Jamie, oglądając z niezadowoleniem 
zawartość skrzynki. Najwyraźniej jego myśli biegły tymi samymi torami.
- Nie. Zużyłam ją na „Morświnie” - wyjaśniłam. Opanowałam drżenie lewej ręki, 
napełniłam filiżankę czystą brandy i jednym haustem wypiłam alkohol. - Dzięki za 
troskę, 
Fergusie - wskazałam przyniesioną przez niego butelkę - ale nie sądzę, by zabieg 
wymagał 
wypicia tak dużej ilości alkoholu. - Zwłaszcza francuskiej, niezwykle mocnej 
brandy Jareda, 
dodałam w duchu.
Zastanawiałam się, czy lepiej upić się na umór, czy pozostać w stanie względnej 
przytomności, żeby kontrolować przebieg operacji. Na pewno nie zdołałabym zaszyć 
własnej 
rany, na dodatek lewą ręką i trzęsąc się przy tym jak liść. Nie mógłby tego 
również zrobić 
jednoręczny Fergus. To prawda, że potężne dłonie Jamiego przy pewnych 
czynnościach 
potrafiły poruszać się ze zdumiewającą lekkością, ale...
Jamie rozwiał moje obawy. Pokręcił głową i sięgnął po drugą butelkę.
- Ta nie jest do picia, Angielko, tylko do obmycia rany - oświadczył.
- Co?! - zupełnie zapomniałam o konieczności dezynfekcji. Z braku lepszego 
środka 
zwykle obmywałam rany destylowanym alkoholem zbożowym, zmieszanym pół na pół z 
wodą, ale cały jej zapas zużyłam na „Morświnie”.
Czułam, że lekko drętwieją mi wargi. I to nie tylko z powodu skutków działania 
wewnętrznie zaaplikowanej brandy. Do najwytrwalszych i najodważniejszych 
wojowników 
należeli górale, lecz żeglarze nie pozostawali daleko w tyle. Marynarze leżeli 
bez skargi w 
czasie, gdy składałam ich połamane kości, wykonywałam drobne zabiegi 
chirurgiczne, 
zaszywałam okropne rany i przysparzałam im piekielnych cierpień, ale kiedy 
przychodziło do 
dezynfekowania alkoholem, sprawy miały się inaczej: krzyki niosły się daleko.
- Po... poczekaj chwilę - wysapałam. - Może wystarczy trochę gotowanej wody...?
Jamie przyglądał mi się nie bez współczucia.
- Nie ma na co czekać, Angielko - powiedział. - Weź butelkę, Fergusie - rzucił 
krótko 
i zanim zdołałam zaprotestować, podniósł mnie z koi, posadził sobie na kolanach 
i objął 
mocno. Ścisnął mój prawy nadgarstek i odwrócił na bok zranione ramię.
To na pewno ten cholerny stary Ernest Hemingway powiedział, że wydaje nam się, 
iż 
można umrzeć z bólu, ale, niestety, z bólu się nie umiera. Ja mogłam dodać tylko 
tyle, że albo 
Hemingway doskonale odróżniał stany świadomości, albo też nikt nigdy nie wylewał 
czystej 
brandy na kilkanaście centymetrów jego żywego ciała.
Nie straciłam jednak przytomności, skoro słyszałam, jak Fergus mówi:
- Błagam, milady, nie wolno tak krzyczeć, bo to zaniepokoi załogę.
Wrzaski najbardziej jednak zaniepokoiły Fergusa. Jego szczupła twarz była blada, 
krople potu spływały mu po szczęce. Ale rzeczywiście, kilka osób zaglądało już 
do kajuty 
przez drzwi i okno, a na twarzach malował się wyraz przerażenia i troski.
Słabo skinęłam im głową. Ramię Jamiego wciąż mocno mnie opasywało i nie 
mogłabym powiedzieć, które z nas drżało. Wydawało mi się, że dygotaliśmy oboje.
Siedziałam w fotelu kapitana. W moim ramieniu wciąż płonął ogień. Jamie trzymał 
zagiętą igłę i długą nić chirurgiczną, a jego niepewność odpowiadała mojemu 
samopoczuciu.
Właśnie wtedy wkroczył pan Willoughby. Spokojnie wyjął ostre narzędzie z rąk 
Jamiego.
- Potrafię to robić - oznajmił poważnie. - Chwileczkę - dodał i zniknął na 
rufie, 
prawdopodobnie po to, by coś stamtąd przynieść.
Żadne z nas, ani Jamie, ani ja, nie zaprotestowało. Razem westchnęliśmy z ulgą, 
co 
mnie trochę rozśmieszyło.
- I pomyśleć - powiedziałam - że kiedyś pouczałam Bree, iż potężnie zbudowani 
mężczyźni są łagodni i delikatni, a drobni mają skłonność do gwałtownych i 
nieprzyjemnych 
zachowań.
- No cóż, zawsze istnieje wyjątek, który potwierdza regułę - odparł i bardzo 
delikatnie 
przetarł moją spoconą twarz. - Nie chcę wiedzieć, jak to zrobiłaś - dodał - ale, 
na miłość 
boską, Angielko, nie rób tego więcej!
- Nie zamierzałam robić czegokolwiek... - zaczęłam gniewnie, ale przerwał mi 
powrót 
pana Willoughby’ego. Chińczyk niósł mały zwój zielonego jedwabiu.
- Och, ma pan też te maleńkie igiełki. - Jamie spojrzał z zainteresowaniem na 
małe, 
złote igły, potem uśmiechnął się do mnie. - Nie bój się, Angielko, to nie boli. 
W każdym razie 
nie bardzo.
Palce pana Willoughby’ego badały moją prawą dłoń. Naciskał ją w różnych 
miejscach, potem po kolei brał każdy palec, poruszał nim na wszystkie strony i 
pociągał 
łagodnie, tak aż lekko trzaskały stawy. Przyłożył kciuk u podstawy mojego 
nadgarstka i 
ucisnął przestrzeń między kością promieniową a łokciową.
- Oto wrota ducha - oznajmił z namaszczeniem. - Tu jest cisza. Tutaj panuje 
pokój. 
Miałam szczerą nadzieję, że się nie myli. Sięgnął po jedną z cienkich złotych 
igieł. Umieścił 
jej ostrze nad wybranym wcześniej punktem i zręcznie wbił w skórę. Podskoczyłam. 
Pan 
Willoughby nie wypuścił mojej ręki z ciasnego, serdecznego uścisku, więc znów 
się 
rozluźniłam.
W każdy z moich nadgarstków Chińczyk wbił trzy igły, a na szczycie prawego 
ramienia umieścił gałązkę ostrą niczym jeż. Mimo statusu zwierzątka 
doświadczalnego byłam 
tym coraz bardziej zainteresowana. Poza pierwszym wkłuciem igły nie wywoływały 
żadnego 
dyskomfortu. Pan Willoughby pomrukiwał cicho w dziwnie kojący sposób, opukując i 
naciskając różne miejsca na moim karku i na ramionach.
Trudno powiedzieć, czy moje prawe ramię zdrętwiało, czy też byłam po prostu 
oszołomiona zabiegami, ale wyraźnie mniej cierpiałam... przynajmniej do chwili, 
gdy 
skośnooki sięgnął po dużą igłę i zaczął szyć.
Jamie siedział na zydlu. Trzymał mnie za lewą rękę i obserwował moją twarz.
- Wypuść powietrze z płuc, Angielko - burknął po chwili. - Nie czeka cię już nic 
gorszego.
Siedziałam bez tchu. Nie zdawałam sobie sprawy, że wstrzymywałam oddech. Strach 
przed cierpieniem sprawił, że zesztywniałam jak deska. Oczywiście odczuwałam ból 
przy 
zakładaniu szwów, ale mogłam go znieść. Ostrożnie wypuściłam powietrze i 
obdarzyłam 
Jamiego słabą namiastką uśmiechu. Pan Willoughby nucił coś po chińsku. Tydzień 
wcześniej 
Jamie przełożył mi słowa tej kołysanki. Młody bohater pieśni kolejno wyliczał 
fizyczne uroki 
swojej dziewczyny. Miałam nadzieję, że pan Willoughby skończy szycie, zanim 
dotrze do 
stóp panny.
- Paskudne cięcie - stwierdził Jamie, patrząc na pracę pana Willoughby’ego, 
której ja 
sama wolałam nie oglądać. - Zastanawiam się, czy to był nóż malajski czy kord o 
zakrzywionej klindze.
- Myślę, że kord - powiedziałam. - W zasadzie jestem o tym przekonana. On się 
pojawił po...
- Ciekawe, co ich skłoniło do tego, żeby nas zaatakować? - mówił dalej Jamie, 
nie 
zwracając na mnie najmniejszej uwagi. Ściągnął brwi w namyśle. - Może chodziło o 
ładunek?
- Nie sądzę - odparłam. - Chyba że nie wiedzieli, co wieziemy.
Wydawało się to mało prawdopodobne. Każdy człowiek przepływający w odległości 
stu metrów od naszego statku z pewnością wyczułby amoniakowy fetor guana 
nietoperzy.
- Pewnie myśleli, że tak mały statek łatwo przejąć. Potem korzystnie sprzedaliby 
„Artemidę” bez względu na ładunek.
Zmrużyłam oczy, gdy pan Willoughby przestał nucić kołysankę, by zawiązać supeł.
- Jak się nazywał ten piracki okręt? - zapytałam. - Wiem, że w tych rejonach 
grasuje 
wielu piratów, ale przecież „Bruja” kręciła się po okolicy przed trzema dniami 
i...
- Właśnie nad tym się zastanawiam - powiedział. - W ciemności niewiele 
dojrzałem, 
ale jednostka była duża. Miała typowy szeroki hiszpański pokład.
- Pirat, który mnie ścigał, mówił... - zaczęłam, ale jakieś głosy na korytarzu 
kazały mi 
przerwać.
Do kajuty wślizgnął się Fergus. Był onieśmielony tym, że przeszkadza, ale wprost 
płonął z ekscytacji.
- Panie! - krzyknął. - Maitland znalazł na przednim pokładzie martwego pirata.
Jamie wysoko uniósł brwi. Przeniósł spojrzenie z Fergusa na mnie.
- Martwego?
- Bardzo martwego - rzekł podniecony Fergus. Wzdrygnął się lekko.
Maitland wychylał się zza ramienia Francuza, domagając się swojej części chwały.
- O tak, panie - zapewnił gorliwie Jamiego. - Martwego na amen. Bardzo mocno 
dostał w głowę.
Wszyscy trzej utkwili we mnie wzrok. Obdarzyłam ich niewinnym uśmieszkiem.
Jamie przesunął ręką po twarzy. Miał oczy nabiegłe krwią i strużkę zaschniętej 
krwi 
na uchu.
- Angielko... - zaczął spokojnym tonem.
- Próbowałam ci powiedzieć - odparłam. Po wstrząsie, brandy i akupunkturze, a 
przy 
tym z narastającą chęcią do życia zaczynałam odczuwać całkiem przyjemny zawrót 
głowy. 
Ledwie zauważyłam ostatnie wysiłki pana Willoughby’ego.
- Miał na sobie to, panie. - Fergus położył na stole piracki naszyjnik, zrobiony 
ze 
srebrnych guzików, wypolerowanych orzechów, kilku wielkich zębów rekina, 
kawałków 
muszli i macicy perłowej oraz olbrzymiej ilości dźwięczących monet. - 
Pomyślałem, że 
powinien pan to natychmiast zobaczyć - mówił dalej Fergus. Uniósł jedną z 
błyszczących 
monet.
Była srebrna i czysta. Przez gęstniejącą mgiełkę brandy zobaczyłam na awersie 
podwójną twarz Aleksandra. Czworoboczna drachma z czwartego wieku przed naszą 
erą. 
Majątek!
Kompletnie wyczerpana, natychmiast zapadłam w sen. Brandy przytępiła ból 
ramienia. Gdy się przebudziłam, było całkiem ciemno. Alkohol wyparował, a ramię 
boleśnie 
rwało z każdym uderzeniem serca. Każdy mały ruch wywoływał drobne ukłucia 
ostrzejszego 
bólu.
Księżyc w trzeciej kwadrze przypominał złotą łzę wiszącą nad horyzontem. Statek 
przechylił się lekko i księżyc z wolna zniknął z pola widzenia. Było mi gorąco i 
prawdopodobnie miałam lekko podwyższoną temperaturę.
Na półce z prawej strony kajuty stał dzbanek z wodą. Wysunęłam stopy z koi, ale 
poczułam się słabo i zakręciło mi się w głowie. Moje ramię silnym bólem 
zaprotestowało 
przeciwko jakimkolwiek ruchom. Pewnie jęknęłam, bo ciemny kształt na podłodze 
kajuty 
poruszył się nagle, a z okolicy moich stóp dobiegł senny głos Jamiego:
- Boli cię, Angielko?
- Trochę. - Starałam się, żeby głos nie brzmiał dramatycznie. Zacisnęłam wargi i 
niepewnie stanęłam na nogach. Prawy łokieć podtrzymywałam lewą ręką.
- To dobrze - odparł.
- Dobrze?! - zapytałam z oburzeniem.
W ciemności rozległ się cichy śmiech. Jamie wstał, jego głowa pojawiła się nagle 
w 
polu widzenia.
- Tak, to dobrze - powtórzył. - Gdy rana zaczyna boleć, to znaczy, że się goi. 
Nie 
czułaś bólu, kiedy to się stało, prawda?
- Nie - przyznałam. Na otwartym morzu powietrze było przyjemnie chłodne. Słony 
wiatr wpadający przez okno owiewał moją twarz. Stałam mokra i lepka od potu. 
Cienka 
koszula przywierała mi do piersi.
- Właśnie, i właśnie to mnie przeraziło. Nigdy nie czuje się śmiertelnych ran, 
Angielko - powiedział łagodnie.
Roześmiałam się, ale szybko zamilkłam, gdy ból przeszył mi ramię.
- Skąd wiesz? - zapytałam, niezdarnie próbując lewą ręką nalać wody do kubka. - 
Przecież takich rzeczy nie można znać z własnego doświadczenia.
- Murtagh mi powiedział.
Odgłos nalewanej do kubka wody ginął w szumie fal. Odstawiłam dzbanek i uniosłam 
kubek. W świetle księżyca powierzchnia płynu była czarna. Przez wszystkie 
miesiące, jakie 
minęły od naszego ponownego spotkania, Jamie nigdy nie wspominał o Murtaghu. 
Fergus 
poinformował mnie tylko, że ten niezmordowany mały Szkot zginął pod Culloden. 
Nic 
więcej.
- Słyszałaś, że po bitwie palili ciała? - spytał Jamie głosem ledwie słyszalnym 
ponad 
skrzypieniem wręgi i szumem niosącego nas wiatru. - Zastanawiałem się... jak 
będzie 
wewnątrz płomieni, gdy przyjdzie moja kolej... - Głośno przełknął ślinę. - 
Poznałem 
odpowiedź dziś rano. - Światło księżyca odebrało jego twarzy głębię i kolor. 
Wyglądał teraz 
jak szkielet z szerokimi, czystymi plamami bieli policzków i szczęk oraz czernią 
pustych 
oczodołów. - Ruszyłem do walki pod Culloden, żeby umrzeć - szepnął. - Inni 
pragnęli 
przeżyć. A jednak stało się inaczej. Ja uszedłem z życiem, a moi ludzie zostali 
rozbici na 
krwawe strzępy. Dlaczego? Dlaczego, Claire? Dlaczego ja żyję, a oni nie?
- Nie wiem - powiedziałam miękko. - Dla swojej siostry, może dla rodziny? Dla 
mnie?
- Oni też mieli rodziny - mówił z żalem. - Żony, narzeczone, dzieci... A jednak 
odeszli. Ja wciąż jestem tutaj. Dlaczego?
- Nie wiem, Jamie - powtórzyłam cicho. Dotknęłam jego policzka, który już pokrył 
się 
zarostem, co stanowiło niezbity dowód żywotności. - Nigdy się nie dowiesz.
Westchnął. Na chwilę wtulił twarz w moją dłoń.
- Tak, ale nie mogę się oprzeć temu pytaniu, gdy o nich myślę, szczególnie o 
Murtaghu. - Odwrócił się nerwowo. Wiedziałam, że znów spaceruje po wrzosowisku 
Drumossie. Krąży tam z duchami. - Powinniśmy wyruszyć wcześniej; ludzie stali 
wiele 
godzin głodni i niemal zamarznięci. Jednak czekali, aż Jego Wysokość da znak...
Ale Karol Stuart, bezpiecznie ulokowany na skale, z dala od linii bitwy, dygotał 
i 
zwlekał z wydaniem swojego pierwszego w życiu rozkazu. Anglicy mieli więc czas 
ustawić 
działo prostopadle do linii Szkotów i otworzyć ogień.
- Myślę, że to była ulga - mówił dalej Jamie. - Wszyscy wiedzieli, że sprawa 
jest 
przegrana i że już nie żyjemy. A jednak wciąż staliśmy, patrząc, jak unoszą się 
pistolety 
wroga i otwiera się przed nami czarny pysk armaty. Nikt nic nie mówił. Nie 
słyszałem 
niczego, oprócz wiatru i krzyków angielskich żołnierzy po drugiej stronie 
pola...
I wtedy ryknęły muszkiety. Ludzie padali. Ci, którzy jeszcze stali, zebrani 
spóźnionym 
i niezbornym rozkazem, sięgnęli po broń i ruszyli na wroga. Celtyckie okrzyki 
ginęły na 
wietrze.
Dym był tak gęsty, że mój wzrok nie sięgał dalej niż na odległość 
kilkudziesięciu 
centymetrów. Krzycząc, rzuciłem się do przodu. - Blada linia jego ust lekko się 
uniosła. - 
Byłem szczęśliwy - powiedział niespodziewanie. - Nie czułem strachu. Nade 
wszystko 
chciałem umrzeć. Nie było się czego bać. Martwiłem się tylko, że zostanę ranny i 
nie umrę 
natychmiast. Ale zginąłbym i byłoby po wszystkim...
Przysunęłam się do Jamiego. Jego ręka wyłoniła się z mroku i ujęła moją.
- ...wokół padali ludzie. Tuż przy głowie słyszałem świst kuł armatnich i 
pocisków z 
muszkietów. A jednak nie zostałem trafiony.
Bez szwanku dotarł do brytyjskich linii jako jeden z bardzo niewielu Szkotów, 
którzy 
dopełnili szarży przez wrzosowisko Cuiloden. Obsługa angielskiej armaty 
podniosła wzrok i 
przeraziła się na widok potężnego Szkota. Rudowłosy olbrzym wyłonił się z dymu 
niczym 
demon, z ostrzem pałasza lśniącym od deszczu.
- ...Jakaś mała część mojego umysłu pytała, dlaczego mam ich zabijać - rzekł 
refleksyjnie. - Wiedziałem, że przegraliśmy, więc nie byłoby z tego żadnej 
korzyści. Ale 
czasami rozpala się w człowieku żądza zabijania... Mówić dalej? - Palce Jamiego 
pytająco 
zacisnęły się na moich. Odwzajemniłam uścisk w niemym przyzwoleniu. - Nie mogłem 
się 
powstrzymać... albo nie chciałem. - Jego głos był cichy, bez goryczy ani 
pretensji. - Sądzę, że 
to bardzo dawno zakorzenione uczucie: pragnienie, by zabrać wroga ze sobą do 
grobu. 
Doznałem go wtedy i... oddałem się mu bez reszty - zakończył prosto.
Armatę obsługiwało czterech mężczyzn. Każdy był uzbrojony tylko w pistolet i 
nóż. 
Żaden nie spodziewał się ataku z tak bliskiej odległości. Stali bezradni wobec 
szaleńczej siły 
rozpaczliwej desperacji. Zabił ich wszystkich.
- ...Ziemia drżała mi pod nogami - powiedział. - Nie mogłem myśleć. Nagle 
zrozumiałem, że znalazłem się poza zasięgiem ognia... - Zaśmiał się cicho. - 
Bardzo marne 
miejsce, jak ktoś chce zginąć, nie?
Zaczął więc wracać przez wrzosowisko, by przyłączyć do umierających obrońców 
Szkocji.
- ...Murtagh siedział przed kępą wrzosów niedaleko środka pola. Postrzelono go 
przynajmniej kilkanaście razy, na głowie miał okropną ranę... Zrozumiałem, że 
nie żyje...
A jednak nie był martwy. Gdy Jamie upadł na kolana obok swojego ojca chrzestnego 
i 
wziął w ramiona drobne ciało, Murtagh otworzył oczy.
- ...spojrzał na mnie i uśmiechnął się...
A potem ręka starszego mężczyzny musnęła jego policzek.
- Nie bój się, psotniku - wymamrotał pieszczotliwie Murtagh do swojego 
ulubieńca. - 
Śmiertelne rany nie bolą.
Długo milczałam, trzymając rękę Jamiego. Potem westchnęłam, a on drugą ręką 
bardzo, bardzo delikatnie objął moje ranne ramię.
- Zbyt wielu ludzi zginęło lub cierpiało z powodu znajomości ze mną, Angielko. 
Oddałbym własne ciało, by oszczędzić ci choć jednej chwili bólu, by mieć 
pewność, że nie 
zabijam także ciebie.
Pochyliłam się i wycisnęłam pocałunek na jego nagiej piersi.
- Nie zabijasz mnie. Nie zabiłeś Murtagha. Odnajdziemy Iana. Zanieś mnie z 
powrotem do łóżka, Jamie.
Trochę później, gdy byłam już na krawędzi snu, usłyszałam jego głos dochodzący z 
podłogi obok mojej koi.
- Wiesz, rzadko pragnąłem wracać do domu, do Laoghaire - mówił zamyślony. - A 
przecież, gdybym to zrobił, zastałbym ją tam, gdzie zostawiłem.
Obróciłam głowę w stronę, skąd dochodził cichy oddech Jamiego.
- Naprawdę? I to jest żona, jakiej potrzebujesz? Taka, która czeka?
Wydał z siebie trudny do rozpoznania odgłos, coś między zduszonym śmiechem a 
kaszlem, ale nie odpowiedział. Po kilku chwilach rozległo się rytmiczne 
chrapanie.
55
Ismael
Spałam nerwowo i obudziłam się późno, rozgorączkowana, z tętniącym bólem głowy. 
Czułam się zbyt źle, by protestować, gdy Marsali nalegała, żeby mi przemyć 
czoło. Po chwili 
jednak zamknęłam oczy i cieszyłam się chłodnym dotykiem nasączonego octem 
ręcznika na 
moich pulsujących skroniach. Kompresy podziałały tak kojąco, że kiedy tylko 
dziewczyna 
wyszła, znów zapadłam w sen.
Niespokojnie śniłam o mrocznych szybach górniczych i kredzie zwęglonych kości. 
Nagle obudził mnie głośny trzask. Zesztywniałam. Strzała nieznośnego bólu 
przeszyła mi 
głowę.
- Co to? - krzyknęłam, ściskając głowę rękami, jakbym chciała zapobiec jej 
pęknięciu. 
- Co się stało?
Okno było zasłonięte, więc dopiero po chwili mój wzrok przystosował się do 
mroku.
Po przeciwnej stronie kajuty naśladowała mnie olbrzymia postać. Ściskała własną 
głowę w wyraźnej, trudnej do zniesienia udręce. Następnie przemówiła. Z jej ust 
popłynął 
potok słów w okropnym języku, będącym mieszaniną chińskiego, francuskiego i 
gaelickiego.
- Cholera! - zawołało monstrum całkiem zrozumiale. - Niech to piekło pochłonie!
Jamie chwiejnie podszedł do okna. Wciąż pocierał głowę, którą uderzył w krawędź 
mojej szafki. Odsunął zasłonę i mocnym pchnięciem otworzył okno, wpuszczając 
miły 
strumień świeżego powietrza i smugę oślepiającego światła.
- Co ty, do licha, wyprawiasz? - zapytałam surowo. Promienie kłuły mnie w oczy 
niczym igły, a ruch, jaki musiałam wykonać, by ścisnąć głowę, boleśnie napiął 
szwy na 
ramieniu.
- Szukam twojej skrzynki z lekarstwami - odparł, krzywiąc się z bólu przy 
dotknięciu 
czubka głowy. - Psiakrew, rozbiłem sobie czaszkę! Zobacz!
Podsunął mi pod nos dwa lekko zakrwawione palce. Narzuciłam na nie nasączony 
octem ręcznik i znów opadłam na poduszkę.
- Do czego potrzebna ci moja skrzynka? I dlaczego najpierw mnie o nianie 
poprosiłeś, 
zamiast tłuc się po całej kabinie jak pszczoła w butelce? - odparłam z irytacją.
- Nie chciałem cię budzić - rzekł tak bojaźliwie, że się roześmiałam, choć 
nieprzyjemne dreszcze przenikały całe moje ciało.
- W porządku. Nie spałam - uspokoiłam Jamiego. - Dlaczego szukałeś skrzynki? 
Ktoś 
jest ranny?
- Tak. Ja - odparł. Delikatnie przyłożył sobie ręcznik do czubka głowy i jęknął. 
- Nie 
zechciałabyś spojrzeć na moją głowę?
- Niespecjalnie - odparłam, ale uprzejmie skinęłam, by się pochylił i pokazał mi 
ranę. 
Pod gęstymi włosami krył się imponujący, lekko skaleczony guz. Uszczerbek 
wydawał się 
niewielki. - Nie ma pęknięcia - zapewniłam. - Masz najgrubszą czaszkę, jaką 
kiedykolwiek 
widziałam - dodałam i instynktownie, po matczynemu pocałowałam obolałe miejsce.
Podniósł głowę i spojrzał oczami rozszerzonymi zdumieniem.
- To poprawia samopoczucie - wyjaśniłam.
Uśmiechnął się lekko.
- No cóż, a zatem... - Pochylił się i tkliwie pocałował bandaż na moim ramieniu. 
- 
Lepiej? - zapytał.
- Znacznie.
Roześmiał się. Sięgnął po karafkę i nalał mi odrobinę whisky.
- Szukałem środka, którego zwykle używasz do przemywania skaleczeń - wyjaśnił, 
nalewając szklaneczkę dla siebie.
- Wywaru z głogu... Nie mam gotowego na podorędziu - powiedziałam. - Ale mogę go 
przygotować; to nie potrwa długo.
Sama myśl o tym, by wstać z łóżka i pójść do okrętowej kuchni była 
zniechęcająca, 
jednak może ruch dobrze by mi zrobił.
- Nie, to nic pilnego - zapewnił. - W ładowni mamy jeńca. Jest trochę pobity.
- Jeńca? - Odstawiłam kubek i zmrużyłam oczy ze zdziwienia. - A skąd go 
wzięliście?
- Z pirackiego statku - odparł, krzywiąc się po łyku whisky. - Chociaż nie 
sądzę, że to 
pirat.
- Więc kto?
Przełknął resztę whisky i potrząsnął głową.
- Niech mnie diabli wezmą, jeśli wiem. Sądząc z blizn na jego plecach, 
prawdopodobnie jest zbiegłym niewolnikiem, ale w takim wypadku nie rozumiem jego 
zachowania.
- A co zrobił?
- Wyskoczył z „Brui” do morza. MacGregor to widział. Potem, kiedy „Bruja” 
odpłynęła, zobaczył, że człowiek kołysze się na falach, więc rzucił mu linę.
- Hm, coś niesamowitego... Dlaczego to zrobił? - zastanawiałam się głośno. 
Interesowało mnie to coraz bardziej. Pulsowanie w głowie słabło z każdym 
kolejnym łykiem 
whisky.
Jamie odruchowo przeczesał palcami włosy i skrzywił się z bólu.
- Nie wiem, Angielko - powiedział, ostrożnie przygładzając sterczące kosmyki. - 
Nie 
wydaje się prawdopodobne, by załoga taka jak nasza próbowała wziąć na pokład 
pirata. Nie 
ma powodu, żeby ich chwytać. Ale jeśli ten człowiek nie zamierza uciekać od nas, 
to może 
chciał uciec od nich.
Ostatnie złote krople whisky spłynęły w głąb mojego gardła. Była to specjalna 
mieszanka Jareda, przedostatnia butelka trunku, w pełni zasługującego na nazwę 
Ceo 
Gheasacach, czyli „Magiczna Mgła”. Trochę pokrzepiona, usiadłam prosto.
- Skoro jest ranny, to chyba powinnam go obejrzeć - zaproponowałam, spuszczając 
nogi z koi.
Sądziłam, że Jamie każe mi położyć się z powrotem. On jednak przyjrzał mi się 
uważnie i skinął głową.
- Jesteś pewna, że możesz wstać, Angielko?
Wcale nie byłam pewna, ale starałam się dźwignąć. Gdy wstałam, kajuta się 
zakołysała, a czarne i żółte plamki zawirowały mi przed oczami. Chwyciłam rękę 
Jamiego i 
wyprostowałam się wolno. Po chwili krew znów napłynęła mi do głowy, a plamki 
zniknęły. 
Jamie patrzył na mnie z niepokojem.
- W porządku - powiedziałam. Wzięłam głęboki oddech. - Chodźmy.
Jeniec znajdował się w miejscu nazywanym przez załogę dolnym pokładem, gdzie 
mieściły się różnorodne ładunki. Było tam również odgrodzone od dziobu statku 
małe, 
drewniane pomieszczenie, które czasami gościło pijanych lub nieposłusznych 
marynarzy. 
Właśnie w nim zamknięto wyłowionego uciekiniera.
We wnętrzu statku było ciemno i duszno, więc gdy powoli zeszłam za Jamiem i 
światłem jego latarni, znów zaczęło mi się kręcić w głowie.
Jamie otworzył drzwi. Początkowo nic nie widziałam. Obecność jeńca zdradził 
błysk 
jego oczu. Ciemno, choć oko wykol, pomyślałam lekko oszołomiona, gdy na tle 
czarnych 
belek, kontury twarzy i sylwetki nabrały kształtu.
Nic dziwnego, że Jamie uważał nietypowego gościa za zbiegłego niewolnika. 
Mężczyzna wyglądał na Afrykanina urodzonego na lądzie, nie na wyspach. Poza tym 
głęboka 
czerwonawa czerń skóry, jak i postawa nie wskazywały na człowieka wychowanego w 
niewolnictwie. Siedział na beczce, z rękami związanymi na plecach i skrępowanymi 
stopami. 
Gdy Jamie wraz z lampą pochylił się pod belką nadproża, zobaczyłam podniesioną 
głowę i 
wyprostowane ramiona jeńca. Był bardzo szczupły, lecz muskularny. Nie miał na 
sobie nic 
prócz pary wystrzępionych spodenek. Wyraźne linie zarysowywały kontur ciała. 
Trwał w 
napięciu, gotów do ataku lub obrony, ale nie do poddania się czy uległości.
Jamie także to zauważył. Dał mi znak, bym została pod ścianą. Postawił latarnię 
na 
beczce i przykucnął przed jeńcem.
- Amiki - powiedział, rozkładając puste ręce dłońmi do góry. - Amiki. Bene-bene. 
- 
Przyjaciel. Dobry. Jamie posługiwał się uniwersalnym, na pół migowym językiem 
stosowanym przez kupców we wszystkich portach od Barbadosu do Trynidadu.
Mężczyzna przez chwilę beznamiętnie spoglądał na Jamiego. Potem jedna jego brew 
powędrowała ku górze, a związane stopy wysunęły się do przodu.
- Bene-bene, amiki? - powtórzył z ironiczną intonacją. Dobry? Przyjaciel?
Jamie, rozbawiony, parsknął krótko i przesunął palcem pod nosem.
- To jest problem - mruknął.
- Czy on mówi po angielsku albo po francusku? - Przysunęłam się trochę bliżej. 
Oczy 
jeńca spoczęły na mnie na chwilę, potem odbiegły obojętnie.
- Nawet jeśli mówi, to nie chce się do tego przyznać. Picard i Fergus próbowali 
z nim 
rozmawiać ostatniej nocy, ale nie wydusił z siebie żadnego dźwięku, tylko się na 
nich gapił. 
To, co powiedział teraz, to pierwsze słowa, jakie wymówił od chwili, gdy znalazł 
się na 
pokładzie - wyjaśnił Jamie. Nagle zwrócił się do więźnia: - Habla Espanol? 
Żadnej odpowiedzi. Mężczyzna nawet nie zerknął na Jamiego. Dalej spoglądał na 
kwadrat otwartych drzwi za moimi plecami.
- Sprechen Deutsch? - zapytałam próbnie. Znów cisza. Też dobrze, bo sama nic 
więcej nie umiałam po niemiecku. - Nicht Hollander...
Jamie rzucił mi szydercze spojrzenie.
- Niewiele mogę o nim powiedzieć, Angielko, ale jestem niemal pewien, że nie 
pochodzi z Holandii.
- Przecież mają niewolników na Eleutherze! To holenderska wyspa - powiedziałam z 
irytacją. - Albo na St. Croix. - Powoli zaczynało docierać do mnie, że jeniec 
był naszym 
jedynym śladem do kryjówki piratów... i jedynym kruchym ogniwem z Ianem. - Czy 
wystarczająco dobrze znasz uniwersalny język kupiecki, by zapytać naszego gościa 
o Iana?
Jamie potrząsnął głową, nie spuszczając oczu z więźnia.
- Nie. Poza tym, co już zaprezentowałem, potrafię tylko powiedzieć: „niedobrze”, 
„ile?”, „daj mi to” i „zostaw to, draniu”, co teraz nie na wiele się przyda.
Byliśmy w kropce. Wpatrywaliśmy się w ciemnoskórego, a on obojętnie patrzył na 
nas.
- Do diabła z tym - rzekł nagle Jamie. Wyjął zza pasa sztylet, poszedł za beczkę 
i 
przeciął sznury na nadgarstkach więźnia. Potem rozciął więzy krępujące kostki. 
Usiadł na 
piętach. Sztylet położył obok. - Przyjaciel - powiedział zdecydowanie. - Dobrze?
Więzień uparcie milczał, ale po chwili lekko skinął głową z ostrożnie kpiarskim 
wyrazem twarzy.
- W kącie stoi nocnik - poinformował go Jamie po angielsku. Wstał i schował 
sztylet 
do pochwy. - Idź się załatw, a potem moja żona opatrzy ci rany.
Przez twarz mężczyzny przeniknął słaby błysk rozbawienia. Znów skinął głową. Tym 
razem zaakceptował porażkę. Powoli wstał z beczki. Odwrócił się i zesztywniałymi 
palcami 
manipulował przy spodenkach.
Spojrzałam pytająco na Jamiego.
- To jedna z najgorszych rzeczy, kiedy jest się związanym - wyjaśnił rzeczowo. - 
Nie 
można się samemu wysiusiać.
- Rozumiem. - Pokiwałam głową.
- To i ból w ramionach - dodał. - Bądź ostrożna, gdy go zaczniesz dotykać, 
Angielko.
Ton ostrzeżenia był czytelny. Nie o ramiona mężczyzny chodziło Jamiemu.
Wciąż miałam zawroty głowy. Zaduch sprawił, że ból powrócił, lecz ja byłam 
zdecydowanie mniej zmaltretowana niż więzień, którego rzeczywiście „trochę 
pobito”.
Obrażenia wydawały się powierzchowne. Na czole wyrósł opuchnięty guz, głębokie 
draśnięcie pozostawiło zasklepioną już, czerwonawą pręgę na jednym ramieniu. 
Niewątpliwie 
w wielu miejscach był posiniaczony, ale ze względu na nadzwyczajną czerń jego 
skóry i 
ciemność panującą w pomieszczeniu, nie widziałam podskórnych wylewów.
Na kostkach i nadgarstkach miał głębokie otarcia od powrozów. Zamiast płynu 
głogowego przyniosłam słoik gencjany. Usadowiłam się na pokładzie. Pacjent nie 
zwrócił na 
mnie większej uwagi niż na deski pod stopami nawet wtedy, gdy zaczęłam 
rozsmarowywać 
chłodny, niebieski krem na jego ranach.
Jednak bardziej interesujące niż świeże obrażenia były jego wcześniejsze, 
wygojone 
już rany. Z bliskiej odległości dostrzegłam słabe, białe linie. Trzy równoległe 
nacięcia biegły 
przez pochyłość każdego z policzków. Seria trzech krótkich, pionowych linii 
znajdowała się 
na wysokim, wąskim czole, dokładnie między brwiami. Znaki plemienne. Pochodził 
więc z 
lądu afrykańskiego. Takie nacięcia robiono w czasie rytuałów związanych z 
osiągnięciem 
dojrzałości, jak mówił Murphy.
Ciało ciemnoskórego było miękkie, gładkie i śliskie od potu. Mnie również 
zrobiło się 
bardzo gorąco. Czułam się chora. Pokład pode mną zachwiał się lekko, więc żeby 
utrzymać 
równowagę, położyłam dłoń na szczupłych plecach. Wąskie, długie ślady wygojonych 
ran po 
uderzeniach pejczem oplatały całe ramiona. W dotyku przypominały blizny na 
plecach 
Jamiego. Ogarnęły mnie mdłości. Przełykałam ślinę i dalej zajmowałam się 
robieniem 
opatrunków.
Mężczyzna ignorował mnie całkowicie nawet wtedy, gdy naciskałam bolesne miejsca. 
Jego oczy utkwione były w Jamiem, który przyglądał się więźniowi z równą 
intensywnością.
Nie ulegało wątpliwości, że jeniec zbiegł z niewoli. Nie chciał z nami rozmawiać 
ze 
strachu, że jego mowa zdradzi nazwę wyspy właściciela, którego my następnie 
znajdziemy i 
oddamy mu krnąbrnego niewolnika.
Obserwując reakcje ciemnoskórego, wiedzieliśmy, że mówi, a przynajmniej rozumie 
po angielsku. Nawet gdy zapewniliśmy, że nie zamierzamy ani oddawać go 
właścicielowi, ani 
sami uczynić go niewolnikiem, wyraźnie nam nie wierzył. I nic dziwnego.
Z drugiej strony ten mężczyzna był naszą najlepszą - i prawdopodobnie jedyną - 
szansą, by się dowiedzieć, co spotkało Iana Murraya na pokładzie „Brui”.
Gdy w końcu zabandażowałam nadgarstki i kostki, Jamie pomógł mi wstać i znów 
zwrócił się do więźnia.
- Chyba zgłodniałeś. Chodź z nami do kajuty, coś zjemy - dodał. Nie czekając na 
odpowiedź, wziął mnie za zdrowe ramię i ruszył ku drzwiom.
Kiedy szliśmy korytarzem, za nami panowała cisza. Spojrzałam do tyłu. Niewolnik 
podążał kilka kroków za nami.
Jamie prowadził nas do mojej kajuty, ignorując zdumione spojrzenia mijanych 
marynarzy. Na krótko zatrzymał się tylko przy Fergusie. Poprosił, żeby wydać 
polecenie, aby 
przyniesiono z kuchni jedzenie.
- Wracaj do łóżka, Angielko - powiedział zdecydowanie, gdy dotarliśmy na 
miejsce. 
Nie protestowałam. Bolało mnie ramię, głowa omal mi nie pękła, a pod powiekami 
znowu 
czułam drobne fale żaru. Wyglądało na to, że będę musiała się złamać i sama użyć 
odrobinę 
drogocennej penicyliny. Wciąż istniała szansa, że moje ciało potrafiłoby 
zwalczyć infekcję, 
ale nie mogłam sobie pozwolić na ryzyko.
Jamie nalał jedną szklaneczkę whisky dla mnie, drugą dla gościa. Ciągle ostrożny 
mężczyzna wypił łyk. Ze zdumienia szerzej otworzył oczy. Pomyślałam, że szkocka 
whisky 
to dla niego nowość.
Jamie sięgnął po szklaneczkę dla siebie i usiadł. Niewolnikowi wskazał drugi 
zydel po 
przeciwnej stronie niewielkiego stolika.
- Nazywam się Fraser. Jestem tu kapitanem - powiedział. - A to moja żona. - 
Skinął 
głową w stronę koi.
Więzień zawahał się chwilę. Potem ze zdecydowaną miną odstawił szklankę.
- Oni nazywać mnie Ismael - oznajmił głosem jak gęsty miód. - Ja nie pirat. Ja 
być 
kucharz.
- Murphy’emu się to spodoba - napomknęłam, ale Jamie mnie zignorował. Między 
jego brwiami pojawiła się niewielka bruzda.
- Kucharz okrętowy? - pytał. Starał się nie okazywać emocji. Jedynie lekkie 
stukanie 
dwóch sztywnych palców o biodro zdradzało przede mną jego zniecierpliwienie.
- Nie, panie. Ja nie mieć nic wspólnego z tamtym okrętem! - zawołał porywczo 
Ismael. - Zabrali mnie z wybrzeża. Mówić, że mnie zabiją. Ja nie być z nimi 
długo. Ja nie 
pirat! - powtórzył. Zrozumiałam, dlaczego mu tak bardzo zależało, żeby nie 
wzięto go za 
korsarza. Piractwo karano stryczkiem. Mężczyzna nie mógł wiedzieć, że my, równie 
żarliwie, 
jak on, chcemy trzymać się z dala od Królewskiej Floty Wojennej.
- Ach, tak, rozumiem. - Jamie znalazł właściwą równowagę między spokojem a 
sceptycyzmem. Odchylił się lekko na obrotowym zydlu. - Jak więc stałeś się 
więźniem na 
„Brui”? Nie pytam gdzie - dodał szybko, bo przez twarz więźnia przebiegł wyraz 
trwogi. - 
Nie musisz mówić, skąd pochodzisz, to nie moja sprawa. Chciałbym się tylko 
dowiedzieć, jak 
wpadłeś w ich ręce i jak długo z nimi byłeś. Skoro twierdzisz, że nie jesteś 
jednym z nich... - 
Napomknienie było wystarczająco czytelne. Nie zamierzaliśmy przekazywać jeńca 
właścicielowi, jednak gdyby nie zechciał podzielić się z nami informacjami, 
mogliśmy po 
prostu oddać go Koronie jako pirata.
Więźniowi pociemniały oczy; nie był głupcem, w lot zrozumiał, o co chodzi. 
Szybko 
pokiwał głową i zaczął mówić.
- Ja łowić ryby w rzece. Wielki okręt powoli po niej żeglować, a za nim małe 
łodzie. 
Ludzie w małych łodziach mnie zobaczyć i ciągnąć. Ja rzucić ryby i uciekać, ale 
oni być 
blisko. Wyskoczyć i gonić mnie przez pola trzcinowe. Zabrać mnie, żeby sprzedać. 
To 
wszystko, panie. - Wzruszeniem ramion zasygnalizował koniec opowieści.
- Ach, tak, rozumiem... - Oczy Jamiego były utkwione w więźniu. Zawahał się. W 
końcu zrezygnował z pytania o lokalizację w obawie, że mężczyzna znowu 
zamilknie. - A czy 
na okręcie widziałeś chłopców wśród członków załogi albo między więźniami? 
Chłopców, 
młodzieńców, młodych mężczyzn?
Oczy ciemnoskórego rozszerzyły się mocno. Tego się nie spodziewał. Ostrożnie 
milczał chwilę, potem skinął głową, z lekko szyderczym błyskiem w źrenicach.
- Tak, panie, mieć chłopców. Dlaczego pytać? Ty szukać jakiegoś? - Jego 
spojrzenie 
pomknęło ku mnie i wróciło do Jamiego.
Jamie gwałtownie poruszył głową. Na jego policzkach pojawił się rumieniec.
- Tak - odparł spokojnie. - Poszukuję pewnego młodego marynarza, który został 
porwany przez piratów. Będę się czuł ogromnie zobowiązany wobec każdego, kto 
pomoże mi 
go znaleźć. - Znacząco uniósł brew.
Więzień odchrząknął.
- I co? Co pan by zrobić dla mnie, jeśli ja by pomóc panu znaleźć chłopca?
- Wysadziłbym cię na brzeg w każdym porcie, jaki byś wskazał, z niezłą sumką w 
złocie - odparł Jamie. - Jednak oczywiście zażądałbym dowodu, że naprawdę wiesz 
o miejscu 
pobytu mojego siostrzeńca.
- Hm... - Więzień, choć nadal ostrożny, zaczynał się odprężać. - A jak ten 
chłopiec 
wyglądać?
Jamie wahał się przez chwilę, badawczo przyglądając się zbiegłemu niewolnikowi. 
Potrząsnął głową.
- Nie - powiedział z namysłem. - Nie tędy droga. Ty opisz mi chłopców, których 
widziałeś na pirackim okręcie.
Więzień patrzył na Jamiego przez chwilę, potem wybuchnął niskim, głębokim 
śmiechem.
- Ty nie być głupiec, panie - rzekł.
- Wiem - odparł sucho Jamie. - A teraz mów.
Ismael parsknął krótko, ale spełnił polecenie. Przerwał tylko na moment, by 
wzmocnić 
się jedzeniem przyniesionym na tacy przez Fergusa. Młody Francuz przechadzał się 
pod 
drzwiami, obserwując więźnia przez półprzymknięte powieki.
- Tam być dwunastu chłopców, którzy mówić tak jak pan.
Jamie wymienił ze mną zdumione spojrzenie.
- Tak jak ja? - zapytał. - Białych chłopców? Masz na myśli Anglików albo 
Szkotów?
Ismael potrząsnął głową. Słowa „Szkot” nie było w jego słowniku.
- Mówili jak walczące psy - wyjaśnił. - „Grrr! Wrrr!” - warczał, ilustrując 
zachowanie rozzłoszczonych czworonogów. Zobaczyłam, jak ramiona Fergusa trzęsą 
się z 
tłumionego śmiechu.
- To z pewnością Szkoci - powiedziałam. Bezskutecznie próbowałam zachować 
poważną minę. Jamie rzucił mi krótkie, niemiłe spojrzenie.
- Dobrze więc - zwrócił się znów do Ismaela, potęgując gardłowe brzmienie swego 
głosu. - Dwunastu szkockich chłopców. Jak wyglądali?
Ismael zmrużył oczy. Przeżuł kawałek owocu mango, wytarł sok z kącika ust i 
pokręcił głową.
- Ja widzieć ich tylko raz, panie, ale powiedzieć ci wszystko, co widzieć. - 
Zamknął 
oczy i zmarszczył czoło, aż pionowe linie mocno zbliżyły się do siebie. - 
Czterech chłopców 
być żółtowłosych, sześciu mieć włosy brązowe, a dwóch czarne. Dwaj być niżsi niż 
ja, a 
jeden może taki, jak ten gryfon. Wskazał Fergusa, który zesztywniał z 
wściekłości na tę 
obelgę. - Jeden wysoki, nie tak wysoki jak pan...
- Tak... A jak byli ubrani? - Powoli i bardzo ostrożnie Jamie wydobywał z jeńca 
opisy. 
Pytał o szczegóły, domagał się porównań. Jednocześnie starannie ukrywał kierunek 
swojego 
zainteresowania.
W głowie przestało mi się już kręcić, ale zmęczenie wciąż brało górę nad 
przytomnością umysłu. Pozwoliłam zamknąć się oczom, niepostrzeżenie ukojona 
szmerem 
niskich tonów. Głos Jamiego, z jego miękkim, gardłowym pomrukiem i gwałtownie 
wybuchającymi spółgłoskami brzmiał rzeczywiście jak warczenie wielkiego psa. 
Wrrr, 
burknęłam bezgłośnie. Mięśnie brzucha zadrżały mi pod splecionymi rękami.
Głos Ismaela był równie głęboki, ale pełen słodyczy jak gorąca czekolada ze 
śmietanką. Ukołysana jego brzmieniem zaczęłam bezwładnie dryfować. Mówi niczym 
Joe 
Abernathy dyktujący raport z sekcji zwłok - pomyślałam sennie... Nie upiększone 
i 
nieapetyczne szczegóły mój przyjaciel relacjonował głosem przypominającym 
kołysankę. W 
pamięci miałam jego dłonie, ciemne na tle bladej skóry przypadkowej ofiary 
katastrofy. Palce 
poruszały się zwinnie, a Abernathy nagrywał na taśmie magnetofonu uwagi 
dotyczące 
oględzin: „Zmarły to wysoki mężczyzna, około stu osiemdziesięciu centymetrów 
wzrostu. 
Szczupła budowa ciała”.
- ...ten być wysoki i szczupły...
Nagle oprzytomniałam. Z bijącym sercem wsłuchiwałam się w dziwne echo głosu 
Joego, dochodzące od strony stołu.
- Nie! - zawołałam nieoczekiwanie. Trzej mężczyźni przerwali rozmowę i spojrzeli 
na 
mnie ze zdumieniem. Odgarnęłam z czoła wilgotne włosy i słabo pomachałam im 
ręką.
- Przepraszam, chyba mi się coś śniło. - Wrócili do rozmowy, a ja leżałam cicho 
z 
półprzymkniętymi oczami, ale już nie spałam. Nie łączyło ich żadne fizyczne 
podobieństwo.
Joe był krępy i niedźwiedziowaty, Ismael smukły i szczupły, chociaż wyrobione 
mięśnie sugerowały dużą siłę. Joe miał szeroką i przyjazną twarz, ten człowiek 
wąską i 
zaciętą, oczy pełne ostrożności. Skóra Abernathy’ego kolorem przypominała świeżo 
zaparzoną kawę, a Ismaela - żarzący się węgiel. Stern mówił, że ta barwa jest 
charakterystyczna dla niewolników z wybrzeża Gwinei... nie tak wysoko cenionych, 
jak 
granatowoczarni Syngalezi, ale bardziej wartościowych od żółtobrązowych 
Kongijczyków i 
członków plemienia Yaga.
A jednak gdybym całkiem zamknęła oczy, usłyszałabym głos Joego, znajdując w nim 
nawet lekki karaibski rytm angielszczyzny niewolników. Otworzyłam powieki. 
Spoglądałam 
uważnie na Ismaela, szukając oznak podobieństwa. Nie było żadnych, ale teraz 
dostrzegłam 
coś, czego nie widziałam wcześniej wśród blizn i znaków na zmaltretowanym torsie 
mężczyzny. Uważałam to jedynie za draśnięcie, w rzeczywistości było tam głębokie 
przetarcie, pokryte rozległą, płaską blizną w kształcie nierównego czworoboku 
tuż pod 
obojczykiem. Ten znak był świeży i różowy, niedawno zagojony. Zobaczyłabym go od 
razu, 
gdyby nie ciemności pod pokładem maskujące zadrapanie.
Leżałam cicho. Próbowałam sobie przypomnieć słowa przyjaciela z Bostonu. Żadnego 
niewolniczego imienia, powiedział szyderczo Joe. Miał na myśli ochrzczenie syna. 
Najwyraźniej Ismael wyciął piętno swojego pana, aby po ucieczce uniknąć 
identyfikacji. 
Ismael z pewnością nie było prawdziwym imieniem czarnoskórego człowieka. Oni 
nazywać 
mnie Ismael, powiedział wcześniej. Właściciel nadał mu niewolnicze imię: Młody 
Lenny 
Abernathy chciał wybrać imię swoich przodków? A jeśli on był...
Leżałam, spoglądając na niski strop koi. Różne domysły przebiegały mi przez 
głowę. 
Bez względu na to, czy Ismael miał coś wspólnego z Joem, czy nie, taka 
ewentualność o 
czymś mi przypomniała.
Jamie rozmawiał z jeńcem o personelu i konstrukcji „Brui”, aleja nie zwracałam 
na to 
uwagi. Usiadłam ostrożnie, żeby nie nasiliły się zawroty głowy, i dałam znak 
Fergusowi.
- Potrzebuję powietrza powiedziałam. - Pomożesz mi wyjść na pokład?
Jamie rzucił mi spojrzenie pełne troski, ale uśmiechnęłam się uspokajająco i 
oparłam 
na ramieniu młodego Francuza.
- Gdzie są dokumenty człowieka, którego kupiliśmy na Barbadosie? - zapytałam, 
gdy 
tylko znaleźliśmy się z dala od kajuty. - I gdzie jest ten niewolnik?
Fergus spojrzał na mnie ciekawie i poszperał w swoim płaszczu.
- Papiery mam tutaj, milady - odparł i wręczył mi parę kartek. - A niewolnik 
pewnie 
siedzi w pomieszczeniu dla załogi. Dlaczego pani pyta? - Fergus nie mógł 
powstrzymać 
ciekawości.
Zignorowałam pytanie, przerzucając brudne i odrażające kawałki papieru.
- Jest! - Znalazłam tę stronę, którą wcześniej czytał mi Jamie. - Abemathy! To 
był 
Abernathy! Napiętnowany na lewym ramieniu kwiatem lilii burbońskiej! Zauważyłeś 
ten 
znak, Fergusie?
Potrząsnął głową. Sprawiał wrażenie lekko zakłopotanego.
- Nie, milady.
- Chodź ze mną - powiedziałam, kierując się ku pomieszczeniom załogi. - Chcę 
dokładnie obejrzeć ten znak.
Znamię miało około ośmiu centymetrów długości i tyle samo szerokości. Kwiat 
zwieńczony inicjałem „A” został wypalony poniżej obojczyka. Dokładnie w tym 
samym 
miejscu na ciele Ismaela widniała duża blizna. Jednak na skutek błędu 
nieuważnego kopisty 
kwiat nie był burbońską lilią, lecz szesnastopłatkową różą - symbolem stronników 
Karola 
Stuarta. Zdumiona zamrugałam; jaki to banita wybrał tę dziwaczną metodę 
dochowywania 
wierności pokonanym Stuartom?
- Milady, powinna pani wrócić do łóżka - powiedział Fergus. Patrzył na mnie z 
dezaprobatą, gdy pochyliłam się nad Temeraire’em. Czarnoskóry mężczyzna znosił 
oględziny 
z niewzruszoną miną. - Jest pani bardzo blada. Milord będzie się gniewał, jeśli 
zemdleje pani 
na pokładzie.
- Nie zemdleję - zapewniłam. - Myślę, że właśnie uśmiechnęło się do nas 
szczęście. 
Posłuchaj, Fergusie, chciałabym, żebyś coś dla mnie zrobił.
- Zrobię wszystko, milady. - Chwycił mnie za łokieć, bo wiatr zmienił kierunek i 
pchał 
mnie przez nagle przechylający się pokład. - Ale dopiero wtedy - dodał 
zdecydowanie - gdy 
bezpiecznie wróci pani do łóżka.
Rzeczywiście, nie czułam się dobrze, więc pozwoliłam, by odprowadził mnie do 
kajuty. Najpierw jednak wydałam mu instrukcje. Gdy weszliśmy, Jamie wstał od 
stołu.
- Nareszcie, Angielko! Nic ci nie jest? - zapytał, patrząc chmurnie. - Bardzo 
pobladłaś.
- Czuję się doskonale - wycedziłam przez zęby i opadłam na koję. - Czy ty i pan 
Ismael skończyliście już rozmowę?
Jamie popatrzył na więźnia. Czarnoskóry utkwił w niebieskich oczach mroczny, 
twardy wzrok. Atmosfera między nimi nie była wroga, ale w pewien sposób napięta.
- Skończyliśmy... na razie - odparł Jamie i zwrócił się do Fergusa: - Umieścisz 
naszego gościa na dole. Dopilnuj, by go nakarmiono i ubrano. - Gdy Ismael 
wyszedł pod 
opieką Fergusa, Jamie usiadł obok mojej koi i w mroku przyglądał mi się spod 
oka. - 
Wyglądasz okropnie - ocenił. - Czy nie powinienem przynieść ci twoich ziół i 
zaaplikować ci 
odrobinę czegoś wzmacniającego?
- Nie - odparłam. - Posłuchaj, Jamie... chyba wiem, skąd pochodzi nasz 
przyjaciel 
Ismael.
Uniósł brew.
- Naprawdę?
Opowiedziałam mu o bliźnie na ciele Ismaela i o piętnie na torsie niewolnika 
Temeraire’a. Nie wspominałam tylko, co podsunęło mi myśl o badaniu tatuaży.
- Stawiam pięć do dziesięciu, że obaj pochodzą z domu pani Abernathy na Jamajce 
- 
powiedziałam.
- Pięć do...? Och... - Machnął ręką. - Może masz rację, Angielko. Ten przebiegły 
czarny drań nie powiedział, skąd pochodzi. I wcale mu się nie dziwię - dodał 
bezstronnie. - 
Boże, gdybym ja wyrwał się z takiego piekła, żadna siła nie zmusiłaby mnie do 
powrotu! - 
oświadczył z zaskakującą gwałtownością.
- Ja też się nie dziwię Ismaelowi - przyznałam. - A co powiedział ci o 
chłopcach? 
Widział małego Iana?
Jamie rozluźnił się.
- Tak... chyba tak. - Postukał palcami o kolano. - Opis dwóch chłopców odpowiada 
wizerunkowi Iana. Poza tym oni znajdowali się na „Brui”. Jeśli więc ty, 
Angielko, masz rację, 
co do miejsca pochodzenia Ismaela, to chyba moglibyśmy... wreszcie odnaleźć 
mojego 
siostrzeńca!
Ismael odmówił udzielenia informacji o miejscu, skąd zabrała go „Bruja”. Wyznał 
jednak, że piraci zabrali dwunastu chłopców... więźniów... tuż po pojmaniu jego 
samego.
- Dwunastu chłopców... - powtórzył z namysłem Jamie, marszcząc brwi. 
Wcześniejszy 
wyraz ekscytacji zniknął z jego twarzy. - Dlaczego, na miłość boską, ktoś 
uprowadza ze 
Szkocji dwunastu chłopców?
- Być może jest kolekcjonerem - zasugerowałam. W głowie zawirowało mi jeszcze 
bardziej. - Zbiera monety, klejnoty i szkockich chłopców.
- Myślisz, że porywacz Iana ma również skarb? - Spojrzał na mnie ze zdumieniem.
- Nie wiem - odparłam. Nagle poczułam się bardzo zmęczona. Ziewnęłam szeroko. - 
Ale dowiemy się tego dzięki Ismaelowi. Poleciłam Fergusowi, żeby obserwował 
reakcję 
Temeraire’a na nowego przybysza. Jeśli pochodzą z tego samego miejsca... - 
Ziewnęłam 
znowu. Moje ciało gwałtownie domagało się tlenu, którego pozbawiła mnie utrata 
krwi.
- Niezły pomysł, Angielko - stwierdził Jamie z wyczuwalnym lekkim zdumieniem, że 
jestem zdolna do logicznego myślenia. Jeśli o to chodzi, sama byłam zdumiona; 
myśli rwały 
mi się coraz bardziej. Prowadzenie dalszej rozmowy wymagało ode mnie wielkiego 
wysiłku.
Jamie to zauważył. Pogłaskał mnie po ręce i wstał.
- Teraz się tym nie przejmuj, Angielko. Odpoczywaj. Przyślę tu Marsali z 
herbatą.
- Z whisky - poprawiłam.
Parsknął śmiechem.
- W porządku - zgodził się. Odgarnął mi włosy i pocałował moje rozpalone czoło. 
- 
Lepiej? - zapytał z uśmiechem.
- Znacznie. - Uśmiechnęłam się i zamknęłam oczy.
56
Zupa żółwiowa
O budziłam się późnym popołudniem. Bolało mnie całe ciało. We śnie zrzuciłam z 
siebie derki. Leżałam z rozpaloną i wysuszoną skórą. Ramię bolało mnie okropnie, 
a każdy z 
czterdziestu trzech eleganckich szwów pana Willoughby’ego wydawał mi się 
rozżarzoną 
pinezką wbitą w ciało.
Nie było rady; musiałam użyć penicyliny. Mogłam śmiało stawić czoło ospie, 
tyfusowi i przeziębieniu, ale nie byłam nieśmiertelna. Tylko Pan Bóg wiedział, 
do jakich 
niehigienicznych rzeczy Portugalczyk używał kordu, zanim rzucił się z nim na 
mnie.
Krótka wędrówka przez kajutę do szafy, gdzie wisiały moje rzeczy, zrosiła mnie 
potem i przyprawiła o dreszcze. Koszula przykleiła mi się do piersi. Musiałam 
usiąść, żeby 
się nie przewrócić.
- Angielko! Dobrze się czujesz? - Jamie, wyraźnie zaniepokojony, wsunął głowę do 
kajuty.
- Nie - odparłam. - Możesz tu przyjść na chwilę? Chcę, żebyś coś dla mnie 
zrobił.
- Odrobinę wina? Kawałek biszkoptu? Murphy specjalnie dla ciebie ugotował 
bulion. 
- W jednej chwili Jamie był obok. Gładził chłodnym wierzchem dłoni mój bijący 
żarem 
policzek. - Boże, jesteś rozpalona!
- Wiem. Ale nie martw się, mam na to lekarstwo.
Niezdarnie poszperałam jedną ręką w kieszeni bluzy i wyciągnęłam etui ze 
strzykawkami i ampułkami. Prawe ramię bolało mnie tak, że przy każdym ruchu 
zaciskałam 
zęby.
- Twoja kolej - powiedziałam kwaśno. Przesunęłam etui po stole w stronę Jamiego. 
- 
Masz szansę na rewanż.
Spojrzał obojętnie najpierw na opakowanie, potem na mnie.
- Co? Chcesz, żebym cię dźgnął igłą?
- O, nie! Po prostu masz mi ją wkłuć.
- W pośladek? - Wargi mu drżały.
- Tak, do licha!
Patrzył na mnie przez chwilę z lekko uniesionym kącikiem ust. Potem pochylił 
głowę 
nad etui. Rude włosy lśniły w promieniach słońca wpadających przez okno.
- Dobrze. Mów, co robić - rzekł.
Pokierowałam nim dokładnie. Przygotował i napełnił strzykawkę. Potem sama, 
nieporadnie, lewą ręką, usunęłam pęcherzyki powietrza. Gdy oddałam mu strzykawkę 
i 
ułożyłam się na koi, nie widział nic zabawnego w tej sytuacji.
- Na pewno chcesz, żebym ci to zrobił? - zapytał niezdecydowanie. - Moje ręce 
nie są 
zbyt zwinne.
Roześmiałam się, mimo dojmującego bólu ramienia. Jamie odbierał rodzące się 
źrebięta, budował mury, obdzierał ze skóry jelenia, składał czcionki drukarskie, 
a wszystko to 
robił lekko i zręcznie.
- W porządku - powiedział, gdy mu o tym przypomniałam. - Jednak to nie to samo, 
prawda? Trochę podobnie było, gdy zasztyletowałem pewnego człowieka w krzakach, 
więc 
czuję się trochę nieswojo.
Spojrzałam przez ramię. Jamie zagryzał dolną wargę. W jednej ręce trzymał 
nasączony alkoholem tampon, w drugiej ostrożnie ściskał strzykawkę.
- Posłuchaj - zaczęłam spokojnie - przecież dostawałeś zastrzyki, więc wiesz, co 
się 
czuje. To nie takie strasznie, co?
- Mhmmm. - Zacisnął wargi, uklęknął przy koi i wilgotnym, chłodnym tamponem 
delikatnie przetarł miejsce na pośladku. - Dobrze?
- Doskonale. Przyłóż czubek igły pod niewielkim kątem, nie prostopadle... 
widzisz, 
jak ten czubek się pochyla? Wsuń igłę na głębokość około pięciu milimetrów. Nie 
bój się 
trochę nacisnąć, skóra jest grubsza, niż się wydaje. Potem bardzo powoli 
przesuwaj tłoczek. 
Pamiętaj, nie za szybko.
Zamknęłam oczy i czekałam. Po chwili spojrzałam za siebie. Był blady, pot 
błyszczał 
mu na policzkach.
- Nie przejmuj się! - Wstałam, walcząc z falą zawrotów głowy. - Daj mi to. - 
Wyrwałam tampon z jego ręki i przetarłam sobie miejsce na biodrze. Dłonie drżały 
mi z 
gorączki.
- Ale...
- Zamknij się! - Chwyciłam strzykawkę i lewą ręką wycelowałam najlepiej, jak 
mogłam. Wbiłam igłę w mięsień. Zabolało. Jeszcze bardziej bolało, gdy nacisnęłam 
tłoczek, a 
mój kciuk się ześlizgnął.
Wtedy zjawiły się ręce Jamiego; jedna mocno ustawiła moją nogę, druga naciskała 
tłoczek, dopóki ostatnia kropla białego płynu nie zniknęła z pojemnika 
strzykawki. Wzięłam 
szybki, głęboki oddech.
- Dzięki - powiedziałam po chwili.
- Przepraszam - odezwał się łagodnie minutę później. Dopiero w tym momencie 
puścił 
moje udo.
- Już dobrze. - Zamknęłam oczy. Pod powiekami migotały mi małe, kolorowe wzorki. 
Przypomniały mi podszewkę wyściełającą kuferek dla lalek, który miałam w 
dzieciństwie: 
różowe i srebrne gwiazdki na ciemnym tle. - Zapomniałam, jak trudno zrobić to 
pierwszych 
kilka razy. Przypuszczam, że wbicie w kogoś sztyletu jest łatwiejsze - dodałam. 
- Przede 
wszystkim nie obawiasz się, że zadasz ból.
Jamie milczał. Ciężko oddychał przez nos. Słyszałam, jak przechodzi przez 
kajutę, 
odkłada etui ze strzykawkami i wiesza moją bluzę. Miejsce zastrzyku wydawało mi 
się guzem 
pod skórą.
- Wybacz. Nie chciałam tak tego powiedzieć.
- Ale powiedziałaś - odparł spokojnie. - Rzeczywiście łatwiej kogoś zabić, żeby 
ocalić 
własne życie, niż zadawać ból, żeby kogoś ocalić. Jesteś znacznie odważniejsza 
niż ja i nie 
mam nic przeciwko twojemu stwierdzeniu.
Spojrzałam na Jamiego.
- Do diabła, masz!
Popatrzył na mnie zwężonymi niebieskimi oczami, a kącik jego ust powędrował w 
górę.
- Do diabła, mam! - przyznał.
Roześmiałam się. Ramię mocniej zabolało.
- Naprawdę, bardzo mi przykro - powiedziałam.
- Mhmmm.
Usłyszałam tupot na górnym pokładzie i zniecierpliwiony głos Warrena. Nocą 
minęliśmy wyspy Abaco i Eleutherę. Teraz, pchani wiatrem, płynęliśmy na 
południe, ku 
Jamajce.
- Nie ryzykowałabym zastrzelenia i posiekania na kawałki albo aresztowania i 
powieszenia, jeśli w ogóle istnieje jakiś wybór - powiedziałam.
- Ani ja - rzekł poważnie.
- Ale ty... - Przerwałam. Popatrzyłam na Jamiego zdumiona - ...Ty naprawdę 
myślisz, 
że... nie masz żadnego wyboru - mówiłam powoli. - Nieprawdaż?
Stał lekko ode mnie odwrócony z oczami utkwionymi w porcie. Słońce świeciło na 
długim, prostym nosie, po którym przesuwał teraz palcem w górę i w dół. Szerokie 
ramiona 
nieznacznie unosiły się i opadały.
- Jestem mężczyzną, Angielko - szepnął. - Gdybym sądził, że istnieje wybór... 
wtedy 
może bym tego nie zrobił. Ty nie musiałaś być tak odważna w różnych sytuacjach, 
a jednak 
się nie zatrzymałaś w pół drogi. - Spojrzał na mnie ze słabym uśmiechem. - 
Niczym kobieta 
podczas porodu. Boisz się, ale wiesz, że nie powstrzymasz biegu wydarzeń. 
Czasami trudno 
powiedzieć, co wymaga większej odwagi: cofnąć się czy iść dalej.
Przez chwilę leżałam cicho, przyglądając się Jamiemu. Usiadł na krześle, zamknął 
oczy i przechylił głowę do tyłu. Kasztanowe długie rzęsy, niemal jak u dziecka, 
dziwnie 
kontrastowały z cieniami pod oczami i zmarszczkami w kącikach powiek. Był 
zmęczony. 
Mało spał od chwili, gdy zostaliśmy zaatakowani przez piracki statek.
- Nie opowiadałam ci o Grahamie Menziesie, prawda? - zapytałam w końcu.
Niebieskie oczy otworzyły się w jednej chwili.
- Nie. Kim on był?
- Pacjentem. W szpitalu w Bostonie.
Graham dobiegał siedemdziesiątki. Był szkockim imigrantem. Mimo czterdziestu lat 
pobytu w Bostonie nie stracił gardłowej wymowy. Zajmował się rybołówstwem, ale 
chyba w 
dawnych czasach, bo kiedy go spotkałam, miał kilka łodzi do połowu homarów i 
zatrudniał 
ludzi do łowienia. Bardzo przypominał szkockich żołnierzy, których poznałam w 
Prestonpans 
i Falkirk; stoicki i jednocześnie wesoły, chętnie żartował ze wszystkiego, co 
było zbyt 
bolesne, by cierpieć w milczeniu.
- Bądź teraz ostrożna, dziewczyno - powiedział mi, gdy anestezjolog dawał mu 
znieczulenie. Trzeba było amputować zaatakowaną przez nowotwór lewą nogę. - 
Upewnij się, 
że odcinasz tę właściwą.
- Proszę się nie obawiać - uspokajałam, głaszcząc pobladłą dłoń, która leżała na 
prześcieradle. - Na pewno odetnę właściwą.
Amputacja przebiegła dobrze, Graham odzyskał siły i wrócił do domu. Jednak nie 
zdziwiłam się, widząc go ponownie sześć miesięcy później. Wynik laboratoryjnego 
badania 
nowotworu budził wątpliwości. Niestety, wszelkie obawy się potwierdziły: 
nastąpił przerzut 
do węzłów chłonnych w pachwinie.
Usunęłam chore węzły chłonne. Zastosowano radioterapię z użyciem kobaltu. Potem 
wycięłam zaatakowaną rakiem śledzionę, choć już wtedy wiedziałam, że operacja 
jest 
całkowicie daremna.
- O wiele łatwiej nie dawać za wygraną, gdy to nie nas boli - powiedziałam, 
patrząc w 
belki nad głową.
- Więc to on się poddał? - zapytał Jamie.
- Nie ujęłabym rzeczy w ten sposób.
- Zastanawiałem się... - zaczął Graham, a jego głos metalicznym echem zabrzmiał 
w 
słuchawkach mojego stetoskopu.
- Naprawdę? - powiedziałam. - Proszę więc nie robić tego tak głośno, dopóki nie 
skończę.
Parsknął krótkim śmiechem, ale leżał spokojnie, gdy osłuchiwałam jego klatkę 
piersiową, łagodnie wodząc stetoskopem od żeber do mostka.
- W porządku. - Wyjęłam słuchawki z uszu. - Nad czym się pan zastanawiał?
- Nad zabiciem samego siebie.
Jego oczy spoglądały prosto w moje z pewnym wyzwaniem. Spojrzałam za siebie, by 
się upewnić, że pielęgniarka wyszła. Sięgnęłam po niebieskie plastikowe krzesło 
dla 
odwiedzających i usiadłam obok Grahama.
- Czy ból staje się bardziej dokuczliwy? - zapytałam. - Możemy temu jakoś 
zaradzić. 
Musi pan tylko poprosić - dodałam z wahaniem; on nigdy nie prosił. Nawet gdy 
było 
oczywiste, że potrzebuje lekarstwa, nie pisnął nawet słowem. Odniosłam wrażenie, 
że 
naruszyłam jego prywatność. Lekko zacisnął usta.
- Mam córkę - oznajmił. - I dwóch wnuków; mili chłopcy. Ach, zapomniałam. 
Przecież widziała ich pani w zeszłym tygodniu, prawda?
Rzeczywiście. Często go odwiedzali. Przynosili ze sobą nabazgrane szkolne 
wypracowania i piłki baseballowe z autografami, żeby pokazać dziadkowi.
- Mam też matkę. Mieszka w domu spokojnej starości w Canterbury - mówił dalej z 
namysłem. - Niemało to kosztuje, ale pensjonat jest czysty, a wyżywienie dobre. 
Matka ciągle 
się na mnie uskarża, ale zjada wszystko ze smakiem. - Spojrzał trzeźwo na 
prześcieradło i 
uniósł kikut amputowanej nogi. - Jak pani myśli? Miesiąc? Cztery? Trzy?
- Może trzy - odparłam. - Przy odrobinie szczęścia - dodałam idiotycznie.
Parsknął i gwałtownie rzucił głową.
- Też coś! Takiego szczęścia nie życzyłbym wrogowi! - Rozglądał się wokół, 
zatrzymując wzrok na szpitalnym sprzęcie: automatyczny respirator, migający 
monitor 
kardiologiczny, wózek z narzędziami medycznymi. - Trzymanie mnie tutaj kosztuje 
niemal 
sto dolarów dziennie - powiedział. - Trzy miesiące, to byłoby... wielkie nieba, 
dziesięć tysięcy 
dolarów! - Potrząsnął głową, marszcząc brwi - Kiepski interes. Nie warto - 
oświadczył i nagle 
mrugnął do mnie swoimi jasnoszarymi oczami. - Jestem Szkotem. Urodziłem się 
oszczędny.
- Zrobiłam to dla niego - powiedziałam, wciąż patrząc w belki sufitu. - Albo 
raczej: 
zrobiliśmy to razem. Przepisano morfinę przeciw bólowi... przypomina laudanum, 
tylko jest 
znacznie mocniejsza. Odciągałam połowę każdej ampułki i dolewałam wody. 
Oznaczało to, 
że zastrzyk przeciwbólowy nie przynosił dużej ulgi, ale był to 
najbezpieczniejszy sposób 
uzyskania dużej dawki bez ryzyka odkrycia tego procederu. Rozważaliśmy użycie 
jednego z 
ziołowych środków, jakie badałam; wiedziałam o nich dość dużo, by sporządzić 
trującą 
miksturę. Nie miałam jednak pewności, czy śmierć będzie bezbolesna, a on nie 
chciał, żebym 
została oskarżona, gdyby ktoś nabrał podejrzeń i nakazał zrobienie sekcji zwłok. 
- Jamie 
uniósł brwi, więc lekko machnęłam ręką. - To metoda dowiadywania się, w jaki 
sposób ktoś 
umarł.
- Aha, to przypomina ekspertyzę koronera?
- Odrobinę. Natomiast wykrycie morfiny we krwi niczego by nie dowodziło. - 
Wzięłam głęboki oddech. - Nie byłoby żadnego problemu, gdybym zaaplikowała mu 
dużą 
dawkę morfiny. Przecież właśnie o to mnie prosił...
Jamie w milczeniu wpatrywał się we mnie intensywnie.
- ...a jednak nie mogłam tego zrobić. - Spojrzałam na moją lewą rękę. Widziałam 
jednak nie swoje własne, gładkie ciało, lecz potężną dłoń rybaka ze spuchniętymi 
palcami i 
nabrzmiałymi, zielonymi żyłami. - Sięgnęłam po igłę - wspomniałam dalej. 
Potarłam palcem 
mały punkt na nadgarstku, gdzie duża żyła biegnie obwodowo przez główkę kości 
promieniowej - ale nie mogłam nacisnąć tłoczka...
W pamięci zobaczyłam drugą rękę Grahama Manziesa. Ciągnąc za sobą przewody 
kroplówki, oderwała się od tułowia i zamknęła na mojej dłoni.
- ...Siedziałam tak, dopóki nie odszedł...
Wciąż czułam pod kciukiem równomierne bicie jego pulsu, który stawał się coraz 
wolniejszy. Potem czekałam na uderzenie, które nie nadeszło.
Spojrzałam na Jamiego, otrząsając się z tego wspomnienia.
- ...A wtedy weszła pielęgniarka...
Była młoda i bardzo gorliwa. Nie potrafiła zachować dyskrecji. Nie miała zbyt 
dużego 
doświadczenia, ale natychmiast się zorientowała w sytuacji i przekazała innym, 
co zobaczyła. 
Powiedziała, że mężczyzna umierał, a ja po prostu przy nim siedziałam i nic nie 
robiłam. Nie 
omieszkała wspomnieć o pustej strzykawce morfiny leżącej na stoliku obok mnie.
- Natychmiast po jej wyjściu wrzuciłam strzykawkę do zsypu spalarni 
nieczystości. 
Ale puszczona w obieg informacja zrobiła swoje. Sprawa została rozwiązana. - 
Usta 
wykrzywił mi grymas. - W następnym tygodniu zaproponowano mi stanowisko 
kierownika 
całego oddziału. Dostałam ładny gabinet na piątym piętrze szpitala, w 
bezpiecznej odległości 
od pacjentów, skąd nie mogłabym już nikogo zamordować.
Mój palec wciąż odruchowo pocierał nadgarstek. Jamie położył swoją dłoń na 
mojej.
- Kiedy to było, Angielko? - zapytał bardzo łagodnie.
- Tuż przed tym, jak zabrałam Bree i pojechałam do Szkocji. Tak naprawdę 
opuściłam 
Boston właśnie dlatego; udzielono mi długiego urlopu... powiedziano, że 
pracowałam zbyt 
ciężko i zasłużyłam na przyjemne wakacje. - Nie próbowałam oszczędzić sobie 
ironii.
- Rozumiem - powiedział Jamie. Czułam ciepło jego dłoni, mimo żaru trawiącej 
mnie 
gorączki. - Gdybyś nie straciła pracy... wróciłabyś do mnie, Angielko?
Spojrzałam na Jamiego i ścisnęłam jego dłoń. Wzięłam głęboki oddech.
- Nie wiem - odparłam. - Naprawdę nie wiem. Gdybym nie przyjechała do Szkocji, 
nie 
poznałabym Rogera Wakefielda, nie dowiedziałabym się, że ty... - przerwałam i 
zakłopotana 
zdusiłam łzy. - To Graham posłał mnie do Szkocji - powiedziałam w końcu, lekko 
zduszonym 
głosem. - Prosił, żebym pewnego dnia w jego imieniu odwiedziła Aberdeen. - 
Rzuciłam 
Jamiemu nagłe spojrzenie. - A ja tego nie zrobiłam! Nigdy nie pojechałam do 
Aberdeen.
- Nie dręcz się, Angielko. - Jamie ścisnął mnie za rękę. - Zabiorę cię tam... 
gdy tylko 
wrócimy. Choć w Aberdeen nie ma nic ciekawego do oglądania - dodał praktycznie.
W kajucie robiło się coraz duszniej. Jamie poszedł otworzyć jedno z rufowych 
okien.
- Jamie - powiedziałam, patrząc na jego plecy. - Czego pragniesz?
Z namysłem rozejrzał się wokół, marszcząc lekko brwi.
- Może... zjadłbym pomarańczę - odparł. - Mamy kilka, prawda? - wysunął szufladę 
stołu. Wśród piór i papierów leżały pomarańcze. - Też zjesz?
- Chętnie - powiedziałam z uśmiechem. - Ale nie to miałam na myśli. Co chcesz 
robić, 
gdy odnajdziemy już Iana?
- Och... - Usiadł przy mnie z pomarańczą w dłoniach i wpatrywał się w nią przez 
chwilę. - Wiesz - odezwał się w końcu - nikt nigdy mnie nie pytał, co chcę 
robić. - W jego 
głosie brzmiało łagodne zdumienie.
- Pewnie nieczęsto miałeś wybór - stwierdziłam sucho. - Teraz masz.
- Tak, to prawda. - Obracał pomarańczę w dłoniach, nie spuszczając z niej 
wzroku. - 
Ale wiesz, że musimy się trzymać z daleka od Szkocji, przynajmniej przez jakiś 
czas.
Zdążyłam już opowiedzieć Jamiemu o odkryciach Tompkinsa dotyczących sir 
Percivala i jego machinacji, ale nie znaleźliśmy jeszcze okazji, aby 
przedyskutować tę sprawę 
i jej skutki.
- Owszem - rzekłam. - Właśnie dlatego zapytałam.
Zamilkłam na chwilę, żeby dać mu czas do namysłu. Jamie przez wiele lat żył jak 
banita. Najpierw ukrywał się fizycznie, potem za pomocą pseudonimów wymykał się 
prawu, 
zmieniając tożsamość. Teraz jednak został zdemaskowany. Nie mógł już powrócić do 
dawnych zajęć ani nawet oficjalnie pojawić się w Szkocji.
Ostatnie schronienie Jamie znajdował zawsze w Lallybroch, ale teraz nawet ta 
droga 
ucieczki była dla niego stracona. Lallybroch na zawsze miało pozostać domem 
rodzinnym 
Jamiego, ale posiadłość nie należała już do niego, sam przepisał ją na rodzinę 
Jenny. Mimo 
wszystko w głębi duszy na pewno żałował utraty swego dziedzictwa.
Usłyszałam słabe parsknięcie. Jamie prawdopodobnie dotarł w swych rozważaniach 
do tego samego punktu.
- Nie możemy zostać ani na Jamajce, ani na wyspach należących do Anglików - 
stwierdził ponuro. - Teraz Tom Leonard pewnie uznaje nas za zaginionych, ale 
szybko się 
zorientuje, że jest inaczej, jeśli zatrzymamy się na dłużej w tych 
okolicznościach.
- Myślałeś o Ameryce? - podsunęłam delikatnie.
- No, cóż... - odparł, pocierając nos. - Szczerze mówiąc, nie. To prawda, że 
bylibyśmy 
tam bezpiecznie daleko od Korony, ale... - zawiesił głos. Sięgnął po sztylet, 
szybko naciął 
pomarańczę i zaczął ją obierać.
- Nikt by cię tam nie ścigał - przekonywałam. - Sir Percival nie zainteresuje 
się tobą, 
dopóki nie pokażesz się w Szkocji, gdzie twoje aresztowanie byłoby mu na rękę. 
Królewska 
Flota Wojenna nie doścignie cię na wybrzeżu, a gubernatorzy Indii Zachodnich 
także nie 
mają nic do powiedzenia o tym, co się dzieje w Ameryce.
- No, tak... - odparł powoli - ale amerykańskie kolonie... - zaczął podrzucać 
obraną 
pomarańcz - są bardzo prymitywne, Angielko - dokończył. - To odludzie. Nie 
chciałbym 
narażać cię na niebezpieczeństwo.
Parsknęłam śmiechem. Jamie spojrzał na mnie surowo. Ale po chwili zrozumiał moją 
myśl i rozluźnił się trochę.
- Cóż... przypuszczam, że pozwolenie, by cię uprowadzono i zamknięto na statku 
dotkniętym zarazą, jest wystarczająco niebezpieczne. Ale przynajmniej nie 
dopuściłem, żebyś 
została zjedzona przez kanibali.
Chciałam znowu się roześmiać, ale nuta goryczy w jego głosie sprawiła, że 
zagryzłam 
wargi.
- W Ameryce nie ma kanibali - stwierdziłam.
- Są! - oznajmił z zapałem. - Drukowałem kiedyś książkę dla stowarzyszenia 
katolickich misjonarzy. Opowiadała o pogańskich Irokezach mieszkających na 
północy. 
Wiążą jeńców, rąbią na części, potem wyrywają im serca, które pożerają, zanim 
wpałaszują 
oczy.
- Najpierw zjadają serca, potem oczy, tak? - Roześmiałam się mimowolnie. - No, 
już 
dobrze, przepraszam - powiedziałam, widząc jego groźne spojrzenie. - Jednak po 
pierwsze: 
nie możesz wierzyć we wszystko, co czytasz; a po drugie...
Nie zdołałam dokończyć. Chwycił mnie za zdrowe ramię tak mocno, że aż 
krzyknęłam ze zdumienia.
- Do licha, słuchaj mnie! - rzekł ostro. - To nie jest błahostka!
- No... przypuszczam, że nie - powiedziałam pojednawczo. - Nie zamierzałam się z 
ciebie śmiać, Jamie. Ale to ja mieszkałam w Bostonie przez dwadzieścia lat. Ty 
nigdy nie 
postawiłeś stopy w Ameryce!
- To prawda - odparł spokojnie. - Ale czy sądzisz, że miejsce, które znasz, jest 
dokładnie takie, jak obecnie, Angielko?
- Cóż... - zawiesiłam głos. Na obrzeżach Bostonu zostało trochę wiekowych 
budynków, lecz większość z nich zbudowano po tysiąc siedemset siedemdziesiątym 
roku. - 
No, nie sądzę - przyznałam. - Jednak nie wydaje mi się, by teraz było tam 
kompletne 
pustkowie. Są miasta i miasteczka.
Uwolnił moje ramię. W jednej dłoni wciąż trzymał pomarańczę.
- Na pewno - powiedział powoli. - Tylko że o nich niewiele się słyszy. Wiadomo 
natomiast o pustkowiach, dzikich, barbarzyńskich, chociaż bardzo pięknych. Nie 
jestem 
głupcem, Angielko - rzekł lekko podniesionym głosem i mocno wbił kciuk w 
pomarańczę, 
dzieląc ją na pół. - Nie wierzę w coś tylko dlatego, że ktoś napisał o tym w 
książce, na miłość 
boską! Dobrze wiem, jakimi szarlatanami i durniami są niektórzy pisarze. Widzę 
to! I z 
pewnością potrafię odróżnić fikcję od faktów.
- W porządku - powiedziałam. - Chociaż niektóre fakty są tak mało 
prawdopodobne... 
Jednak nawet jeśli to prawda, co mówisz o Irokezach, to przecież cały kontynent 
nie roi się od 
spragnionych krwi barbarzyńców.
- Mhmmm... - mruknął, najwyraźniej nie przekonany. Teraz przeniósł uwagę na 
pomarańczę. Zaczął rozdzielać ją na cząstki.
- Zabawne - powiedziałam ponuro. - Gdy decydowałam się na powrót do 
osiemnastego wieku, przeczytałam stosy książek, by dowiedzieć się o Anglii, 
Francji i 
Szkocji tej epoki. Wiedziałam, czego mogłam się spodziewać. I oto zjawiłam się w 
miejscu, o 
którym nic nie wiem, bo nigdy nie przyszło mi do głowy, że przepłynę ocean z 
tobą tak 
bardzo cierpiącym na chorobę morską.
Rozśmiał się mimo woli.
- Tak... Nigdy nie wiadomo, co może człowieka spotkać. Wierz mi, Angielko, że 
gdy 
tylko odzyskam Iana, nie postawię nogi na żadnej plugawej łajbie... z wyjątkiem 
statku, który 
zabierze nas bezpiecznie do Szkocji - dodał po namyśle. Podał mi cząstkę 
pomarańczy. 
Przyjęłam ją jako znak pokoju.
- A propos Szkocji, w Edynburgu masz jeszcze prasę drukarską - przypomniałam. - 
Moglibyśmy ją sprowadzić, gdybyśmy się osiedli w jednym z tych dużych 
amerykańskich 
miast.
Ze zdziwieniem podniósł wzrok.
- Myślisz, że w Ameryce można by zarabiać na życie drukowaniem? Czy mieszka tam 
aż tak wiele ludzi?
- Jestem pewna. Mam na myśli Boston, Filadelfię... Nowy Jork chyba jeszcze nie. 
Może Williamsburg? Jest już tam kilka wystarczająco dużych miast. Z pewnością 
porty 
morskie... - Przypomniałam sobie trzepoczące afisze, które informowały o datach 
załadunku 
lub przybycia statków albo o sprzedaży towarów i rekrutacji marynarzy. Takie 
afisze 
dekorowały ściany każdej nadbrzeżnej tawerny w Hawrze.
- Mhmmm - mruknął z namysłem. - Tak, gdybyśmy mogli to robić... - Włożył sobie 
do ust cząstkę owocu i jadł powoli. - A co z tobą? - zapytał nagle.
- Jak to: co ze mną? - Spojrzałam na niego zdumiona.
- Czy odpowiadałby ci wyjazd do takiego miejsca? - zapytał i spojrzał w dół, 
starannie 
rozdzielając drugą część pomarańczy. - Jesteś przecież lekarzem. - Podniósł 
wzrok i 
uśmiechnął się krzywo. - W Paryżu przekonałem się, że trudno cię powstrzymać od 
pracy. 
Poza tym sama mówiłaś, że opuściłaś szpital tylko ze względu na śmierć Menzesa. 
Sądzisz, 
że mogłabyś być uzdrowicielką w koloniach?
- Myślę, że tak - odpowiedziałam powoli. - Wszędzie są chorzy i ranni. Jesteś 
bardzo 
dziwnym człowiekiem, Jamie Fraserze.
Roześmiał się i przełknął resztę pomarańczy.
- Co przez to chciałaś powiedzieć?
- Frank mnie kochał... - mówiłam wolno - ...ale niektórych spraw związanych ze 
mną 
nie rozumiał... albo był nimi przerażony. - Spojrzałam na Jamiego. - Ja ciebie 
nie przerażam?
Jamie pochylił głowę nad drugą pomarańczą. Zwinnie obierał ją sztyletem. 
Zauważyłam lekki uśmiech w kącikach szerokich ust.
- Nie, Angielko, nie przerażasz mnie, a raczej przerażasz, ale tylko wtedy, gdy 
pomyślę, że mogłabyś zabić się przez nieuwagę.
Parsknęłam krótko.
- Ty przerażasz mnie z tego samego powodu, ale nie przypuszczam, bym potrafiła 
coś 
z tym zrobić.
Zachichotał.
- I sądzisz, że ja także nie mogę nic z tym zrobić, więc nie powinienem się 
denerwować?
- Nie powiedziałam, że nie powinieneś się denerwować. Myślisz, że ja się nie 
denerwuję? Jednak rzeczywiście, prawdopodobnie nic nie możesz na to poradzić.
Zobaczyłam, jak otwiera usta, żeby zaprzeczyć, ale zmienił decyzję, znów się 
roześmiał i włożył mi do ust cząstkę pomarańczy.
- No, cóż, Angielko, może tak, może nie. Ale dopóki jesteś przy mnie, nie ma to 
większego znaczenia.
Z ustami pełnymi soku z pomarańczy ze zdumieniem wpatrywałam się w Jamiego.
- Kocham cię - powiedział miękko i mnie pocałował. Jego usta były ciepłe i 
słodkie. 
Wyprostował się i pogłaskał mój policzek. - Teraz odpoczywaj - rzekł 
zdecydowanie. - 
Przyniosę ci trochę bulionu.
Spałam przez kilka godzin. Obudziłam się jeszcze rozgorączkowana, ale głodna. 
Jamie przyniósł mi bulion Murphy’ego - ciemnozielony wywar, pełny tłuszczu i 
pachnący 
sherry. Mimo moich protestów uparł się, że będzie mnie karmić łyżką.
- Jedną rękę mam całkowicie zdrową - oznajmiłam.
- Tak, tak... wiem - odparł. - Jeśli łyżką będziesz się posługiwać równie 
niezdarnie, jak 
igłą, to wylejesz na siebie całą zupę, a Murphy rozbije mi czaszkę warząchwią. 
No, już, 
otwieraj buzię!
Zrobiłam, co kazał. W miarę jedzenia uraza stopniowo mijała. Ogarniało mnie 
przyjemne odrętwienie. Wcześniej niewiele jadłam z powodu bólu ramienia. Pusty 
żołądek z 
wdzięcznością przyjmował ciepły posiłek.
- Zjesz jeszcze jedną porcję? - zapytał Jamie, gdy przełknęłam ostatni łyk. - 
Musisz 
nabrać sił. - Odsłonił niewielką wazę przysłaną przez Murphy’ego i znów napełnił 
miskę.
- Gdzie jest Ismael? - zapytałam, korzystając z krótkiej przerwy.
- Na tylnym pokładzie. Najwyraźniej nie było mu wygodnie na dole. Poleciłem, 
żeby 
rozwiesić Ismaelowi hamak.
- Myślisz, że dawanie mu tak dużej swobody jest bezpieczne? Co to za zupa? - 
Ostatni 
łyk pozostawił mi na języku zachwycający, długotrwały smak; następny ożywił jego 
pełnię.
- Żółwiowa. Stern złowił ostatniej nocy wielkiego żółwia morskiego. Przysłał 
wiadomość, że zachowa skorupę, żeby zrobić z niej grzebienie do twoich włosów. - 
Jamie 
zmarszczył się lekko. Trudno powiedzieć, czy na myśl o galanterii Lawrence’a 
Sterna, czy też 
o obecności Ismaela. - Jeśli chodzi o tego czarnego, to nie został uwolniony... 
Fergus go 
pilnuje.
- Fergus przeżywa swój miodowy miesiąc. Nie powinieneś wydawać mu takiego 
polecenia - zaprotestowałam. - Mmm... Nigdy wcześniej nie jadłam zupy żółwiowej. 
Jest 
wspaniała.
- Fergus długo będzie żonaty - odparł nieczule Jamie. - Nic mu się nie stanie, 
jeśli 
jednej nocy nie zdejmie spodni. Abstynencja sprawia, że serce staje się bardziej 
czułe.
- Abstynencja? - powiedziałam, robiąc unik przed łyżką. - Jeśli cokolwiek stanie 
się 
bardziej czułe z powodu abstynencji, to nie jego serce.
- Co za sprośna uwaga jak na godną szacunku zamężną damę - rzekł karcąco Jamie, 
przykładając mi łyżkę do ust. - A poza tym nierozważna.
Przełknęłam.
- Nierozważna?
- Nie jestem ze stali, Angielko - odparł spokojnie, zanurzając łyżkę w zupie. - 
Siedzisz 
z rozpuszczonymi włosami, a twoje sutki przypominają wiśnie.
Mimowolnie spojrzałam w dół i następna łyżka zupy uderzyła mnie w nos. Jamie 
mlasnął językiem i podnosząc serwetę, trochę mnie zachlapał. Moja koszula uszyta 
z cienkiej 
bawełny, nawet gdy była sucha, wydawała się przezroczysta.
- Nie chcesz chyba powiedzieć, że nigdy przedtem ich nie widziałeś - rzekłam 
rozbawiona.
Odłożył serwetę i uniósł brwi.
- Codziennie piję wodę, odkąd matka odstawiła mnie od piersi - oświadczył. - Ale 
to 
nie znaczy, że nie mogę być spragniony - dodał, sięgając po łyżkę. - Zjesz 
jeszcze trochę?
- Nie, dziękuję. - Uchyliłam się przed nadciągającą łyżką. - Chciałabym usłyszeć 
coś 
więcej o tym, że nie jesteś ze stali.
- Nie. Źle się czujesz.
- Nieprawda - zapewniłam. - Mogę rzucić okiem na...?
Jamie miał na sobie luźne, bardzo obszerne, marynarskie spodnie, w których z 
łatwością mógł ukryć trzy albo cztery martwe kiełbie, nie mówiąc już o 
krótkotrwałej 
jędrności.
- Na nic nie rzucisz okiem - odparł. Sprawiał wrażenie trochę zaszokowanego. - 
Ktoś 
mógłby wejść. I nie sądzę, by twoje spojrzenie mogło w czymś pomóc...
- To się przekonaj - zaproponowałam. - Możesz zamknąć drzwi.
- Zamknąć drzwi?! Czy ja wyglądam na mężczyznę, który gotów byłby wykorzystać 
kobietę nie tylko ranną i gorączkującą, ale też pijaną?
- Nie jestem pijana! - oburzyłam się. - Pierwsze słyszę, żeby ktoś się upił zupą 
żółwiową! - Nagle zdałam sobie sprawę, że ta niezaprzeczalna lekkość głowy nie 
ma związku 
z gorączką.
- A jednak to możliwe! Jeśli zupę przyrządza Aloysius O’Shaughnessy Murphy - 
stwierdził Jamie. - Sądząc po zapachu, wlał do niej przynajmniej pół butelki 
sherry. 
Prawdziwie irlandzki brak umiaru!
- No, cóż, jeszcze nie jestem pijana. - Wyprostowałam się na poduszkach. - Sam 
kiedyś mówiłeś, że jeśli człowiek może wstać, to jeszcze nie jest pijany.
- Przecież nie stoisz!
- Ale mogłabym, gdybym tylko chciała. I nie próbuj zmieniać tematu! 
Rozmawialiśmy 
o twojej jędrności.
- Proszę, przestań, bo... - nie dokończył. Zaskowyczał cicho, gdy lewą ręką 
wykonałam zgrabny chwyt.
- Mam niezdarne ręce, tak? - powiedziałam z wyraźną satysfakcją. - Wielkie 
nieba, ty 
naprawdę nie jesteś ze stali!
- Puszczaj! - Dzikim wzrokiem spojrzał przez ramię na drzwi. - Ktoś może wejść.
- Powinieneś zamknąć drzwi - przypomniałam, nie cofając dłoni. Organ, który 
trzymałam, demonstrował znaczną żywotność.
Jamie spoglądał na mnie zwężonymi oczami, oddychając przez nos.
- Nie użyję siły przeciwko chorej kobiecie - wycedził przez zęby. - Ale masz 
cholernie 
mocny uścisk jak na kogoś z wysoką gorączką, Angielko. Jeśli...
- Przecież mówiłam, że czuję się dobrze - przerwałam mu bezceremonialnie. - 
Ubijemy interes: ty zamkniesz drzwi, a ja dowiodę, że nie jestem pijana. - 
Puściłam go 
niechętnie, żeby wykazać dobrą wolę.
Stał, wpatrując się we mnie przez chwilę. Bezwiednie pocierał zaatakowane 
miejsce. 
Potem uniósł rudawą brew, odwrócił się i poszedł zamknąć drzwi.
Zanim wrócił, zeszłam z koi. Troszeczkę się chwiałam, ale stałam wyprostowana, 
oparta o ramę. Patrzył krytycznie.
- To się nie uda, Angielko. - Pokręcił głową. Wyglądał dość żałośnie. - Nie 
utrzymamy się prosto, przy tak wzburzonym morzu, jakie mamy dzisiejszej nocy. 
Poza tym 
wiesz, że ja sam nie mieszczę się na koi, a co dopiero z tobą.
Statkiem mocno kołysało. Lampa na obrotowym kinkiecie wisiała pewnie i równo, 
ale 
półka nad nią wyraźnie się poruszała w przód i w tył, gdy „Artemida” pruła fale. 
Deski lekko 
drżały pod moimi bosymi stopami. Wiedziałam, że Jamie czuje się dobrze, a 
przynajmniej, że 
zbyt jest pochłonięty dyskusją, by myśleć o chorobie morskiej.
- Można spróbować na podłodze - zasugerowałam z nadzieją.
Jamie spojrzał w dół na ograniczoną przestrzeń i zmarszczył brwi.
- Owszem, ale musielibyśmy to robić jak węże, Angielko, wijąc się między nogami 
stołu.
- Nie mam nic przeciwko temu.
- Nie. - Pokręcił głową. - Bolałoby cię ramię.
Jamie w zamyśleniu przesuwał dłonią po policzku, wędrując wzrokiem po moim 
ciele. 
Pomyślałam, że ta cholerna koszula musi być bardziej przezroczysta, niż mi się 
wydawało.
Postanowiłam wziąć sprawy w swoje ręce. Oderwałam się od ramy koi i chwiejnie 
przeszłam dwa kroki. Kołysanie statku cisnęło mnie w ramiona Jamiego. Ledwie 
zdołał 
utrzymać równowagę.
- Jezu! - Zatoczył się, a potem, czy to odruchowo, czy też z pożądania, pochylił 
głowę 
i pocałował mnie namiętnie.
Uczucie było niezwykłe. Jak nigdy dotąd, moje ciało płonęło, jego pozostawało 
chłodne. Sądząc po reakcji, Jamie, podobnie jak ja, rozkoszował się tą nowością.
Lekko uszczypnęłam go zębami w szyję. Bijące ze mnie fale gorąca przenikały jego 
skórę.
- Boże, przypominasz rozżarzony węgiel! - Ręce Jamiego powędrowały niżej i 
przycisnęły mnie jeszcze mocniej.
- Zdejmij ubranie - poleciłam, uwalniając na chwilę usta. Osunęłam się na 
kolana. 
Zaczęłam niezdarnie gmerać przy suwakach. Szybko rozwiązał troczki i marynarskie 
spodnie 
z szelestem opadły na podłogę. Nie czekałam, aż zdejmie koszulę, po prostu ją 
podniosłam i 
go wzięłam. Wydał z siebie zdławiony okrzyk. Jego dłonie opadły na moją głowę. 
Chciał 
mnie powstrzymać, ale nie miał siły.
- O, Boże! - westchnął. Złapał mnie za włosy, lecz nie próbował odepchnąć. - Tak 
musi wyglądać kochanie się w piekle... z płonącą diablicą - wyszeptał.
Roześmiałam się, co było wyjątkowo trudne, biorąc pod uwagę okoliczności.
- Myślisz, że właśnie tak postępuje szatan w postaci kobiety?
- Nie wątpię w to ani przez chwilę - zapewnił, wciąż trzymając ręce w moich 
włosach.
Ktoś zapukał do drzwi. Jamie zrobił gniewną minę. Wiedziałam, że drzwi są 
zamknięte, więc nawet się nie skrzywiłam.
- Tak? O co chodzi? - zapytał, z trudem opanowując drżenie głosu.
- Fraser? - zawołał Lawrence Stern. - Francuz mówi, że czarny już śpi. Może 
pozwoliłbyś chłopakowi już wrócić do kajuty?
- Nie - odparł krótko Jamie. - Każ mu zostać tam, gdzie jest. Zaraz przyjdę i go 
zwolnię.
- Och... - Stern zawahał się lekko. - Z pewnością... hm, jego żona... bardzo 
pragnie, 
żeby przyszedł teraz.
Jamie mocno wciągnął powietrze.
- Powiedz jej - odparł z wyraźną nutką napięcia w głosie - że mąż zjawi się... 
niedługo.
- Dobrze - zgodził się ponuro Stern. Najwyraźniej obawiał się reakcji Marsali na 
tę 
wiadomość. Zaraz jednak zapytał weselszym tonem. - A czy... pani Fraser czuje 
się trochę 
lepiej?
- Znacznie lepiej - odparł Jamie.
- Smakowała jej zupa żółwiowa?
- Bardzo. Dziękuję.
Dłonie Jamiego na mojej głowie drżały.
- Czy powiedział pan żonie, że odłożyłem dla niej skorupę? To był wspaniały 
żółw; 
wyjątkowo elegancka bestia.
- Tak, tak. Mówiłem. - Jamie z westchnieniem odsunął się i postawił mnie na 
nogi. - 
Dobrej nocy, panie Stern! - zawołał, pociągając mnie w stronę koi. Staraliśmy 
się omijać 
stołki i krzesła, chociaż podłoga unosiła się i opadała.
- Och... - Lawrence był rozczarowany. - Przypuszczam, że pani Fraser już śpi?
- Roześmiej się, a cię uduszę - wyszeptał mi żarliwie do ucha Jamie. - Tak, 
panie 
Stern, już śpi - zawołał. - Pańskie wyrazy uszanowania przekażę jej rano, 
dobrze?
- Mam nadzieję, że dobrze odpocznie. Dziś wieczorem morze szaleje.
- Zauważyłem, panie Stern.
Jamie popchnął mnie na koję, ukląkł obok i po omacku szukał rąbka mojej koszuli. 
Chłodna bryza dochodząca przez otwarte okna owiewała mi nagie pośladki, muskała 
uda, 
wywołując dreszcze.
- Gdyby państwo odczuwali dolegliwości spowodowane kołysaniem statku, to mam 
pod ręką doskonałe lekarstwo: mieszankę bylicy, guana nietoperzy i owocu 
mangrowca. 
Wystarczy poprosić.
- O, Chryste! - wyszeptał Jamie po chwili milczenia.
- Panie Fraser?
- Powiedziałem „dziękuję”! - krzyknął Jamie.
- Cóż, zatem życzę dobrej nocy.
Jamie niemal z jękiem wypuścił powietrze.
- Panie Fraser?
- Dobranoc! - wrzasnął w końcu Jamie.
- Och! Tak... dobranoc!
Kroki Sterna oddaliły się. Głuchy odgłos zniknął w huku fal, które donośnie 
uderzały 
o kadłub.
- O, mój Boże...! - westchnęłam.
Na rozpalonym ciele czułam duże, mocne i chłodne dłonie Jamiego.
- Masz najbardziej okrągły tyłek, jaki kiedykolwiek widziałem! - powiedział.
Przechył „Artemidy” utrudnił Jamiemu zadanie. Krzyknęłam.
- Ciii... - Położył mi dłoń na ustach. Leżał na moich plecach i przyciskał mnie 
całym 
swoim ciężarem do łóżka. Pod wpływem gorączki byłam wrażliwa na najlżejszy 
dotyk. 
Drżałam w jego potężnych ramionach. Żar mojego wnętrza wydostawał się na 
zewnątrz z 
każdym ruchem Jamiego, który czułam w sobie.
Wsunął pode mnie dłonie i ścisnął moje piersi. Uchwyciłam się jego nadgarstków 
jak 
kotwicy, gdy targał mną żywioł doznań. Czułam ciepłą wilgoć splątanych pode mną 
derek, 
powiew chłodnego morskiego wiatru ze wzburzonego morza, gorący oddech Jamiego 
oraz 
nagłe ukłucie i przypływ chłodu i żaru, gdy gorączka przeszła w pożądanie.
Jamie odpoczywał na moich plecach. Było to ciepłe, tkliwe i kojące. Po długiej 
chwili 
jego oddech uspokoił się. Jamie wstał. Cienka bawełna mojej koszuli była 
wilgotna. Wiatr 
przykleił ją do skóry, przyprawiając mnie o dreszcz. Jamie zamknął okno. 
Pochylił się, 
podniósł mnie niczym lalkę, ułożył wygodnie na koi i okrył derką.
- Jak twoje ramię? - zapytał.
- Jakie ramię? - mruknęłam sennie.
- Nieważne - rzekł z uśmiechem w głosie. - Możesz wstać?
- Nie... za całą herbatę Chin...
- Powiem Murphy’emu, że smakowała ci jego zupa.
Dłoń Jamiego spoczęła na chwilę na moim chłodnym czole i łagodną pieszczotą 
przesunęła się po policzku.
Nie słyszałam, kiedy wyszedł.
57
Ziemia obiecana
To prześladowanie! - zawołał z oburzeniem Jamie. Stał obok mnie i spoglądał 
przez 
burtę „Artemidy”. Po naszej lewej stronie rozciągał się port Kingston, lśniąc w 
świetle 
poranka niczym przejrzysty szafir. Miasto, na pół zatopione w gąszczu zieleni, 
mieniło się 
kolorami pożółkłej kości słoniowej i różowego kwarcu w soczystej oprawie 
szmaragdu i 
malachitu. Na błękitnym łonie wód majestatycznie unosił się potężny 
trójmasztowiec. Miał 
zwinięte żagle. Artyleryjskie pokłady błyszczały w słońcu dumą i żelazem. 
„Morświn” - okręt 
wojenny Jego Królewskiej Mości.
- Ten ohydny statek znów mnie ściga - mówił dalej Jamie. Utkwił wzrok we wrogiej 
jednostce. Przepływaliśmy w bezpiecznej odległości, trzymając się z dala od 
wejścia do portu. 
- Gdziekolwiek się ruszę, zaraz się pojawia!
Roześmiałam się, chociaż widok „Morświna” mnie też lekko zdenerwował.
- Nie przypuszczam, żeby ktoś cię prześladował - powiedziałam. - Kapitan Leonard 
mówił, że zmierzają na Jamajkę.
- Tak, ale dlaczego nie skierowali się prosto na Antiguę, gdzie znajdują się 
koszary i 
stocznie floty wojennej? - pytał. Osłonił ręką oczy i dalej wpatrywał się w 
„Morświna”. Na 
pokładzie angielskiej jednostki widać było niewielkie postacie naprawiające 
takielunek.
- Musieli przypłynąć najpierw tutaj - tłumaczyłam. - Wieźli nowego gubernatora 
do 
kolonii. - Nagle poczułam absurdalną potrzebę skrycia się pod burtę, chociaż 
wiedziałam, że z 
tak dużej odległości nie można by dostrzec nawet rudych włosów Jamiego.
- Tak? Ciekawe, kto to taki - powiedział Jamie z roztargnieniem. Byliśmy o 
godzinę 
drogi od plantacji Jareda. Wiedziałam, że umysł Jamiego był pochłonięty planami 
odnalezienia małego Iana.
- Nazywa się Grey - odparłam, odwracając się od burty. - Miły człowiek. 
Spotkałam 
go na „Morświnie”.
- Grey? - Jamie spojrzał na mnie przestraszony. - Lord John Grey?
- Tak. Dlaczego pytasz? - spytałam zdumiona. Jamie wpatrywał się w „Morświna” z 
żywszym zainteresowaniem.
- Dlaczego? - Usłyszał pytanie dopiero, gdy je powtórzyłam. Uśmiechnął się. - 
Och, 
znam lorda Johna. Jest moim przyjacielem.
- Naprawdę? - Nie byłam zbytnio zdziwiona. Jamie przyjaźnił się kiedyś zarówno z 
ministrem finansów Francji oraz Karolem Stuartem, jak i szkockimi żebrakami oraz 
francuskimi kieszonkowcami. Nic więc nadzwyczajnego, że znał także angielskich 
arystokratów, szkockich przemytników, irlandzkich kucharzy okrętowych. - No cóż, 
to 
dobrze, a przynajmniej tak mi się wydaje - powiedziałam. - A gdzie spotkałeś 
lorda Johna?
- Był gubernatorem więzienia Ardsmuir - odparł Jamie. Jego oczy, wciąż utkwione 
w 
„Morświna”, zwęziły się w wyrazie namysłu.
- I jest twoim przyjacielem? - Z niedowierzaniem pokręciłam głową. - Nigdy nie 
zrozumiem mężczyzn.
- Cóż, przyjaciele są tam, gdzie się ich znajduje, Angielko - powiedział. 
Przysłonił 
dłonią oczy i spojrzał ku brzegowi. - Miejmy nadzieję, że pani Abernathy okaże 
się przyjazna.
Gdy okrążyliśmy cypel, tuż przy burcie pojawiła się czarnoskóra postać. Ubrany w 
marynarski strój Ismael teraz mniej przypominał niewolnika, bardziej natomiast 
pirata. Nie po 
raz pierwszy zastanawiałam się, ile z tego, co nam powiedział, było prawdą.
- Ja już wychodzić - obwieścił nieoczekiwanie.
Jamie uniósł brew i spojrzał przez burtę w spokojną, błękitną głębię.
- Nie wolałbyś popłynąć łodzią? - spytał uprzejmie.
W oczach czarnoskórego mężczyzny błysnęło rozbawienie, ale nie zakłóciło 
surowych 
rysów twarzy.
- Pan powiedzieć, że wysadzić mnie na brzeg, gdzie ja zechcieć - odparł i skinął 
głową 
ku wyspie, gdzie bujna roślinność dżungli rozlewała się ze zbocza wzgórza, by w 
płytkiej 
wodzie spotkać własny cień. - Tu być miejsce, gdzie ja chcieć wyjść.
Jamie z namysłem przeniósł wzrok z nie zamieszkanego brzegu na Ismaela. Skinął 
głową.
- Każę zwodować łódź - powiedział i skierował się do kajuty. - Obiecałem ci 
także 
złoto.
- Ja nie chcieć złota, panie.
Zarówno słowa, jak i ton Ismaela zatrzymały Jamiego w połowie drogi.
- Masz coś innego na myśli? - zapytał, patrząc na czarnego mężczyznę z 
zainteresowaniem i jednocześnie pewną rezerwą.
Ismael gwałtownie przytaknął. Nie wydawał się zdenerwowany, ale zauważyłam 
lekkie lśnienie potu na jego skroniach, które pojawiło się mimo łagodnej 
południowej bryzy.
- Ja chcieć jednorękiego Murzyna - odpowiedział śmiało, ale pod zewnętrzną 
pewnością siebie wyczuwało się napięcie.
- Temeraire’a? - spytałam zdumiona. - Dlaczego?
Ismael błyskawicznie rzucił na mnie okiem, ale odpowiedź skierował do Jamiego.
- On dla ciebie być bez wartości, panie. Nie móc pracować ani na polu, ani na 
statku. 
On mieć tylko jedna ręka - przekonywał.
Jamie przez chwilę w milczeniu wpatrywał się w Ismaela. Potem zawołał Fergusa. 
Polecił mu sprowadzić jednorękiego niewolnika.
Temeraire stał na pokładzie nieruchomo niczym kloc drewna. Tylko oczy mrużył w 
słońcu. On też miał na sobie marynarskie ubranie, ale brakowało mu łobuzerskiej 
elegancji 
Ismaela. Wyglądał jak pniak, na którym ktoś zawiesił pranie do wyschnięcia.
- Ten człowiek proponuje, żebyś popłynął z nim na tamtą wyspę - powiedział Jamie 
staranną francuszczyzną i wskazał pobliski ląd. - Chcesz to zrobić?
Temeraire zamrugał. Jego oczy rozszerzyło zdumienie. Pewnie od wielu lat, a może 
nawet nigdy, nikt nie pytał go o zdanie. Spoglądał ostrożnie to na Jamiego, to 
na Ismaela, ale 
nie powiedział ani słowa.
Jamie znów spróbował.
- Nie musisz opuszczać statku - zapewnił niewolnika. - Możesz zostać z nami, my 
się 
tobą zaopiekujemy. Wybór należy do ciebie.
Niewolnik się wahał. Strzelał oczami na prawo i lewo, najwyraźniej zaskoczony i 
zaniepokojony propozycją. Decyzję podjął Ismael. Powiedział coś w dziwnym 
języku, 
pełnym płynnych samogłosek, spółgłosek i sylab, które powtarzały się jak 
uderzenia werbla.
Temeraire westchnął, padł na kolana i przycisnął czoło do stóp Ismaela. Wszyscy 
spojrzeli na Ismaela, który stał z założonymi ramionami na piersi na znak 
przezornego oporu.
- On iść ze mną - oznajmił.
I tak się stało. Picard przeprawił łódką dwóch czarnych na brzeg. Zaopatrzeni w 
małe 
torby zapasów zostali na skałach na skraju dżungli. Każdy z nich dostał nóż.
- Dlaczego tutaj? - zastanawiałam się, patrząc na dwie niewielkie postacie. 
Powoli 
wspinały się po zadrzewionym zboczu. - W pobliżu nie ma żadnych miasteczek ani 
żadnych 
plantacji?
Na pierwszy rzut oka wybrzeże wydawało się całkowicie zawładnięte przez dżunglę.
- Ależ tu są plantacje - zapewnił Lawrence. - Daleko wśród wzgórz; właśnie tam 
uprawia się kawę i indygo. Trzcina cukrowa lepiej rośnie bliżej brzegu - mówił, 
wskazując 
miejsce, gdzie zniknęły dwie ciemne sylwetki. - Najprawdopodobniej jednak poszli 
się 
przyłączyć do bandy zbiegłych z niewoli murzynów.
- Czy na Jamajce są takie bandy, jak na Hispanioli? - pytał zaciekawiony Fergus.
Lawrence uśmiechnął się z lekkim grymasem.
- One powstają wszędzie, gdzie jest niewolnictwo, mój przyjacielu - odparł. - 
Niektórzy wolą ryzykować, że umrą jak zwierzę, niż żyć jako niewolnicy.
Jamie gwałtownie obrócił głowę, by spojrzeć na Lawrence’a, ale nie odezwał się 
ani 
słowem.
Plantacja Jareda w Sugar Bay nazywała się Domem na Błękitnym Wzgórzu, zapewne 
na cześć niskiego, otulonego mgłą szczytu, który wznosił się nad lądem i wydawał 
się 
błękitny. Budynek był położony blisko brzegu, w płytkim łuku zatoki. Weranda 
biegnąca 
wzdłuż jednej strony domu stała się małą laguną. Dom stał na mocnych, 
drewnianych palach, 
które wyrastały z wody. Pokrywała je skorupa porowatej, gąbczastej narośli 
osłonie i małży 
oraz gęste sieci wspaniałych zielonych wodorostów noszących nazwę włosów syreny.
Już na nas czekano. Jared dużo wcześniej przysłał list statkiem. Na skutek 
przestoju 
„Artemidy” na Hispanioli korespondencja dotarła niemal miesiąc przed naszym 
przybyciem. 
Nadzorca i jego żona - poważne, spokojne szkockie małżeństwo; państwo 
Maclverowie - 
poczuli ulgę na nasz widok.
- Już myślałem, że złapały was zimowe sztormy - powiedział po raz czwarty 
Kenneth 
Maclver, kręcąc głową. Był łysy, a tropikalne słońce pokryło czubek jego głowy 
piegami. 
Pani Maclver, kobieta o dobrotliwej, babcinej duszy okazała się, ku memu 
zdumieniu, pięć lat 
młodsza ode mnie. Jeszcze przed kolacją przygotowała mi oraz Marsali kąpiel, a 
potem 
skłoniła nas do drzemki. Fergus i Jamie poszli z panem Maclverem pokierować 
częściowym 
rozładunkiem „Artemidy” i wydać dyspozycje załodze.
Miałam wielką ochotę na kąpiel; moje ramię dość szybko się goiło, ale wolałam 
jeszcze nie kąpać się w morzu, co wcześniej zwykle robiłam. Po tygodniu 
spędzonym na 
pokładzie „Artemidy” niecierpliwie wypatrywałam świeżej wody i czystej pościeli. 
Tęsknota 
przerodziła się w ogromne pragnienie.
Nie czułam się jeszcze pewnie na lądzie. Podniszczone deski podłogi domu 
wydawały 
mi się niepokojąco niestabilne, jakby unosiły się i opadały pod stopami. 
Chwiejnym krokiem 
szłam korytarzem za panią Maclver, odbijając się od ścian.
W małej przybudówce stała prawdziwa wanna; drewniana, ale napełniana - mirabile 
dic-tu! - ciepłą wodą. Czarne niewolnice grzały wodę w garnkach na piecu w 
ogrodzie i 
przynosiły do „łazienki”. Powinnam odczuwać znaczne poczucie winy na taki wyzysk 
wprzęgnięty w sprawę mojej kąpieli, ale go nie odczułam. Pławiłam się z 
rozkoszą. Naturalną 
gąbką oczyszczałam skórę z brudu i soli. Włosy myłam łaskawie dostarczonym przez 
panią 
Maclver szamponem z rumianku, olejku geranium, płatków przetłuszczonego mydła i 
żółtka.
Pachnąca, lśniącowłosa i rozleniwiona ciepłem z wdzięcznością padłam na łóżko, 
które mi przydzielono. Zdążyłam tylko pomyśleć, jak miło wyciągnąć się w nim 
wygodnie na 
całą długość, i zasnęłam.
Gdy się obudziłam, cienie zmierzchu gromadziły się na werandzie za otwartymi 
drzwiami sypialni. Obok mnie, oddychając głęboko i powoli, leżał nagi Jamie z 
rękami 
złożonymi na brzuchu.
Poczuł, że się poruszyłam. Otworzył oczy, uśmiechnął się sennie i przyciągnął 
mnie 
do siebie. On także wziął kąpiel; pachniał mydłem i cedrowymi igłami. 
Obdarowałam go 
długim, niespiesznym i głębokim pocałunkiem. Językiem przebiegłam po szerokim, 
łagodnym łuku warg.
W końcu przestałam, by zaczerpnąć powietrza. Pokój był wypełniony migotliwym 
zielonym światłem bijącym od laguny, jakby sam znajdował się pod wodą. Ciepłe, 
świeże 
powietrze pachniało morzem i deszczem. Lekkie prądy bryzy pieściły skórę.
- Tak słodko pachniesz, Angielko - zamruczał Jamie głosem zmatowiałym ze snu i 
uśmiechnął się. Wsunął palec w moje włosy. - Chodź tu do mnie, syreno.
Uwolnione ze spinek i świeżo umyte włosy chmurą opadły mi na ramiona niczym 
prawdziwa kaskada loków mitycznej Meduzy. Chciałam je odgarnąć, ale Jamie 
delikatnie 
pociągnął mnie za rękę. Przechyliłam się do przodu. Woal brązu, złota i srebra 
luźno opadł mi 
na twarz.
Pocałowałam Jamiego na pół okryta chmurą włosów. Pochyliłam jeszcze niżej, by 
pełnia moich piersi spoczęła na jego torsie. Poruszył się lekko i westchnął z 
rozkoszy.
Ujął moje pośladki. Starał się we mnie wejść.
- Jeszcze nie - wyszeptałam. Przycisnęłam biodra i kołysząc nimi, rozkoszowałam 
się 
uczuciem jedwabistej sztywności uchwyconej pod brzuchem. Jamie cicho jęknął. - 
Od 
miesięcy nie mieliśmy miejsca ani czasu, by spokojnie się kochać, więc teraz nie 
będziemy 
się spieszyć, dobrze? - spytałam.
- Trochę mnie zaskakujesz, Angielko - mruknął w moje włosy. - Może podelektujemy 
się sobą?
- Nie - odparłam zdecydowanie. - Teraz. Powoli. Nie ruszaj się.
Jamie wydał z siebie jakiś gardłowy dźwięk, ale się rozluźnił. Ręce położył 
wzdłuż 
ciała. Przyprawiając go o szybszy oddech, osunęłam się niżej i oparłam usta na 
brodawce jego 
piersi. Delikatnie przebiegłam językiem wokół niewielkiej grudki. Stanęła 
sztywno. 
Rozkoszowałam się szorstkim dotykiem kręconych, kasztanowych włosów, które ją 
otaczały. 
Czułam pod sobą napięcie Jamiego, więc położyłam mu dłonie na rękach, by go 
jeszcze 
powstrzymać, gdy w pieszczotach posuwałam się jeszcze dalej.
- Co mówisz? - zapytałam kilka minut później. Podniosłam głowę i ręką odgarnęłam 
włosy.
Jamie otworzył oko.
- Różaniec - powiedział. - Tylko to może mi pomóc się powstrzymać. - Zamknął 
oczy 
i znów zaczął mruczeć po łacinie: - Ave Maria, gratia plena... 
Parsknęłam i wróciłam do pieszczenia drugiej brodawki.
- Zapomniałeś, co dalej? Pomyliłeś się - spytałam ironicznie, gdy znów się 
oderwałam 
od jego piersi, żeby zaczerpnąć powietrza. - „Ojcze Nasz” odmówiłeś już trzy 
razy z rzędu.
- Dziwne, że w ogóle pamiętam, jak się nazywam - odparł. Oczy miał zamknięte, na 
policzkach lśniły mu krople potu. Poruszał biodrami z rosnącą nerwowością. - 
Teraz?
- Jeszcze nie. - Opuściłam głowę niżej i mocno podniecona wsadziłam język w jego 
pępek.
- Nie rób tego!
- Zrobię, jeśli zechcę - odparłam i znów zagłębiłam czubek języka w niewielki 
otworek. - Mówisz jak Bree - powiedziałam. - Robiłam jej dokładnie tak samo, gdy 
była 
dzieckiem. Bardzo to lubiła.
- Ale ja nie jestem niemowlęciem - burknął z rozdrażnieniem. - Skoro musisz, rób 
to 
trochę niżej.
Zrobiłam.
- Nie jesteś zbyt mocno owłosiony w tych okolicach - mruknęłam, podziwiając 
białą 
gładkość skóry. - Ciekawe dlaczego?
- Nie mam pojęcia - wycedził przez zaciśnięte zęby. - Jezu Chryste, Angielko!
Roześmiałam się i wróciłam do podniecającej zabawy. W końcu przestałam i 
uniosłam się na łokciach.
- No dobrze, wystarczy - oznajmiłam, odgarniając włosy z oczu. - Przez kilka 
ostatnich minut nie mówiłeś nic innego, tylko wciąż: Jezu Chryste.
Jamie pospiesznie wysunął się w górę, szybkim ruchem przełożył mnie na plecy, 
potem przygniótł solidną wagą swojego ciała.
- Będziesz tego żałować przez całe życie, Angielko - powiedział z grymasem 
satysfakcji.
Roześmiałam się, nie okazując skruchy.
- Naprawdę?
Spojrzał zwężonymi oczami.
- Nie spiesz się, tak było? Będziesz mnie o to prosić, zanim się z tobą uporam.
Próbnie szarpnęłam nadgarstki, które mocno trzymał, i lekko poruszyłam się pod 
nim 
w oczekiwaniu.
- Och, łaski, bestio - jęknęłam przesadnie.
Parsknął krótko i pochylił głowę ku wzniesieniu moich piersi bielejących jak 
perły w 
przymglonej zieleni światła wód.
Zamknęłam oczy i opadłam na poduszki.
- Pater noster, qui es in coelis... - wyszeptałam.
Bardzo spóźniliśmy się na kolację.
Przy kolacji Jamie zapytał o panią Abernathy z Rose Hall.
- Abernathy? - Maclver zmarszczył brwi. Stukał nożem o stół, by pomóc myślom. - 
Tak, zdaje się, że słyszałem to nazwisko, chociaż nie mogę sobie dokładnie 
przypomnieć...
- Och, znasz tę posiadłość doskonale - wtrąciła jego żona, przerywając wydawanie 
służącej poleceń związanych z przygotowaniem gorącego puddingu. - To dom nad 
rzeką 
Yallash, w górach. Głównie trzcina cukrowa, ale również odrobina kawy...
- Ach, tak, rzeczywiście! - zawołał Kenneth. - Ale ty masz pamięć, Rosie! - Z 
szacunkiem skłonił się małżonce.
- No, cóż, tak szybko bym chyba na to nie wpadła - odparła skromnie - ale w 
zeszłym 
tygodniu nowy pastor też pytał o panią Abernathy.
- Co za pastor, madame? - zapytał Jamie, sięgając po połówkę pieczonego 
kurczęcia z 
wielkiego półmiska podanego przez czarnoskórego służącego.
- Widzę, że apetyt panu dopisuje, panie Fraser! - powiedziała z podziwem pani 
Maclver, spoglądając na załadowany talerz Jamiego. - Pewnie tutejsze powietrze 
tak działa.
Koniuszki uszu Jamiego zaróżowiły się lekko.
- Tak, chyba tak - odparł, starannie unikając mojego wzroku. - A więc ten 
pastor...? - 
Jamie szybko wrócił do głównego tematu.
- Nazywał się Campbell, Archie Campbell - zaczęłam.
Gospodyni wpatrywała się we mnie zdumiona.
- Pani go zna? - spytała.
Potrząsnęłam głową, przełykając marynowanego grzybka.
- Spotkałam go kiedyś w Edynburgu.
- Przybył tu jako misjonarz, by doprowadzić pogańskich czarnych do zbawienia w 
Jezusie Chrystusie - powiedziała z podziwem i spojrzała na męża, który głośno 
chrząknął.
Tylko nie rób żadnych swoich papistycznych uwag, Kenny! Wielebny Campbell jest 
świętym człowiekiem i wspaniałym nauczycielem. Ja sama należą do Wolnego 
Kościoła 
Nonkonformistów - zwróciła się do mnie konfidencjonalnym szeptem. - Moi rodzice 
- 
wyjaśniła - wyparli się mnie, gdy poślubiłam Kena, ale powiedziałam im, że 
jestem pewna, iż 
wcześniej czy później dostrzegą światło.
- Na pewno później - wtrącił gospodarz, nakładając łyżeczką dżem na swój 
talerzyk. 
Uśmiechnął się do żony, która prychnęła pogardliwie i wróciła do swojej 
opowieści.
- Otóż pani Abernathy napisała do wielebnego ojca Campbella, gdy przebywał 
jeszcze 
w Edynburgu. Chciała zadać mu kilka pytań. Kiedy więc teraz tutaj przyjechał, 
pamiętał, by 
się z nią spotkać. Chociaż po tym wszystkim, co powiedzieli mu Myra Dalrymple i 
wielebny 
Davis, byłabym zdziwiona, gdyby jego noga postała w domu pani Abernathy - dodała 
sztywno.
Kenny Maclver chrząknął i skinął na służącego, który stał w drzwiach z kolejnym 
wielkim półmiskiem.
- Ja sam nie przywiązywałbym wielkiej wagi do tego, co mówi wielebny Davis - 
powiedział. - Ten człowiek jest zbyt świątobliwy, by chodzić za potrzebą. Ale 
Myra 
Dalrymple! Och, to mądra kobieta! - Krzyknął, gdy żona uderzyła go łyżeczką w 
palce.
- Ciekawe, co też panna Dalrymple powiedziała o pani Abernathy? - dopytywał 
Jamie, 
pospiesznie zapobiegając wybuchowi małżeńskiej wojny.
Pani Maclver wręcz płonęła purpurą, ale rozpogodziła twarz, gdy zwróciła się do 
Jamiego.
- No, cóż, w większości to złośliwe plotki - przyznała. - Ludzie zawsze 
opowiadają 
takie rzeczy o kobiecie, która żyje samotnie. Słyszałam, że zbyt lubi 
towarzystwo 
niewolników...
- Było sporo gadania, gdy umarł jej mąż - wtrącił Kenny, zsuwając kilka 
drobnych, 
tęczowo prążkowanych rybek z półmiska, który trzymał przed nim służący. - 
Pamiętam to 
dobrze.
Barnaba Abernathy pochodził ze Szkocji. Posiadłość Rose Hall kupił przed 
pięcioma 
laty. Dobrze nią zarządzał, uzyskując dochód z cukru oraz kawy. Prowadził się 
porządnie. 
Później, dwa lata temu, poślubił kobietę, którą przywiózł do domu z podróży na 
Gwadelupę.
- A po sześciu miesiącach umarł - dokończyła z upodobaniem pani Maclver.
- I mówi się, że pani Abernathy miała z tym coś wspólnego? - podsunęłam.
Sporo wiedziałam o pasożytach i chorobach, jakie atakowały Europejczyków w 
Indiach Zachodnich, więc wątpiłam w obraźliwe spekulacje sąsiadów. Barnaba 
Abernathy 
mógł umrzeć na malarię, słoniowaciznę, żółtą febrę, ale Rosie Maclver miała 
rację: ludzie są 
skłonni do rozsiewania złośliwych plotek.
- Trucizna - rzuciła Rosie niskim głosem, zerkając na drzwi prowadzące do 
kuchni. - 
Tak powiedział lekarz. Podobno jedna z niewolnic wsypała mu truciznę do gulaszu, 
ale... - 
Przerwała, gdy kolejna służąca weszła z kryształową paterą smakołyków. Wszyscy 
zamilkli i 
czekali, aż dziewczyna wyjdzie. - Nie muszą się państwo obawiać - uspokoiła nas 
Rosie, 
widząc moje spojrzenie odprowadzające pomocnicę kucharki. - Mamy tu chłopca, 
który 
próbuje wszystkich dań, zanim zostaną podane. Wszystko jest całkowicie 
bezpieczne.
Z pewną trudnością przełknęłam wzięty wcześniej kęs ryby.
- Czy zatem wielebny Campbell spotkał się z panią Abernathy? - włączył się 
Jamie.
Rosie z pobłażaniem potraktowała roztargnienie gości. Zaprzeczyła ruchem głowy, 
potrząsając przy tym koronkowymi falbankami czepka.
- Nie. Jestem pewna, że nie, bo właśnie następnego dnia wydarzył się przykry 
incydent z jego siostrą.
W napięciu towarzyszącym poszukiwaniom Iana niemal zapomniałam o Margaret 
Jane Campbell.
- Co się stało? - zapytałam zdumiona.
- Ona zniknęła! - Pani Maclver szeroko otworzyła niebieskie oczy, żeby 
podkreślić 
wagę słów. Dom na Błękitnym Wzgórzu był położony samotnie, w odległości około 
piętnastu 
kilometrów od Kingston. Nasza obecność stanowiła niezrównaną okazję do 
poplotkowania.
- Co? - Fergus, który wcześniej interesował się wyłącznie własnym talerzem, 
podniósł 
wzrok i zamrugał gwałtownie. - Zniknęła? Gdzie?
- Cała wyspa o tym mówi - rzekł Kenny, przejmując od żony prowadzenie rozmowy. - 
Zdaje się, że wielebny zatrudnił opiekunkę, ale w drodze zmarła na malarię.
- Och, to straszne! - Poczułam prawdziwy ból na myśl o miłej, pulchnej Nellie 
Cowden.
- Tak, tak. - Kenny pokiwał głową. - Wielebny znalazł dom dla swojej siostry. 
Niedorozwiniętej umysłowo, jak rozumiem? - Spojrzał na mnie z uniesionymi 
brwiami.
- Coś w tym rodzaju.
- No, cóż, panienka wydawała się cicha i posłuszna, więc pani Forrest, która 
prowadziła dom, sadzała ją w chłodniejsze pory dnia na werandzie. Nagle, w 
zeszły wtorek, 
posłaniec przychodzi z wiadomością, że pani Forrest proszona jest o szybkie 
przybycie do 
swojej rodzącej siostry. Pani Forrest straciła głowę. Wybiegła, tak jak stała, 
zapominając o 
siedzącej na werandzie pannie Campbell. Kiedy sobie o niej przypomniała, wysłała 
kogoś do 
domu, ale... panienki już nie było. Od tego czasu nie ma po niej ani śladu, mimo 
że wielebny 
porusza niebo i ziemię, aby znaleźć siostrę. - Maclver zakołysał się w fotelu, 
wydymając 
pokryte piegami policzki.
Rosie kiwała głową, cmokając ze smutkiem.
- Myra Dalrymple powiedziała ojcu Campbellowi, że powinien zwrócić się po pomoc 
do gubernatora, ale obecny gubernator dopiero niedawno przejął urząd, więc 
jeszcze nikogo 
nie przyjmuje. Dopiero w najbliższy czwartek wydaje wielki bal, żeby poznać 
wszystkich 
ważnych mieszkańców wyspy. Myra mówi, że wielebny musi tam pójść, ale ojciec 
Campbell 
nie chce uczestniczyć w tak doczesnych wydarzeniach.
- Bal? - Jamie odłożył łyżeczkę. Spojrzał na panią Maclver z zainteresowaniem. - 
Trzeba mieć zaproszenie?
- Och, nie. - Pokręciła głową. - Każdy może przyjść, przynajmniej tak słyszałam.
- Naprawdę? - Jamie spojrzał na mnie z uśmiechem. - Co o tym myślisz, Angielko? 
Miałabyś ochotę pójść ze mną do rezydencji gubernatora?
Patrzyłam na niego ze zdziwieniem. Nie podejrzewałam, że zapragnie pokazać się 
publicznie.
- To dobra okazja, by zapytać o Iana - wyjaśnił. - Być może wcale go nie ma w 
Rose 
Hall, tylko jest w jakimś innym miejscu na wyspie.
- Przede wszystkim nie mam się w co ubrać... - Grałam na zwłokę. Starałam się 
zrozumieć, do czego naprawdę zmierzał.
- Och, to żaden kłopot - zapewniła mnie Rosie Maclver. - Znam jedną z 
najzdolniejszych krawcowych na tej wyspie. Wystroi panią w jednej chwili.
Jamie w zamyśleniu kiwał głową i uśmiechał się, patrząc na mnie przez płomień 
świecy.
- Chyba fiołkowy jedwab - powiedział, delikatnie wyciągając ości z ryby i 
odkładając 
je na bok. - A jeśli chodzi o resztę... nie martw się, Angielko. Mam pewien 
pomysł. 
Zobaczysz.
58
Maska czerwonej śmierci
Ach, kimże jest ów młody grzesznik z kajdanami na rękach?
I jakim się stanie, gdy jękną i potrząsną pięściami?
I z jakiej to przyczyny przybiera tak znękaną minę?
Och, zabierają go do więzienia z powodu koloru włosów.
Jamie wziął peruką i ze zdumieniem popatrzył na mnie w lustrze. Roześmiałam się 
i 
przebierałam dalej, deklamując z przejęciem.
Takie włosy to hańba człowieczej natury.
W dawnych dobrych czasach za taki kolor wieszano,
choć szubienicy za mało, bo za ów ohydny i wstrętny
kolor włosów lepsze byłoby obdzieranie ze skóry!
- W młodości studiowałaś nauki medyczne czy pisałaś wiersze Angielko? - pytał 
Jamie. - Co to za poemat?
- Nie mój - zapewniłam, poprawiając mu kołnierzyk. - Takie sentymentalne strofy 
napisał Alfred Edward Housman.
- Biorąc pod uwagę jego sądy, z pewnością ta jedna wystarczy - rzekł sucho 
Jamie. 
Starannie założył perukę. Wzbił małe obłoczki perfumowanego pudru, gdy tu i 
ówdzie ją 
przyklepywał. - Znasz tego Housmana?
- W pewnym sensie - odparłam. Usiadłam na łóżku, żeby się przyjrzeć Jamiemu. - W 
szpitalu, gdzie pracowałam, ktoś zostawił egzemplarz dzieł zebranych Housmana. 
Między 
wezwaniami nie ma czasu na czytanie powieści, ale wiersze są idealne. Dlatego 
znam 
Housmana... na pamięć.
Jamie spojrzał na mnie ostrzegawczo, jakby spodziewał się kolejnego popisu 
recytatorskiego, aleja tylko się uśmiechnęłam, więc wrócił do swojego zajęcia. 
Zafascynowana obserwowałam przemianą Jamiego.
Czerwone buty i jedwabne pończochy zdobił z boku czarny szlaczek. Szare atłasowe 
spodnie miały srebrne sprzączki pod kolanami, a śnieżnobiały len pienił się 
brukselskimi 
koronkami przy mankietach i na torsie. Peleryna, ciemnoszare arcydzieło 
ozdobione 
srebrnymi guzikami, wisiała za drzwiami, czekając na swoją kolej.
Po starannym przypudrowaniu twarzy Jamie poślinił czubek palca, uniósł nim 
sztuczny pieprzyk, umoczył w gumie arabskiej i ostrożnie przykleił blisko kącika 
ust.
- No, proszę! - Pochylił się w moją stronę. - Czy ja wyglądam jak rudowłosy 
szkocki 
przemytnik?
Obejrzałam go uważnie od peruki w stylu Ludwika XIV do butów z marokańskiej 
skóry.
- Wyglądasz jak maszkaron - odparłam.
Twarz Jamiego zajaśniała szerokim uśmiechem. Jego usta obrysowane bielą pudru 
wydawały się nienaturalnie czerwone, a przy tym szersze i bardziej wyraziste niż 
zwykle.
- Non! - Krzyknął Fergus z oburzeniem, wchodząc w porę, by usłyszeć mój 
komentarz. - Milord wygląda jak Francuz.
- Prawie na jedno wychodzi - odparł Jamie i kichnął. Wytarł nos w chusteczką. - 
Wybacz mi, Fergusie.
Sięgnął po pelerynę, zarzucił ją sobie na ramiona i ułożył brzegi. W butach na 
ośmiocentymetrowych obcasach miał blisko dwa metry wzrostu. Głową prawie omiatał 
sufit z 
gipsowymi sztukateriami.
- Prawdę mówiąc, nigdy nie widziałam tak wysokiego Francuza - powiedziałam, 
spoglądając na Jamiego z powątpiewaniem.
Jamie wzruszył ramionami. Peleryna zaszeleściła niczym jesienne liście.
- No, cóż, wzrostu nie da się ukryć, ale najważniejsze, że nie widać moich 
rudych 
włosów. Poza tym - dodał - ludzie nie będą patrzeć na mnie. Wstań i pozwól mi 
się obejrzeć.
Obracałam się powoli, by zademonstrować głęboki migotliwy błysk jedwabnej, 
fiołkowej sukni. Głęboko wycięty dekolt wypełniały koronki, które opadały na 
przodzie 
stanika. Podobne koronkowe kaskady z wdziękiem białych wodospadów spływały z 
sięgających do łokci rękawów, odsłaniając nagie nadgarstki.
- Szkoda, że nie mam pereł twojej matki - napomknęłam.
Tak naprawdę wcale tego nie żałowałam. Zostawiłam je Briannie w szkatułce z 
fotografiami i rodzinnymi dokumentami. A jednak lustro pokazało długą nagą 
szyję, 
wyeksponowaną przez głęboki dekolt i fryzurę - włosy upięłam sobie w kok.
- Pomyślałem o tym. - Z miną mistrza sztuk tajemnych Jamie wyczarował z 
wewnętrznej kieszeni małe puzderko. Wręczył mi je z prawdziwie dworskim ukłonem 
w 
najlepszym wersalskim stylu. W środku znajdowała się niewielka ryba z czarnego 
surowca, z 
łuskami muśniętymi złotem. - To broszka - wyjaśnił. - Mogłabyś ją nosić 
przypiętą do białej 
wstążki zawiązanej wokół szyi.
- Piękna! - powiedziałam z zachwytem. - Z czego jest zrobiona? Z hebanu?
- To czarny koral - odparł. - Kupiłem ją wczoraj, gdy razem z Fergusem byłem w 
Montego Bay.
Poprzedniego dnia Jamie i Fergus opłynęli wyspę i pozbyli się w końcu 
uciążliwego 
ładunku w postaci guana nietoperzy.
Znalazłam kawałek białej atłasowej wstążki. Jamie uprzejmie zawiązał mi ją wokół 
szyi, pochylając się, by spojrzeć mi przez ramię na moje odbicie w lustrze.
- Nie, z pewnością nie będą patrzeć na mnie - powiedział. - Jedna połowa skupi 
uwagę 
na tobie, Angielko, druga na panu Willoughbym.
- Na panu Willoughbym? Czy to bezpieczne? Chodzi mi o to, że... - Spojrzałam 
ukradkiem na małego Chińczyka. Siedział cierpliwie po turecku na zydlu, w 
połyskującym 
błękitnym jedwabiu. Ściszyłam głos. - Tam się będzie piło wino.
- I whisky, i porto. - Jamie skinął głową - A nawet odrobinę najlepszego 
francuskiego 
szampana, do czego uprzejmie przyczyni się monsieur Etienne Marcel de Provac 
Alexandre - 
rzekł, kładąc rękę na piersi i kłaniając się w przesadnej pantomimie, która mnie 
rozbawiła. - 
Bądź spokojna - powiedział, gdy już się wyprostował. - Willoughby zachowa się 
odpowiednio albo zabiorę mu to koralowe oczko. Prawda, mały poganinie? - dodał z 
kwaśnym uśmiechem w stronę skośnookiego mężczyzny.
Chiński uczony z godnością skinął głową. Haftowany czarny jedwab okrągłego 
kapelusza ozdobiony był niewielkim, rzeźbionym koralem. Willoughby odzyskał 
symbol 
swojego zawodu dzięki przypadkowemu spotkaniu z handlarzem korali w dokach 
Montego i 
dobremu charakterowi Jamiego.
- Naprawdę musimy tam pójść? - Palpitacje, jakich doświadczałam, tylko częściowo 
były spowodowane ciasnym gorsetem sukni. W większej mierze przyczyniła się do 
tego wizja 
spadającej peruki Jamiego. Oczyma wyobraźni widziałam, jak całe towarzystwo 
zamiera w 
bezruchu i wpatruje się w burzę rudych włosów przed gremialnym wezwaniem służb 
Królewskiej Floty Wojennej.
- Tak - odparł, uśmiechając się do mnie uspakajająco. - Nie martw się, Angielko. 
Jeśli 
będzie tam ktokolwiek z „Morświna”, to mało prawdopodobne, by mnie rozpoznał; 
nie w tym 
stroju.
- Mam nadzieję. Myślisz, że ktoś z okrętu odwiedzi dziś gubernatora?
- Wątpię. - Ze złością podrapał się nad lewym uchem. - Gdzie kupiłeś tę perukę? 
- 
spytał Fergusa. - Jestem przekonany, że ma wszy!
- Och, nie, milordzie! - uspokajał go młody Francuz. - Perukarz, od którego ją 
pożyczyłem, zapewnił, że była dobrze przesypana piołunem i pokrzywą, by zapobiec 
wszelkim podobnym plagom. - Fergus, w ubraniu z granatowego aksamitu, z grubo 
upudrowanymi włosami, był elegancki, choć mniej oszałamiający niż Jamie.
Rozległo się pukanie do drzwi. Do pokoju weszła Marsali. Ona także miała nową 
garderobę. Promieniała w delikatnie różowej sukni z ciemnoróżową szarfą. Wokół 
dziewczyny unosił się intensywny zapach, a kolor jej skóry wydawał się 
nienaturalnie 
różowy. Gdy wąskim korytarzem szłyśmy do powozu, trzymając w rękach spódnice, by 
nie 
zamiatały podłóg i ścian, zapytałam:
- Używasz różanego olejku?
- Mm? - mruknęła półprzytomnie z oczami utkwionymi w Fergusie, gdy się kłaniał i 
otwierał przed nią drzwiczki powozu. - O co pani pytała?
- Nieważne - powiedziałam z rezygnacją. Miałam większe zmartwienia na głowie.
Rezydencja gubernatora jaśniała od świateł. Latarnie umieszczone były na niskim 
murze werandy, a także zwisały z drzew rosnących wzdłuż ścieżek dekoracyjnego 
ogrodu. Z 
powozów na pokrytym tłuczniem podjeździe wysiadali barwnie ubrani ludzie. 
Wchodzili do 
budynku przez ogromne weneckie drzwi.
My także odprawiliśmy powóz, ale staliśmy jeszcze przez chwilę na podjeździe, 
czekając na przerwę w napływie przybywających gości. Jamie wydawał się lekko 
zdenerwowany. Nerwowo zaciskał palce na szarym atłasie.
W foyer ustawił się niewielki szereg powitalny: kilku pomniejszych dygnitarzy 
wyspy 
zaproszono do asystowania nowemu gubernatorowi w witaniu gości. Posuwałam się 
przed 
Jamiem, uśmiechając się i kłaniając burmistrzowi Kingston i jego małżonce. 
Zadrżałam na 
widok stojącego obok wygalowanego admirała. Od jego płaszcza i epoletów bił 
oślepiający 
złoty blask. Mężczyzna okazał jednak tylko łagodne rozbawienie, gdy wymieniał 
uściski 
dłoni z gigantycznym Francuzem i drobnym Chińczykiem.
Był tam mój znajomy z „Morświna”. Jasne włosy lorda Johna skrywała ceremonialna 
peruka, ale w jednej chwili rozpoznałam doskonałe, regularne rysy i smukłe, 
muskularne 
ciało. Stał sam, w niewielkiej odległości od pozostałych dygnitarzy. Krążyły 
pogłoski, że jego 
żona nie chciała opuścić Anglii, by mu towarzyszyć na tej placówce.
Obrócił się, by mnie powitać. Jego twarz wyrażała uprzejmość. Nagle spojrzał, 
zamrugał i rozjaśnił się wyjątkowo promiennym uśmiechem.
- Pani Malcolm! - krzyknął, ściskając mi dłonie. - Jak miło panią widzieć!
- Ja również bardzo się cieszę - powiedziałam. - Kiedy spotkaliśmy się ostatnio, 
nie 
wiedziałam, że jest pan gubernatorem. Zachowywałam się tak bezceremonialnie.
Roześmiał się, a twarz rozbłysła mu światłem płonących w kinkietach świec. 
Uświadomiłam sobie, jakim jest przystojnym mężczyzną.
- Miała pani powody - odparł łagodnym tonem. Obejrzał mnie i dodał: - Czy wolno 
mi 
powiedzieć, że wygląda pani pięknie? Widocznie klimat wyspy odpowiada pani 
bardziej niż 
wyziewy okrętowego pokładu. Miałem nadzieję, że jeszcze panią spotkam przed 
opuszczeniem „Morświna”, ale kiedy o panią pytałem, kapitan Leonard mnie 
poinformował, 
że pani zachorowała. Czy już wszystko w porządku?
- Och, jak najbardziej! - odparłam rozbawiona.
Najwyraźniej Tom Leonard wolał nie wspominać, że zniknęłam za burtą. 
Zastanawiałam się, czy moje samowolne opuszczenie statku odnotował w dzienniku 
okrętowym.
- Pozwoli pan, że przedstawię swojego męża? - skinęłam na Jamiego. Skończył już 
ożywioną rozmowę z admirałem i właśnie zmierzał ku nam w towarzystwie pana 
Willoughby’ego.
Gubernator wprost zzieleniał. Patrzył to na Jamiego, to na mnie. Wyglądał, jakby 
zobaczył dwa widma.
Jamie stanął obok mnie i z gracją pochylił głowę przed Greyem.
- Lordzie Johnie! - powiedział łagodnie. - Miło pana widzieć.
Gubernator otwierał i zamykał usta, ale nie wydawał żadnego dźwięku.
- Później porozmawiamy na osobności - mruknął Jamie - ale na razie nazywam się 
Etienne Alexandre. - Wziął mnie pod rękę i ukłonił się ceremonialnie. - Mam 
zaszczyt 
przedstawić panu swoją żonę, Claire - dodał głośno, bez trudu przechodząc na 
francuski.
- Claire? - powtórzył. Patrzył na mnie oszalałym wzrokiem - Claire?
- Tak - powiedziałam. Miałam nadzieję, że gubernator nie zemdleje, co wydawało 
się 
bardzo prawdopodobne, choć nie miałam pojęcia, dlaczego ujawnienie mojego 
imienia 
poruszyłoby go tak mocno.
Następni goście czekali już niecierpliwie, żebyśmy w końcu ich przepuścili. 
Ukłoniłam się więc, machnęłam wachlarzem i razem z Jamiem weszłam do głównego 
salonu 
rezydencji. Spojrzałam przez ramię. Gubernator mechanicznie ściskał dłonie nowo 
przybyłym 
gościom, podążając za nami wzrokiem, z twarzą białą jak papier.
Olbrzymi, niski salon był wypełniony hałaśliwym i jaskrawym tłumem, przez co 
przypominał klatkę z papugami. Poczułam pewną ulgę. W takim skupisku Jamie nie 
rzucałby 
się szczególnie w oczy mimo swego wzrostu.
Z jednej strony salonu grała niewielka orkiestra. Stała w pobliżu drzwi 
otwartych na 
taras. Na zewnątrz przechadzali się ludzie. Najwyraźniej potrzebowali świeżego 
powietrza 
albo spokoju niezbędnego do prowadzenia prywatnych rozmów. Z drugiej strony 
wnętrza 
inne drzwi otwierały się na niewielki hol prowadzący do garderób i toalet.
Nie znaliśmy nikogo ani też nie mieliśmy żadnego znajomego, który mógłby nas 
przedstawić. Chociaż, zgodnie z przewidywaniami Jamiego, nikt taki nie był nam 
potrzebny. 
Niespełna kilka minut po naszym przybyciu zaczęły gromadzić się wokół nas 
kobiety 
zafascynowane panem Willoughbym.
- Oto mój znajomy, pan Yi Tien Cho. - Jamie przedstawił Chińczyka otyłej młodej 
damie w żółtym atłasie. - Pochodzi prosto z Niebiańskiego Cesarstwa Chin, 
madame.
- Och! - Dziewczyna podekscytowana zatrzepotała wachlarzem i zwróciła się do 
Willoughby’ego. - Naprawdę? Z Chin? To wręcz niewyobrażalnie daleko! Pozwoli pan 
powitać się na naszej małej wyspie, panie... panie Cho? - Wyciągnęła rękę, 
oczekując, że 
skośnooki mężczyzna ją pocałuje.
Pan Willoughby skłonił się głęboko z dłońmi wsuniętymi w rękawy i uprzejmie 
powiedział coś po chińsku. Na młodej damie zrobiło to wstrząsające wrażenie. 
Jamie 
wydawał się przerażony, ale po chwili maska wytworności znów ukryła jego twarz. 
Zobaczyłam świecące czarne oczy pana Willoughby’ego utkwione w czubkach 
pantofelków 
dziewczyny. Zastanawiałam się, co jej powiedział.
Jamie skwapliwie wykorzystał sposobność i... rękę młodej damy. Pochylił się nad 
pulchną dłonią z wyjątkową uprzejmością.
- Do pani usług, madame - rzekł po angielsku z ciężkim akcentem. - Nazywam się 
Etienne Alexandre. A to moja żona, Claire.
- Bardzo mi miło. - Panna poczerwieniała z ekscytacji. - Nazywam się Marcelline 
Williams. Może znają państwo mojego brata, Judę? Jest właścicielem Dwunastu 
Drzew, 
wielkiej plantacji. Przyjechałam do niego na ten sezon i tak cudownie się tu 
bawię!
- Niestety, nikogo tutaj nie znamy - odparłam przepraszająco. - Sami niedawno 
przybyliśmy... z Martyniki, gdzie mój mąż zajmuje się handlem cukrem.
- Och! - wykrzyknęła panna Williams, strzelając oczami. - Z pewnością pozwolą 
państwo, że ich zapoznam z moimi przyjaciółmi, Stephensonami. Oni też kiedyś 
byli na 
Martynice, a Georginia Stephens jest tak czarującą osobą... od razu ją pani 
polubi!
W niespełna godzinę, oprowadzana powoli wokół salonu, zostałam przedstawiona 
kilkunastu osobom. Obracałam się od jednej grupy do drugiej i ściskałam kolejne 
dłonie 
podczas prezentacji dokonywanych przez pannę Williams.
Po drugiej stronie salonu widziałam Jamiego. Górując głową nad swoimi 
rozmówcami, był ucieleśnieniem arystokratycznej godności. Rozmawiał kordialnie z 
grupą 
mężczyzn mających wielką ochotę na zawarcie znajomości z dobrze prosperującym 
przedsiębiorcą, który prawdopodobnie mógł zaoferować korzystne kontrakty na 
sprzedaż 
cukru do Francji. Raz tylko, w przelocie, uchwyciłam jego spojrzenie; posłał mi 
olśniewający 
uśmiech i ukłon pełen francuskiej galanterii. Wciąż się zastanawiałam, do czego 
Jamie, na 
miłość boską, zmierzał. W końcu przestałam o tym myśleć.
Fergus i Marsali, jak zwykle nie pragnąc żadnego towarzystwa oprócz siebie, 
tańczyli 
w rogu sali. Lśniąca twarz dziewczyny uśmiechała się do przystojnego Francuza. 
Przez 
wzgląd na szczególną okazję Fergus zastąpił hak wypełnioną otrębami i przypiętą 
do rękawa 
czarną skórzaną rękawiczką. Spoczywała teraz na plecach Marsali. Wyglądało to 
trochę 
sztywno, lecz nie tak nienaturalnie, by prowokowało to jakieś komentarze.
Tańczyłam obok młodej pary. Obracałam się statecznie w ramionach niskiego, 
baryłkowatego, angielskiego plantatora nazwiskiem Carstairs. Czerwona twarz 
mężczyzny 
ociekała potem. Plantator prawił mi komplementy, sapiąc w mój dekolt.
Pan Willoughby natomiast cieszył się niezrównanym sukcesem towarzyskim. Stał się 
ośrodkiem uwagi grona dam. Panie prześcigały się we wciskaniu egzotycznemu 
gościowi 
przysmaków. Skośne oczy aż jaśniały, a na żółtawych policzkach zaświecił lekki 
rumieniec.
Na koniec tańca pan Carstairs pozostawił mnie w grupie dam, a sam dwornie 
poszedł 
przynieść kielich orzeźwiającej orszady. Natychmiast wróciłam do najważniejszej 
sprawy 
tego wieczoru. Wypatrywałam nowo poznane osoby, ludzi nazwiskiem Abernathy.
- Abernathy...? - Pani Hali, dość jeszcze młoda matrona, poruszyła wachlarzem i 
spojrzała z zakłopotaniem. - Nie, chyba nie. Czy odgrywają jakąś wielką rolę w 
towarzystwie? Wiecie coś o tym? - zwróciła się do przyjaciółek.
- Och, Joan! - zareagowała podekscytowana pani Yoakum, węsząc smakowitą 
rewelację. - Nie pamiętasz Bernaby Abernathy’ego? Kupił posiadłość Rose Hall nad 
rzeką 
Yallahs.
- Ach, tak! - Niebieskie oczy pani Hali rozszerzyły się w zdumieniu. - To ten, 
który 
zmarł tuż po zakupieniu plantacji?
- Właśnie ten - wtrąciła inna dama. - Malaria, tak mówiono, ale ja rozmawiałam z 
lekarzem, który go leczył... przychodził opatrywać chorą nogę mamusi, wiecie, 
jak ona cierpi 
na tę puchlinę... i on mi powiedział... w najgłębszym zaufaniu, oczywiście...
Języki obracały się radośnie. Rosie Maclver była wiarygodnym reporterem. 
Usłyszałam zarówno te wieści, które zakomunikowała mi wcześniej, jak i jeszcze 
inne. Po 
chwili włączyłam się do rozmowy, żeby skierować ją na odpowiednie tory.
- Czy pani Abernathy zatrudnia płatną siłę roboczą, czy też ma niewolników?
Zdania były podzielone. Niektóre panie uważały, iż zatrudnia kilkoro płatnych 
służących, inne twierdziły, że tylko jednego lub dwóch, bo żadna nigdy nie 
postawiła nogi w 
Rose Hall, ale oczywiście mówiono...
Kilka minut później kobiety plotkowały już na temat niewiarygodnego związku 
nowego wikarego, pana Jonesa, z owdowiałą Miną Alcott... lecz z drugiej strony 
czego można 
się spodziewać po osobie z jej reputacją... i z pewnością nie była to jedynie 
wina młodego 
człowieka... a ona tak dużo... chociaż oczywiście każdy powinien przestrzegać 
pewnych 
zasad...
Używając jakiejś wymówki, z dzwonieniem w uszach wyślizgnęłam się do garderoby 
dla pań.
Wychodząc, zobaczyłam Jamiego. Stał w pobliżu stołu z zakąskami i trunkami. 
Rozmawiał z wysoką, rudowłosą panną w haftowanej bawełnianej sukni. Patrzył na 
dziewczynę z delikatną tęsknotą. Uśmiechnęłam się na ten widok. Zastanawiałam 
się, czy 
rozmówczyni Jamiego zdaje sobie sprawę, że tak naprawdę on wcale nie patrzy na 
nią, ale 
wyobraża sobie córkę, której nigdy nie widział.
W toalecie stanęłam przed lustrem. Układałam sobie pukle rozluźnione w tańcu i 
rozkoszowałam się chwilową ciszą. Pomieszczenie było wprost luksusowo urządzone. 
Składało się z trzech oddzielnych kabin toaletowych oraz pokoju kapeluszy, szali 
i innych 
okryć. Oprócz drugiego lustra i w pełni wyposażonej toaletki, stał tam również 
szezlong 
pokryty czerwonym aksamitem. Patrzyłam na mebel z pewną tęsknotą, bo pantofelki 
obcierały mi stopy, ale obowiązek wzywał.
Jak dotąd nie dowiedziałam się niczego nowego o plantacji pani Abernathy. 
Zdołałam 
jednak zrobić spis kilku innych plantacji położonych w pobliżu Kingston, które 
zatrudniały 
płatną siłę roboczą. Ciekawiło mnie, czy Jamie zamierzał zwrócić się do swojego 
przyjaciela 
gubernatora o pomoc w poszukiwaniach Iana. To mogłoby usprawiedliwić podjęcie 
ryzyka 
pojawienia się na przyjęciu.
Reakcja lorda Johna na ujawnienie mojej tożsamości była zarówno intrygująca, jak 
i 
niepokojąca; można by pomyśleć, że ten człowiek zobaczył ducha. Spoglądałam w 
swoje 
fiołkowe odbicie, podziwiając lśnienie czarno-złotej rybki na mojej szyi, ale 
nie zdołałam 
dostrzec niczego niepokojącego. Włosy miałam upięte zapinkami ozdobionymi 
perłami i 
brylantami, a dyskretnie użyte kosmetyki pani Maclver podkreśliły wargi i ładnie 
zaróżowiły 
policzki.
Wzruszyłam ramionami, zalotnie zatrzepotałam rzęsami, przygładziłam włosy i 
wróciłam do salonu.
Podeszłam do drugich stołów, gdzie ustawiono imponujący szereg ciast, pasztetów, 
przystawek, owoców, słodyczy, rolad i innych przysmaków, których nie umiałabym 
nazwać. 
Kiedy w roztargnieniu odwróciłam się od stołu, z talerzykiem owoców w dłoni, 
zderzyłam się 
z ciemną kamizelką. Z zakłopotaniem przeprosiłam jej właściciela. Podniosłam 
wzrok. Przed 
sobą zobaczyłam surową twarz wielebnego Achibalda Campbella.
- Pani Malcolm! - krzyknął zdumiony.
- Ach... ojciec Campbell - odparłam słabym głosem. - Co za niespodzianka... - 
Próbowałam zetrzeć z jego brzucha plamkę mango, ale natychmiast zrobił krok do 
tyłu, więc 
zaniechałam zamiaru.
Dość zimno spojrzał na mój dekolt.
- Jak się pani miewa, pani Malcolm? - spytał oschle.
- Dobrze, dziękuję - odparłam. W duchu modliłam się, żeby przestał nazywać mnie 
panią Malcolm, zanim usłyszy to ktoś, komu zostałam przedstawiona jako madame 
Alexandra. - Słyszałam o zniknięciu panny Margaret. Bardzo ojcu współczuję. - 
Miałam 
nadzieję, że poruszając ten temat, odwrócę od siebie uwagę duchownego. - Czy są 
już jakieś 
wiadomość?
Skłonił sztywno głowę, przyjmując moje współczucie.
- Nie. Sam, niestety, niewiele mogę zrobić - powiedział. - Korzystając z 
sugestii 
jednego z moich parafian, przyszedłem dziś na przyjęcie z zamiarem przedłożenia 
mojej 
sprawy gubernatorowi i zwrócenia się z prośbą o pomoc w poszukiwaniach siostry. 
Zapewniam panią, pani Malcolm, że inaczej nie wziąłbym udziału w podobnej 
imprezie.
Z antypatią spojrzał na stojącą w pobliżu roześmianą grupkę młodzieńców, którzy 
prześcigali się w układaniu dowcipnych toastów pod adresem młodych dam. Panny 
chichotały i energicznie trzepotały wachlarzami.
- Naprawdę bardzo mi przykro z powodu tego nieszczęścia, wielebny ojcze - 
powiedziałam, ostrożnie odsuwając się na bok. - Panna Cowdem opowiedziała mi o 
tragedii 
pańskiej siostry. Gdybym mogła w czymś pomóc...
- Nikt nie może pomóc - przerwał mi w pół słowa. Jego oczy były lodowate. - To 
wina 
tych papistów Stuartów opętanych szaloną żądzą przejęcia tronu, a także 
rozwiązłych 
Szkotów, którzy podążyli za księciem Karolem. Nikt nie może pomóc; nikt oprócz 
Boga. On 
zniszczył dynastię Stuartów. On również zgładzi Frasera! I tego dnia moja 
siostra będzie 
uzdrowiona.
- Frasera? - Kierunek rozmowy wprawiał mnie w wyraźne zakłopotanie. Rozejrzałam 
się szybko po salonie, ale na szczęścia Jamiego nie było w zasięgu mojego 
wzroku.
- To nazwisko człowieka, który oderwał Margaret od jej domu i odpowiednich 
zasad. 
Nie on bezpośrednio jest odpowiedzialny za nieszczęścia Margaret, ale to on 
ponosi winę, iż 
opuściła swój dom i wystawiła się na niebezpieczeństwo. Tak, sprawiedliwy Bóg 
ukaże 
Jamesa Frasera - powiedział z grymasem satysfakcji na samą myśl o surowej karze.
- Na pewno - mruknęłam. - Zechce mi wielebny ojciec wybaczyć, zdaje się, że 
widzę 
znajomego... - Próbowałam uciec, lecz przechodząca właśnie procesja lokajów z 
półmiskami 
mięsa zablokowała mi drogę.
- Bóg nie pozwoli trwać sprośności - mówił dalej wielebny, zupełnie przekonany, 
że 
jego opinie są odpowiednikiem przekonań Wszechmocnego. Archibald Campbell utkwił 
lodowaty wzrok w grupie dam obracających się wokół pana Willoughby’ego niczym 
barwne 
motyle wokół chińskiego lampionu.
Pan Willoughby był wyraźnie rozgrzany, w każdym tego słowa znaczeniu. Jego 
piskliwy chichot unosił się nad śmiechem kobiet.
- Niech kobiety nauczą się stateczności - zaintonował wielebny - unikając 
jaskrawych 
strojów i trefionych fryzur! - Bez wątpienia w następnej kolejności miał się 
pojawić wątek 
Sodomy i Gomory. - Kobieta, która nie ma męża, powinna poświęcić się służbie 
Bogu, a nie 
oddawać się uciechom w miejscach publicznych. Proszę tylko spojrzeć na panią 
Alcott. Jako 
wdowa powinna się zająć jakimś zbożnym dziełem.
Podążyłam za wzrokiem duchownego. Wielebny spoglądał na pucołowatą, wesołą 
trzydziestokilkulatkę o ciemnoblond włosach zakręconych w loczki, która 
chichotała z panem 
Willoughbym. Przyglądałam się kobiecie z zaciekawieniem. A więc to była ta 
niesławna 
wesoła wdówka z Kingston!
Mały Chińczyk runął na kolana i na czworakach chodził, udając, że szuka 
zgubionego 
kolczyka. Pani Alcott piszczała w udawanym strachu przed atakiem Azjaty na jej 
stopy. 
Zdecydowałam szybko odnaleźć Fergusa, żeby odciągnął pana Willoughby’ego od 
nowej 
znajomej, zanim sprawy zajdą za daleko.
Najwyraźniej zgorszony tym widokiem ponad wszelką miarę, wielebny gwałtownie 
odstawił puchar lemoniady i ruszył przez tłum w stronę tarasu, energicznie 
roztrącając ludzi 
łokciami.
Westchnęłam z ulgą; rozmowa z wielebnym Campbellem ogromnie przypominała 
pogawędkę z miejskim katem, chociaż tak naprawdę jedyny kat, jakiego wcześniej 
poznałam, 
był znacznie lepszym kompanem niż wielebny.
Nagle zobaczyłam wysoką postać Jamiego. Mój mąż zmierzał ku drzwiom w drugim 
końcu salonu, gdzie, jak przypuszczałam, mieściły się prywatne apartamenty 
gubernatora. 
Widocznie szedł na rozmowę z lordem Johnem. Wiedziona ciekawością postanowiłam 
dołączyć do Jamiego.
Z trudem przedzierałam się przez zatłoczony salon. Zanim więc dotarłam do drzwi, 
Jamie dawno już zniknął, ale szłam dalej.
Znalazłam się w długim korytarzu słabo oświetlonym świecami w kinkietach. Przez 
wysokie, dzielone na kwadraty okna dochodziło migotliwe światło latarni na 
tarasie. Błyski 
podkreślały połysk metalu dekoracji na ścianach. Były to głównie militaria: 
ozdobne 
pistolety, sztylety, tarcze i miecze. Osobiste pamiątki lorda Johna czy też 
przejęte wraz z 
gubernatorską rezydencją?, zastanawiałam się w duchu.
Z dala od zgiełku salonu było cicho. Moje kroki tłumił turecki dywan. Przed sobą 
słyszałam szmer męskich głosów. Gdy skręciłam w krótszy korytarz, zobaczyłam 
drzwi, spod 
których wydobywało się światło. Przypuszczałam, że dotarłam do prywatnego 
gabinetu 
gubernatora.
- O Boże, John - rozległ się głos Jamiego.
Zamarłam w bezruchu. Jamie mówił niezwykle emocjonalnym tonem, co zdarzało się 
bardzo rzadko.
Cichutko podeszłam bliżej. Przez półotwarte drzwi zobaczyłam Jamiego, który 
trzymał lorda Johna Greya w gorączkowym objęciu.
Tkwiłam jak słup soli. Nie mogłam się ruszyć ani wydobyć z siebie słowa. Gdy się 
rozdzielili, Jamie był odwrócony do mnie plecami, ale lord John stał przodem do 
drzwi i bez 
trudu mógłby mnie zobaczyć. Jednak ani razu nie spojrzał w kierunku korytarza. 
Wpatrywał 
się w Jamiego, a na jego twarzy malował się wyraz tak jawnej żądzy, że krew 
uderzyła mi na 
policzki, gdy to ujrzałam.
Upuściłam wachlarz. Gubernator oderwał wzrok od Jamiego. Pobiegłam przez 
korytarz z powrotem do salonu. Krew szumiała mi w uszach.
Wpadłam do salonu. Z głośno bijącym sercem zatrzymałam się za palmą w donicy. W 
żelaznych kandelabrach migotało światło tuzinów świec, a sosnowe łuczywa jasno 
płonęły na 
ścianach, lecz mimo to w rogach salonu panował półmrok. Stałam w kąciku, drżąc z 
emocji.
Miałam zimne ręce i czułam lekkie mdłości. O co tu, na miłość boską, chodziło?
Szok gubernatora na wieść, że jestem żoną Jamiego, znalazł teraz przynajmniej 
częściowe wytłumaczenie; to jedno spojrzenie niepohamowanej, bolesnej tęsknoty 
powiedziało mi o lordzie Greyu bardzo wiele. Ale Jamie?
Był gubernatorem więzienia w Ardsmuir, wyjaśnił wcześniej zdawkowo. A przy innej 
okazji zapytał: „Czy wiesz, co robią mężczyźni w więzieniu?”.
Wiedziałam, ale przysięgłabym na głowę Brianny, że Jamie tego nie robił. Nie 
mógłby, w żadnych okolicznościach... Byłam o tym przekonana. Jeszcze wczoraj. Z 
ciężkim 
sercem zamknęłam oczy i próbowałam nie myśleć o tym, co zobaczyłam.
Oczywiście, nie mogłam. A jednak im bardziej o tym myślałam, tym bardziej 
wydawało mi się to niemożliwe. Wspomnienia o Jacku Randalu prawdopodobnie 
zabliźniły 
się wraz z cielesnymi ranami, ale nie wierzyłam, żeby zatarły się w pamięci 
Jamiego na tyle, 
by tolerował zaloty innego mężczyzny. Nie mówiąc już o przyjmowaniu ich z 
ochotą.
Jeśli jednak Jamie znał Greya tak blisko, by ściskać go w imię samej przyjaźni, 
to 
dlaczego nie powiedział mi o nim wcześniej? Czyżby pokonywał tak wielką 
odległość, tylko 
dlatego, żeby się spotkać z Greyem oddelegowanym na Jamajkę? Żołądek znów mi się 
mocno 
ścisnął. Uczucie mdłości wróciło. Bardzo chciałam usiąść.
Oparłam się o ścianę. Nagle drzwi wiodące do apartamentów gubernatora otworzyły 
się szeroko. Lord John Grey wrócił do gości. Twarz mu płonęła, oczy błyszczały. 
W tym 
momencie bez trudu mogłabym go zamordować, gdybym miała pod ręką coś bardziej 
śmiercionośnego niż spinkę do włosów.
Kilka minut później z korytarza wyszedł Jamie. Na twarzy znów miał maskę 
chłodnej 
rezerwy, ale ja znałam go wystarczająco dobrze, by dostrzec oznaki silnych 
emocji. Nie 
umiałam jednak ich zinterpretować. Podniecenie? Lęk? Obawa połączona z radością? 
Coś 
innego? Po prostu nigdy wcześniej nie widziałam go w takim stanie.
Nie podszedł do żadnego towarzystwa, nie miał ochoty na przekąski. Przechadzał 
się 
po salonie, najwyraźniej kogoś szukając. Szukał mnie.
Zdławiłam łzy. Nie chciałam się pokazać ani Jamiemu, ani innym ludziom. Zostałam 
na swoim miejscu. Gdy Jamie w końcu wyszedł na taras, szybko opuściłam swoją 
kryjówkę i 
przemknęłam przez salon do garderoby.
Pchnęłam ciężkie drzwi. Weszłam do środka i rozluźniłam się natychmiast, gdy 
otoczyły mnie ciepłe kobiece zapachy perfum i pudru. Potem uderzyła mnie inna 
woń, także 
znajoma. To jeden z zapachów, do jakich przywykłam w szpitalu, był zupełnie 
nieoczekiwany.
Donośne odgłosy salonu w zaciszu garderoby przypominały pomruk dalekiej burzy. A 
jednak pomieszczenie przestało już być schronieniem.
Na czerwonym szezlongu leżała Mina Alcott z głową odchyloną do tyłu. Szeroko 
otwarte oczy wyrażały zdumienie. Krew z podciętego gardła utworzyła na aksamicie 
czarną 
kałużę, nad którą zwisały końce rozplecionych loczków.
Stałam jak sparaliżowana. Z korytarza dobiegł nagle rozbawiony głos i drzwi do 
garderoby otworzyły się szeroko. Kobieta zamarła w progu.
Zanim rozległ się krzyk, dostrzegłam ślady wiodące w stronę okna: małe kształtne 
odciski podzelowanych filcem butów, umoczonych we krwi.
59
Rozdział, w którym wiele się wyjaśnia
Jamiego gdzieś zabrano. Ja, roztrzęsiona i niezdolna do wyduszenia z siebie 
choćby 
słowa, zostałam umieszczona - o ironio! - w prywatnym gabinecie gubernatora. 
Była ze mną 
Marsali, która uparła się, że przetrze mi twarz wilgotnym ręcznikiem.
- Nie mogą podejrzewać, że tata ma z tym coś wspólnego! - powiedziała po raz 
piąty.
- I nie podejrzewają. - W końcu trochę doszłam do siebie. - Myślą, że zrobił to 
pan 
Willoughby, a Jamie go tu przyprowadził.
Marsali wytrzeszczyła oczy rozszerzone przerażeniem.
- Pan Willoughby?! Ale to niemożliwe!
- No, nie wiem. - Czułam się tak, jakby ktoś obił mnie maczugą. Osunęłam się na 
niewielką aksamitną otomanę. Obracałam w rękach kieliszek brandy, na którą w 
ogóle nie 
miałam ochoty.
Nie mogłam nawet zdecydować, co powinnam odczuwać. O uporządkowaniu 
sprzecznych wydarzeń wieczora i mieszanych uczuć nawet nie było mowy. Moja myśl 
wciąż 
przeskakiwała między przerażającym widokiem zamordowanej kobiety a sceną, jaka 
się 
odegrała pół godziny wcześniej właśnie w pokoju gubernatora.
Patrzyłam na wielkie biurko. Wciąż widziałam ich dwóch - Jamiego i lorda Johna - 
jakby zostali namalowani na ścianie przede mną.
- Po prostu w to nie wierzę - powiedziałam głośno. O dziwo poczułam się trochę 
lepiej.
- Ani ja - zawtórowała mi Marsali. Stukot obcasów na parkiecie przechodził w 
stłumione, głuche dudnienie, gdy stąpała po kwiecistym dywanie. - On nie mógł 
tego zrobić! 
Ja wiem, że to poganin, ale przecież z nim mieszkamy! My go znamy!
Naprawdę? A czyja znałam Jamiego? Przysięgłabym, że tak, a jednak... wciąż 
przypominałam sobie, co mi powiedział podczas pierwszej wspólnej nocy po moim 
powrocie. 
„Zaryzykujesz, zechcesz mnie; mężczyznę, jakim jestem, przez wzgląd na 
mężczyznę, 
jakiego znałaś?” Pomyślałam wtedy, że nie ma między tymi dwoma postaciami 
wielkiej 
różnicy. A jeśli się myliłam...?
- Nie, na pewno nie - mamrotałam, ściskając kieliszek.
Gdyby Jamie traktował lorda Greya jako kochanka i ukrywał to przede mną, nie 
miałby nic wspólnego z tym mężczyzną, za jakiego go uważałam. Musiało więc 
istnieć inne 
wyjaśnienie.
Nie opowiedział ci o Laoghaire, podpowiadał mi wewnętrzny podstępny głos.
- To inna sprawa - odparłam zdecydowanie.
- Jaka sprawa? - Marsali spoglądała na mnie ze zdumieniem.
- Och, nie zwracaj na mnie uwagi. - Przesunęłam dłonią po twarzy, próbując 
zatrzeć 
wyraz zakłopotania i znużenia. - Długo to trwa.
Stojący zegar w obudowie z drzewa orzechowego wybił drugą nad ranem, zanim 
otworzyły się drzwi gabinetu i wszedł Fergus z towarzystwie jakiegoś groźnie 
wyglądającego 
stróża porządku.
Fergus nie wyglądał najlepiej. Puder z włosów częściowo osypał mu się na ramiona 
niczym łupież, a ten, który pozostał na głowie, nadał czarnej czuprynie szarawy 
odcień, co 
sprawiało wrażenie, że Fergus postarzał się przez tę noc o dwadzieścia lat. Nic 
dziwnego; 
sama czułam się tak, jakby mi ich przybyło.
- Możemy już iść, cherie - powiedział cicho do Marsali i zwrócił się do mnie: - 
Pójdzie pani z nami, milady, czy poczeka na milorda?
- Poczekam - odparłam. Nie zamierzałam wracać do domu bez Jamiego.
- Dobrze, wyślę po państwa powóz. - Położył dłoń na plecach Marsali, by 
odprowadzić ją do wyjścia.
Ponury stróż porządku mruknął coś, gdy przechodzili obok niego. Nie zrozumiałam 
słów, ale Fergus je dosłyszał. Zesztywniał, oczy mu się zwęziły. Zawrócił do 
umundurowanego mężczyzny. Strażnik zakołysał się na piętach, uśmiechając się 
złośliwie i 
spoglądając wyczekująco. Najwyraźniej nie pragnął niczego więcej jak tylko 
pretekstu do 
uderzenia Fergusa. Ku jego zaskoczeniu Francuz uśmiechnął się czarująco, 
błyskając białymi 
zębami.
- Wielkie dzięki, mon ami, za pomoc w tej trudnej do zniesienia sytuacji. - 
Wyciągnął 
do zaskoczonego strażnika dłoń w czarnej rękawiczce, potem gwałtownie cofnął 
rękę. 
Rozległ się krótki odgłos rozrywanego materiału. Niewielki strumień otrąb 
spłynął na parkiet. 
- Zachowaj to sobie jako niewielki dowód mojego uznania - powiedział Fergus 
strażnikowi i 
wyszedł. Przerażony stróż prawa stał jak słup soli, wpatrując się w trzymaną w 
ręku odciętą 
dłoń.
Minęła kolejna godzina. Drzwi znów się otworzyły. Tym razem do gabinetu wszedł 
gubernator. Wciąż wyglądał nieskazitelnie jak biała kamelia. Odstawiłam nie 
tknięty kieliszek 
brandy i wstałam, by stawić mu czoło.
- Gdzie Jamie?
- Wciąż jest przesłuchiwany przez kapitana Jacobsa, dowódcę tutejszej straży - 
wyjaśnił i opadł na krzesło najwyraźniej oszołomiony.
- Nie przypuszczam, by znał pan mojego męża zbyt dobrze - powiedziałam. Chciałam 
wiedzieć, jak dobrze się znają. Rozmyślnie rzuciłam tę przynętę. Jednak Grey nie 
chwycił. 
Zdjął perukę, odłożył ją na bok i z ulgą przeczesał palcami wilgotne, jasne 
włosy.
- Czy sądzi pan, że Jamie może dalej podawać się za kogoś innego? - zapytałam, 
marszcząc brwi. Zdałam sobie sprawę, że lord Grey jest tak pochłonięty myślami o 
morderstwie i Jamiem, że prawie w ogóle nie zwraca na mnie uwagi.
- Tak - odparł krótko.
- Gdzie go trzymają? - Wstałam i ruszyłam do wyjścia.
- W gabinecie, gdzie przyjmuje się informatorów - powiedział. - Ale nie sądzę, 
że 
powinna pani...
Nawet się nie zatrzymałam, żeby wysłuchać do końca. Gwałtownie otworzyłam drzwi 
i wystawiłam głowę na korytarz. Potem szybko cofnęłam się do środka, bo 
korytarzem 
zmierzał admirał, którego spotkałam w szeregu dostojników witających gości. 
Twarz 
mężczyzny była poważna i pokryta głębokimi bruzdami. Z admirałami umiałabym 
sobie 
poradzić, ale teraz towarzyszyła mu flotylla podkomendnych młodszych oficerów. 
Wśród 
nich dostrzegłam Thomasa Leonarda.
Był ogolony i wypoczęty, ale twarz miał podpuchniętą i bladą. Ktoś musiał go 
niedawno uderzyć. Wyglądał trochę inaczej, bo kapitański płaszcz zastąpił 
mundurem 
pomocnika. Jednak natychmiast rozpoznałam młodzieńca. On zapewne też szybko by 
mnie 
poznał, mimo że nosiłam fiołkową jedwabną suknię.
W panice rozglądałam się po gubernatorskim gabinecie, szukając kryjówki, ale 
oprócz 
małej wnęki pod biurkiem, nie było tam miejsca, gdzie mogłabym się ukryć. 
Gubernator 
patrzył na mnie zdumiony, unosząc jasne brwi.
- Co... - Nie zdążył dokończyć.
- Niech mnie pan nie zdradzi, jeśli miłe panu życie Jamiego! - wyszeptałam 
melodramatycznie. Osunęłam się na aksamitną otomankę, chwyciłam wilgotny ręcznik 
i 
zarzuciłam go sobie na twarz.
Po chwili usłyszałam dźwięk otwieranych drzwi i wysoki męski głos.
- Lordzie Johnie... - zaczął admirał i najwyraźniej w tej samej chwili zobaczył 
mnie na 
otomanie, ba przerwał, a po chwili rozpoczął raz jeszcze nieco ciszej. - Och, 
widzę, że jest 
pan zajęty...?
- Nie tak bardzo, admirale. - Grey, trzeba mu to przyznać, miał szybki refleks; 
wydawał się całkowicie opanowany, jakby był wręcz przyzwyczajony do opieki nad 
zemdlonymi paniami. - Ta dama doznała szoku po odkryciu zwłok.
- Aha, rozumiem! - rzekł admirał, tym razem z nutą współczucia. - Tak, to 
straszne 
przeżycie dla damy. - Zawahał się. - Sądzi pan, że ona śpi? - spytał ochrypłym 
szeptem.
- Myślę, że tak - odparł gubernator. - Wypiła bardzo dużo brandy.
Palce mi drgnęły, ale zdołałam nadal leżeć spokojnie.
- Och, rzeczywiście, najlepsza rzecz na taki szok to brandy. - Admirał przeszedł 
do 
szeptu brzmiącego jak skrzypienie zardzewiałego zawiasu. - Pragnę zakomunikować, 
że 
posłałem na Antiguę po dodatkowe oddziały... zgodnie z pana rozporządzeniem... 
na razie 
straż przeszukuje miasto...
- Mam nadzieją, że go nie znajdą - odezwał się zjadliwie zdeterminowany głos 
jakiegoś oficera. - Sam chciałbym dopaść tego żółtego faceta. Powiesić go, to za 
mało!
Wśród mężczyzn przeszedł głęboki pomruk aprobaty, surowo zduszony przez 
admirała.
- Rozumiem wasze nastroje, panowie - oświadczył - ale prawo będzie przestrzegane 
pod wszystkimi względami. Powiecie to jasno oddziałom pod swoim dowództwem. Gdy 
niegodziwiec zostanie ujęty, ma być doprowadzony do gubernatora, a 
sprawiedliwości stanie 
się zadość.
Nie podobał mi się złowieszczy ton jego głosu, ale admirał uzyskał zgodną, 
chóralną 
aprobatę podwładnych.
- Będę stacjonował w mieście, w hotelu MacAdamsa - wychrypiał na odchodnym 
admirał. - Proszę się nie wahać z posyłaniem po mnie po pomoc, Wasza 
Ekscelencjo.
Rozległo się ogólne pomrukiwanie i szuranie nogami, gdy oficerowie opuszczali 
gabinet gubernatora. Potem usłyszałam odgłos kroków jednej pary nóg i głębokie 
westchnienie. Ktoś ciężko opadł na fotel. Zapadła cisza. Po chwili dobiegł mnie 
głos lorda 
Johna.
- Może pani już wstać - oznajmił Grey. - Przypuszczam, że w rzeczywistości nie 
doznała pani aż tak wielkiego wstrząsu - dodał z ironią. - Podejrzewam, że widok 
zwłok nie 
byłby wystarczającym powodem do zatrwożenia kobiety, która potrafiła bez 
niczyjej pomocy 
uporać się z epidemią duru brzusznego.
Zdjęłam z twarzy ręcznik, wstałam z otomany i usiadłam naprzeciwko gubernatora. 
Lord John pochylił się nad biurkiem, oparł brodę na rękach i wpatrywał się we 
mnie 
intensywnie.
- Wstrząsy bywają różne - oznajmiłam oschłym tonem, przygładzając wilgotne 
włosy. 
- Niektóre wywołują potężny szok. Jeśli pan wie, co mam na myśli...
Wydawał się zaskoczony. Dopiero po chwili na jego twarzy pojawił się błysk 
zrozumienia. Sięgnął do szuflady biurka i wyjął mój biały wachlarz haftowany w 
fiołki.
- Ten wachlarz należy do pani, jak sądzę? Znalazłem go na korytarzu - mówił z 
krzywym uśmiechem. - Rozumiem. Przypuszczam, że chce się pani dowiedzieć, jak 
bardzo 
poruszyło mnie pani pojawienie się tutaj dzisiaj wieczorem.
- Niekoniecznie - odparłam. Palce wciąż miałam lodowate i czułam się tak, jakbym 
połknęła wielką bryłę lodu, która uciskała mnie teraz za mostkiem. Wzięłam 
głęboki oddech, 
żeby zmniejszyć nieprzyjemne doznanie. Nie pomogło. - Nie wiedział pan, że Jamie 
jest 
żonaty?
Zamrugał gwałtownie, ale nie zdążył zatuszować niewielkiego grymasu bólu.
- Wiedziałem, że był żonaty - poprawił mnie szybko. Bezwiednie bawił się różnymi 
drobiazgami, jakie zdobiły biurko. - Powiedział, a przynajmniej dał do 
zrozumienia, że pani 
umarła. - Sięgnął po mały srebrny przycisk do papieru. Wolno obracał go w 
dłoniach. Duży 
szafir osadzony w srebrze migotał w blasku świec. - Nigdy o mnie nie wspominał? 
- zapytał 
cicho. Nie byłam pewna, czy w jego głosie brzmiał ton bólu, czy gniewu. Wbrew 
własnej 
woli odrobinę współczułam lordowi.
- Tak, wspominał - odparłam. - Mówił, że jest pan jego przyjacielem.
Podniósł wzrok. Twarz o doskonałych rysach trochę się rozjaśniła.
- Naprawdę?
- Proszę zrozumieć - powiedziałam - On... ja... rozdzieliło nas powstanie... 
Każde z 
nas myślało, że to drugie nie żyje. Odnalazłam Jamiego... mój Boże... zaledwie 
przed 
czterema miesiącami... - wy dukałam jeszcze bardziej oszołomiona. Czułam się 
tak, jakbym 
zebrała już cały bagaż nowych doświadczeń od dnia, w którym otworzyłam drzwi 
drukarni w 
Edynburgu i zobaczyłam Aleksandra Malcolma pochylonego nad prasą drukarską.
Napięcie na twarzy Greya trochę zelżało.
- Hmm... - mruknął z namysłem gubernator. - Więc... nie widziała go pani od... 
dwudziestu lat! - Wpatrywał się we mnie osłupiały. - Dlaczego... jak...? - 
Potrząsał głową, 
odrzucając kolejne pytania. - Zresztą, teraz nie ma to żadnego znaczenia. Ale 
nie opowiedział 
pani... to znaczy... nie mówił o Williem?
Spojrzałam na Greya obojętnie.
- A kto to jest Willie?
Pochylił się i wyjął z szuflady niewielki przedmiot.
Był to portret, owalna miniatura oprawna w rzeźbioną ramę z drewna o pięknych 
słojach. Spojrzałam na portrecik i usiadłam gwałtownie. Wzięłam miniaturę, by 
obejrzeć ją z 
bliska.
Najpierw pomyślałam, iż Willie mógłby być bratem Bree. Druga myśl uderzyła mnie 
z siłą potężnego ciosu wymierzonego w żołądek.
- Boże. On jest bratem Bree!
Nie mogło być wielu wątpliwości. Chłopiec na portrecie, prawdopodobnie 
dziesięcioletni, wciąż miał jeszcze dziecięcą delikatność rysów. Jego włosy były 
kasztanowe, 
nie rude. Jednak niebieskie oczy spoglądały śmiało znad prostego, trochę zbyt 
długiego nosa i 
wysokich jak u wikinga kości policzkowych. Chłopiec pochylał głowę tak samo, jak 
zwykł to 
robić Jamie.
Ręce bardzo mu się trzęsły. Omal nie upuściłam miniatury. Szybko odłożyłam ją na 
biurko. Grey przyglądał mi się nie bez współczucia.
- Nie wiedziała pani? - zapytał.
- Kto... - Ochrypłam z powodu szoku, więc musiałam przerwać i odchrząknąć. - Kto 
jest matką tego dziecka?
Grey zawahał się. Popatrzył na mnie badawczo, potem lekko drgnął.
- Ona nie żyje.
- A zatem kto był jego matką?
Moim ciałem wstrząsały dreszcze, w uszach słyszałam ciche dzwonienie, palce 
miałam odrętwiałe, ale przynajmniej odzyskiwałam kontrolę nad strunami 
głosowymi. Echem 
powróciły słowa Jenny: „On nie należy do mężczyzn, którzy sypialiby samotnie”. 
Najwyraźniej tak.
- Nazywała się Geneva Dunsany - powiedział Grey. - Była siostrą mojej żony.
Z wysiłku zrozumienia tego wszystkiego kręciło mi się w głowie.
- Pańskiej żony? - zapytałam mało taktownie, wybałuszając oczy.
Oblał się rumieńcem i odwrócił wzrok. Gdybym wcześniej miała wątpliwości co do 
charakteru spojrzenia, jakim lord obdarzył Jamiego, to w tej chwili zyskałabym 
pewność.
- Proszę mi natychmiast wyjaśnić co, do cholery, ma pan wspólnego z Jamiem, 
jakąś 
Geneva i tym chłopcem - zażądałam stanowczo.
Podniósł brew, znów był spokojny i opanowany.
- Nie sądzę, bym miał jakiś szczególny obowiązek, żeby to zrobić - odparł.
Zwalczyłam gwałtowne pragnienie przeorania paznokciami jego twarzy, ale zapewne 
zrobiłam złowieszczą minę, bo natychmiast wstał z fotela gotów do obrony. 
Patrzył na mnie 
ostrożnie.
Wzięłam kilka głębokich oddechów, rozluźniłam zaciśnięte pięści i zaczęłam mówić 
najspokojniej, jak umiałam.
- W porządku. Nie ma pan takiego obowiązku. Ale byłabym panu bardzo wdzięczna 
za udzielenie mi tych informacji. Zresztą dlaczego pokazał mi pan miniaturę, 
skoro nie chciał 
pan, bym się dowiedziała o dziecku? - dodałam. - I tak wypytam o wszystko 
Jamiego. Ale pan 
mógłby mi przedstawić swoją wersję wydarzeń - spojrzałam w okno. Niebo wciąż 
było 
granatowe, bez żadnych oznak świtu. - Jest dobra okazja.
Gray odetchnął głęboko i odłożył przycisk do papieru.
- Chyba tak - rzekł i wskazał głową karafkę. - Napije się pani brandy?
- Z chęcią. Panu też dobrze zrobi kilka łyków alkoholu. Lekki uśmiech pojawił 
się na 
krótko w kąciku jego ust.
- Czy to medyczna opinia, pani Malcolm? - zapytał sucho.
- Oczywiście.
Zapanowało kruche zawieszenie broni, więc znów usiadł. Powoli obracał w dłoniach 
kieliszek brandy.
- Powiedziała pani, że Jamie o mnie wspominał - rzekł. Spojrzał na mnie krzywo, 
gdy 
się wzdrygnęłam. - Wolałaby pani, żebym używał jego nazwiska? - zapytał zimnym 
tonem. - 
W tych okolicznościach nie bardzo bym wiedział którego.
- Nie, to nie ma znaczenia. - Machnęłam ręką i upiłam trochę brandy. - 
Rzeczywiście, 
Jamie wspominał o panu. Mówił, że był pan gubernatorem więzienia w Ardsmuir, że 
jest pan 
jego przyjacielem... i że może panu ufać - dodałam niechętnie. Sama nie byłabym 
skłonna 
darzyć Johana Greya zaufaniem.
Tym razem uśmiech gubernatora trwał długo.
- Miło mi to słyszeć - powiedział cicho. Spojrzał na bursztynowy płyn i 
zakołysał nim 
lekko, by uwolnić mocny bukiet aromatu. Wypił jeden łyk i odstawił kieliszek. 
Najwyraźniej 
podjął decyzję, że opowie mi całą historię. - Poznałem go w Ardsmuir - zaczął. - 
Kiedy 
więzienie zamknięto, a więźniów sprzedano do pracy w Ameryce, postarałem się, by 
Jamie 
został warunkowo odesłany do pewnej posiadłości w Anglii. Helwater była 
własnością 
przyjaciół mojej rodziny. - Spojrzał na mnie z wahaniem, potem dodał otwarcie: - 
Rozumie 
pani, nie mogłem znieść myśli, że już go nigdy nie zobaczę.
W kilku krótkich słowach zapoznał mnie z faktami dotyczącymi śmierci Genevy i 
narodzin Williego.
- Kochał tę dziewczynę? - zapytałam. Brandy trochę mi rozgrzała dłonie i stopy, 
ale 
nawet nie musnęła wielkiej lodowatej bryły, którą czułam w żołądku.
- Nigdy nie rozmawiał ze mną o Genevie - odparł Grey. Przełknął ostatni łyk 
brandy, 
zakaszlał i sięgnął po karafkę, by znów napełnić kieliszek. Spojrzał na mnie 
ponownie. - 
Znając Geneve, wątpię. - Usta skrzywiły mu się w niemiłym uśmiechu. - Nigdy też 
nie 
opowiadał mi o Williem - mówił dalej. - Przez jakiś czas podejrzewano, że lord 
Ellesmere 
spłodził syna, ale gdy chłopiec skończył cztery, pięć lat, podobieństwo mówiło 
wyraźnie, kto 
jest ojcem dziecka. - Napił się brandy. - Podejrzewam, że moja teściowa wie, ale 
oczywiście 
nigdy nie powiedziałaby na ten temat ani słowa.
- Naprawdę?
Zerknął na mnie znad brzegu kieliszka.
- A pani by powiedziała? Gdyby pani jedyny wnuk miał szansę zostać albo 
dziewiątym lordem Ellesmere i dziedzicem jednej z najbogatszych posiadłości w 
Anglii, albo 
biednym bękartem szkockiego przestępcy?
- Rozumiem... - Pociągnęłam brandy. Próbowałam wyobrazić sobie Jamiego z młodą 
angielską dziewczyną imieniem Geneva. Udało mi się to aż nazbyt dobrze.
- Jamie również to rozumiał - rzekł sucho Grey. - Dlatego opuścił Helwater.
- I właśnie w tym momencie znów pojawił się pan, prawda?
Zamknął oczy i skinął głową. W gubernatorskiej rezydencji panował spokój, choć 
dochodzące z daleka odgłosy uświadamiały mi, że nie jesteśmy sami.
- No, właśnie - mruknął. - Jamie dał mi Williego.
Stajnia w Ellesmere była solidnie zbudowana; przytulna w zimie, chłodna latem. 
Wielki gniady ogier leniwie opędzał się uszami od przelatującej muchy, ale 
zadowolony stał 
spokojnie, rozkoszując się zabiegami obrządzającego go parobka.
- Isabel jest z ciebie bardzo niezadowolona - powiedział Grey.
- Naprawdę? - mruknął obojętnie Jamie. Już nie musiał się troszczyć o łaski 
rodziny 
Dunsanych.
- Powiedziałeś Williemu o swoim wyjeździe. Chłopiec płakał przez cały dzień.
Jamie stał bokiem, ale Grey zauważył lekkie drżenie jego mięśni twarzy. Oparty o 
ścianę stajni patrzył, jak zgrzebło do czesania konia opadało mocnymi, prostymi 
pociągnięciami, które zostawiały ciemne ślady na lśniącej sierści.
- Lepiej byłoby nic chłopcu nie mówić - szepnął Grey.
- Przypuszczam, że tak... dla lady Isabel. - Fraser odłożył zgrzebło i na 
pożegnanie 
klepnął koński zad.
Jutro Jamiego już tu nie będzie, pomyślał z rozpaczą Grey. Z trudem zdławił łzy. 
Poszedł za Fraserem ku drzwiom stajni.
- Jamie... - Położył rękę na potężnym ramieniu.
Szkot odwrócił się. Próbował pospiesznie zapanować nad wyrazem twarzy, jednak 
nie 
zdołał ukryć wyrazu cierpienia. Stał cicho, spoglądając na Anglika.
- Masz rację, że wyjeżdżasz - powiedział Grey.
Jamie spuścił oczy, żeby nie było w nich widać błysku trwogi.
- Tak sądzisz?
- Każdy dostrzegłby podobieństwo - oznajmił sucho lord John. - Gdyby wszyscy 
zwracali uwagę na stajennego, ktoś zauważyłby to znacznie wcześniej. - Rzucił 
okiem na 
gniadego ogiera i spojrzał porozumiewawczo. - Niektórzy ojcowie zostawiają swoje 
rodzicielskie piętno. Mam nieodparte wrażenie, że wszystkie twoje dzieci będą 
bezbłędnie 
rozpoznawalne.
Jamie milczał, ale zrobił się bardzo blady.
- Na pewno to widzisz... zresztą może nie - poprawił się szybko. - Pewnie nie 
masz tu 
lustra.
Jamie odruchowo potrząsnął głową.
- Nie. Golę się, patrząc na odbicie w korycie z wodą - powiedział z 
roztargnieniem. 
Wziął głęboki oddech i powoli wypuścił powietrze.
- Tak, no cóż... - Grey spojrzał na dom. Szerokie drzwi były otwarte na ogród, 
gdzie w 
pogodne dni Willie bawił się po obiedzie.
Fraser obrócił się do Greya gwałtownie.
- Chcesz pójść ze mną? - zapytał.
Nie czekając na odpowiedź, wyszedł ze stajni i skierował się w stronę drogi 
wiodącej 
z wygonu na położone niżej pastwisko. Przeszedł blisko pół kilometra, zanim się 
zatrzymał na 
słonecznej polanie, obok skupiska wierzb nad brzegiem jeziora.
Grey zasapał się lekko od szybkiego marszu. Zbyt wygodnie żyje się w Londynie, 
skarcił sam siebie. Fraser, oczywiście, nawet się nie spocił, mimo upalnego 
dnia.
- Chcę cię o coś prosić - powiedział bez wstępu Jamie i utkwił niebieskie oczy w 
lorda.
- Jeśli myślisz, że powiem komukolwiek... - zaczął Grey. Potrząsnął głową. - Nie 
mógłbym tego zrobić. Przecież wiedziałem, a przynajmniej podejrzewałem od 
pewnego 
czasu, a jednak...
- Nie. - Na ustach Jamiego pojawił się słaby uśmiech. - Na pewno nigdy byś mnie 
nie 
wydał, ale chodzi o coś innego.
- Tak - zgodził się Grey szybko i bez namysłu.
Jamie skrzywił się lekko.
- Nie chcesz najpierw wiedzieć o co?
- Domyślam się. Chcesz, żebym miał oko na Williego i posyłał ci wiadomości o 
tym, 
jak mu się wiedzie.
Jamie skinął głową.
Spojrzał ku wzniesieniu, na którym był położony dom ukryty w klonach.
- Być może to zbyt śmiałe prosić, żebyś jechał aż z Londynu, by od czasu do 
czasu 
zobaczyć chłopca.
- Ależ nie! - przerwał mu Grey. - Przybyłem tu dziś, żeby przekazać pewną 
wiadomość. Mam się ożenić.
- Co?! - spytał wyraźnie wstrząśnięty Fraser. - Z kobietą?
- A są inne możliwości? - odparł sucho Grey i dodał - z lady Isabel.
- Chryste! Człowieku, nie możesz tego zrobić!
- Mogę - zapewnił Grey, wykrzywiając usta. - Odbyłem w Londynie próbę mojej 
sprawności; bądź pewien, że dobrze się spisałem. Nie trzeba koniecznie znajdować 
upodobania w tej sztuce, aby ją odegrać. Prawdopodobnie dobrze o tym wiesz.
Jamie zamrugał nerwowo, otworzył usta, zamknął je znowu i potrząsnął głową, 
rezygnując z zamiaru skomentowania słów Greya.
- Dunsany robi się za stary, by prowadzić posiadłość - mówił dalej lord. - 
Gordon nie 
żyje, a Isabel i jej matka nie mogą same zarządzać. Nasze rodziny znają się od 
lat. To całkiem 
odpowiednia partia.
- Naprawdę? - W głosie Jamiego wyraźnie było słychać sardoniczny sceptycyzm.
- Naprawdę - wycedził przez zęby Grey z ogniem na jasnej twarzy. - To raczej 
kontrakt małżeński niż uczuciowy związek.
Fraser odwrócił się gwałtownie. Podszedł dużymi krokami do brzegu jeziora. 
Stojąc w 
porośniętym trzcinami błocie, przez pewien czas spoglądał na wzburzone fale. 
Grey czekał 
cierpliwie. Rozwiązał sobie włosy i znów uporządkował złocistą gęstwinę.
W końcu, idąc powoli, z głową opuszczoną, jakby wciąż się namyślał, Fraser 
wrócił. 
Stanął twarzą w twarz z Greyem. Podniósł wzrok.
- Masz rację - powiedział spokojnie. - Nie mam prawa myśleć o tobie źle, jeśli 
nie 
zamierzasz zhańbić tej kobiety.
- Z pewnością nie zamierzam - odparł Grey. - Poza tym dzięki temu małżeństwu 
będę 
mógł ciągle doglądać Williego.
- Rezygnujesz ze służby wojskowej? - zapytał Jamie, unosząc miedzianą brew.
- Tak. - Grey uśmiechnął się smutno. - W pewnym sensie przyniesie mi to ulgę. 
Chyba 
nie byłem przeznaczony do życia wojskowego.
- Będę ci wdzięczny... - zaczął z namysłem Jamie - jeśli się zgodzisz zostać 
ojcem 
chrzestnym mojego... mojego syna... - Prawdopodobnie nigdy przedtem nie wymówił 
tego 
słowa głośno i teraz jego dźwięk najwyraźniej go poruszył. - Byłbym bardzo... 
zobowiązany... 
- dodał ze ściśniętym gardłem.
Grey spojrzał na boleśnie mroczne oblicze potężnego Szkota.
- W zamian... - mówił dalej Jamie - jeśli chcesz... mam na myśli to, że 
mógłbym... to 
znaczy...
Grey stłumił nagłą ochotę, żeby się roześmiać. Lekko położył rękę na ramieniu 
Jamiego. Od razu zauważył, że Fraser aż zaciska zęby.
- Mój drogi Jamie - rzekł rozdarty między rozbawieniem a gniewem. - Czy naprawdę 
oferujesz mi swoje ciało jako zapłatę za obietnicę opieki nad Williem?
Twarz Frasera oblała się czerwienią.
- Tak - wycedził. - Chcesz tego czy nie?
Grey roześmiał się w głos. Długo nie mógł złapać tchu. W końcu musiał usiąść na 
porośniętym trawą brzegu jeziora, żeby dojść do siebie.
- Dobry Boże... - westchnął i otarł załzawione oczy - że też dożyłem chwili, by 
usłyszeć taką propozycję!
Fraser stał nad nim ze spuszczonym wzrokiem. Światło poranka obrysowało potężną 
sylwetkę. Włosy jarzyły się niczym płomienie na tle błękitnego nieba. Grey był 
przekonany, 
iż dostrzegł na ciemnej twarzy lekkie drgnienie szerokich ust. Humor wywołany 
głęboką 
ulgą.
- Nie pragnąłeś mnie?
Grey wstał i otrzepał spodnie.
- Myślę, że nie przestanę cię pragnąć aż do dnia mojej śmierci - odparł 
spokojnie. 
Potrząsnął głową. - Czy ty rzeczywiście sądzisz, że zażądam... lub przyjmę... 
jakąkolwiek 
zapłatę za taką przysługę? - zapytał. - Poczułbym się głęboko obrażony, gdybym 
nie wiedział, 
jak bardzo kochasz Williego.
- Tak, no cóż... - wymamrotał Jamie. - Przepraszam.
Grey nie był pewien, czy się śmiać, czy płakać. Wyciągnął rękę i delikatnie 
dotknął 
policzka Jamiego.
- Poza tym nie możesz dać mi czegoś, czego nie masz - dodał Grey i bardziej 
wyczuł, 
niż zobaczył, jak smukłe, piękne ciało Szkota lekko się rozluźnia.
- Zawsze będziesz miał moją przyjaźń - powiedział miękko Jamie. - Jeśli 
przedstawia 
to dla ciebie jakąś wartość.
- Ogromną. - Przez chwilę obydwaj stali w milczeniu, potem Grey westchnął i 
spojrzał 
w stronę słońca. - Robi się późno. Przypuszczam, że zostało ci jeszcze wiele do 
zrobienia.
Jamie odchrząknął.
- Tak, rzeczywiście. Powinienem zająć się swoimi sprawami.
Grey obciągnął brzegi kamizelki, szykując się do odejścia. Jamie zwlekał przez 
chwilę, potem, jakby nagle podejmując tę decyzję, zrobił krok do przodu i ujął w 
dłonie twarz 
przyjaciela.
Grey poczuł duże, ciepłe dłonie, lekkie, a przecież mocne niczym orle pióra. 
Szerokie, 
miękkie usta Jamiego dotknęły jego warg. Odniósł ulotne wrażenie tkliwości i 
siły, czując 
przy tym słaby smak piwa i świeżo upieczonego chleba. Po chwili wszystko minęło. 
John 
Grey stał, mrużąc oczy w oślepiającym słońcu. Westchnął.
Jamie obdarzył go nieśmiałym uśmiechem.
- Cóż... Przypuszczam, że chyba nie zostałem otruty - powiedział. Odwrócił się i 
zniknął za zasłoną wierzb, pozostawiając lorda Johna Greya samego nad jeziorem.
Gubernator zamilkł. Po chwili podniósł wzrok i uśmiechnął się słabo.
- Wtedy właśnie dotknął mnie po raz pierwszy - wyszeptał. - I ostatni... aż do 
dzisiejszego wieczoru, gdy dałem mu drugi egzemplarz tej miniatury.
Siedziałam w zupełnym bezruchu. Nie byłam pewna, co czułam. Oszołomienie, 
wściekłość, zgroza, zazdrość, politowanie i współczucie - wszystkie te doznania 
przepływały 
przeze mnie kolejnymi falami i łączyły się w wirach.
Zaledwie przed kilkoma godzinami jakaś kobieta zginęła gwałtowną śmiercią, a 
jednak scena w garderobie wydawała się nierzeczywista w porównaniu z miniaturą - 
nieznaczącym niewielkim wizerunkiem namalowanym w odcieniach czerwieni. Przez 
pewien 
czas oboje, lord John i ja, nie myśleliśmy o popełnionej zbrodni.
Gubernator badawczo przyglądał się mojej twarzy.
- Chyba rozpoznałbym panią na statku - odezwał się cicho. - Ale oczywiście, 
wtedy 
sądziłem, że od dawna pani nie żyje.
- Było ciemno - wtrąciłam niezbyt mądrze. Przesunęłam ręką po włosach, gdy 
poczułam zawrót głowy spowodowany wypitą brandy oraz bezsennością. Dopiero po 
chwili 
dotarł do mnie sens jego słów. - Rozpoznałby mnie pan? Przecież nigdy wcześniej 
się nie 
widzieliśmy!
Zawahał się, potem skinął głową.
- Pamięta pani ciemny las niedaleko Carryarrick w górach Szkocji? I młodego 
chłopca 
ze złamaną ręką? Złożyła mi pani ją... dwadzieścia lat temu - mówił, unosząc 
rękę.
- O, Jezu! - zawołałam. Wypiłam haust brandy, który przyprawił mnie o kaszel i 
pozbawił tchu. Patrzyłam na gubernatora, mrużąc łzawiące oczy. Teraz w jego 
twarzy 
dostrzegłam znajome rysy.
- Pani piersi były pierwszym kobiecym biustem, jaki widziałem - wyznał z 
wymuszonym uśmiechem. - Przeżyłem prawdziwy wstrząs.
- Po którym najwyraźniej doszedł pan do siebie - odparłam dość chłodno. - Wydaje 
się 
też, iż wybaczył pan Jamiemu złamanie ręki i groźbę, że pana zastrzeli.
Zaczerwienił się lekko i odstawił kieliszek.
- Ja... cóż... Tak - rzekł w końcu zdecydowanie.
Siedzieliśmy w milczeniu. Grey kilka razy nabierał powietrza w płuca, jakby 
chciał 
coś powiedzieć, ale później porzucał zamiar. W końcu zamknął oczy, zapewne 
polecił duszą 
Bogu i znów na mnie spojrzał.
- Czy pani wie... - zaczął i przerwał. Przeniósł wzrok na swoje zaciśnięte 
dłonie. 
Błękitny kamień migotał na jednym z palców, lśnił niczym łza. - Czy pani wie, co 
to znaczy 
kochać kogoś i nigdy... nigdy... nie móc mu dać ani spokoju, ani radości, ani 
szczęścia? - 
Podniósł oczy pełne bólu. - I wiedzieć, że to tylko dlatego, że nie urodziła się 
pani 
odpowiednią osobą?
Nagle zobaczyłam przed sobą inną twarz i poczułam lodowaty chłód bostońskiej 
zimy. Echem powróciły słowa: „...tylko dlatego że nie urodziłaś się odpowiednią 
osobą...”
- Wiem - wyszeptałam, zaciskając dłonie na kolanach.
Powiedziałam Frankowi „zostaw mnie”. Ale on nie mógł tego zrobić, tak jak ja nie 
mogłam go pokochać. - Frank - szepnęłam. Wybacz.
- Czy wierzy pani w przeznaczenie? - Cień uśmiechu pojawił się na twarzy lorda 
Johana. - Wydaje się pani najbardziej odpowiednią osobą, by to wiedzieć.
- Tak pan myśli? - zapytałam ze smutkiem. - Nie wiem, chyba nie bardziej niż 
pan.
Potrząsnął głową, potem sięgnął po miniaturę.
- Miałem bardzo dużo szczęścia - stwierdził cicho. - Jamie zabrał mi tylko jedną 
rzecz. 
- Rysy twarzy gubernatora łagodniały, gdy patrzył na trzymany w ręku wizerunek 
chłopca. - 
A dał mi w zamian coś niezwykle cennego. Bardziej wartościowego niż cielesne 
pożądanie.
Bezwiednie położyłam rękę na brzuchu. Jamie ofiarował mi ten sam dar...
Z holu dobiegł stłumiony odgłos kroków. Potem rozległo się zdecydowane pukanie 
do 
drzwi. Do gabinetu zajrzał umundurowany mężczyzna.
- Czy pani czuje się już lepiej? - zapytał stróż porządku. - Kapitan Jacobs 
skończył 
przesłuchanie i wrócił właśnie powóz monsieur Alexandre’a.
Szybko wstałam. Odwróciłam się do gubernatora.
- Dziękuję za... to znaczy... - Nie wiedziałam, co powiedzieć.
Ukłonił się oficjalnie i wyszedł zza biurka, by mnie odprowadzić.
- Bardzo mi przykro z powodu tego, co pani tu przeżyła, madame. - W jego głosie 
brzmiało dyplomatyczne ubolewanie, nic więcej. Nieskazitelne maniery skryły 
emocje.
Pospieszyłam za strażnikiem. W progu odwróciłam się impulsywnie.
- Kiedy się spotkaliśmy na pokładzie „Morświna”... Cieszę się, że nie wiedział 
pan, 
kim jestem. Polubiłam pana.
Przez sekundę stał uprzejmy i daleki, potem maska chłodnego dystansu opadła.
- Ja także panią polubiłem - wyznał cicho.
Czułam się tak, jakbym jechała obok jakiegoś obcego człowieka. Powoli zaczynało 
świtać, ale nawet w mroku powozu widziałam zmęczenie na twarzy Jamiego. Gdy 
tylko 
oddaliliśmy się od rezydencji gubernatora, zdjął perukę i z gładkiego Francuza 
przekształcił 
się w rozczochranego Szkota. Rozpuszczone włosy opadały mu falami na ramiona. W 
przedrannym, szarym świetle wczesnego świtu wydawały się ciemne.
- Myślisz, że on to zrobił? - zapytałam w końcu tylko po to, by przerwać męczącą 
ciszę.
Otworzył oczy i lekko wzruszył ramionami.
- Nie wiem - mruknął. - Sam tysiąckrotnie zadawałem sobie to pytanie... a mnie 
stawiono je jeszcze częściej - dodał, pocierając palcami czoło. - Nie potrafię 
sobie wyobrazić, 
by człowiek, którego znam, zrobił coś podobnego. A jednak... cóż, wiesz 
przecież, że jest 
zdolny do wszystkiego, gdy się upije. I kiedyś już zabił po pijanemu. Pamiętasz?
Oparł łokcie na kolanach, a głowę na rękach.
- Jednak ta sprawa jest inna - mówił dalej. - Wiesz, co powiedział na statku o 
kobietach. A jeśli pani Alcott zamierzała się nim zabawić...
- Bawiła się nim! Sama widziałam.
Jamie pokiwał głową, nie podnosząc wzroku.
- Właśnie. Jeśli najpierw zachęcała Willoughby’ego, a potem go odtrąciła albo 
śmiała 
się z niego... to pod wpływem brandy mógł sięgnąć po jeden z noży wiszących na 
ścianie... - 
Westchnął. - Bóg jeden wie, czy to zrobił - powiedział ponuro i przygładził 
włosy. - Jest 
jeszcze coś. Musiałem skłamać, że prawie nie znam Willoughby’ego... że 
spotkaliśmy go na 
statku pocztowym płynącym z Martyniki. Owszem, przedstawialiśmy Azjatę 
wszystkim, ale 
tak naprawdę nie wiedzieliśmy dokładnie, skąd pochodzi ani jakim jest 
człowiekiem.
- Uwierzyli?
Spojrzał na mnie krzywo.
- O tyle, o ile. Ale statek pocztowy przypływa tu znów za sześć dni, a wtedy 
przesłuchają kapitana i dowiedzą się, że na pokładzie nigdy nie było żadnego 
monsieur 
Etienne’a Alexandre’a. Tym bardziej na oczy nie widzieli jego żony ani małego 
żółtego 
człowieczka.
- No to mamy mały problem - powiedziałam.
- A będzie jeszcze większy, jeśli w ciągu sześciu dni nie znajdą mordercy - 
zapewnił. - 
Z Domu na Błękitnym Wzgórzu natychmiast dotrą do Kingston wieści o gościach 
Maclverów. Służący dobrze wiedzą, kim jesteśmy.
- Cholera!
Jamie uśmiechnął się.
- Masz miły sposób wyrażania się, Angielko. Tak... to znaczy, że musimy odnaleźć 
Iana przed upływem sześciu dni. Natychmiast pojadę do Rose Hall. Jak tylko 
trochę odpocznę 
- powiedział i ziewnął szeroko. Potrząsnął głową, mrużąc oczy.
Nie rozmawialiśmy już więcej, dopóki nie dojechaliśmy do Błękitnego Wzgórza. Na 
palcach przeszliśmy przez pogrążony we śnie dom do naszego pokoju.
Przebrałam się w garderobie. Z ulgą zrzuciłam z siebie niewygodny gorset i 
rozpuściłam włosy. Tylko w jedwabnej koszuli weszłam do sypialni. Jamie stał w 
oknie i 
spoglądał na lagunę.
Gdy usłyszał, że weszłam, odwrócił się i ręką przywołał mnie do siebie, kładąc 
palec 
na ustach.
- Zobacz - szepnął.
W lagunie znajdowało się małe stado fok. Duże szare ciała przepływały pod ciemną 
krystaliczną wodą, błyszcząc niczym gładkie, mokre skały. W drzewach rosnących 
wokół 
domu zaczynały śpiewać ptaki, poza tym jedynym dźwiękiem były regularne odgłosy 
oddechów słoni morskich, gdy zwierzęta wynurzały się, aby zaczerpnąć powietrza. 
Od czasu 
do czasu rozbrzmiewał też niesamowity pisk przypominający zawodzenie, gdy 
nawoływały 
się wzajemnie.
Obserwowaliśmy je w milczeniu, stojąc blisko siebie. Laguna zaczęła powoli 
przybierać barwę zieloną, gdy pierwsze promienie słońca musnęły jej 
powierzchnię. W stanie 
skrajnego zmęczenia, kiedy każdy zmysł jest nienaturalnie wyostrzony, wyczuwałam 
Jamiego 
tak wyraźnie, jakbym go dotykała.
Rewelacje Johna Greya rozwiały większość moich obaw i wątpliwości... lecz 
pozostał 
fakt, że Jamie nie opowiedział mi o swoim synu. Oczywiście, że miał powody do 
zachowania 
dyskrecji. Czyżby jednak sądził, że nie może mi zaufać? Nagle pomyślałam, że 
zachowywał 
milczenia przez wzgląd na matkę chłopca. Prawdopodobnie ją kochał, wbrew temu, 
co 
sugerował Grey.
Umarła. Czy mogło to mieć jakieś znaczenie, jeśli ją kochał? Przecież ja przez 
dwadzieścia lat byłam przekonana, że Jamie nie żyje, i nie robiło to żadnej 
różnicy w tym, co 
do niego czułam. A jeśli i on kochał tę młodą angielską dziewczynę w taki sam 
sposób? 
Głośno przełknęłam ślinę. Próbowałam zdobyć się na odwagę, by go o to zapytać.
Na twarzy Jamiego malowało się roztargnienie i mimo zachwytu porannym pięknem 
laguny niewielka zmarszczka przecinała mu czoło.
- O czym myślisz? - zapytałam w końcu. Nie potrafiłam poruszyć dręczącego mnie 
tematu.
- Coś mi przyszło na myśl - odpowiedział, wciąż wpatrując się w foki. - O 
Willoughbym...
Zdarzenia minionej nocy wydawały mi się odległe i mało ważne. A przecież 
popełniono morderstwo.
- Co takiego?
- Początkowo nie sądziłem, że Willoughby mógłby zabić z takim... okrucieństwem? 
- 
Przerwał, rysując palcem po lekkiej mgle pary, która utworzyła się na szybach. - 
A jednak... - 
mówił dalej, odwracając ku mnie twarz. - Być może potrafię to zrozumieć... Był 
samotny... 
bardzo samotny...
- Obcy, na obcej ziemi... - dodałam cicho.
- No właśnie... - Powoli przesuwał ręką po włosach lśniących miedzianą barwą w 
świetle poranka. - A kiedy mężczyzna jest tak samotny... cóż, może to, co 
powiem, jest 
nieprzyzwoite... uprawianie miłości z kobietą wydaje się jedyną ucieczką w 
zapomnienie. - 
Spuścił wzrok. - Właśnie to kazało mi poślubić Laoghaire - wyznał. - Nie 
zrzędzenie Jenny 
ani nie współczucie dla córek Laoghaire. Nawet nie para bolących jąder. - Usta 
na krótko 
wykrzywiły mu się w kącikach. - Chodziło głównie o przemożną chęć zapomnienia o 
tym, że 
jestem samotny. - Nerwowo odwrócił się do okna. - Myślę więc, że jeśli Chińczyk 
przyszedł 
do tej kobiety, żeby zapomnieć, a ona go odtrąciła... - Wzruszył ramionami, 
patrząc w dal 
przez chłodną zieleń laguny. - Tak... chyba mógłby to zrobić.
Stałam obok Jamiego. W środku laguny jedna foka leniwie dryfowała ku 
powierzchni, 
brzuchem do góry, aby wystawić do słońca swoje młode.
Jamie milczał przez kilka minut. Ja też nic nie mówiłam. Nie wiedziałam, jak 
zacząć 
rozmowę o tym, co usłyszałam w rezydencji gubernatora.
Jamie odwrócił się od okna i spojrzał mi w oczy. Jego zmęczona twarz wyrażała 
determinację. Tak zwykle wyglądał Jamie, gdy stawał do walki.
- Claire... - odezwał się po chwili, a ja natychmiast zesztywniałam. Zwracał się 
do 
mnie po imieniu tylko wtedy, gdy był bardzo poważny. - Muszę ci coś powiedzieć.
- Co? - Wcześniej myślałam, jak go zapytać, teraz nieoczekiwanie nie miałam 
ochoty 
tego usłyszeć. Cofnęłam się pół kroku, ale chwycił mnie za ramię.
Ukrywał coś w dłoni. Sięgnął po moją rękę. Nie stawiałam oporu. Dał mi mały 
przedmiot. Wiedziałam, co to jest; czułam wykrój delikatnego owalu ramki i 
łagodną 
szorstkość malowanej powierzchni.
- Claire... - Zobaczyłam lekkie drżenie boku jego szyi, gdy z trudem przełykał 
ślinę. - 
Claire... ja mam syna.
Nie mówiąc ani słowa, otworzyłam dłoń. Tak, ta sama twarz, którą widziałam w 
gabinecie Greya; dziecięca, zarozumiała wersja Jamiego.
- Powinienem wyznać ci to wcześniej - mówił, bezskutecznie szukając na mojej 
twarzy śladu uczuć. - Powiedziałbym... tylko... - Wziął głęboki oddech, żeby 
nabrać siły. - 
Nikt o tym nie wie. Nawet Jenny.
To wstrząsnęło mną wystarczająco, bym się odezwała.
- Co? - Tylko tyle zdołałam z siebie wydusić.
Potrząsnął głową i odwrócił się, by spojrzeć na słonie morskie. Zatrwożone 
naszymi 
głosami odpłynęły na niewielką odległość, ale potem znów się zatrzymały, by paść 
się 
wodorostami na skraju laguny.
- To było w Anglii. On jest... nie mogłem się przyznać. On jest bękartem, 
rozumiesz? - 
Wschodzące słońce zaczerwieniło jego policzki. Mocno zagryzł wargę. - Nie 
widziałem 
swojego syna od wielu lat. I już nigdy go nie zobaczę, chyba że na obrazku. - 
Wziął ode mnie 
miniaturę. Kołysał ją w dłoni niczym główkę dziecka. Przymrużył oczy i pochylił 
się nad 
wizerunkiem chłopca. - Bałem się powiedzieć ci o tym - rzekł cicho. - 
Pomyślałabyś pewnie, 
że włóczyłem się po świecie i płodziłem tuziny bękartów, i że nie kocham 
Brianny. Ale ja ją 
naprawdę kocham, Claire... o wiele mocniej, niż potrafię ci to wyrazić słowami. 
- Podniósł 
głowę i spojrzał mi w oczy. - Wybaczysz mi?
- Czy ty... - Słowa niemal mnie dusiły, ale musiałam zadać to pytanie. - Czy ją 
kochałeś?
Wyraz wyjątkowego smutku przemknął przez jego twarz, ale Jamie nie odwrócił 
wzroku.
- Nie - wyszeptał. - Ona... mnie pragnęła. Powinienem znaleźć sposób... by ją 
powstrzymać, ale nie umiałem. Chciała, żebym z nią poszedł do łóżka. Więc to 
zrobiłem i... 
przez to umarła. - Spuścił wzrok, długie rzęsy skryły mu oczy. - Przed Bogiem 
jestem winien 
śmierci tej dziewczyny; może nawet tym bardziej, że jej nie kochałem.
Dotknęłam palcami jego policzka. Mocno przycisnął moją dłoń i zamknął oczy. Na 
ścianie obok nas tkwiła żółta jaszczurka, która w świetle dnia zaczynała 
błyszczeć.
- Jaki on jest? - zapytałam łagodnie. - Twój syn.
Jamie uśmiechnął się lekko.
- Rozpieszczony i uparty - odparł ledwo słyszalnym głosem. - Źle wychowany i 
hałaśliwy. Ma złośliwe usposobienie - mówił z trudem. - Jest też odważny, piękny 
i silny.
- I twój - dodałam.
Jamie ścisnął moją rękę, przytrzymując ją na miękkim zaroście policzka.
- I mój - powtórzył. Pod przymkniętymi powiekami zalśniły łzy.
- Powinieneś mi zaufać - powiedziałam w końcu.
Powoli skinął głową, potem otworzył oczy, wciąż trzymając mnie za rękę.
- Prawdopodobnie tak, ale wciąż myślałem... jak mam ci opowiedzieć o Genevie, o 
Williem, o Johnie... Chcesz dowiedzieć się o Johnie?
Zachmurzył się lekko, ale zaraz rozluźnił, gdy skinęłam głową.
W zdumieniu podniósł brwi, ale mówił dalej.
- Bałem się szczególnie po tym, jak poznałaś prawdę o Laoghaire. Jak mógłbym 
oczekiwać, że zrozumiesz różnicę.
- Jaką różnicę?
- Geneva... matka Williego... pragnęła mojego ciała. - Patrzył na połyskujące 
boki 
jaszczurki. - Laoghaire potrzebowała nazwiska i pracy rąk. - Odwrócił głowę i 
utkwił we 
mnie swoje granatowe oczy. - John... no, cóż... - Wzruszył ramionami. - Nie 
mogłem dać mu 
tego, czego chciał, a on jest wystarczająco dobrym przyjacielem, by nie prosić. 
I jakże mam ci 
opowiedzieć o tym wszystkim, a potem mówić, że kocham tylko ciebie? Jakże 
miałabyś mi 
uwierzyć?
To pytanie zawisło w powietrzu między nami, iskrząc niczym odbicia z wód laguny.
- Uwierzę, jeśli powiesz - odparłam.
- Naprawdę? - W jego głosie brzmiało lekkie zdziwienie. - Dlaczego?
- Bo jesteś uczciwym człowiekiem, Jamie Fraserze. - Uśmiechnęłam się tak mocno, 
żeby nie zapłakać. - I niech Bóg zlituje się za to nad tobą.
- Kocham tylko ciebie, tobie poświęcam swoją pracę, daję nazwisko, serce i duszę 
- 
wyznał. - Tylko tobie. Bo nie każesz mi kłamać. I mnie kochasz.
- Jamie. - Położyłam mu rękę na ramieniu. - Już nigdy nie będziesz samotny.
Obrócił się i wziął mnie w ramiona.
- Przysięgałam ci to w dniu ślubu, chociaż wtedy nie zdawałam sobie sprawy z 
tych 
słów. Teraz powtarzam obietnicę. - Pod palcami czułam cienką, gładką skórę na 
wewnętrznej 
stronie jego nadgarstka, gdzie mocno bił puls i gdzie ostrze sztyletu Jamiego 
przecięło ciało, 
aby nasza krew mogła się połączyć.
Przycisnęłam swój nadgarstek do jego nadgarstka, puls do pulsu, serce do serca.
- Krew z mojej krwi... - wyszeptałam.
- Kość z mojej kości. - Jego szept był głęboki i ochrypły. Jamie nagle ukląkł 
przede 
mną i włożył złożone dłonie w moje ręce. W ten sposób szkoccy górale przysięgają 
wierność 
swojemu wodzowi.
- Oddaję ci swoją duszę - powiedział. Położył głowę na złączonych dłoniach.
- Aż dopełni się nasze życie - dokończyłam cicho. - Ale jeszcze się nie 
dopełniło, 
prawda, Jamie?
Wstał i zdjął ze mnie koszulę. Położyłam się na wąskim łóżku, pociągnęłam 
Jamiego 
ku sobie przez delikatne złotawe światło dnia. Połączyliśmy się duchem i ciałem. 
Żadne z nas 
nie było już samotne.
60
Zapach klejnotów
Posiadłość Rose Hall leżała w odległości piętnastu kilometrów od Kingston. Przez 
błękitne wzgórza wiódł do niej stromy, kręty, piaszczysty, czerwonawy trakt 
porośnięty 
chwastami i tak wąski, że niemal całą drogę musieliśmy jechać w pojedynczym 
szeregu. 
Podążałam za Jamiem przez mroczne, słodko pachnące groty z cedrowych konarów. 
Drzewa 
miały niemal trzydzieści metrów wysokości. W dole rosły olbrzymie paprocie, 
których 
ślimakowato zwinięte liście osiągały wielkość gryfu skrzypiec.
Wokół panowała cisza przerywana jedynie nawoływaniami ptaków w zaroślach, ale i 
one umilkły, gdy przejeżdżaliśmy. Nagle koń Jamiego zamarł w bezruchu. Potem 
cofnął się i 
parsknął. Niewielki zielony wąż prześlizgnął się przez drogę i zniknął w leśnym 
poszyciu. 
Szukałam go wzrokiem, ale nie widziałam dalej niż na trzy metry od skraju drogi. 
Wszystko, 
co znajdowało się głębiej, pozostawało chłodnym zielonym cieniem. W głębi serca 
miałam 
nadzieję, że pan Willoughby przejechał tą drogą; w takim miejscu nigdy by go nie 
znaleziono.
Mimo intensywnego przeszukiwania miasta przez miejscową straż Chińczyka nie 
znaleziono. Jutro spodziewano się przybycia specjalnego oddziału floty wojennej 
z koszar na 
Antigui. Tymczasem wszystkie domy w Kingston zostały zamknięte niczym bankowe 
skarbce, a ich właściciele uzbroili się po zęby.
W mieście wiało grozą. Podobnie jak oficerowie marynarki, pułkownik dowodzący 
strażą wyrażał opinię, że jeśli Chińczyk zostanie odnaleziony, to będzie 
szczęściarzem, gdy 
zdoła przeżyć do chwili, aż zawiśnie na szubienicy.
- Ludzie porozrywają go na kawałki - powiedział pułkownik Jacobs, który w noc 
morderstwa eskortował nas z rezydencji. - Wyrwą mu jaja i wepchną mu je do 
cuchnącego 
gardła - dodał z wyraźnym grymasem satysfakcji na tę myśl.
- Nie wątpię - mruknął wtedy po francusku Jamie.
Wiedziałam, że problem pana Willoughby’ego wciąż go nękał. W milczeniu i 
zamyśleniu jechał teraz przez wzgórza. Jednak nic nie mogliśmy zrobić. Jeśli 
nawet Chińczyk 
był niewinny, nie moglibyśmy go ocalić; jeśli był winny, nie moglibyśmy go 
porzucić. 
Mieliśmy więc nadzieję, że nikt nie znajdzie Azjaty.
Tymczasem nam zostało pięć dni na odnalezienie małego Iana. Jeśli rzeczywiście 
był 
w Rose Hall, to jeszcze nie wszystko stracone. Jeśli nie...
Ogrodzenie i niewielka brama wydzielały plantację z otaczającego lasu. Wewnątrz 
ziemia była wykarczowana i obsadzona trzciną cukrową i krzewami kawy. W pewnej 
odległości od domu właścicieli, na odrębnym wzniesieniu stała duża, prosta, 
gliniana szopa 
kryta palmowymi liśćmi. Kręcili się wokół niej ciemnoskórzy ludzie, a powietrze 
nad tym 
miejscem było przesycone zapachem palonego cukru.
Przy rafinerii znajdowała się wielka prasa cukrowa. Prymitywne urządzenie 
składało 
się z dwóch potężnych belek skrzyżowanych w kształcie litery X ustawionej na 
ogromnym 
trzpieniu. Na prasę wspinało się kilku mężczyzn. W tej chwili urządzenie stało 
nieruchomo. 
Wół, który chodził w kieracie, pasł się trochę dalej.
- W jaki sposób wywozi się stąd cukier? - zapytałam zdumiona, przypominając 
sobie 
wąski trakt, jaki przemierzyliśmy. Strzepnęłam z płaszcza cedrowe igły, by móc 
się 
komukolwiek pokazać. - Na mułach?
- Nie - odparł z roztargnieniem Jamie. - Spławiają go na barkach. Rzeka płynie 
tam, za 
domem. - Wskazał ją brodą, bo jedną ręką trzymał lejce, a drugą otrzepywał się z 
kurzu drogi. 
- Gotowa, Angielko?
- Jak zwykle.
Rose Hall był dużym, eleganckim piętrowym domem, z dachem pokrytym 
kosztownymi dachówkami, a nie arkuszami cyny, które kryły większość 
plantatorskich 
rezydencji. Wzdłuż jednej z bocznych ścian biegła długa przeszklona weranda z 
szerokimi 
weneckimi drzwiami.
Przy frontowych drzwiach rósł piękny krzew różany. Piął się po specjalnej kracie 
i 
sięgał aż do skraju dachu. Zapach róż był tak silny, że wprost utrudniał 
oddychanie, choć być 
może to tylko z ekscytacji brakowało mi tchu i ściskało mnie w gardle. Gdy 
czekaliśmy u 
drzwi, rozglądałam się wokół ciekawie. Usiłowałam dostrzec w pobliżu rafinerii 
jakiegoś 
białego człowieka.
- Państwo do kogo? - zapytała niewolnica w średnim wieku, która otworzyła nam 
drzwi. Tęga kobieta, ubrana w biały bawełniany fartuch, na głowie nosiła 
czerwony turban. 
Jej skóra miała barwę ciemnego złota z serca róż pnących się przed wejściem.
- Państwo Malcolmowie pragną spotkać się z panią Abernathy - rzekł uprzejmie 
Jamie.
Kobieta wydawała się zaskoczona, jakby wizyty gości nie były tu zwyczajnym 
wydarzeniem. Po chwili wahania skinęła głową, cofnęła się o krok i szeroko 
otworzyła drzwi.
- Proszę zaczekać w salonie, sir - powiedziała. - Ja zapytać panią, czy zechce 
państwa 
widzieć.
Salon był obszernym wnętrzem, do którego dzienne światło napływało przez duże 
okna dzielone na kwadraty. W głębi owego wnętrza mieścił się ogromny kominek z 
kamiennym obramowaniem i paleniskiem wyłożonym polerowanym płytkami. Zajmował 
niemal całą ścianę. Bez najmniejszych trudności można by w nim upiec wołu, a 
obecność 
wielkiego rożna sugerowała, że właściciel domu robił to od czasu do czasu.
Niewolnica uprzejmie wskazała nam wiklinową sofę. Usiadłam, rozglądając się 
wokół, ale Jamie nerwowo krążył po salonie. Wyglądał przez okna, które 
wychodziły na 
leżące poniżej pola trzciny cukrowej.
Pokój wydawał się osobliwy. Wypełniony był wiklinowymi i rattanowymi meblami 
oraz masą miękkich poduszek. Niewielką ilość ozdób zastosowano z niezwykłą 
oryginalnością. Na jednym z okiennych parapetów stały w szeregu od najmniejszego 
do 
największego ręczne dzwonki wykonane ze srebra. Na stoliku obok sofy znajdowało 
się kilka 
pękatych figurek z kamienia i terakoty. Wszystkie przedstawiały kobiety albo w 
zaawansowanej ciąży albo z ogromnymi biustami i przesadnie obfitymi biodrami. 
Każdą 
cechowała wyraźna i łagodnie niepokojąca seksualność. Epoka, w jakiej żyliśmy, 
nie była 
pruderyjna, ale podobnych przedmiotów nie spodziewałabym się zobaczyć w salonie.
Pamiątki związane z postacią Jakuba II wyglądały tradycyjnie. Srebrna tabakiera, 
kryształowa karafka, ozdobny wachlarz, duża taca, nawet wielki kilim na podłodze 
- wszystko 
zdobiła biała róża Stuartów. Nic dziwnego; bardzo wielu zwolenników Jakuba II, 
którzy 
opuścili Szkocję po bitwie pod Culloden, przyjechało do Zachodnich Indii. Widok 
tych 
przedmiotów napełnił mnie otuchą. Gospodyni o takich sympatiach politycznych z 
pewnością 
serdecznie powita Szkota i zechce wyświadczyć mu przysługę w sprawie Iana. Jeśli 
chłopiec 
tu jest, przestrzegał mnie cichy głos wewnętrzny.
Z dala dobiegł odgłos kroków. Rozległo się trzaśniecie drzwiami obok kominka. 
Jamie jęknął cicho, jakby ktoś go uderzył. Podniosłem wzrok. Do salonu weszła 
pani domu.
Zerwałam się na równe nogi. Mała srebrna czarka, którą wcześniej wzięłam ze 
stolika, 
z brzękiem upadła na podłogę.
- Widzę, Claire, że zachowałaś swą dziewczęcą figurę. - Kobieta przechyliła 
głowę na 
bok. Zielone oczy błyszczały rozbawieniem.
Stałam jak sparaliżowana. Ze zdumienia nie mogłam wyksztusić z siebie ani słowa, 
ale przez ogłuszony mózg przemknęła mi myśl, że nie odwzajemniłabym komplementu.
Geilis Duncan zawsze miała zmysłowo duży biust i krągłe biodra. Teraz, choć jej 
skóra zachowała śmietankową barwę, Geilis była znacznie bardziej obfita w każdym 
dającym 
się dostrzec wymiarze. Nosiła luźną muślinową suknię, pod którą kołysało się 
miękkie, grube 
ciało. Delikatne kości jej twarzy dawno zatopiły się w wezbranej pulchności, ale 
lśniące 
zielone oczy były te same: wypełnione złośliwością i humorem.
Wzięłam głęboki oddech i odzyskałam głos.
- Wybacz pytanie - zaczęłam, powoli opadając na wiklinową sofę - ale dlaczego 
nie 
jesteś martwa?
Roześmiała się. Srebrzysty ton głosu brzmiał równie dźwięcznie, jak u młodej 
dziewczyny.
- Sądzisz, że powinnam nie żyć? No cóż, nie jesteś pierwszą i na pewno nie 
ostatnią 
osobą, która tak myśli.
Oczy zwęziły jej się z rozbawienia w zielone trójkąty. Usiadła na krześle, 
ukłoniła się 
Jamiemu i mocno klasnęła w dłonie, by przywołać służącą.
- Napijemy się herbaty? - zwróciła się do mnie. - Potem powróżę ci z liści w 
filiżance. 
Mam opinię doskonałej wróżki, możesz być pewna, zresztą... czemu nie? - Zaśmiała 
się 
znowu. Pulchne policzki aż zaróżowiły się z uciechy.
Jeśli była zaszokowana moim pojawieniem się, to po mistrzowsku maskowała 
zdumienie.
- Herbata - rzuciła do czarnoskórej pokojówki, która pojawiła się na wezwanie. - 
Ten 
specjalny gatunek z niebieskiej puszki. I ciasteczka z orzechami - dodała, a 
potem nas spytała: 
- Zjecie trochę? To coś na specjalne okazje. Zastanawiałam się - mówiła dalej, 
przechylając 
głowę niczym mewa oceniająca szansę złapania ryby - czy kiedyś nasze drogi znów 
się 
przetną.
Moje serce zaczęło zwalniać, szok przeszedł w wielką falę ciekawości. Czułam, 
jak 
piętrzą się we mnie kolejne pytania. Sięgnęłam po pierwsze z brzegu.
- Czy wtedy, w Cranesmuir, wiedziałaś, że przybyłam z innej epoki? - spytałam.
Potrząsnęła głową. Pasma mlecznobiałych włosów wysunęły się ze spinek i opadły 
jej 
na szyję. Na chybił trafił upięła je w kok, wciąż przyglądając mi się z 
zainteresowaniem.
- Nie od razu. Ale wyczuwałam w tobie dziwną obcość. Zresztą nie ja jedyna. Nie 
przeszłaś przez krąg celowo, prawda?
Zagryzłam wargi.
- Nie wtedy - odparłam. - To był przypadek. Chociaż ty świadomie przekroczyłaś 
kamienny krąg... w tysiąc dziewięćset sześćdziesiątym siódmym roku?
Skinęła głową, wpatrując się we mnie badawczo. Fałda między jej brwiami 
pogłębiła 
się jeszcze bardziej.
- Tak... by pomóc księciu Karolowi. - Skrzywiła wargi, jakby próbowała czegoś 
niesmacznego, potem gwałtownie odwróciła głowę i splunęła. Ślina spadła na 
wypolerowaną 
drewnianą podłogę z wyraźnie słyszalnym pacnięciem. - Temu plugawemu tchórzowi! 
- Oczy 
jej pociemniały, zaświeciły nieprzyjemnym blaskiem. - Szkoda, że w odpowiednim 
czasie nie 
pojechałam do Rzymu i nie zabiłam drania. Jego brat, Henry, być może nie był 
lepszy, 
chociaż... taki z niego pochlipujący ksiądz. Nie robi to, co prawda, żadnej 
różnicy. Po bitwie 
pod Culloden każdy Stuart byłby równie bezużyteczny. - Westchnęła, aż 
zatrzeszczało pod 
nią rattanowe krzesło. Machnięciem ręki porzuciła temat Stuartów. - Tak, sprawa 
skończona. 
Przypadkowo... przeszłaś przez kamienny krąg, prawda? Właśnie tak się zwykle 
dzieje.
- Tak - odparłam przestraszona. - Na szczęście wyszłam cało z celtyckiego Święta 
Ognia. Ale co masz na myśli, mówiąc: „tak się zwykle dzieje”? Czy spotkałaś 
innych... takich 
jak... my? - zakończyłam z wahaniem.
- Niewielu. - Potrząsnęła głową z roztargnieniem. Wydawała się czymś 
zaabsorbowana, chociaż być może chodziło jedynie o to, że jeszcze nie 
przyniesiono 
smakołyków. Sięgnęła po srebrny dzwoneczek i zadzwoniła gwałtownie. - Przeklęta 
Klotylda! Jak my? - powtórzyła, wracając do pytania. - Nie, nie spotkałam. Poza 
tobą znam 
tylko jedną taką osobę. Omal nie padłam z wrażenia, gdy zobaczyłam tę niewielką 
bliznę na 
twoim ramieniu. Dotknęła wypukłości na własnej ręce, gdzie pod bufą z białego 
muślinu 
kryła się mała blizna po szczepieniu. Znów pochyliła głowę w ptasi sposób, 
wpatrując się we 
mnie jednym jaskrawozielonym okiem. - Mówiąc, że tak się zwykle dzieje, miałam 
na myśli 
ludzi, którzy znikają w pierścieniach płomieni i kamiennych kręgach. Zwykle 
przechodzą 
blisko Święta Ognia; kilku w okolicach Święta Słońca, Nocy Świętojańskiej lub 
zimowego 
przesilenia dnia z nocą.
- A więc tego dotyczyła lista! - zawołałam, przypominając sobie szary notes 
znaleziony w gabinecie instytutu. - Znalazłam tam niemal dwieście inicjałów. I 
spis dat. W 
większości wskazywały na koniec kwietnia i początek maja, a także na koniec 
października.
- Tak, to prawda. - Skinęła głową, nie spuszczając ze mnie badawczego wzroku. - 
Zatem znalazłaś notatki i na ich podstawie odszukałaś mnie w Craigh na Dun? To 
byłaś ty? 
Ty wykrzyknęłaś moje imię na chwilę przed tym, gdy przeszłam przez kamienie?
- Gillian - powiedziałam i ujrzałam, jak rozszerzyły jej się źrenice na dźwięk 
imienia, 
które kiedyś nosiła. - Gillian Edgars. Nie wiedziałam, czy zobaczyłaś mnie w tej 
ciemności. - 
W pamięci powrócił widok czarnego kamiennego kręgu. W jego środku płonęło 
ognisko. 
Obok stała smukła dziewczyna o jasnych włosach, rozwiewających się w żarze 
ognia.
- Nie widziałam cię - powiedziała. - Ale głos wydał mi się znajomy. - Poruszyła 
się 
energicznie. Muślin szczelnie opiął jej ramiona. - Kto był z tobą tamtej nocy? - 
zapytała 
ciekawie. - Widziałam dwie osoby: chudego chłopaka i dziewczynę. - Zamknęła 
oczy, 
koncentrując się na wywołanym z pamięci obrazie. Znów spojrzała na mnie. Później 
pomyślałam, że ją znam... ale nie potrafiłam przypomnieć sobie jej imienia, 
chociaż 
mogłabym przysiąc, że już kiedyś widziałam tę twarz. Kim była ta panna?
- Pani Duncan... to znaczy... pani Abernathy... - wtrącił się nagle Jamie. 
Zrobił krok do 
przodu i ukłonił się gospodyni. Pierwszy szok minął, ale Jamie wciąż był blady.
Rzuciła na niego okiem, potem popatrzyła znowu, jakby dopiero teraz go 
zauważyła.
- Czy to nie jest ten gołowąs...?! - zawołała z rozbawieniem. Obejrzała Jamiego 
dokładnie od stóp do głów, z zainteresowaniem odnotowując każdy szczegół jego 
wyglądu. - 
Wyrosłeś na przystojnego mężczyznę! - Oparła się wygodnie na krześle, które 
głośno 
zatrzeszczało pod jej ciężarem, i z aprobatą przyglądała się Jamiemu. - Masz 
urodę rodziny 
MacKenzie’ech, chłopcze. Zawsze ją miałeś, ale teraz, gdy jesteś starszy, 
przypominasz 
obydwu swoich wujów.
- Dougal i Colum na pewno byliby zadowoleni, że pamięta ich pani tak dobrze. - 
Jamie wpatrywał się w Geilis równie intensywnie, jak ona w niego. Nigdy jej nie 
lubił i mało 
prawdopodobne, by teraz zmienił swoją opinię, ale nie mógł sobie pozwolić, żeby 
zrazić do 
siebie tę kobietę. Musiała mu pomóc odzyskać Iana.
Podano herbatę, co przerwało kłopotliwą wymianę zdań. Jamie usiadł koło mnie na 
sofie. Geilis ostrożnie nalała herbatę i wręczyła nam filiżanki. Zachowywała się 
dokładnie 
tak, jak konwencjonalna pani domu na tradycyjnej „herbatce”. Jakby pragnąc 
utrzymać tą 
iluzję, podała cukiernicę i dzbanuszek z mlekiem, a później usiadła, by 
prowadzić lekką 
konwersacją.
- Przepraszam, że pytam... - zaczął Jamie - ale jak dotarła pani do tego 
miejsca?
Uprzejmie niewypowiedziana pozostała ważniejsza kwestia: Jak uniknęła pani 
spalenia na stosie?
Geilis roześmiała się, kokieteryjnie przysłaniając oczy długimi rzęsami.
- Cóż, może pan pamięta, że po powrocie do Cranesmuir byłam w ciąży?
- Tak, coś sobie przypominam - odparł Jamie. Upił łyk herbaty. Koniuszki jego 
uszu 
zaróżowiły się lekko. Miał powód, by pamiętać wszystko, co dotyczyło procesu. To 
on wtedy 
z Geilis zdarł ubranie, odsłaniając sekretne wybrzuszenie, które ocaliło jej 
życie, 
przynajmniej chwilowo.
Gospodyni wysunęła czubek języka i delikatnie zlizała kroplę herbaty z górnej 
wargi.
- Urodziłaś dziecko? - zapytała, zwracając się w moją stronę.
- Tak.
- To straszne, prawda? Kobieta wlecze się wszędzie jak maciora, a potem jest 
rozrywana w imię czegoś, co wygląda jak pomarszczony szczur. - Potrząsnęła głową 
i wydała 
z siebie odgłos obrzydzenia. - Piękno macierzyństwa, dobre sobie? Nie powinnam 
jednak 
narzekać; moje małe ocaliło mi życie. I choć poród jest okropny, to przecież 
lepszy niż 
spalenie na stosie.
- Też tak przypuszczam - odparłam. - Chociaż trudno mi powiedzieć z całą 
pewnością, 
bo nie doświadczyłam palenia na stosie.
Geilis zakrztusiła się herbatą, opryskując brązowymi kropelkami przód swojej 
sukni. 
Starannie wycierała plamki, spoglądając na mnie z rozbawieniem.
- Ja także tego nie doświadczyłam, ale widziałam płonące stosy, dziecinko. I 
myślę, że 
nawet leżenie w ciemnej norze i obserwowanie, jak rośnie ci brzuch, jest lepsze 
niż stos.
- Przez cały czas trzymano cię w tej piwnicy? - zapytałam.
Srebrna łyżeczka, która trzymałam w dłoni, była chłodna, ale palce spociły mi 
się na 
wspomnienie ponurego lochu w Cranesmuir. Spędziłam tam trzy dni z Geilis Duncan 
oskarżoną o uprawianie czarów. Jak długo tam przebywała?
- Trzy miesiące - odparła, w zamyśleniu wpatrując się w herbatę. - Trzy 
straszliwe 
miesiące z odmrożonymi stopami, pełzającym robactwem. Rzucali mi cuchnące 
ochłapy. 
Grobowy zaduch kurczowo trzymał się mojej skóry we dnie i w nocy. - Podniosła 
wzrok, 
wykrzywiła usta w gorzkim rozbawieniu i dodała: - Ale dziecko urodziłam na 
wolności. 
Kiedy zaczęły się bóle, zabrano mnie z tej nory... w końcu możliwość, że 
ucieknę, była 
niewielka, prawda?... Dziecko przyszło na świat w mojej dawnej sypialni w domu 
prokuratora.
Oczy lekko zaszły jej mgłą. Zastanawiałam się, czy napój, jaki piła, był 
rzeczywiście 
herbatą.
- Miałam kryształowe, witrażowe okna, pamiętasz? Wszystkie w odcieniach purpury, 
zieleni i bieli... najpiękniejszy dom w całym miasteczku - mówiła dalej z 
uśmiechem. - 
Pozwolili mi potrzymać dziecko. Zielonkawe światło padło na jego twarz. 
Pomyślałam, że w 
dotyku powinno być zimne jak trup, ale zamiast przerażającego chłodu poczułam 
ciepło. 
Chłopczyk był nawet cieplejszy niż jądra jego ojca. - Nagle roześmiała się 
paskudnie. - 
Dlaczego mężczyźni są tacy głupi? Można ich poprowadzić wszędzie... za 
kogucika... na 
chwilą. Potem dać im syna i znowu chwycić za jaja. Ale bez względu na to, czy 
przychodzą, 
czy odchodzą, jest się dla nich tylko cipą. - Oparła się na krześle, rozsunęła 
uda i w 
ironicznym toaście uniosła szklankę nad kością łonową, spoglądając ku niej przez 
wypukłość 
brzucha. - Mówię wam, to jest to! Najpotężniejsza rzecz na świecie. Przynajmniej 
czarni to 
wiedzą. - Upiła duży łyk ze szklanki. - Rzeźbią małe posążki. Wszystkie z 
brzuchami, 
piersiami i szparkami. Tak samo robią mężczyźni tam, skąd pochodzimy; ty i ja. - 
Spojrzała 
na mnie, ukazując zęby w rozbawieniu. - Widziałaś te plugawe magazyny dla 
mężczyzn?
Po chwili przekrwione zielone oczy obróciły się ku Jamiemu.
- A ty chcesz pewnie obejrzeć obrazki w książkach, które Francuzi przekazują 
sobie 
teraz po kryjomu, prawda? Dokładnie to samo. - Machnęła ręką i znów wypiła spory 
łyk. 
Jedyna różnica tkwi w tym, że murzyni są na tyle przyzwoici, by oddawać temu 
boską cześć.
- To bardzo miłe z ich strony - odparł zimno Jamie. Siedział wygodnie na 
krześle. 
Nogi spokojnie wyciągnął przed siebie, ale ja widziałam napięcie, z jakim 
ściskał filiżankę. - 
Ale skąd pani zna obrazki, jakie mężczyźni oglądają w Paryżu, pani... Abernathy?
Mogła być wstawiona, ale z pewnością nie była zamroczona. Podniosła twardy wzrok 
na Jamiego i posłała mu krzywy uśmiech.
- Och, proszę już do mnie nie mówić pani Abernathy. Gdy mieszkałam w Paryżu, 
nazywałam się madame Melisanda Robicheaux. Podoba ci się? Według mnie jest zbyt 
pompatyczne, ale takie imię i nazwisko dał mi twój wuj Dougal, więc je 
zachowałam... z 
sentymentu.
Moja dłoń skryta w fałdach spódnicy zwinęła się w pięść. Słyszałam o madame 
Melisandzie, kiedy mieszkaliśmy w Paryżu. Nie należała do towarzystwa, ale 
cieszyła się 
sławą jasnowidzącej prorokini przyszłości. Damy dworu w najgłębszej tajemnicy 
zasięgały u 
niej porad w sprawach swoich romansów i ciąż.
- Wyobrażam sobie, że mogłaś opowiadać tym damom interesujące rzeczy - 
powiedziałam oschle.
W jej śmiechu tym razem słychać było prawdziwe rozbawienie.
- Och, rzeczywiście mogłam! Jednak rzadko to robiłam. Wiesz, ludzie zazwyczaj 
nie 
płacą za prawdę. Chociaż niekiedy... czy wiedziałaś, że matka Jean-Paula Marata 
zamierzała 
nadać mu imię Rudolf? Powiedziałam jej, że uważam to za imię złowróżbne. Wciąż 
się 
zastanawiam, czy jako Rudolf wyrósłby na rewolucjonistę, czy też wybrałby 
pisanie wierszy? 
Czy myślałeś kiedykolwiek - jej oczy utkwione były w Jamiem - że imię mogłoby 
zrobić 
jakąś różnicę?
- Często - odparł Jamie i odstawił filiżankę. - Czy to Dougal zabrał panią wtedy 
z 
Cranesmuir?
Skinęła głową, tłumiąc czknięcie.
- Tak. Przyjechał po dziecko. Bał się, że się wyda, kto jest ojcem. Nie chciałam 
oddać 
syna. Kiedy podszedł bliżej, by go ode mnie oderwać... wyrwałam Dougalowi 
sztylet zza pasa 
i przyłożyłam niemowlęciu do gardła. - Uśmieszek satysfakcji wygiął jej ładne 
usta. - 
Powiedziałam, że jeśli nie przysięgnie na życie swojego brata i na własną duszę, 
iż mnie 
stamtąd bezpiecznie wywiezie, zabiję dziecko.
- I uwierzył ci? - Poczułam się niemal chora na myśl o matce trzymającej nóż na 
gardle własnego dziecka.
Jej spojrzenie wróciło do mnie.
- O, tak - powiedziała spokojnie. - Dougal mnie znał.
Pocąc się mimo chłodu grudnia i nie mogąc oderwać oczu od drobnej twarzyczki 
swego śpiącego syna, Dougal zgodził się spełnić żądania Geilis.
- Gdy się nade mną pochylił, aby wziąć maleństwo - opowiadała dalej - miałam 
wielką 
ochotę zabić drania, ale samej znacznie trudniej byłoby mi uciec, więc tego nie 
zrobiłam.
Jamie nie zmienił wyrazu twarzy. Sięgnął po filiżankę herbaty i wypił duży łyk.
Dougal przywołał strażnika, Johna MacRae’a, oraz kościelnego zakrystiana. 
Dyskretnym przekupstwem zapewnił, że zakapturzoną postacią wyciąganą następnego 
ranka 
na saniach, na których wożono zbrodniarzy na szafot, nie będzie Geilis Duncan.
- Myślałam, że użyją słomy - opowiadała. - Ale on był sprytniejszy. Trzy dni 
wcześniej zmarła stara Joan MacKenzie i miała być spalona tego samego 
popołudnia. Kilka 
kamieni do trumny, ciasno zabite wieko i... - Roześmiała się i wypiła ostatni 
łyk. - Niewiele 
osób widuje własne pogrzeby, a jeszcze mniej własne egzekucje.
Była pełnia zimy. Niewielki jarzębinowy gaj za miasteczkiem stał nagi, owiewany 
zeschniętymi liśćmi, pod którymi tu i ówdzie pojawiały się czerwone jagody 
niczym krople 
krwi.
Pochmurny dzień zapowiadał deszcz lub śnieg, ale całe miasteczko wyległo z 
domów. 
Nikt nie chciał przegapić palenia czarownicy. Miejscowy ksiądz, ojciec Bain, 
zmarł trzy 
miesiące wcześniej z gorączki wywołanej ropiejącą raną, ale na tę okazję 
sprowadzono 
nowego księdza z sąsiedniej osady. Nasycając drogę wonią kadzielnicy, duchowny 
szedł do 
mogiły. Głośno śpiewał żałobne psalmy. Za nim podążał strażnik. Dwaj pomocnicy 
ciągnęli 
sanie i złożony na nich ciężar.
- Przypuszczam, że babcia Joan byłaby zadowolona - rzekła Geilis, błyskając 
białymi 
zębami. - Na jej kremację nie przyszłoby więcej niż pięć osób, a tak... miała 
całe miasteczko 
oraz kadzidło i na dodatek specjalne modły!
MacRae rozwiązał ciało i z nonszalancją wniósł je do czekającej już beczki 
smoły.
- Sąd obdarzył mnie łaską, zapewniając, że będę uduszona przed spaleniem - 
wyjaśniła ironicznie Geilis. - Nie spodziewano się więc już żadnych trudności, 
skoro byłam 
martwa. Na szczęście nikt nie dostrzegł, że MacRae aż ugina się pod ciężarem 
drobnej i 
kruchej babci Joan.
- Byłaś tam? - zapytałam.
Z zadowoleniem skinęła głową.
- Oczywiście. Dobrze osłonięta peleryną, jak wszyscy z powodu pogody... nie 
przepuściłabym takiej okazji.
Gdy ksiądz skończył ostatnią modlitwę przeciwko złym czarom i urokom, MacRae 
wziął od pomocnika sosnowe łuczywo i zrobił krok do przodu.
- Boże, nie zapomnij o tej niewieście i jej grzesznej duszy - wymamrotał i 
cisnął ogień 
w smołę.
- Wszystko stało się szybciej, niż przypuszczałam. - W głosie Geilis zabrzmiało 
zdumienie. - Wielki słup ognia... podmuch gorącego powietrza, radosny okrzyk 
tłumu... i nic 
nie było widać oprócz wysoko strzelających płomieni.
Ogień wypalił się w ciągu minuty i niebawem oczom gapiów ukazała się sczerniała 
sylwetka. Kaptur i włosy spłonęły w pierwszym, ostrym ogniu, twarzy nie można 
było 
rozpoznać. Jeszcze kilka chwil i ze stopionego ciała wyłoniły się wyraźne zarysy 
kości.
- W miejscu oczu znajdowały się jedynie wielkie puste dziury - wspominała dalej. 
- 
Pomyślałam, że Joan patrzy na mnie, ale wtedy wybuchła czaszka, więc było po 
wszystkim. 
Ludzie zaczęli się rozchodzić. Zostało tylko kilka osób, które chciały zabrać 
kawałek kości... 
na pamiątkę. - Wstała, chwiejnym krokiem podeszła do okna, sięgnęła po srebrny 
dzwonek i 
zadzwoniła mocno. - Tak... - rzekła odwrócona do nas plecami - poród jest chyba 
łatwiejszy.
- Więc Dougal zabrał panią do Francji... - odezwał się Jamie, lekko zaciskając 
palce 
prawej ręki. - A jak dotarła pani do Indii Zachodnich?
- Och, to było później - odparła beztrosko. - Po bitwie pod Culloden. - 
Odwróciła się i 
przeniosła uśmiech z Jamiego na mnie. - A co przywiodło was dwoje do tego 
miejsca? Z 
pewnością nie przyjemność przebywania w moim towarzystwie.
Jamie wyprostował się. Jego mięśnie napięły się lekko. Twarz pozostała spokojna, 
ale 
w oczach czaiła się ostrożność.
- Przyjechaliśmy, by odszukać mojego młodego krewnego - odparł. - Siostrzeńca, 
Iana 
Murraya. Mamy kilka powodów, by sądzić, że oddano go właśnie tutaj.
Geilis w zdumieniu uniosła jasne brwi. Na jej czole pojawiły się miękkie 
zmarszczki.
- Ian Murray? - powtórzyła. Z zakłopotaniem potrząsnęła głową. - Ja w ogóle nie 
mam 
tu żadnych białych. Jedynym wolnym człowiekiem w mojej posiadłości jest 
nadzorca, ale to 
mulat.
W przeciwieństwie do mnie, Geilis Duncan potrafiła bardzo dobrze kłamać. Nie 
sposób było powiedzieć - sądząc z jej umiarkowanego zainteresowania - czy 
kiedykolwiek 
słyszała nazwisko Murray, ale kłamała. Doskonale o tym wiedziałam.
Jamie także wiedział; błysk w jego oczach nie wyrażał rozczarowania, lecz furię, 
która 
szybko została stłumiona.
- Naprawdę? - rzekł uprzejmie. - I nie boi się pani tutaj mieszkać; sama, z 
niewolnikami, tak daleko od miasta?
- Och, nie. Ani trochę.
Uśmiechnęła się szeroko, potem uniosła podwójny podbródek i wskazała nim taras 
za 
plecami Jamiego. Odwróciłam głowę. Szerokie weneckie drzwi wypełniał sobą 
ogromny 
czarny mężczyzna. Był kilkanaście centymetrów wyższy od Jamiego, a z 
podwiniętych 
rękawów koszuli wystawały muskularne ręce.
- Poznajcie Herkulesa - powiedziała Geilis z niewielkim uśmiechem. - Ma brata-
bliźniaka.
- O imieniu Atlas? - zapytałam zjadliwie.
- Zgadłaś! Bystra, co, lisku? - Mrugnęła porozumiewawczo do Jamiego.
Światło padło na nią z boku, gdy obróciła głowę. Pulchne policzki oplatała 
czerwona 
sieć popękanych naczynek krwionośnych.
Herkules nawet nie drgnął. Jego szeroka twarz była ospała i tępa, a w głęboko 
osadzonych oczach pod masywnymi łukami brwiowymi nie było życia. Patrzenie na 
osiłka 
budziło we mnie zakłopotanie, nie tylko z powodu jego groźnej postury. Mężczyzna 
przypominał ducha czającego się w nawiedzanym domu.
- W porządku, Herkulesie, możesz wracać do pracy. - Geilis delikatnie zadzwoniła 
srebrnym dzwoneczkiem. Gigant bez słowa, ociężale zszedł z werandy. - Nie boję 
się 
niewolników - mówiła dalej. - To oni trzęsą się ze strachu, bo myślą, że jestem 
czarownicą. 
Swoją drogą, to bardzo zabawne, prawda? - Jej oczy zwęziły się w fałdach 
tłuszczu.
- Geilis... czy ten człowiek... - Zawahałam się, uświadamiając sobie absurd 
pytania 
jakie chciałam zadać. - Czy on jest... zombie... trup z obrzędów voodoo?
Roześmiała się, klaszcząc w ręce.
- Zombie?! Chryste, Claire! - Rechotała z uciechy, czerwieniejąc aż po cebulki 
włosów. - No cóż, Herkules nie grzeszy rozumem, ale z pewnością należy do świata 
żywych - 
odparła w końcu. Z trudem złapała oddech i znów zaniosła się śmiechem.
Jamie patrzył na mnie zaskoczony.
- Zombie?
- Nieważne - powiedziałam. Twarz miałam niemal równie czerwoną, jak Geilis. - 
Ilu 
masz niewolników? - zapytałam. Chciałam szybko zmienić temat rozmowy.
- Cha, cha, cha. - Gospodyni aż skręcała się w chichocie. - Chyba stu. To nie 
jest 
wielka posiadłość. Tylko trzysta akrów trzciny cukrowej i kawałek ziemi pod 
krzewy kawy 
na wyższych stokach.
Wyjęła z kieszeni obszytą koronką chusteczkę i wytarła nią wilgotną twarz. 
Wyczułam napięcie Jamiego. Oboje byliśmy przekonani, że Geilis coś wie o Ianie 
Murrayu. 
Nie okazała żadnego zaskoczenia naszym przyjazdem. Ktoś jej o nas powiedział, a 
tym kimś 
mógł być tylko Ian.
Jamiemu na pewno nie przyszło do głowy, by siłą wydobyć z kobiety informacje, 
ale 
mi przyszło. Niestety, obecność czarnych mięśniaków położyła kres tej linii 
myślenia. 
Następnym doskonałym pomysłem wydawało się przeszukanie całego domu i terenu. 
Trzysta 
akrów to niemały obszar, ale gdyby Ian był w tej posiadłości, to prawdopodobnie 
znajdowałby się albo we wnętrzu, albo w pobliżu któregoś z zabudowań; domu, 
rafinerii 
cukru lub też kwatery niewolników.
Oderwałam się od tych rozważań, uświadamiając sobie, że Geilis zadała mi 
pytanie.
- Słucham?
- Powiedziałam - powtórzyła cierpliwie - że kiedy poznałam cię w Szkocji, miałaś 
wielki talent uzdrowicielski. Może dziś wiesz coś więcej?
- Chyba tak.
Przyjrzałam jej się uważnie. Czyżby potrzebowała moich umiejętności dla siebie? 
Nie 
wyglądała zdrowo; jeden rzut oka na pokrytą plamkami cerę i ciemne kręgi pod 
oczami 
wystarczył, by to zauważyć. Ale czy nękała ją choroba?
- Nie chodzi o mnie - powiedziała, jakby czytała w moich myślach. - W każdym 
razie 
nie teraz. Mam dwóch chorych niewolników. Czy byłabyś tak uprzejma i na nich 
spojrzała?
Zerknęłam na Jamiego. Niemal niepostrzeżenie skinął głową. Była to szansa 
wejścia 
do baraków i poszukania tam Iana.
- Zauważyłem, że jest jakiś problem z prasą do cukru. Rzucę na nią okiem, gdy 
pani 
wraz z moją żoną pójdzie do chorych - oznajmił. Wstał gwałtownie, złożył Geilis 
sztywny 
ukłon i nie czekając na odpowiedź, wyszedł na dwór przez werandę. Kroczył, 
podwijając 
rękawy koszuli, a słońce świeciło mu we włosach.
- Złota rączka, co? - Geilis spoglądała za nim rozbawiona. - Mój mąż, Barnaba, 
też był 
taki. Nie mógł trzymać się z dala od urządzeń. I od niewolnic - dodała. - Chodź 
ze mną. 
Chorzy są w pomieszczeniu za kuchnią.
Kuchnia mieściła się w osobnym niewielkim budynku połączonym z domem 
wiatrochronem pokrytym kwitnącym jaśminem. Przejście przez łącznik przypominało 
szybowanie w obłoku perfum otoczonym rojem pszczół tak hałaśliwym, że wibracje 
czuło się 
na skórze jak przy cichym brzęczeniu kobzy.
- Byłaś kiedyś ukąszona? - Geilis niedbale odtrąciła jakieś nisko latające, 
rozwścieczone stworzenie.
- Kilkakrotnie.
- Ja też - powiedziała. - Wiele razy. I zawsze zostawała tylko czerwona pręga na 
skórze. Minionej wiosny mały insekt ukąsił jedną z niewolnic pracujących w 
kuchni. 
Dziewczyna spuchła jak ropucha i umarła na moich oczach! - Spojrzała na mnie z 
rozbawieniem. - Bardzo poważnie wpłynęło to na moją reputację. Reszta niewolnic 
rozpuściła 
pogłoskę, że zaczarowałam biedną dziewczynę, że rzuciłam na nią śmiertelny urok 
za 
spalenie biszkoptu. Od tego czasu nie przypaliły mi ani jednego garnka. - 
Potrząsnęła głową i 
machnięciem ręki przegoniła kolejną pszczołę.
Chociaż byłam zatrwożona brakiem delikatności Geilis, poczułam też pewną ulgę. 
Może ta druga plotka, jaką słyszałam w siedzibie gubernatora, miała w 
rzeczywistości równie 
kruche podstawy.
Przystanęłam. Przez koronkowe liście jaśminu popatrzyłam na trzcinowe pola. 
Jamie 
był na polanie. Przyglądał się gigantycznym belkom prasy do wyciskania cukru. 
Człowiek, o 
którym sądziłam, że jest nadzorcą, pokazywał mu coś i wyjaśniał. Jamie 
gestykulował i 
współczująco kiwał głową. Gdybym w kuchennych barakach nie znalazła żadnego 
śladu Iana, 
to może Jamie dowiedziałby się czegoś od nadzorcy. Mimo zaprzeczeń Geilis 
wszystko 
utwierdzało mnie w przekonaniu, że chłopiec był w pobliżu.
W samej kuchni nie znalazłam ani śladu jego obecności. Cztery kobiety, 
zagniatając 
chlebowe ciasto lub łuskając groch, spojrzały na mnie ciekawie. Czując na sobie 
wzrok 
młodej niewolnicy, skinęłam jej głową i uśmiechnęłam się. Być może później będę 
miała 
okazję tu wrócić i porozmawiać. Oczy dziewczyny rozszerzyły się w zdumieniu. 
Natychmiast 
pochyliła głowę i utkwiła wzrok w misce pełnej strączków grochu. Widziałam, jak 
ukradkiem 
na mnie zerkała, gdy przechodziłyśmy przez to długie pomieszczenie. Zauważyłam, 
że lekko 
balansowała miską grochu ze względu na niewielką wypukłość wczesnej ciąży.
Pierwszy chory niewolnik leżał w niewielkiej spiżarni obok kuchni na sienniku 
rozłożonym pod półkami pełnymi owiniętych w gazę serów. Pacjent, 
dwudziestokilkuletni 
mężczyzna, usiadł i gwałtownie zamrugał pod wpływem strumienia światła, gdy 
otworzyłam 
drzwi.
- Co mu dolega? - Uklękłam obok chłopaka i dotknęłam jego skóry. Była ciepła i 
wilgotna, ale nie rozpalona gorączką. Nie sprawiał wrażenia szczególnie chorego. 
Mrużył 
sennie oczy, gdy go badałam.
- Ma jakiegoś robaka.
Spojrzałam na Geilis ze zdumieniem. Z tego, co wiedziałam i słyszałam o tych 
wyspach, sądziłam, że przynajmniej trzy czwarte czarnej ludności i niemało 
białych cierpi na 
wewnętrzne pasożyty. Choć mogły być dokuczliwe i osłabiające, to jednak 
większość z nich 
zagrażała tylko dzieciom i starcom.
- Tylko jednego? - spytałam ironicznie. Delikatnie pchnęłam niewolnika na plecy 
i 
zaczęłam badać mu brzuch. Śledziona była wrażliwa i lekko powiększona, co także 
było tutaj 
powszechne, ale nie czułam żadnych podejrzanych zgrubień, które mogłyby 
wskazywać na 
poważne zarobaczenie jelitowe. - Wydaje się względnie zdrowy. Dlaczego trzymacie 
go tutaj 
w ciemnościach?
Niewolnik nagle wyrwał mi się spod ręki, krzyknął przejmująco i zwinął się w 
kłębek. 
Rzucając się konwulsyjnie, dosięgnął ściany i wciąż krzycząc, zaczął walić w nią 
głową. 
Zupełnie niespodziewanie ból minął. Młody człowiek zlany potem padł na siennik.
- Jezu Chryste! - krzyknęłam. - Co to było?
- Robak loa loa - odparła Geilis rozbawiona moją reakcją. - Żyją w gałkach 
ocznych, 
tuż pod powierzchnią. Przechodzą tam i z powrotem z jednego oka do drugiego. 
Mówiono mi, 
że ich wędrówki przez garb nosa są dość bolesne. Ciemność powstrzymuje insekty 
przed 
ruchem. Pewien mój znajomy z Andros, twierdzi, że trzeba je łapać, kiedy włażą 
do oka. 
Wtedy można je wyjąć dużą igłą do cerowania pończoch. Jeśli się czeka, wchodzą 
głębiej i 
już nic nie da się zrobić. - Odwróciła się w stronę kuchni i krzyknęła, by ktoś 
podał świecę, a 
potem dodała: - Proszę, na wszelki wypadek przyniosłam ze sobą igłę. - Po omacku 
włożyła 
rękę do saszetki u pasa i wyjęła prostokątny kawałek filcu z wbitą 
dziesięciocentymetrową 
igłą.
- Zwariowałaś?! - Wpatrywałam się w nią przerażona.
- Nie. Czy nie mówiłaś, że jesteś dobrą uzdrowicielką? - zapytała rozsądnie.
- Tak, ale... - Spojrzałam na niewolnika, zawahałam się, potem wzięłam od 
niewolnicy 
świecę.
- Przynieś mi trochę brandy i mały, ostry nóż - poleciłam. - Zanurz nóż oraz 
igłę w 
alkoholu i przez chwilę potrzymaj czubek w płomieniu. Później niech igła 
ostygnie, ale jej nie 
dotykaj.
Delikatnie podwinęłam powiekę chorego. Oko mężczyzny spojrzało na mnie dziwnie 
nieregularną, plamistą, brązową tęczówką w nabiegłej krwią, żółtawej jak gęsta 
śmietana 
białkówce. Szukałam uważnie. Zbliżałam świecę tak blisko, żeby źrenica się 
zwęziła, potem 
odsuwałam płomyk, by znów się rozszerzyła. Niczego podejrzanego nie dostrzegłam.
Zbadałam drugie oko i niemal upuściłam świecę. Pod spojówką rzeczywiście ruszała 
się mała przezroczysta nitka. Ten widok na chwilę odebrał mi mowę, ale szybko 
się 
opanowałam. Wciąż przytrzymując odwiniętą powiekę, sięgnęłam po świeżo 
wysterylizowany nóż.
- Trzymaj go za ramiona i nie pozwól się ruszyć - powiedziałam do Geilis. - Nie 
chcę 
go oślepić.
Sam zabieg, wydawałoby się przerażający, był zdumiewająco prosty do 
przeprowadzenia. Zrobiłam jedno małe nacięcie wzdłuż wewnętrznego kącika 
spojówki, 
lekko ją uniosłam i gdy robak leniwym ruchem przesuwał się przez otwartą 
przestrzeń, 
czubkiem igły wyciągnęłam go zręcznie.
Tłumiąc dreszcz obrzydzenia, odrzuciłam robaka daleko.
Po krótkiej konsultacji z samą sobą postanowiłam pozostawić przepłukanie ranki 
kanalikom łzowym. Cięcie należało zostawić do samoistnego zabliźnienia; nie 
miałam 
odpowiednich nici, a rana była na tyle mała, że i tak nie potrzebowałaby więcej 
niż jednego 
czy dwóch szwów.
Przyłożyłam do zamkniętego oka kawałek czystego materiału i obwiązałam go 
bandażem wokół głowy. Odchyliłam się z westchnieniem, umiarkowanie zadowolona ze 
swojego pierwszego kontaktu z medycyną tropikalną.
- Doskonale - powiedziałam, odgarniając włosy. - Gdzie drugi chory?
Następny pacjent był w szopie za kuchnią. Martwy. Przykucnęłam obok ciała 
mężczyzny w średnim wieku z posiwiałymi włosami. Czułam zarówno żal, jak i 
gniew.
Przyczyna śmierci była bardziej niż oczywista: uwięźnięcie przepukliny. Z jednej 
strony brzucha wysuwała się pętla skręconego, zgangrenowanego jelita. 
Rozciągnięta skóra 
nad nią zabarwiła się już na zielono, choć ciało było jeszcze ciepłe. Na 
szerokich rysach 
twarzy utrwalił się wyraz śmiertelnej udręki. Kończyny leżały wykręcone, dając 
dokładne 
świadectwo rodzaju śmierci.
- Dlaczego czekałaś? - Wstałam i spojrzałam z wyrzutem na Geilis. - Na miłość 
boską, 
trzymałaś mnie na herbatce, gdy tu konał człowiek? Umarł niespełna godzinę temu, 
ale 
cierpiał z pewnością od wielu dni. Dlaczego nie przyprowadziłaś mnie do niego 
natychmiast?
- Rano był w lepszym stanie - odparła, ani trochę nie poruszona moimi słowami. 
Wzruszyła ramionami i dodała: - Odwiedzałam ich wcześniej. Nie sądziłam, byś 
zdołała mu 
pomóc, więc po co miałam się spieszyć?
Powstrzymałam się od dalszych komentarzy. Rzeczywiście, gdybym zjawiła się w 
porę, mogłabym go zoperować, ale szansę zrobienia tego dobrze równały się niemal 
zeru. 
Poradziłabym sobie z operacją przepukliny nawet w tak trudnych warunkach. Nie 
chodziło o 
nic więcej jak tylko o ponowne wepchnięcie wysuniętego jelita i zaszycie 
przerwanych 
warstw mięśnia brzusznego. Jedyne prawdziwe niebezpieczeństwo stanowiła 
infekcja. Jednak 
od chwili, gdy pętla wysuniętego jelita się skręciła, odcięty został dopływ krwi 
i wnętrzności 
zaczęły się rozkładać, los chorego był przesądzony.
Ale pozwolić człowiekowi umierać w dusznej szopie, samotnie!? No cóż, pewnie i 
tak 
nie znalazłby szczególnej pociechy w obecności jednej białej kobiety. Mimo to 
miałam 
dziwne poczucie klęski, którego zawsze doznawałam w obliczu śmierci. Powoli 
wytarłam 
ręce w płótno nasączone brandy, opanowując emocje.
Raz się udaje, raz nie... i wciąż trzeba szukać Iana.
- Skoro już tu jestem, to pewnie dobrze by było, żebym rzuciła okiem na resztę 
twoich 
niewolników - zasugerowałam. - Wiesz, odrobina profilaktyki...
- Och, mają się całkiem dobrze. - Geilis beztrosko machnęła ręką. - Jeśli chcesz 
poświęcić temu trochę czasu, bardzo proszę. Choć może później. Dziś po południu 
spodziewam się gościa, a najpierw chciałabym dłużej porozmawiać z tobą. Wróćmy 
więc do 
domu, a... tym ktoś się zajmie.
Szybkim skinieniem głową zadysponowała „tym”, czyli skręconymi zwłokami 
niewolnika. Wzięła mnie pod rękę i łagodnym pchnięciem całym ciężarem swego 
ciała 
ponagliła mnie do wyjścia.
W kuchni uwolniłam się od niej i ruszyłam do ciężarnej niewolnicy. Dziewczyna na 
czworakach szorowała kamienie okalające palenisko.
- Idź dalej; chcę rzucić okiem na tę młodą kobietę. Wygląda, jakby się zatruła. 
Nie 
chcesz chyba, żeby poroniła.
Geilis obdarzyła mnie zdumionym spojrzeniem. Wzruszyła ramionami.
- Dwa razy rodziła bez kłopotu, ale jeśli zamierzasz bawić się w lekarza, proszę 
bardzo. Tylko niech to nie trwa zbyt długo. Pastor powiedział, że przyjdzie o 
czwartej.
Udawałam, że badam oszołomioną dziewczynę, dopóki fałdy Geilis nie zniknęły w 
przejściu łączącym kuchnię z domem.
- Posłuchaj - szepnęłam. - Szukam pewnego młodego, białego chłopca, któremu na 
imię Ian. Jestem jego ciotką. Wiesz, gdzie on może być?
Kilkunastoletnia dziewczyna wydawała się mocno przestraszona. Zamrugała i 
rzuciła 
błyskawiczne spojrzenie na jedną ze starszych kobiet. Pomarszczona Murzynka 
oderwała się 
od swojej pracy i przeszła przez całe pomieszczenie, żeby zobaczyć, o co chodzi.
- Nie, madame - powiedziała, kręcąc głową. - Tutaj nie ma żadnych białych 
chłopców. 
Żadnych.
- Nie, madame - powtórzyła posłusznie dziewczyna. - Nic nie wiemy o pani chłopcu 
- 
dodała dopiero po chwili, nie patrząc mi w oczy.
Do starszej kobiety dołączyły pozostałe dwie podkuchenne. Byłam teraz otoczona 
nieprzeniknionym murem uprzejmej obojętności. Nie miałam żadnego sposobu, by się 
przez 
nią przebić. Zdałam sobie sprawę z istnienia pewnego napięcia między kobietami. 
Wyczuwałam wzajemne milczące ostrzeganie się, niepokój i tajemnicę. Mogło to być 
jedynie 
naturalną reakcją na nieoczekiwane pojawienie się w ich królestwie nieznanej 
białej... albo 
czymś więcej.
Musiałam już iść, żeby Geilis nie wróciła po mnie do kuchni. Szybko sięgnęłam do 
kieszeni i wyjęłam srebrnego florena. Wcisnęłam monetę w dłoń młodej dziewczyny.
- Gdybyś go zobaczyła, przekaż mu, że jego wuj przybył tutaj - powiedziałam, 
odwróciłam się i szybko wyszłam z kuchni.
Przechodząc przez łącznik między kuchnią a domem, spojrzałam w dół, w stronę 
urządzenia do mielenia trzciny cukrowej. Prasa stała porzucona, a wół pasł się 
spokojnie na 
długim pastwisku na skraju polany. Nigdzie nie widziałam ani Jamiego, ani 
nadzorcy.
Przez weneckie szklane drzwi weszłam do salonu i stanęłam jak wryta. Geilis 
siedziała w wiklinowym fotelu z fotografiami Brianny rozłożonymi na kolanach. 
Usłyszała 
moje kroki i podniosła wzrok. Uśmiechnęła się kwaśno.
- Śliczna dziewczyna. Jak ma na imię?
- Brianna - odpowiedziałam zdrętwiałymi ustami. Powoli podeszłam do Geilis, 
walcząc z chęcią wyrwania jej fotografii i ucieczki.
- Bardzo podobna do ojca. Dlatego wysoka rudowłosa dziewczyna, którą zobaczyłam 
w Craigh na Dun, wydawała mi się znajoma. Jej ojcem jest James Fraser, tak? - 
zapytała. 
Wskazała głową drzwi, za którymi wcześniej zniknął Jamie.
- Tak. Daj mi je. - Teraz było to obojętne; zobaczyła już zdjęcia. A jednak nie 
mogłam 
znieść widoku grubych, białych palców na twarzy Brianny.
Usta wykrzywiły jej się tak, jakby zamierzała odmówić, lecz starannie złożyła 
fotografie i bez sprzeciwu wręczyła mi odbitki. Przez chwilę trzymałam zdjęcia 
na piersi. Nie 
wiedziałam, co z nimi zrobić. Po chwili wsunęłam je do kieszeni spódnicy.
- Usiądź, Claire. Podano kawę - powiedziała. Skinęła głową w stronę niewielkiego 
stolika i stojącego obok krzesła. Jej ożywione domysłami oczy podążały za mną, 
gdy 
ruszyłam we wskazanym kierunku.
Gestem poprosiła, abym nalała kawę dla nas obu i bez słowa sięgnęła po swoją 
filiżankę. Przez dłuższy czas piłyśmy w milczeniu. Filiżanka drżała mi w 
dłoniach. Kropelki 
gorącego płynu spadały mi na nadgarstek. Odstawiłam naczyńko i wytarłam rękę o 
spódnicę. 
Zastanawiałam się, dlaczego miałabym się bać.
- Dwukrotnie - oznajmiła nagle. Patrzyła na mnie niemal z grozą. - Jezu, 
przeszłaś 
przez to dwukrotnie! Albo nie... trzykrotnie, bo jesteś tutaj teraz. - W 
zdumieniu potrząsała 
głową, nie spuszczając ze mnie swych jasnozielonych oczu. - W jaki sposób? - 
pytała. - Jak 
zdołałaś to przeżyć?
- Nie wiem - odparłam, a gdy zobaczyłam wyraz nieustępliwego sceptycyzmu, który 
błysnął na jej twarzy, powtórzyłam zdecydowanie: - Nie wiem! Po prostu... 
przeszłam.
- I zawsze było tak samo? - Zielone oczy zwęziły się ze skupienia w wąskie 
szparki. - 
Nie czułaś przerażenia? A ten hałas, moment rozłupywania czaszki i rozlewania 
mózgu?
- Tak, odnosiłam takie wrażenie... - Nie chciałam o tym mówić, nie lubiłam nawet 
myśleć o pobycie w czasie przejściowym. Zawsze wypierałam to z pamięci; łoskot 
śmierci i 
rozpadu oraz głosy dochodzące z chaosu, które ponaglały mnie, by się do nich 
przyłączyć.
- Czy miałaś krew, która cię chroniła, albo jakieś kamienie? Nigdy bym nie 
przypuszczała, że odważyłabyś się użyć krwi... ale chyba się myliłam. Jesteś 
silniejsza, niż 
sądziłam, skoro robiłaś to trzy razy i przeżyłaś.
- Żadnej krwi? - Potrząsnęłam głową zakłopotana. - Już ci mówiłam. Ja po 
prostu... 
przeszłam. To wszystko.
Wtedy przypomniałam sobie tę noc w tysiąc dziewięćset sześćdziesiątym ósmym 
roku, gdy ona przechodziła przez kamienie, blask ognia w Craigh na Dun i 
poskręcany, 
sczerniały kształt w środku płomieni...
- Greg Edgars - wyszeptałam nazwisko jej pierwszego męża. - Nie zabiłaś go 
jedynie 
dlatego, że cię odnalazł i próbował zatrzymać, prawda? On był...
- ...krwią. Tak. - Przyglądała mi się uważnie. - Nie wierzyłam, że przejście 
jest 
możliwe... bez krwi... - Wydawała się lekko zdumiona. - Druidzi... zawsze 
wykorzystywali 
krew. I ogień. Robili duże wiklinowe kosze, wypełniali je jeńcami i zapalone 
ustawiali w 
kręgach. Sądziłam, że właśnie w taki sposób otwierali wrota.
Moje dłonie i wargi były lodowate, więc uniosłam filiżankę, by je rozgrzać. 
Gdzie, na 
miłość boską, podziewał się Jamie?
- Kamieni też nie używałaś?
Pokręciłam głową.
- Jakich kamieni?
Przez chwilę patrzyła na mnie uważnie, zastanawiając się, czy mi odpowiedzieć. 
Przesuwała po wardze małym, różowym językiem, potem, zdecydowana, skinęła głową. 
Z 
lekkim chrząknięciem ciężko podniosła się z fotela i podeszła do wielkiego 
kominka w końcu 
salonu. Przywołała mnie machnięciem ręki.
Z zadziwiającym wdziękiem, jak na otyłą kobietę, przyklękła i nacisnęła zielony 
kamień w obramowaniu kominka kilkanaście centymetrów nad paleniskiem. Kamień 
przesunął się lekko, potem z cichym trzaśnięciem uniosła się jedna z cegieł.
- Mechanizm sprężynowy - wyjaśniła Geilis, ostrożnie odkładając ją na bok. - 
Zrobił 
to dla mnie Leiven z St. Croix z Danii.
Sięgnęła do czarnego otworu i wyjęła drewniane, mniej więcej 
trzydziestocentymetrowe puzderko. Na gładkim drewnie widać było jasnobrązowe 
plamy. 
Całe wydawało się napęczniałe i spękane, jakby przez pewien czas leżało w 
morskiej wodzie.
Na widok pudełka mocno zagryzłam wargę. Miałam nadzieję, że wyraz twarzy mnie 
nie zdradzi. Teraz rozwiały się już wszystkie moje wątpliwości, Ian tu był. A w 
pudełku 
zapewne znajdował się niezwykły skarb. Na szczęście Geilis na mnie nie patrzyła.
- Dowiedziałam się o tych kamieniach od człowieka z Kalkuty - wyjaśniła. - 
Przyszedł 
do mnie, szukając nasion bieluni. Powiedział, jak robić lekarstwa ze 
szlachetnych kamieni.
Spojrzałam przez ramię, wypatrując Jamiego, ale nigdzie go nie widziałam. Gdzie, 
do 
licha, poszedł? Pewnie szukał Iana na plantacji.
- Można dostać sproszkowane kamienie w jednej z londyńskich aptek - mówiła 
dalej. 
Marszcząc brwi, unosiła wieko pudełka. - Ale na ogół są marnej jakości i bhasma 
nie działa. 
Najlepiej posiadać kamień co najmniej drugiej klasy; nazywa się nagina i jest 
wielobocznie 
polerowany. Kamień pierwszej klasy jest fasetowany - idealnie czysty, z ukośnymi 
ścianami, 
graniastymi krawędziami. Większość ludzi nie może sobie jednak pozwolić na 
spalenie go na 
popiół. To właśnie popioły tych kamieni są bhasmą - wyjaśniała. Odwróciła się, 
żeby na mnie 
spojrzeć. - Stosuje się je w lekarstwach. Możesz podważyć wieko? Zepsuło się w 
morskiej 
wodzie, a zamek napęczniał od wilgoci, jaka tu panuje - dodała, wskazując chmury 
kłębiące 
się nad zatoką.
W końcu wcisnęła mi szkatułkę w ręce i wstała, ciężko wzdychając z wysiłku.
Było to chińskie pudełko, całkiem proste, z niewielką przesuwaną płytką, która 
otwiera główne wieko. Kłopot polegał na tym, że mniejsza płytka napęczniała w 
wodzie i 
dlatego się zaklinowała.
- Lepiej tego nie rozbijać - zauważyła Geilis, obserwując moje wysiłki. - 
Proszę, może 
to się przyda. - Wyjęła z fałd sukni mały, oprawny w masę perłową scyzoryk. 
Podeszła do 
okna i zadzwoniła srebrnym dzwonkiem.
Delikatnie podważałam wieko ostrzem nożyka. Czułam, iż wsuwa się ono w drewno i 
lekko porusza. Powoli mały prostokąt drewna wyślizgnął się ze swego miejsca, aż 
uchwyciłam go między kciuk, a palec wskazujący. Pociągnęłam. Zamknięcie puściło.
- Proszę - powiedziałam, niechętnie wręczając jej szkatułkę, która wydawała się 
ciężka, a gdy ją przechyliłam, coś metalicznie zadzwoniło.
- Dzięki. - Geilis wzięła ode mnie pudełko. W drzwiach salonu stanęła 
czarnoskóra 
dziewczyna. Geilis pospiesznie ukryła puzderko w fałdach sukni i kazała służącej 
przynieść 
tacę świeżych ciast. - Wścibskie istoty - powiedziała, wskazując plecy 
niewolnicy. - Przy nich 
trudno utrzymać coś w sekrecie. - Postawiła puzderko na stole i gdy nacisnęła je 
od góry, 
wieko się odsunęło.
Sięgnęła do szkatułki i wyciągnęła zamkniętą dłoń. Uśmiechnęła się do mnie 
figlarnie.
- Jaka ze mnie grzeczna dziewczynka! - zawołała.
Oczywiście, spodziewałam się zobaczyć klejnoty, ale bez żadnego wysiłku 
sprawiałam wrażenie oszołomionej. Dotychczas znałam je tylko z ustnych relacji. 
Kilka 
drogocennych kamieni błysnęło w dłoni Geilis blaskiem ognia, chłodem lodu i 
lśnieniem 
błękitnej wody w słońcu. Był tam również wspaniały złoty kamień, niczym oko 
czającego się 
tygrysa.
Nieznacznie przysunęłam się na tyle blisko, by zajrzeć do wnętrza pulchnej 
dłoni. 
Dość duże, opisywał je wcześniej Jamie z typową szkocką skłonnością do 
powściągliwości w 
przedstawianiu rzeczy i faktów. No cóż, mniejsze niż pojemnik na chleb, 
pomyślałam.
- Kupiłam je zamiast srebra i złota - mówiła Geilis, z zadowoleniem przesuwając 
klejnoty - bo są łatwiejsze do niesienia. Nie sądziłam wtedy, że mogą mieć inne 
zastosowanie.
- Jako bhasm!
Pomysł spalenia kamieni wydawał się świętokradztwem.
- Och, nie, nie te - odparła, zaciskając dłoń. Wsunęła klejnoty do kieszeni, 
potem 
sięgnęła do szkatułki po następne. - Do tego celu mam dużo mniejszych kamieni. 
Te służą do 
czegoś innego. - Spojrzała na mnie uważnie i wskazała drzwi w drugim końcu 
salonu. - 
Chodźmy do mojej pracowni - powiedziała. - Mam tam kilka rzeczy, które mogą cię 
zainteresować.
Zainteresować, to łagodnie powiedziane, pomyślałam.
Znalazłyśmy się w długim, pełnym światła pokoju, z ladą biegnącą wzdłuż jednej 
ze 
ścian. Pęki ziół zwieszały się z wysoko umieszczonych haków i leżały na 
pokrytych drucianą 
siatką półkach służących do suszenia. Stały tam też komody i kredensy z 
szufladami. W 
końcu pomieszczenia widniała niewielka biblioteczka.
Pokój wywołał we mnie nieuchwytne deja-vu. Po chwili uświadomiłam sobie, iż 
dzieje się tak dlatego, że nieodparcie przypomina on pracownię Geilis w 
Cransemuir, w domu 
jej pierwszego męża, nie... drugiego, poprawiłam się w myślach na wspomnienie 
płonącego 
ciała Grega Edgarsa.
- Ile razy byłaś mężatką? - zapytałam ciekawie.
Zaczęła budować swą fortunę przy swoim drugim mężu, prokuratorze okręgu, w 
którym mieszkali. Fałszowała mężowski podpis, aby przeznaczyć pieniądze Artura 
Duncana 
na własne potrzeby. Potem zamordowała męża. Wyobraziłam sobie, że kiedy odniosła 
sukces 
w tym przedsięwzięciu, podjęła je ponownie.
Zawahała się przez chwilę. Liczyła w myślach.
- Och, chyba pięciu - odparła i dodała niedbale: - Od czasu, gdy przeszłam 
kamienny 
krąg. Atmosfera w tropikach jest dla Anglików bardzo niezdrowa - wyjaśniła, 
patrząc na mnie 
chytrze. - Gorączki, wrzody, biegunki, najdrobniejsza rzecz ich powala...
Sama najwyraźniej pamiętała o higienie jamy ustnej, bo zęby wciąż miała w bardzo 
dobrym stanie.
Sięgnęła po małą butelkę stojącą na najniższej półce i lekko ją pogłaskała. Nie 
zauważyłam żadnego napisu, ale od razu rozpoznałam surowy biały arszenik w 
środku. 
Cieszyłam się, że niczego nie jadłam w tym domu.
- To cię zainteresuje - powiedziała, wypatrując czegoś na górnej półce. Z lekkim 
westchnieniem wspięła się na palce, sięgnęła po jakiś słój i wręczyła mi go 
uroczyście.
Naczynie zawierało gruby proszek, najwyraźniej będący mieszanką kilku 
różnobarwnych - brązowych, żółtych i czarnych - składników i nakrapiany 
drobinami czegoś 
półprzeźroczystego.
- Co to jest? - zapytałam.
- Jad zombie - powiedziała ze śmiechem.
- Naprawdę? - odparłam chłodno. - Przecież mówiłaś, że tu nie ma żywych trupów.
- Nie - poprawiła mnie, nie przestając się uśmiechać. - Powiedziałam tylko, 
zresztą 
zgodnie z prawdą, że Herkules jest żywym człowiekiem. - Wzięła ode mnie słój i 
odstawiła 
go na półkę. - Ale nie przeczę, że staje się bardziej posłuszny, jeśli raz w 
tygodniu dostanie 
dawkę tego specyfiku.
- A co to takiego, u licha?
Beztrosko wzruszyła ramionami.
- Trochę tego i owego. Główny składnik to pewien gatunek ryby: małej, 
prostokątnej, 
cętkowanej i bardzo śmiesznej. Suszy się jej skórę i wątrobę. Dodaje się też 
kilka innych 
komponentów... Żałuję, że nie wiem jakich - dodała.
- Nie wiesz, co jest w środku? - Wpatrywałam się w nią uważnie. - Nie ty to 
przyrządziłaś?
- Nie. Miałam kucharza - odparła Geilis. - W każdym razie sprzedano mi go jako 
kucharza, ale nie czułabym się bezpiecznie, jedząc posiłki przyrządzone przez 
tego 
zmyślnego czarnego diabła. Chociaż był hounganem.
- Kim?
- Czarni tak nazywają uzdrowicieli, ale Ismael powiedział, iż w swoim plemieniu 
nosi 
miano oniseegun czy jakoś podobnie.
- Ismael? - zapytałam. Czubkiem języka zwilżyłam wyschnięte wargi. - Przybył z 
tym 
imieniem?
- Och, nie, miał jakieś barbarzyńskie imię złożone z sześciu sylab, a handlarz 
nazywał 
go Jimmym, oni wszystkich niewolników nazywają tym imieniem. Ja nazwałam go 
Ismaelem 
w związku z historią, jaką sprzedawca o nim opowiedział.
Ismael został zabrany z baraku dla niewolników na Złotym Wybrzeżu Afryki razem z 
sześciuset mieszkańcami wiosek Nigerii i Ghany. Cały transport wtłoczono między 
pokłady 
niewolniczego statku „Persefona”, który zmierzał na Antiguę. Przepływając przez 
cieśninę 
Caicos, „Persefona” wpadła w nagły, gwałtowny szkwał i osiadła na mieliźnie 
rafy, niedaleko 
wyspy Wielka Inagua. Statek się przełamał. Załoga ledwo zdążyła uciec na 
łodziach 
ratunkowych.
Niewolnicy, skuci łańcuchami i bezradni między pokładami, utonęli. Wszyscy. 
Oprócz jednego, który wcześniej został zabrany z ładowni do pomocy w kuchni, bo 
obydwaj 
podkuchenni w drodze zmarli na kiłę. Ten człowiek, pozostawiony przez załogę na 
statku, 
przeżył morską katastrofę. Przywarł do beczki ze spirytusem i dwa dni później 
dobił do 
brzegów Wielkiej Inaguy.
Rybacy, którzy znaleźli rozbitka, byli bardziej zainteresowani zawartością 
beczki niż 
samym niewolnikiem. Gdy otworzyli wieko, doznali wstrząsu i popadli w 
przerażenie. W 
środku znajdowało się ciało mężczyzny, doskonale zakonserwowane przez spirytus.
- Ciekawe, czy na statku pili ten trunek... - mruknęłam. Dane pana Overholta 
dotyczące alkoholowych upodobań marynarzy były w znacznej mierze poprawne.
- Nie wątpię - powiedziała Geilis lekko poirytowana, że przerywam opowieść. - W 
każdym razie, kiedy to usłyszałam, nazwałam go Ismaelem z powodu pływającej 
trumny.
- Bardzo inteligentnie - pogratulowałam pomysłu. - Czy... czy ustalono tożsamość 
mężczyzny w beczce?
- Chyba nie. - Beztrosko wzruszyła ramionami. - Oddano go gubernatorowi Jamajki. 
Kazał włożyć zwłoki do szklanego pojemnika ze świeżym spirytusem i pokazywał 
jako 
ciekawostkę.
- Co?! - zapytałam z niedowierzaniem.
- No cóż, nie tyle samego człowieka, ile dziwne grzyby, które go porastały - 
wyjaśniła 
Geilis. - Gubernator ma szczególne upodobanie do takich rzeczy. To znaczy: stary 
gubernator, 
bo słyszałam, że teraz jest nowy.
- Aha - mruknęłam. Czułam lekkie mdłości. Pomyślałam, że były gubernator sam 
bardziej by się kwalifikował jako ciekawostka niż tamten zmarły mężczyzna.
Geilis, odwrócona plecami, szperała w kolejnych szufladach.
Wzięłam głęboki oddech, mając nadzieję, że uda mi się zapanować nad głosem.
- Bardzo ciekawa historia. Wciąż masz Ismaela?
- Nie - odparła obojętnie. - Uciekł, czarny drań. To właśnie on przyrządził dla 
mnie 
jad zombie. Nie zdradził receptury. A tyle dla niego zrobiłam! - dodała z 
krótkim, 
pozbawionym wesołości śmiechem, a ja przypomniałam sobie pręgi na plecach 
Ismaela. - 
Powiedział, że kobiety nie powinny sporządzać lekarstw i że mogą to robić tylko 
mężczyźni. 
Albo staruchy, gdy całkiem przekwitną... Phi! - parsknęła i wyjęła z kieszeni 
garść kamieni. - 
Zresztą nie przyprowadziłam cię tutaj, byś oglądała tę rzecz.
Starannie ułożyła krąg z pięciu kamyków, potem zdjęła z półki jakąś grubą księgę 
oprawną w skórę.
- Umiesz czytać po niemiecku? - zapytała, otwierając ostrożnie.
- Trochę - odparłam i przysunęłam się bliżej, żeby spojrzeć jej przez ramię.
Hexenhammer. Tytuł wykaligrafowano pięknym ręcznym pismem. - „Młot na 
czarownice”? - zapytałam zdumiona. - Co to jest? Zaklęcia? Magia?
Sceptycyzm w moim głosie musiał być wyraźny, bo Geilis rzuciła mi piorunujące 
spojrzenie.
- Popatrz, głupia, kim jesteś - powiedziała. - A raczej, czym jesteś?
- Czym? - powtórzyłam ze zdziwieniem.
- No, właśnie. - Odwróciła się i oparta o ladę, przyglądała mi się badawczo 
zwężonymi oczami. - Czym obie jesteśmy?
Otworzyłam usta, żeby odpowiedzieć, ale się rozmyśliłam i znów je zamknęłam.
- No, właśnie - powtórzyła. - Przecież nie każdy potrafi przejść przez kamienny 
krąg, 
prawda? A dlaczego my możemy?
- Nie wiem - odparłam. - I ręczę, że ty również nie wiesz. A nasze przejście 
jeszcze 
nie oznacza, że jesteśmy czarownicami.
- Czyżby? - Podniosła brwi i przewróciła kilka stron księgi. - Są ludzie, którzy 
potrafią 
opuszczać swe cielesne powłoki i oddalać się na wiele kilometrów - powiedziała, 
wpatrując 
się z zadumą w kartkę. - Inni widzą ich wędrujących daleko i rozpoznają, a ty 
mogłabyś 
dowieść, iż w tym samym czasie śpią spokojnie we własnych łóżkach. U niektórych 
pojawiają 
się stygmaty. Widziałam takiego człowieka. Ale przecież to wybrane jednostki...
Przewróciła kolejną stronę.
- Gdyby każdy mógł podróżować w czasie - ciągnęła dalej - byłaby to umiejętność. 
Jeśli potrafi to tylko niewielu, wtedy mówi się o czarach, magii... zresztą 
nazwij to, jak 
chcesz. Ale taka jest prawda - stwierdziła, podnosząc na mnie znad rozsypującej 
się księgi 
zielone oczy. - My, Claire, jesteśmy wyjątkowe. Nigdy nie zastanawiałaś się 
dlaczego?
O, wielokrotnie. I nigdy nie znalazłam sensowniej odpowiedzi. Najwyraźniej 
Geilis 
sądziła, że ją zna.
Odwróciła się w stronę rozłożonych kamieni.
- Oto kamienie ochrony: ametyst, szmaragd, turkus, lazuryt i męski rubin.
- Męski rubin?
- Pliny mówi, że rubiny mają płeć. Przecież nie będę się spierać? - powiedziała 
niecierpliwie. - Używa się męskich kamieni. Damskie nie działają.
Zdusiłam w sobie chęć zapytania, w jaki sposób odróżnia się płeć kamieni.
- Nie działają na co?
- Na przejście - odparła ze zdumieniem. - Przez kamienny krąg - dodała. - To one 
chronią przed... przed tym, co jest za... - Oczy Geilis powoli zachmurzyły się 
na myśl o 
momencie przejścia. Zrozumiałam, że była nim śmiertelnie przerażona. Nic 
dziwnego: ja 
także się tego bałam.
- Kiedy przeszłaś po raz pierwszy? - pytała, wpatrując się we mnie badawczo.
- Z tysiąc dziewięćset czterdziestego piątego roku przeszłam do roku tysiąc 
siedemset 
czterdziestego trzeciego - powiedziałam powoli.
Nie byłam gotowa opowiadać zbyt wiele, jednak ciekawość wzięła górę. Geilis 
miała 
rację co do jednej rzeczy: obie, ona i ja, byłyśmy inne. Może już nigdy nie 
nadarzy się okazja, 
by porozmawiać z drugą osobą, która podróżowała w czasie. Poza tym im dłużej 
Geilis 
opowiadała, tym więcej czasu miał Jamie na rozglądanie się za Ianem.
- Hm... - mruknęła. - Dość blisko. Dwieście lat... W legendach szkockich górali, 
gdy 
ludzie zapadają w sen na czarodziejskich rumakach, to zwykle dwieście lat 
później wracają na 
swoje miejsce.
- A jednak ty nie wróciłaś. Przyszłaś z roku tysiąc dziewięćset sześćdziesiątego 
ósmego, lecz byłaś w Cranesmuir kilka lat przede mną.
- Tak, pięć lat. - Z roztargnieniem skinęła głową. - No, cóż... to była krew.
- Krew?!
- Ofiara - rzuciła, nagle zniecierpliwiona. - Daje większy zasięg, a 
przynajmniej trochę 
kontroli, więc ma się pewne pojęcie, jak daleko się wędruje. W jaki sposób 
przechodziłaś tam 
i z powrotem bez krwi? - zapytała.
- No... tak po prostu. - Pragnienie, aby dowiedzieć się możliwie najwięcej, 
kazało mi 
trochę rozwinąć swoją odpowiedź. - Myślę, że to ma coś wspólnego z umiejętnością 
skupienia myśli na osobie, która przebywa w czasie, do jakiego się przechodzi.
Jej oczy stały się niemal okrągłe.
- Naprawdę? - powiedziała cicho i powoli kiwała głową. - Hm... Być może... 
Jednak 
klejnoty także powinny działać. Oto wzór, jaki się z nich układa. - Wyjęła z 
kieszeni następną 
garść świecących drogocennych kamieni i rozłożyła je na drewnianej powierzchni 
lady. - 
Kamienie ochronne są punktami styczności boków tego pięciokąta - wyjaśniała, 
skupiona na 
ich przesuwaniu - ale wewnątrz układa się wzór z innych kamieni, w zależności od 
tego, w 
którą stronę i jak daleko zamierza się iść. Między nimi tworzy się linię z 
rtęci. Ciecz trzeba 
zapalić w czasie wypowiadania zaklęć. A pięciokąt oczywiście rysuje się 
diamentowym 
proszkiem.
- Oczywiście - mruknęłam zafascynowana.
- Czujesz? - zapytała, podnosząc na chwilę wzrok i wąchając. - Nie sądziłaś, że 
klejnoty mają zapach, a jednak... tylko należy je zetrzeć na proszek.
Wciągnęłam głęboko powietrze. Odniosłam wrażenie, że pośród aromatów suszonych 
ziół odnajduję jakąś inną, słabą i nieznaną woń. Wytrawny, przyjemny, ale 
niemożliwy do 
opisania zapach klejnotów.
Z małym okrzykiem triumfu uniosła jeden kamień.
- Ten! Właśnie tego kamienia potrzebuję. Nigdzie nie mogłam go znaleźć na tych 
wyspach. W końcu pomyślałam o puzderku pozostawionym w Szkocji.
Geilis trzymała w dłoni czarny kryształ. Światło padające z okna prześwietlało 
go tak, 
że intensywnie błyszczał w jej białych palcach.
- Co to jest? - zapytałam.
- Czarny diament. Takimi kamieniami posługiwali się dawni alchemicy. Księgi 
powiadają, że noszenie czarnych diamentów pozwala odczuwać we wszystkim radość. 
- 
Roześmiała się krótkim, chrapliwym głosem pozbawionym jej zwykłego, dziewczęcego 
uroku. - Jeśli cokolwiek może przynieść wiedzę o rozkoszy w przechodzeniu przez 
kamienie, 
to bardzo tego pragnę.
Coś zaczynało mi świtać w głowie, choć, niestety, dość późno. Powolność własnego 
myślenia mogłam jednak usprawiedliwić tym, że słuchając Geilis, nie przestawałam 
jednym 
uchem łowić jakichkolwiek sygnałów powrotu Jamiego.
- Zamierzasz więc wracać? - zapytałam najbardziej zdawkowo, jak mogłam.
- Teraz chyba bym mogła. - Słaby uśmieszek igrał w kącikach jej ust. - Gdy mam 
już 
to, czego pragnę. Mówię ci, Claire, inaczej bym nie ryzykowała. - Wpatrywała się 
we mnie, 
potrząsając głową. - Trzy razy bez ofiary krwi... - mruknęła. - Więc można i 
tak... - Cóż, 
lepiej już chodźmy - powiedziała, błyskawicznie zbierając kamienie i wkładając 
je z 
powrotem do kieszeni. - Twój mąż zaraz wróci.
Gdy wychodziłyśmy z pracowni, coś niewielkiego i brązowego przebiegło tuż przed 
moimi nogami. Geilis mimo tuszy była szybka. Zanim zdołałam zareagować, jej mała 
stopa 
stanęła na krocionogu. Przez chwilę przyglądała się na pół zmiażdżonemu, 
wijącemu się 
robakowi, potem pochyliła się, wsunęła pod rozpłaszczony kształt kawałek papieru 
i skrzętnie 
przełożyła krocionoga do szklanego naczynia.
- Nie chcesz wierzyć w czarownice i w trupy przywracane do życia za pomocą 
czarnoksięskich praktyk - powiedziała z przebiegłym uśmieszkiem i skinęła w 
stronę 
targanego konwulsjami krocionoga. - Cóż, legendy to wielonogie bestie. Ale na 
ogół 
przynajmniej jedną stopą trzymają się prawdy.
Zdjęła przezroczysty słój i napełniła płynem butelkę z krocionogiem. W powietrzu 
rozniósł się ostry zapach alkoholu. Robak obmyty żrącą falą przez chwilę 
spazmatycznie 
poruszał nogami, aż w końcu spłynął na dno naczynia. Geilis starannie 
zakorkowała butelkę i 
ruszyła dalej.
- Pytałaś dlaczego, moim zdaniem, przechodzimy przez kamienny krąg - mówiłam do 
jej pleców. - Czy ty to wiesz, Geilis?
Spojrzała na mnie przez ramię.
- Cóż, aby wszystko zmieniać - odparła z wyczuwalnym zdumieniem. - Po co by 
innego? Chodźmy, słyszę twojego męża.
Czymkolwiek zajmował się Jamie, musiała to być ciężka praca. Koszulę miał mokrą 
od potu i przyklejoną do ramion. Odwrócił się, kiedy weszłyśmy do pokoju. Przed 
nim na 
stole leżało pozostawione przez Geilis drewniane puzderko. Wyraz twarzy Jamiego 
mówił, że 
nie myliłam się w domysłach - to była szkatułka, którą kiedyś znalazł na wyspie 
fok.
- Chyba udało mi się naprawić pani prasę do cukru. - Uprzejmie ukłonił się 
gospodyni. 
- Pękł cylinder. Pani nadzorca i ja zdołaliśmy uszczelnić go klinami, lecz boję 
się, że 
niebawem będzie pani potrzebny następny.
Geilis uniosła brwi w rozbawieniu.
- Jestem bardzo zobowiązana, panie Fraser. Czy zechce się pan odświeżyć po tej 
pracy? - Jej ręka zawisła nad szeregiem dzwonków.
Jamie potrząsnął głową, sięgając po swój surdut leżący na sofie.
- Dziękuję bardzo, ale musimy się już pożegnać. Do Kingston jest dość daleko. 
Powinniśmy czym prędzej ruszyć w drogę, jeśli chcemy dotrzeć tam przed nocą.
Twarz Jamiego nagle się zmieniła. Zrozumiałam, że dotknął kieszeni surduta i 
uświadomił sobie, że nie ma w niej fotografii. Rzucił mi szybkie spojrzenie. 
Odpowiedziałam 
krótkim skinieniem głowy i dotknęłam tej strony spódnicy, gdzie trzymałam 
zdjęcia.
- Dziękujemy za gościnność - powiedziałam. Skwapliwie sięgnęłam po kapelusz i 
pospiesznie ruszyłam ku drzwiom. Teraz, gdy Jamie już wrócił, niczego nie 
pragnęłam tak 
bardzo, jak szybkiej ucieczki z Rose Hill i od właścicielki posiadłości. Jednak 
Jamie zwlekał 
przez chwilę.
- Zastanawiałem się, pani Abernathy... ponieważ wspomniała pani, że przez pewien 
czas mieszkała w Paryżu... czy mogła tam pani poznać pewnego dżentelmena. Mam na 
myśli 
księcia Sandringhama?
Spojrzała na Jamiego badawczo, ale nie powiedział niczego więcej, więc skinęła 
jasnowłosą głową.
- Tak. Dlaczego pan pyta?
Jamie obdarzył ją swym najbardziej czarującym uśmiechem.
- Bez szczególnego powodu, jedynie ze zwykłej ciekawości.
Niebo całkiem się zachmurzyło, gdy przejeżdżaliśmy przez bramę. Było oczywiste, 
że 
nie dojedziemy do Kingston przed ulewnym deszczem. W zaistniałych 
okolicznościach 
jednak wcale się tym nie przejęłam.
- Masz zdjęcia Brianny? - to była pierwsza rzecz, o jaką zapytał Jamie, 
zatrzymując na 
chwilę konia.
- Tutaj. - Pogłaskałam kieszeń. - Znalazłeś jakiś ślad Iana?
Obejrzał się przez ramię, jakby w obawie, że możemy być ścigani.
- Niczego nie zdołałem wyciągnąć ani od nadzorcy, ani od któregokolwiek z 
niewolników. Są całkowicie związani z tą kobietą. I wcale ich za to nie winie. 
Ale wiem, 
gdzie on jest - dodał z satysfakcją.
- Gdzie? Czy możemy się tam wślizgnąć z powrotem i go wydostać? - zapytałam, 
lekko unosząc się w siodle i spoglądając za siebie. Przez korony drzew widać 
było tylko 
dachy Rose Hall. Niechętnie wróciłabym do tego domu z jakiegokolwiek powodu... z 
wyjątkiem Iana.
- Nie teraz. - Jamie chwycił moje wodze, obracając konia na trakt. - Będę 
potrzebował 
pomocy.
Pod pretekstem poszukiwania materiału do naprawy, jakiej wymagała prasa cukrowa, 
Jamie zdołał obejrzeć większą część plantacji w promieniu pół kilometra od domu. 
Zajrzał 
nawet do chat dla niewolników, do stajni, suszarni tytoniu i budynku, w którym 
mieściła się 
rafineria cukru. Wszędzie towarzyszyły mu ciekawe i jednocześnie wrogie 
spojrzenia. Tylko 
nie w okolicy rafinerii.
- Przed rafinerią siedział ten wielki czarny facet, który pojawił się na 
werandzie - 
mówił dalej Jamie. - Gdy podszedłem do niego zbyt blisko, nadzorca zrobił się 
bardzo 
nerwowy i nawoływał mnie do powrotu. Ostrzegał, bym nie zbliżał się do 
Herkulesa.
- Nic dziwnego - powiedziałam, wzruszając lekko ramionami. - Sądzisz, że on ma 
coś 
wspólnego z Ianem?
- Siedział przed małymi drzwiami zamocowanymi w ziemi, Angielko - odparł Jamie, 
zręcznie prowadząc konia wokół zwalonej kłody. - Te drzwi z pewnością wiodą do 
piwnicy 
pod rafinerią.
Przez cały czas, gdy Jamie kręcił się wokół budynku, czarny osiłek nie przesunął 
się 
choćby o centymetr.
- Właśnie tam znajduje się Ian. Jeśli w ogóle przebywa na terenie tej 
posiadłości - 
powiedział Jamie.
- Tego jestem prawie pewna - oznajmiłam. Szybko zrelacjonowałam mu szczegóły 
swojej wizyty, łącznie z krótką rozmową z kobietami pracującymi w kuchni. - Ale 
co my 
zrobimy? - zakończyłam. - Przecież nie możemy go tam zostawić! Przede wszystkim 
nie 
wiemy, co Geilis zamierza zrobić z Ianem, ale to nie może być nic niewinnego, 
skoro nie 
przyznała się, że przetrzymuje chłopca.
- O, na pewno - zgodził się Jamie z grymasem na twarzy. - Nadzorca nie rozmawiał 
ze 
mną o Ianie, ale opowiedział mi o innych sprawach. Włosy by ci się zjeżyły na 
głowie - rzekł, 
spoglądając na mnie z uśmiechem mimo wyraźnego wzburzenia. - Masz skręcone loki, 
Angielko. A to nieomylny znak, że niebawem lunie deszcz.
- Cóż za spostrzegawczość - powiedziałam sarkastycznie, daremnie próbując 
wcisnąć 
pod kapelusz wymykające się kosmyki. - Fakt, że niebo jest czarne jak smoła, 
oczywiście 
najmniej świadczy o nadchodzącej burzy.
Wiatr wzmagał się coraz bardziej. Liście drzew wokół nas trzepotały jak 
uwięzione 
motyle. Z niewielkiego wzniesienia, na którym się zatrzymaliśmy, widziałam 
ciężkie 
ołowiane chmury przepływające nad zatoką.
- Znajdźmy lepiej schronienie, dopóki możemy, Angielko - zasugerował Jamie. - 
Idź 
za mną.
Zsiedliśmy z koni. Opuściliśmy wąską ścieżkę i weszliśmy w las, podążając śladem 
dzikich świń. Już po kilku chwilach Jamie znalazł to, czego szukał. Niewielki 
potok przecinał 
głęboko leśne podłoże. Urwisty brzeg porastały paprocie, mroczne i połyskujące 
krzaki 
przeplecione kępami wiotkich drzew.
Jamie polecił mi zebrać paprocie. Każdy liść osiągał długość mojego ramienia. 
Zanim 
wróciłam z całym naręczem, stał już szkielet solidnego schronienia utworzony z 
łuku 
przygiętych drzew przywiązanych do zwalonej kłody i okryty gałęziami wyciętymi z 
pobliskich krzaków. Pospiesznie zadaszone rozrośniętymi paprociami schronienie 
okazało się 
niezbyt wodoszczelne, ale znacznie lepiej było przebywać w przeciekającym 
szałasie niż na 
otwartej przestrzeni. Dziesięć minut później bezpiecznie siedzieliśmy w środku.
Panowała absolutna cisza, gdy wiatr na skraju burzy przeszedł obok nas. Nie 
ćwierkały ptaki ani nie brzęczały owady. One równie dobrze, jak my potrafiły 
przewidzieć 
deszcz. Spadło kilka wielkich kropel. Rozpryskując się na listowiu, wydały 
odgłos 
przypominający trzaskanie łamanych gałązek. Potem rozpętała się burza.
Karaibskie ulewy są gwałtowne. Bardzo się różnią od mglistych, przejmujących 
kapuśniaczków edynburskich. Niebo czernieje i pęka, wylewając hektolitry wody na 
minutę. 
Dopóki pada ulewny deszcz, niemożliwa jest wszelka rozmowa. Lekka mgła unosi się 
z ziemi 
niczym para wznoszona siłą kropel uderzających o ziemię.
Deszcz bębnił w liście paproci nad naszymi głowami. Opary wilgoci wypełniły 
zieloną kryjówkę. W szumie deszczu i przy ciągłym grzmocie, który huczał wśród 
wzgórz, 
nie słyszeliśmy własnych słów.
Nie było zimno, ale woda przeciekająca przez szczelinę nieustannie spływała mi 
na 
szyję. Nie miałam gdzie się odsunąć. Jamie otulił mnie swoim surdutem i objął 
ramieniem. 
Mimo strasznego hałasu burzy nagle poczułam się bezpieczna, uspokojona i 
uwolniona od 
napięcia ostatnich kilku godzin i dni. Już właściwie odnaleźliśmy Iana i nic nie 
mogło nas 
tutaj dosięgnąć.
Uścisnęłam rękę Jamiego. Uśmiechnął się, pochylił i pocałował mnie delikatnie. 
Pachniał świeżością i ziemią oraz sokiem gałęzi, które wycinał.
Już prawie po wszystkim, pomyślałam. Wkrótce odzyskamy Iana. A potem co? 
Opuścimy Jamajkę. Świat jest wystarczająco duży, by znaleźć sobie miejsce. Były 
też 
francuskie kolonie na Martynice i Grenadzie, pozostająca pod panowaniem 
holenderskim 
wyspa Eleutera. Być może powędrujemy aż do Ameryki... nie bacząc na kanibali. 
Dopóki 
miałam Jamiego, nie bałam się niczego.
Ulewa skończyła się równie gwałtowanie, jak się zaczęła. Z krzaków i drzew 
spadały 
pojedyncze krople. Cichy odgłos kapania echem odbijał dzwonienie w moich uszach 
pozostawione przez ryk burzy. Łagodna świeża bryza wstała znad potoku, 
zabierając z sobą 
wilgoć i delikatnym chłodnym powiewem unosząc loczki nad moim karkiem. Ptaki i 
owady 
odezwały się ponownie najpierw cichymi, potem pełnymi głosami. Powietrze 
zaczynało 
tańczyć zielonym życiem.
Wstałam, zdejmując surdut Jamiego.
- Wiesz, Geilis pokazała mi specjalny kamień zwany czarnym diamentem - 
powiedziałam. - Mówi, że używali go alchemicy. Podobno dzięki niemu we wszystkim 
można znaleźć rozkosz. Myślę, że jakiś podobny kamień leży gdzieś w pobliżu.
Jamie uśmiechnął się.
- Wcale nie byłbym tym zaskoczony, Angielko - powiedział. - Masz na twarzy 
krople 
deszczu.
Sięgnął do surduta po chusteczkę, ale się zawahał.
- Zdjęcia Brianny - powiedział nagle.
- Och, zapomniałam. - Wyjęłam z kieszeni fotografie.
Wziął je i przerzucił szybko, potem jeszcze raz przejrzał powoli.
- Co się stało? - zapytałam zatrwożona.
- Jedno zniknęło - wyszeptał.
Doznałam nie dającego się wyrazić uczucia strachu, który zaczął mi rosnąć w 
głębi 
żołądka. Radość poprzedniej chwili zaczęła gasnąć.
- Jesteś pewien?
- Znam je równie dobrze, jak twoją twarz, Angielko - odparł. - Tak. Nie ma 
zdjęcia 
Brianny przy ognisku.
Dobrze pamiętałam tę fotografię. Dorosła już Bree siedziała na głazie przy 
ognisku. 
Oparła łokcie na podciągniętych kolanach i patrzyła prosto w obiektyw aparatu 
fotograficznego, nie zdając sobie sprawy z jego obecności. Miała rozmarzoną 
twarz i 
odgarnięte do tyłu włosy.
- Na pewno Geilis je zabrała. Znalazła zdjęcia w twoim surducie, gdy byłam w 
kuchni. 
Odebrałam jej fotografie, ale musiała ukraść tę jedną.
- Niech ją piekło pochłonie! - Jamie odwrócił się gwałtownie, by spojrzeć na 
drogę. 
Oczy pociemniały mu z gniewu. Mocno zaciskał w dłoni pozostałe odbitki. - Co 
chce z nią 
zrobić?
- Być może wzięła tylko z ciekawości - powiedziałam, ale strach nie mijał. - 
Przede 
wszystkim co mogłaby z nią zrobić? Prawdopodobnie nie pokaże jej nikomu... 
zresztą, kto by 
przyjechał do Rose Hall?
Jamie podniósł nagle głowę i chwycił mnie za ramię, nakazując ciszę. W pewnej 
odległości, poprzez zarośla widać było pętlę drogi wijącej się wąską wstęgą 
żółtawego błota. 
Wzdłuż tej wstęgi mozolnie posuwała się jakaś postać na koniu. Ubrany na czarno 
mężczyzna 
wydawał się mały niczym mrówka.
Wtedy przypomniałam sobie słowa Geilis: „Spodziewam się gościa. Pastor 
przyjedzie 
o czwartej”.
- To pastor - powiedziałam. - Miał złożyć Geilis wizytę.
- Archie Campbell - mruknął z grymasem Jamie. - Co ten diabeł... choć być może 
nie 
powinienem używać tego szczególnego wyrażenia z szacunku dla pani Duncan.
- Prawdopodobnie przybywa, żeby wypędzić z niej demona - zasugerowałam z 
nerwowym śmiechem.
- Ma tam więc co robić, jeśli tak.
Kanciasta figura zniknęła wśród drzew.
- Co zamierzasz zrobić w związku z Ianem? - zapytałam, gdy tylko wróciliśmy na 
ścieżkę.
- Będę potrzebował pomocy - odpowiedział żywo. - Podpłynę rzeką z Innesem, 
MacLeodem i pozostałymi. Niedaleko od rafinerii jest dobre miejsce do zejścia na 
ląd. 
Zostawimy tam łodzie, wejdziemy na brzeg, rozprawimy się z Herkulesem... i 
Atlasem także, 
jeśli przyjdzie mu do głowy sprawiać kłopoty... otworzymy piwnicę, zabierzemy 
Iana i 
zamkniemy ją ponownie. Bezksiężycowa noc będzie za dwa dni. Chciałbym wyruszyć 
wcześniej, ale prawdopodobnie i tak szybciej nie znajdziemy odpowiedniej łodzi i 
ludzi do 
pomocy.
- A czym zapłacisz? - zapytałam otwarcie.
Wydatki na nowe ubrania i buty pochłonęły znaczną część zysków z guana 
nietoperzy. 
To, co zostało, starczyłoby na kilka tygodni na jedzenie i prawdopodobnie na 
wynajęcie łodzi 
na dzień lub dwa, ale nie pozwoliłoby zakupić znacznej ilości broni.
Na wyspie nie produkowano ani pistoletów, ani sztyletów. Broń sprowadzano z 
Europy i właśnie dlatego była droga. Sam Jamie miał dwa pistolety kapitana 
Rainesa, ale 
Szkoci dysponowali jedynie nożami do czyszczenia ryb i osobliwymi nożami 
myśliwskimi, 
które zdecydowanie nie nadawały się do zbrojnego najazdu.
Jamie skrzywił się lekko, potem spojrzał na mnie z ukosa.
- Chyba muszę poprosić Johna o pomoc - powiedział wprost. Przez chwilę jechałam 
w 
milczeniu, potem skinęłam głową.
- Przypuszczam, że będziesz musiał - odparłam. Wcale mi się to nie podobało, ale 
w 
grę wchodziło życie Iana. - Tylko jedno, Jamie...
- Tak, wiem - rzekł z rezygnacją. - Chcesz powiedzieć, że pojedziesz ze mną, 
prawda?
- Owszem - odparłam, uśmiechając się. - Bo jeśli Ian jest ranny albo chory, 
albo...
- W porządku - zgodził się dość gniewnie. - Tylko wyświadcz mi jedną niewielką 
uprzejmość, Angielko. Bardzo się staraj, żeby cię nie zabito ani nie posiekano 
na kawałki, 
dobrze?
- Postaram się - odparłam przezornie.
Mój wierzchowiec zbliżył się do jego konia. Ramię przy ramieniu jechaliśmy do 
Kingston pod ociekającymi deszczem drzewami.
61
Płomień krokodyla
Nocą na rzece panował zaskakująco duży ruch. Lawrence Stern, który nalegał, by 
wziąć udział w wyprawie, powiedział mi, że większość położonych na wzgórzach 
plantacji 
wykorzystuje rzekę jako główne połączenie z Kingston i z portem. Drogi były albo 
w bardzo 
złym stanie, albo też przestawały istnieć. Z każdą kolejną porą deszczową 
pochłaniała je 
bujna roślinność.
Spodziewałam się, że rzeka będzie bezludna, lecz kiedy pracowicie wiosłowaliśmy 
pod górę jej rozległym korytem, minęliśmy dwa niewielkie statki i barkę 
zmierzającą do 
ujścia. Barka, olbrzymi mroczny kształt załadowany wysoko beczkami oraz 
drewnianymi 
balami, przepłynęła obok nas niczym czarna góra lodowa: ogromna, posępna i 
groźna. Niskie 
głosy niewolników pchających ją żerdziami niosły się po wodzie.
- To uprzejme z twojej strony, że przyszedłeś, Lawrence - powiedział Jamie.
Mieliśmy małą jednomasztową otwartą łódź, która z trudem mieściła Jamiego, mnie, 
sześciu szkockich przemytników i Sterna. Mimo tego tłokują również byłam mu 
wdzięczna za 
towarzystwo. Niewzruszona flegmatyczność Sterna działała bardzo kojąco w 
zaistniałych 
okolicznościach.
- Cóż, przyznaję się do pewnej ciekawości - odparł Lawrence, opryskując sobie 
przód 
koszuli, by ochłodzić spocone ciało. W ciemności widziałam jedynie tę 
poruszającą się plamę 
bieli. - Kiedyś poznałem właścicielkę Rose Hall...
- Panią Abernathy? - spytałam zdziwiona - No i... co o niej myślisz?
- Och... jest bardzo miłą kobietą, nader... łaskawą.
W ciemności nie widziałam twarzy Sterna, ale w jego głosie dźwięczała osobliwa 
nuta 
ni to zadowolenia, ni to zakłopotania. Wywnioskowałam, że wdowa Abernathy wydała 
się 
Lawrence’owi dość atrakcyjna. Pewnie od niego coś chciała. Nie słyszałam, by 
Geilis 
przyjęła jakiegoś mężczyznę wyłącznie z sympatii.
- Gdzie ją poznałeś? W jej własnym domu?
Jeśli wierzyć uczestnikom balu u gubernatora, pani Abernathy bardzo rzadko 
opuszczała plantację.
- Tak, w Rose Hall. Pojechałem poprosić o zgodę na zebranie rzadkiego typu 
chrząszcza, który znalazłem wczesną wiosną na plantacji. Zaprosiła mnie i... 
przyjęła bardzo 
serdecznie.
Tym razem w jego głosie pojawiła się nuta samozadowolenia. Jamie trzymający 
dźwignię do poruszania steru usłyszał ją i parsknął krótko.
- Jaki miała do ciebie interes? - zapytał. Bez wątpienia miał identyczne zdanie 
jak ja o 
motywach działania Geilis.
- Och, była niezwykle zainteresowana gatunkami fauny i flory, które zebrałem na 
wyspie. Pytała o miejsca występowania i właściwości kilku różnych ziół. Ach, 
chciała też, 
żebym opowiedział o swoim pobycie na Hispanioli - odparł i westchnął z żalem. - 
Trudno 
uwierzyć, że tak urocza kobieta może się podle zachowywać, Jamesie.
- Urocza? - Głos Jamiego zabrzmiał gorzkim rozbawieniem. - Chyba się nie 
zadurzyłeś?
W głosie Lawrence’a dźwięczało echo śmiechu Jamiego.
- Istnieje gatunek mięsożernej muchy, który obserwuję, mój przyjacielu. Samiec 
wybiera samicę, zadaje sobie trud, by przynieść jej kawałek mięsa lub inną 
ofiarę starannie 
opakowaną w mały jedwabny tobołek. Kiedy samica zajęta jest odwijaniem 
podarunku, 
samiec na nią wskakuje, wykonuje kopulacyjne obowiązki i pospiesznie ucieka. 
Gdyby 
bowiem ona skończyła posiłek, zanim pan mucha sfinalizowałby dzieło lub 
zapomniałby o 
przyniesieniu smakowitego prezentu, wybranka by go zjadła. - W ciemności rozległ 
się cichy 
śmiech. - Nie, to było interesujące doświadczenie, ale sądzę, że nie odwiedzę 
ponownie pani 
Abernathy.
- Z pewnością, jeśli nam się uda - zgodził się Jamie.
Mężczyźni zostawili mnie na brzegu rzeki, abym pilnowała łodzi, i wtopili się w 
ciemność. Dostałam pistolet z surowym ostrzeżeniem, żebym sobie nie strzeliła w 
nogę. 
Waga broni była kojąca, ale gdy minuty wlokły się w czarnej ciszy, ciemność i 
osamotnienie 
stawały się coraz bardziej przygnębiające.
Z miejsca, gdzie stałam, widziałam dom: mroczny prostokąt tylko z trzema 
oświetlonymi oknami na parterze. To zapewne salon, pomyślałam. Dziwiłam się, 
dlaczego nie 
ma wokół żadnych oznak ruchu niewolników. Kiedy jednak przyjrzałam się uważnie, 
zobaczyłam cień w jednym z oświetlonych okien. Serce podskoczyło mi do gardła.
W żadnym wypadku nie mógł to jednak być cień Geilis. Rzucał go bowiem ktoś 
wysoki, szczupły i niezdarny.
Rozglądałam się szaleńczo dookoła. Chciałam krzyknąć, ale było za późno. 
Zmierzający do rafinerii mężczyźni już by mnie nie usłyszeli. Przez chwilę się 
wahałam. W 
końcu podkasałam spódnicę i ruszyłam w ciemność.
Stanęłam na werandzie zlana potem. Serce biło mi tak głośno, że zagłuszało 
wszelkie 
inne odgłosy. Cicho podeszłam do najbliższego okna. Starałam się dyskretnie 
zajrzeć do 
środka.
W salonie panowała cisza. W kominku palił się niewielki ogień, a blask płomieni 
jaśniał na wypolerowanej podłodze. Wykonany z różanego drewna sekretarzyk Geilis 
był 
otwarty. Blat pokrywały sterty ręcznie pisanych dokumentów i bardzo stare 
książki. Nie 
dostrzegałam nikogo, ale nie widziałam całego wnętrza.
Ciarki przebiegały mi po plecach na myśl o trupiookim Herkulesie w milczeniu 
podkradającym się ku mnie w ciemności. Przysuwałam się coraz bliżej werandy, z 
każdym 
kolejnym krokiem spoglądając przez ramię.
Tego wieczoru posiadłość wydawała się opuszczona. Nie słyszałam żadnych 
przyciszonych głosów niewolników, które towarzyszyły mojej wcześniejszej 
wizycie. Jednak 
to może niczego nie oznaczać, pomyślałam. Większość niewolników skończyła pracę 
i o 
zachodzie słońca wróciła do baraków. Ale czy nie powinno tu być służących, by 
pilnować 
ognia na kominku i przynosić z kuchni jedzenie?
Frontowe drzwi stały otworem. Na progu leżały rozrzucone płatki żółtej róży. W 
słabym świetle padającym z wnętrza lśniły niczym starożytne złote monety.
Przystanęłam, nasłuchując. Wydawało mi się, że usłyszałam słaby szmer, jakby 
ktoś 
przerzucał kartki księgi. Zbierając się na odwagę, przekroczyłam próg.
Dom jeszcze bardziej sprawiał wrażenie opuszczonego: wazon zwiędłych kwiatów na 
wypolerowanej powierzchni komody, filiżanka i podstawka na okolicznościowym 
stoliku, 
osad zaschnięty w brunatną plamę na dnie kieliszka. Gdzie, u diabła, wszyscy się 
podziali?
Znowu nasłuchiwałam. Usłyszałam cichy trzask ognia i znów łagodny szelest 
przypominający przewracanie stron. Wysunęłam do przodu głowę. Zobaczyłam, że 
przed 
sekretarzykiem ktoś siedział - niewątpliwie mężczyzna; wysoki, wąski w 
ramionach, o 
ciemnych włosach.
- Ian! - zawołałam najgłośniej, jak mogłam. - Ian!
Mroczna postać poruszyła się, odepchnęła krzesło i szybko wstała.
- O Jezu... - jęknęłam.
- Pani Malcolm? - odezwał się zdumiony wielebny Archibald Campbell.
Z trudem przełknęłam ślinę. Serce waliło mi jak młotem. Wielebny wydawał się 
niemal równie przerażony, jak ja, ale trwało to tylko chwilę. Potem twarz mu 
skamieniała i 
zrobił krok w moją stronę.
- Co pani tu robi? - zapytał.
- Szukam siostrzeńca mojego męża - odparłam. Nie widziałam powodu, by kłamać. 
Szybko rozejrzałam się po salonie, ale nie było w nim nikogo oprócz mnie i 
wielebnego. - 
Gdzie pani Abernathy?
- Nie mam pojęcia - powiedział, marszcząc brwi. - Chyba odeszła. O jakim 
siostrzeńcu pani mówi?
- Odeszła?! - Zamrugałam. - Dokąd?
- Nie wiem. - Spojrzał na mnie spode łba. Wysunięta górna warga zacisnęła się 
niczym dziób na dolnej. - Nie było nikogo, gdy wstałem dziś rano. Służący 
najwyraźniej 
odeszli razem ze swoją panią. Ładny sposób podejmowania gościa!
Rozluźniłam się lekko mimo trwogi. Przynajmniej nie groziło mi niebezpieczeństwo 
natknięcia się na Geilis. Pomyślałam, że może zdołam sobie poradzić z wielebnym 
Campbellem.
- No cóż, przyznaję, że to wydaje się trochę niegościnne - powiedziałam. - 
Przypuszczam, że nie widział ojciec tu wysokiego, szczupłego piętnastolatka z 
gęstą ciemną 
czupryną? Nie, chyba jednak nie. W takim razie już pójdę...
- Stop! - Złapał mnie za ramię. Zatrzymałam się zdumiona i zaniepokojona siłą 
chwytu.
- Jak brzmi prawdziwe nazwisko pani męża? - domagał się wyjaśnień.
- Malcolm - warknęłam. Szarpnęłam ramieniem. - Przecież pan wie.
- Tak? A pani Abernathy mówiła, że państwo nazywają się Fraser.
- Och... - Wzięłam głęboki wdech, żeby zyskać na czasie i wymyślić coś 
wiarygodnego, ale nie zdołałam. Nigdy nie byłam dobra w szybkim kłamstwie.
- Gdzie jest pani mąż, James Fraser? - dopytywał duchowny.
- Proszę posłuchać - powiedziałam, próbując uwolnić się z uścisku - myli się pan 
co 
do Jamiego. On nie ma nic wspólnego z pańską siostrą. Powiedział, że...
- Rozmawiała z nim pani o Margaret? - Wielebny mocniej ścisnął mi ramię. 
Jęknęłam 
i znów się szarpnęłam.
- Tak. Twierdzi, że to nie on był tym mężczyzną, do którego pojechała do 
Culloden. 
Panna Margaret chciała się spotkać z jego przyjacielem, Ewanem Cameronem.
- Pani kłamie - powiedział kategorycznie. - Albo on! To zresztą niewielka 
różnica. 
Gdzie jest James Fraser? - Potrząsnął mną lekko. Przy kolejnej próbie zdołałam 
wyrwać 
ramię z uścisku.
- Powtarzam panu: on nie ma nic wspólnego z tym, co się stało z pańską siostrą! 
- 
Cofałam się. Gorączkowo myślałam, jak się uwolnić od wielebnego i jednocześnie 
pozbawić 
go swobody ruchu. Nie chciałam, żeby się błąkał w poszukiwaniu Jamiego, robiąc 
hałas i 
przyciągając niechcianą uwagę do akcji uwalniania Iana. Ośmiu mężczyzn 
wystarczyło, aby 
pokonać Herkulesa, ale nie zdołałoby oprzeć się setce niewolników.
- Gdzie? - Wielebny nacierał, świdrując mnie oczami.
- W Kingston! - rzuciłam.
Spojrzałam w bok. Byłam blisko szerokich weneckich drzwi, które wychodziły na 
werandę. Pomyślałam, że zdołam uciec, ale co dalej? Jego pościg będzie gorszy 
niż 
kontynuowanie tej rozmowy.
Znów popatrzyłam na duchownego. Nie wierząc moim słowom, spoglądał groźnie. 
Nagle zobaczyłam na tarasie coś, co zaparło mi dech w piersiach.
Wielki biały pelikan siedział na poręczy, z głową odwróconą do tyłu i dziobem 
zanurzonym w piórach. Upierzenie Ping Ana lśniło srebrem na tle nocy w 
przyćmionym 
świetle padającym przez drzwi.
- Co to jest? - Wielebny Campbell domagał się wyjaśnień. - Kto to jest? Kto jest 
tam 
na zewnątrz?
- Ptak - odparłam krótko. Serce biło mi gwałtownym, nierównym rytmem. Pan 
Willoughby z pewnością musiał być gdzieś w pobliżu. Pelikany przebywały zwykle u 
ujścia 
rzek, blisko brzegu, ale nigdy nie widziałam żadnego tak daleko w głębi lądu. A 
jeśli pan 
Willoughby rzeczywiście znajdował się blisko, to co w związku z tym powinnam 
zrobić?
- Bardzo wątpię, by pani mąż był teraz w Kingston - mówił wielebny, podejrzliwie 
patrząc na mnie zwężonymi oczami. - A nawet jeśli, to zapewne po panią 
przyjedzie.
- Och, nie! - zapewniłam żarliwie. - Jamie nie wybiera się tutaj. Ja sama 
przyjechałam, 
by odwiedzić Geilis... to znaczy panią Abernathy. Mąż nie spodziewa się mego 
powrotu aż do 
przyszłego miesiąca.
Nie uwierzył mi, ale z drugiej strony nic nie mógł zrobić. Zacisnął usta, potem 
otworzył je tylko na tyle, by wycedzić kolejne pytanie.
- A zatem zatrzymała się pani w Rose Hall?
- Tak - odparłam zadowolona, że wystarczająco znam rozkład domu, by udawać, iż 
jestem stałą bywalczynią. Skoro nie było służących, nie było też nikogo, kto 
mógłby 
powiedzieć, iż nianie jestem.
Oczywiście żaden służący nie mógł mnie teraz wydać.
Campbell stał w milczeniu, przyglądając mi się pilnie przez chwilę. Potem 
zacisnął 
szczęki i niechętnie skinął głową.
- Tak... Przypuszczam więc, iż pani się domyśla, dokąd wyruszyła gospodyni i 
kiedy 
zamierza wrócić?
Rzeczywiście, zaczynałam mieć dość niepokojące wyobrażenie tego, dokąd Geillis 
Abernathy mogła się udać. Wielebny Campbell nie wydawał się jednak odpowiednim 
człowiekiem do podzielenia się z nim tą wizją.
- Nie, obawiam się, że nie - odparłam. - Ja... od wczoraj przebywałam z wizytą 
na 
sąsiedniej plantacji. Właśnie w tej chwili wróciłam.
Wielebny przyjrzał mi się uważnie. Na szczęście miałam na sobie kostium do 
konnej 
jazdy - był to jedyny przyzwoity strój, jaki posiadałam. Nie licząc fiołkowej 
sukni balowej i 
dwóch sukien z wyblakłego muślinu.
- Rozumiem. Hm... No, dobrze - powiedział. Zachowywał się nerwowo. Zaciskał i 
otwierał kościste dłonie, jakby nie wiedział, co z nimi zrobić.
- Nie będę panu przeszkadzać. - Uśmiechnęłam się czarująco i głową wskazałam 
sekretarzyk. - Na pewno ma pan coś ważnego do zrobienia.
Znów zasznurował usta. Przypominał sowę przypatrującą się apetycznej myszy.
- Już skończyłem. Przygotowywałem kopie pewnych dokumentów, o które prosiła 
pani Abernathy.
- To bardzo ciekawe - powiedziałam automatycznie. Myślałam, że przy odrobinie 
szczęścia po kilku minutach pogawędki uda mi się umknąć pod pretekstem 
odpoczynku w 
rzekomo moim pokoju. Wszystkie parterowe pokoje wychodziły na taras, więc z 
łatwością 
wyślizgnęłabym się w noc, żeby spotkać Jamiego.
- Może również pani, podobnie jak gospodyni i ja, interesuje się szkocką 
historią i 
nauką?
Wzrok Campbella nabrał ostrości. Z zamierającym sercem rozpoznałam w oczach 
wielebnego fanatyczny błysk, charakteryzujący spojrzenie każdego badacza.
- No cóż, trochę - odparłam. - Muszę jednak przyznać, że nie bardzo się na tym 
znam.
Zmierzając ku drzwiom, rzuciłam okiem na arkusz leżący na stercie dokumentów. 
Znieruchomiałam.
Był to wykres genealogiczny. Żyjąc z Frankiem, widziałam ich wiele, ale teraz 
rozpoznałam ten szczególny. Drzewo genealogiczne rodu Fraserów. Rysunek miał 
nawet 
tytuł: „Fraser z Lovat”. Zaczynał się, o ile dobrze widziałam, około roku tysiąc 
czterechsetnego i prowadził aż do chwili obecnej. Dostrzegłam Szymona, byłego - 
i niezbyt 
opłakiwanego w pewnych sferach - stronnika Jakuba II. Został ścięty za udział w 
powstaniu 
Karola Stuarta. W dolnym rogu, z symbolem wskazującym na nieślubne pochodzenie, 
wpisany był Brian Fraser, ojciec Jamiego, pod nim zaś widział wykaligrafowany 
napis: James 
A. Fraser.
Zimny dreszcz przebiegł mi po plecach. Wielebny zauważył tę reakcję i przyglądał 
mi 
się z zimnym rozbawieniem.
- Tak, Fraserowie powinni być... - Zamilkł na długą chwilę.
- Czym? - spytałam niecierpliwie. Mimowolnie przysuwałam się do sekretarzyka.
- Obiektem proroctwa, oczywiście - powiedział, lekko zaskoczony. - Pani mąż jako 
nieślubny potomek...
- Nic o tym nie wiem!
- Ach, tak... - Wielebny zaczynał się rozkoszować możliwością dostarczenia mi 
szokujących informacji. - Myślałem, że pani Abernathy rozmawiała z panią o tym, 
skoro była 
tak zainteresowana, by w tej sprawie pisać do mnie do Edynburga - powiedział. 
Przerwał 
stertę dokumentów i wyciągnął z niej jeden, napisany w języku gaelickim. - To 
oryginalny 
język przepowiedni - rzekł, machając mi „eksponatem” przed nosem. - Spisał to 
Brahan Seer. 
Z pewnością pani o nim słyszała. - W jego tonie brzmiała niewielka nadzieja, ale 
ja 
rzeczywiście słyszałam o Brahanie Seerze i słowach tego szesnastowiecznego 
szkockiego 
Nostradamusa.
- Czy to jest przepowiednia odnosząca się do rodziny Fraserów?
- Tak, do Fraserów z Lovat. Język jest poetycki, jak już mówiłem pani Abernathy, 
ale 
nie ma żadnych wątpliwości co do znaczenia tekstu. - Wielebny entuzjazmował się 
coraz 
bardziej. - Proroctwo mówi, że nowy władca Szkocji narodzi się z rodu Lovatów. 
Stanie się to 
po usunięciu w cień „królów białej róży”, co oczywiście stanowi wyraźną aluzją 
do tych 
papistów Stuartów. - Wskazał głową wzór białych róż na dywanie. - W przepowiedni 
są też 
naturalnie bardziej tajemnicze kwestie. Trudno określić czas, w którym władca 
Szkocji się 
narodzi. I to, czy będzie królem czy królową... Problem interpretacji wynika z 
nieumiejętnego 
obchodzenia się z oryginałem...
Mówił dalej. Nie słuchałam. Jeśli miałam wątpliwości co do tego, gdzie zniknęła 
Geilis, to właśnie się rozwiały. Owładnięta obsesją przywrócenia na tron władców 
Szkocji, 
poświęciła niemal dziesięć lat na działania zmierzające do restauracji dynastii 
Stuartów. 
Próba poniosła druzgoczącą klęskę wraz z przegraną bitwą pod Culloden. Geilis 
nie wyrażała 
potem niczego prócz pogardy dla wszystkich pozostałych Stuartów. I nic dziwnego, 
jeśli 
uważała, że wie, co stanie się później.
A dokąd poszła? Z powrotem do Szkocji, by związać się z potomkiem Lovata? Nie, 
Geilis myślała o ponownym wykonaniu skoku poprzez czas. Przygotowywała się, 
gromadząc 
środki - odzyskując skarb z wyspy fok - i kończąc swoje badania.
Wpatrywałam się w dokument ogarnięta fascynacją i trwogą. Wykres genealogiczny 
był sporządzony oczywiście tylko do chwili obecnej. Czyżby Geilis wiedziała, kto 
zostanie 
potomkiem Lovata?
Podniosłam wzrok, by zadać wielebnemu Campbellowi pytanie, ale słowa zamarły mi 
na ustach. W drzwiach tarasu stał pan Willoughby.
Mały Chińczyk najwyraźniej przeżywał ciężkie chwile. Jego jedwabny strój był 
podarty i poplamiony. Okrągła twarz zaczynała się zapadać z głodu i zmęczenia. 
Pan 
Willoughby musnął mnie wzrokiem. Całą uwagę skupił na ojcu Campbellu.
- Najbardziej święty człowiek - odezwał się tonem, jakiego nigdy wcześniej u 
niego 
nie słyszałam. Mówił z wyraźnym szyderstwem.
Wielebny odwrócił się tak gwałtownie, że strącił łokciem wazon. Woda wraz z 
żółtymi różami wypłynęła na różane drewno sekretarzyka, nasączając dokumenty. 
Wielebny 
krzyknął z wściekłością i pospiesznie chronił papiery. Potrząsał nimi z 
zapamiętaniem, by 
usunąć wodę, zanim spłynie atrament.
- Zobacz, co zrobiłeś, ohydny barbarzyńco! Morderco!
Pan Willoughby się roześmiał. Nie był to jednak jego zwykły wysoki śmiech, lecz 
niski, zduszony chichot.
- Ja mordercą? - Powoli pokręcił głową z oczami utkwionymi w wielebnym. - Nie 
ja, 
święty człowieku. Ty jesteś mordercą.
- Wynoś się stąd - powiedział zimno Campbell. - Jak śmiesz, po tym co się stało, 
wchodzić do domu damy.
- Znam cię. - Głos Chińczyka brzmiał cicho i spokojnie. Spojrzenie było 
nieugięte. - 
Widzę cię w czerwonym pokoju z kobietą, która się śmieje. Widzę cię także w 
Szkocji ze 
śmierdzącymi dziwkami. - Pan Willoughby bardzo powoli uniósł rękę na wysokość 
gardła i 
przesunął ją tak, jak się przesuwa nóż. - Zdaje się, że zabijasz dość często, 
święty człowieku.
Wielebny Campbell zbladł. Nie wiem, czy z oszołomienia, czy z wściekłości. 
Zadrżałam ze strachu. Zwilżyłam językiem wyschnięte usta i zmusiłam się do 
wydania z 
siebie głosu.
- Panie Willoughby...
- Nie Willoughby - przerwał. Nie patrząc w moją stronę, poprawił mnie obojętnie: 
- 
Nazywam się Yi Tien Cho.
Przez głowę przemknęło mi absurdalne w tej sytuacji pytanie: czy właściwą formą 
zwracania się do niego będzie „panie Yi”, czy „panie Cho”.
- Precz! - Bladość wielebnego wynikała z wściekłości. Zamierzył się na małego 
Chińczyka zaciśniętą pięścią, ale pan Willoughby nawet nie drgnął.
- Lepiej wyjdź, Pierwsza Żono - powiedział łagodnie. - Święty człowiek lubi 
kobiety... 
ale nie kogucikiem. Nożem.
Zabrakło mi tchu, choć nie miałam na sobie obcisłego gorsetu.
- Nonsens! - rzekł ostro wielebny. - Mówię ci raz jeszcze: wynoś się, bo 
inaczej...
- Tylko spokojnie, pastorze Campbell - powiedziałam. Drżącymi rękami wyjęłam z 
kieszeni spódnicy pistolet i wycelowałam w duchownego. Ku memu zaskoczeniu 
zachował 
spokój. Patrzył na mnie wytrzeszczonymi oczami, jakby nagle wyrosły mi dwie 
głowy.
Nigdy przedtem nie trzymałam nikogo na muszce. Wrażenie było osobliwie 
upajające. 
Obróciłam bębenek i... nie wiedziałam, co robić dalej.
- Panie... - przerwałam i zwróciłam się do Chińczyka wszystkimi jego imionami - 
Yi 
Tien Cho. Czy na balu u gubernatora widział pan pastora z panią Alcott?
- On ją zabić na moich oczach - odparł zdecydowanie Yi Tien Cho. - Lepiej 
strzelaj, 
Pierwsza Żono.
- Nie bądź śmieszny! Droga pani Fraser, z pewnością nie wierzy pani słowom 
dzikusa, 
który sam jest... - Wielebny Campbell obrócił się ku mnie, próbując przybrać 
wyniosłą minę. 
Niewielkie krople potu pojawiły mu się na czole.
- Chyba wierzę - powiedziałam. - Był pan na przyjęciu. I w Edynburgu, kiedy 
zamordowano prostytutkę. Nellie Cowden powiedziała, że mieszkał pan w Edynburgu 
przez 
dwa lata. Właśnie wtedy, gdy ginęły dziewczęta - mówiłam, czując pod palcem 
śliski spust 
pistoletu.
- On także mieszkał tam dwa lata! - Pastor gwałtownym ruchem głowy wskazał 
Chińczyka. Głos wielebnego nie brzmiał już spokojnie. - Uwierzy pani 
człowiekowi, który 
zdradził pani męża?
- Komu?!
- Jemu! - Irytacja wielebnego sprawiła, iż jego głos stał się szorstki. - To on 
jest tą 
nikczemną kreaturą, która wydała Frasera. Sir Percival mi to powiedział!
Omal nie wypuściłam z ręki pistoletu. Wydarzenia biegły trochę za szybko. Miałam 
nadzieję, że Jamie i jego ludzie znaleźli Iana, wrócili na brzeg rzeki i z 
pewnością przyjdą 
tutaj, jeśli nie zastaną mnie w umówionym miejscu.
Uniosłam pistolet, zamierzając zmusić pastora, by poszedł do kuchni. Zamknięcie 
go 
w jednej ze spiżarń wydawało mi się najlepszym rozwiązaniem.
- Myślę, że... - zaczęłam.
Campbell gwałtownie rzucił się do przodu.
Mój palec nacisnął spust. Rozległ się huk, broń podskoczyła mi w dłoni. Obok 
mojej 
głowy przesunął się obłoczek czarnego dymu. Oczy zaczęły mi łzawić.
Nie postrzeliłam pastora. Wystrzał przeraził wielebnego. Ale teraz na twarzy 
pastora 
pojawił się wyraz satysfakcji. Campbell bez słowa sięgnął do surduta i wyjął 
metalowe 
pudełko. Z jednego końca wystawała rękojeść z białego rogu jelenia.
Z przerażającą jasnością, która towarzyszy wszelkim przesileniom, ogarnęłam 
wszystko: od szczerby na krawędzi ostrza, gdy wyciągnął je z futerału, po zapach 
róży, którą 
zgniótł pod stopą, kiedy ruszył w moją stronę.
Nie było dokąd uciekać. Spięłam się do walki. Świeża blizna po cięciu kordem 
paliła 
mnie na ramieniu. Kątem oka ujrzałam niebieski błysk. W tej samej chwili rozległ 
się 
soczysty dźwięk, jakby ktoś zrzucił z wysoka dojrzały melon. Wielebny Campbell 
odwrócił 
się na pięcie. Oczy miał szeroko otwarte i całkiem puste. Przez ten jeden moment 
wyglądał 
jak Margaret. Upadł.
Padł tak jak stał, całym ciałem, nie wyciągając ręki, by się uratować. Głowa 
wielebnego Campbella, uderzając o podłogę u moich stóp, najpierw lekko 
podskoczyła, 
potem ułożyła się spokojnie. Zrobiłam krok wstecz i niczym w pułapce zatrzymałam 
się 
plecami przy ścianie.
W skroni pastora widać było okropne wgłębienie po uderzeniu. Twarz zmieniła 
kolor. 
Czerwień gniewu przechodziła w ziemistą biel. Pierś unosiła się i opadała, 
zatrzymywała i 
znów unosiła. Miał otwarte i oczy, i usta.
- Czy Tsei-mi być tutaj, Pierwsza Żono? - zapytał Chińczyk, z powrotem wkładając 
do 
rękawa woreczek z kamiennymi kulkami.
- Tak... tam... na zewnątrz. - Wskazałam ręką werandę. - Co... on... czy ty 
naprawdę...? 
- Z trudem zwalczyłam przepływające przeze mnie fale wstrząsu. Zacisnęłam 
powieki. 
Wzięłam głęboki oddech. - Czy to byłeś ty? - zapytałam z wciąż zamkniętymi 
oczami. Jeśli 
zamierzał zniekształcić również moją głowę, to nie chciałam tego oglądać. - Czy 
Campbell 
mówił prawdę? Zdradziłeś sir Percivalowi miejsce spotkania w Arbroath i 
opowiedziałeś mu 
o Malcolmie i o drukarni?
Nie usłyszałam odpowiedzi. Nie zarejestrowałam też żadnego ruchu. Po chwili więc 
otworzyłam oczy. Chińczyk stał, wpatrując się w wielebnego.
Archibald Campbell leżał nieruchomo, ale jeszcze żył. A jednak czarny anioł się 
zbliżał. Skóra pastora przybrała lekko zielonkawy odcień, który już przedtem 
widywałam u 
umierających. Płuca jednak nadal pracowały. Czerpały powietrze ze świstem.
- Nie był to zatem żaden Anglik - wymamrotałam. Wytarłam wilgotne dłonie o 
spódnicę. - A tylko angielskie nazwisko. Willoughby.
- Nie Willoughby - odparł ostro. - Jestem Yi Tien Cho!
- Dlaczego?! - zapytałam, niemal krzycząc. - Spójrz na mnie, do cholery! 
Dlaczego? 
Posłusznie popatrzył mi w twarz. Jego oczy były czarne i okrągłe jak guziki, ale 
utraciły 
blask.
- W Chinach - odparł - istnieć... opowieści. Proroctwa... że pewnego dnia 
nadejść 
duchy. Wszyscy bać się duchów. - Pokiwał głową raz i drugi, potem znów spojrzał 
na postać 
leżącą na podłodze. - Opuściłem Chiny, by ocalić życie. Budząc się, widzę duchy, 
wszędzie 
wokół mnie duchy... Nadchodzi wielki duch o strasznej białej twarzy, z włosami w 
ogniu. Ja 
myśleć, że pożre moją duszę - mówił. Uniósł oczy, dalekie i spokojne jak stojąca 
woda.
- To on pożreć moją duszę: Tsei-mi. Nie jestem już Yi Tien Cho.
- Uratował ci życie - powiedziałam.
Jeszcze raz skinął głową.
- Wiem. Byłoby lepiej, żebym umarł. Lepiej nie żyć niż być Willoughbym. 
Willoughby! Tfu! - Odwrócił głową i splunął. Jego twarz nagle wykrzywiła się 
wściekłością. 
- On mówić przeze mnie, posługiwać się moimi słowami! Pożerać moją duszę! - Atak 
gniewu 
zaczął mijać. Chińczyk się pocił, choć w pokoju nie było zbyt ciepło. Przesunął 
drżącą ręką 
po policzkach, by zetrzeć z nich wilgoć. - W tawernie ja zobaczyć pewnego 
człowieka. Pytał 
o Mac-Doo. Byłem pijany - wyznał obojętnie. - Pragnąłem kobiety, żadna nie 
chciała ze mną 
iść... śmiały się. One nazywać mnie żółtym robakiem... - Machnął ręką w stronę 
przodu 
swoich spodni. Potrząsnął głową. Warkocz zakołysał się miękko na jedwabiu. - 
Byłem pijany 
- mówił dalej. - Człowiek-duch szukał Mac-Doo. Zapytał, czy go znam. Ja znać 
Mac-Doo. - 
Wzruszył ramionami. - Nieważne, co powiedziałem.
Znów wpatrywał się w pastora. Wąska, odziana w czerń klatka piersiowa powoli się 
uniosła, opadła... znów się uniosła, opadła... i znieruchomiała. W salonie nie 
rozlegał się już 
żaden dźwięk. Świszczący oddech umilkł.
- To dług - powiedział Yi Tien Cho, wskazując głową nieruchome ciało. - Jestem 
okryty hańbą. Jestem obcy. Ale spłacam ten dług. Twoje życie za moje, Pierwsza 
Żono. 
Powiedz to Tsei-mi. - Ukłonił się lekko i ruszył do drzwi. Z mrocznej werandy 
dochodził 
słaby szelest piór. Na progu Chińczyk odwrócił się raz jeszcze. - Kiedy ocknąłem 
się w 
porcie, myślałem, że duchy są wszędzie wokół mnie. - Potrząsnął głową. - Myliłem 
się. To ja 
jestem duchem - zakończył. Ciemne oczy straciły głębię.
W szerokich weneckich drzwiach poruszyła się lekka bryza. Yi Tien Cho zniknął. 
Na 
tarasie rozległ się cichy odgłos szybkiego stąpania w pantoflach na pilśniowych 
podeszwach, 
a po nim usłyszałam szelest rozkładanych skrzydeł i płaczliwy ptasi jęk gwaaa!, 
który 
rozpłynął się w nocnym szmerze plantacji.
Zdołałam dotrzeć do sofy, zanim nogi odmówiły mi posłuszeństwa. Położyłam głowę 
na kolanach, modląc się, żebym nie zemdlała. Krew pulsowała mi w uszach. 
Wydawało mi 
się, że słyszę świszczący oddech. W panice gwałtownie podniosłam głowę, ale 
wielebny 
Campbell leżał nieruchomo.
Nie mogłam przebywać z nim w jednym pokoju. Wstałam, szerokim łukiem ominęłam 
ciało, ale zanim dotarłam na taras, zmieniłam zamiar. Wszystkie wydarzenia 
wieczoru 
przesuwały mi się przed oczami niczym kawałki szkła w kalejdoskopie.
Nie mogłam przestać myśleć, próbując nadać sens temu wszystkiemu. Przypomniałam 
sobie słowa wypowiedziane przez wielebnego tuż przed pojawieniem się Yi Tien 
Cho. Jeśli 
chciałam wpaść na trop Geilis Abernathy, musiałam iść na górę. Wzięłam ze stołu 
świecę, 
zapaliłam ją i przez ciemny dom ruszyłam w stronę schodów, opierając się 
naglącej potrzebie, 
żeby spojrzeć za siebie. Czułam straszny chłód.
W pracowni było ciemno. Nad odległym końcem lady unosiło się słabe, tajemnicze, 
fioletowe lśnienie. W powietrzu wisiał osobliwy zapach spalenizny, który mocno 
podrażniał 
mi nos i zmusił do kichania. Słaby, metaliczny posmak w głębi gardła przypomniał 
mi dawną 
pracownię chemiczną.
Rtęć. Płonąca rtęć. Opary, które wydzielała, były nie tylko piękne, ale również 
bardzo 
toksyczne. Szybko zasłoniłam sobie chusteczką nos i usta. Podeszłam do 
fioletowego blasku.
Na drewnianym blacie kontuaru widniały wypalone linie pięciokąta. Skoro użyła 
kamieni, by oznaczyć wzór, to zabrała je ze sobą, ale coś jednak zostawiła.
Fotografia była bardzo osmalona po bokach. Środek pozostał nie tknięty. Serce 
waliło 
mi z szoku. Chwyciłam zdjęcie. Przycisnęłam do piersi twarz Brianny. Czułam 
furię i trwogę.
Co Geilis zamierzała osiągnąć, profanując rodzinną pamiątkę? Zapewne nie chciała 
sprawić mi i Jamiemu bólu, bo nie mogła się spodziewać, że któreś z nas zobaczy 
zniszczoną 
fotografię.
Chodziło o magię. Rozpaczliwie próbowałam sobie przypomnieć szczegóły naszej 
rozmowy w tym pomieszczeniu. Co wtedy Geilis powiedziała? Była ciekawa, w jaki 
sposób 
przechodziłam przez kamienie. A co ja na to? Mówiłam wymijająco o skupianiu 
uwagi na 
danej osobie... tak, właśnie to powiedziałam... że skupiam uwagę na kimś, kto 
żyje w czasie, 
do którego zmierzam.
Wzięłam głęboki oddech. Drżałam, zarówno z powodu powstrzymywanej reakcji na 
to, co wydarzyło się w salonie, jak i z powodu okropnego, rosnącego strachu. 
Geilis 
najwyraźniej postanowiła wypróbować moją „technikę”. Użyła wizerunku Brianny 
jako 
punktu skupienia dla swojej podróży. Lub też... - pomyślałam o piętrzącej się 
przed 
wielebnym stercie ręcznie pisanych dokumentów, troskliwie sporządzonych wykresów 
genealogicznych. Omal nie zemdlałam.
Jedna z przepowiedni Brahana Seera, powiedział pastor Campbell, odnosi się do 
rodu 
Fraserów z Lovat. Proroctwo mówi, że z tego rodu pochodzić będzie nowy władca 
Szkocji. 
Lecz dzięki badaniom Rogera Wakefielda wiedziałam - i Geilis, tak zafascynowana 
historią 
Szkocji, także - że prosta linia rodu Lovatów wygasła w dziewiętnastym wieku. 
Źródła nie 
wspominały tylko o jednej osobie z tej linii - o Briannie, która żyła w tysiąc 
dziewięćset 
sześćdziesiątym ósmym roku.
Podświadomie wydałam z siebie głęboki pomruk grozy.
Wsunęłam zniszczoną fotografię do kieszeni spódnicy i pędem rzuciłam się do 
drzwi, 
jakby pracownię nawiedziły demony. Musiałam znaleźć Jamiego. Natychmiast.
Nigdzie ich nie było. Pusta łódź kołysała się cicho w cieniu rozłożystej morwy, 
gdzie 
ją zostawiliśmy. Żadnych oznak obecności Jamiego i reszty.
Z prawej strony, w niedalekiej odległości między mną a majaczącym w głębi 
prostokątem rafinerii leżało jedno z pól trzciny cukrowej. Słaba, karmelowa woń 
palonego 
cukru unosiła się nad polami. Potem zmienił się wiatr i znad strumienia dobiegł 
mnie czysty, 
wilgotny zapach mchu i mokrych kamieni, przemieszany z lekko cierpkim aromatem 
wodnych roślin.
Brzeg rzeki wznosił się ostro w górę, podchodząc do krawędzi, która kończyła się 
na 
skraju pola. Szybko wdrapywałam się na stok. Dłonie ślizgały mi się w kleistym 
mule. 
Strząsnęłam go z tłumionym okrzykiem obrzydzenia i wytarłam ręce w spódnicę. 
Gdzie, do 
diabła, podział się Jamie? Już dawno powinien być z powrotem, myślałam 
gorączkowo.
Przed frontową bramą Rose Hall płonęły dwie pochodnie. Z daleka wydawały się 
małymi błyskającymi punkcikami. Widziałam również bliższe światło: blask bijący 
z lewej 
strony rafinerii. Czyżby Jamie i jego ludzie napotkali tam jakieś kłopoty? 
Usłyszałam też z 
tamtej strony słaby śpiew. Zobaczyłam większy blask, który świadczył o dużym, 
otwartym 
ogniu. Wszystko wydawało się spokojne, ale atmosfera nocy i tego miejsca 
wzbudzała we 
mnie duży niepokój.
Nagle uświadomiłam sobie, że czuję jeszcze jeden zapach. Łączy się z wonią 
wodorostów i aromatem palonego cukru. Natychmiast rozpoznałam zgniło-słodki odór 
rozkładającego się mięsa. Ostrożnie zrobiłam kolejny krok. Jakieś paskudztwo 
wyrwało mi 
się spod nogi.
Wydawało się, że kawał nocy oderwał się od reszty i ruszył do akcji mniej więcej 
na 
poziomie moich kolan. Olbrzymi kształt skoczył wprost na mnie. Silny cios w 
piszczele 
zwalił mnie z nóg.
Mój mimowolny krzyk zbiegł się z prawdziwie przerażającym odgłosem. Głośny, 
chrapliwy syk potwierdzał moje przypuszczenia, że jestem w pobliżu czegoś 
wielkiego, 
żywego i cuchnącego padliną. Nie wiedziałam, co to jest, ale nie miałam ochoty 
zgłębiać 
tajemnicy.
Na czworakach ruszyłam przez błoto i liście, poganiana przez ten sam, chrapliwy, 
lecz 
głośniejszy syk oraz jakiś grzebiący, ślizgowy ruch. Coś uderzyło mnie w stopą. 
Na chwilą 
straciłam równowagę.
Byłam przerażona, pędziłam dalej jak oszalała, gdy nagle wyrósł przede mną jakiś 
mężczyzna. Zderzyłam się z nim tak, że pochodnia wypadła mu z rąk. Płomień 
syknął w 
mokrych liściach.
Mężczyzna chwycił mnie za ramiona. Za plecami usłyszałam krzyki. Stałam z twarzą 
wciśniętą w gładki tors o silnym zapachu piżma. Ciężko oddychając, odzyskiwałam 
panowanie nad sobą. Odchyliłam się do tyłu. Wysoki, czarny niewolnik wpatrywał 
się we 
mnie z zakłopotaniem i przerażeniem.
- Co pani tutaj robi? - zapytał, ale zanim zdołałam odpowiedzieć, jego uwagę 
odciągnęło to, co działo się za mną. Rozluźnił uścisk, więc się odwróciłam do 
tyłu.
Sześciu mężczyzn otaczało ścigającą mnie bestię. Dwóch wysoko unosiło pochodnie, 
by oświetlić czterech pozostałych, jedynie w opaskach na biodrach. Ostrożnie 
krążyli 
dookoła, dzierżąc w dłoniach zaostrzone drewniane kije.
Nogi wciąż mi się trzęsły, ale kiedy zobaczyłam, co mnie uderzyło w piszczele, 
omal 
znów nie upadłam. Zwierzę miało blisko trzy metry długości i opancerzony korpus 
wielkości 
beczki rumu. Ogromny ogon machnął nagle w jedną stronę. Mężczyzna stojący 
najbliżej z 
krzykiem przerażenia odskoczył na bok. Jaszczur odwrócił się, lekko uchylił 
szczęki, by 
wydać kolejny syk.
Po chwili paszcza zacisnęła się ze słyszalnym kłapnięciem. Dostrzegłam 
zdradziecki 
kieł mięsożercy sterczący z dolnej szczęki w wyrazie ponurej i fałszywej 
żartobliwości.
- Nigdy nie uśmiechaj się do krokodyla - powiedziałam niemądrze.
- Nie, madame, z pewnością nie będę - odparł niewolnik. Zostawił mnie i 
ostrożnie 
podszedł do miejsca akcji.
Mężczyźni z kijami poszturchiwali bestię, najwyraźniej próbując ją zirytować, co 
niewątpliwie im się udawało. Grube, krzywe kończyny twardo wkopywały się w 
ziemię. 
Zwierzę szarżowało z rykiem i ze zdumiewającą szybkością rzuciło się do przodu. 
Stojący 
przed nim mężczyzna zaskowyczał. Odskoczył w tył, poślizgnął się na grząskim 
mule i upadł.
Niewolnik, który zderzył się ze mną, zaatakował z powietrza i wylądował na 
grzbiecie 
krokodyla. Mężczyźni z pochodniami tańczyli w przód i w tył, zawodząc słowa 
zachęty. 
Jeden z nich, odważniejszy od pozostałych, skoczył przed siebie i uderzył kijem 
w szeroki, 
spłaszczony łeb, żeby rozproszyć uwagę zwierzęcia. Niewolnik, który upadł, 
odczołgał się do 
tyłu, bosymi piętami ryjąc bruzdy w czarnym mule.
Osiłek na grzbiecie gada po omacku szukał - co wydawało mi się samobójstwem - 
pyska bestii. Zacisnął ramię wokół grubej szyi, zdołał chwycić jedną ręką koniec 
pyska i 
mocno trzymając zamkniętą paszczę, krzyknął coś do kompanów.
Nagle z mroków trzciny cukrowej wyłoniła się kolejna postać. Przyklękła na 
jednym 
kolanie przed walczącą parą i bez wahania zawiązała sznur na szczękach 
krokodyla. Okrzyki 
przeszły w pomruk triumfu, przecięty ostrym słowem klęczącego.
Przybyły mężczyzna wstał gwałtownie i głośno wydał komendy. Nie rozumiałam 
języka, jakim się posługiwał, lecz niepokój mówiącego wydawał się oczywisty. 
Ogromny 
ogon wciąż był wolny. Rzucał się z jednej strony na drugą z siłą, która 
powaliłaby każdego, 
kto znalazłby się w jego zasięgu. Widząc moc uderzenia, mogłam tylko się dziwić, 
że nie 
miałam połamanych nóg.
W odpowiedzi na polecenia przywódcy mężczyźni z kijami podeszli bliżej. Poczułam 
przyjemne odrętwienie wywołane szokiem. W tym stanie nierzeczywistości wcale nie 
zaskoczył mnie widok Ismaela.
- Huwe! - zawołał, gestykulując gwałtownie.
Dwaj Murzyni wsunęli kije pod brzuch zwierzęcia. Trzeci zdołał walnąć w 
miotający 
się łeb i wsadził kij pod krokodyli tors.
- Huwe! - zawołał znów Ismael. Wszyscy trzej podrzucili swoje kije.
Gad obrócił się z miękkim plaśnięciem i wyginając się w walce, wylądował na 
grzbiecie. Brzuch potwora zajaśniał bielą w świetle pochodni.
Mężczyźni znów wydawali okrzyki. Hałas dzwonił mi w uszach. Ismael powstrzymał 
ich jakimś słowem i wyciągniętą ręką z dłonią uniesioną pionowo. Oczywiście nie 
rozumiałam języka, jakim posługiwał się Isamel, ale to, co powiedział, równie 
dobrze mogło 
znaczyć skalpel! Intonacja i rezultat były takie same.
Jeden z mężczyzn szybko wyciągnął zza przepaski na biodrach maczetę i klepnął 
nią 
w rękę przywódcy. Ismael obrócił się na pięcie i wbił czubek noża w gardło 
krokodyla, 
dokładnie tam, gdzie łuski szczęki łączą ją z karkiem.
Krew trysnęła czernią w świetle pochodni. Wszyscy cofnęli się o krok i stanęli w 
bezpiecznej odległości. Z respektem połączonym z głęboką satysfakcją przyglądali 
się 
śmiertelnemu szaleństwu wielkiego gada. Wyprostowany Ismael, którego koszula 
wydawała 
się jasną plamą na tle ciemnej trzciny cukrowej, był w przeciwieństwie do 
pozostałych 
mężczyzn kompletnie ubrany. Miał jedynie bose stopy. U jego pasa kołysały się 
liczne 
skórzane woreczki.
Dzięki niewytłumaczalnej fantazji systemu nerwowego wytrwale stałam przez cały 
czas. Dopiero teraz zaczęłam wyraźnie odbierać bodźce płynące z nóg do mózgu. 
Nagle, z 
falowaniem spódnicy, osunęłam się na błotnistą ziemię.
Ten ruch przyciągnął uwagę Ismaela. Jego wąska głowa odwróciła się w moim 
kierunku, a oczy szeroko się otworzyły. Oczy dzielnych wojowników podążyły za 
wzrokiem 
wodza. Rozległ się szmer pełnych niedowierzania komentarzy wygłaszanych w 
różnych 
językach.
Nie zwracałam na to większej uwagi. Krokodyl wciąż oddychał, charcząc 
chrapliwie. 
Ja także z trudem łapałam powietrze. Popatrzyłam na długi, pokryty łuskami łeb, 
na oko ze 
szczelinową źrenicą błyszczącą zielonkawym złotem turmalinu. Zwierzę 
odwzajemniło mi się 
dziwnie obojętnym spojrzeniem. Grymas wyszczerzonego krokodylego uśmiechu, choć 
do 
góry nogami, wciąż trwał.
Błoto pod moim policzkiem było chłodne, śliskie i czarne jak gęsty strumień, 
który 
wypływał zza krokodylich łusek. Ton pytań i komentarzy przeszedł w zatroskanie, 
ale ja już 
nie słuchałam.
Nie straciłam przytomności. Rejestrowałam rozmaite obrazy, rozpychające się 
ciała, 
migające światło. Zostałam uniesiona w powietrze i mocno ściśnięta w potężnych 
ramionach. 
Rozmawiano w podnieceniu. Rozumiałam sens tylko pojedynczych słów. Chciałam 
powiedzieć, żeby mnie położyli i czymś okryli, ale język odmówił mi 
posłuszeństwa.
Liście muskały mi twarz, gdy eskorta odgarniała na boki trzcinę cukrową. 
Przypominało to przedzieranie się przez pole kukurydzy. Mężczyźni szli w 
milczeniu. 
Odgłosy kroków tonęły w szeleście liści.
Gdy weszliśmy na polanę, na której stały chaty niewolników, odzyskałam zarówno 
wzrok, jak i bystrość umysłu. Oprócz zadrapań i sińców nie miałam żadnych 
urazów, ale nie 
widziałam powodu, aby się tym chwalić. Gdy wnoszono mnie do chaty, trzymałam 
zamknięte 
oczy i pozostawałam bez sił, pokonując panikę i mając nadzieję, że wpadnie mi do 
głowy 
jakiś sensowny plan, zanim będę musiała jawnie się ocknąć.
Gdzie, u diabła, był Jamie z pozostałymi? Jeśli wszystko poszło dobrze lub nawet 
źle, 
to co zamierzali zrobić po przybyciu na miejsce, gdzie zniknęłam. Przecież tam 
rozegrała się 
krwawa jatka!
A Ismael? Co, na miły Bóg, co on tutaj robił? Wiedziałam tylko jedno: nie był 
dobrym 
kucharzem!
Z zewnątrz, przez otwarte drzwi dochodził wesoły, biesiadny gwar. Woń alkoholu 
unosiła się w dusznym powietrzu chaty wypełnionym zapachem potu i gotowanych 
słodkich 
ziemniaków. Otworzyłam oczy i zobaczyłam odbijający się blask ognia na klepisku. 
Przed 
drzwiami tam i z powrotem poruszały się cienie. Nie zdołam więc wyjść 
niepostrzeżenie.
Nagle rozległ się ogólny okrzyk triumfu. Wszystkie postacie zniknęły w jednej 
chwili. 
Przypuszczałam, że ruszyły do ogniska. Pewnie mieszkańcy chaty chcieli oprawić 
krokodyla, 
który zwisał z oszczepów myśliwych.
Ostrożnie podciągnęłam się na kolana. Czy uda mi się wymknąć ukradkiem? Byłam 
niemal pewna, że gdybym dobiegła do najbliższego pola trzciny cukrowej, nikt by 
mnie tam 
nie znalazł. Nie wiedziałam jednak, czy w smolistej ciemności trafię nad rzekę.
A może powinnam ruszyć w kierunku domu właścicielki plantacji z nadzieją, że 
natknę się na Jamiego? Zadrżałam lekko na myśl o domu i długim, milczącym, 
czarnym 
kształcie na podłodze salonu. Jeśli jednak nie pójdę ani w kierunku okazałego 
budynku, ani w 
stronę łodzi, pomyślałam, to jak odnajdę swoich w tę bezksiężycową noc, czarną 
jak sam 
diabeł?
Moje rozważania przerwało pojawienie się w drzwiach jakiegoś cienia, który na 
chwilę przysłonił światło. Zerknęłam ukradkiem, usiadłam sztywno i krzyknęłam.
Postać podeszła cicho i uklękła obok pryczy.
- Cicho - powiedział Ismael. - To tylko ja.
- Tak, wiem - odparłam. Zimy pot zrosił mi czoło. Serce waliło mi jak młotem.
Krokodylowi odcięto głowę, wykrawając mu przy tym język i miękkie dolne 
podniebienie. Ismael nosił na sobie tę wielką zimnooką paszczę, tak jak nosi się 
kapelusz, i 
tylko oczy błyszczały mu zza krat krokodylich kłów. Pusta dolna szczęka gada 
skryła dolną 
połowę twarzy Ismaela.
- Egungun cię nie poranić? - spytał.
- Nie - odparłam. - Dzięki tym ludziom. Nie zechciałbyś tego zdjąć?
Zlekceważył prośbę. Przysiadł na piętach. Nie widziałam dokładnie twarzy 
Ismaela, 
ale całe jego ciało wyrażało napięcie.
- Dlaczego ty tutaj być? - zapytał.
Szczerze odpowiedziałam na pytanie. Nic innego nie przyszło mi do głowy.
- Tak... - mruknął, gdy skończyłam.
Gdy Ismael myślał, gadzi pysk przechylił się w moją stronę. Kropla jakiejś 
cieczy z 
nozdrzy krokodyla spadła mi na odsłoniętą rękę. Wzdrygnęłam się i szybko 
wytarłam dłoń o 
spódnicę.
- Pani Abernathy nie być w domu - powiedział w końcu, jakby się zastanawiał, czy 
dobrze zrobił, przekazując mi tę informację.
- Wiem - odparłam i zaczęłam szykować się do wyjścia. - Czy ty... czy ktoś... 
mógłby 
odprowadzić mnie do wielkiego drzewa nad rzeką? Mąż będzie mnie szukał - dodałam 
znacząco.
- Ona chyba zabrać chłopca ze sobą - mówił dalej, zupełnie nie zwracając uwagi 
na 
moje słowa.
Serce znów podskoczyło mi do gardła.
- Zabrała Iana?! Dlaczego?
Oczy wewnątrz krokodylowej maski zaświeciły gorzkim rozbawieniem.
- Pani lubić chłopców - rzekł złośliwym tonem, który nadawał tym słowom całkiem 
jasne znaczenie.
- Rzeczywiście - burknęłam. - Kiedy ona wróci?
Długi, pełen kłów pysk podniósł się nagle, ale zanim Ismael zdołał odpowiedzieć, 
poczułam, że jakaś postać stanęła obok mnie. Odwróciłam się na pryczy.
- Ja panią znam - powiedziała kobieta, marszcząc szerokie, gładkie czoło.
- Tak, poznałyśmy się - odparłam, próbując opanować przerażenie. - Co słychać, 
panno Campbell?
Najwyraźniej była w lepszym stanie niż wtedy, gdy widziałyśmy się ostatnio, mimo 
że 
jej schludną wełnianą suknię zastępował teraz luźny kaftan z surowej białej 
bawełny, 
przewiązany szerokim, wystrzępionym pasem. Choć Margaret wyraźnie schudła, to 
straciła 
ten niezdrowy, ziemisty wygląd będący skutkiem zbyt wielu miesięcy spędzonych w 
zamkniętych pomieszczeniach.
- Wszystko w porządku, madame - odparła uprzejmie. Jasne, niebieskie oczy wciąż 
miały daleki, nieobecny wyraz. - To bardzo miłe, że wpadła pani do mnie, madame 
- mówiła 
dalej. - Czy mogę zaproponować coś orzeźwiającego? Napije się pani herbaty? Nie 
mamy 
czerwonego wina. Brat twierdzi, że mocne trunki budzą lubieżność ciała.
- Chyba tak - powiedziałam. W tym momencie przydałaby mi się kropla tej pokusy.
Ismael wstał i skłonił się głęboko pannie Campbell.
- Gotowa, dziecinko? - zapytał łagodnie. - Ogień czeka.
- Ogień... Ach, oczywiście - odparła. Odwróciła się do mnie i zapytała 
uprzejmie: - 
Przyłączy się pani? Niedługo podadzą herbatę. Uwielbiam patrzeć w ogień - 
wyznała, biorąc 
mnie pod rękę. - Czasami widzę w płomieniach różne rzeczy. A pani?
- Też, niekiedy - powiedziałam. Rzuciłam okiem na stojącego już w drzwiach 
Ismaela. 
Wahał się, ale gdy panna Campbell nieubłaganie ruszyła w jego stronę, ciągnąc 
mnie za rękę, 
wzruszył lekko ramionami i odsunął się na bok.
W samym środku polany, przed rzędem chat jasno płonęło niewielkie ognisko. 
Krokodyl został wcześniej odarty ze skóry, która rozciągnięta teraz na ramie 
obok jednej z 
chat rzucała bezgłowy cień na drewnianą ścianę. Wokół ogniska wbito w ziemię 
kilka 
oszczepów. Na każdy nawleczono kawałki mięsa skwierczącego z apetycznym 
zapachem. 
Żołądek zacisnął mi się mocno.
Kilkadziesiąt osób - mężczyzn, kobiet i dzieci - zgromadziło się wokół ogniska, 
śmiejąc się i gawędząc. Jeden z mężczyzn, pochylony nad zniszczoną gitarą, cicho 
śpiewał. 
Kiedy się pojawiłyśmy, inny członek biesiady dostrzegł nas, odwrócił się 
gwałtownie i 
powiedział coś, co zabrzmiało jak: „Hau!”. Rozmowy i śmiechy natychmiast 
ucichły. W 
tłumie zapanowała pełna szacunku cisza.
Ismael podszedł wolno do zgromadzonych. Rozkołysany krokodyli łeb szczerzył się 
w 
wyraźnym zachwycie. Blask ogniska sprawiał, że twarze lśniły jak wypolerowane 
agaty. 
Ciemne oczy obserwowały nas uważnie.
W pobliżu ogniska, na podium zbudowanym z desek, stała niewielka ławka. 
Niewątpliwie było to miejsce honorowe, bo panna Campbell szła wprost do niego, 
uprzejmie 
wskazując, bym usiadła obok.
Czułam na sobie ciężar spojrzeń o zróżnicowanych wyrazach: od wrogości do 
czujnej 
ciekawości, ale uwaga zebranych skierowana była głównie w stronę panny Campbell. 
Gdy 
ukradkiem spojrzałam na krąg twarzy, uderzyła mnie ich niesamowita odmienność. 
Zgromadzeni ludzie pochodzili z serca Afryki. W niewielkim stopniu przypominali 
Joego, w 
którego żyłach płynęła europejska krew. Czarny czy nie, Joe Abernathy był 
bardziej taki jak 
ja niż jak ci ludzie.
Mężczyzna odłożył gitarę i wziął mały bęben. Umieścił prymitywny instrument 
między kolanami. Boki bębna pokryte były skórą łaciatego zwierzęcia, 
prawdopodobnie 
kozła. Niewolnik zaczął cicho uderzać w gładką powierzchnię, w rytmie 
przypominającym 
bicie serca.
Rzuciłam okiem na pannę Campbell. Z rękoma złożonymi na kolanach siedziała 
niewzruszenie spokojnie. Z lekko rozmarzonym uśmiechem patrzyła prosto przed 
siebie na 
igrające płomienie.
Rozkołysany krąg niewolników rozstąpił się i wyszły z niego dwie dziewczynki. 
Niosły między sobą wielki kosz, którego rączką oplatały białe róże. Wieko 
podskakiwało 
wstrząsane ruchami czegoś, co znajdowało się w środku.
Dziewczynki postawiły kosz u stóp Ismaela, spoglądając przerażonym wzrokiem na 
paszczę krokodyla. Ismael położył ręce na ich głowach, wymamrotał kilka słów, 
potem 
odprawił dzieci poprzez uniesienie dłoni o przerażającym, żółtozłotym wnętrzu, 
które niczym 
motyle uleciały ze splecionych włosów dziewczynek.
Postawa widzów jak dotąd była spokojna oraz pełna szacunku. I taka pozostała, 
lecz 
teraz ludzie tłoczyli się bliżej, wyciągając szyje, żeby zobaczyć, co będzie 
dalej. Uderzenia 
bębna stały się szybsze.
Jedna z kobiet zrobiła krok w przód, wręczyła Ismaelowi kamienną butlę i 
wmieszała 
się w tłum.
Ismael ostrożnie obnosił naczynie wokół kosza, wylewając odrobinę płynu na 
ziemię. 
Kosz, chwilowo spokojny, zakołysał się w przód i w tył, najwyraźniej 
zaniepokojony 
zamieszaniem i ostrym zapachem alkoholu.
Mężczyzna z kijem owiniętym w gałgany wystąpił do przodu. Wsadził czubek drąga 
w ognisko i trzymał go tam, dopóki szmaty nie zapłonęły jaskrawą czerwienią. Na 
słowo 
wypowiedziane przez Ismaela przytknął pochodnię do miejsca na ziemi, gdzie 
rozlany był 
alkohol. Z ust widzów wyrwało się zbiorowe: „Aaach!”, gdy krąg ognia wystrzelił 
w górę 
niebieskim płomieniem i zgasł równie szybko, jak zapłonął. Z kosza rozległo się 
donośne 
„ku-ku-ry-ku!”.
Panna Campbell zakręciła się obok mnie, spoglądając podejrzliwie na koszyk.
Jakby pianie było sygnałem - a może rzeczywiście nim było - zaczął grać flet. 
Szmer 
tłumu wzbił się na wyższy pułap.
Ismael poszedł do prowizorycznego podium. W ręku trzymał czerwoną przepaskę, 
którą po chwili obwiązał nadgarstek Margaret. Delikatnie odłożył rękę damy z 
powrotem na 
kolana.
- Och, jest moja chusteczka! - zawołała, po czym bez żadnego zażenowania 
podniosła 
rękę i wytarła sobie nos.
Najwyraźniej nikt oprócz mnie tego nie zauważył. Wszyscy wpatrywali się w 
przywódcę. Ismael stał przed nimi i przemawiał w niezrozumiałym dla mnie języku. 
Kogut 
wciąż trzepotał się w koszyku. Z każdym ruchem ptaka gwałtownie drżały białe 
róże na ręce.
- Naprawdę chciałabym, żeby tego nie robił - powiedziała trochę rozdrażniona 
Margaret. - Jeśli zapieje trzeci raz, to będzie zły znak.
- Naprawdę?
Ismael rozlewał resztę alkoholu wokół podium. Miałam nadzieję, że płomienie nie 
przestraszą panny Campbell.
- O, tak. Archie zwykł mówić: „Zanim kogut po trzykroć zapieje, zdradzisz mnie”. 
Twierdzi, że kobiety zawsze są zdrajczyniami. Myśli pani, że to prawda?
- Zależy od punktu widzenia - mruknęłam, obserwując, co się dzieje.
Panna Campbell nie zważała na rozkołysanych, szemrzących niewolników, szarpiący 
się kosz i Ismaela, który zbierał małe przedmioty wręczane mu z tłumu.
- Jestem głodna - oznajmiła. - Mam nadzieję, że wkrótce będzie herbata.
Ismael to usłyszał i, ku mojemu zdumieniu, sięgnął do jednego z woreczków u 
pasa. 
Rozwinął zawiniątko i wyjął wyszczerbioną porcelanową filiżankę z resztkami 
złotego 
ornamentu wciąż widocznymi na krawędzi. Ceremonialnie położył naczynie na 
kolanach 
Margaret.
- Och, wspaniale - zawołała radośnie, klaszcząc w dłonie. - Może będą też 
biszkopty.
Pomyślałam, że raczej nie. Ismael umieszczał zebrane przedmioty obok podium. 
Kilka 
niewielkich kostek z nacięciami, gałązka jaśminu i trzy figurki wyrzeźbione w 
drewnie - 
każda owinięta w skrawek materiału i z małą, kudłatą czuprynką przyklejoną do 
głowy.
Wódz przemówił ponownie, pochodnia dotknęła ziemi i nagle wokół podium z sykiem 
wystrzeliły niebieskie płomienie. Kiedy zgasły, pozostawiając po sobie w 
chłodnym 
powietrzu nocy zapach spalonej ziemi i ciężką woń płonącego alkoholu, otworzył 
kosz i 
wyjął koguta.
Czarne pióra błyszczały w świetle pochodni. Duży, zdrowy ptak walczył jak 
szalony, 
wydając z siebie przeszywające, skrzekliwe dźwięki, ale był mocno związany. Łapy 
miał 
owinięte materiałem, żeby nie mógł drapać.
Ismael ukłonił się nisko i mówiąc coś, wręczył koguta Margaret.
- Och, dziękuję - powiedziała łaskawie.
Ptak wyciągnął szyję o grzebieniu i dzwonkach jaskrawo poczerwieniałych z 
niepokoju. Zapiał rozdzierająco.
- Niegrzeczne ptaszysko - rzuciła gniewnie Margaret. Potrząsnęła kogutem i 
uderzyła 
tuż za głową.
Usłyszałam cichy trzask łamanego karku i lekkie stęknięcie z wysiłku, gdy panna 
Campbell gwałtownie podrzuciła głowę i ukręciła łeb nieszczęsnej ofierze.
- No dobrze, już dobrze, kochanie - zawodziła jękliwie, mocno przyciskając do 
piersi 
walczącego, gulgoczącego ptaka. Krew trysnęła do filiżanki i poplamiła strój 
Margarit.
Tłum, który początkowo krzyczał, teraz przyglądał się w całkowitym milczeniu. 
Flet 
także ucichł, ale bęben brzmiał głośniej niż przedtem.
Margaret beztrosko cisnęła odsączonego koguta na bok. Jakiś chłopiec wyskoczył z 
tłumu, by go odzyskać. Strzepnęła krew z kaftana i owiniętą w czerwień ręką 
uniosła 
filiżankę.
- Gość ma pierwszeństwo - powiedziała uprzejmie. - Wypije pani kilka łyków, pani 
Malcolm?
Na szczęście przed odpowiedzią uchronił mnie Ismael. Wcisnął mi w dłonie puchar 
z 
surowego rogu, dając do zrozumienia, że ja powinnam pić z tego naczynia. Wobec 
takiej 
alternatywy bez wahania uniosłam je do ust.
Świeżo destylowany rum był ostry i wystarczająco mocny, by przepalić krtań. 
Dławiąc się, z trudem łapałam powietrze. W gardle i w nosie czułam posmak 
jakiegoś zioła. 
Lekko cierpki smak nie przypadł mi do gustu.
W tłumie z rąk do rąk wędrowały inne, podobne do mojego, naczynia. Ismael 
zdecydowanym ruchem nakazał, żebym wypiła więcej. Posłusznie podniosłam rogowy 
puchar 
do ust. Pociągnęłam łyk, ale nie przełknęłam ognistego trunku. Cokolwiek się 
tutaj dzieje, 
pomyślałam, nie mogę stracić przytomności umysłu.
Obok mnie panna Campbell sączyła małe łyki ze swojej filiżanki. W tłumie 
narastał 
nastrój oczekiwania. Zebrani kołysali się, jakaś kobieta zaczęła śpiewać. 
Ochrypły, niski głos 
był kontrapunktem dla głuchych uderzeń bębna.
Cień nakrycia głowy Ismaela padł mi na twarz. Podniosłam wzrok. Ismael także 
kołysał się powoli w przód i w tył. Jego biała koszula splamiona była na 
ramionach ciemnymi 
kroplami krwi. Pot przyklejał mu materiał do piersi. Nagle przyszło mi na myśl, 
że głowa 
krokodyla waży co najmniej piętnaście kilogramów. Trudno unieść taki ciężar. 
Mięśnie szyi i 
ramion Ismaela napinały się z wysiłku.
Wódz uniósł ręce i także zaczął śpiewać. Dreszcz przebiegł mi po plecach. 
Przypomniał mi się głos Joego, głęboki i miodopłynny, o sile, która domagała się 
uwagi. Gdy 
zamykałam oczy, zobaczyłam Joego. Lekki błysk jego okularów i złotego zęba w 
głębi, kiedy 
Abernathy się uśmiechał.
Na wpół oszołomiona znów otworzyłam oczy. Zamiast miłej twarzy przyjaciela z 
Bostonu dostrzegłam złowrogie krokodylowe ziewnięcie i złoto-zielony płomień w 
zimnych 
ślepiach. Miałam wyschnięte usta, w uszach szumiały mi upajające słowa mruczane 
przez 
kołyszący się tłum.
Noc dzięki owemu ognisku była pełna oczu czarnych i lśniących oraz cichego 
zawodzenia i okrzyków znaczących przerwy w pieśni.
Zacisnęłam powieki, mocno potrząsnęłam głową i kurczowo chwyciłam krawędź 
drewnianej ławki. Stanowiła jedyną realną rzecz. Wiedziałam, że nie jestem 
pijana, choć 
zioło, jakie zmieszano z rumem, miało silne działanie. Odurzenie niczym wąż 
prześlizgiwało 
się przez moje ciało. Walczyłam z nim, nie przestając zaciskać powiek. Nie 
mogłam jednak 
zamknąć uszu ani zablokować brzmienia głosu, który unosił się i opadał.
Nie wiedziałam, ile czasu minęło. Wróciłam do siebie, gdy nagle skończyła się 
pieśń i 
umilkł bęben.
Wokół ogniska panowała absolutna cisza. Słyszałam cichy syk płomieni i szelest 
liści 
trzciny w nocnym wietrze. Duży szczur błyskawicznie przemknął po krytym 
palmowymi 
liśćmi dachu stojącej za mną chaty.
Narkotyk wciąż krążył w moich żyłach, ale jego działanie już się kończyło. 
Czułam, iż 
myślom wraca jasność. Tłum jeszcze jej nie odzyskał. Wszystkie oczy zakrzepły w 
jednym 
wytrzeszczonym i nieruchomym spojrzeniu, niczym ściana luster. Nagle pomyślałam 
o 
legendach praktyk voodoo moich czasów; o zombie i ożywionych trupach. Jak to 
ujęła 
Geilis? „W każdej legendzie jest trochę prawdy...”
Ismael przemówił. Zdjął krokodyli łeb. Teraz, z oczami pociemniałymi, leżał u 
naszych stóp.
- Us sont arrives - rzekł cicho. Uniósł spoconą, pobrużdżoną wyczerpaniem twarz 
i 
obrócił ją w stronę zgromadzonych. - Kto prosi?
Z tłumu wystąpiła młoda kobieta w turbanie. Na wpół oszołomiona, osunęła się na 
ziemię przed podium. Położyła rękę na jednej z rzeźbionych figurek w kształcie 
ciężarnej 
kobiety. Jej oczy uniosły się z nadzieją i choć nie rozumiałam słów, jakie 
wypowiadała, było 
oczywiste, o co prosiła.
- Aya, gado - powiedział ktoś obok mnie, ale chyba nie Margaret Campbell. 
Usłyszałam głos starej kobiety, łamiący się i wysoki, jednak pewny siebie. 
Odpowiedział 
twierdząco.
Młoda kobieta odetchnęła z radością i padła twarzą na ziemię. Ismael trącił ją 
lekko 
stopą. Wstała szybko i cofnęła się w tłum, ściskając małą figurkę. Kołysała się, 
wciąż 
powtarzając: „Mana, mana „.
Następny był młodzieniec - sądząc po rysach twarzy, brat tej młodej kobiety. Z 
szacunkiem przykucnął na piętach. Dotknął czoła, zanim przemówił.
- Grandmere - zaczął po francusku.
Babcia? Byłam zupełnie zdezorientowana.
- Czy kobieta, którą kocham, odwzajemnia moją miłość? - spytał, nieśmiało 
patrząc w 
ziemię.
To on podał wcześniej gałązkę jaśminu. Teraz trzymał ją tak, iż omiatała wierzch 
bosej, zakurzonej stopy.
Kobieta obok mnie roześmiała się starczym głosem. Wyłowiłam nuty ironii, ale nie 
pogardy.
- Certainement - odparła. - Odwzajemnia. Poza tym odwzajemnia też uczucia trzech 
innych mężczyzn. Znajdź sobie inną mniej szczodrą, ale bardziej wartościową.
Młodzieniec odszedł przygnębiony, ustępując miejsca starszemu mężczyźnie. Mówił 
w jakimś afrykańskim języku. Gdy dotknął jednej z figurek, w jego głosie 
zabrzmiał ton 
goryczy.
- Setato hoye - padła odpowiedź. Tym razem głos się zmienił. Był dojrzały, ale 
nie 
starczy, a przede wszystkim męski i gniewny.
Rzuciłam okiem w bok i mimo żaru ognia, poczułam gęsią skórkę na ramionach. Nie 
dostrzegłam już twarzy Margaret. Rysy pozostały te same, ale oczy świeciły, 
czujne i 
skupione. Usta układały się w wyraz zawziętego nakazu. Gardło nabrzmiało jak u 
żaby, z 
wysiłku prowadzenia sporu, w jaki wdał się ten ktoś ze starszym mężczyzną.
„Oni tutaj są”, rzekł wcześniej Ismael. Rzeczywiście: oni.
Ismael stanął z jednej strony, cichy, lecz czujny. Jego oczy na sekundę spoczęły 
na 
mnie, zanim wróciły do Margaret czy też do kogoś, w kogo się przekształciła.
Ludzie z tłumu kolejno wychodzili do przodu, by klękać i prosić. Niektórzy 
mówili po 
angielsku, inni po francusku lub w narzeczu niewolników, jeszcze inni 
posługiwali się 
afrykańskim dialektem wyuczonym w utraconej ojczyźnie. Nie mogłam zrozumieć 
wszystkiego, ale gdy pytania były zadawane po angielsku lub francusku, często 
poprzedzał je 
pełen szacunku zwrot: „Dziadku”, „Babciu” lub „Ciociu”.
Zarówno twarz, jak i głos wyroczni zmieniały się, gdy „oni” mieli odpowiadać na 
prośby. Stawał się głosem kobiecym lub męskim, na ogół w średnim wieku albo 
starszym. Ich 
cienie tańczyły na twarzy Margaret w blaskach ognia.
„Czasami widzę w ogniu różne rzeczy”. Powróciło do mnie echo jej cichego, 
dziecinnego głosu.
Włosy zjeżyły mi się na głowie. Zrozumiałam, co przywiodło Ismaela z powrotem do 
tego miejsca, każąc mu ryzykować, że zostanie ponownie pojmany w niewolę. Nie 
przyjaźń, 
nie miłość i nie lojalność wobec towarzyszy niewolniczej niedoli, lecz władza. 
Moc.
Jakiej ceny warta jest moc przepowiadania przyszłości? Każdej, co zrozumiałam, 
patrząc na trwające w ekstazie twarze zgromadzonych.
Ismael wrócił do Margaret.
Minęło jeszcze sporo czasu. Nie wiedziałam, jak długo działa narkotyk, ale 
widziałam 
ludzi leżących tu i ówdzie na ziemi i chylących się do snu. Inni cicho wtopili 
się w mrok chat. 
Wokół ogniska zostało kilka osób. Sami mężczyźni.
Krzepcy i pewni siebie, sądząc z ich postawy, przyzwyczajeni do okazywania im 
szacunku, przynajmniej wśród niewolników. Zwlekając z odejściem, przyglądali się 
poczynaniom, aż w końcu jeden wystąpił do przodu.
- Oni już - rzekł do Ismaela, wskazując głową śpiących wokół ogniska. - Teraz 
pytaj 
ty.
Twarz Ismaela nie pokazała nic, oprócz lekkiego uśmiechu, a jednak wydał się 
nagle 
zdenerwowany. W mężczyznach nie było nic otwarcie groźnego, ale wydawali się 
zarówno 
poważni, jak i zawzięci, nie na Margaret, ale - dla odmiany - na Ismaela.
W końcu skinął głową i odwrócił się do Margaret. W czasie przerwy jej twarz 
zobojętniała.
- Bouasso - odezwał się Ismael. - Przyjdź, Bouasso.
Mimowolnie odsunęłam się najdalej, jak mogłam, by nie wpaść w ogień. Tajemniczy 
Bouasso pojawił się szybko.
- Ja być tutaj.
Głos równie głęboki, jak Ismaela powinien być też przyjemny, ale nie był. Jeden 
z 
mężczyzn cofnął się mimowolnie.
Ismael stał sam. Pozostali mężczyźni odsuwali się od niego, jakby cierpiał na 
zakaźną 
chorobę.
- Powiedz mi to, co chcę wiedzieć, Bouasso - rzekł.
Głowa Margaret zakołysała się lekko, w jej jasnoniebieskich oczach pojawił się 
błysk 
rozbawienia.
- Co chcesz wiedzieć? - rozległ się głęboki, szyderczy głos. - I dlaczego? Ty 
pójdziesz. Powiem ci wszystko albo nie.
Uśmieszek na twarzy Ismaela był odbiciem uśmiechu na obliczu Bouassy.
- Ty mówisz prawdę - powiedział cicho. - Ale tamci... - Rzucił głową w kierunku 
swoich towarzyszy, nie zdejmując oczu z przemienionej twarzy Margaret. - Czy oni 
ze mną 
pójdą?
- Możliwe - odparł głęboki głos i zachichotał dość nieprzyjemnie. - Maggot umrze 
w 
ciągu trzech dni. Tutaj nie będzie już dla nich nic. To wszystko, czego chciałeś 
ode mnie? - 
Bouasso ziewnął szeroko i z delikatnych ust Margaret wydobyło się donośne 
czknięcie.
W oczach dziewczyny znów pojawiła się pustka, ale mężczyźni tego nie zauważali. 
Rozmawiali teraz w podnieceniu. Ismael uciszył ich znaczącym spojrzeniem na 
mnie. Nagle 
uspokojeni, rozeszli się, nadal mamrocząc i spoglądając w moją stronę.
Gdy ostami opuścił polanę, Ismael zamknął oczy i opuścił ramiona. Poczułam się 
całkiem wyczerpana.
- Co... - zaczęłam i umilkłam.
Po drugiej stronie ogniska jakiś mężczyzna wyłonił się z trzciny cukrowej. To 
Jamie, 
sam smukły jak trzcina, w koszuli zabarwionej gasnącym ogniem i twarzą równie 
czerwoną, 
jak włosy.
Położył palec na ustach. Skinęłam głową i ostrożnie podwinęłam stopy pod siebie, 
równocześnie jedną ręką unosząc spódnicę. Ja zdołałabym wstać, minąć ognisko i 
wejść w 
trzcinę, zanim Ismael zdążyłby mnie dopaść, ale Margaret?
Zawahałam się. Odwróciłam w stronę panny Campbell. Jej twarz znów się ożywiła. 
Była uniesiona i rozpłomieniona pragnieniem. Margaret rozchyliła usta, 
błyszczące oczy 
zwęziły się tak, że spoglądając w ogień, wydawały się skośne.
- Tatuś? - odezwał się głos Brianny obok mnie.
Ciarki przebiegły mi po skórze. Głos Brianny, twarz Brianny, jej niebieskie oczy 
pociemniałe i zwężające się pragnieniem.
- Brianna - szepnęłam.
- Mama - odezwał się głos mojej córki, dochodząc z gardła wyroczni.
- Brianna - rzekł Jamie, gwałtownie odwracając głowę, żeby na nią spojrzeć.
- Tatusiu - powiedziała z wielką pewnością. - Wiedziałam, że to ty. Śniłeś mi 
się.
Twarz Jamiego była wręcz biała z powodu doznanego wstrząsu. Widziałam, że jego 
wargi bezgłośnie układają się w słowo „Jezus”, a ręka instynktownie rusza, jakby 
pragnął się 
przeżegnać.
- Nie pozwól, żeby mama odeszła sama - mówił dalej głos mojej córki. - Idź z 
nią. 
Zapewnię wam bezpieczeństwo.
Wokół nie słychać było żadnego dźwięku, tylko ogień trzaskał cicho. Ismael stał 
znieruchomiały, wytrzeszczonymi oczami wpatrując się w kobietę obok mnie, która 
po chwili 
znów przemówiła łagodnym, matowym głosem.
- Kocham cię, tatusiu. Ciebie także, mamo.
Pochyliła się ku mnie. Poczułam świeżą krew, gdy jej wargi dotknęły moich. 
Krzyknęłam.
Nie zdawałam sobie sprawy, że zerwałam się na równe nogi i przebiegłam przez 
polanę. Wiedziałam tylko to, że drżąca przywarłam do Jamiego i wtuliłam twarz w 
jego 
płaszcz.
Serce Jamiego biło pod moim policzkiem. On też cały się trząsł. Czułam, że jego 
dłoń 
robi znak krzyża nad moimi plecami, a ręka mocno mnie obejmuje.
- Już dobrze - wyszeptał. Poczułam, że jego żebra napinają się z wysiłku, by 
mógł 
panować nad głosem. - Nie ma jej.
Nie chciałam patrzeć, ale zmusiłam się, by odwrócić głowę w stronę ogniska.
Jaka spokojna scena! Panna Campbell siedziała na ławce, nucąc coś sobie i 
obracając 
na kolanach długie czarne pióro z koguciego ogona. Ismael stał za Margaret. 
Tkliwie głaskał 
ją po głowie. Zadał jej jakieś pytanie w potoczystym języku. Uśmiechnęła się 
łagodnie.
- Och, nie jestem ani trochę zmęczona! - zapewniła. Czule spojrzała na pokrytą 
bliznami twarz, która pochylała się nad nią w ciemności. - Jakie miłe przyjęcie, 
prawda?
- Tak, dziecino - odparł łagodnie. - Jednak teraz odpoczniesz.
Głośno mlasnął językiem. Nagle z ciemności nocy wyłoniły się dwie kobiety w 
turbanach. Pewnie czekały w pobliżu. Ismael powiedział coś do niewolnic. 
Natychmiast 
zaopiekowały się Margaret. Podniosły ją i odprowadziły, nucąc w afrykańskim i 
francuskim 
języku ciche kołysanki. Ismael został. Przyglądał się nam poprzez ogień. 
Nieruchomy niczym 
jeden z bożków Geilis wydawał się wyrzeźbiony z nocy.
- Nie przyszedłem sam - rzekł Jamie i niedbale wskazał na pole trzciny za swoimi 
plecami, dając do zrozumienia, że są tam uzbrojone zastępy.
- Och, pan być sam - odparł Ismael z lekkim uśmiechem. - Nieważne. Loa mówić: wy 
być bezpieczni ode mnie - powiedział, patrząc taksującym wzrokiem raz na mnie, 
raz na 
Jamiego. - Nigdy nie słyszałem, żeby loa mówić do bukra - oświadczył. Potrząsnął 
głową, 
żeby przestać o tym myśleć. - Wy teraz iść - powiedział cicho, lecz 
zdecydowanie.
- Jeszcze nie. - Jamie wyprostował się i zdjął rękę z mojego ramienia. - 
Przybyłem po 
Iana i nie odejdę bez niego.
Brwi Ismaela uniosły się, łącząc trzy poziome blizny między nimi.
- Zapomnieć o chłopcu. On wyjechać.
- Dokąd? - zapytał ostro Jamie.
- Z Maggot, panie - odparł. - A tam dokąd ona, pan nie pojechać. Chłopiec 
wyjechać - 
powiedział nieodwołalnie. - Wy też wyjechać. Pan rozumny człowiek... - przerwał, 
nasłuchując. Gdzieś w oddali rozległo się bębnienie. Rytmiczny puls był czymś 
więcej niż 
zakłóceniem nocy. - Wkrótce przyjść tutaj inni. Wy być bezpieczni ode mnie, nie 
od nich.
- Jacy inni? - zapytałam. Groza spotkania z loa opadała i mogłam już mówić, choć 
po 
plecach wciąż przebiegały mi ciarki ze strachu przed ciemnym polem trzciny, 
które miałam 
za sobą.
- Zbiegli niewolnicy, jak sądzę - rzekł Jamie, spoglądając na Ismaela. - Wy też 
nimi 
będziecie?
Kapłan odpowiedział jednym skinieniem głowy.
- To być prawda. Pan słyszeć, co mówić Bouasso? Jego loa nas błogosławić, my 
iść. - 
Ismael wskazał ręką chaty i wzgórza wznoszące się za nimi. - Bęben wzywa ich ze 
wzgórz. 
Tych, którzy są silni, żeby wyruszyć w drogę.
Odwrócił się, kończąc rozmowę.
- Zaczekaj! - zawołał Jamie. - Powiedz nam, dokąd odeszła pani Abernathy z 
chłopcem?
Ismael zawrócił. Jego ramiona pokrywała krew krokodyla.
- Do Abandawe - odparł.
- A gdzie to jest? - Jamie niecierpliwie domagał się odpowiedzi.
- Ja wiem. - Położyłam mu rękę na ramieniu. Oczy Ismaela rozszerzyły się ze 
zdumienia. - Abandawe leży na Hispanioli. Lawrence mi powiedział. Właśnie tego 
chciała od 
niego Geilis: dowiedzieć się, gdzie znajduje się Abandawe.
- Ale co to jest? Miasto, wieś?
Czułam pod ręką napięcie ramienia Jamiego.
- To jaskinia - odparłam. Zrobiło mu się zimno, mimo łagodnego powietrza i 
bliskości 
ogniska. - Pradawna jaskinia.
- Abandawe to miejsce magiczne - dodał Ismael cicho, jakby obawiał się mówić o 
tym 
na głos. Spojrzał na mnie twardo i podejrzliwie. - Klotylda mówić, że Maggot 
zabrać cię do 
pokoju na górze. Ty może wiedzieć, co ona tam robić?
- Trochę - wymamrotałam zdrętwiałymi, spierzchniętymi ustami. Pamiętałam 
miękkie, 
białe i pulchne dłonie Geilis; układanie kamieni; lekkie rozmowy o krwi.
Jakby w lot chwytając echo tej myśli, Ismael zrobił nagły krok w moim kierunku.
- Kobieto... ty jeszcze krwawić?
Jamie poruszył się gwałtownie, ale ścisnęłam jego ramię, żeby się nie wtrącał.
- Tak - odparłam. - Dlaczego pytasz?
Ismael znów spojrzał w stronę chat. W ciemności za nim widać było poruszenie. 
Wiele osób chodziło tam i z powrotem. Szmer głosów przypominał szelest 
trzcinowych pól. 
Przygotowywano się do odejścia.
- Jeśli kobieta krwawić, ona zabijać magię. Ty krwawić, ty mieć kobiecą moc, 
magia 
dla ciebie nie działać. Stare kobiety robić magią jak czarownice, nazywać się 
loa, one robić 
choroby i zdrowie. - Rzucił mi długie spojrzenie i potrząsnął głową. - Ty nie 
iść do tej magii, 
co robić Maggot. Ta magia ją zabić, na pewno, ale to zabić też ciebie. - Wskazał 
pustą ławkę. 
- Ty słyszeć słowa Bouasso. Maggot umrzeć za trzy dni. Ona zabrać chłopca, on 
umrzeć. Jeśli 
ty pójść za nimi, panie, ty też umrzeć na pewno. - Utkwił wzrok w Jamiem, 
podniósł przed 
nim ręce z nadgarstkami skrzyżowanymi tak, jakby były związane. - Ja ci mówić, 
amiki - 
dodał. Opuścił ramiona, rozsunął je na bok, rozrywając niewidzialne więzy. 
Odwrócił się 
gwałtownie i zniknął w ciemności, gdzie coraz głośniejszy szelest stóp 
przerywany był 
odgłosami podnoszenia ciężkich przedmiotów.
- Święty Michał nas obroni - mruknął Jamie i przesunął dłonią po włosach. 
Ogniście 
rude kosmyki zajaśniały w migotliwym blasku. Płomienie wygasały.
- Znasz to miejsce, do którego Geilis zabrała Iana, Angielko? - zapytał.
- Nie, wiem tylko, że leży wśród wzgórz Hispanioli i że przepływa przez nie 
strumień.
- Musimy więc zabrać Sterna - zadecydował. - Chodźmy, chłopcy są z łodzią nad 
rzeką.
Odwróciłam się, by pójść za Jamiem, ale przystanęłam na skraju trzcinowego pola, 
żeby się obejrzeć.
- Jamie, spójrz!
Za nami dopalało się ognisko i widniał mroczny krąg chat niewolników. Dalej 
jasną 
plamą na tle zbocza rysowała się posiadłość Rose Hall, a jeszcze dalej, za 
wzgórzem niebo 
jaśniało czerwienią.
- To pali się dom Howe’a - oznajmił z dziwnym spokojem. Jamie wskazał w lewo, w 
stronę górskiego stoku, gdzie pomarańczową barwą płonął mały punkt, który z 
daleka 
wydawał się kropkę światła. - A to chyba posiadłość Dwanaście Drzew.
Głos bębna niósł się przez rzekę. Co powiedział Ismael? „Bęben wzywa ich ze 
wzgórz... tych, którzy są wystarczająco silni, by wyruszyć w drogę”.
Niewielki rząd niewolników wychodził z chat. Kobiety w białych turbanach niosły 
dzieci i tobołki, na ramionach kołysały im się naczynia do gotowania. Czarna 
dziewczyna, z 
pełnym troski szacunkiem, prowadziła za rękę Margaret Campbell, która również 
miała na 
głowie turban.
Jamie ruszył w jej stronę.
- Panno Campbell! - powiedział ostro. - Margaret!
Margaret i jej towarzyszka przystanęły. Młoda kobieta ruszyła tak, jakby chciała 
stanąć między swą podopieczną a intruzem. Jamie podchodząc, podniósł ręce, by 
pokazać, że 
nie zamierza zrobić żadnej krzywdy, więc niewolnica niechętnie zrobiła w tył.
- Margaret - szepnął. - Margaret, nie poznajesz mnie?
Spojrzała na niego nieprzytomnym wzrokiem. Bardzo powoli ujął jej twarz.
- Margaret! - mówił dalej cichym, lecz natarczywym głosem. - Margaret, 
posłuchaj! 
Wiesz, kim jestem, Margaret!
Zamrugała raz, potem dwa razy. Gładka okrągła twarz się ożywiła. Nie 
przypominało 
to nagłego zawładnięcia nią przez loa, lecz było powolnym, niezobowiązującym 
nadejściem 
nieśmiałego i bojaźliwego rozpoznania.
- Tak, Jamie - powiedziała w końcu. Jej dziewczęcy głos brzmiał dźwięcznie i 
czysto. 
Usta Margaret drgnęły, oczy zabłyszczały, gdy jej twarz wciąż tkwiła w dłoniach 
Jamiego. - 
Wiele czasu minęło od chwili, gdy cię widziałam, Jamie - rzekła, patrząc mu w 
oczy. - Masz 
jakąś wiadomość od Ewana? Czy jest zdrów?
Jamie stał nieruchomo przez minutę, z trudem skrywał silne wzruszenie.
- Jest zdrów - szepnął w końcu. - Miewa się bardzo dobrze, Margaret. Przekazał 
mi to, 
bym zachował do chwili, gdy cię zobaczę. - Pochylił głowę i pocałował ją 
delikatnie.
Kobiety, które przyglądały się tej scenie, zaczęły szeptać, patrząc z 
zakłopotaniem 
jedna na drugą. Kiedy Jamie uwolnił w końcu Margaret, otoczyły ją ciasno.
Dziewczyna wcale nie zwracała na nie uwagi. Wciąż wpatrywała się w Jamiego, z 
uśmiechem na ustach.
- Dziękuję, Jamie! - zawołała, gdy pomocnica wzięła ją pod rękę i zaczęła 
ponaglać do 
odejścia. - Przekaż Ewanowi, że wkrótce się z nim spotkam!
Niewielka grupa ubranych na biało kobiet ruszyła w drogę, znikając jak duchy w 
ciemnościach obok trzcinowego pola.
Jamie zrobił gwałtowny ruch w ich kierunku, ale go powstrzymałam.
- Pozwól jej odejść - wyszeptałam, pamiętając o zwłokach wielebnego w salonie 
właścicielki plantacji. - Nie możesz jej zatrzymać. Z nimi jest jej lepiej.
Szybko zamknął oczy i skinął głową.
- Tak, masz rację.
Odwrócił się, potem nagle przystanął. Podążyłam za jego wzrokiem. Teraz paliło 
się 
Rose Hall. Światła pochodni migały za oknami, na piętrze i na parterze. Ostra 
jasność zaczęła 
powiększać się w oknach sekretnej pracowni.
- Pora iść - rzekł Jamie. Ujął mnie za rękę. Szybko zagłębiliśmy się w mroczny 
gąszcz 
trzciny. Powietrze nagle zgęstniało od zapachu płonącego cukru.
62
Abandawe
Możecie wziąć żaglową łódź gubernatorską. Jest mała, ale nadaje się do żeglugi - 
rzekł Grey, szperając w szufladzie swego biurka. - Napiszę rozkaz do dokerów, 
żeby ją wara 
wydali.
- Tak, łódź będzie nam potrzebna... nie mogę popłynąć na „Artemidzie”, która 
należy 
do Jareda. To zbyt ryzykowne. Ale myślę, że najlepiej będzie, jeśli ukradniemy 
tę żaglówkę, 
John - mówił Jamie. Ściągnął brwi w wyrazie dezaprobaty. - Nie chciałbym, abyś w 
jakikolwiek widoczny sposób był uwikłany w moje sprawy. I tak masz wystarczająco 
duży 
kłopot.
Grey uśmiechnął się gorzko.
- Kłopot? Dobre sobie! Rzeczywiście: cztery spalone rezydencje i ponad dwustu 
zbiegłych niewolników. Wątpię, by w tych okolicznościach ktoś zwracał uwagę na 
moje 
kontakty towarzyskie. Lęk przed zbiegłymi niewolnikami i strach przed 
Chińczykiem tak 
sparaliżował wyspy, że nikt się nie przejmie zwykłym przemytnikiem.
- Co za ulga - rzekł kwaśno Jamie. - A zatem ukradniemy tę łódź, a jeśli 
zostaniemy 
złapani, ty nigdy nie słyszałeś mojego nazwiska ani nie widziałeś mojej twarzy, 
dobrze?
Grey wpatrywał się w Jamiego z rozbawieniem, strachem i gniewem.
- No, nie wiem, czy zdołałbym patrzeć, jak cię wieszają, i zachować milczenie ze 
strachu o swoją reputację! - odparł gubernator. - Wielki Boże, Jamie, za kogo ty 
mnie 
uważasz?
- Za przyjaciela, John - wyjaśnił spokojnie Jamie. - I jeśli przyjmę twoją 
przyjaźń... i 
twoją cholerną łódź!... to ty przyjmiesz moją i będziesz cicho!
Grey zacisnął usta. Przez chwilę patrzył z wściekłością na potężnego Szkota, a 
potem 
się poddał.
- Dobrze - powiedział krótko. - Jednak wyświadczyłbyś mi osobistą przysługę, 
gdybyś 
się postarał, aby cię nie pojmano.
Jamie potarł usta kciukiem, skrywając uśmiech.
- Będę się starał ze wszystkich sił, John.
Gubernator usiadł znużony. Pod oczami miał głębokie kręgi, a jego nieskazitelne 
żaboty były w złym stanie. Najwyraźniej nie przebierał się od przedwczoraj.
- W porządku. Nie wiem, dokąd się wybieracie, i prawdopodobnie lepiej, żebym nie 
wiedział. Jednak, jeśli możecie, trzymajcie się z dala od linii żeglugowych na 
północ od 
Antiguy. Dziś rano wysłałem okręt, prosząc o tylu ludzi, zarówno żeglarzy, jak i 
żołnierzy 
marynarki, ilu koszary mogą mi dostarczyć. Najpóźniej pojutrze będą więc 
zmierzać tą drogą, 
by ochraniać miasto i port przed zbiegłymi niewolnikami na wypadek otwartego 
buntu.
Dostrzegłam spojrzenie Jamiego i już chciałam o coś zapytać, ale on, niemal 
niezauważalnie, pokręcił głową. Opowiedzieliśmy gubernatorowi o powstaniu nad 
rzeką 
Yaallahs i ucieczce niewolników; zresztą słyszał już coś o tym z innych źródeł, 
ale nie 
wspomnieliśmy, co widzieliśmy później, schronieni w niewielkiej zatoczce, gdzie 
zwinęliśmy 
żagle, aby ukryć ich biel.
Rzeka była czarna jak onyks, ale błyszczała lekko. Usłyszeliśmy, jak się 
zbliżają. 
Mieliśmy więc czas, aby się ukryć, zanim ich statek na nas wpłynie. Uderzenia 
bębnów i 
oszalały triumf wielu głosów niósł się echem przez dolinę rzeki, gdy mijała nas 
niesiona z 
prądem „Bruja”. Ciała piratów bez wątpienia leżały gdzieś w górze rzeki, 
pozostawione, by 
zgniły wśród czerwonych uroczynów i cedrów.
Zbiegli niewolnicy z dorzecza rzeki Yallahs wcale nie udali się w góry Jamajki, 
ale 
kierowali się ku morzu, prawdopodobnie po to, by dołączyć do kompanów Bouassy na 
Hispanioli. Mieszkańcy Kingston nie mieli się czego bać ze strony uciekinierów, 
ale było 
znacznie lepiej, że królewska marynarka wojenna koncentrowała uwagę na Jamajce, 
a nie na 
Hispanioli, dokąd my wyruszaliśmy.
Jamie wstał i skierował się do wyjścia, ale gubernator go powstrzymał.
- Poczekaj. Nie chcesz prosić o jakieś bezpieczne miejsce dla twojej... dla pani 
Fraser? 
- Nie patrzył na mnie, lecz na Jamiego. - Byłbym zaszczycony, gdybyś powierzył 
ją mojej 
opiece. Mogłaby zatrzymać się w rezydencji aż do twojego powrotu. Miałaby tutaj 
spokój.
Jamie zawahał się, ale nie znalazł żadnego delikatnego sposobu odrzucenia 
propozycji 
gubernatora.
- Ona musi pójść ze mną, John - odparł. - W tej kwestii nie istnieje żaden 
wybór. 
Musi.
Grey spojrzał na mnie przelotnie i szybko odwrócił wzrok, ale w jego oczach 
zdążyłam zobaczyć błysk zazdrości. Było mi żal Greya, ale nie mogłam mu 
powiedzieć 
prawdy.
- Tak - wymamrotał przez zaciśnięte gardło. - Rozumiem.
Jamie wyciągnął do niego rękę. Grey wahał się przez chwilę, potem uścisnął dłoń 
przyjaciela.
- Powodzenia, Jamie - rzekł z odrobiną szorstkości w głosie - Bóg z tobą.
Trochę trudniej było uporać się z Fergusem. Bezwzględnie upierał się przy tym, 
by 
nam towarzyszyć. Przedstawiał argument za argumentem i nalegał jeszcze bardziej 
gwałtownie, gdy się dowiedział, że popłyną z nami szkoccy szmuglerzy.
- Ich zabierasz! A mnie chcesz zostawić? - Twarz Fergusa dodatkowo ożywiła się 
urazą.
- Tak - mruknął stanowczo Jamie. - Ci przemytnicy są wdowcami lub kawalerami, a 
ty 
masz żonę. - Spojrzał znacząco na Marsali, która z twarzą ściągniętą strachem 
przysłuchiwała 
się dyskusji. - Myślałem, że jest za młoda, by wychodzić za mąż, ale wiem, że 
jest za młoda, 
by owdowieć. Zostajesz - rozkazał. Odwrócił się, uznając sprawę za zamkniętą.
Było całkiem ciemno, gdy postawiliśmy żagiel na gubernatorskiej łodzi - 
dziewięciometrowym, jednopokładowym statku. W budynku przystani zostawiliśmy 
dwóch 
związanych i zakneblowanych dokerów. Łódź była wystarczająco duża, by zasłużyć, 
choć z 
trudem, na miano „okrętu”. Wypłynęliśmy z portu Kingston, w orzeźwiającej 
wieczornej 
bryzie kierując się ku Hispanioli.
Szmuglerzy zajęli się żeglowaniem. Jamie, Lawrence i ja siedzieliśmy na jednej z 
długich ławek biegnących wzdłuż burty. Gawędziliśmy o tym i owym, ale po pewnym 
czasie 
zamilkliśmy, zajęci własnymi myślami.
Jamie ziewał raz za razem i w końcu, na moje usilne prośby, zgodził się położyć. 
Oparł mi głowę na kolanach. Ja byłam zbyt napięta, by zmrużyć oko.
Lawrence także nie spał. Podłożył ręce pod głowę i wpatrywał się w niebo.
- Dziś wieczorem w powietrzu jest wilgoć - oznajmił. Wskazał na wschodzący 
srebrzysty sierp. - Widzisz tę mgłę wokół księżyca? Przed świtem może padać. 
Rzecz 
niezwykła o tej porze roku.
Rozmowa o pogodzie okazała się wystarczająco nudna, by ukoić moje zszarpane 
nerwy. Głaskałam gęste, miękkie włosy Jamiego.
- A zatem - odezwałam się po chwili - obaj, ty i Jamie, potraficie odczytywać 
pogodę 
z nieba. Ja znam tylko stare powiedzenie, które mówi, że gdy niebo czerwone jest 
wieczorem, 
marynarz się cieszy, a kiedy czerwienieje rano, traktuje to jako ostrzeżenie. 
Nie zwróciłam 
uwagi, jaki kolor miało dziś wieczorem, a ty?
Lawrence się roześmiał.
- Lekko purpurowe - odparł. - Nie potrafię przewidzieć, czy rano będzie 
czerwone, ale 
to zdumiewające, jak często takie znaki są niezawodne. Jednak oczywiście wiąże 
się z tym 
pewna zasada naukowa: światło się załamuje przy przejściu przez wilgoć. A 
właśnie 
zauważyłem, że powietrze jest wilgotne.
Uniosłam podbródek, rozkoszując się bryzą, która podnosiła ciężkie włosy 
opadające 
mi na kark.
- A co z różnymi osobliwościami? Ze zjawiskami nadprzyrodzonymi? - zapytałam. - 
Co ze sprawami, wobec których prawa nauki nie mają zastosowania?
„Jestem naukowcem”, wciąż słyszałam słowa Lawrance’a. „Nie wierzę w duchy”.
- O jakich zjawiskach mówisz?
- Cóż... - Przez chwilę szukałam w pamięci i znalazłam dwa przykłady. - O 
ludziach z 
krwawiącymi stygmatami. A astralne podróże? Wizje, nadprzyrodzone objawienia... 
dziwne 
rzeczy, których nie da się wyjaśnić racjonalnie?
Lawrence chrząknął i wygodniej ułożył się na ławie.
- Moim zdaniem naukowiec powinien jedynie obserwować, poszukiwać przyczyn tam, 
gdzie można je znaleźć, i zrozumieć, że na tym świecie istnieje wiele rzeczy i 
zjawisk, dla 
których żadna przyczyna nie będzie znaleziona. Nie dlatego że nie istnieje, lecz 
dlatego, że za 
mało wiemy, by ją odnaleźć. Obowiązkiem nauki nie jest naleganie na wyjaśnienie, 
lecz 
obserwacja zjawisk w nadziei, że wyjaśnienie pojawi się samo.
- To może być naukowe, ale z pewnością pozostaje sprzeczne z naturą człowieka - 
zaprotestowałam. - Ludzie wciąż pragną wyjaśnień.
- Rzeczywiście - przyznał. Był coraz bardziej zainteresowany dyskusją. Oparł się 
plecami o ławkę i skrzyżował ręce na brzuchu w pozie akademickiego wykładowcy. - 
I 
właśnie z tego powodu naukowiec stawia hipotezy... sugestie wynikające z 
obserwacji. Ale 
nie wolno mylić hipotezy z tezą... z dowodem. Widziałem wiele rzeczy, które 
można by 
opisać jako dziwne. Na przykład deszcz ryb: mnóstwo ryb tego samego gatunku 
spada nagle z 
jasnego nieba na suchą ziemię. Wydawałoby się, że nie istnieje żadna racjonalna 
przyczyna 
podobnego zjawiska... a jednak, czy powinniśmy w związku z tym przypisywać to 
zjawisko 
nadprzyrodzonej ingerencji? Czy wydaje się bardziej prawdopodobne, by jakaś 
boska 
inteligencja zabawiała się zrzucaniem na nas z nieba ławicy ryb, czy też że jest 
to związane z 
jakimś zjawiskiem meteorologicznym, trąbą wodną, tornadem lub czymś w tym 
rodzaju, co, 
choć nie jest dla nas widoczne, pozostaje w ciągłym ruchu? I jeszcze - jego głos 
stał się 
bardziej refleksyjny - dlaczego i w jaki sposób mogłoby takie zjawisko 
naturalne, jak trąba 
wodna usunąć głowy i tylko głowy wszystkim tym rybom?
- Widziałeś coś takiego na własne oczy? - spytałam zaciekawiona.
Lawrence roześmiał się głośno.
- Oto przemówił umysł uczonego! - odparł, chichocząc. - Pierwsze pytania, jakie 
zadaje uczony, brzmią: „skąd to wiesz?”, „kto to widział”, „czy mogę to 
zobaczyć?”. Tak, 
widziałem to na własne oczy... trzy razy, choć w jednym wypadku były to raczej 
żaby, nie 
ryby.
- Byłeś blisko brzegu morza czy jeziora?
- Raz w pobliżu morskiego brzegu, a raz niedaleko jeziora, to właśnie wtedy 
widziałem żaby, lecz za trzecim razem znajdowałem się w głębi lądu, około 
pięćdziesięciu 
kilometrów od najbliższego akwenu. Ponadto ryby należały do gatunku, jaki 
widziałem tylko 
w oceanie. Ani w jednym z tych wypadków nie występowały zakłócenia górnej 
atmosfery: 
żadnych chmur, żadnego potężnego wiatru, żadnych wodnych trąb, które nagle 
unoszą się z 
morza ku niebu. A jednak ryby spadły. Fakt. Widziałem na własne oczy.
- A czy nie byłoby to faktem, gdybyś ich nie widział? - zapytałam sucho.
Roześmiał się uradowany. Jamie poruszył się i mruknął coś na moim biodrze. 
Pogłaskałam rude włosy. Znów zapadł w sen.
- Może tak, może nie. Ale uczony nie mógłby tak powiedzieć, prawda? W 
chrześcijańskiej Biblii napisano: „Błogosławieni ci, którzy nie widzą, ale 
wierzą?”.
- Tak.
- Pewne rzeczy muszą być zaakceptowane jako fakt, bez potwierdzających dowodów. 
- Zaśmiał się, tym razem bez wesołości, i dodał: - Jako uczony, a w dodatku żyd, 
mam 
prawdopodobnie odmienny punkt widzenia na takie zjawisko, jak stygmaty oraz na 
ideę 
zmartwychwstania po śmierci, która przez znaczną część cywilizowanego świata 
przyjmowana jest jako dogmat. A jednak ta sceptyczna opinia nie jest poglądem, 
który 
mógłbym chociaż wyszeptać komukolwiek oprócz siebie bez śmiertelnego 
niebezpieczeństwa 
osobistej krzywdy.
- Niewierny Tomasz też był żydem - powiedziałam z uśmiechem.
- Tak, i dopiero wtedy, kiedy przestał wątpić, stał się chrześcijaninem... i 
męczennikiem. Można by twierdzić, że to pewność go zabiła. - W jego głosie 
brzmiała ironia. 
- Jest wielka różnica między tymi zjawiskami, które są przyjmowane na wiarę, a 
tymi, które 
są udowodnione dzięki obiektywnemu badaniu, choć powód może być w obydwu 
wypadkach 
równie „racjonalnie” znany. Główna różnica polega na tym, że ludzie będą 
traktować z 
pogardą te zjawiska, które są potwierdzone świadectwem ich własnych zmysłów, 
podczas gdy 
chętnie bronią aż do śmierci prawdziwości zjawiska, którego ani nie widzieli, 
ani nie 
doświadczyli. Wiara to równie potężna siła, jak nauka. Ale znacznie bardziej 
niebezpieczna - 
dodał na zakończenie.
Przez pewien czas siedzieliśmy w milczeniu, spoglądając nad dziobem niewielkiego 
statku w stronę cienkiego pasa ciemności, który podzielił noc; ciemniejszego niż 
purpurowy 
blask nieba czy srebrzysto-szarego morza. Hispaniola nieubłaganie rysowała się 
coraz bliżej.
- Gdzie widziałeś te bezgłowe ryby? - zapytałam nagle i nie byłam zdumiona, gdy 
lekko skinął głową w stronę dziobu.
- Tam - odparł. - Bardzo dużo osobliwych rzeczy zaobserwowałem na tych wyspach. 
Prawdopodobnie więcej niż gdziekolwiek indziej. Niektóre miejsca są właśnie 
takie.
Przez kilka minut nic nie mówiłam. Zastanawiałam się, co nas czekało na 
Hispanioli... 
miałam nadzieję, że Ismael się nie mylił, mówiąc, że Geilis zabrała Iana ze sobą 
do 
Abandawe. Nagle przyszła mi do głowy pewna myśl, odsuwana na bok podczas 
wydarzeń 
ostatnich dwudziestu czterech godzin.
- Lawrence... a ci inni szkoccy chłopcy? Ismael mówił, że widział ich, łącznie z 
Ianem, dwunastu. Kiedy przeszukiwaliście plantację... znaleźliście jakiś ślad?
Mocno wciągnął powietrze, ale nie odpowiedział od razu. Czułam, że dobiera 
słowa, 
aby w odpowiedni sposób przekazać mi wstrząsającą prawdę.
Odpowiedź, gdy wreszcie ją usłyszałam, padła z ust Jamiego.
- Znaleźliśmy ich. - Położył rękę na moim kolanie i ścisnął je delikatnie. - Nie 
pytaj o 
nic więcej, Angielko... bo i tak ci nie powiem.
Zrozumiałam. Ismael musiał mieć rację. Chłopcem, którego wzięła ze sobą Geilis, 
z 
pewnością był Ian. Jamie nie zniósłby żadnej innej możliwości. Delikatnie 
pogłaskałam go po 
głowie.
- „Błogosławieni, którzy nie widzą, ale wierzą”, szepnęłam.
Rzuciliśmy kotwicę przed świtem, w małej bezimiennej zatoce na północnym 
wybrzeżu Hispanioli. Była tam wąska plaża z urwiskami. Przez skalną szczelinę 
dostrzegłam 
piaszczysty trakt wiodący w głąb wyspy.
Jamie przeniósł mnie kilka kroków do brzegu i postawił na ziemi. Odwrócił się do 
Innesa, który przyszedł na brzeg z porcją żywności.
- Dziękuję - powiedział. - Tutaj się rozdzielimy, z błogosławieństwem 
Najświętszej 
Dziewicy. Spotkamy się w tym miejscu za cztery dni.
Wąska twarz Innesa ściągnęła się w wyrazie nieoczekiwanego rozczarowania, potem 
pojawiła się na niej rezygnacja.
- No tak, a ja będę pilnować łodzi, aż wszyscy wrócicie - mruknął.
Jamie roześmiał się i potrząsnął głową.
- Nie tylko ty. Gdybym potrzebował silnego ramienia, ciebie wezwałbym 
pierwszego. 
Nie, wszyscy tu zostaniecie, z wyjątkiem mojej żony i Larence’a.
Rezygnację na twarzy Innesa zastąpiło szczere zdumienie.
- Zostajemy tutaj? Wszyscy? Nie weźmiesz nas do pomocy, Mac Dubh? - Z trwogą 
spojrzał na gęsto porośnięte urwiska. - To miejsce wydaje się zbyt przerażające, 
by 
zapuszczać się w nie bez przyjaciół.
- Będę to uważał za akt największej przyjaźni z twojej strony, jeśli poczekasz 
tutaj, tak 
jak powiedziałem, Duncanie - wyjaśnił łagodnie Jamie. Z lekkim zaskoczeniem 
uświadomiłam sobie, że wcześniej nie znałam imienia Innesa.
Innes jeszcze raz z zatroskaniem spojrzał na urwiska, potem pochylił głowę.
- Cóż, ty tutaj decydujesz, Mac Dubh, ale wiesz, że jesteśmy gotowi...
Jamie skinął głową.
- Tak, doskonale o tym wiem, Duncanie - rzekł cicho. Wyciągnął ramiona. Innes 
objął 
Jamiego, z zakłopotaniem poklepując go jedną ręką po plecach.
- Uważajcie na siebie, gdyby nadpłynął jakiś okręt - ostrzegł Jamie. - Królewska 
Flota 
Wojenna będzie szukać łodzi gubernatora. Wątpię, by zapuścili się aż na 
Hispaniolę, ale 
odpłyńcie, gdyby tak się stało. I to natychmiast.
- Mielibyśmy was tu zostawić?! Nie. Możesz żądać ode mnie wielu rzeczy, Mac 
Dubh, i zrobię wszystko, co każesz, ale nie to.
Jamie zmarszczył brwi i potrząsnął głową. Wschodzące słońce wzniecało iskry w 
jego 
włosach i brodzie, otaczając ogniem całą głowę.
- Naprawdę wolałbym, żebyś uszedł z życiem, Duncanie. Pamiętaj, co powiedziałem. 
Jeśli pojawi się jakiś okręt, odpływaj - powtórzył. Odwrócił się i poszedł 
pożegnać 
pozostałych Szkotów.
Innes westchnął głęboko. Choć na jego twarzy wyryło się niezadowolenie, dalej 
już 
nie protestował.
W dżungli było gorąco i parno, więc idąc we troje w głąb lądu, prawie cały czas 
milczeliśmy. Przede wszystkim nie było o czym mówić. Jamie i ja nie mogliśmy w 
obecności 
Lawrence’a rozmawiać o Briannie przed dotarciem do Abandawe. Nie było też sensu 
robić 
żadnych planów. W nocy drzemałam trochę. Gdy się kilkakrotnie budziłam, 
widziałam, że 
Jamie siedzi oparty o drzewo obok mnie i wpatruje się w bezgwiezdne niebo.
W południe drugiego dnia dotarliśmy na miejsce. Jeden krok i tuż przed nami 
wyrosło 
kamieniste zbocze z szarego wapienia, pokryte iglastymi aloesami i gęstwiną 
szorstkich traw. 
I właśnie na szczycie wzgórza zobaczyłam wielkie stojące kamienie, megality 
ustawione w 
nierównym kręgu.
- Nie mówiłeś, że jest tu kamienny krąg - zwróciłam się do Sterna. Zrobiło mi 
się 
słabo nie tylko z powodu gorąca i wilgoci.
- Dobrze się pani czuje? - Lawrence spoglądał na mnie z trwogą, a jego 
dobrotliwa 
twarz zaczerwieniła się pod opalenizną.
- Tak - odparłam, ale Jamie nie miał wątpliwości, że kłamię. Wziął mnie pod rękę 
i 
mocno przytrzymał obejmując w pasie.
- Na Boga, bądź ostrożna, Angielko! - mruknął. - Nie podchodź zbyt blisko kręgu!
- Musimy się dowiedzieć, czy Geilis jest tutaj z Ianem - powiedziałam. - 
Chodźmy!
Siłą wprowadziłam w ruch moje oporne stopy. Jamie szedł ze mną, wciąż mrucząc 
coś 
pod nosem po gaelicku. Sądzę, że była to modlitwa.
- Zostały tutaj postawione bardzo dawno - oznajmił Lawrence, gdy weszliśmy na 
grzbiet wzgórza i znaleźliśmy się w odległości zaledwie kilku metrów od kamieni. 
- Nie przez 
niewolników, ale przez rdzennych mieszkańców tych wysp.
Krąg był pusty i wyglądał niewinnie - nic więcej ponad zwykłe wielkie kamienie 
ustawione pionowo i tkwiące nieruchomo pod słońcem. Jamie z lękiem przyglądał 
się mojej 
twarzy.
- Słyszysz ich, Angielko? - zapytał.
Lawrence wydawał się przerażony, ale nic nie powiedział, gdy ostrożnie zbliżyłam 
się 
do jednego z kamieni.
- Nie - odparłam. - Dziś nie jest odpowiedni dzień. Przejście otwiera się w 
Święto 
Słońca albo w Święto Ognia. Zresztą nie wiem.
Trzymając się mocno ręki Jamiego, posuwałam się powoli do przodu. Cały czas 
bacznie nasłuchiwałam. Wydawało się, że w powietrzu słychać słaby szum, ale być 
może to 
tylko zwykły odgłos chmary owadów. Bardzo ostrożnie położyłam dłoń na 
najbliższym 
kamieniu.
Byłam ledwie świadoma, że Jamie mnie woła. Mój umysł walczył, by podnosić i 
opuszczać przeponę, zaciskać i rozluźniać komory serca. W uszach miałam 
pulsujący szum i 
wibrację zbyt głęboką jak na dźwięk, który tętnił w szpiku kości. W pewnym 
dziwnie małym, 
spokojnym punkcie w środku chaosu była Geilis Duncan. Widziałam jej zielone 
oczy. Śmiała 
mi się prosto w twarz
- Claire!
Leżałam na ziemi. Pociemniałe na tle nieba i pełne niepokoju twarze Jamiego i 
Lawrence’a pochylały się nade mną. Na policzkach czułam wilgoć, a strużka wody 
spływała 
mi po szyi. Zamrugałam. Ostrożnie poruszyłam też rękami i nogami, by się 
upewnić, że nadal 
je posiadam.
Jamie odłożył chusteczkę, którą obmywał moją twarz. Pomógł mi usiąść.
- Dobrze się czujesz, Angielko?
- Tak - odparłam, wciąż lekko oszołomiona. - Jamie... ona tu jest!
- Kto? Pani Abernathy? - Gęste brwi Lawrence’a podskoczyły wysoko do góry, gdy 
pospiesznie spojrzał za siebie, jakby oczekując, że Geilis zmaterializuje się w 
jednej chwili.
- Słyszałam ją... widziałam... - Powoli odzyskiwałam przytomność umysłu. - Ona 
jest 
tutaj - powtórzyłam. - Nie w kręgu, bliżej.
- Możesz dokładnie określić gdzie? - Jamie z ręką na sztylecie rozglądał się 
wokół.
Potrząsnęłam głową i zamknęłam oczy, niechętnie próbując odtworzyć fragment 
wizji. 
Miałam wrażenie ciemności, wilgotnego chłodu i błysku czerwonej pochodni.
- Zdaje się, że w jaskini - powiedziałam zdumiona. - Czy to blisko, Lawrence?
- Tak - odparł, wpatrując się w moją twarz z ogromną ciekawością. - Wejście 
znajduje 
się niedaleko stąd.
- Prowadź - polecił Stemowi Jamie. Wstał i postawił mnie na nogi.
- Jamie... - powstrzymałam go szybko.
- Tak?
- Geilis wie, że ja też tu jestem.
Przystanął. Z trudem przełknął ślinę. Po chwili zacisnął szczęki i skinął głową.
- A Michael bheannaichte, dion sinn bho dheamhainnean - powiedział cicho po 
gaelicku i ruszył ku krawędzi wzgórza.
Wokół panowała nieprzenikniona, absolutna ciemność. Uniosłam rękę do twarzy, 
poczułam, że dłoń pociera nos, ale nic nie widziałam. A jednak nie była to pusta 
czerń. Do 
jaskini prowadził korytarz o nierównym podłożu. Małe, ostre kawałki chrzęściły 
pod stopami, 
a ściany w kilku miejscach tak się zacieśniały, że zastanawiałam się, w jaki 
sposób otyła 
Geilis zdołała się przez nie przecisnąć.
Nawet w tych miejscach, gdzie korytarz się rozszerzał, a ściany były zbyt daleko 
od 
moich wyciągniętych dłoni, abym mogła ich dotykać, czułam wilgotne kamienie. 
Przypominało to przebywanie w ciemnym pokoju z inną osobą, której obecność można 
wyczuć.
Jamie mocno trzymał mnie za ramię. W zimnej pustce jaskini docierało do mnie 
jego 
ciepło.
- Dobrze idziemy? - zapytał, gdy przystanęłam na chwilę, żeby odetchnąć. - Tutaj 
są 
jakieś boczne korytarze. Skąd możesz wiedzieć, którędy iść?
- Słyszę. Słyszę ich. A ty nie? - Z trudem przychodziło mi mówić i formułować 
spójne 
myśli. Dźwięk był tutaj inny. Nie słyszałam chaosu Craigh na Dun, lecz szum 
podobny do 
wibracji powietrza, jaka następuje po uderzeniu w wielki dzwon.
Jamie jeszcze mocniej ścisnął mnie za ramię.
- Zostań ze mną! - powiedział Angielko... nie pozwól, by cię to zabrało. Zostań!
Wyciągnęłam ręce na oślep. Jamie przytulił mnie do piersi. Bicie jego serca przy 
moich skroniach zagłuszało szum.
- Jamie, Jamie, trzymaj mnie. - Nigdy nie byłam bardziej przerażona. - Nie 
pozwól mi 
odejść. Jeśli to mnie zabierze, Jamie, już nigdy nie wrócę. Za każdym razem jest 
gorzej. To 
mnie zabije, Jamie!
Ramiona Jamiego zacisnęły się wokół mnie tak, że aż zachrzęściły mi żebra. Z 
trudem 
łapałam oddech. Po chwili puścił mnie i delikatnie odsunął na bok. Ruszył w głąb 
korytarza. 
Cały czas trzymał mnie za rękę.
- Pójdę pierwszy - powiedział. - Złap się mojego paska i nie puszczaj.
Połączeni, posuwaliśmy się powoli dalej, coraz głębiej w mrok. Lawrence także 
chciał 
iść, ale Jamie mu nie pozwolił. Zostawiliśmy go u wejścia do jaskini. Gdybyśmy 
nie wrócili, 
on miał zawiadomić Innesa oraz pozostałych Szkotów.
Gdybyśmy nie wrócili...
Jamie musiał poczuć, że ściskam go mocniej, bo przystanął i przyciągnął mnie do 
siebie.
- Claire, muszę ci coś powiedzieć.
Wiedziałam, o co chodzi. Po omacku szukałam ust Jamiego, by go powstrzymać, ale 
moja ręka w ciemności przesunęła się obok jego twarzy. Ujął mnie za nadgarstek i 
ścisnął 
mocno.
- Jeśli będzie to kwestią wyboru między nią a jednym z nas... wtedy muszę to być 
ja. 
Rozumiesz, prawda?
Rozumiałam. Jeśli Geilis tam była, a jedno z nas miałoby zginąć przy 
powstrzymywaniu jej, ryzyko musiał wziąć na siebie Jamie, ponieważ wtedy ja bym 
została... 
i mogłabym podążyć za nią przez kamienie, czego on nie zdołałaby zrobić.
- Tak - szepnęłam w końcu.
Oboje zdawaliśmy sobie też sprawę, że jeśli Geilis już przeszła, to ja muszę 
również 
przekroczyć kamienny krąg.
- Pocałuj mnie, Claire - wyszeptał. - Wiedz, że jesteś dla mnie ważniejsza niż 
życie i 
że niczego nie żałuję.
Najpierw pocałowałam rękę Jamiego, jego palce zakrzywione i mocne, krzepki 
nadgarstek władający mieczem, potem usta i sól łez.
Ruszyliśmy dalej. Skręciłam w korytarz po lewej stronie.
- Tędy - powiedziałam. Po dziesięciu krokach zobaczyłam światło.
Słaby błysk na kamieniach korytarza wystarczył, by wrócił dar widzenia. Nagle 
zobaczyłam swoje ręce i stopy. Mój oddech przeszedł w cichy szloch, łkanie z 
ulgi i lęku. 
Idąc ku światłu i delikatnemu dzwoniącemu szumowi, czułam się jak duch 
przybierający 
kształt.
Światło stało się silniejsze, potem znów osłabło, gdy Jamie stanął przede mną i 
plecami zasłonił mi widok. Pochylił się i przeszedł pod niskim hakiem. Zrobiłam 
to samo. 
Wyprostowałam się w świetle.
Znaleźliśmy się w rozległej komorze. Ściany znajdujące się najdalej od pochodni 
były 
wciąż chłodne i czarne, trwały w bezruchu. Jedna ściana przed nami wydawała się 
ożywiona, 
błyskała i lśniła cząsteczkami osadzonego w niej minerału odbijającego płomienie 
sosnowej 
pochodni umieszczonej w szczelinie.
- A więc przyszliście?
Geilis klęczała z oczami utkwionymi w migotliwy strumień białego proszku, który 
sypał się z jej zaciśniętej pięści, rysując linie na ciemnym dnie jaskini.
Jamie westchnął z ulgą, ale i przerażeniem, gdy zobaczył Iana. Chłopiec leżał na 
boku, 
w środku pięciokąta, ze związanymi rękami i ustami zakneblowanymi kawałkiem 
białego 
materiału. Obok spoczywał topór zrobiony z błyszczącego czarnego kamienia 
przypominającego obsydian z ostrą, wyszczerbioną krawędzią. Trzonek pokrywały 
barwne 
paciorki ułożone w afrykańskie paski i zygzaki.
- Nie zbliżaj się, chłopcze - ostrzegła Geilis. Usiadła na piętach i 
wyszczerzyła zęby. 
Jeden pistolet trzymała w ręce; drugi naładowany i gotowy do strzału miała 
wsunięty za 
skórzany pas.
Nie spuszczając wzroku z Jamiego, sięgnęła do woreczka zawieszonego na pasie i 
wyciągnęła kolejną garść diamentowego proszku. Widziałam krople potu występujące 
na jej 
szerokie białe czoło, dzwoniący szum czasu przejścia musiał do niej dotrzeć tak 
samo 
intensywnie, jak do mnie. Zrobiło mi się niedobrze. Po moim ciele strużkami 
spływał pot.
Wzór był prawie skończony. Ze starannie wycelowanym pistoletem wysiewała wąski 
strumień, dopóki nie skończyła pentagramu. W środku znajdowały się już ułożone 
kamienie. 
Lśniły iskrami barw, a łączyła je połyskliwa linia rozlanej rtęci.
- Już. - Z powrotem usiadła na piętach. Westchnęła z ulgą i odrzuciła do tyłu 
gęste, 
kremowe włosy. - Jest bezpiecznie. Diamentowy proszek chroni przed hałasem - 
tłumaczyła. - 
Paskudna wrzawa, prawda? - Poklepała Iana, który leżał z oczami rozszerzonymi 
strachem. - 
No już dobrze, dobrze. Nie denerwuj się, wkrótce będzie po wszystkim.
- Zdejmij z niego łapę, nikczemna suko! - zawołał Jamie. Zrobił gwałtowny krok w 
przód, z dłonią na sztylecie, ale zatrzymał się, gdy Geilis uniosła lufę 
pistoletu.
- Przypominasz mi swojego wuja, Dougala, syneczku - odparła, przechylając 
kokieteryjnie głowę. - Kiedy go poznałam, był starszy niż ty jesteś teraz, ale 
masz jego urodę. 
Podobnie jak on, chętnie wziąłbyś, czego zapragniesz, i przeklinasz każdego, kto 
staje ci na 
drodze.
Jamie spojrzał na Iana zwiniętego na ziemi, potem znowu na Geilis.
- Wezmę to, co jest moje - powiedział cicho.
- Ale teraz nie możesz, prawda? - odparła uprzejmie. - Jeszcze jeden krok, a 
zabiję. 
Tym razem oszczędziłam cię tylko ze względu na Claire. - Podniosła na mnie oczy 
i skinęła w 
moją stronę. - Życie za życie, słodka Claire. Próbowałaś mnie kiedyś ocalić, w 
Craigh na 
Dun. Ja uchroniłam cię przed procesem czarownic w Cranesmuir. Teraz jesteśmy 
kwita.
Geilis uniosła małą buteleczkę, odkorkowała ją i ostrożnie wylała zawartość na 
ubranie Iana. W powietrze uniósł się mocny i uderzający do głowy zapach brandy. 
Pochodnia 
zapłonęła jaśniej, gdy dotarły do niej alkoholowe opary, Ian wierzgał i kopał, 
wydając z siebie 
odgłosy protestu. Geilis mocno kopnęła go w żebra.
- Cicho bądź! - rozkazała.
- Nie rób tego, Geilis - powiedziałam, choć zdawałam sobie sprawę, że słowa na 
nic 
się nie zdadzą.
- Muszę - odparła spokojnie. - Jestem do tego przeznaczona. Przykro mi, że będę 
musiała zabrać tę dziewczynę, ale zostawiam ci mężczyznę.
- Jaką dziewczynę? - Pięści Jamiego zacisnęły się mocno. Kostki były białe nawet 
w 
przyćmionym świetle pochodni.
- Briannę. Tak ma na imię, prawda? - odparła. Odsunęła z twarzy ciężkie włosy. - 
Ostatnia z rodu Lovatów. - Uśmiechnęła się do mnie. - Jakie to szczęście, że 
przyjechaliście 
się ze mną spotkać. Inaczej nigdy bym się o tym nie dowiedziała. Myślałam, że 
wszyscy 
zmarli przed rokiem tysiąc dziewięćsetnym.
Dreszcz przerażenia przebiegł mi po plecach. Czułam, że takie samo drżenie 
wstrząsnęło Jamiem.
Geilis krzyknęła ostro, odchyliła się i wystrzeliła, gdy Jamie gwałtownie rzucił 
się w 
jej stronę. Głowa odskoczyła mu do tyłu, a ciało się skręciło, lecz ręce wciąż 
sięgały do gardła 
Geilis. Po chwili upadł, przecinając ciałem bok błyszczącego pentagramu. Ian 
jęknął.
Bardziej czułam, niż usłyszałam dźwięk wydobywający się z mojego gardła. Nie 
zdawałam sobie sprawy, co powiedziałam, ale Geilis z przerażeniem obróciła twarz 
w moją 
stronę.
Kiedy Brianna miała dwa lata, jakiś samochód potrącił moje auto. Uderzył w tylne 
drzwi, tuż obok miejsca, na którym siedziała. Zatrzymałam się, by sprawdzić, czy 
nie jest 
ranna. Nie odniosła żadnych obrażeń. Ruszyłam za piratem drogowym. Zahamował w 
niewielkiej odległości przede mną.
Kierowcą był trzydziestokilkuletni dość potężny mężczyzna. Spojrzał przez ramię, 
zobaczył, że podchodzę, i pospiesznie podniósł szybę. Skurczył się na siedzeniu.
Nie towarzyszyła mi wściekłość. Nie odczuwałam żadnych innych emocji. Po prostu 
wiedziałam, że mogłabym - i zrobiłabym to - wybić tę szybę ręką i wyciągnąć 
faceta przez 
samochodowe okno. On to także wiedział.
Nie myślałam o tym dłużej. Przybycie policyjnego radiowozu przywróciło mnie do 
normalnego stanu umysłu. Wtedy zaczęłam się trząść. Ale wspomnienie wyrazu 
twarzy tego 
człowieka pozostało ze mną na zawsze.
Ogień jest słabym źródłem światła, lecz musiałaby zapanować kompletna ciemność, 
by ukryć ten wyraz na twarzy Geilis, to nagłe uświadomienie sobie, co się do 
niej zbliża.
Gwałtownym ruchem wyrwała zza pasa drugi pistolet. Wyraźnie widziałam okrągły 
wylot lufy... i nie przejęłam się. Huk wystrzału przeszedł przez jaskinię echem 
spadających 
kamieni, aleja do tego czasu sięgnęłam już po leżący na podłodze topór.
Widziałam całkiem wyraźnie skórzaną oprawę trzonka ozdobioną koralikowym 
wzorem. Był czerwony, z żółtymi zygzakami i czarnymi kropkami. Kropki odbijały 
lśniący 
obsydian ostrza, a czerwień i żółć podkreślały barwy płonącej z tyłu pochodni.
Usłyszałam hałas za sobą, ale się nie odwróciłam. Refleksy ognia płonęły 
czerwienią 
w źrenicach oczu Geilis.
Działałam instynktownie.
Żadnego strachu, żadnej wściekłości, żadnego zwątpienia. Tylko uderzenie 
rozkołysanego topora.
Jego wstrząs wibrował w ramieniu. Stałam całkiem spokojna, nawet nie drgnęłam, 
kiedy niepewnym krokiem szła w moją stronę.
Krew w blasku ognia jest czarna, nie czerwona.
Zrobiła jeszcze jeden chwiejny krok w przód i upadła, pozwalając zwiotczeć 
wszystkim mięśniom i nie czyniąc żadnej próby, by się ochronić. Zdążyłam tylko 
zobaczyć 
jej oczy, rozstawione szeroko i piękne jak szlachetne kamienie, zielone, 
przejrzyste i 
połyskujące świadomością śmierci.
Ktoś coś mówił, ale słowa nie miały żadnego sensu. Rozpadlina w skale szumiała 
donośnie. Pochodnia zajaśniała, migocząc nagle żółcią w jakimś wyżłobieniu. 
Trzepotanie 
skrzydeł czarnego anioła, pomyślałam.
Znowu rozległ się za mną głos.
Odwróciłam się i zobaczyłam Jamiego. Uniósł się na kolana. Krew płynęła mu z 
głowy, zabarwiając jedną stronę twarzy na czarno. Druga była biała niczym maska 
arlekina.
„Zatrzymaj krwawienie”, podpowiedziała mi jakaś część świadomości. Sięgnęłam po 
chusteczkę. Do tego czasu Jamie zdążył już podczołgać się do Iana. Po omacku 
szukał 
więzów krępujących siostrzeńca. Rozluźniał skórzane pasy. Krople krwi spadały na 
koszulę 
chłopca, Ian z twarzą bladą jak u ducha wił się u stóp Jamiego. Wyciągnął rękę, 
by pomóc 
wujowi.
Potem ręka Jamiego znalazła się na moim ramieniu. Podniosłam wzrok, w 
odrętwieniu 
podając chusteczkę. Wziął ją i otarł sobie twarz. Chwycił mnie za ramię i 
pociągnął w stronę 
gardzieli tunelu. Potknęłam się, niemal upadłam. Mocno uderzyłam głową o ścianę. 
Wróciłam 
do rzeczywistości.
- Chodź! - mówił. - Nie słyszysz wiatru? Tam na górze nadciąga burza.
Wiatr... pomyślałam. W jaskini? Jednak Jamie miał rację; rozpadlina nie była 
wytworem mojej wyobraźni. Słaby wyziew ze szczeliny w pobliżu wejścia zmienił 
się w 
silny, wyjący podmuch. Słyszałam lament dzwoniący w wąskim przejściu.
Chciałam spojrzeć za siebie, ale Jamie mocno trzymał mnie za ramię i popychał do 
przodu. Ostatnim widokiem, jaki wyniosłam z jaskini, był zamglony obraz agatu i 
rubinów z 
nieruchomym białym kształtem na środku. Potem z rykiem wdarł się do wnętrza ciąg 
powietrza. Zgasła pochodnia.
- O Boże! - rozległ się pełen trwogi głos małego Iana. - Wujku Jamie!
- Tutaj - odpowiedział z ciemności zaskakująco spokojny głos Jamiego. - Jestem 
tutaj, 
chłopcze. Chodź do mnie, Ianie. Nie bój się, to tylko oddech jaskini.
Poczułam na karku tchnienie chłodnego oddechu skały. Włosy mi się zjeżyły. Wizja 
jaskini jako istoty żyjącej, oddychającej, ślepej i wrogiej owionęła mnie zimnym 
przerażeniem.
Najwyraźniej komentarz Jamiego był dla Iana równie przerażający, jak dla mnie. 
Usłyszałam słabe westchnienie, potem poczułam dotyk rozdygotanej ręki.
Ścisnęłam dłoń chłopca. Po omacku, przeszukując ciemności, znalazłam 
uspokajająco 
potężną sylwetkę Jamiego.
- Trzymam Iana - powiedziałam. - Na miłość boską, wyjdźmy stąd!
Jamie ujął mnie za rękę i złączeni ruszyliśmy krętym tunelem. Potykaliśmy się w 
smolistej ciemności, nadeptywaliśmy sobie na pięty. Przez cały czas wiał nam w 
plecy 
upiorny wiatr.
Nic nie widziałam: ani plamy śnieżnobiałej koszuli Jamiego, ani nawet ruchu 
własnych jasnokolorowych spódnic, choć słyszałam, jak szeleszczą mi wokół stóp.
Słaby pęd powietrza podniósł się i wpadł w szczelinę, szepcząc i zawodząc. 
Próbowałam nie myśleć o tym, co się stało. Starałam się oprzeć wrażeniu, że 
wiatr niesie 
wzdychające głosy i szepcze sekrety.
- Słyszę ją! - zawołał nagle idący za mną Ian. W jego głosie narastała panika. - 
Słyszę 
ją! Boże, Boże, ona nadchodzi!
Mróz przeszedł mi po plecach, a gardło rozrywał krzyk. Tkwiący we mnie spokojny 
obserwator wiedział, że to nieprawda, że to tylko wiatr i strach Iana, ale nie 
robiło to żadnej 
różnicy nagłemu wybuchowi czystego przerażenia, które narastało w głębi żołądka. 
Ja także 
wiedziałam, że ona nadchodzi. Krzyknęłam głośno.
Wtedy Jamie przyciągnął mnie i Iana do siebie. Przytulił nas tak, że uszy 
mieliśmy 
przyciśnięte do jego piersi. Pachniał sosnowym dymem, potem i brandy. Niemal 
załkałam z 
ulgi, jaką dała mi jego bliskość.
- Cicho! Uspokójcie się - rzekł zdecydowanie. - Uspokójcie się oboje! Nie 
pozwolę jej 
was tknąć! Nigdy!
Mocno przyciskał nas do siebie. Czułam pod policzkiem szybkie bicie serca 
Jamiego i 
kościste ramię Iana wciśnięte w moje. Napięcie ustało.
- Chodźmy - powiedział Jamie znacznie spokojniej. - To tylko wiatr. W jaskiniach 
zawsze wieje, gdy na górze zmienia się pogoda. Słyszałem go już wcześniej. 
Naciąga burza. 
Ruszajmy.
Burza była krótka. Zanim wyszliśmy na powierzchnię, gdzie oślepiło nas słońce, 
deszcz minął, pozostawiając świat odrodzony i ożywiony.
Lawrence siedział osłonięty ociekającą palmą w pobliżu wejścia do jaskini. Gdy 
nas 
zobaczył, skoczył na równe nogi. Wyraz ulgi złagodził napięcie na jego twarzy.
- Wszystko w porządku? - zapytał, przenosząc wzrok ze mnie na Jamiego.
Jamie posłał mu krótki uśmiech i skinął głową.
- Tak - odparł i wskazał Iana. - Pozwól, że ci przedstawię mojego siostrzeńca, 
Iana 
Murraya. Ianie, to doktor Stern, który był dla nas wielką pomocą w poszukiwaniu 
ciebie.
- Jestem bardzo zobowiązany, panie doktorze. - Ian pochylił głowę, po czym otarł 
rękawem pokrytą smugami twarz i spojrzał na Jamiego. - Wiedziałem, że 
przybędziesz, 
wujku Jamie - oznajmił z nieśmiałym uśmiechem. - Ale wyruszyłeś trochę późno. - 
Chłopięcy 
uśmiech najpierw się rozszerzył, potem zgasł, Ian zaczął się trząść i mrugać 
gwałtownie, by 
pokonać łzy.
- To prawda. Przepraszam cię, Ianie. Chodź do mnie, chłopcze. - Jamie wyciągnął 
ręce. Trzymał siostrzeńca w objęciach, głaszcząc chłopca po plecach i mrucząc 
coś do niego 
po gaelicku.
Przyglądałam im się przez chwilę, zanim zdałam sobie sprawę, że Lawrence coś do 
mnie mówi.
- Dobrze się pani czuje, pani Fraser? - Nie czekając na odpowiedź, wyciągnął do 
mnie 
rękę.
- Nie jestem pewna. - Ogarniała mnie pustka. Byłam wyczerpana jak po porodzie, 
ale 
nie towarzyszyło mi radosne uniesienie. Nic nie wydawało się całkiem realne. 
Jamie, Ian, 
Lawrence wszyscy sprawiali wrażenie marionetek, które poruszały się i rozmawiały 
w pewnej 
odległości, wydając przy tym dźwięki tak odległe, że musiałam natężać słuch, by 
je 
zrozumieć.
- Myślę, że chyba powinniśmy opuścić to miejsce - powiedział Lawrence, 
spoglądając 
na wejście do jaskini. Wydawał się lekko zaniepokojony i nie zapytał o panią 
Abernathy.
- Sądzę, że ma pan rację.
W mojej pamięci wciąż żył obraz tego, co się wydarzyło w środku. Nie czekając na 
mężczyzn, odwróciłam się i odeszłam.
Uczucie odosobnienia wzrosło w drodze. Czułam się jak automat zbudowany wokół 
żelaznego rdzenia i poruszający się dzięki mechanizmowi zegarowemu. Podążałam za 
szerokimi plecami Jamiego. Pokonywałam gałęzie, przemierzałam polany, szłam w 
słońcu i 
w cieniu, nie zważając, dokąd idziemy. Pot spływał mi po plecach i zalewał oczy, 
ale prawie 
go nie ocierałam. W końcu, gdy słońce zbliżało się ku zachodowi, zatrzymaliśmy 
się na małej 
polanie niedaleko strumienia. Założyliśmy tam prymitywny obóz.
Już wcześniej odkryłam, że Lawrence był nieoceniony w czasie podobnych 
wędrówek. Okazał się nie tylko równie dobry, jak Jamie w odnajdywaniu i 
budowaniu 
odpowiedniego schronienia, ale też bardzo dobrze zaznajomiony z okoliczną fauną 
i florą. 
Zagłębił się w dżunglę i w niespełna pół godziny wrócił z garściami jadalnych 
korzeni, 
grzybów i owoców, by nimi wzbogacić spartańskie racje żywnościowe w naszych 
tobołkach.
W czasie gdy Lawrence szukał jedzenia, Ian zbierał drzewo na ognisko. Posadziłam 
Jamiego, by zająć się raną na jego głowie. Gdy zmyłam mu krew z twarzy i włosów, 
ku 
swemu zdziwieniu stwierdziłam, że kula nie uszkodziła czaszki, jak wcześniej 
sądziłam, lecz 
przeszyła skórę tuż nad linią włosów i - oczywiście - gdzieś zniknęła. Jednak 
nigdzie nie było 
rany wylotowej. Z rosnącym niepokojem dotykałam skóry, aż nagły krzyk Jamiego 
obwieścił, 
że trafiłam na pocisk.
Z tyłu głowy znajdowała się duża, wrażliwa na dotyk gruda. Pocisk przesunął się 
pod 
skórą, prześlizgując się po wygięciu czaszki, i utknął nad potylicą.
- O Jezu Chryste! - zawołałam. Z niedowierzaniem znowu dotknęłam kuli. - Zawsze 
mówiłeś, że twoja głowa ma solidne kości, i niech mnie szlag trafi, jeśli jest 
inaczej. Geilis 
strzeliła do ciebie na wprost, a ten cholerny pocisk odbił się od twojej 
czaszki!
Jamie, rękoma podtrzymując sobie głowę w czasie tego badania, wydał z siebie 
odgłos 
pośredni między parsknięciem a jękiem.
- No, cóż - powiedział zduszonym głosem - gdyby pani Abernathy użyła pełnej 
porcji 
prochu, moja głowa pewnie jednak by nie wytrzymała.
- Bardzo boli?
- Rana nie, ale głowa pęka mi w szwach.
- Wcale się nie dziwię. Wytrzymaj trochę. Zamierzam wyjąć pocisk.
Na wszelki wypadek wzięłam ze sobą małe medyczne pudełko, które na szczęście 
zawierało buteleczkę alkoholu i skalpel. Wygoliłam trochę bujnej czupryny 
Jamiego, tuż pod 
opuchlizną, i zdezynfekowałam to miejsce alkoholem. Palce miałam zziębnięte, ale 
głowa 
Jamiego była ciepła i kojąco żywa w dotyku.
- Weź trzy głębokie oddechy i zaciśnij zęby - mruknęłam. - Będę cię kroić, ale 
wszystko pójdzie szybko.
- W porządku - odparł.
Tył jego szyi wydawał się trochę blady, ale puls bił równomiernie. Posłusznie 
wziął 
głęboki oddech. Ujęłam skórę lewą ręką i przy trzecim wdechu Jamiego 
powiedziałam 
„teraz!”, po czym mocno i pewnie przeciągnęłam skalpelem. Jamie jęknął. 
Przycisnęłam 
kciukiem opuchliznę. Pocisk wysunął się z nacięcia. Wpadł mi do lewej dłoni jak 
winogrono.
- Mam! - Zawołałam. Dopiero wtedy uświadomiłam sobie, że wstrzymywałam 
oddech. Wrzuciłam w dłoń Jamiego niewielką kulkę, trochę spłaszczoną przez 
kontakt z 
czaszką. Uśmiechnęłam się niepewnie. - Na pamiątkę - powiedziałam. Przycisnęłam 
kawałek 
materiału do rany, obwiązałam ją i wtedy, całkiem niespodziewanie, bez żadnego 
uprzedzenia, zaczęłam płakać.
Czułam łzy spływające mi po twarzy i drżenie ramion, ale wciąż miałam wrażenie 
oderwania, jakbym znalazła się poza własnym ciałem.
- Angielko? Dobrze się czujesz? - Jamie z niepokojem spoglądał na mnie spod 
zawadiackiego bandażu.
- Tak - wyjąkałam. - Ja... nie wiem... dlaczego płaczę. Nie... wiem...!
- Chodź. - Wziął mnie za rękę, posadził na swoich kolanach, objął ramionami i 
mocno 
przytulił. - Wszystko będzie dobrze - szeptał. - Już jest dobrze, dziecinko. 
Wręcz wspaniale.
Kołysał mnie delikatnie, głaszcząc po włosach i mrucząc coś do ucha. I równie 
nagle 
jak zostałam oderwana, znalazłam się z powrotem w swoim ciele, ciepłym i 
drżącym, z 
uczuciem, że żelazny rdzeń rozpływa się w moich łzach.
Stopniowo przestałam płakać. Leżałam spokojnie oparta o pierś Jamiego. Nie 
czułam 
nic prócz spokoju i ukojenia płynącego z jego obecności.
Mgliście uświadomiłam sobie, że Lawrence i Ian już wrócili, ale nie zwracałam na 
nich uwagi. W pewnej chwili usłyszałam tylko, jak Ian mówi raczej ze zdumieniem 
niż z 
trwogą.
- Krwawisz, wujku Jamie. Krew ci leci po karku.
- Może więc założysz mi nowy bandaż - odparł Jamie głosem cichym i spokojnym. - 
Ja muszę teraz trzymać twoją ciocię.
Zapadłam w sen, wciąż zamknięta w kręgu potężnych ramion.
Obudziłam się zwinięta na derce. Obok oparty o drzewo siedział Jamie. Jedną rękę 
trzymał na moim ramieniu. Poczuł, że się budzę, i uścisnął mnie delikatnie. Było 
ciemno, 
gdzieś niedaleko, na wyciągnięcie ręki, słyszałam rytmiczne chrapanie. To z 
pewnością 
Lawrence, pomyślałam, bo głos Iana słyszałam z drugiej strony Jamiego.
- Nie, na statku naprawdę nie było tak źle - mówił powoli. - Trzymano nas 
wszystkich 
razem, więc miałem towarzystwo innych chłopców. Dawano przyzwoite jedzenie i 
pozwalano, byśmy po dwóch naraz wychodzili na spacer po pokładzie. Oczywiście 
byliśmy 
przerażeni, bo nie wiedzieliśmy, dokąd zostaliśmy zabrani. Żaden z marynarzy 
niczego nam 
nie powiedział, ale nie traktowano nas źle.
„Bruja” popłynęła w górę rzeki Yallahs i dostarczyła swój ludzki ładunek prosto 
do 
Rose Hall. Oszołomionych chłopców serdecznie powitała tam pani Abemathy i szybko 
wtrąciła do nowego więzienia.
Piwnicę pod młynem do mielenia trzciny cukrowej urządzono dość wygodnie, z 
łóżkami i nocnikami. Nie licząc hałasu, jaki w ciągu dnia robił młyn, było tam 
całkiem 
znośnie. A jednak chłopcy nie domyślali się przyczyny trzymania ich w piwnicy. 
Jedno 
przypuszczenie wydawało się bardziej nieprawdopodobne od poprzedniego.
- Od czasu do czasu jakiś wielki czarny facet schodził do nas z panią Abemathy - 
mówił dalej Ian. - Zawsze błagaliśmy, żeby powiedzieli, dlaczego siedzimy w 
piwnicy. 
Prosiliśmy, by pozwolili nam wyjść. Jednak pani Abemathy uśmiechała się tylko, 
głaskała nas 
i mówiła, że dowiemy się tego w odpowiednim czasie. Potem wybierała któregoś 
chłopca. 
Czarny wielkolud ściskał go za ramię i zabierał - relacjonował drżącym głosem 
Ian.
- Czy ci chłopcy wracali? - zapytał Jamie, głaszcząc mnie delikatnie. 
Wyciągnęłam 
rękę i przycisnęłam jego dłoń.
- Nie... to znaczy nie zawsze. I to nas przerażało.
Na Iana przyszła kolej osiem tygodni po przybyciu do Rose Hall. Do tego czasu 
zniknęło i nie wróciło trzech chłopców, więc kiedy jasnozielone oczy pani 
Abemathy 
spoczęły na nim, Ian postawił czynny opór.
- Kopnąłem tego czarnego faceta... i nawet ugryzłem w rękę - opowiadał ponuro. - 
Ale 
nie robiło to żadnej różnicy, uderzył mnie w głowę, aż zadzwoniło mi w uszach, 
potem 
podrzucił i wyniósł na rękach jak dziecko.
Ian został zabrany do kuchni, gdzie go rozebrano, wykąpano, ubrano tylko w 
koszulę i 
zaprowadzono do rezydencji.
- Była już noc - mówił ze smutkiem. - We wszystkich oknach paliło się światło. 
Rezydencja przypominała Lallybroch, kiedy schodzi się ze wzgórza i mama właśnie 
zapała 
lampy. Serce mi pękało, gdy to zobaczyłem, i pomyślałem o domu.
Ian miał jednak niewielką okazję, by poczuć tęsknotę za rodzinną posiadłością. 
Herkules, a może Atlas, wepchnął go po schodach do sypialni pani Abemathy. 
Geilis czekała 
tam na niego w miękkiej luźnej szacie z dziwnymi postaciami wyhaftowanymi na 
brzegu 
czerwoną i złotą nicią.
Była życzliwa i serdeczna. Zaproponowała mu coś do picia. Napój pachniał 
dziwnie, 
ale smak miał niezły, Ian, chcąc nie chcąc, wypił łyk.
W pokoju były dwa wygodne fotele ustawione po obydwu stronach długiego, niskiego 
stołu i wspaniałe, niemal królewskie łoże pod baldachimem. On usiadł w jednym 
fotelu, a 
pani Abemathy w drugim. Zadawała mu różne pytania.
- Jakie? - zapytał Jamie, nakłaniając siostrzeńca do odpowiedzi, bo chłopiec się 
zawahał.
- No cóż, o dom, o rodzinę... pytała o imiona wszystkich moich sióstr i braci, a 
także 
ciotek i wujów...
Poruszyłam się gwałtownie. Zrozumiałam, dlaczego Geilis nie zdziwiła się naszym 
przybyciem.
- ...o wszystkie sprawy, wuju - odpowiadał chłopiec. - Potem zapytała mnie... 
czy 
kiedykolwiek... spałem z dziewczyną. Zupełnie jakby pytała, czy jadam owsiankę 
na 
śniadanie - dodał łamiącym się głosem. - Nie chciałem odpowiadać, ale nie 
potrafiłem sobie 
poradzić. Było mi bardzo ciepło, jakbym miał gorączkę, nie mogłem się ruszyć. 
Mówiłem 
wszystko, co chciała. Siedziała, zadowolona, przyglądając mi się z bliska tymi 
wielkimi 
zielonymi oczami.
- Więc powiedziałeś jej prawdę?
- Tak. - Ian mówił powoli, ożywiając w pamięci tę scenę. - Opowiedziałem o 
Edynburgu i o drukarni, i o marynarzu, i o burdelu, i o Mary...
Po raz pierwszy Geilis wydawała się niezadowolona z jednej odpowiedzi. Twarz jej 
stężała, a oczy się zwęziły. Przez chwilę Ian był poważnie przestraszony. 
Uciekłby, ale z 
powodu ciężkości nóg i obecności czarnego giganta za drzwiami, nie mógł się 
ruszyć.
- Wstała. Dreptała w kółko i powtarzała, że jestem zepsuty. I do czego to 
podobne, by 
tacy młodzi chłopcy, jak ja chodzili z dziewczynami do łóżka...
Potem przerwała tyradę i nalała sobie wina do kieliszka. Gdy wypiła, jej 
irytacja 
najwyraźniej osłabła.
- ...roześmiała się, obejrzała mnie uważnie i powiedziała, że może nie jestem 
jeszcze 
stracony. Jeśli nawet nie sprawdzę się w tym, co ona ma na myśli, to przydam się 
do czegoś 
innego. - Głos Iana wydawał się lekko zduszony, jakby kołnierzyk koszuli był 
zbyt ciasny. 
Jamie wydał uspokajający i pytający odgłos, więc chłopiec wziął głęboki oddech i 
mówił 
dalej: - Ona... ona wzięła mnie za rękę i kazała wstać. Potem zdjęła mi koszulę 
i... 
przysięgam, że to prawda, wujku... uklękła i włożyła sobie mojego ptaszka do 
ust!
Ręka Jamiego zacisnęła się na moim ramieniu.
- Wierzę ci, Ianie. A zatem kochała się z tobą? - powiedział, starając się nie 
okazywać 
niczego innego poza zainteresowaniem.
- Kochała? - powtórzył oszołomiony Ian. - Nie... to znaczy, nie wiem. Ona... no 
cóż, 
sprawiła, że mój ptaszek stanął. Zaprowadziła mnie do łóżka, położyła i robiła 
różne rzeczy. 
Ale to wcale nie było tak jak z Mary!
- Nie, z pewnością nie - przyznał sucho wuj.
- Boże, aż ogarnęły mnie mdłości! - wyznał podniesionym tonem. - W pewnym 
momencie podniosłem wzrok. Zobaczyłem czarnego olbrzyma. Stał obok łóżka. W ręku 
trzymał świecznik. Kazała mu podnieść go wyżej, żeby mogła lepiej widzieć - 
przerwał i 
napił się wody. Po chwili wypuścił długi, drżący oddech. - Wujku, czy 
kiedykolwiek... leżałeś 
z kobietą, nie mając ochoty tego robić?
Jamie wahał się przez chwilę.
- Tak, Ianie - odparł w końcu.
- Och... - Chłopiec zamilkł i podrapał się w głowę. - Czy wiesz, jak to możliwe, 
wuju? 
Jak można to robić, nie pragnąc tego ani trochę, a... a jednak... odczuwać 
przyjemność?
Jamie zaśmiał się oschle.
- Rzecz w tym Ianie, iż twój ptaszek nie ma sumienia, a ty masz. - Jamie zdjął 
rękę z 
mojego ramienia i odwrócił się do siostrzeńca. - Nie zamartwiaj się, chłopcze - 
powiedział. - 
Nie mogłeś temu zapobiec i prawdopodobnie właśnie to ocaliło ci życie. A inni 
chłopcy... ci, 
którzy nie wrócili do piwnicy... nie wiesz, czy oni byli niewinni?
- O kilku wiem to z pewnością. Mieliśmy dużo czasu na rozmowy. Niektórzy się 
przechwalali, że kochali się z dziewczyną, ale sądzę... wiesz, z tego, co 
mówili... że tak 
naprawdę wcale tego nie robili... - Przerwał na moment, jakby ociągał się z 
pytaniem, które 
musiał zadać. - Wuju... co się stało z moimi kolegami?
- Nie mam pojęcia - odparł spokojnie Jamie. Oparł się o drzewo, wzdychając 
głęboko. 
- Postaraj się zasnąć, Ianie. Powinieneś się przespać. Jutro czeka nas męczący 
marsz do 
brzegu morza.
- Dobrze, wuju - powiedział chłopak. - Ale czy nie powinienem trzymać warty? To 
ty 
powinieneś odpoczywać po postrzale i tym wszystkim, co się wydarzyło... - 
Przerwał i dodał 
nieśmiało: - Jeszcze ci nie podziękowałem, wujku Jamie.
Jamie roześmiał się swobodnie.
- Nie ma za co, Ianie. - W jego głosie wciąż brzmiał uśmiech. - Śpij, chłopcze. 
Obudzę 
cię, gdy trzeba będzie iść.
Ian posłusznie ułożył się na ziemi i nim minęło kilka chwil, oddychał ciężko, 
ale 
regularnie. Jamie westchnął.
- Ty też chcesz spać, Jamie? - zapytałam, siadając obok niego. - Ja mogę 
rozglądać się 
wokół.
Miał zamknięte oczy. Dogasający blask ogniska tańczył mu na powiekach. 
Uśmiechnął się i sięgnął po moją rękę.
- Nie, jeśli nie masz nic przeciwko temu, posiedź ze mną trochę, choć możesz się 
rozglądać. Gdy zamykam oczy, głowa boli mnie mniej.
Przez dłuższą chwilę siedzieliśmy w milczeniu, trzymając się za ręce. Od czasu 
do 
czasu z ciemności dochodził jakiś niezwykły odgłos lub daleki krzyk zwierząt 
żyjących w 
dżungli, ale najwyraźniej nic nam nie zagrażało.
- Wrócimy na Jamajkę? - zapytałam w końcu. - Po Fergusa i Marsali?
Jamie zaczął potrząsać głową, ale przestał, wydając zduszony jęk.
- Nie - odparł. - Myślę, że popłyniemy na Eleuterę. To wyspa holenderska i 
neutralna. 
Możemy posłać z powrotem Innesa. Przekaże Fergusowi wiadomość, żeby do nas 
dołączył. 
Och, szybko nie postawię stopy na Jamajce.
- Nic dziwnego - mruknęłam, a po chwili dodałam: - Ciekawe, jak poradzi sobie 
pan 
Willoughby... to znaczy Yi Tien Cho. Nie sądzę, by ktoś go odnalazł, jeśli jest 
w górach, ale...
- Poradzi sobie - przerwał mi Jamie. - Po pierwsze ma pelikana, który może dla 
niego 
łowić. - Uśmiechnął się krzywo. - Jeśli jest mądry, znajdzie drogę na południe, 
by dotrzeć na 
Martynikę. Tam znajduje się mała kolonia chińskich kupców. Obiecałem mu, że go 
tam 
zabiorę, gdy tylko załatwimy naszą sprawę na Jamajce.
- Nie jesteś na niego zły? - Spojrzałam na Jamiego ciekawie. Jego twarz była 
spokojna.
Tym razem pamiętał, żeby nie ruszać głową. Wzruszył ramieniem.
- Och, nie - westchnął i usadowił się wygodniej. - Nie przypuszczam, by 
zastanawiał 
się nad tym, co robi, czy też w ogóle rozumiał, jak to się może skończyć. Byłoby 
niemądrze 
nienawidzić człowieka dlatego, że nie daje ci czegoś, czego nie ma. - Jamie 
otworzył oczy i 
uśmiechnął się słabo. Wiedziałam, że myśli o Johnie Greyu.
Ian poruszył się we śnie, zasapał głośno i obrócił na plecy, szeroko rozkładając 
ramiona. Jamie popatrzył na siostrzeńca i uśmiechnął się szerzej.
- Dzięki Bogu - szepnął. - Chłopak natychmiast odpłynie do Szkocji.
- Nie jestem pewna - odparłam z uśmiechem. - Może po tej przygodzie nie zechce 
wracać do Lallybroch.
- Nic mnie to nie obchodzi - rzekł Jamie stanowczo. - Wraca, nawet jeśli będę 
musiał 
wpakować go do klatki. Szukasz czegoś, Angielko? - dodał, widząc, że usiłuję po 
omacku 
znaleźć coś w ciemności.
- O, już mam - powiedziałam, wyciągając z torby płaskie pudełko. Otworzyłam je, 
by 
sprawdzić zawartość. Zmrużyłam oczy, by cokolwiek dostrzec w nikłym świetle. - 
Dobrze, 
zostało jeszcze na jedną uderzeniową dawkę.
Jamie wyprostował się lekko.
- Ale przecież nie dostałem gorączki - powiedział, spoglądając na mnie 
ostrzegawczo. 
- Jeśli zamierzasz mi wbić tę paskudną igłę w głowę, radzę ci: przemyśl to 
jeszcze raz, 
Angielko!
- Nie chcę robić zastrzyku tobie, lecz Ianowi. Chyba że wolisz, aby wrócił do 
Jenny 
zarażony syfilisem albo inną ciekawą odmianą tej choroby.
Jamie drgnął i wysoko uniósł brwi ze zdumienia.
- Syfilis?! Tak sądzisz?!
- Nie byłabym ani trochę zaskoczona. Obłęd jest jednym z symptomów 
zaawansowanej choroby... A sądząc po zachowaniu Geilis... Lepiej dbać o 
bezpieczeństwo, 
niż później żałować, prawda?
Jamie parsknął krótko z rozbawieniem.
- Cóż, może nauczy to małego Iana, jaka jest cena flirtu. Odciągnę uwagę Sterna, 
a ty 
weź chłopaka za krzaki na tę pokutę. Lawrence jest sympatycznym człowiekiem, ale 
bardzo 
ciekawym, a ja bardzo bym nie chciał, żebyś spłonęła na stosie w Kingston.
- Podejrzewam, że gubernator miałby wtedy kłopot - powiedziałam oschle. - 
Chociaż 
może ucieszyłoby go to osobiście.
- Nie sądzę, Angielko - odparł Jamie zimnym tonem. - Jest tam gdzieś mój 
płaszcz?
- Tak. - Podałam Jamiemu okrycie. - Zimno ci, kochanie?
- Nie. - Oparł się o drzewo, rozkładając płaszcz na kolanach. - Chcę tylko czuć 
przy 
sobie dziecko, kiedy śpię. - Uśmiechnął się, delikatnie położył ręce na płaszczu 
i fotografiach, 
potem znów zamknął oczy. - Dobranoc, Angielko.
63
Z otchłani
Rankiem, wzmocnieni wypoczynkiem i śniadaniem składającym się z sucharów i 
bananów, w dobrych nastrojach ruszyliśmy ku brzegowi. Nawet Ian szedł z lekkim 
sercem. 
Jednak kiedy weszliśmy do wąwozu prowadzącego na plażę, naszym oczom ukazał się 
dziwny widok.
- Boże! Piraci! - zawołał chłopak i odwrócił się, gotów uciec między wzgórza, 
ale 
Jamie chwycił go za rękę.
- To nie piraci - powiedział. - To niewolnicy! Spójrzcie!
Niewprawni w żeglowaniu wielkimi statkami, zbiegli niewolnicy z plantacji w 
dorzeczu rzeki Yallahs najwyraźniej jakoś dotarli do wyspy, ale natychmiast 
osadzili statek na 
mieliźnie. „Bruja” leżała teraz ukośnie w płytkich wodach, a jej stępka wryła 
się głęboko w 
piaszczyste dno. Otaczała ją grupa bardzo zaaferowanych niewolników. Jedni z 
krzykiem 
biegali tam i z powrotem po plaży, inni szybko ukryli się w dżungli, a kilku 
pomagało reszcie 
wydostać się na brzeg.
Szybkie spojrzenie na morze pozwoliło zrozumieć powód ich poruszenia. Na 
horyzoncie widniała biel żagli, które stawały się coraz większe.
- Statek wojenny - stwierdził z zainteresowaniem Lawrence.
Jamie mruknął coś pod nosem po gaelicku. Ian spojrzał na wuja zaszokowany.
- W nogi! - krzyknął Jamie i pchnął Iana do wąwozu, a mnie chwycił za rękę.
- Zaczekajcie! - zawołał Lawrence, osłaniając oczy. - Tam płynie jeszcze jeden 
okręt. 
Mniejszy.
Była to prywatna korweta gubernatora Jamajki. Pochylając się pod niebezpiecznym 
kątem, płynęła po łuku zatoki z żaglami wybrzuszonymi przez wiatr.
Jamie przystanął na ułamek sekundy, rozważając wszystkie możliwości, potem 
pociągnął mnie za rękę.
- Chodźmy!
Zanim dotarliśmy do końca plaży, szalupa z gubernatorskiej korwety płynęła przez 
mieliznę. Reabura i MacLeod wiosłowali z wysiłkiem. Sapałam i z trudem łapałam 
powietrze. 
Jamie chwycił mnie na ręce i wbiegł w fale, za nim wskoczyli do morza Lawrence i 
Ian. 
Sapali jak wieloryby.
W szalupie zobaczyłam Gordona z wycelowaną w brzeg bronią. Zrozumiałam, że 
jesteśmy ścigani. Muszkiet wypalił z kłębem dymu. Meldrum szybko podniósł własną 
broń i 
też oddał strzał. Strzelając na zmianę, osłaniali naszą czwórkę, dopóki 
przyjazne dłonie nie 
wciągnęły nas do łodzi.
- Odwrót! - wydał rozkaz Innes, który stał za sterem. Poziome drzewce masztu 
zakołysały się, żagle natychmiast wypełniły się powietrzem.
Jamie posadził mnie na ławce i sam opadł obok mnie, oddychając ciężko.
- O, Boże - wysapał - Czy... czy nie kazałem ci... zostać, Duncanie?
- Uspokój się, Mac Dubhie. Nie starcza ci tchu, żeby go tracić - odparł Innes, 
szeroko 
uśmiechając się pod wąsem. Głośno wydał rozkaz Mac Leodowi, który skinął głową i 
szarpnął za liny.
Korweta przechyliła się, zmieniła kurs i wyruszyła z niewielkiej zatoczki wprost 
na 
statek wojenny. Byliśmy wystarczająco blisko, bym mogła dostrzec tłustogębego 
morświna 
szczerzącego się na dziobie.
MacLeod wrzeszczał coś po gaelicku, gestykulując zamaszyście; dzięki czemu 
doskonale rozumiałam znaczenie słów. Innes jodłował triumfalnie, gdy 
przemknęliśmy obok 
„Morświna”, dokładnie pod jego dziobem. Załoga wychylała się przez burtę i 
spoglądała na 
nas ze zdumieniem.
Obejrzałam się za siebie, gdy opuściliśmy zatokę. Wielki, trzymasztowy „Morświn” 
nadal w nią wpływał. Gubernatorska korweta nigdy nie prześcignęłaby „Morświna” 
na 
otwartym morzu, ale w zamkniętych rejonach potężny statek wojenny nie miał szans 
z 
niewielką, zwrotną i lekką jak piórko łodzią.
- To statek niewolników, którego będą szukać - powiedział Meldrum. Rzucił okiem 
wzdłuż burty obok mnie. - Pięć kilometrów od wyspy widzieliśmy okręt wojenny. 
Sądziliśmy, że gdy oni są skupieni na czymś innym, my możemy podpłynąć 
niepostrzeżenie i 
zabrać was z plaży.
- Całkiem nieźle - rzekł z uśmiechem Jamie. Jego oddech powoli wracał do normy. 
-
”Morświn” na pewno będzie przez dłuższy czas zajęty.
Głośnie ostrzeżenie wydane przez Raeburna wskazywało, że Jamie się mylił. Na 
pokładzie „Morświna” zobaczyłam błysk brązu, gdy odsłonięto działa i rozpoczęto 
proces 
celowania.
Teraz nas wzięto „na muszkę”. Wciąż jednak płynęliśmy i to szybko. Innes mocno 
obracał sterem w jedną, potem w drugą stronę, lawirując zygzakiem obok cypla.
Działa pokładowe „Morświna” wypaliły jednocześnie. Woda rozpłynęła się poza 
dziobem z lewej burty, w odległości dwudziestu metrów od naszej łodzi.
Innes zaklął i zgarbił się nad sterem. Nasz kurs stał się jeszcze bardziej 
nierówny, 
dzięki czemu następne trzy wystrzały też były niecelne. Potem rozległ się 
głośniejszy huk. 
Obejrzałam się za siebie. Burta pochylonej „Brui” rozpadła się w drzazgi, 
ponieważ 
„Morświn” znalazł się w jednej linii i wycelował przednie działa w 
unieruchomiony statek.
Na plażę spadł deszcz kartaczy, uderzając prosto w środek grupy uciekających 
niewolników. Ciała i ich fragmenty fruwały niczym czarne kukiełki i spadały na 
piasek, 
plamiąc go czerwonymi kleksami. Urwane kończyny rozrzucone były po całej plaży.
- Święta Mario, Matko Boska... - Ian ze zbielałymi ustami przeżegnał się. Z 
przerażeniem patrzył na brzeg, gdy ostrzał trwał dalej.
Dwa kolejne wystrzały zrobiły w burcie „Brui” wielką dziurę. Kilka pocisków 
wylądowało na piasku, ale niektóre znalazły cel wśród uciekających ludzi. 
Okrążyliśmy 
kraniec cypla i wypłynęliśmy na otwarte morze. Straciliśmy już z oczu plażę i 
krwawą jatkę, 
jaka się tam rozgrywała.
- ...módl się za nami, grzesznymi, teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen. - Ian 
szeptem skończył modlitwę i znów się przeżegnał.
Na łodzi słychać było tylko instrukcje dotyczące kursu na Eleutrę, jakie Jamie 
przekazywał Innesowi. Potem Innes odbył naradę z MacLeodem. Reszta, zbyt 
przerażona 
ostatnimi wydarzeniami i zbyt uspokojona powodzeniem ucieczki, nie miała ochoty 
na 
rozmowy.
Pogoda była przyjemna, z lekką orzeźwiającą bryzą, a my płynęliśmy właściwym 
kursem. Przed zachodem słońca Hispaniola zniknęła za horyzontem. Po lewej 
stronie 
wyłaniała się wspaniała wyspa Grand Turk.
Zjadłam swój niewielki przydział sucharów, wypiłam trochę wody i położyłam się 
na 
dnie łodzi, między Ianem a Jamiem, żeby zasnąć. Innes, ziewając, odpoczywał na 
dziobie. 
MacLeod i Meldrum mieli stać za sterem przez całą noc.
Rano obudził mnie krzyk. Zesztywniała po nocy spędzonej na wilgotnych deskach, 
uniosłam się na łokciu. Zamrugałam. Jamie stał obok mnie z włosami rozwianymi w 
porannej 
bryzie.
- Co się stało? - zapytałam.
- Nie wierzę - odparł, patrząc przez burtę. - To znowu ta cholerna łódź!
- Jesteś pewien? - spytałam, mrużąc oczy. - Widzisz z takiej odległości?
- Nie, ja nie, ale Innes i MacLeod mają sokoli wzrok. Mówią, że to znowu ta 
angielska 
pijawka. Chyba się domyślili, dokąd zmierzamy, i popłynęli za nami, gdy tylko 
uporali się z 
czarnymi na Hispanioli. - Odwrócił się od burty, wzruszając ramionami. - Miejmy 
nadzieję, 
że zdążymy się im wymknąć. Według Innesa, jeśli dotrzemy przed zmrokiem do 
Kociej 
Wyspy, to wygraliśmy.
Z upływem dnia utrzymaliśmy się poza zasięgiem strzału, ale Innes wydawał się 
coraz 
bardziej zdenerwowany.
Morze między Kocią Wyspą a Eleutrą było płytkie i pełne raf koralowych. Statek 
wojenny nie zdołałby wślizgnąć się za nami w ten labirynt, ale my również nie 
mogliśmy 
płynąć wystarczająco szybko, by uniknąć zatopienia przez dalekosiężne działa 
„Morświna”. 
W zdradliwych rafach i kanałach bylibyśmy niczym siedzące kaczki do odstrzału.
W końcu, niechętnie została podjęta decyzja, że skierujemy się na wschód, ku 
morzu. 
Utrzymanie szybkiego tempa dawało niewielką szansę wymknięcia się w ciemności 
temu 
okrętowi.
O świcie zniknął widok lądu, ale „Morświn”, niestety, pozostał na horyzoncie. 
Gdy 
wzeszło słońce i nasilił się wiatr, okręt rozwinął kolejne żagle i zaczął się 
zbliżać. My już 
wcześniej rozwinęliśmy każdy skrawek żagla. Teraz mogliśmy tylko płynąć... i 
czekać.
Przez całe długie poranne godziny ścigający nas „Morświn” stawał się coraz 
większy. 
Niebo zaczęło się chmurzyć. Wiatr wzmógł się znacznie, co działało wyłącznie na 
korzyść 
„Morświna”.
O dziesiątej prześladowcy znajdowali się na tyle blisko, by zaryzykować strzał. 
Pocisk 
padł daleko za nami, ale nikomu to nie poprawiło humoru. Innes spojrzał przez 
ramię, 
oceniając odległość, potem potrząsnął głową i nieubłaganie wyrównał kurs. 
Lawirowaniem 
niczego by się teraz nie zyskało. Musieliśmy płynąć prosto tak długo, jak to 
możliwe. Akcja 
unikowa była ostatecznością.
O jedenastej „Morświn” podpłynął na odległość jednej czwartej mili. Co dziesięć 
minut rozlegały się monotonne odgłosy wystrzałów z przednich dział. Pokładowy 
kanonier 
próbował zasięgu broni. Gdybym zamknęła oczy, potrafiłabym wyobrazić sobie Erika 
Johansena, jak spocony i pobrudzony prochem, pochyla się nad działem z zapalonym 
lontem 
w ręku. Miałam nadzieję, że Annekje została na Antigwie ze swymi kozami.
O wpół do dwunastej zaczęło padać i morze się wzburzyło. Nagły, gwałtowny 
podmuch wiatru uderzył nas z boku. Łódź przechyliła się tak, że prawa burta 
znalazła się 
zaledwie kilkanaście centymetrów od powierzchni wody. Innes i MacLeod zręcznie 
postawili 
korwetę. Mimowolnie spojrzałam do tyłu, tak jak robiłam to, co dziesięć minut. 
Marynarze 
„Morświna” wchodzili na maszty, żeby zmniejszyć powierzchnię górnych żagli.
- Świetnie! - krzyknął mi do ucha MacGregor. - To ich spowolni.
O wpół do pierwszej niebo przybrało barwę purpurowozieloną, a wiatr przeszedł w 
skowyczący wicher. Załoga „Morświna” zwinęła kolejne żagle. Niestety, nie 
zdołali uratować 
żagla międzymasztowego. Porwany strzęp płótna trzepotał na wietrze. Prześladowcy 
już 
dawno przestali nas ostrzeliwać. Nie zdołaliby celować w tak mały obiekt na 
wzburzonym 
morzu.
Nie widząc słońca, nie mogłam określić czasu. Burza objęła nas ze wszystkich 
stron 
prawdopodobnie godzinę później. Ryk wichru zagłuszał słowa. Innes na migi 
wydawał 
rozkazy. Mężczyźni opuścili żagle. Pozostawienie ich czy nawet zmniejszenie 
powierzchni 
groziło wyrwaniem masztu z podłogi.
Jedną ręką mocno chwyciłam poręcz burty, drugą - Iana. Jamie stał za nami z 
rozłożonymi rękoma, by chronić nas przed gwałtownymi podmuchami. Ulewny deszcz 
zacinał bardzo ostro. Ledwie widziałam niewyraźny kształt na horyzoncie, który, 
jak 
sądziłam, był Eleutrą.
Morze unosiło się przerażająco wysoko. Fale wzbijały się na dwanaście metrów. 
Gubernatorska łódź płynęła po nich lekko, unoszona coraz wyżej, a potem 
gwałtownie 
ciskana w morską otchłań. W świetle burzy twarz Jamiego aż raziła śmiertelną 
bielą. Mokre 
włosy przykleiły mu się do czaszki.
Było już niemal ciemno, kiedy to się stało. Niebo okryło się czernią, ale na 
horyzoncie 
lśnił jakiś niesamowity zielony blask, w którym rysował się szkieletowy kształt 
„Morświna”. 
Kolejna deszczowa nawałnica uderzyła z boku, wyrzucając nas na szczyt wielkiej 
fali.
Gdy podnieśliśmy się z kolejnego przygniatającego uderzenia, Jamie chwycił mnie 
za 
rękę i pokazał, co się stało. Przedni maszt ścigającego nas okrętu był dziwnie 
wykrzywiony, 
szczyt odchylał się daleko w jedną stronę. Zanim zdążyłam zrozumieć to, co 
zobaczyłam, 
czubek siedmiometrowego masztu odłamał się i wpadł do morza, pociągając za sobą 
takielunek oraz część omasztowania.
Statek obrócił się ciężko wokół tej przypadkowej kotwicy i ześlizgnął na czoło 
fali. 
Ściana wody zakryła go i przygniotła, chwytając szeroką burtę. „Morświn” 
przechylił się i 
natychmiast zanurkował. Następny grzywiasty bałwan sięgnął po rufę. Wciągnął pod 
wodę 
wysoki pokład. Maszty trzaskały niczym gałęzie.
Wystarczyły trzy kolejne fale, by „Morświn” poszedł na dno. Nieszczęśni 
marynarze 
nie mieli czasu na ucieczkę. Z przerażeniem obserwowaliśmy ich krótką walkę z 
żywiołem. 
Dolinę fali wypełnił wielki kipiący szkwał. Okręt zniknął.
Ramię Jamiego było twarde jak żelazo pod moją ręką. Wszyscy spoglądali w tył, z 
twarzami znieruchomiałymi ze zgrozy. Tylko Innes stał skulony nad sterem.
Nowa fala uniosła się obok burty i zawisła nade mną groźnie. Wielka ściana wody 
była szkliście przejrzysta. Widziałam w niej ludzi z rozbitego „Morświna”. 
Wymachiwali 
nogami w groteskowym balecie. Ciało Thomasa Leonarda wisiało w odległości 
zaledwie 
trzech metrów ode mnie. Jego usta były otwarte w zdumieniu. Długie, miękkie 
włosy 
zawinęły się nad haftowanym złotem kołnierzem płaszcza.
Wtedy uderzyła fala. Zostałam zmieciona z pokładu i natychmiast pochłonięta 
przez 
odmęt. Oślepiona i ogłuszona, nie mogłam złapać oddechu. Siła wody wykręcała mi 
ręce i 
nogi.
Wokół mnie panowała ciemność. Wszystko wydawało się mocno wyolbrzymione: 
napięcie, huk i zimno. Nie czułam szarpnięcia liny wokół talii. Nieoczekiwanie 
jakieś słabe 
ciepło otuliło mi nogi, tak wyraźne w otaczającym chłodzie, jak chmura na 
czystym niebie. 
Mocz, pomyślałam. Ale nie wiedziałam, czy był to mój mocz, czy też ostatnie 
dotknięcie 
innego ludzkiego ciała, połkniętego przez falę.
Moja głowa uderzyła w coś z przyprawiającym o mdłości brzękiem. Nagle znalazłam 
się na pokładzie korwety, wciąż cudem unoszącej się na wodzie. Usiadłam powoli, 
krztusząc 
się i z trudem oddychając. Lina wciąż opasywała mi talię, tak ciasno, że byłam 
pewna, iż 
mam złamane dolne żebra. Szarpnęłam ją słabo, żeby złapać głębszy oddech. Wtedy 
pojawił 
się przy mnie Jamie. Sięgnął za pas po nóż.
- Dobrze się czujesz? - krzyknął. Ledwie go słyszałam w wyjącym wietrze.
- Nie! - próbowałam odpowiedzieć, ale zabrzmiało to jak kaszlnięcie. 
Potrząsnęłam 
więc głową.
Niebo miało niezwykły, purpurowozielony kolor, jakiego nigdy przedtem nie 
widziałam. Jamie przecinał linę. Przesiąknięte wodą i barwą mahoniu włosy 
smagały mu 
twarz z furią wiatru.
Lina pękła. Łapczywie chwyciłam powietrze, ignorując dojmujący ból w boku i 
pieczenie otartej skóry wokół talii. Statek rzucał się na falach, pokład 
zmieniał poziomy jak 
szybowiec. Jamie padł na pokład, pociągając mnie za sobą. Na czworakach zaczął 
zmierzać w 
stronę masztu, od którego dzieliły nas dwa metry.
Przemoczone do suchej nitki ubranie oblepiało mnie jak plaster. Teraz silny 
podmuch 
wiatru odrywał mi spódnice od nóg i podwiewał w górę. Na pół wysuszony materiał 
trzepotał 
wokół mojej twarzy niczym gęsie skrzydła.
Ramię Jamiego zacisnęło się na mojej piersi jak żelazna sztaba. Przywarłam do 
niego i 
próbowałam pomóc w naszym marszu. Odpychałam się stopami od śliskich desek 
pokładu. 
Mniejsze fale przelewały się przez rufę, nieprzerwanie nas obmywając, ale żadne 
ogromne 
potwory już za nimi nie podążały.
Nagle czyjeś ręce złapały nas i podciągnęły przez ostatnie kilkadziesiąt 
centymetrów 
ku symbolicznej ostoi. Kurczowo chwyciliśmy się masztu. Innes przez cały czas 
ściskał ster. 
Szprychy wystrzeliły czernią, gdy w morze uderzył piorun.
Mówienie było niemożliwe i... zbyteczne. Raeburn, Ian, Meldrum i Lawrence 
tłoczyli 
się przy maszcie, przywiązani i przerażeni. Nikt jednak nie chciał zejść pod 
pokład. Tu każdy 
przynajmniej wiedział, co się dzieje. Na dole panowały nieprzeniknione 
ciemności.
Siedziałam z wykręconymi nogami, przywiązana liną do masztu. Gruby sznur wbijał 
mi się w klatkę piersiową. Niebo z jednej strony zrobiło się ołowianoszare, z 
drugiej nabrało 
barwy głębokiej zieleni. Pioruny uderzały, gdzie popadnie po całej powierzchni 
morza, 
jasnymi ładunkami światła przecinając mrok. Wiatr był tak głośny, że nawet 
grzmoty 
docierały do nas tylko od czasu do czasu zduszonymi uderzeniami, 
przypominającymi 
odgłosy dalekich wystrzałów z okrętowych dział.
Potem piorun, błyskając i grzmiąc jednocześnie, uderzył z łoskotem obok statku. 
Woda zagotowała się z sykiem. Ostra woń ozonu wypełniła powietrze. Innes 
odwrócił się od 
światła. Jego wysoka, smukła postać tak wyraźnie odcinała się na tle błysku, że 
przez chwilę 
wyglądał jak szkielet o czarnych kościach.
To chwilowe oślepienie i ruch Innesa sprawiły, że przez moment wydawało się, iż 
jednoręki Szkot znów jest cały i wymachuje dwoma ramionami, jakby jego brakująca 
kończyna wyłoniła się ze świata cieni, by złączyć się z nim tutaj, na krawędzi 
wieczności.
„Och, kość czaszkowa połączona z... kręgiem szyjnym”, głos Joego Abernathy’ego 
śpiewał cicho w pamięci. „A krąg szyjny połączony z... kością karku...” Nagle 
ujrzałam 
straszny obraz rozrzuconych kończyn, które widziałam na plaży obok wraku „Brui”. 
W mojej 
wizji kręciły się i zwijały, żeby się ponownie połączyć.
Rozległ się kolejny huk piorunu. Krzyknęłam. Błyskawica rozświetliła mi pamięć: 
czaszka w moich rękach, puste oczodoły, które kiedyś były wypełnione zielenią 
huraganowego nieba.
Jamie wrzasnął mi coś do ucha, ale go nie słyszałam. W niemym szoku i z gęsią 
skórką z przerażenia mogłam tylko potrząsać głową.
Włosy, podobnie jak spódnice, suszył wiatr. Skręcone pasma tańczyły na głowie. 
Kiedy całkiem wyschły, w miejscach, gdzie muskały mi policzek, poczułam 
trzaskanie prądu. 
Między żeglarzami wokół mnie zrobiło się nagłe poruszenie. Podniosłam wzrok. 
Omasztowanie i takielunek były okryte błękitną fosforescencją ogni świętego 
Elma.
Kulisty piorun spadł na pokład i toczył się wprost na nas. Jamie uderzył ognistą 
kulę. 
Podskoczyła, lekko potoczyła się wzdłuż burty, zostawiając za sobą zapach 
spalenizny.
Spojrzałam na Jamiego. Luźne końce włosów stanęły mu na głowie, okryte ogniem. 
Powiewały niczym włosy demona. Smugi jaskrawego błękitu obrysowywały mu dłoń, 
gdy 
odgarniał kosmyki z twarzy. Chwycił mnie za rękę. Wstrząs elektryczności 
przeszył nas 
oboje, ale Jamie nie rozluźnił uścisku.
Nie potrafiłabym powiedzieć, jak długo wszystko to trwało: kilka godzin czy 
dni... 
Usta wyschły nam na wietrze i kleiły się z pragnienia. Niebo zmieniło się z 
szarego na czarne, 
ale trudno było powiedzieć, czy nadeszła noc, czy tylko zbliżał się deszcz.
Grad przyjęto z zadowoleniem. Pojawił się z przenikliwym szumem tropikalnego 
prysznicu i bębnieniem słyszalnym nawet poprzez wiatr. Małe grudki uderzały w 
moją głowę 
jak kamyki, ale wcale się tym nie przejmowałam. Chwytałam lodowe kuleczki w obie 
ręce i 
połykałam je na wpół stopione - chłodne błogosławieństwo dla mojego udręczonego 
gardła.
Meldrum i MacLeod pełzali po pokładzie, zbierając kulki gradu do kubełków, 
garnków i wszystkiego, co mogło utrzymać wodę.
Co jakiś czas zapadałam w sen, z głową opartą na ramieniu Jamiego, i budziłam 
się, 
by stwierdzić, że wiatr wciąż wyje. Zdrętwiała z trwogi, tylko czekałam. 
Modliłam się, by jak 
najszybciej ucichł ten okropny hałas.
Nie można było odróżnić dnia od nocy ani pilnować czasu, gdy słońce kryło swoją 
twarz. Niekiedy ciemność wydawała się trochę jaśniejsza, ale nie umiałabym 
powiedzieć, czy 
była to zasługa światła dziennego, czy księżycowego. Zasypiałam, budziłam się i 
znowu 
zasypiałam.
Powoli wiatr stawał się coraz cichszy. Morze wciąż kołysało małą łodzią jak 
muszelką. Rzucało nas w górę i w dół z regularnością skurczów żołądka. Jednak 
hałas był 
mniejszy. Mogłam już usłyszeć, że MacGregor woła do Iana, by podał kubek wody. 
Mężczyźni mieli otarte twarze i wargi spękane aż do krwi, ale uśmiechali się.
- Już po wszystkim - powiedział Jamie niskim i ochrypłym głosem przez tę pogodę. 
- 
Sztorm minął.
Rzeczywiście, na ołowianoszarym niebie pojawiły się prześwity i niewielkie 
błyski 
bladego, świeżego błękitu. Przypuszczałam, że jest wczesny ranek, tuż po 
wschodzie słońca.
Chociaż przestał wiać huragan, wciąż jeszcze dmuchał silny wiatr, a sztormowa 
fala 
niosła nas ze zdumiewającą szybkością. Meldrum przejął ster od Innesa. Pochylił 
się, by 
sprawdzić kompas i krzyknął. Piorun kulisty, który w czasie sztormu wpadł na 
pokład, nie 
zrobił krzywdy nikomu, ale kompas był teraz stopioną masą srebrnego metalu. 
Drewniana 
obudowa pozostała nie tknięta.
- Zdumiewające! - zawołał Lawrence, z uszanowaniem dotykając urządzenia jednym 
palcem.
- Tak... a ponadto niewygodne - dodał oschle Innes. Spojrzał na postrzępione 
resztki 
pędzących po niebie chmur.
Spoglądając na wschodzące słońce i blednące poranne gwiazdy, Jamie, Innes i 
Stera 
stwierdzili, że nasz kurs jest z grubsza północno-wschodni.
- Musimy skręcić na zachód - oznajmił Stern. Razem z Jamiem i Innesem pochylał 
się 
nad prymitywną mapą. - Naprawdę nie wiemy, gdzie jesteśmy, ale na zachodzie z 
pewnością 
musi być jakiś ląd.
Innes skinął głową. Badawczo spoglądał na mapę pokazującą garść wysp, niczym 
ziarna pieprzu rozrzuconych po Morzu Karaibskim.
- No właśnie - powiedział. - Nie wiadomo, jak długo byliśmy spychani w morze. 
Kadłub jest cały. A jeśli chodzi o maszt i żagle... no cóż, może jeszcze 
wytrzymają przez jakiś 
czas. - W jego głosie brzmiało krańcowe zwątpienie. - Chociaż Bóg wie, dokąd 
dotrzemy.
Jamie uśmiechnął się szeroko, ścierając kroplę krwi ze spękanej wargi.
- Oby do lądu, Duncanie. Już mi wszystko jedno do jakiego - powiedział.
Innes spojrzał na Jamiego ze zdumieniem i lekkim uśmiechem.
- Tak? A ja myślałem, że jesteś stworzony do życia żeglarza, Mac Dubhie. Ty 
dowodzisz na pokładzie. Poza tym ani razu nie zwymiotowałeś w ciągu ostatnich 
dwóch dni!
- Dlatego, że niczego nie jadłem! - odparł z kwaśną miną Jamie. - Nie obchodzi 
mnie, 
czy pierwsza wyspa, jaką znajdziemy, będzie angielska, francuska, hiszpańska czy 
holenderska. Ważne, żebym mógł się tam najeść do syta. Więc się postaraj, 
Duncanie.
Innes przetarł dłonią usta i przełknął ślinę. Na wspomnienie o jedzeniu 
wszystkim 
zaburczało w brzuchach.
- Zrobię, co w mojej mocy, Mac Dubhie - obiecał jednoręki Szkot.
- Ziemia! Ziemia! - zawołaliśmy wreszcie pięć dni później.
Okrzyki dobywające się z wysuszonych na wiór gardeł przypominały krakanie, ale 
jednak pełne radości.
Ślizgając się na szczeblach drabiny, szybko wbiegłam na pokład, by zobaczyć 
upragniony ląd. Wszyscy przewieszali się przez burtę, patrząc na garbaty czarny 
kształt 
rysujący się na horyzoncie. Niezaprzeczalnie była to ziemia; daleka, ale wyraźna 
i solidna.
- Jak sądzicie, gdzie jesteśmy? - Moje słowa zabrzmiały słabym szeptem i nikt 
ich nie 
usłyszał. Nie miało to zresztą znaczenia. Nawet jeśli morze skierowało nas 
prosto na koszary 
floty wojennej na Antigwie, wcale się tym nie przejmowałam.
Fale biegły ogromnymi gładkimi wzniesieniami, podobnymi do wielorybich 
grzbietów. Wiatr był porywisty. Innes kazał sternikowi odpowiednio ustawić 
dziób.
Dostrzegłam rząd wielkich ptaków, ześlizgujących się ku odległej linii brzegu. 
Pelikany ze słońcem świecącym na skrzydłach poszukiwały ryb na mieliznach.
Pociągnęłam Jamiego za rękaw i wskazałam na ptaki.
- Spójrz... - zaczęłam, ale nie skończyłam. Rozległ się ostry trzask. Świat 
eksplodował 
czernią i ogniem.
Wpadłam do wody. Oszołomiona i na wpół uduszona grzęzłam w bezmiarze mrocznej 
zieleni. Coś owinęło mi się wokół nóg i ciągnęło mnie w dół. Jak szalona 
kopałam, by 
uwolnić nogę ze śmiertelnego uścisku. Chwyciłam kawał drewna przepływającego 
obok.
Jakiś ciemny kształt wślizgnął się pod wodę jak foka. Ruda głowa balansowała w 
odległości dwóch metrów, chwytając powietrze.
- Wytrzymaj! - zawołał Jamie.
Dotarł do mnie kilkoma pływackimi ruchami. Zanurkował. Poczułam szarpnięcie w 
nodze i ostry ból. Napięcie ustało. Jamie znów się wynurzył. Chwycił mój 
nadgarstek. Morze 
miotało nami w górę i w dół.
Nigdzie nie widziałam statku. Czyżby zatonął? Fala przelała się nade mną i Jamie 
zniknął. Zamrugałam, potrząsnęłam głową. Po chwili Jamie znów był nad 
powierzchnią 
wody. Uśmiechnął się do mnie z wysiłkiem i jeszcze mocniej ścisnął mój 
nadgarstek.
- Wytrzymaj! - zawołał chrapliwie.
Wytrzymałam. Drewno było ostre i łupliwe, ale przywarłam do niego ze wszystkich 
sił. Dryfowaliśmy na pół oślepieni przez wodny pył, obracając się jak pływające 
szczątki 
rozbitego statku, tak iż czasami widziałam daleki brzeg, czasami tylko otwarte 
morze, z 
którego przybyliśmy. Kiedy zalewały nas fale, nie widziałam nic oprócz wody.
Coś złego działo się z moją nogą: dziwne odrętwienie przerywane błyskami ostrego 
bólu. W pamięci przesuwał mi się obraz palika Murphy’ego i otwartego pyska 
rekina. Czyżby 
jakaś uzębiona bestia pozbawiła mnie nóg? Pomyślałam o ciepłej krwi tryskającej 
z kikuta 
ugryzionej nogi i wyciekającej w chłodny przestwór morza. Wpadłam w panikę, 
próbując 
wyrwać rękę z uścisku Jamiego, by sięgnąć w dół i zająć się sobą.
Jamie warknął coś niezrozumiałego i trzymał moje nadgarstki niczym nieubłagana 
śmierć. Po chwili oszalałej walki wrócił rozum. Uspokoiłam się, uświadamiając 
sobie, że 
gdybym rzeczywiście straciła nogi, to do tego czasu straciłabym również 
przytomność.
Na tę myśl zaczęłam omdlewać. Moje pole widzenia stawało się szare na brzegach; 
jasne plamki pokryły twarz Jamiego. Czy wykrwawiałam się na śmierć, czy też tak 
reagowałam tylko na wyziębienie i wstrząs? Właściwie nie ma to znaczenia, 
pomyślałam 
otumaniona, skutek jest taki sam.
Stopniowo obejmowało mnie uczucie znużenia i zupełnego spokoju. Nie czułam nóg. 
Miażdżący uścisk Jamiego przypominał mi, że mam ręce. Moja głowa zanurkowała pod 
wodę. Ostatni przebłysk świadomości kazał mi wstrzymać oddech.
Fala opadła i drzewo uniosło się lekko, wynosząc nad wodę mój nos. Zaczerpnęłam 
powietrza. Pole widzenia trochę się rozjaśniło. Niedaleko od siebie widziałam 
Jamiego 
Frasera. Włosy oblepiły mu czaszkę, mokra twarz wykrzywiała się w wodnym pyle.
- Wytrzymaj! - ryknął. - Wytrzymaj, do diabła!
Uśmiechnęłam się łagodnie, ledwie go słysząc. Uczucie wielkiego spokoju wynosiło 
mnie poza hałas i chaos. Nie czułam już bólu. Nic nie było ważne. Kolejna fala 
nakryła mnie 
całkowicie. Tym razem zapomniałam wstrzymać oddech.
Uczucie dławienia się ożywiło mnie na krótko. Zdążyłam tylko zobaczyć błysk 
przerażenia w oczach Jamiego. Potem wszystko znów pociemniało.
- Do diabła, Angielko! - wołał ogarnięty pasją głos z dużej odległości. - Do 
diabła, 
przysięgam, że jeśli umrzesz, to cię zabiję!
Nie żyłam. Wszystko wokół jaśniało oślepiającą bielą. Słyszałam też jakiś 
dźwięk, 
łagodny niczym szelest anielskich skrzydeł. Czułam się spokojna i bezcielesna, 
wolna od 
strachu i złości, a pełna spokojnego szczęścia. Właśnie wtedy zakaszlałam.
Przede wszystkim nie byłam bezcielesna. Bolała mnie noga. I to bardzo. Stopniowo 
uprzytomniłam sobie, że odczuwam ból niemal całego ciała, ale lewa dolna 
kończyna miała 
niewątpliwe pierwszeństwo. Odnosiłam nieodparte wrażenie, że kość została 
usunięta i 
zastąpiona rozpalonym do czerwoności pogrzebaczem. Dowodziło to jednak, że 
przynajmniej 
miałam nogę.
Gdy otworzyłam oczy, mgła bólu opływająca goleń wydawała się niemal widzialna, 
choć mój umysł nie funkcjonował, prawidłowo tworzył dziwne obrazy. Bez względu 
na to, 
czy doznania miały źródło psychiczne, czy fizyczne, wokół mnie wirowała biel i 
migotało 
światło. Zamknęłam oczy.
- Dzięki Bogu, jesteś przytomna - odezwał się z ulgą szkocki głos tuż przy moim 
uchu.
- Nie, nie jestem - powiedziałam, a raczej zarechotałam. Gardło, pokryte solą, 
zardzewiało od przełykanej wody. Czułam też wodę w zatokach. W głowie mi 
gulgotało. 
Zakaszlałam. Z nosa popłynęła ciepła ciecz. Kichnęłam.
- Uff! - jęknęłam, gdy kaskada śluzu spłynęła mi na górną wargą. Ręka wydawała 
mi 
się daleka i niematerialna. Wysiłkiem całej woli podniosłam ją jednak i ociężale 
pacnęłam się 
w twarz.
- Leż spokojnie, Angielko. Zajmę się tobą.
Nuta rozbawienia, jaką usłyszałam, zirytowała mnie na tyle, by znów otworzyć 
oczy. 
Zanim pole mojego widzenia znów zniknęło w fałdach ogromnej białej chusteczki, 
ujrzałam 
nad sobą przejętą twarz Jamiego.
Dokładnie otarł mi czoło i powieki, ignorując stłumione odgłosy protestu. Potem 
przytrzymał chustkę przy moim nosie.
- Dmuchaj! - powiedział.
Zrobiłam, co kazał, i ku swojemu zaskoczeniu bardzo mi to pomogło. Mogłam teraz 
myśleć dość logicznie - głowa została odblokowana.
Jamie uśmiechnął się. Zmierzwione włosy zesztywniały mu od zaschniętej soli. 
Szerokie otarcie na skroni odcinało się od opalonej skóry ciemną czerwienią. 
Wydawało się, 
że zamiast koszuli Jamie miał na sobie derkę udrapowaną na ramionach.
- Bardzo źle się czujesz? - zapytał.
- Okropnie - zaskrzeczałam. Zaczynałam też być zirytowana, że żyję i będę 
musiała 
znów uświadomić sobie różne przykre rzeczy.
Słysząc mój chrapliwy głos, Jamie sięgnął po dzbanek z wodą, który stał na 
stoliku 
obok łóżka. Zakłopotana zamrugałam, ale to naprawdę było łóżko, nie koja ani 
hamak. Lniane 
prześcieradła wywoływały przytłaczające wrażenie wszechobecnej bieli, wzmocnione 
przez 
świeży kolor ścian i muślinowych draperii. Delikatny materiał wydymał się jak 
żagiel, 
szeleszcząc w lekkiej bryzie wpadającej przez otwarte okna.
Na suficie migotały świetlne refleksy. Najwyraźniej na zewnątrz, gdzieś w 
pobliżu 
była woda, na którą świeciło słońce. Pomieszczenie wydawało się przytulne. A 
jednak przez 
krótką chwilę ogromnie żałowałam poczucia bezgranicznego spokoju, jakiego 
doświadczyłam 
w sercu fali. Żal stał się jeszcze bardziej dotkliwy, gdy lekki ruch posłał 
strzałę bólu ku mojej 
dolnej kończynie.
- Zdaje się, że masz złamaną lewą nogę, Angielko - rzekł niepotrzebnie Jamie. - 
Chyba nie powinnaś nią ruszać.
- Dziękuję za radę - wycedziłam przez zaciśnięte zęby. - Gdzie my, u licha, 
jesteśmy?
Wzruszył ramionami.
- Nie wiem. W jakimś całkiem dużym domu. To wszystko, co mogę powiedzieć. Nie 
dopytywałem się o szczegóły, gdy nas tu przyprowadzono. Aha, posiadłość nazywa 
się Perły. 
- Podniósł kubek do moich ust. Napiłam się z wdzięcznością.
- Co się stało? - Tak długo, jak uważałam, żeby leżeć nieruchomo, ból nogi dawał 
się 
znieść. Automatycznie przyłożyłam sobie palce do szyi, żeby zbadać puls. Okazał 
się 
uspakajająco mocny. Nie byłam w szoku.
Jamie przetarł dłonią twarz. Wydawał się bardzo zmęczony. Zauważyłam, że ręka mu 
drży. Na policzku miał duży siniak i strużkę zaschniętej krwi.
- Zdaje się, że pękł bukszpryt, poziomy maszt wystający przed dziób statku. 
Jeden z 
pali zrzucił cię z pokładu. Topiłaś się jak kamień, więc zanurkowałem po ciebie. 
Wokół nogi 
zaplątało ci się trochę olinowania, ale zdołałem się go pozbyć. - Westchnął 
głęboko i 
przeczesał palcami włosy. - Po prostu cię trzymałem i po jakimś czasie poczułem 
piasek pod 
nogami. Później jacyś ludzie znaleźli nas i przyprowadzili właśnie tutaj. To 
wszystko - 
zakończył, wzruszając ramionami.
Mimo ciepłej bryzy wpadającej przez okna poczułam chłód.
- Co się stało ze statkiem? Z Ianem? Z Lawrence'em? Z całą resztą?
- Myślę, że są bezpieczni. Nie mogli do nas dotrzeć ze złamanym masztem. Zanim 
przygotowali prowizoryczne ożaglowanie, my już dawno zniknęliśmy. - Zakaszlał 
szorstko i 
otarł usta wierzchem dłoni. - Ludzie, którzy nas znaleźli, mówią, że widzieli 
mały 
dwumasztowiec osadzony na mieliźnie niedaleko stąd. Właśnie tam poszli, żeby 
uratować 
załogę i sprowadzić tutaj.
Jamie sięgnął po wodę, wypłukał usta, podszedł do okna i wypluł na zewnątrz.
- Mam piasek w zębach - powiedział, krzywiąc się, gdy wrócił. - W uszach i w 
nosie, 
a nie zdziwiłbym się, gdybym znalazł go nawet w tyłku.
Ujęłam jego dłoń. Była stwardniała, gdzieniegdzie mocno poraniona.
- Jak długo byliśmy w wodzie? - zapytałam, delikatnie głaszcząc linie 
spuchniętej 
dłoni Jamiego. Niewielkie „C” u podstawy kciuka było już prawie niewidoczne, ale 
wciąż 
wyczuwałam je pod palcem. - Jak długo wytrzymałeś?
- Wystarczająco długo - odparł prosto.
Uśmiechnął się i mocniej ścisnął moją rękę. Nagle zaświtało mi w głowie, że nic 
na 
sobie nie mam. Lniane prześcieradła na nagiej skórze były chłodne i gładkie. 
Sutki sterczały 
pod cienką tkaniną.
- Co się stało z moim ubraniem?
- Gdy cię ratowałem, twoje spódnice bardzo mi przeszkadzały, więc je zdarłem - 
wyjaśnił. - To, co zostało, nie wydawało się warte ocalenia.
- Rozumiem - powiedziałam powoli. - A ty gdzie masz płaszcz?
Wzruszył ramionami i uśmiechnął się ze smutkiem.
- Na dnie morza, razem z butami - odparł. - I z wizerunkami Williego i Brianny.
- Och, Jamie, tak mi przykro - sięgnęłam po jego rękę i trzymałam ją w uścisku. 
Odwrócił wzrok.
- No cóż, spodziewam się, że będę ich pamiętać - rzekł cicho. Znów wzruszył 
ramionami, próbując się uśmiechnąć. - A jeśli nie, mogę przecież spojrzeć w 
lustro.
Roześmiałam się, choć w dużym stopniu przypominało to szloch. Jamie stłumił łzy 
i 
dalej się uśmiechał.
Spojrzał na swoje podarte spodnie. Zaczął szukać czegoś w kieszeni.
- Nie wyszedłem z całkiem pustymi rękami - powiedział z kwaśną miną. - Wolałbym 
jednak, żeby ocalały portrety.
Otworzył dłoń. Błysnęły kamienie najwyższej jakości, cięte i szlifowane, 
nadające się 
do magii. Szmaragd, rubin (męski, jak przypuszczałam), wspaniały płomienny opal, 
turkus 
błękitny niczym niebo, które widziałam za oknem, złoty kamień jak słońce 
uwięzione w 
miodzie i czarny diament o niezwykłej, krystalicznej czystości.
- Masz diament... - wyszeptałam. Dotknęłam lśniącej powierzchni. Kamień wciąż 
był 
chłodny, mimo że Jamie nosił go tak blisko ciała.
- Mam - odparł, ale patrzył na mnie, nie na kamień. Lekki uśmiech igrał na 
zmęczonej 
twarzy. - Co daje ten drogocenny drobiazg? Radość?
- Tak słyszałam. - Delikatnie poklepałam Jamiego po policzku. Czułam twardą kość 
oraz pełne życia, gorące ciało. - Mamy Iana - powiedziałam miękko. - I siebie.
- Tak, to prawda - przyznał z szerokim uśmiechem.
Położył kamienie w migotliwym stosie na stole i oparł się na krześle. Kołysał 
moją 
rękę w swoich dłoniach.
Odprężyłam się, czując, że mimo bólu zaczyna mnie ogarniać spokój. Byliśmy żywi 
i 
bezpieczni. Byliśmy razem. I niewiele więcej się liczyło, a już na pewno nie 
ubrania i nie 
złamana kość. Wszystko się ułoży. Teraz wystarczyło oddychać i patrzeć na 
Jamiego.
Przez pewien czas siedzieliśmy w błogim milczeniu, przyglądając się 
prześwietlonym 
słońcem firankom i otwartemu niebu. Może zaledwie dziesięć minut, a może aż 
godzinę 
później usłyszałam odgłos lekkich kroków i delikatne pukanie do drzwi.
- Proszę - powiedział Jamie i wyprostował się, ale nie wypuścił mojej dłoni.
Do pokoju weszła kobieta. Jej miłą twarz rozjaśniała serdeczność zabarwiona 
ciekawością.
- Dzień dobry - odezwała się trochę nieśmiało. - Proszę wybaczyć, że przychodzę 
dopiero teraz, ale robiłam zakupy w mieście. Po powrocie dowiedziałam się o 
państwa... 
przybyciu. - Uśmiechnęła się na to słowo.
- Najserdeczniej dziękujemy, madame, za uprzejme przyjęcie, z jakim się 
spotkaliśmy 
- rzekł Jamie. Wstał i ukłonił się nisko, wciąż trzymając mnie za rękę. - Pański 
sługa, 
madame. Czy ma pani jakieś wiadomości o naszych towarzyszach podróży?
Zarumieniła się lekko i dygnęła w odpowiedzi na ukłon Jamiego. Była młoda, 
niedawno skończyła dwadzieścia lat i najwyraźniej brakowało jej pewności, jak 
się zachować 
w podobnych okolicznościach. Miała jasnobrązowe włosy ściągnięte do tyłu w 
węzeł, jasną 
różową cerę i lekki akcent Zachodu.
- Och, tak - odparła. - Zostali już sprowadzeni ze statku. Są teraz w kuchni. 
Jedzą.
- Dziękujemy - powiedziałam. - To bardzo uprzejme z pani strony.
Zaczerwieniła się z zakłopotania.
- Nie ma za co - mruknęła. Zerknęła na mnie nieśmiało. - Proszą mi wybaczyć, 
madame, jeszcze się nie przedstawiłam. Nazywam się Patsy Olivier. Jestem żoną 
Josepha 
Oliviera - dodała i przeniosła wzrok na Jamiego, wyraźnie oczekując 
odwzajemnienia 
prezentacji.
Jamie i ja wymieniliśmy spojrzenia. Gdzie my właściwie jesteśmy? Pani Olivierova 
była Angielką, to wydawało się dość oczywiste, ale nazwisko męża brzmiało z 
francuska. 
Zatoka za oknami nie dawała żadnej wskazówki. Mogliśmy się znaleźć na jednej z 
wielu 
wysp archipelagu Małych Antyli albo Wysp Bahama lub Wysp Dziewiczych. Albo - 
taka 
myśl nagle przyszła mi do głowy - huragan zdmuchnął nas na południe, a nie na 
pomoc. W 
takim wypadku mogła to być nawet Antigwa, co by oznaczało, że pozostajemy w 
zasięgu 
Brytyjskiej Floty Wojennej. A jeśli to Martynika...? Popatrzyłam na Jamiego i 
wzruszyłam 
ramionami.
Gospodyni wciąż spoglądała wyczekująco. Jamie mocniej ścisnął moją rękę i wziął 
głęboki oddech.
- Przepraszam, madame, to pytanie zabrzmi dziwnie, ale gdzie my właściwie 
jesteśmy?
Brwi mrugającej ze zdumienia pani Olivierowej uniosły się aż do brzegu czepka.
- No cóż, tak... nazywamy to miejsce Perłami.
- Ach, tak - odezwałam się, widząc, że Jamie bierze oddech, by spróbować 
ponownie. 
- Ale... my pytamy, co to za wyspa?
Szeroki uśmiech pojawił się na jej okrągłej różowej twarzy.
- Och, rozumiem! - zawołała. - Oczywiście. Wyrzucił was sztorm. Mój mąż mówił 
ostatniej nocy, że nigdy nie widział tak okropnej wichury o tej porze roku. Co 
za szczęście, że 
państwo przeżyli! A zatem płynęliście z wysp na południu?
Południe. To nie mogła być Kuba. Może dotarliśmy aż na Wyspę Św. Tomasza lub 
nawet na Florydę? Wymieniliśmy szybkie spojrzenia. Ściskając rękę Jamiego, 
czułam jego 
puls na nadgarstku.
Pani Olivier uśmiechnęła się pobłażliwie.
- Państwo wcale nie są na wyspie, lecz na stałym lądzie. Dotarli państwo do 
Georgii.
- Do Georgii? - powtórzył Jamie. - To Ameryka?!
W jego głosie brzmiało oszołomienie. I nic dziwnego. Sztorm zdmuchnął nas na 
odległość setek kilometrów.
- Ameryka - wyszeptałam. - Nowy Świat.
Puls Jamiego przyspieszył, stając się echem rytmu mojego serca. Nowy Świat. 
Schronienie. Wolność.
- Tak - potwierdziła pani Olivier. Najwyraźniej nie miała pojęcia, co oznacza 
dla nas 
ta wiadomość, ale wciąż uśmiechała się uprzejmie to do Jamiego, to do mnie. - To 
Ameryka.
Jamie rozprostował ramiona i odpowiedział jej uśmiechem. Czyste świeże powietrze 
poruszało jego włosami niczym zapalonymi płomykami.
- W takim razie, madame - rzekł - ja nazywam się Jamie Fraser. - Spojrzał na 
mnie 
oczami tak błękitnymi i świetlistymi, jak niebo, które miał za sobą, i dodał: - 
A to Claire. 
Moja żona.
Podziękowania
Z głębi serca dziękuję:
Jackie Cantor za to, iż jak zwykle okazała się rzadkim i cudownym przypadkiem 
wydawcy, któremu nie przeszkadza długa książka, pod warunkiem że jest dobra; 
mojemu 
mężowi, Dougowi Watkinsowi, za redaktorskie oko, uwagi na marginesach (w 
rodzaju: 
„znowu sutki?”) oraz dowcipy, które, jego zdaniem, ukradziono mu i włożono w 
usta Jamiego 
Frasera; mojej starszej córce, Laurze, która wciąż powtarza: „Jeśli znowu 
przyjdziesz do 
naszej klasy na pogadankę o pisaniu, ogranicz się do mówienia o książkach, 
zamiast 
opowiadać o prąciu wieloryba, dobrze?”; mojemu synowi, Samuelowi, który 
podchodzi w 
parku do zupełnie obcych ludzi i pyta: „Czytaliście już książkę mojej matki?”; 
mojej młodszej 
córce, Jenny, która z uporem pyta: „Dlaczego nie jesteś zawsze umalowana tak, 
jak na 
okładkach swoich książek, mamusiu?”; Margaret J. Campbell, uczonej; Barry’emu 
Fodgenowi, angielskiemu poecie; oraz Pindensowi Cinoli Oleroso Loventonowi 
Greenpeace’owi Ludovicowi, psu, za wielkoduszną zgodę na wykorzystanie jego 
osobowości 
i charakteru jako bazy dla nadmiaru wyobraźni (pan Fodgen życzy sobie, żeby 
zostało 
odnotowane czarno na białym, iż jego pies Ludo w rzeczywistości nigdy nie 
próbował 
kopulować z niczyją nogą, drewnianą czy inną, ale świetnie rozumie koncepcję 
licentiapoetica); Perry’emu Knowltonowi, znakomitemu agentowi literackiemu, 
który okazał 
się kopalnią wiedzy na temat łucznictwa, żeglarstwa i wszelkich spraw morskich, 
a także 
wybitnym znawcą subtelności gramatyki francuskiej i właściwych sposobów 
patroszenia 
jeleni; Robertowi Riffle’owi, znanemu autorytetowi w dziedzinie botaniki; 
Kathryn (której 
nazwisko brzmiało: Boyle albo Frye; jedyne, co pamiętam, to, że miało coś 
wspólnego z 
gotowaniem) za bardzo przydatne informacje na temat chorób tropikalnych, a 
zwłaszcza za 
barwne opisy zwyczajów nicieni loa loa; Michaelowi Lee Westowi za dokładne opisy 
Jamajki ze szczególnym uwzględnieniem anegdot dotyczących lokalnego dialektu i 
folkloru; 
doktorowi Mahlonowi Westowi za uwagi dotyczące duru brzusznego; Williamowi 
Crossowi, 
Paulowi Blockowi (oraz jego ojcu) i Chrystine Wu (a także jej rodzicom) za 
nieocenioną 
pomoc w zakresie słownictwa, kultury i historii Chin; mojemu teściowi, Maksowi 
Watkinsowi, który jak zwykle, okazał się źródłem pożytecznych informacji na 
temat wyglądu 
i zwyczajów koni (łącznie z uwagą, jak te zwierzęta się ustawiają, gdy wieje 
silny wiatr); 
Peggy Lynch za chęć dowiedzenia się, co by powiedział Jamie, gdyby ujrzał 
zdjęcie swojej 
córki w kostiumie bikini; Lizy Buchan za opowiedzenie mi historii przodka 
swojego męża, 
któremu udało się uciec spod Culloden; doktorowi Gary’emu Hoffowi za informacje 
medyczne; Fay Zacchary za lunch i uwagi krytyczne; Sue Smiley za konstruktywną 
krytykę i 
sugestie dotyczące obrzędu braterstwa krwi; Davidowi Pijawce za materiały 
dotyczące 
Jamajki i najbardziej poetycki opis powietrza po burzy na Karaibach; Ianowi 
MacKinnonowi 
Taylorowi oraz jego bratu, Hamishowi Taylorowi, za niezwykle pomocne uwagi i 
poprawki 
dotyczące frazeologii i pisowni gaelickiej; oraz jak zwykle licznym członkom 
„CompuServe 
Literary Forum”, a zwłaszcza Janet McConnaughey, Martę Brengle, Akua Leźli Hope, 
Johnowi L. Myersowi, Johnowi E. Simpsonowi juniorowi, Sheryl Smith, Alit, 
Normanowi 
Shimmelowi, Walterowi Hawnowi, Karen Pershing, Margaret Ball, Paulowi Solynowi, 
Diane 
Engel, Davidowi Chaifetzowi i wielu innym za ich zainteresowanie, owocne 
dyskusje i 
reagowanie śmiechem we właściwych miejscach.
franc. Panienki.
gael. Moje kręcone pukle.
Franc. Kobieta lekkich obyczajów.
franc. Zamknij się.
łac. Zloty orzeł
Sesterc - trzeci as w połowie, czyli 2,5 asa.
ang. Imię własne, a także: nadzieja.
franc. Dobry Bóg.
szkoc. Dziewczyno.
* franc. Moja mała.
franc. Dziękuję bardzo.
* franc. Dom publiczny.
Mila morska (league) wynosi 5,56 km.
franc. Czy pani jest Angielką? Jak się pani miewa?
hiszp. Dom przy źródle.
hiszp. Kto tam?
hiszp. Mój dom jest waszym domem.
hiszp. Tak, oczywiście.
hiszp. Biała dziwka.
hiszp. Stary capie (wulg.).
franc. Dzięki Bogu!
franc. Panie, panowie!
franc. Czy pan jest marynarzem?
franc. Jestem wojownikiem.
franc. Cisza, przyjaciele!
franc. Cisza, i proszę się nie ruszać.
franc. Moje dziecko.
franc. Wszystko w porządku.
franc. To tylko wąż.
franc. Nie, niegroźny.
Pieśń nad Pieśniami 2,5-6; przekł. Biblia Tysiąclecia.
hiszp. Mówisz po hiszpańsku?
niem. Mówisz po niemiecku?
* łac. Zdrowaś Maryja, łaski pełna.
* łac. Ojcze nasz, który jesteś w niebie.
franc. Przybyli.
gael. Błogosławiony Michał obroni nas przed demonami.