  Phil Bosmans
  
  Bóg któremu wierzymy
  
  
  Wprowadzenie
  
  
  Niniejsza książka nie zawiera żadnej naukowej debaty o istnieniu Boga. 
Jest jedynie próbą, by w prostych słowach oddać pewne myśli, przeżycia i 
echo doświadczeń Rzeczywistości, która stała się dla naszego świata czymś 
obcym, a którą nazywam Bogiem. 
  Nie potrafię wszystkiego ująć w słowa. Nie idzie mi o jakąkolwiek 
dyscyplinę naukową ani o naukowe twierdzenia. Chciałbym po prostu 
porozmawiać z tobą o prawdzie, która jest Miłością. Pragnę cię skontaktować 
z życiem, ze źródłem wszelkiego życia. Niczym żywa woda wytryskują z niej 
światło i miłość dla szczęścia człowieka. By wspólnie przemierzyć tę drogę 
ku źródłu, nie musisz być wykształconym. Nie potrzebujesz być uczonym ani 
bogatym. To, co chcę ci powiedzieć, dla wielu nie jest niczym nowym. 
  To nie jest powieść, którą czyta się jednym tchem. Nie spiesz się z 
czytaniem. 
  Przy lekturze tych stronic miej zawsze tę świadomość, że swoimi 
przemyśleniami do niczego nie chcę cię zmuszać. One stanowią jedynie 
propozycję i zaproszenie.
  O nic cię nie pytam Nie nalegam. Wcale nie musisz się ze mną zgadzać. Ja 
jedynie zasiewam. Być może, że sieję na wiatr, a może rzucam ziarno na 
kamienistą glebę. Lecz wierzę w zasiew. Gdzieś, kiedyś, padnie na dobry 
grunt. 
  Na niejednej stronie trzeba o wiele więcej wyczytać, aniżeli tam zostało 
napisane. 
  Słowa potrafią otworzyć drogi do nowych rzeczywistości, których nie można 
ująć w słowa. Znajdziesz je, gdy cisza będzie tak przejmująco wielka, że 
usłyszysz, jak woda zacznie przemawiać głęboko w źródle. 
  
  
  Część pierwsza
  Boże, gdzie jesteś
  
  
  Boże, gdzie mieszkasz? Jak brzmi twój adres? 
  Ludzie, obojętnie czy w Ciebie wierzą czy też nie, mają z Tobą ciężko. 
Zaszli bardzo daleko. Oddalili się o lata świetlne. Szukali granic 
wszechświata i nigdzie Ciebie nie znaleźli. Przy pomocy teleskopu i sondy 
kosmicznej wypatrywali nieprawdopodobnie daleko w kosmos, a nigdzie Ciebie 
nie zobaczyli. 
  Boże, gdzie jesteś? 
  Rozwój nauki potrafił wyjaśnić mnóstwo wyobrażeń o Tobie i rozwikłał 
wiele tajemnic.
  Boże, nie za długo nie będzie już nikogo, kto by się o Ciebie pytał. Nie 
będzie wnet nikogo, kto by się Tobą interesował. 
  Boże, nie jesteś już oczywistością - stałeś się nieużyteczny w świecie 
komputerów i robotów. Zbędny w społeczeństwie, które jest elektronicznie 
sterowane. Niepotrzebny w świecie, w którym liczy się wyłącznie koszt i 
zysk, i który wciąż stawia pytanie: "Co to da?" Ludzie uczynili z siebie 
bożków, bożków dzisiejszych. Bożków, według własnej miary, według własnego 
smaku i na swoje podobieństwo. Użytecznych i przydatnych bożków, które się 
opłacają, które coś wnoszą. Bożków z własną świątynią i z własnym kultem. 
  Na samej górze siedzi "władza". W podziemnych świątyniach strzeże się 
zasiewu grzybów atomowych i tam będzie czczona broń jądrowa, niczym anioł 
stróż. Wielu jest wyznawców i czcicieli "nauki", którzy pełni zachwytu 
pochylają się przed elektronicznymi ikonami. Przenajświętszy jest pieniądz 
i wszystko co za niego można kupić: wygoda, dobrobyt, prestiż i luksus. Na 
ołtarzach wszystkich tych bożków ofiarowane będą pokój i szczęście ludzi. 
Mali i słabi zostają po prostu wymazani. Na tych ołtarzach leży świat, by 
umrzeć. 
  Boże, czy się od tych bożków odizolowałeś? 
  
  Świat bez Boga
  
  
  Obcy świat. Świat, jak dom towarowy, gdzie za pieniądze można wszystko 
nabyć: szczęście za cenę płynu do kąpieli, dom z drugiej ręki od 
sprzedawców antyków i raj dzięki wypadowi na Majorkę. 
  Świat, w którym zanieczyszczenia nabierają kosmicznych rozmiarów, a 
moralne jak i duchowe zniszczenie prowadzi do zbiorowego samobójstwa. 
Przestrzeń kosmiczna staje się poligonem, a co do naturalnych zasobów 
istnieje groźba, że zostaną zużyte przez jedno pokolenie. Szaleńczy wyścig 
zbrojeń i chaos gospodarczy są dowodem upadku ducha na całym świecie.
  Dawniej następstwa ludzkiej głupoty i krótkowzroczności były ograniczone 
z powodu mniejszych możliwości technicznych. A obecnie mogą one, biorąc pod 
uwagę rozwój techniczny, stać się wprost katastrofalne. Nauka i technika 
podnoszą zachód wysoko ponad pozostały świat. I sięgają gwiazd, lecz nie są 
w stanie uczynić ludzi na ziemi szczęśliwymi. 
  Ogromna przepaść wytworzyła się pomiędzy naukowo-technicznymi 
możliwościami człowieka, a jego rozwojem etyczno-duchowym. świat 
przyszłości ze swoim skomplikowanym, wymędrkowanym, racjonalnym dziełem 
może stać się rezultatem działania istot, które mają do dyspozycji 
potrzebną wiedzę, ale którym brakuje "kultury serca" i które w swojej 
istocie pozostały na poziomie człowieka epoki kamienia łupanego. 
  W procesie postępu umiera nasz indywidualny pogląd na świat. Postęp czyni 
ludzi niewolnikami, programuje ich i nimi manipuluje od kołyski aż po grób. 
Narodziny i śmierć podlegają interwencji techniki, która nie ma pojęcia o 
tajemnicy człowieka.
  Boga ogłoszono umarłym, a postęp naukowo-techniczny miał być jego grobem. 
  Gdy patrzę na ten świat i widzę jak ludzie żyją, nieuchronnie rodzi się 
we mnie przekonanie: nie Bóg umarł, lecz ludzie przestają być ludźmi  
poprzez swoje wyroki o śmierci Boga. Widzę, jak ludzie błądzą w ciemnych 
labiryntach i szukają wyjścia. Zauważam ich, jak wegetują za szkłem i 
betonem, każdy w swojej skrzyni tylko dla siebie, w sztucznie 
klimatyzowanym powietrzu.
  Ludzie zagubili kontakt z przyrodą, ze swoją naturą i swoją własną 
wewnętrzną głębią. Nowoczesne stosunki międzyludzkie, warunki i sposoby 
mieszkania, i układy w pracy przyśpieszają proces rozpadu naturalnych 
wspólnot, a następstwem tego jest wyobcowanie, samotność i strach.
  Duch zostaje wyparty. Ludzie duszą się w materii. Stają się 
materialistami w myślach i odczuciach. Opanowani zostają przez chorobliwe 
umiłowanie pieniądza i posiadanie władzy i bogactwa. 
  Widzę, jak ludzie ogarnięci zostają poczuciem braku sensu, absurdalnością 
wszystkiego, nicością. Liczba tych zniechęconych i sfrustrowanych, 
wewnętrznie rozbitych i nerwowo chorych wzrasta. Coraz więcej jest 
samobójstw i trup samobójczych. 
  Ludzie są chorzy przez niezdrowy styl życia, chorzy przez przerwany rytm 
życia, chorzy przez zanieczyszczoną przyrodę, chorzy przez sztuczną 
żywność, chorzy przez przecenianie wartości pozornych, chorzy w chorym 
społeczeństwie. 
  
  
  Wielu nie myśli o Bogu
  
  
  Religię otrzymali z matczynym mlekiem, lecz w swoim najgłębszym wnętrzu 
nigdy się na nią świadomie nie zdecydowali. Wiele jest obojętności i 
powierzchowności. Niewystarczająca jest także wiedza i prawdziwa 
informacja. Niezrozumienie i rozdrażnienie panuje z powodu różnorakich 
zachowań i wypowiedzi kościołów. Brakuje pociągających przykładów 
wierzących. A nade wszystko jest nadmierna konsumpcja, która wszystkie 
wyższe odczucia dławi w ogólnym procesie zdobywania dóbr materialnych. 
Materia zarasta człowieka niczym dżungla, a jego duch umiera. 
  Ludzie rzucają się w świat oszołomienia. Ich ucieczka we wszystko, w  
zagłuszającą muzykę w alkoholizm i narkomanię jest czasami wołaniem o sens. 
O sens życia, rozsądne odpowiedzi na najważniejsze pytania życiowe. 
  Nie stawia się dzisiaj głębszych pytań o sens życia. Odłożone zostały 
gdzieś bardzo głęboko. Zostały ukryte i zamrożone. A co wieczór ludzie są 
kuszeni przez telewizję pustymi widowiskami. Głęboko rozczarowani siedzą 
tam i czekają daremnie na odrobinę światła w świecie, który Boga i religię 
wyparł daleko na obrzeża życia. 
  Po raz pierwszy w dziejach świata ludzie uważają, że w budowaniu 
społeczeństwa jest rzeczą całkowicie obojętną czy Bóg istnieje. Żadnych 
argumentów przeciwko Bogu się nie wysuwa. W dzisiejszym duchowym klimacie 
Bóg po prostu nie istnieje. 
  Nasza obecna kultura opanowana jest przez konsumpcję i określona przez 
zasadę użyteczności. Bóg jednak nie leży na końcu konsumpcji. Nie można go 
sklasyfikować w kategoriach użyteczności. Religię i wiarę można przyjąć, 
lecz pytanie. które się przy tym rodzi - co to właściwie daje - jest równie 
bezsensowne i bezprzedmiotowe jak pytanie, czy piękno i miłość się 
opłacają. 
  Powstała mentalność, której pytanie o Boga nie istnieje. Boga nie ma 
wśród ofert. Opinia publiczna, panujący klimat są całkowicie bezreligijne. 
  Nie wierzyć - to praktyczne nastawienie życiowe większości ludzi. 
  
  
  Poszukiwać i stawiać pytania
  
  
  Człowiek - mała, dziwna istota. Żyje i umiera wśród kamieni i betonu. 
Zawsze w pośpiechu. Ciągle w pogoni. Męczy go nadciśnienie, dokuczają mu 
wątroba i serce. Wciąż trapią go problemy, nieustannie jest w poszukiwaniu. 
Najczęściej jednak, zanim coś znajdzie, już nie żyje. 
  Być może nadejdą czasy, kiedyś w dwudziestym pierwszym wieku, gdy 
człowiek w swoich poszukiwaniach będzie skazany na jakiś centralny 
komputer, który wyposażony zostanie we wszelką możliwą wiedzę. Lecz wówczas 
pytania będą jeszcze bardziej, jak nigdy dotąd, pytaniami o sens życia, na 
które postęp materialny nie będzie w stanie dać odpowiedzi. Istnieje 
nadzieja, że znowu człowiek zapuka do drzwi starych filozofów i wielkich 
mistyków. Chyba, że dozwolone będą jedynie pytania. na które odpowiedzieć 
potrafi komputer, a metafizyczne pytania zostaną zakazane, bo komputer 
byłby wówczas niemy.
  Człowiek jest i pozostanie w swojej najgłębszej treści istotą szukającą. 
Tylko najczęściej nie waży się pójść wystarczająco daleko. Na ogół zaś 
podąża za fałszywymi bożkami, które obiecują mu rozkoszny raj na ziemi. 
Lecz gdy tylko tam wkroczy, rozpryskuje się on niczym bańka mydlana.
  Tęsknota za utraconym rajem, została na zawsze wyryta w sercu człowieka.
  Ludzie są jak duże dzieci. Całe życie poszukują ciepła, tęsknią za 
miłością i odrobiną szczęścia. Pragną zacisza domowego i kogoś, kto ich 
lubi, przy kim poczują się bezpiecznie i znajdą schronienie.
  Ludzie szukają całe życie na niezliczonych drogach, często na bezdrożach 
i manowcach, jakiegoś stałego miejsca, ojczystego portu, stołu, chleba i 
wina, serca i czułej dłoni, milczącej obecności, która trwa nawet wtedy, 
gdy słowa zamilkną.
  Życie jednak uczy, że ludzie są dla ludzi tylko przejściowymi portami, 
małymi przystaniami na jakiś czas, niezależnie od tego, jak piękne mogą one 
być. Ludzie szukają, świadomie lub też nieświadomie, silnego strumienia, 
wielkiej fali, która ich zaniesie na inny brzeg, do ostatecznego portu, 
gdzie znajdą ciepło i bezpieczeństwo na zawsze. W porcie pełnym światła i 
miłości, który nazywam Bogiem.
  
  
  Boże, boję się o Twoje imię
  
  
  Masz wiele imion. Lecz wśród nich nie ma żadnego, które zawierało by 
tajemnicę Twojej istoty. Boże! Ludzie nadużywali Twojego Imienia, zamknęli 
  Cię w doktryny. Wkleszczyli Cię w skomplikowany system ludzkich pojęć. 
Nałożyli Ci ciasny, zimny pancerz i wcisnęli ci miecz do ręki, by Twoim 
Imieniem pokryć swoje występki. Ludzie uważali,że Twoje Imię stanowi 
argument i usprawiedliwienie, by czynić najgorsze rzeczy. W ciągu wieków 
skalali Twoje Imię zbrodniami. Pisali je krwią i łzami niewinnych i 
bezbronnych. Z Twoim Imieniem na ustach prześladowali się wzajemnie, 
poniżali i mordowali. 
  Boże, Twoje Imię stało się niezrozumiałe. Obawiam się, że wielu nie chce 
Go słyszeć.
  Boże nie ma języka, nie ma znaku, nie ma słów ani żadnych obrazów. 
  Boże, Ciebie nie można wyrazić, jesteś niewysłowiony. 
  Słowa stają się frazesami, gdy Ciebie potrzebujemy jako cudownego środka, 
którego chcemy użyć i sprzedać, którego należy codziennie przyjmować 
przeciwko wszelkim dolegliwościom. Słowa tracą swoją siłę wymowy, kiedy 
mają być czymś więcej aniżeli wezwaniem i zaproszeniem , by przybliżyć się 
do Ciebie. Słowa, pojęcia i obrazy, przy pomocy których chcemy się do 
Ciebie zbliżyć, pozostaną zawsze niewystarczające. Są one dziećmi 
określonej kultury i określonego czasu. Ta niewydolność w wyrażaniu się 
zmusza nas do nostalgicznych poszukiwań jakiegoś mistycznego języka, 
wykraczającego poza słowa i obrazy. Daleko poza granice wszystkiego, co 
widoczne i uchwytne. 
  Wiem: "O Bogu można zamilknąć na zawsze". Lecz wiem także: "Boga można 
zagadać na śmierć". 
  
  
  Męczę się tysiącami pytań
  
  
  Nie mogę uwierzyć w nic, w byt bezsensu, w jakąś absolutną pustkę. Nie 
mogę wierzyć, że życie jest przekleństwem, które poprzez wszystkie wieki 
miliony ludzi nawiedza. 
  Nie mogę wierzyć, że prawo mocniejszego nigdy nie zostanie złamane. Ani, 
że słabi i biedni będą wiecznie tylko ofiarami. 
  Nie mogę uwierzyć w to, że tylu niewinnych ludzi w dziejach było tak 
okrutnie prześladowanych i mordowanych, ani to, że ich jedyną perspektywą 
była nieskończenie długa czarna noc. Przeciwko temu wzdryga się moja cała 
istota. Jest to nie do przyjęcia dla ducha i serca. 
  Nie mogę przyjąć rzeczywistości za całkowicie zrozumiałą, zgodnie z 
naukowymi stwierdzeniami, analizami i opisami. Ta rzeczywistość jest czymś 
więcej. 
  Uważam, że niewidzialne nieskończenie większe jest od widzialnego. 
  Jestem pewien, że w środku tego niewidzialnego świata, bez ograniczeń 
przestrzeni i czasu, jest obecna jakaś Istota, która świat widzialny 
niewidzialnymi palcami porusza. 
  Niewidzialna rzeczywistość jest o wiele bardziej fascynująca aniżeli ta 
widzialna. Nie można jej pojąć doświadczeniem rozumu. Do tego służą oczy 
serca! 
  
  
  Boga nie można udowodnić
  
  
  Jakżeż można udowodnić istnienie Istoty, która przewyższa pod każdym 
względem wszystkie możliwe systemy myślowe? Ze wszystkiego, co istnieje, 
odróżnia się Bóg w najbardziej radykalny sposób i nie można go naukowo 
określić, obserwować ani poznać. Przy pomocy rozumu możemy jedynie odszukać 
ślady Boga, lecz nie można Go objąć ani rozumieć.
  Bóg nie jest przedmiotem rozumu.
  Gdyby można było Boga ująć i pojąć w granicach rozumu, wówczas można by 
Go także zrobić, lecz wtedy miało by się najwyżej coś w rodzaju totemu.
  Sam rozum rozpoznać Boga nie potrafi. 
  Myślenia nie można zredukować wyłącznie do procesów elektrochemicznych, 
rozgrywających się w mózgu. To materialistyczne ujęcie okazało się nie do 
przyjęcia. Sam rozum musi przyznać, że człowiek to więcej niż rozum. Znamy 
wiele spraw, których nie potrafimy samym rozumem rozwikłać. 
  Poznać - może tylko cały człowiek.
  
  
  Pytania "dlaczego?"
  osaczają mnie niczym dżungla
  
  
  Nauka potrafi dziś wiele wytłumaczyć i zna odpowiedzi na mnóstwo pytań. 
Ale jeżeli chodzi o te ostateczne: "dlaczego", nie potrafi dać odpowiedzi. 
W sprawie Boga, jego istnienia, jego działania, nawet wielcy naukowcy byli 
najczęściej małomówni. 
  Jedynie liczne pomniejsze duchy, chełpiąc się swoją pozycją i ślepe na 
swoje granice, wiedziały już zawsze o wszystkim wszystko: każda wiara w 
Boga jest naiwnym oszukiwaniem siebie i musi zostać przez naukę 
zdemaskowana. I tak powiedział pewien chirurg, że otwierał już wiele 
mózgów, a nie znalazł tam żadnej duszy. Znany astronauta natomiast 
opowiadał, że będąc we wszechświecie nigdzie Boga nie spotkał. 
  
  
  Źdźbło trawy
  
  
  Poprosiłem ludzi nauki i techniki by stworzyli mi źdźbło trawy. I 
wyprodukowali mi takie źdźbło trawy, tak zielone, tak cienkie i tak 
wiotkie. Gdy jednak dokładniej się jemu przyjrzałem, zauważyłem, że jest 
martwe. Nie potrafiło oddychać. Nie potrafiło rosnąć. Nie mogło żyć ani 
umrzeć. Właściwie to nie miało ono nic z prawdziwego źdźbła, poza nazwą. 
Żadna krowa, a nawet koza nie mogła go jeść, ani mleka z niego zrobić. 
Słyszę, jak wszystkie źdźbła świata śmieją się ze źdźbła trawy zrobionego 
przez człowieka: "Ci wielcy ludzie nie są w stanie przy całej swojej wiedzy 
i technicznych możliwościach nawet maleńkiego źdźbła trawy stworzyć".
  
  
  Nauka nie jest wszechwiedząca
  
  
  Nauka i technika oddały człowiekowi ogromne usługi. Wyprowadziły go z 
niejednego ograniczenia dawnych czasów, wyzwoliły z wielu kajdan. Prawdziwa 
nauka nie stoi Bogu na drodze. Lecz nauka nie jest wszechwiedząca, także 
wówczas, kiedy bardzo wiele wie o procesach, które dokonują się we wnętrzu 
naszego widzialnego świata. Uczeni wszystkich dyscyplin kroczyli w długich 
procesjach poprzez stulecia i wzajemnie się sobie przeciwstawiali. 
  W dzisiejszych czasach nauka jest coraz bardziej świadoma swoich 
ograniczeń. Coraz wyraźniej stwierdza, że nie jest w stanie stworzyć 
trafnego obrazu całej rzeczywistości. Rzeczywistość człowieka i świata 
okazuje się o wiele bardziej skomplikowana i bardziej tajemnicza. 
  A przy tym rozliczne dziedziny współczesnej nauki obejmują tak ogromną 
liczbę zagadnień, że żaden ludzki umysł nie jest w stanie tego wszystkiego 
ogarnąć ani pojąć. 
  Nauka nie da odpowiedzi, których oczekujemy na nasze pytania.
  Dopóki się pragnie zbliżyć do Boga wyłącznie za pomocą rozumu, dopóty 
pozostaje się to zewnętrznej stronie i nie można Go poznać, Każda definicja 
Boga i każde o nim wyobrażenie będzie w takim przypadku skazane na 
niepowodzenie. Do Boga trzeba dążyć z całym naszym człowieczeństwem. W 
drodze ku niemu muszą nasze serca być wolne i otwarte, by nasz stosunek do 
niego stał się osobisty i przyjazny. 
  Nie chodzi o to, aby dużo wiedzieć. Chodzi o to, by pojąć. 
  Nie o takie zrozumienie, do którego dochodzi się po wielu latach studiów, 
lecz o takie pojmowanie, które powoli rośnie, gdy my porwani przez cuda 
życia, w zawierzeniu, prostocie i miłości oddamy się nieznanym mocom. 
Chodzi tutaj o głębokie doświadczenie, które rozumowi się nie sprzeciwia, 
lecz wychodzi ponad ściśle racjonalne myślenie. O doświadczenie intensywnej 
miłości, która ze stworzenia ku nam się wyłania. O poczucie, że jest się 
kochanym przez istotę, która się nam objawia powoli; która się pozwala 
poznać stopniowo coraz bardziej, w tej mierze, w jakiej się sami od siebie 
wyzwalamy i tej miłości się oddajemy. 
  
  
  Bóg, w którego wierzyć nie mogę
  
  
  Nie wierzę w boga dyktatorów, w boga wielkich i bogatych. W boga, który 
przemocą utrzymuje porządek, a małym strachu napędza i błogosławi broń.
  Nie wierzę w boga jako tabu dla prostaków i nieuczonych. 
  Nie wierzę w boga, który zrodził się z potrzeby jako środek uśmierzający, 
gdy życie stało się nie do zniesienia. Jako wyspę ocalenia, gdy straciło 
się grunt pod nogami i gdy nie można się już oprzeć na żadnym człowieku. 
Jako powszechny środek leczniczy by nim zapchać dziury naszej bezsilności.
  Nie wierzę w boga, który z kijem stoi za drzwiami. W boga, który ludziom 
przeszkadza w rozwijaniu ich możliwości. Nie wierzę w sędziego, który 
gwiżdże przy każdym faulu. Nie wierzę w najwyższego sędziego moralności ani 
w brzydkiego boga.
  Nie wierzę w boga, który z daleka trzyma się od ludzi, niczym jakaś 
nadistota, odległa oziębła i nieporuszona. Nie wierzę w boga filozofów i 
ideologów, abstrakcyjnego i niezrozumiałego. Jestem niewierzącym.
  Bóg to największe pytanie życiowe, na które odpowiedzieć potrafi jedynie 
serce.
  Nie ma racjonalnego doświadczenia na temat Boga. Podobnie jest z 
miłością. Dlatego jest niezmiernie trudno Boga i miłość rozumem 
wytłumaczyć. Wiedzą o tym od dawna już poeci i święci. 
  Gdy widzę, jak Bóg ujawnia się w ostatecznym: "dlaczego?", zmienia się 
wszystko. Wszystko nabiera sensu i barwy. Wszystko się łączy ponad 
najgłębsze przepaście, ponad najwyższe wierzchołki, ponad morza, ponad 
niezmierzoną przestrzenią aż po granice wszechświata.
  Nasze serce wie o Bogu. Zanim się Bóg naszemu rozumowi objawił, nastąpiło 
spotkanie naszego serca z nim. 
  
  
  Rozumiem niewierzących
  
  
  Mam przyjaciół, którzy świadomie nie wierzą, a równocześnie są dobrymi 
ludźmi. 
  Oni ten problem przemyśleli. Wyjaśniają za pomocą poważnych argumentów, 
dlaczego nie wierzą. Nie mogą przyjąć obrazu Boga, który im przedstawiono. 
Nie potrafią ani cierpienia, ani nędzy i tego ogromu zła w świecie połączyć 
z wiarą w dobrego i miłującego Boga. Niektórzy uważają, że wiara w Boga 
przeciwstawia się wolności człowieka i hamuje jego rozwój. 
  Pełny szacunek i uznanie dla tych dobrych, lecz niewierzących ludzi, 
którzy otwarci są dla wielkiej tajemnicy ludzkiego życia i którzy poruszają 
się w polu sił wielkiej miłości wobec ludzi. 
  Duch boży wieje kędy chce! 
  Wierzący i niewierzący powinni mieć wiele wyrozumiałości dla siebie.
  Nie powinni spierać się ze sobą na temat istnienia Boga. Podobnie jak 
wierzący nie mogą dostarczyć żadnego ostatecznego dowodu, że Bóg istnieje, 
tak też niewierzący nie mają żadnego przekonywującego argumentu na 
twierdzenie, że nie istnieje. Czy wierzą, czy też nie wierzą, wszyscy są 
ludźmi, małymi ludźmi na małej planecie, w wiosce, którą nazywamy Ziemią. W 
cokolwiek wierzą, spożywają ten sam chleb i oddychają tym samym powietrzem. 
Cieszą się tym samym słońcem i idą w tym samym deszczu. A gdy się 
zakochują, to są podobnie ślepi. Idą tą samą drogą i martwią się z reguły 
tymi samymi problemami. Gdy spotykają się na rozdrożach, nie powinni się 
kłócić o drogę, lecz być otwartymi, zawierać przyjaźnie i życzyć sobie 
wzajemnie "dobrej drogi" i wspólnie poszukiwać tajemniczego, głębokiego 
sensu tego, co żyje i oddycha. Wierzący i niewierzący stoją bliżej siebie 
aniżeli sądzą. Wrogość jest najgorszą rzeczą, która może im się przydarzyć. 
Fanatyzm religijny jest ze wszystkich fanatyzmów najbardziej fanatyczny i 
najbardziej bezbożny. Niewierzący przyjaciel mógł jeszcze dokładnie 
wymienić dzień, a nawet godzinę i ulicę, na której Bóg go napadł. Tak, 
napadł! Przyszło to zupełnie niespodziewanie. Radość nie do wysłowienia. 
Chciał uciekać, ale nie mógł ruszyć się z miejsca. Stał jak przygwożdżony. 
"Chyba zwariuję" - przeszło mu przez głowę. Całe jego jestestwo 
wykrzykiwało: "Bóg istnieje!" Wzdragał się przed tą myślą: "Nie, nie, nie. 
To nie możliwe". Lecz "tamto" już go nie opuszczało.
  Bóg istnieje! 
  Bóg nie jest jednak opium. Jego rodzice byli przekonanymi marksistami i 
ten pogląd tkwił także głęboko w nim. Listy z czasów jego narzeczeństwa 
były zawsze bardzo długie, bo chciał o tym przekonać swoją narzeczoną. Nie 
potrafił sobie wyobrazić, jak będą mogli wspólnie wytrzymać, gdy w tym 
punkcie nie będą zgodni.
  A teraz stoi tu, w jasny dzień, na jednej z wielu ulic wielkiego miasta - 
skonfrontowany z Bogiem. Dziwne uczucie i jakaś pewność, której nie sposób 
wytłumaczyć. Tygodniami walczył później jeszcze z sobą samym. Nawet swojej 
żonie nie był w stanie o tym powiedzieć. Aż pewnego wieczoru już nie 
wytrzymał. W półmroku, oparty o krzesło powiedział: "Anno, wierzę, że Bóg 
istnieje". Spodziewał się sprzeciwu, kłótni, lecz nastąpiło ciche objęcie.
  Jego żona nie była w stanie z powodu łez wydobyć z siebie słowa. I znowu 
napełniła go radość nie do opisania. Czuł, że jest dobrze, tak dobrze jak 
nigdy przedtem. "Już od pewnego czasu chodzę potajemnie do kościoła" rzekł 
- "lecz nie powiedziałem ci tego, by tobie nie sprawić przykrości". W 
następną niedzielę poszli oboje. W kościele było kilka osób. Gdy przybyli, 
właśnie ktoś czytał z grubej księgi przy ambonie: "Postępujcie jak dzieci 
światłości" i spojrzał na nich wchodzących. "Mógłbym tańczyć z radości" - 
opowiadał później "takie uniesienie mnie przepełniało".
  Śpiewając szliśmy do domu i tam w pokoju dzieci, w salonie oraz kuchni 
napisałem wielkimi literami na ścianach: "Postępujcie jak dzieci 
światłości"!
  
  
  Duchowy testament wierzącego
  
  
  Spędziłem swoje życie w pluralistycznym otoczeniu i zawsze wśród 
wolnomyślnych przełożonych. Mam raka i wiem, że wnet umrę.
  Nie było nigdy nikogo, kto by udowodnił, że poprzez śmierć idziemy w 
nicość. Ja idę przez śmierć w ostateczną rzeczywistość. W tę niepojętą, 
wszystko obejmującą rzeczywistość, którą nazywamy Bogiem. Nie można tego 
naukowo udowodnić, lecz nie można temu też zaprzeczyć. Że przez śmierć idę 
nie w nicość, lecz do Boga, jest dla mnie całkowicie do przyjęcia. Jeżeli 
ten egzystujący Bóg rzeczywiście "jest", to wtedy jest on nie tylko tym, 
który mnie stworzył, lecz także tym, który mnie przyjmie do swojej pełni.
  To jest sprawa wiary. Zjednoczyć się z Bogiem - tego nie można udowodnić, 
lecz w to można wierzyć w świetle darowanej wiary i zaufania. Jako stwórca 
i zachowawca świata i człowieka ma Bóg jedno słowo więcej do powiedzenia. 
Do niego należy pierwsze i ostatnie słowo. Kto naprawdę wierzy w wiecznego 
i żywego Boga, ten wierzy także w swoje własne wieczne życie.
  "Wierzę, lecz nie wolno mi się nad Bogiem zastanawiać, bo natychmiast 
ogarnia mnie strach, że swoją wiarę utracę". 
  Powiedział to pewien naukowiec. Jego wiara została odziedziczona, z 
pokolenia na pokolenie przekazywana, niczym stary zegar w gabinecie. Budził 
on dawne wspomnienia, ale już nie chodził, nie było już w nim serca, 
codziennie coraz bardziej zagłębiał się w nauce. A pytania 
najostateczniejsze, które stawiało jego serce, pozostały bez odpowiedzi. 
Nauka też ich nie wyjaśniała. Ogarnął go strach. Nigdy nie troszczył się o 
to, by swoim jestestwem nawiązać kontakt z tajemnicą, gdzie doświadczenie 
staje się poznaniem, a serce otrzymuje odpowiedzi, których rozum odnaleźć 
nie potrafi.
  
  
  Wierz mi, wasz Bóg istnieje
  
  
  "Raz w swoim życiu zapaliłem cygaro tysiącfrankowym banknotem" - oznajmił 
mi pewnego wieczora. "Miałem wszystko. Byłem wielkim panem. Czułem się jak 
Bóg. Moi poddani czołgali się przede mną. Nie potrzebowałem nikogo. 
Wszystko przeżyłem i wszystkiego spróbowałem. A teraz siedzę tutaj...
  Jestem skończony, mając nie całe czterdzieści lat. Nie mam żadnego 
bliskiego człowieka. Zabijałem. Wiem również, że mundur nie jest żadnym 
usprawiedliwieniem mordu. Gdziekolwiek spojrzę, widzę wyłącznie złoto, 
które brudzi, i ludzi, którzy się czołgają. Ale najgorsze to ci zabici, te 
płaczące kobiety i dzieci, które na mnie patrzyły błagającymi oczyma i 
pełne przerażenia, a do których ja strzelałem. Teraz mnie po nocach 
nawiedzają. Nie widzę już żadnego wyjścia. Nie wiem też, jak się tutaj 
znalazłem. Kupiłem sobie parabellum 6,5, pistolet automatyczny. Nie, proszę 
księdza, żadne samobójstwo. Chcę jedynie uwolnić się od własnego brudu". 
  
  
  Ziarno pszeniczne
  
  
  Przyrodnik wie wszystko o dających się naukowo stwierdzić procesach, 
które dokonują się w ziarnku pszenicy. Nie potrafi jednak odpowiedzieć na 
pytania "jak"? i "dlaczego?", dotyczące pierwszego ziarnka pszenicy. To 
znajduje się poza jego wiedzą. Nawet wówczas, gdy przekonany jest, że w 
tajemnicy pszenicznego ziarna działa jakaś wyższa Istota, byłoby to nie 
naukowo, aby do tego się przyznać. A jednak jest to przekonanie, które dać 
mu może nadzieję i uczynić troszeczkę szczęśliwszym. 
  
  
  "Wierz mi, wasz Bóg istnieje".
  
  
  "Doświadczyłem tego". On istnieje w ludziach, którzy są dookoła mnie. Gdy 
troszczysz się o tych ludzi, wówczas - tak mniemam - otrzymasz za to raj. 
Lecz gdy w swojej pysze każesz tym ludziom przed sobą się czołgać i ich 
wykańczasz, jak ja to czyniłem, będziesz miał piekło już tutaj. Ja jestem 
żywym dowodem na to. Jestem szatanem".
  Ten mężczyzna był w panice. Opowiadał jeszcze wiele innych rzeczy. 
  Wielu godzin trzeba było, żeby się uspokoił. Owej nocy wyspowiadał się z 
całego swojego życia. Nad ranem wyszedł. Zrobiło się jasno. 
  
  
  Wiara prostych ludzi
  
  
  We wszystkich religiach świata jest mnóstwo prostych ludzi, którzy 
wyrażają swoją wiarę w nadludzką istotę, w siłę wyższą, w jakiegoś Boga, w 
bardzo zwyczajny i prosty sposób. Za pomocą wielu rytuałów i zwyczajów 
szukają kontaktu z istotą, która jest większa niż oni. Zapalają świece. 
Całują ręce i nogi figur, głaszczą obrazki, czynią gesty, kłaniają się i 
klękają. 
  Nie mów zbyt pochopnie: "To tylko zabobon. To głupi, prymitywni ludzie. 
Oni nie wiedzą lepiej". Bądź ostrożny ze swoim wyrokiem.
  To ich sposób wypowiadania się i wyrażania. Ich sposób szukania Boga. 
Może odczuwają głębiej, ufają mocniej tej niewidzialnej rzeczywistości, 
którą chcą osiągnąć przez widoczne znaki.
  Są w drodze. Bóg pozwala im przyjść. Bóg ich przyjmuje. U niego będą oni 
pierwszymi, ponieważ w tym świecie byli zawsze ostatnimi. 
  Wierzę w dobro, chociaż tak wielu ludzi opanowanych jest przez zło. 
  Wierzę w piękno, mimo, że brzydota rozrasta się w świecie, a brud głęboko 
drąży człowieka.
  Wierzę w miłość, także wtedy, gdy panuje wrogość i nienawiść się wokoło 
rozwija.
  Gdy widzę człowieka, nawet gdyby to był człowiek złamany, i wówczas 
wierzę w Istotę, która większa jest od człowieka.
  Popatrz w oczy dziecku, a ujrzysz Boga. Wierzę, że prapoczątkiem dobra 
jest Bóg.
  Bóg nie jest dobrym człowiekiem, lecz przychodzi On do nas w każdym 
dobrym człowieku.
  Bóg nie jest kwiatem, lecz w każdym kwiecie jest zawsze obecny. 
  We wszystkim, co żyje zostawił Bóg ślady swojej miłości. W każdym źdźble 
trawy zostawiam jego ślad.
  Bóg jest najgłębszym związkiem między wszystkim co istnieje. Między 
wszystkim, co tylko jest obecne w kosmosie. 
  Wszystko jest z sobą powiązane. Cudowna żywa tkanina. Tysiące 
przecudnych, żywych nici wiąże ludzi z ludźmi i z całą przyrodą. Z chmurami 
wysoko na niebie, z wodami w rzekach, z ptakami w powietrzu, z rybami w 
morzach, ze zwierzętami na lądzie, z kwiatami i drzewami, z wielu barwnymi 
motylami, małymi biedronkami aż po miliony prawie niewidocznych żyjątek nad 
i pod ziemią.
  Bóg jest w tajemniczy sposób obecny w istocie tej cudownej tkanki. Tam, 
gdzie zostaje ona uszkodzona, dokonuje się naruszenie stworzenia, tam 
dotyka to człowieka. Następuje zerwanie naturalnych powiązań, a zaczyna się 
proces rozpadu. Ludzie zaczynają odrzucać ludzi we wszystkich dziedzinach 
życia towarzyskiego i wspólnotowego, aż po łono matki. Grzech jest w swojej 
istocie zerwaniem życiowych powiązań.
  
  
  Wejście w tajemnicę
  
  
  Wierzyć: to coś więcej niż wiedza religijna. To coś innego, aniżeli 
akceptowanie pewnych prawd, twierdzeń czy zasad.
  Wierzyć: to się zaczyna wraz z wejściem w wielką Tajemnicę, po której 
poruszamy się po omacku, szukając, pytając i prosząc o światło. Aż Bóg 
pewnego dnia do ciebie się zbliży i pozwoli ci odczuć swoją obecność w 
tysiącach rzeczy każdego dnia.
  Wierzyć: to patrzeć dalej, poprzez rzeczy i sprawy, na tego, który za 
nimi stoi.
  Wierzyć: odrzucić własną zadufaną pewność i pójść nad wodę. Zaufać 
Istocie, o której wiesz: ona jest obecna i wciąż na nowo zaprasza.
  Wierzyć: pozwolić się unieść w nowy, głębszy wymiar, w przestrzeń, w 
której zanikły wszelkie granice.
  Wierzyć: z całym zaufaniem wskoczyć w ciemność, niezwykłą formę kochania.
  Wiara jest darem. Nie możesz go zdobyć. Nie możesz się go domagać. Wiara 
jest darem, Nie otrzymasz go, gdy przepełniony pożądliwością szukasz dróg 
ku władzy i bogactwu.
  Wiara jest darem. Zostanie ci dana w godzinach ciszy, gdy opuścisz samego 
siebie, uciszyłeś swoje serce i z zamkniętymi oczyma czekasz, aż gdzieś 
zobaczysz Boga.
  Wiara jest darem. Najczęściej jest dawana stopniowo, powoli. Licznym od 
dzieciństwa. Niewierzącym czasami nagle, gdy są czystego ducha i otwartego 
serca, i tak całkowicie oddają się ludziom, że nawet nieświadomi tego, może 
już długo żyją w magnetycznym polu przyciągania tego niewiarygodnego Boga. 
  Istnieją ludzie, literaci i artyści, redaktorzy i moderatorzy, politycy i 
profesorowie, którzy wypowiadają się w sposób bezczelny i impertynencki, 
grubiański i obraźliwy o Bogu i religii. Tacy ludzie mówią z reguły więcej 
o sobie samych niż o Bogu i religii. 
  Ogromną głupotą niewierzących jest uznanie ludzi wierzących za gorszych, 
lub mniemanie, że są oni zawsze idiotami. Wierzący, inaczej, wierzący i 
niewierzący, wszyscy są ludźmi i tworzą rodzaj mozaiki. Poszczególne kawały 
i kawałeczki są bardzo zróżnicowane. Nie powinny się wzajemnie nakładać lub 
wypychać, lecz odzwierciedlać boże piękno. I trochę bożej dobroci i miłości 
wypromieniowywać. 
  
  
  Więcej radości w życiu
  
  
  Kto odnalazł Boga, ma jedną antenę więcej, by móc odbierać głębsze 
przesłania. 
  Kto odnalazł Boga, ma dodatkowe oparcie w życiu. Ma pewniejszy grunt pod 
nogami. Kto jedno odnalazł, odnalazł ostatecznie samego siebie, w dalszym 
wymiarze, daleko ponad horyzont. W nowym religijnym wymiarze.
  Kto odnalazł Boga, musi wciąż szukać dalej, by Go ciągle jeszcze bardziej 
odnajdywać.
  Bóg jest tak fascynujący. Nie można zaniechać szukania nawet wtedy, gdy 
się Go odnalazło.
  
  
  Część druga
  Humanizm Boga
  
  
  Wśród wszystkich religii świata jest chrześcijaństwo jedyną, w której 
istota najwyższa objawia się jako Bóg, który jest miłością.
  W chrześcijaństwie spotykamy Boga, który bierze na siebie los człowieka i 
przyobleka się w człowieczeństwo. Boga, który przychodzi na naszą planetę, 
staje się człowiekiem, by być blisko ludzi. Stwórcę, który pozostaje wierny 
swoim stworzeniom i nie pozostawia ich samych sobie. 
  To nie do wiary, że Bóg w postaci człowieka przychodzi do ludzi. Bóg 
jednak chciał uczynić swoją miłość do ludzi widoczną, namacalną i 
odczuwalną. Dlatego potrzebował ciała, rąk i nóg, i ciepła ludzkiego serca. 
  Chrześcijaństwo wprowadza nas w wielką przygodę Boga z ludźmi.
  
  
  Bóg jest miłością
  
  
  "Wcielenie się" Boga to objawienie niewiarygodnej miłości.
  To najpiękniejsze przesłanie, kiedykolwiek zostało ludziom dane. Ta 
"Miłość" stała się człowiekiem. Stała się ciałem i krwią w osobie Jezusa z 
Nazaretu. Przed dwudziestu wiekami wkroczyła w dzieje świata i wszystko 
postawiła na głowie.
  W Jezusie widzimy jak Bóg idzie poprzez świat.
  Jezus to oferta. Boska propozycja dla wszystkich ludzi. On nie jest 
własnością katolików czy protestantów, grup charyzmatycznych czy też innych 
modnych ruchów religijnych. On nie przyszedł dla jednej grupy czy partii. 
Przyszedł do wszystkich ludzi, do ludzi różnych ras i języków, odmiennych 
orientacji i wszystkich czasów. 
  Tajemnica wcielenia jest czymś zupełnie nowym w historii religijnej 
ludzkości.
  Tajemnica wcielenia jest istotą chrześcijaństwa. Jest tajemnicą miłości. 
W chrześcijaństwie chodzi o miłość. O miłość Boga, która ucieleśniła się w 
postać ludzką w osobie Jezusa.
  Prawdą chrześcijaństwa jest miłość.
  Prawdą chrześcijaństwa jest Jezus.
  W chrześcijaństwie nie wierzysz w jakąś abstrakcyjną prawdę ani w szereg 
zadań czy twierdzeń, lecz w kogoś, kto cię kocha. Przez Jezusa Bóg mówi 
ludziom jak ich kocha.
  Jezus jest słowem Boga. Wszystko, co Bóg ma ludziom do powiedzenia to: 
Jezus.
  Dla chrześcijaństwa żyjesz w prawdzie tak długo, jak długo pozostajesz w 
miłości, w Jezusie. To brzmi dziwnie, lecz jest to niesłychanie 
wyzwalające, że nie możesz w chrześcijaństwie utracić prawdy przez brak 
wiedzy, ale wyłącznie i jedynie przez brak miłości.
  Wierzyć w Boga chrześcijaństwa znaczy: rzucić się w prąd miłości, która 
płynie od Jezusa poprzez świat. Chrześcijaństwo historią miłości między 
Bogiem i człowiekiem. Historia z bardzo długą prehistorią, która rozpoczyna 
się opowiadaniem o stworzeniu.
  Ta historia stworzenia jest jednym z najwspanialszych dzieł literatury 
światowej.
  Bóg stworzył światłość, dzień i noc. ląd i morza, kwiaty i drzewa, 
zieloną trawę, czyste powietrze i przejrzystą wodę. Bóg stworzył słońce, 
księżyc i gwiazdy, ryby w morzu , ptaki w powietrzu i zwierzęta na ziemi. 
Stał się wieczór i stał się poranek. I Bóg zobaczył, że wszystko było 
dobre.
  I nadszedł szósty dzień. Szóstego dnia dokonał Bóg arcydzieła: stworzył 
człowieka, króla stworzenia. Uczynił go na swój obraz i podobieństwo.
  Człowiek został stworzony na podobieństwo Boga, który jest miłością. Cóż 
za nieprawdopodobna istota!
  Siódmego dnia Bóg odpoczywał i oddał swoje wspaniałe dzieło, raj ziemski, 
człowiekowi.
  
  
  Czy dzieło stworzenia
  się nie udało? Czyżby Bóg
  się pomylił?
  
  
  Bóg uczynił człowieka "sercem" stworzenia, ośrodkiem całego wszechświata, 
jedyną istotą, która jest czymś więcej niż kawałkiem materii, niż 
przypadkowym zlepkiem atomów i molekuł. Stworzony na obraz Boga, stał się 
człowiek także duchem. Jego ciało jest ciałem uduchowionym, nienaruszalnym 
i niezastąpionym. Wszystkiemu, co Bóg stworzył, dał także konkretny cel i 
program. "Takim masz być" i "tak masz żyć". Drzewa i kwiaty i rośliny 
rosną, i kwitną zawsze, i wszędzie w ten sam sposób, zgodnie ze swoją 
przynależnością gatunkową. Najgłupsza kura wie, jak znieść jajo i każdy 
ptak śpiewa wciąż tę samą pieśń, której nauczył się w raju. Jedynie 
człowiek, Obdarzony został "wolnym programem". Lecz Bóg dał mu pewnego 
rodzaju wskazówki, które zostały mu wpisane głęboko w sercu, jak ma się 
obchodzić ze światem. 
  Bóg był w człowieku, swoim arcydziele, szalenie zakochany i miał do niego 
bezgraniczne zaufanie tak, iż wszystko oddał w jego ręce.
  Czyż w tym tkwi błąd:
  Bóg stworzył z chaosu wspaniały świat. Ludzie uczynili ze świata znowu 
haos.
  Pismo opowiada o pierwszym bratobójstwie i jak prędko stał się człowiek 
niewierny. Przez wszystkie stulecia rosła wieża Babel i przemoc w świecie. 
Historia o Kainie i Ablu powtarza się przez wieki. Z pokolenia na 
pokolenie. bardzo szybko zaciemnił człowiek obraz Boga, !Całkowite 
niepowodzenie! 
  Bóg jednak nie mógł człowieka zapomnieć. Na wielu drogach i w przeróżny 
sposób, próbował ponownie z nim się spotkać. Wśród wszystkich ludów, na 
przestrzeni wieków znalazł fantastycznych ludzi - proroków i aniołów o 
ludzkim obliczu. Przemawiali do ludzi i wskazywali drogę ku światłu. We 
wszystkich religiach jest coś z wielkiej bożej mądrości.
   Bóg nie opuścił swojego stworzenia. W swojej wszechmocy stworzył 
wszystko. W swojej miłości, gdy czas dojrzał na przyjście Jezusa, stworzył 
wszystko od nowa.
  "Kto jest w Jezusie, jest nowym stworzeniem". "Święty Paweł" 
  
  
  Zupełnie zwariowana historia
  
  
  W Jezusie idzie Bóg na poszukiwanie człowieka. Bóg czyni się małym jak 
dziecko i oddaje się w ręce ludzi, by ich zdobyć dla swojej miłości. Jakaś 
całkowicie zwariowana historia. Rozum tego nie pojmie. Gdy zaś spojrzy się 
sercem, wtedy rozjaśni się wszystko.
  Zostaniesz wciągnięty przez prąd, który poprzez stulecia unosił miliony 
ludzi. Poczujesz: Nie muszę być wielkim ani mocnym, i nie muszę wykazać się 
nadzwyczajnymi osiągnięciami, by być przez Boga kochanym. Doświadczysz, że 
Bóg, jak ktoś zakochany, na najmniejszy znak ku tobie podąża. 
  Patrzy ponad błędy i słabości i czyni cię zupełnie innym. Kocha bez 
zastrzeżeń - w ten sposób bierzesz udział w bożej naturze. Boży obraz 
stanie się w tobie znowu widoczny.
  O Jezusie i jego nowinie wyczytać można w księdze naszych czasów: w 
starej Ewangelii.
  Ta Ewangelia jest uderzającym, nie dającym się niczym zastąpić, i 
niewyczerpanym manifestem wielkiej miłości.
  
  
  Ewangelia
  
  
  W tej księdze opisany jest humanizm Boga. To nowina, która wyzwala 
nieprawdopodobną radość. To najbardziej człowiecza, a zarazem najbardziej 
boska wieść, która się sprzeciwia wszelkim obiegowym ideologiom.
  Najbardziej człowiecza nowina, dlatego, że żadnego człowieka nie 
pozostawia na uboczu. Nikt nie zostaje odrzucony ani zapomniany. Nikt 
"spisany na straty". Jest w niej tyle zrozumienia, dobroci i sympatii dla 
słabych, grzeszników i dla ludzi, którym się nie powiodło, że każdy czuć 
się może jak w domu.
  Najbardziej boska nowina, bo nikt nie może zmierzyć jej szerokości, 
wysokości ani głębi. Kto wierząc w nią raz, tutaj wkroczy, znajdzie tak 
wiele światła, tak wiele życia, tak wiele radości, że całym sobą czuje, 
chociaż nie potrafi tego ująć w słowa:
  To nowina, która może uratować świat!
  Gdyby nie było Ewangelii, musiano by ją wymyślić, o ile by to było 
możliwe, by ludzi uczynić szczęśliwymi nie kiedyś tam, lecz dzisiaj, teraz 
i tutaj w tej wiosce, która nazywa się Ziemia. 
  Ta Ewangelia nie zawiera żadnej doktryny, żadnych naukowych tez, żadnej 
filozofii. Ona jest "życiem". Tutaj nie napotyka się jakiejś sprawy, 
jakiegoś wspomnienia, zapomnianego obrazu lub iluzji, lecz "osobę". Tutaj 
spotyka się kogoś, kto rzeczywiście żyje i czyja obecność odczuwalna jest 
dla tych, którzy Go kochają.
  Ktoś z zewnątrz nie potrafi wydać sprawiedliwego wyroku. To jest sprawa 
doświadczenia. Ciałem i duszą musi się ją przeżyć. Inaczej pozostaje ona 
zimnym przedmiotem poza nami, który można przestudiować bez zrozumienia 
czegokolwiek. Dla kogoś, kto uważa, że Bóg jest wymysłem chorego umysłu, a 
ludzie jedynie określoną strukturą atomów i molekuł, Ewangelia może 
zawierać piękne myśli, lecz jej treść i sedno pozostaną dla niego 
zamknięte.
  Dla tego, kto wierzy, Ewangelia jest jasną, choć trudną odpowiedzią na 
pytanie o najgłębszy sens życia. A to znaczy: być człowiekiem i 
współczłowiekiem. Jasna odpowiedź na pytanie: w jaki sposób tak wielu 
różnych ludzi może ze sobą współżyć? Jak mogą ustać wojny, wrogość i 
przemoc? Ewangelia miłości jest wciąż jeszcze Ewangelią głupstwa, bo chodzi 
tutaj o miłość, która jest niełatwa i naznaczona znakiem Krzyża. Kto tę 
miłość wybrał, rezygnuje z własnego "ja", zajmuje ostatnie miejsce i oddaje 
się na służbę wszystkim.
  
  
  To niewiarygodne
  
  
  Dziwne to. Możesz Ewangelię czytać często, nawet całymi latami, bez tego, 
by cię ona dogłębnie poruszyła. Aż pewnego dnia ukaże się światło. A słowa 
wielekroć czytanego tekstu tak ciebie poruszą, że twoje serce opanuje 
ogromne szczęście i zapragniesz krzyczeć i dziękować, że Bóg do ciebie 
przemówił.
  To niewiarygodne, co napisane w Ewangelii, lecz jeżeli potrafisz w to 
uwierzyć, twoje życie nabierze nowego sensu.
  Nowina Ewangelii, głoszona od dwóch tysięcy lat, nie jest czymś, co pojąć 
mogą wyjątkowo uzdolnieni, wybrani czy wtajemniczeni ludzie. Ewangelia nie 
jest żadną tajemną mową, która przy pomocy skomplikowanych metod 
rozszyfrowana musiałaby być przez mądre głowy. Ewangelię zrozumieją ludzie, 
którzy mają do niej żywe, proste podejście: ubodzy i dzieci. Możni i 
potężni tego świata nie pojmuą z niej nic. Dlatego też jest im tak trudno 
czerpać radość z Ewangelii.
  Biedni i dzieci. Oni posiadają klucz do tej wewnętrznej mowy. Oni słyszą 
przemawiającego Boga. Dla nich Ewangelia nie jest morałem, lecz dobrą 
nowiną. Wieścią pełną radości.
  Kto nie stanie się jak dziecko, niczego nie zrozumie.
  W ideologiach muszą ludzie najczęściej ustępować narzuconym zasadom.
  Odrzucam każdy światopogląd, każdą ideologię i każdy system, w którym nie 
ma miejsca dla ludzi upośledzonych, nieuleczalnie chorych, dla odrzuconych 
i dla tych, którym się w życiu nie powiodło, w którym ostatni, nigdy nie 
mogą stać się pierwszymi.
  W Ewangelii na pierwszym miejscu jest człowiek.
  
  
  Miłość
  
  
  Dewaluacja słowa. Miłość jest we wszystkich językach słowem, które 
najczęściej bywa nadużywane i wypaczone. Wykorzystuje się je jako kamuflarz 
niejasnych treści. To najpiękniejsze i najszlachetniejsze słowo stało się 
płaszczykiem, którym można wszystko przykryć.
  Miłość chrześcijańska jest miłością twórczą.
  Ona budzi ludzi do życia, do pełnego człowieczego rozkwitu. Gdy kogoś 
lubisz - pod wpływem bożej miłości - czujesz radość z jego istnienia. 
Wówczas odnawiasz go. Może się rozwijać i kwitnąć jak kwiat w świetle 
słońca. Taka miłość nie jest wyłącznie uczuciem ani spontanicznym 
wzruszeniem. Ona jest czymś więcej. Ona jest wszystkim.
  Ze starego wydobywa się nowe, a co obumarło, budzi się do życia.
  Miłość w chrześcijaństwie należy do jego istoty: mieć "serce" dla ludzi, 
siebie dawać innym.
  Komunia tej miłości każe ofiarowywać więcej, niż się posiada. Dać trzeba 
siebie samego. To najbardziej ryzykowne przedsięwzięcie człowieczego serca. 
Ta miłość czyni człowieka wolnym, wyzwolonym z pęt pieniądza posiadania, 
uwolnionym z zamkniętego się w sobie.
  Dopiero, gdy miłość zamieszka w człowieku, stanie się możliwe sensowne 
mówienie o Bogu i wzajemne zrozumienie. Miłość chrześcijańska to wyjątkowo 
trudne zadanie. Ona nie jest ani słaba, ani ślepa. Ale to czego wymaga, nie 
jest dzisiaj w modzie. Miłość nie jest luksusowym artykułem dla delikatnych 
i słabych typów.
  Z nią nie jest tak jak z piegami, że jeden je ma a drugi nie. Na to nie 
ma się żadnego wpływu. Podobna jest raczej do solidarności i w związkach, 
partiach i organizacjach, której istotą jest wzajemne wspieranie się. Ona 
nie zniża się do postawy obojętnej i pasywnej: niczego złego nie życzyć, 
niczego złego nie czynić. Nie polega na uległości i poddawaniu się. Nie 
jest też ciągłym badaniem człowieka, czy aby jest godny tej miłości.
  Jest miłością bez zastrzeżeń.
  Radować się i radość rozdawać. Dzielić cierpienie i troski innych. 
Codziennie od nowa, także wówczas, gdy w codziennym obcowaniu być może 
szalenie ciężko szalenie zachować szacunek i sympatię.
  Miłość w chrześcijaństwie, to miłość Boga, który chce być człowiekiem w 
człowieku. Ta miłość jest nieograniczona i bezinteresowna. Wyrzeczenie się 
dóbr na rzecz innych jest podstawowym warunkiem. Wymaga 
bezpretensjonalności, skromności, prostoty i ofiarowania siebie.
  To właśnie tę miłość odczuwamy, gdy boli nas cierpienie innych, gdy głód 
innych odczuwamy we własnym ciele. gdy samotność, strach i nędza, 
najmniejszych i najsłabszych rozrywa nasze serce. Ta miłość nigdy się nie 
kończy. Ona wymaga od nas ustawicznego osobistego nawrócenia.
  Oto miłość, którą Jezus uczynił przykazaniem. Ona przewyższa nasze 
zwyczajne ludzkie siły.
  Miłość szuka wszędzie dobra, miłość nie zazdrości, nie chełpi się. Miłość 
nie wmawia sobie niczego. Ona nie daje dlatego, bo to pięknie wygląda. 
Miłość nie szuka siebie.
  Miłość nie poddaje się zgorzknieniu i nie pamięta zła. Ona nie cieszy się 
z błędów innych. Cieszy się natomiast dobrem, które istnieje.
  Miłość wszystko znosi, wierzy wszystkiemu, ufa bezgranicznie, wszystko 
przetrwa.
  Miłość nigdy nie ustaje. "Św. Paweł"
  
  
  Bóg jest po stronie człowieka
  
  
  W chrześcijaństwie Bóg jest konkurentem człowieka.
  Dojrzałość i autonomia człowieka zawarte są w twórczym planie Boga. W 
chrześcijaństwie Bóg postawił człowieka w centrum i u jego stóp złożył 
ziemię i niebo.
  W Jezusie zdecydował się Bóg na człowieka.
  W Jezusie Bóg stanął radykalnie po stronie człowieka. Przede wszystkim po 
stronie słabych i biednych. W życiu, cierpieniu i śmierci Jezusa zbliżył 
się Bóg do człowieka we wszystkich jego życiowych sytuacjach w sposób 
najintymniejszy i najgłębszy.
  W Jezusie ukrzyżował Wszechmogący Bóg swoją potęgę, aby wszystkim ludziom 
wszech czasów powiedzieć, że ich kocha i że są godni jego zabiegów. W 
chrześcijaństwie ukazuje się Bóg jako humanista wszech czasów.
  Bóg chrześcijaństwa jest Bogiem kochającym, który ze swojej wszechmocy 
nie czyni użytku z szacunku do człowieka, któremu wszystko oddał.
  Ten bezsilny Bóg szuka człowieka, bo jedynie człowiek ma tę możliwość, 
aby udostępnić Bogu dojście do świata tak, że Jego miłość stanie się znowu 
władna odnowić oblicze ziemi.
  Lecz człowiek zdecydował się na ucieczkę. Tchórzliwie ucieka od bożej 
miłości. Swoje serce otacza grubymi murami materii, tysiącem rzeczy 
nieważnych.
  Jeśli człowiek potrafi wszystko odrzucić, by puste ręce wyciągnąć do 
Boga, odnajdzie w swoim wnętrzu pokój i przeżyje radość, o której nigdy 
nawet nie marzył.
  
  
  Paradoks chrześcijaństwa
  
  
  To jest ta radosna nowina, że wszystko stanie się inne. Z Jezusem zmienia 
się wszystko. Wszystko staje na głowie. Władców ściąga z tronów, a mali i 
nieważni zostają wywyższeni. Biednych obdarowywuje, a bogaczy z niczym 
odprawia. Pierwsi będą ostatnimi. Ostatni będą pierwszymi. Kto swoje życie 
straci, znajdzie je. Kto swoje życie znajdzie, ten je straci. W ośmiu 
błogosławieństwach czyni szczęśliwymi wszystkich, którzy na tym świecie 
nigdy nie doczekali się sprawiedliwości.
  Chrześcijaństwo potęga niemocy. Moc Jezusa, tego ukrzyżowanego. Inna niż 
potęga pieniądza i broni. Inna niż władza polityczna. Jezus ukrzyżowany 
wśród dwóch zbrodniarzy, zrównany z grzesznikami, opuszczony przez Boga, 
którego bliskość głosi w słowie i czynie, i w swojej własnej osobie.
  Całkowita porażka. Dziwne to bardzo dla nowiny, która chce ludzi zbawić. 
Osobliwość w historii religii. Żaden człowiek nie wpadłby na taką myśl, by 
coś tak poniżającego, jak skazanie i haniebną śmierć niewolnika i 
buntownika połączyć z jakim bądź ruchem religijnym.
  Jezus. "Patrzcie, oto człowiek". Żaden Apollo, piękny, nadczłowiek w 
harmonijnej doskonałości. Nie Dionizos, zmysłowy, który żyje swoją 
namiętnością. Żaden gwiazdor z filmu. lecz zraniony Bóg, który wydał siebie 
ludziom i w ogniu swojej miłości wszystko odnawia i ulepsza.
  W bezsilności cierpiącego i umierającego Jezusa objawia się moc miłości, 
potęga Boga, który w ogniu swojego Ducha stwarza człowieka i rzeczy, 
odnawia i udoskonala.
  Bezsilni, prości, wierzący i modlący się ludzie wiedzą o tym. Chorzy i 
upośledzeni wyprzedzają nas. Rozumieją to lepiej. To ich charyzmat. W 
swojej bezsilności i ofierze zyskują oni, jak Jezus, siłę, która każe się 
im zastanowić i prowadzi do opamiętania.
  Jezus. Bóg dokonuje przełomu na zimnej planecie.Biedniejszy niż 
najbiedniejsi wśród ludzi, bez pomocy nauki i techniki, bez satelitarnych 
systemów o światowym zasięgu, zaszokował Jezus świat swoimi słowami. 
świadectwo jego życia i śmierci nawołuje każde pokolenie do zastanawiania 
się i do naśladowania.
  Świat utknął od tysiącleci w jakimś fatalnym , śmiertelnym błędnym kole. 
Przemoc wywołuje przemoc. Zło wyzwala kolejne zło. Niesprawiedliwość idzie 
za niesprawiedliwością. Niekończąca się i bezsensowna spirala. A wszystko 
chce się załatwić sprawiedliwością. Lecz sprawiedliwość nie przełamuje tego 
kręgu.
  Cud: Przed dwoma tysiącami lat przyszedł nagle ktoś, kto przełamał krąg 
śmierci. Sam szedł nową drogą. Nieznaną drogą szalonej miłości: drogą 
przebaczenia.
  
  
  Droga przebaczenia
  
  
  U humanistów, filozofów i myślicieli religijnych wszystkich czasów, można 
szukać, ale nigdzie się nie znajdzie, takiego posłania miłości, które 
wnikało by tak dogłębnie, które by ponad wszelkie ludzkie oczekiwania tak 
dalece wszystko przewyższało, jak przesłanie chrześcijaństwa uosobione w 
Jezusie z Nazaretu.
  Obraz Jego życia i Jego posłania został na przestrzeni wieków tak 
zniekształcony przez ludzi, którzy mienią się chrześcijanami, że wielu się 
od niego odwróciło.
  Droga przebaczenia, to najbardziej szalona miłość. Przebaczenie należy do 
istoty chrześcijaństwa. Kochać wrogów i im przebaczać.
  To zupełnie wyjątkowe i nie do pojęcia. Zadanie wprost niemożliwe. 
Społecznym, gospodarczym, politycznym, ba, nawet religijnym świecie 
"przebaczenie" nie jest w modzie. Miłowanie ludzi, bo są tego godni, 
prowadzi do fiaska. Byłoby iluzją, chcieć kochać człowieka na zawsze w imię 
jakiejś abstrakcyjnej idei, jakiejś ideologi, jakiegoś "powszechnego 
dobra", lub "w imię człowieczeństwa".
  Kochać wroga i przebaczać, zło dobrem odpłacać byłoby bezzasadną 
niedorzecznością, gdyby nie było głębszej motywacji.
  Chrześcijanin znajduje ten powód w osobie Jezusa. Chrześcijanin kocha 
bliźniego jako człowieka ze względu na jego godność, wielkość i piękno. 
Lecz kiedy człowiek ugrzęźnie w złem, zamyka się w śmiertelnym kręgu apati, 
złej woli, przemocy i nienawiści, wówczas chrześcijanin widzi drogę wyjścia 
w Jezusie, w Jego posłaniu, w Jego życiu, w Jego Osobie.
  Samo przebaczenie umożliwia całkowitą zmianę w ludzkich zachowaniach.
  Przebaczenie wymaga odwagi, ryzyka i twórczej fantazji. Przebaczyć jest 
najlepszą i najskuteczniejszą strategią dla człowieka, dla narodu, by żyć w 
pokoju i aby przeżyć w świecie pełnym przemocy. Przebaczenie może iść w 
parze z wszystkimi formami pokojowego sprzeciwu.
  Przebaczenie, przeniesione na stosunki międzynarodowe, będzie największą 
rewolucją wszystkich czasów.
  
  
  Wierzę w Boga chrześcijaństwa
  
  
  Wierzę w Boga takiego, jakim się objawił w Jezusie. Takiego, jaki stał 
się widoczny w Jezusie.
  Bóg, który kocha biednych i grzeszników, i który się jedynie oburza na 
świętoszków i obłudników.
  Bóg, który cudzołożnicę ocala przed kamienowaniem. Który niesie zagubioną 
owcę na swoich ramionach, a marnotrawnego syna bierze w swoje objęcia.
  Bóg, który całuje swojego zdrajcę i dobremu łotrowi obiecuje raj.
  Bóg, przebaczający tym, którzy Go krzyżują.
  Jezus staje po stronie biednych, słabych i grzeszników, zostanie przeto 
odrzuconych przez wielkich i możnych tego świata.
  Szacunek dla kapłanów i lewitów przekreślił w przypowieści o miłosiernym 
samarytaninie. Podważył autorytet faryzeuszy i uczonych. Prawo i przepisy 
przekroczył w różnoraki sposób. Uzdrawiał w szabat, nie pościł i nie 
zachowywał zwyczajowych oczyszczeń, jadł i pił ze znanymi grzesznikami i 
pogardzanymi celnikami, którzy krzywdzili lud. Prostytutkę wziął w obronę i 
pozwolił jej namaścić i ucałował swoje stopy na oczach gospodarza przyjęcia 
i wszystkich gości. Przez ostrą krytykę bogatych naraził na 
niebezpieczeństwo cały istniejący dotąd porządek. Jezus wniósł zupełnie 
nową miarę wartości.
  
  
  Chrześcijaństwo nie jest
  żadnym kaftanem bezpieczeństwa
  
  
  To nowe w chrześcijaństwie opiera się na takiej formie doskonałości, 
która nie ma nic wspólnego z surowym trzymaniem się licznych przepisów i 
spraw, lecz jedynie z dobrocią i przebaczeniem. Ma coś wspólnego z uczeniem 
się miłości wobec wrogów i ze słuchaniem Słowa Tego, który jak ojciec i jak 
matka kocha, i który przemawia w naszym sercu. Chrześcijaństwo nie jest 
żadnym kaftanem bezpieczeństwa, który zabiera komuś powietrze. Żadnym 
ciasnym gorsetem, który człowieka ogranicza i dusi. W chrześcijaństwie 
możesz się swobodnie poruszać. Chrześcijaństwo pozwala człowiekowi używać 
życia. Istnieje wyłącznie jedno, wszystko obejmujące prawo: miłość.
  Chrześcijaństwo nie jest perfekcjonizmem. Nie musisz być wcale najlepszym 
ani pierwszym. Nie musisz być żadnym nadczłowiekiem
  Chrześcijańska doskonałość nie ma nic wspólnego z perfekcjonizmem, ze 
ścisłym zachowaniem przepisów. Gdy jesteś w chrześcijaństwie związany, to 
wyłącznie więzią miłości. W chrześcijaństwie wolno ci popełniać błędy i 
mieć słabości. Nawet dobry człowiek może siedemdziesiąt siedem razy upaść. 
U Boga chrześcijaństwa także grzesznik jest mile widziany. Jedynie ten, 
któremu brakuje dobrej woli i całkowicie świadomie na zło się decyduje, 
wyłącza się sam.
  Wielka radość i bezgraniczna pociecha dla ludzi słabych.
  
  
  Kochaj i czyń co chcesz
  
  
  Chrześcijaństwo jest zdrowe duchowo. Ono rozwija człowieka, wyzwala go z 
lęków i bezsensownych pragnień.
  Chrześcijaństwo jest procesem wyzwolenia, które dokonuje się w samym 
człowieku. Chrześcijanin jest człowiekiem wolnym. Człowiekiem, który 
wyzwolił się z tysiąca ziemskich kajdan, by wybrać Boga, a przez Niego 
wszystkich ludzi, przede wszystkim słabych, biednych i odrzuconych.
  Chrześcijaństwo to terapia dla ludzi naszych czasów. Jest ono religią 
uzdrawiającą i uszczęśliwiającą. Chrześcijaństwo nawołuje ludzi do 
nawrócenia się, do nowego stylu życia. Działa odmaterializująco. Czyni 
człowieka do tego stopnia zdrowym, że może on się cieszyć życiem. Ta 
możność jest znakiem prawdziwego, duchowego zdrowia, lecz wymaga 
opanowania, wyrzeczenia, trzeźwości. Trzeba doskonalić swój wybór życia. 
Człowiek, który stał się trzeźwy, uczy się gustować w prawdziwych 
radościach życia. Jeżeli dobrowolnie utrzymamy dystans, będziemy 
wewnętrznie oczyszczeni. Gdy niczego już nie posiadam, będę w stanie 
wszystkiego zakosztować. Wówczas sprawdzi się to, co mówi Augustyn: "Miłuj 
i czyń co chcesz".
  Sensem chrześcijaństwa, jedynym uzasadnieniem istnienia chrześcijan jest 
to, by przekazywać z pokolenia na pokolenie bożą dobroć i miłość, hojność i 
przebaczenie ludziom wszelkich ras, języków i różnych orientacji.
  Chrześcijaństwo musi uczynić bożą miłość odczuwalną, widoczną, uchwytną.
  Bóg nie działa na zasadzie doskonałego menadżera religijnych organizacji 
ani kościelnych aparatów.
  Bóg jest i może być tylko tam prawdziwie obecny, gdzie ludzie Jego 
miłości dają ręce i nogi, i ciepło własnych serc.
  Wszystko się z sobą wiąże: wiara w Boga, wiara w człowieka, wiara w 
życie. Wszystko wiąże się z kochaniem i byciem kochanym. Kto nigdy nie był 
kochanym, kto nigdy nie doświadczył miłości, temu jest ciężko wierzyć w 
Boga, który jest miłością.
  Bo jedynie w miłości można Boga odczuć i doświadczyć. Tylko w miłości 
mogą ludzie dojść do wiary. 
  Wielkie zadanie dla tych, którzy się mienią chrześcijanami: uczynić Boga 
widocznym. Pokazać Go ludziom w dzisiejszych czasach.
  
  
  Znaki chrześcijaństwa
  
  
  Znakiem chrześcijaństwa nie jest jakiś wspaniały kościół czy katedra ze 
złotymi, czy srebrnymi ozdobami, z podniosłą liturgią czy też piękną 
muzyką.
  Znakiem chrześcijaństwa jest bezsilność, słabość i ograniczoność, 
cierpienie. Jest nim krzyż, na którym człowiek dzień po dniu, kropla po 
kropli oddaje swoje życie.
  Znak chrześcijaństwa jest wszędzie, gdzie ludzie stają świadomie po 
stronie biednych i uciśnionych, i bezinteresownie troszczą się o człowieka 
będącego w potrzebie.
  Znak chrześcijaństwa jest tam, gdzie widoczna jest miłość, odczuwana i 
doświadczana przez człowieka, cieleśnie i duchowo. W gestach rąk i nóg, w 
słuchaniu i mówieniu, i w spojrzeniu oczu.
  Powołanie chrześcijan to: być najmilszymi ludźmi świata. Najbardziej 
kochającymi ludźmi. Znak chrześcijaństwa ukazuje się w Matce Teresie.
  Bóg stał się widoczny i odczuwalny przez pariasów dzięki osobie Matki 
Teresy. Matka Teresa eksploduje bożą miłością w zimnym i bezdusznym świecie 
niepokoju i nienawiści. Ona jest żywym oskarżeniem naszych ślepych czasów, 
które mają oczy jedynie dla pieniędzy i władzy, lecz nie widzą nędzy 
szarych ludzi.
  Matka Teresa, drobna i uboga kobieta. Jest wystarczająco mała, by 
pozwolić Bogu spełniać wielkie dzieła. Matka Teresa, skromna, mała kobieta, 
pozbawiona pychy, pochłonięta miłością ku Bogu, mała siostra, która potrafi 
uzdrawiać, właśnie dlatego, że jest mała biedna. Matka Teresa, mała 
siostra, która umiera w każdym umierającym i tysiącom przywraca życie. 
Kobieta, w której Bóg staje się widoczny, odczuwalny i dotykalny dla 
najbiedniejszych z biednych, i dla całego świata.
  Znak chrześcijaństwa ukazuje się w niezliczonych cichych ludziach, którzy 
w każdym zakątku świata działają na rzecz pokoju i dobra ludzi odrzuconych.
  
  
  Pytanie o światopogląd
  chrześcijański
  
  
  Pytanie o chrześcijański światopogląd jest właściwie pytaniem o ludzki 
światopogląd; pytaniem o dobro konkretnych ludzi i o losy ludzi biednych i 
bezsilnych.
  Jak powodzi się tym najsłabszym, bezbronnym i tak zwanym mniejszościom w 
naszym społeczeństwie i w świecie?
  "Coście tym najmniejszym uczynili, mnie uczyniliście". To jest pytanie o 
miłość między nami, o serce naszego społeczeństwa, o miarę człowieczeństwa 
w naszych politycznych, społecznych i gospodarczych stosunkach.
  To pytanie o szacunek wobec ludzkiego życia, o szacunek wobec człowieka, 
o szacunek wobec jego drogi życia i wobec całej przyrody.
  To także pytanie o przemoc w nas. Dlaczego ręce zamieniają się w pięści? 
Dlaczego jest tak dużo broni? Dlaczego rządzi światem prawo mocniejszego?
  To pytanie o sprawiedliwość i pokój, i o sprawiedliwy podział dóbr tej 
ziemi.
  Chrześcijaństwo wrosło w ten świat, szło z człowiekiem przez wiele 
stuleci i tworzyło historię. Pierwsi chrześcijanie żyli w płomiennej wierze 
w Nowinę Radości. Pierwotny Kościół był domem otwartym. Ludzie gromadzili 
się jak jedna rodzina. O nich opowiadano: "Patrzcie, jak oni się kochają".
  Stopniowo chrześcijaństwo opanowało zachodni świat oraz stało się potęgą, 
wielką światową potęgą z ogromem bogactwa. Wielkie znaczenie kładziono na 
przepisy, prawa i formy, a Nowina Radości zagubiła się w sprzeczkach 
religijnych, w niekończących się dyskusjach na wysokim poziomie, które 
przyniosły z sobą wrogość i podział. A później wskutek nadmiernej 
legalizacji nastąpił marazm. Nowina Radości zamarła w pancerzu przepisów, 
paragrafów, praw i zarządzeń, którymi żaden człowiek nie może się ogrzać. 
Owoce ducha: miłość, radość, pokój zostały zasypane lawiną kościelnych 
rozpraw i dysput. Chrześcijaństwo przeżyje jedynie dzięki ludziom, którzy 
praktykują miłość. A także dzięki tym, którzy w miłości przesadzają.
  Ewangelia została zdradzona, porwana na kawałki i w takim stanie 
zamknięta w kościołach i kaplicach. Chrześcijanie zapowiadali wciąż nowe 
wojny: nie swoim własnym namiętnościom, lecz inaczej myślącym, religijnym 
lub politycznym przeciwnikom. Niezgoda zapanowała również wśród samych 
chrześcijan. Jedni głosili własny, nowy pogląd na religię i kościół, nie 
bacząc na tych, którzy mieli inny punkt widzenia. W niekończących się 
dysputach zaczęto się wzajemnie rozszarpywać i dzielić na grupy i obozy, 
skrzydła i frakcje. Szukano konfrontacji i polaryzacji, rozwinięto 
strategie, zmierzające do najskuteczniejszego propagowania własnych 
poglądów. Znaleźli się tacy, którzy zajęli miejsca na stołkach sędziowskich 
i odziali się w szaty nieomylności, by wszystkich, nawet najwyższych 
dostojników osądzić i skazać.
  
  
  To jedyne, co chrześcijanin
  czynić powinien
  
  
  Chrześcijanie zeszli poniżej swojego poziomu. Boga zamknęli w murach 
kościelnych na niedziele i święta. Za mało modlili się o swoje nawrócenie. 
Boga nadużywali jako broni przeciwko innym ludziom. Zbyt często 
zastanawiali się nad użyciem Jego mocy, a za mało korzystali z darów Jego 
ducha. Jedyną sprawą, o którą chrześcijanin powinien się troszczyć, jest 
"człowieczeństwo" Boga: jego dobroć i miłość. By nabrała kształtu w tym 
bezlitosnym świecie, gdzie tak wiele ludzi umiera z powodu chłodu 
oziębłości.
  Bardziej aniżeli proroków, głoszących słowa klątwy i potępienia, bardziej 
niż ekspertów dogmatu i prawa, bardziej niż teologów, dostojników i 
autorytetów potrzebuje dzisiaj świat świadków. Pytam się czy Ewangelia, by 
być pokarmem dla prostych, zwyczajnych ludzi, musi być aż tak bardzo 
"przedestylowana". Tę nowinę można tak naukowo rozdrobnić, że stanie się 
zupełnie niezrozumiała i bezużyteczna.
  Zbyt wielu chrześcijan zachowuje się tak, jak gdyby chrześcijaństwo 
zbankrutowało, jak gdyby oni zostali okłamani.
  To bardzo smutne, że tak wielu chrześcijan nie cieszy się tą radosną 
nowiną i w konsekwencji tak mało raduje się życiem. Zamiast tego usiłuje 
się utrzymać struktury i organizacje, z których duch i zapał już dawno 
wyparowały. Wysoce skomplikowane badania prowadzi się na temat obrazu Boga 
teraźniejszości i nad socjologicznymi i psychologicznymi skutkami 
religijności.
  Jedynie miłość potrafi Boga uczynić widzialnym i ludziom pomóc uwierzyć w 
Niego.
  
  
  Ekumenia
  
  
  Pierwszym i najważniejszym zadaniem kościoła i wszystkich kościołów jest 
zbierać wokół siebie ludzi i jednoczyć w miłości. A to nie w imię jakiejś 
nauki, choćby niewiadomo jak była wzniosłą i piękną, lecz w imię jedynego 
Boga, który jest miłością i jedynie miłości pragnie. Dlatego w Jezusie tak 
wyraźnie i dobitnie o miłość prosi. To wielkie, ale i za razem bardzo 
trudne zadanie.
  Kościoły nie mogą ludzi dzielić. Ani na dobrych i złych, ani na takich, 
którzy są w posiadaniu prawdy i na innych, którzy błądzą. Kościoły muszą 
być otwarte dla wszystkich. Muszą zapraszać i przyciągać. Boga nie można 
człowiekowi narzucić. Kościoły muszą stać się magnesem, urzekającym 
magnesem miłości, któremu nie można się oprzeć. Ekumenia jest niemożliwa 
poprzez dyskusję. Ona dokonuje się sama przez się tam, gdzie ludzie swoim 
sercem odnaleźli siebie w Bogu.
  
  
  Czekanie na Jezusa
  
  
  Gdy człowiek znajduje się w biedzie, nie interesuje go nawet 
najpiękniejsza nowina. Nie obchodzą go polityczne ani społeczne programy 
czy rewolucyjne manifesty. Zupełnie mu to obojętne, dopóty, dopóki nie ma 
ludzi, którzy słowa potwierdzają czynami. Ludzi, którzy są po jego stronie 
i pomagają mu , i uważają go za godnego starań i trudów.
  "Co uczyniliście jednemu z tych najmniejszych, to mnie uczyniliście". Tak 
wiele jest jeszcze biedy. W ciemnościach zamkniętych domostw tak wielu 
zapomnianych ludzi. Tylu samotnych i opuszczonych, którzy na kogoś czekają. 
Na kogoś, kto by im drzwi otworzył i powiedział im, że ich życie ma sens.
  Oni czekają na Jezusa. Lecz uczniowie Jezusa są najczęściej na 
posiedzeniach. Ich telefon jest przeważnie zajęty. Tak wiele mają zajęcia z 
organizowaniem. Studiują problemy i dyskutują nad ich rozwiązaniem. Oby się 
jednak chrześcijanie nawrócili, oby wyszli na zewnątrz, a w ich sercach i z 
ich dłoni oby można było wyczuć i wyczytać miłość bożą.
  
  
  Humanizm a chrześcijaństwo
  
  
  Życie i dobra nowina Jezusa w ciągu wieków w Kościele za mało doszły do 
głosu. Zostały one przez chrześcijan tak zniekształcone, że wielu ludzi 
widzi w nich jedynie karykaturę miłości. Owo nie świadczenie o nich 
zawiodło ludzi w ich oczekiwaniach i dlatego wielu zastąpiło 
chrześcijaństwo humanizmem, który zapomniane wartości chrześcijaństwa 
wysunął znowu na czoło. Powstały niepotrzebne spięcia między humanizmem a 
chrześcijaństwem. Ludzie zajmują się problemem, który nie istnieje. Nie 
musi się wybierać między humanizmem a chrześcijaństwem.
  Nie może być sprzeczności między zdrowym humanizmem a prawdziwym 
chrześcijaństwem. One bowiem znajdują się po tej samej stronie.
  Dobrze zrozumiany humanizm jest najlepszym fundamentem dla zdrowego 
chrześcijaństwa.
  Jeżeli humaniści odwracają się od chrześcijan dlatego, że ci ostatni 
wierzą, wówczas ich humanizm jest bardzo podejrzany.
  Jeżeli chrześcijanie odwracają się od humanistów, ponieważ ci nie wierzą, 
ich chrześcijaństwo jest skarłowaciałe.
  A humanizm, który pragnie człowieka od Boga uwolnić, nie jest żadnym 
humanizmem.
  Nie można być dobrym chrześcijaninem nie będąc dobrym humanistą.
  
  
  Kocham chrześcijaństwo
  
  
  Kocham chrześcijaństwo. Kocham Boga chrześcijaństwa. Boga małych, słabych 
i biednych. Boga Franciszka z Asyżu, tego skromnego brata bez wymagań, 
który kocha każdego i wszystkich, i który w miłości przesadza. Boga Martina 
Luthera Kinga, Romea, Kolbego i Heldera Kamary. Boga wszystkich wspaniałych 
ludzi, wszystkich kobiet i mężczyzn, którzy sprawiają, że ziemia staje się 
znośniejszą, bo oni noszą niebo w swoich sercach.
  Chrześcijaństwo: to zdecydować się na człowieka.
  Chrześcijaństwo: to odrzucić pragnienie władzy i posiadania.
  Chrześcijaństwo: to stanąć po stronie biednych i odrzuconych.
  Chrześcijaństwo to uwolnić się od każdego rodzaju niewolnictwa.
  Chrześcijaństwo jest nowiną radości. Religią jutra. Chrześcijaństwo: 
nadejście światła w ciemności naszych czasów. Nadejście pokoju w serca 
ludzi. Nadejście radości w każdy smutek. Nadejście życia w zamierający 
świat. Nadejście miłości w bezlitosne i niemiłosierne społeczeństwo.
  Chrześcijaństwo: przyjście Boga w postaci człowieka z ciała i krwi.
  
  
  Część trzecia
  Odwieczne pytania
  bez odpowiedzi
  
  
  Jeżeli Bóg istnieje, jeżeli Bóg jest miłością, dlaczego tyle cierpienia? 
Dlaczego umieranie,dlaczego tyle zła na świecie?
  To pytanie jest tak stare,jak sam człowiek. Bolesne pytanie, z którym 
zetkną się ludzie wszystkich pokoleń.
  Weź to pytanie ze sobą na drogę przez wszystkie stulecia, we wszystkich 
wędrówkach ludzkości. Zapukaj do drzwi największych filozofów i postaw je 
najsławniejszym uczonym. Żaden z nich nie da ci zadowalającej odpowiedzi.
  Pozostaniesz ze swoim pytaniem. Z tym pytaniem pójdziesz do grobu.
  Każde cierpienie jest przerwaniem życia, odmianą umierania, kawałkiem 
śmierci.
  Cierpienie i zło są zamachem na życie.
  Zło jest cierpieniem, które ludzie sobie nawzajem zadają, spiskiem na 
życie innych, formą mordu.
  
  
  Gdzie ten Bóg
  
  
  Dwa autokary ze śpiącymi dziećmi pędzą nocą autostradą. Wpadają w 
poślizg. Morze ognia. Dzieci, które palą się w tym piekle. W Paryżu rano 
biegnie po ulicach pewna oszalała matka i krzyczy: "Gdzie był Bóg dziś w 
nocy?"
  Gdzie był Bóg?
  Góra czekała, aż ludzie pokładli się do snu, a dzieci śniły. Aż zakochani 
wzięli się w objęcia. Góra czekała, aż zrobiło się ciemno. Wówczas dopiero 
wybuchła. Z rwącymi strumieniami ognia, gotującą się lawą i rozżarzonym 
błotem napadła na ludzi, uderzyła i zabijała w cichym mieście Armero.
  Gdzie była boża wszechmoc w piekle Oświęcimia?
  Jak słabe było ramię Boga, które potrafiło zrzucać mocarzy z tronów? 
Przerażające obrazy z filmów o Holocauście wdarły się do mieszkań.
  Ludzie zastygli w trwodze. Jakże mogło się to stać? Nadzy ludzie czekali 
jak ogłuszeni przed bramą do komory gazowej. Ktoś zadzwonił do studia 
telewizyjnego i zapytał: "Gdzie był Bóg?" A jaką odpowiedź usłyszał: "Stał 
pomiędzy tymi ludźmi i płakał".
  Dlaczego przyroda potrafi być tak okrutna?
  Nie wiem, dlaczego ta piękna przyroda potrafi być tak okrutna. Nie wiem, 
skąd przychodzą sztormy i orkany, i kto je wysłał, by zrywały dachy z 
domów, by rzeki występowały z brzegów i zalewały kraj. By ludzi 
prześladować zniszczeniem i śmiercią.
  Nie wiem, dlaczego wulkany muszą ziać ogniem, dlaczego ziemia musi drżeć 
i pękać. Nie wiem tego. Dlaczego czasem, przeważnie w biednych krajach, to 
co ludzie z takim wysiłkiem zbudowali, musi się zawalać na nich samych?
  
  
  Dlaczego? Dlaczego?
  
  
  Dzień po dniu, godzina po godzinie, w wioskach i miastach, na głównych 
arteriach i uliczkach, w szpitalikach i wielkich klinikach, w salonach, 
gabinetach i skromnych izdebkach, albo gdzieś na skraju jezdni: ludzie w 
głębokiej trosce, w dłoniach ukrywają twarze pełne lęku, lub z których 
wydobywa się krzyk przerażenia nad tą niezliczonością cierpienia nie do 
uniknięcia, lub wytrąceni z równowagi i bezradni płaczą nad nieubłaganą 
śmiercią.
  Dlaczego tyle cierpienia? Dlaczego ten paraliż? Dlaczego rak? Dlaczego 
ułomności? Dlaczego ten wypadek, aby już nigdy nie móc chodzić? Dlaczego 
umieranie w wiośnie życia? Dlaczego?
  Bardzo prosta jest argumentacja ludzi, którzy posługują się jedynie 
rozumem.
  Albo? Bóg nie chce zła ani cierpienia, lecz nie potrafi temu zapobiec. A 
więc nie jest Bogiem wszechmocnym.
  Albo: on może cierpieniu i złu się przeciwstawić, lecz tego nie chce. 
Wówczas nie jest dobrym Bogiem.
  Jeżeli Bóg chce i może przeciwstawić się cierpieniu, to dlaczego tego nie 
czyni?
  To niebotyczne "dlaczego" pozostaje bez odpowiedzi.
  
  
  Dlaczego? Kogo mam się
  o to pytać?
  
  
  Nauka wie wszystko i ona wytłumaczy nam również w najdrobniejszych 
szczegółach przyczyny naszego cierpienia i umierania. Lecz co począć z tą 
odpowiedzią?
  "Przyniosłam mu właśnie jeszcze jedną filiżankę kawy do łóżka" - 
powiedziała kobieta - "czuł się lepiej. Gdy wróciłam, już nie żył. 
Dlaczego? Był jeszcze taki młody!"
  Nagle to tragiczne rozstanie. Całkowita bezsilność. Trwoga przed śmiercią 
stoi tuż obok radości życia. Śmierć to wieczny element psujący zabawę, 
który się miesza we wszystkie radosne wydarzenia życia. Narusza wszelką 
pewność. Odcina organ, którym czerpiemy radości z życia. Śmierć idzie z 
nami. Mieszka w naszym ciele, w naszym domu i nigdy się jej nie 
pozbędziemy. Nikt ze śmiercią nie wygra.
  Ludzie nie znają odpowiedzi. Dlatego też cofają się przed najgłębszymi 
pytaniami życia. O śmierci się nie mówi. Jeżeli tylko kondukt pogrzebowy 
przejdzie, natychmiast panuje znowu normalny ruch uliczny. Po informacji o 
zamachach i katastrofach, i po wyliczeniu umarłych następują zaraz 
sprawozdania sportowe i program rozrywkowy.
  Nie wiem kogo mam zapytać.
  Gdy myślę o cierpieniu niewinnych, o okropnościach zła w świecie, gdy 
myślę o zmarłych i o swojej własnej śmierci, staję przed tajemnicą. Mogę 
wówczas spróbować w ogóle nie myśleć, zapomnieć albo sobie cokolwiek 
wmówić. Lecz jak długo posiadam rozum i serce, będzie mnie zawsze męczyło 
to "dlaczego?"
  Zagadka cierpienia i zła, zagadka życia i śmierci związana jest z 
tajemnicą Boga. Lecz my żyjemy w czasie zaciemnienia w myśleniu i mówieniu 
o Bogu. Wokół Boga zapanowała ogromna pustka. Bóg jest dalekim i obcym 
światłem.
  Zacznę z Bogiem walczyć. Pociągnę Go do odpowiedzialności. Będę krzyczał: 
"Dlaczego, Boże, zgasiłeś słońca, które sam kiedyś zapaliłeś?"
  Czasami słyszę w szalejących orkanach i w sztormach życia trzaski i łomot 
wieży Babel. Może istnieje ktoś, kto ludziom chce przypomnieć, że są mali i 
tak bardzo narażeni na rany. Ktoś, kto pragnie im dać mały znak, by 
zrozumieli, że wszystko jest tak bardzo względne.
  W świetle nadziei na nową ziemię i nowe niebo.
  Czy istnieje cierpienie, które można zaakceptować?
  Istnieje cierpienie i umieranie, które należy nieodłącznie do ludzkiego 
życia. Ludzie zapadają w choroby. Niezamierzenie ulegają ciężkim wypadkom. 
Zostają zranieni, okaleczeni. Ludzie umierają. Zdarzają się wielkie 
katastrofy natury, ponieważ ziemia się wciąż rozwija, nieustannie jest w 
ruchu. Człowiek nie jest tutaj niczemu winien.
  A jednak. Jeżeli tysiące niewinnych ludzi cierpią i umierają, wszystko 
się w nas przeciwko temu buntuje. Jednak w końcu takie nieszczęście i 
śmierć, są w pewnym sensie łatwiejsze do przyjęcia, niż cierpienie, które 
ludzie sobie wzajemnie zadają. Cierpienie wiele nauczyło ludzi i zbliżyło 
ich do siebie. Katastrofy przyrody wywołały rzeki solidarności, ponad 
wszystkie granice i kontynenty.
  Zła, które ludzie sobie nawzajem czynią, nie powinni przypisywać Bogu.
  Opowiadanie o pierwszym bratobójstwie jest historią, która się powtarza 
we wszystkich czasach. Codziennie się z nią stykamy. Każdego wieczoru 
zabici i ranni wprowadzani są za pośrednictwem ekranu telewizyjnego do 
naszych mieszkań. Widzi się, jak jedni drugich w najstraszliwszy sposób 
męczą. Istnieje tak wiele zła na świecie, na którego przyczyny bezwzględnie 
można wskazać. Za to na pewno nie można Boga uczynić odpowiedzialnym.
   Poprzez listy, telefony i liczne rozmowy zostaję wprowadzony w dżunglę, 
gdzie ludzie się wzajemnie na różnoraki i wyrafinowany sposób poniżają, 
dręczą, zagrażają sobie i doprowadzają do rozpaczy. Gdy siedzę wtedy 
bezsilny obok tych licznych ofiar, które załamane i u kresu swoich sił 
tęsknią za wyzwoleniem, wówczas najchętniej wykrzyknął bym w tę dżunglę: 
"Ludzie, skończcie z tym! Skończcie z tym szaleństwem! Dziewięćdziesiąt 
dziewięć procent wszystkich nieszczęść na świecie wzajemnie sobie 
czynicie".
  
  
  Czy śmierć jest końcem
  wszystkiego?
  
  
  Nie wolno nam usunąć z naszego kręgu myślowego myśli o cierpieniu i 
śmierci. Byłoby to ograniczeniem i krótkowzrocznością. Nie było by to 
myśleniem perspektywicznym, lecz strusią polityką. W końcu wszystko zależy 
od tego zasadniczego pytania: "Czy śmierć jest końcem wszystkiego, czy też 
nie?"
  Jeżeli śmierć jest końcem wszystkiego, wówczas nabierze ona charakteru 
jakiegoś potwornego okaleczenia. Gdy nie jest końcem, przybiera zupełnie 
nowe wymiary. Jeżeli spokojnie zastanowię się nad śmiercią, owym krytycznym 
momentem w moim życiu, który muszę przeżyć, wówczas stoję przed tym 
Największym albo przed niczym, przed sensem albo absurdem mojego istnienia, 
przed Bogiem lub przed bezkresną próżnią.
  Tak jak moje własne, jedyne, oryginalne "ja" nie może być całkowicie 
wyjaśnione przez fizykę, chemię czy też biologię, tak też nie znajduję dla 
tajemnicy cierpienia i śmierci żadnego zadowalającego wytłumaczenia.
  Jedyne co mam, to nadzieja. Ona pozwala mi cieszyć się życiem aż do 
mojego ostatniego tchnienia.
  Dostałem swoje ciało. Otrzymuję to życie, tak po prostu, za darmo, 
codziennie od nowa.
  Śmierci nie przyjmuję.
  Wiem, że kiedyś będę musiał oddać swoje ciało, tę ziemską powłokę. Ludzie 
nazywają to umieraniem. Wielu uważa, że to jest koniec wszystkiego. Jak 
gdyby ludzie byli odpadem, który znika pod ziemią lub zostaje spalony. Amen 
i koniec.
  Na to się nie zgadzam.
  Nie mogę się zgodzić ze straszliwym losem niewinnych, którzy ledwie 
zaczęli żyć i może żadnego dnia nie byli szczęśliwi, zawsze i wszędzie 
kopani i deptani. Buntuję się przeciwko takiemu monstrum, które tak 
urządziło by świat. To jest niemożliwe!
  Dlaczego w nieszczęśliwych i wykorzystywanych ludziach tkwi jeszcze tyle 
nadziei? Nadziei na lepsze życie, na wieczne życie? Dlaczego każdy człowiek 
pragnie pozostać przy życiu?
  Ktoś rozpalił ten płomień i ustawicznie go podtrzymuje. Miłość jest tym, 
co ten płomień karmi. I tu właśnie się objawia tajemnica, nadludzka moc, 
która wykracza poza granice śmierci.
  Miłość jest silniejsza niż śmierć. Bóg jest miłością.
  
  
  Myśleć o śmierci
  
  
  Umieramy każdego dnia i każdego nowego poranka rodzimy się na nowo. Nowe 
życie nie jest jednak w naszych rękach. Każda godzina, każde uderzenie 
serca jest wspaniałym, cudownym podarunkiem.
  Codziennie umieramy o jeden dzień. Jednocześnie zbliżamy się o jeden 
dzień do decydującej chwili naszego startu do wieczności.
  Wystartowanie człowieka w przestrzeń kosmiczną jest zawsze starannie 
przygotowane. Kosztuje dużo pieniędzy, wiele fachowej wiedzy i pracy 
tysięcy ludzi.
  Przejście do wieczności nie wymaga żadnych pieniędzy ani wiedzy. By pójść 
do niej wymagane jest oddanie się, wiara i miłość. Trzeba nam wejść na 
dobry tor.
  Myśleć o śmierci, o swojej własnej śmierci jest prawdziwym wzbogaceniem 
się i działa wyzwalająco. Nasze myśli uwalniają się z zardzewiałych 
przyzwyczajeń myślowych. Otwierają się nowe horyzonty i niespodziewane 
widoki. Życie staje się intensywniejsze.
  Myślenie o śmierci, na podstawie tego czego doświadczamy z życia, z 
własnego istnienia, jest myśleniem realistycznym, jeśli się jest zdolnym 
wierzyć w życie wieczne.
  Myślenie o śmierci z punktu widzenia wierzącego jest myśleniem z 
perspektywą, myśleniem o przyszłości, myśleniem wyzwalającym.
  
  
  Bez strachu przed umieraniem
  
  
  Umierać znaczy zupełnie samotnie wejść w noc. Umieranie jest straszne i 
przerażające, gdy idziesz na oślep w krainę, o której nigdy nie myślałeś, o 
której nigdy nie marzyłeś. Gdy jesteś związany tysiącami więzów z tym 
kawałkiem ziemi, która jest tak przemijająca i nosi wiele imion. Gdy 
umrzesz, zmieni się wszystko, cały świat. Wszystko czego się tak kurczowo 
trzymałeś przez całe życie.
  Umieranie można łatwiej znieść i przyjąć, gdy nauczysz się nie trzymać 
się uparcie wszystkiego. Gdy twoje serce się otworzy dla tajemnicy, która 
cię po śmierci oczekuje. Wówczas czujesz, jak coś z tego innego świata już 
do ciebie przychodzi i zaczynasz rozumieć jak względne jest to wszystko, 
nad czym ludzie codziennie ubolewają i o co się kłócą.
  Jeżeli możesz wierzyć, że istnieje Bóg, który cię kocha, nie tylko wtedy 
gdy żyjesz, lecz jeszcze bardziej, gdy umrzesz, wówczas umieranie znaczy: 
powrót dziecka do ojca, do kraju, gdzie wszystko jest dobre i w którym 
ostatecznie zaczyna się życie z wiecznym "teraz".
  
  
  List od zmarłego
  
  
  Tak, wiem o tym. Głową chcesz przebić mur. Buntujesz się, wychodzisz z 
siebie ze złości. Nie chcesz przyjąć do wiadomości tego, że umarłem. Nie 
płaczesz, lecz krzyczysz z bezsilności. Chciałbyś mi czynić zarzuty, że 
umarłem. Lecz cóż ja mogę na to poradzić? Przeklinasz i szalejesz. 
Przeklinasz Boga, a nie znasz Go. Wiele razy mi mówiłeś, że Go nie ma. Nie 
mogę ci pomóc. Nie mogę cię pocieszyć.
  Zapytaj gwiazdy dlaczego jest noc. Gdy wystarczająco długo będziesz się 
wsłuchiwał, być może, usłyszysz odpowiedź.
  
  
  Zmarły
  
  
  Twoje ciało było tak ciepłe. Twoje ciało jest zimne. Twoje usta były tak 
czułe. Twoje wargi są zimne. Twoje oczy takie jasne i pełne głębi. Twoje 
oczy są zimne, małe okienka nocy.
  Wszystko się ucisza. Kto będzie cię pieścił i mówił ci, że cię kocha. 
Jesteś nieskończenie daleko. Twoje serce zamarło. Twoje nogi sztywnieją. 
Twoje ramiona, twoje piękne dłonie, twoje oczy.
  Wszystko się ucisza. Jeszcze niedawno byłeś tutaj. Jedna tylko chwila, a 
twój dom został pusty, twoje ciało opuszczone. Czy jesteś teraz bardzo 
daleko, w nieosiągalnej dali? Albo może słyszysz moje wołanie? Może widzisz 
moje łzy? Tego nie wiem. Dlaczego pozostawiłeś mi swoją śmierć, a sam 
wybrałeś życie?
  
  
  Dlaczego pragnął umrzeć?
  
  
  Jest wczesny sierpniowy poranek. Godzina czwarta trzydzieści. Mężczyzna 
przejechany przez pociąg. W miejscu trudno dostępnym. Młody maszynista 
powiedział, że ten człowiek nagle stanął na torach i biegł w kierunku 
pociągu.
  Dlaczego ten człowiek chciał umrzeć? Właśnie wczesnym świtem letniego 
dnia? Czy życie stało się dla niego tak nieznośne, że pragnął się od niego 
uwolnić?
  Boże! Może są dla Ciebie dni i noce pełne gości tego rodzaju, którzy na 
wszelkie możliwe sposoby pragną uciec od bólu życia. Bądź dla nich dobry! 
Przyjmij ich życzliwie. Życie zadało im zbyt dużo cierpienia. Daj im 
wszystkim, także temu człowiekowi, to pełne, prawdziwe życie. Był nieznany, 
bez nazwiska, bez dokumentów. Nikt nie wiedział, skąd przyszedł. Lecz Ty, 
Boże, Ty musisz go znać, bo i jego imię jest zapisane w Twoich rękach.
  Brutalny, szalony impet nadjeżdżającego pociągu czasami wydaje się 
człowiekowi utęsknionym wyzwoleniem od życia, które dzień po dniu stało się 
ciężarem nie do zniesienia.
  Dlaczego pobiegł w kierunku pociągu, a nie ku drugiemu człowiekowi?
  
  
  Czy cierpienie i śmierć
  są wolą Bożą?
  
  
  Gdy nieszczęścia i cierpienia nawiedzają ludzi, gdy spadają na nich 
katastrofy, wówczas wierzący mówią: "Taka była wola Boża".
  Bóg jest miłością. Wola Boża nie może być niczym innym niż miłością, 
dobrocią, radością i pokojem dla wszystkich ludzi. Gdy nie znajdujemy 
żadnej odpowiedzi na istniejące zło, powinniśmy mimo wszystko się cieszyć, 
że w Bogu odnajdujemy odpowiedź na dobro i piękno w świecie. Zło jest może 
niczym więcej niż brakiem dobra, nieobecnością dobra, nieobecnością Boga.
  Bóg jest miłością. Miłość zawiera w sobie wolność. Bóg nie może nikogo do 
miłości zmusić. Ludzie sami odpowiadają za siebie i nie wolno im za swoje 
złe sprawy obwiniać Boga.
  Wolność jest największym dobrem, które ludzie otrzymali.
  Bóg ją w najwyższym stopniu respektuje.
  Wolność pozwala człowiekowi i kochać, i nienawidzić. Dzięki wolności 
człowiek jest zdolny do największych ofiar i do najokrutniejszych zbrodni. 
Bez wolności byłby Bóg jedynie przyjaznym tyranem, a o miłości nie było by 
mowy.
  Bóg, który ze względu na wolność człowieka, ograniczył swoją wszechmoc, 
nie może usunąć cierpienia. Pragnie jednak, by z cierpienia i bólu powstało 
dobro i piękno. By zło służyło dobru poprzez przebaczenie i pojednanie. 
Takie procesy mogą się jednak rozwinąć jedynie wtedy, gdy istnieje miłość.
  Ponieważ Bóg jest miłością, pragnie nie ingerować w ludzkie poczynania aż 
po wsze czasy. Aż do dnia Sądu Ostatecznego. Wtedy wypowie swoje ostatnie 
słowo. Bóg przysłuchuje się milcząco historii naszego życia. Daje nam wolną 
rękę. Niczemu się nie sprzeciwia, wpadając w słowo. Dopiero przy śmierci, 
gdy już wypowiedzieliśmy się do końca, On zaczyna mówić.
  Cierpienie stawia pytania o sens w jeszcze jaśniejszym świetle.
  Nauka nie potrafi ani cierpieniu, ani śmierci nadać jakiegokolwiek sensu. 
Nigdy zresztą do tego nie pretendowała. Ona może pomóc nam złagodzić 
cierpienie i nas tak do niego przygotować, byśmy duchowo się nie załamali. 
Tylko, że ludzie zbyt często poszukują tanich rozwiązań w formie tabletek, 
proszków i leków uśmierzających albo pseudoreligijnych środków zastępczych 
i nic nie mówiących słów zawodnych pocieszycieli.
  Usunięcie pytania o sens życia w podświadomość nie jest żadnym 
rozwiązaniem. Głębokie niezadowolenie i niesmak rozprzestrzeniają się. I 
ciągle rośnie dręczące poczucie ostatecznej daremności wszystkiego.
  Ludzie stawiają pytania. Gdy ktoś obcy bardzo daleko jest chory i umiera, 
nie wzrusza ich to. Jeżeli dotyczy to kogoś znajomego, sąsiada, kogoś, kogo 
nie chciało by się stracić albo gdy dotyczy to nas samych, wówczas wydobywa 
się ze wszystkich zakamarków pytanie: "dlaczego?". Niewypowiedziany tkwi w 
pokoju, leży na naszych ustach.
  "Dlaczego nie ja?". Jakże mógł on to powiedzieć.
  Młodego ojca odtransportowano do kliniki. Rak i żadnej szansy na 
wyleczenie. Około czterdziestu lat i troje dzieci. Człowiek lubiany, dobry 
kolega, słońce w domu i życzliwy wszystkim przyjaciel. Człowiek radosny, 
który często się śmiał. Teraz uśmiech zamarł na jego twarzy. Spokojnie 
leżał w białej pościeli i czekał z zamkniętymi oczyma, jak w śpiączce. 
Rodzina i przyjaciele otoczyli łóżko. Szeptali między sobą, jak jest źle. 
Aż jeden z nich prawie głośno zapytał: "Dlaczego?". Chory usłyszał to 
pytanie. Powoli się uniósł i rzekł spokojnie: "Dlaczego nie ja".
  
  
  Mądrość skazanego na śmierć
  
  
  Nazywał się Jan Frans. "Jestem najszczęśliwszym człowiekiem dwudziestego 
wieku" - pisał po swoich święceniach kapłańskich. Jako człowiek i kapłan 
był Jan postacią niezwykłą. Łatwo nawiązywał kontakty z ludźmi. Serdeczny, 
miły i pełen humoru w lot zdobywał sobie serca ludzi. Chciał żyć do 
czterdziestego drugiego roku życia. Gdy siedem lat wcześniej, z całą 
pewnością już wiedział, że jest nieuleczalnie chory, skazany na śmierć, 
mawiał prawie z wesołością: "Miałem przecież w swoim życiu sporo radości. 
Wiesz jak się czuję? Jak ktoś, kto wszystko już spakował do wielkiej 
podróży. Jedynie butów nie może zmieścić".
  Często rozmawialiśmy o śmierci. Czytał książki na ten temat. Gdy widział 
jak ludzie się denerwują i męczą, śmiał się czasem w duchu. "Popatrz, jak 
się uganiają, a za moment będą już martwi" - mawiał wówczas. "Wielu spraw, 
które innych wykańczają, nie mogę po prostu brać poważnie".
  "Dom, który się na ziemi buduje jest iluzją".
  Pewnego dnia powiedział także to:
  "Jedynie sprawy, z którymi możesz umrzeć, są warte, by z nimi żyć. Wiele 
ich nie ma".
  Dla niego były to: Bóg i przyjaźń.
  "Dla młodego człowieka szczęście opiera się na marzeniach, które kiedyś 
się sprawdzą. Dla dorosłego prawdziwym odkryciem jest to, że w 
rzeczywistości jest szczęśliwym, nie dlatego, że jego marzenia się 
spełniły, lecz że istnieje przyjaźń".
  W dniach, gdy szczególnie nachodzą mnie kłopoty i troski, pytam się, 
czemu służyć może życie. Nie potrafię modlić się z brewiarza, nie umiem 
śpiewać z psalmistą: "radować chcę się w Panu..." Ale mogę to wtedy krócej 
ująć i powiedzieć: "Boże, masz obraz mojej nędzy. Ten pożałowania godny 
dzień. Jeżeli potrafisz z nim coś począć, to dobrze. Myślę, że do czegoś ci 
się przyda".
  
  
  Walczył z Bogiem i pytał:
  "Dlaczego?"
  
  
  "Dlaczego Bóg nie wykorzystuje człowieka takim, jakim go stworzył? Mam 
ręce i nogi, i głowę, a jednak nic z tym nie mogę począć". a w chwilę 
później poprawił się: "Zresztą sam Bóg w osobie Jezusa nie wybrał 
najwygodniejszej drogi. Wielu chętnie z nim świętuje, lecz na końcu drogi 
odchodzą. To pytanie wiary i pragnienia.. To się czyni albo się to 
przemilcza. W ostatnim czasie często płaczę. Wszędzie widzę tylko pustynię. 
Nie czuję ani skrawka nieba. Bez przyjaźni jesteś w takich momentach 
zgubiony".
  "Jest jednak żniwo z małych przyjaźni i drobnych gestów uprzejmości. One 
nasze życie wzbogacają. Powodują, że inne rzeczy są do zniesienia".
  "Przyjdzie czas, że znowu będę miał chęć do życia. Nie będę smutny. Za 
każdym razem, gdy życie próbuje mnie opuścić, szukam ludzi, którzy mnie do 
Niego przywracają. Bez przyjaźni jest człowiek naprawdę biedny".
  Jan dla wielu ludzi stał się, przez swoją chorobę błogosławieństwem. 
  
  
  Musi istnieć
  "rozsądna" odpowiedź
  
  
  Odpowiedź może tylko wtedy być sensowną i zadowalającą, gdy jest 
wystarczająco głęboka i rozległa. Gdy dotyczy wszystkich ludzi. Gdy potrafi 
nadać sens życia człowiekowi w wózku inwalidzkim, matce, która ma ciężko 
upośledzone dziecko, ludziom prześladowanym przez los. Choremu, który jest 
chory, a wie, że ma raka.
  Takiej odpowiedzi nie znajduję nigdzie, w żadnej filozofii czy ideologii. 
Gdy mnie przeraża absurdalność cierpienia i śmierci, gdy krew zastyga w 
moich żyłach i bezskutecznie poszukuję sensu, znajduję wyłącznie w Bogu 
jedyne światło i jedyną siłę, która pozwala znowu płynąć krwi w moich 
żyłach.
  Gdy wszyscy ludzie milczą, jedynie Bóg ma sensowną odpowiedź. Ta 
odpowiedź jednak dociera do nas bardzo powoli. To może trwać całe lata i 
aby otrzymać całkowitą odpowiedź, musimy być może najpierw umrzeć.
  
  
  Odpowiedź Boga
  
  
  Odpowiedź Boga brzmi: Jezus, i to właśnie Jezus z Krzyżem.
  Krzyż to jest coś szokującego coś prawie nieludzkiego. Krzyż odróżnia 
chrześcijaństwo od wszystkich innych religii. Wszystkie one, te naturalne i 
kulturowe, wskazują na jakąś potężną, daleką nadistotę. Jedynie 
chrześcijaństwo wierzy w Boga pozornie bezsilnego. W takiego Boga, który 
swoją wszechmoc ukrzyżował w osobie Jezusa z Nazaretu. Krzyż nie jest czymś 
normalnym, bliskim i codziennym, czymś, czego człowiek by pragnął i mógł 
sobie wybrać. Jest On objawionym, Boskim wyborem. Bóg mówi światu: "Jezus, 
i to Jezus ukrzyżowany".
  Ponieważ Bóg jest miłością i ludzi tak nieskończenie kocha, stał się 
Bogiem cierpiącym.
  Cierpiał i pozwolił się ukrzyżować w osobie Jezusa z Nazaretu. I przez 
wszystkie czasy, aż po nasze dni, cierpi wespół z wszystkimi ludźmi.
  
  
  Cierpienie Boga
  
  
  Bóg chrześcijaństwa zszedł na najniższy poziom ludzkości, gdzie 
codziennie rodzi się nienawiść i tą nienawiścią karmiona jest wszelka 
niesprawiedliwość.
  Bóg zszedł tam, gdzie ludzie się wzajemnie odrzucają, wykorzystują i 
dręczą, gdzie wzajemnie czyhają na swoje życie. Bóg utożsamił się z 
wszystkimi ofiarami na całym świecie.
  Historia Boga jest pisana między żłobem a krzyżem. Historia o tym, który 
nie znajduje schronienia u ludzi. O dziecku - uciekinierze. O kimś 
bezbronnym, który jest prześladowany i wyszydzany, męczony i ukrzyżowany, 
ponieważ wstawiał się za biednymi i słabymi swoją Nowiną dobroci i miłości, 
pokoju i pojednania.
  Bóg cierpi i umiera wciąż jeszcze, każdego dnia, z powodu braku miłości. 
Z powodu niezgody, krzywdy, nietolerancji. Bóg chrześcijaństwa jest Bogiem 
bezsilnym. Wydał się w ręce ludzi.
  
  
  Chrześcijaństwo nie usuwa
  z drogi cierpienia
  
  
  Chrześcijaństwo przeciwstawia się cierpieniu i umieraniu. Strach i nędzę 
traktuje poważnie. Ciemność i oziębłość uczuć, zagrożenie i winy ludzi. 
Człowiek nie musi być bohaterem. Nowina Jezusa nie jest żadną słodyczą. Ani 
ucieczką od rzeczywistości. Ani żadnym kiepskim pocieszeniem, ani plastrem 
na ranę. W samym centrum tej Nowiny stoi Krzyż. Spotykać się będziemy z 
rzeczywistością krzyża w naszym życiu i na całym świecie. Strach i nędza 
nie zostaną usunięte. Ból i ciemność pozostaną.
  To nie może być usunięte. To jest wyzwolenie do głębszego życia. Do 
zrozumienia sensu, do miłości, do wdzięczności, do nadziei.
  Chrześcijaństwo rozumie czym jest cierpienie i Krzyż.
  Jezus idzie samotną drogą poprzez cierpienie i śmierć, opuszczony przez 
swoich przyjaciół i uczniów. Bez nadziei i bez sensu. Umierając na krzyżu, 
wykrzykuje w przedśmiertnej trwodze w imieniu wszystkich, którzy 
kiedykolwiek zostali niewinnie osądzeni i skazani: "Mój Boże, mój Boże, 
dlaczego mnie opuściłeś?" Zapadają ciemności. On umiera. Zostaje 
pogrzebany. Czekanie. Jeden dzień i jeszcze jeden dzień. Pozornie wszystko 
jest stracone. Wtedy nieoczekiwanie pojawia się światłość i radość.
  Zmartwychwstanie. Chrześcijanie nie powinni być ponurymi cierpiętnikami.
  Poprzez każdy krzyż idziemy ku światłu. Przez każdy Wielki Piątek ku 
Wielkiej Nocy. Jest to niewytłumaczalną tajemnicą, ale to się zdarzało, że 
ludzie w największej męce i w najczarniejszej nocy, nędzy najokropniejszej 
i cierpieniu widzą nagle Boga. Boga napotykają.
  I zdarza się czasem, że ludzie są wdzięczni Bogu za krzyż, który kazał im 
nosić.
  Bóg potrafi cierpiącym ludziom dać siłę i pociechę przez to, że daje 
poczucie sensu, że ofiarowuje nadzieję i przyszłość.
  Gdy cierpienie i umieranie w świetle Bożej miłości nabierze dla ciebie 
sensu, będziesz na wszystko gotowy.
  Ci, co przeżyli obozy koncentracyjne są powodem tego, że w piekle Dachau 
albo Oświęcimia odkryli Boga i dzięki temu pozostali przy życiu. Podczas 
gdy inni przez potworne, nieludzkie traktowanie zostali zniszczeni tak 
dogłębnie, że nie tylko stracili swą wiarę, lecz także odwagę i wolę 
przeżycia.
  
  
  Przyszłość istnieje
  
  
  Duch może pozostać młody, świeży i żywy w ciele, które się zestarzało. To 
wielka obietnica. To niemożliwe, że młody, rześki, pełen życia duch ginie, 
tylko dlatego, że jego stare ciało, jego organizm umiera.
  Istnieje przyszłość dla tej wspaniałej istoty, jaką jest człowiek.
  Gdy się zestarzejesz, wierz z absolutną pewnością, że idziesz w kierunku 
końca i że pewnego dnia padniesz. Głęboko. Zawrotnie głęboko.
  Ale możesz upadać spokojnie, bo padniesz w otwarte ręce i czułe ramiona 
nieskończenie miłującego Boga.
  
  
  Zmartwychwstanie
  
  
  Uzdrowienie całego człowieka. W chwili zmartwychwstania Będziemy 
całkowicie odnowieni, również nasze ciało. Uzdrowieni zostaniemy z 
wszystkich ran,nawet z tej najgłębszej, jaką jest śmierć.
  Zmartwychwstanie to powolny proces który kończy się dopiero, gdy jesteśmy 
martwi.
  Zmartwychwstanie jest uzdrawiającym procesem, który zaczyna się za 
naszego życia, gdy uczymy się uwalniać i gdy wyzwalamy się od materii, od 
przesadnego luksusu i wygód, tak, że duch w naszym ciele staje się bardziej 
wolny, silny i radosny.
  Umrzeć, aby żyć. Droga do zmartwychwstania.
  
  
  Wiara w zmartwychwstanie
  
  
  To niemożliwe, by życie człowieka kończyło się w ciemnej otchłani. 
Spójrzmy poprzez ciemność śmierci ku światłu, które Jezus zapalił ludziom.
  Podobnie jak nie mam żadnych trudności by przyjąć, że ziarno pszenicy, 
które w ziemi umiera, staje się kwitnącym kłosem i nowym ziarnem 
pszenicznym, tak też nie mam żadnych wątpliwości,, że tak wspaniała istota, 
jaką jest człowiek, która na ziemi umiera, zmartwychwstanie do nowego życia 
w raju, pełnego radości i szczęścia. Wierzę w zmartwychwstanie. Nie chodzi 
tutaj o zmartwychwstanie jakiegoś nieboszczyka. Chodzi o zmartwychwstanie 
konkretnego człowieka w jego integralnym duchowocielesnym życiu. Wierzę w 
powszechne zmartwychwstanie. Człowiek zostanie stworzony na nowo, chociaż 
nie potrafi sobie wyobrazić swojej nowej cielesności. Jeżeli chcielibyśmy 
coś o tym powiedzieć, to musi to być jak opowiadanie o doskonałości i 
pełni, o pokoju, radości i szczęściu. Nowi ludzie z nową cielesnością w 
nowym stworzeniu.
  Twój ukochany żyje.
  Gdy umierają ludzie bardzo nam bliscy, stale obecni w naszym życiu, 
kawałek naszego jestestwa idzie także do grobu. W głowie i w sercu pali się 
pytanie: "Dlaczego?", aż ktoś wypowie te pocieszające słowa: twój ukochany 
żyje! Chrześcijaństwo mówi to wszystkim, którzy bezradni i zrozpaczeni 
stoją nad grobem ukochanego człowieka:
  Twój ukochany żyje! Zobaczymy się znowu!
  To słaba pociecha, powiedzieć tylko, że ktoś był dobrym człowiekiem i że 
we wspomnieniach będzie żył dalej. Jeżeli nie istnieje życie po śmierci, to 
śmierć staje się straszliwym zniszczeniem i wszystko jest bez sensu.
  
  
  Część czwarta
  Bóg - moja oaza - świadectwo
  człowieka małej wiary
  
  
  Jeżeli pragnę ciebie wtajemniczyć w moje życie osobiste, w moje życie z 
Bogiem i ludźmi, w tę radość nad cudem, którego doznaję, to jest to tylko 
nieśmiałe zaproszenie, ażeby pójść wspólnie drogą, którą podążam. Czuję się 
zupełnie bezsilny. Zostałem powołany i bardzo szybko zrozumiałem, że to nie 
ja wybierałem, lecz że był to wybór Boży. Bóg mnie wybrał w jakiejś miłości 
nie do pojęcia, której ani zrozumieć, ani wytłumaczyć nie potrafię.
  Moim jedynym życzeniem jest, abyś i ty pewnego dnia został ogarnięty Bożą 
miłością, bo w miłości Boga, wszystkie drogi prowadzą do światła. Ludzie są 
jedynie słabymi gwiazdkami o przymglonym blasku. Jedynie Bóg jest światłem, 
i nawet, gdy wszystko straciłeś, w tym świetle odnajdziesz znowu utraconą 
odwagę.
  Wiele dróg prowadzi do Boga. Tak wiele, jak wiele jest ludzi. Wiarę 
otrzymałem nie od jakiegoś biskupa czy teologa, lecz od dwojga ukochanych 
ludzi: mojego ojca i matki. Bóg był czymś oczywistym, bo było tak dużo 
miłości i ciepła, tak dużo wzajemnego przywiązania i przynależności. Nie 
widziałem Boga, lecz czułem Go każdego dnia. Nie stawiałem sobie żadnych 
pytań.
  Z biegiem czasu wszystko się zmieniło. Zacząłem studiować i ta 
oczywistość Boga stała się dla mnie problemem. Studiowałem filozofię i 
teologię, i stopniowo zacząłem rozumieć niewierzących. Sam zacząłem się 
bać, że mogę Boga utracić. Na drodze studiów nie przybliżyłem się do Niego. 
Nawet znikał mi niejednokrotnie we mgle. Wierzyłem jednak nadal i nadal 
poszukiwałem.
  Pewnego dnia, gdy byłem jeszcze nieszczęśliwszy, słabszy, bardziej 
bezsilny, gdy nie było przede mną żadnej przyszłości, wszystko stało się 
prostsze. Moje serce, pełne zwątpienia otworzyłem na oścież. Zatęskniłem 
mocniej i goręcej niż kiedykolwiek za Bogiem. Wówczas dokonał się cud. 
Otrzymałem wszystko. Nie ja poznałem Boga, lecz Bóg dał mi się poznać. On 
się objawił, nie jako Bóg, nad którym trzeba się zastanawiać albo Bóg, 
który wzbudza strach, lecz jako Bóg, którego się kocha. Bóg 
uszczęśliwiający. Fantastyczny Bóg.
  
  
  Miałem szczęście
  
  
  Miałem szczęście. Zostałem powołany i miałem zostać zrodzony z miłości 
dwojga ludzi, którzy pozostali sobie wierni w dobrych i złych dniach. Byli 
ubodzy, lecz szczęśliwi mimo wielu trosk. Dobrze było u nich. Znalazłem 
bezpieczne zacisze domowe i życzliwość, przyjaźń i ciepło.
  Miałem szczęście. Błogosławieństwem było urodzić się na wsi. Nie miałem 
luksusowej kołyski ani też komfortowego wyposażenia dla niemowląt. Miałem 
matki i jej śpiew. Nie posiadałem drogich zabawek, lecz miałem wiewiórkę w 
lesie i małe króliki na łące. Była szkoła z jednym nauczycielem, który nas 
lubił i dlatego też mógł czasami pociągnąć za ucho. Spotkałem wielu ludzi, 
a byli to ludzie dobrzy i mili, którzy w moim życiu zapuścili korzenie. To 
także przyjąłem jako Boży dar.
  Miałem bardzo dużo szczęścia. Podczas, gdy moi bracia poszli pracować do 
kopalni, mogłem studiować i zostać księdzem zakonnym. Swoją praktykę 
odbyłem we Francji. Przyciągnięty przez ruch księży robotników, mogłem 
jakiś czas mieszkać wśród górników w powojennym baraku. Miałem bardzo dużo 
szczęścia.
  Gdy śmiertelnie zachorowałem, zostałem przyjęty przez najgościnniejszą 
plebanię na świecie, w małej zagubionej wiosce, gdzie dwóch aniołów z 
bezgraniczną cierpliwością i życzliwą troskliwością nauczyło mnie znowu 
śmiać się. Dwa lata leżałem w łóżku. Czas ciszy w cieniu krzyża. Długi czas 
w inkubatorze, w którym nieświadomie nauczyłem się więcej, niż przez lata z 
książek. Lekarze spisali mnie na straty. Do niczego się już nie nadawałem. 
Wolny człowiek. Mogłem robić wszystko, na co tylko miałem ochotę. Skrzętnie 
z tego korzystałem i odnalazłem nową drogę do ludzi. Przede wszystkim do 
biednych, samotnych, zapomnianych i wykolejonych. Nauczyli mnie tak wiele, 
że dziś mogę powiedzieć: "Moim uniwersytetem był biedny, zwyczajny 
człowiek".
  Miałem bardzo dużo szczęścia.
  Teraz wiem: niektóre sprawy wyglądają jak katastrofy, a w rzeczywistości 
są łaską.
  Czasami stawiają ludzie pytania dotyczące mojego szczęścia.
  Przychodzili do mnie niezliczeni ludzie, którzy takiego szczęścia nie 
zaznali. Opowiadali swoje historie, a ja się przysłuchiwałem. To było dla 
mnie bardzo bolesne doświadczenie. Zawsze podawali powody swojego 
nieszczęścia. Bezdomni, nielubiani, pozbawieni przyjaźni. Rozbite 
małżeństwo, żadnej rodziny. Nikogo, kto by się o nich troszczył. Pytanie, 
jak ja mogę być szczęśliwy.
  Próbowałem wówczas pomagać w odnalezieniu jakiejś drogi, okazać 
zrozumienie, lecz najczęściej nie znajdowałem właściwych słów.
  Wiem doskonale, że zawsze jest to sprawa miłości jednego człowieka do 
drugiego, sprawa ciepła, zaufania i oddania, sprawa zapomnienia o sobie, 
wiary w wartości, które nie są dziś w modzie.
  Według mnie wszystko ma związek z Bogiem.
  
  
  Jedynie Bóg
  
  
  Zupełnie wyraźnie doświadczyłem, że obawy i troski są tym mniejsze im 
bardziej się Bogu zaufało. Jak długo całą nadzieję i całe swoje zaufanie 
pokłada się w ludziach, którzy zawsze mogą zawieść albo w rzeczach 
materialnych, które tak prędko przemijają, tak długo daje się obawom i 
zmartwieniom wciąż świeży pokarm.
  Gdy zdecydowałem się wyłącznie na Boga, wiele spraw, które dotąd uważałem 
za nieodzowne i niezbędne do życia, straciło swoje ważne znaczenie. 
Nastąpiło przewartościowanie pojęć. Wszystko było w niesamowitym bezładzie, 
aż znalazło się powoli znowu na właściwym miejscu. Zacząłem odczuwać 
wartości pozorne. To odrzucanie rozpoczynałem codziennie od nowa. Im więcej 
odrzucałem, tym czułem się swobodniejszy i tym bardziej potrafiłem z 
wszystkiego się radować.
  
  
  W swoim życiu
  doświadczyłem Boga
  
  
  Doświadczenie Boga to nie jest coś dotykalnego, namacalnego. To o wiele 
Głębsze przeżycie. Zupełnie osobiste odczucie, którego nie podobna opisać. 
Jest to spotkanie z Istotą, której się nie widzi, a jednak czuje się jej 
obecność, prawie jak dotknięcie. W głębokim spokoju i w niewypowiedzianej 
radości, która nas czasami napełnia.
  Bóg się we mnie zakochał
  Czuję Boga. Słyszę jak Bóg, przez swoją miłość do mnie przemawia. W 
każdym kwiatku, który dla mnie kwitnie. W każdym drzewie, które rodzi 
owoce. W każdym ptaku, który dla mnie śpiewa.
  Gdy przechadzam się wiosną po polach, czuję się głęboko kochany we 
wszystkim, co zielenieje i kwitnie. We wszystkim, co mnie każdego roku na 
nowo ziemia daruje w rajskim cudzie przyrody.
  Czułymi dłońmi głaszcze mnie On, gdy przychodzi w wieczornym wietrze, by 
dojrzałe zboża ukołysać do snu i by zamknąć oczy kwiatów. W biciu mojego 
serca czuję rytm Jego miłości. Słyszę Jego łagodny głos. W dobroci i 
przychylności ludzi czuję Jego miłość do mnie. Bóg jest zakochany i 
wszystko, co pochodzi od Niego, jest podarunkiem. Każdy dar jest Słowem 
Boga, którym chce mi powiedzieć, jak mnie kocha.
  
  
  Jestem beznadziejnie naiwny
  
  
  Słyszę ludzi śmiejących się w oddali. Jestem marzycielem, beznadziejnie 
naiwnym. Moje doświadczenia są czystą fantazją, którą sobie wmawiam. Nauka 
jest obiektywna i wie wszystko. Człowiek jest "rzeczą", dziwnym produktem 
ślepej natury. Wszechświat jest bez duszy. Słońce nie zdaje sobie sprawy, 
że świeci, a także ziemia jest bez czucia.
  Słyszę, jak ludzie śmieją się w oddali.
  
  
  W ogrodzie
  
  
  Cudowny, wiosenny poranek stałym w swoim ogrodzie wśród ziół. Powietrze, 
łagodne słońce. Nowy dzień. Czułem. Otoczył mnie cud. Ogarnęła mnie 
wdzięczność za życie. Za wszystko co żyje. Widziałem pierwsze krokusy i 
wiedziałem: Bóg wyciąga do mnie swoje ręce pełne kwiatów. Wszędzie życie. 
Życie w powietrzu. Życie w ziemi. Pomyślałem: miejsce, na którym stoję jest 
święte. Raj jest tutaj, w pobliżu.
  
  
  Nie ma niczego bez sensu
  
  
  Wiem, także wtedy, gdy tego naukowo udowodnić nie potrafię, że kwiaty nie 
kwitną tak po prostu. One kwitną ku uciesze motyli, dla urody ziemi i 
przyjaźni między ludźmi. Księżyc nie jest czymś w rodzaju latarni ulicznej, 
lecz czuwa na nieboskłonie gwoli marzeń ludzi. Kos, który śpiewa przy moim 
oknie, przynosi nowinę każdego ranka, a tęcza, która się na niebie wygina i 
dotyka ziemi na dwóch krańcach, wspaniałością swoich barw każe mi się 
zatrzymać na autostradzie. Jabłka wiszą na drzewie, by ludzie mogli je 
zrywać, a śnieg pada w gęstych płatach z nieba, by dzieci mogły się 
cieszyć.
  W całą naturę wtopiona jest miłość.
  Nie oczekuj ode mnie, że ci to naukowo udowodnię. Mimo to, wiem,że tak 
jest. Inaczej jak mógł bym tego z milionami innych ludzi poświadczyć? Z 
pokolenia na pokolenie dzieje się tak, że ludzie mogą marzyć i doświadczać 
tego, na co nie ma słów.
  Zaprzeczać temu jest nie naukowo. Nauka, która myślenia i odczuwania, 
czyli tego co najbardziej ludzkie w całym dziele stworzenia nie uznaje, 
zaprzecza samej sobie.
  
  
  Kwiat kaktusa
  
  
  Nie miałem na to słów. Nie mogłem napatrzeć się do syta zachwycając się 
kwieciem kaktusa. Przez cały rok jeżył się kolcami. Wydawałoby się 
bezcelowo. Ostry, kanciaty, nieporuszony. Tak pozwoliłem mu stać, był 
przecież kaktusem. Aż niespodziewanie, w maju, z pomiędzy jego kolców 
wyjrzał delikatny kwiat. Długo przypatrywałem mu się w błogim zachwycie. 
Było tak, jakby nagle ukazało się całe jego serce, pełne barw i delikatnych 
listków. Kwitł tak jeszcze parę dni. Przewspaniałe. Od kogo i dla kogo te 
względy?
  
  
  Spotkać Boga
  
  
  Spotkanie z Bogiem nie jest żadnym intelektualnym dokonaniem. Jest to 
ofiara złożona życiu, prapoczątkowi wszelkiego życia.
  Ja Go spotkałem.
  Czasami był tak blisko mnie, że mogłem Go widzieć i odczuwać swoim 
sercem. W takich chwilach unosiło mnie uczucie bezgranicznego zachwytu. 
Byłem jak zakochany. Nie było już żadnych granic. Nie było ziemi ani nieba. 
Zegary już nie tykały. Czas się zatrzymał. Chciałem wtedy wszystko i 
wszystkich objąć ramionami, ponieważ samego Boga chciałem wziąć w objęcia. 
Chwilę ogromnej błogości i rajskiego szczęścia. Na ogół nie trwały one 
długo. Lecz pomagały mi. Samotność pustyni nie była już dla mnie groźna. 
Znalazłem oazę.
  
  
  Codziennie mówię Bogu:
  "Jesteś wspaniały"
  
  
  Pierwszym moim odczuciem, gdy się tylko obudzę, jest wdzięczność. Patrzę 
na zewnątrz: przede mną wspaniały widok. Cudowna sceneria, wśród której 
wolno mi żyć. Powietrze i chmury, drzewa i krzewy, ziemia pod moimi nogami, 
drogi i kraj, kwiaty i ptaki, i tak dużo słońca.
  Wokoło mnie znajdują się cuda życia, a największym cudem jest samo życie. 
Nauczyłem się zachwycać jak dziecko i podziwiać wszystko, co jest dobre i 
piękne. Dopiero, gdy to dziecko we mnie umrze, umrą także wszystkie moje 
marzenia i nie będzie więcej cudów.
  Gdy marzę o oazie na pustyni, marzę o kawałku raju, gdzie wspólne 
przebywanie ludzi jest radością i rozkoszą. Pieniądz nie gra żadnej roli i 
nikt nie chce panować nad pozostałymi. Ludzie są mili i dobrzy, bez 
udowadniania, że tak być musi.
  Nikt nie zostanie oszukany. Nie ma złodziei, lecz nikt nie zastanawia się 
nad tym, że tak być powinno. Ludzie są wierni danemu słowu i nie wiedzą, że 
to oznacza "wierność". Dzielą ze sobą wszystko, bez ogłaszania, że są 
usłużni i życzliwi. Niczego nie pisze się wielkimi literami, bo nie ma 
wielkich, bohaterskich czynów. One wcale nie są potrzebne, bo wszystko jest 
zwyczajne. Przychodzi samo przez się i naturalnie, tak, że ludzie nawet nie 
wiedzą, że żyją w oazie.
  
  
  Oaza
  
  
  Zdaję sobie doskonale sprawę, że w oazie wszystko stoi na wodzie i że 
pustynia tylko dlatego może kwitnąć, i owocować, ponieważ znajduje się tam 
woda. Bez wody wszystko usycha. Wszystko zamiera. Gdy napotkasz na pustyni 
gdziekolwiek wodę, musisz iść jej śladem, by znaleźć źródło, oazę. Wiem, że 
oaza człowieka opiera się na miłości i że miłość jest praźródłem wszystkich 
oaz między ludźmi. I wierzę, że Bóg jest miłością. Miłość jest żywą wodą, 
jakąś praenergią, która wszelkie ludzkie pustynie potrafi uczynić 
urodzajnymi.
  Słyszę jak śpiewa woda w źródle. Słyszę pieśń o wodzie żywej, jak się 
unosi, jak idzie na poszukiwanie wyschniętej ziemi i ludzi na pustyni. Jak 
znajduje sobie drogi, tworząc strumyki i rzeki.
  Słyszę jak woda radośnie pluszcze przed każdym sercem, które się otwiera 
przed wszystkimi ludźmi, którzy piją z wody żywej i upojeni są miłością. 
Nad wszystkimi brzegami kwitną kwiaty.
  Widzę owoce ducha. Radość, pokój, przyjaźń, dobroć, łagodność, 
cierpliwość, miłość i głębię uczuć. Owoce dla nowego świata. świat staje 
się znowu godny zamieszkania. Woda jest życiem. Miłość to żywa woda.
  Gdy na pustyni życia gdziekolwiek spotkasz miłość, prawdziwą miłość, to 
podążaj jej tropem, a dotrzesz do jej Źródła, do Boga, tej wielkiej Oazy 
czasu i wieczności.
  
  
  Bóg jest moją oazą.
  
  
  On mnie wywołuje w pustyni i chce mi dać do skosztowania owoce swojego 
ogrodu, dary swojego serca i swojego ducha. On mnie prosi, bym był małym 
nosicielem wody na tej wielkiej pustyni.
  Boże, moja Oazo! Mój Ojcze i moja Matko!
  Gdy Boga nazywam Ojcem, a czynię to bardzo chętnie każdego dnia, gdy 
odmawiam Ojcze Nasz, wówczas jest On dla mnie idealnym Ojcem, który jest 
równocześnie i Matką. Jest też dla mnie idealną Matką, która jest także 
Ojcem.
  Bóg jest prawdziwym Domem, gdzie znajduję ciepło i miłość.
  W Bogu możesz żyć i w nim się poruszać. W Bogu możesz mieszkać. W Nim 
możesz głęboko oddychać. Wszystko jest świeże i nowe. Możesz wchodzić i 
wychodzić, i znajdować pokarm i żywą wodę. Czujesz się bezpieczny. Nie 
żyjesz już w pustce. Nie wisisz zrozpaczony nad przepaścią nicości.
  Bóg jest moją oazą. Wszystko inne to fata morgana.
  
  
  Dni oazy i dni pustyni
  
  
  Choć byśmy nie wiem jak odczuli Boga jako oazę, tak długo, jak istnieje 
ludzkość, istnieją także dni pustyni. Prawdziwe dni oazy zdarzają się 
raczej rzadko. Częściej doświadczysz świata jako pustynię. Pustka, nuda i 
nijakość wokół ciebie. Opuszczenie. Bóg cię opuszcza, wydaje cię marności 
życia i bezbrzeżnej bezsilności. Nawiedzają cię ostre wichury. Chciałbyś 
znaleźć zacisze domowe, ciepło i pokój.
  Uchwyć się wówczas pustyni Boga rękoma. Proś o wodę żywą. O drogę do 
źródła. Bóg każe oazie w twoim sercu powiększać się aż do dnia twojej 
śmierci, gdy uwolniony od pustyni, ostatecznie wejdziesz w wieczną Oazę, W 
Boga, który jest miłością.
  
  
  Uwolnić się od wszystkiego
  
  
  Bóg może jedynie wówczas być dla ciebie oazą, gdy ty sam stworzysz ku 
temu warunki. Spokój i wielkie pragnienie, prostota i bezinteresowność. 
Wolność od wszelkich bezsensownych pragnień i żądz. By się do Boga 
przybliżyć, by w Boga wejść, niczym w oazę, musisz być gotowy wszystkiego 
się wyzbyć.
  Owa gotowość musi trwać całe życie. To proces życiowy, długie obumieranie 
rzeczy, które trzymają cię tysiącami więzów. Nigdy się tego nie 
pozbędziesz. Często będziesz upadał, lecz te upadki nie powinny cię 
zniechęcać. One cię uchronią przed pychą i samolubstwem, przed wyniosłością 
i arogancją.
  Uwolnić się od wszystkiego nie znaczy wcale, że musisz się ze wszystkim 
pożegnać; że masz zamknąć oczy i wszystkie zmysły przed pięknym i dobrym, 
przed niespodziankami, wspaniałościami i cudownościami tego świata. Wręcz 
odwrotnie.
  Pozostawić znaczy: lepiej i jaśniej widzieć.
  Przywiązanie do jakiegoś miejsca ogranicza nas. Nasz horyzont się zawęża. 
Nikt nie może bardziej korzystać z ziemi, niż ten, kto ziemię pozostawił i 
jak motyl ziemię odwiedza.
  
  
  Odnaleźć radość życia
  
  
  W cieniu miłości Boga nauczyłem się tracić. Tak tracić, że na końcu nie 
miałem już nic do stracenia. Potem mogłem już tylko zyskiwać. Od tego dnia 
wszystko było wyłącznie zdobywaniem na nowo.
  Najważniejsze było to,, że odzyskałem znowu radość życia. Radość z życia, 
i radość z Boga, który mi wszystko dał.
  Głęboka prawda tkwi w paradoksie chrześcijaństwa. "Kto swoje życie 
straci, zyska je. Kto zyska swoje życie straci je".
  
  
  Jak nieporadny osioł
  
  
  Bóg potrafi pisać prosto nawet na krzywych liniach. Zawsze odnosiłem 
wrażenie, że był we mnie ktoś inny, kto mną poruszał. Byłem pełen dobrej 
woli i pewnego dnia oddałem wszystko, nie wiedząc wcale, co to właściwie 
znaczy. Bóg jednak wziął mnie poważnie i często wbrew moim wyobrażeniom 
prowadził drogami pełnymi ryzyka. Podejmowałem się spraw, które były dla 
mnie zbyt trudne i które chętnie pozostawiłbym innym.
  Czułem się niejednokrotnie jak nieporadny osiołek, który potyka się o 
wszystkie kamienie na drodze. I który już wdzięczny jest, jeśli to nie był 
znowu ten sam kamień. Pozostała potem blizna, która była dowodem mojej 
wielkiej słabości i głębokiego ubóstwa. Trwałe wspomnienie mojej całkowitej 
bezsiły.
  Teraz już wiem: cokolwiek dobrego uczyniłem w swoim życiu to zdziałał to 
Bóg we mnie, mimo mojej słabości. Dał mi przy tym tak wiele radości, że 
mogę być Mu za to tylko wdzięczny.
  Jestem księdzem zakonnym. Podczas święceń kapłańskich leżałem 
rozciągnięty na ziemi i czułem się mały i nieważny wobec Boga i wobec 
tajemnicy Jezusa. Tej miłości, która stała się Człowiekiem. Do dzisiaj 
jednak, po tylu latach, tego nie żałuję. Chciałbym znowu tak leżeć na 
ziemi. Świat niech sobie nade mną przechodzi i współczuje, że ludzie 
potrafią się przed Bogiem tak głęboko upokorzyć. Wielu nie ma pojęcia o 
fakcie, że Bóg człowieka tym wyżej stawia, im głębiej ten się uniża.
  Być wyświęconym na kapłana znaczy aż po korzenie swojego istnienia 
poświęcić się Bogu i ludziom. Znaczy swoim ciałem, swoim sercem, swoim 
duchem, swoimi rękoma i nogami, całą swoją istotą oddać się Bożej miłości i 
uczynić się widoczną i odczuwalną. W takim samym stopniu, a czasami jeszcze 
mocniej, świeccy ludzie mogą być ogarnięci przez Boga i Jemu się oddać.
  
  
  Zwykły człowiek, niezwykłe,
  niewykonalne zadanie
  
  
  Księża są ludźmi, którzy na pustyni życia znaleźli Boga i pełni zachwytu 
nad tym - całą swoją radość znajdują w życiu z Bogiem i dla Niego. Ksiądz 
może być głęboko szczęśliwy, bo w Bogu zostaną mu powierzeni wszyscy 
ludzie, by kochać i być kochanym.
  Księża nie są żadnymi pozaświatowymi, nienaturalnymi istotami, które 
trzeba odsakranizować i podmitologizować, jak gdyby byli półbogami czy 
świętymi przedmiotami, ksiądz jest stuprocentowym człowiekiem, z wszystkimi 
ludzkimi ograniczeniami słabościami, błędami i grzechami.
  On jest jednym z wielu zwyczajnych ludzi i wcale nie ulepiony z innej 
gliny. Nie nosi on aureoli świętości. Nie jest tym najlepszym, ani tym 
najcnotliwszym i w ogóle nie jest bez skazy. Nie jest bohaterem ani 
świętym. Nie jest uczonym ani władcą, ani żadnym mocarzem.
  On jest mężem dobroci, pociechy, światła i pokoju. Jest wolnym 
człowiekiem, którego Bóg wybrał i powołał.
  Ksiądz stoi przed zadaniem niemożliwym. Lecz wie, że bóg władny jest w 
bezwładnych, mocny w słabych i że Bóg nie tym tak zwanym świętym pomaga, 
lecz słabym ludziom, którzy od Niego oczekują pomocy.
  Ksiądz nie jest wyłącznie od i dla Boga. On jest zasadniczo od ludzi i 
dla ludzi. Istnieje nie po to, by osądzać i wyrokować. Jest wśród ludzi 
wcieloną łagodnością, odczuwalną dobrocią Boga. Idzie z ludźmi, którzy 
upadają i ma być człowiekiem wielkiego serca. Świadomy, że nie sprosta temu 
wymogowi, chciałby być jednak drogowskazem, by wskazywać drogi do Boga. Dla 
ludzi, którzy szukają drogi, pragnie być drogą.
  
  
  "Pragnę szczęścia ludzi",
  mówi Bóg
  
  
  Czy mam prawo być szczęśliwy, podczas gdy codziennie stykam się z takim 
ogromem bezprawia i niepokoju, z bezmiarem nędzy wśród ludzi? To pytanie, 
którego nie potrafię się pozbyć. Za każdym razem przeżywam to, gdy ludzie 
odkrywają przede mną swoją nędzę i nieszczęścia. Czuję się zawsze bezradny, 
gdy wciągnięty zostaję w całkowitą bezsilność ludzi, którzy chcieli by być 
trochę szczęśliwi. 
  Jak mogę pomóc, gdy sam tkwię w nędzy i bezsilności? Jaki sens ma to 
wszystko? Czy nie jesteśmy wszyscy skazani na to, by być szczęśliwymi? Czy 
całe stworzenie jest za tym tylko pomyłką?
  "Gdy widzę ludzi szczęśliwych, osiągnąłem swój cel" - mówi Bóg.
  "Celem mojego aktu stworzenia było szczęście ludzi" - mówi Bóg. 
"Potrzebuję szczęśliwych ludzi, by innych uszczęśliwiać".
  Moim najgłębszym życzeniem jest uczynić ludzi szczęśliwymi. Wiem jednak i 
to - przeżyłem to wystarczająco często - że gdy utknę w martwym punkcie i 
sam mam kłopoty, gdy i we mnie zgasną wszelkie światła, nie mogę nikomu 
pomóc. Drzwi się zatrzasnęły. Robi się ciemno, nadchodzi noc. Na horyzoncie 
żadnych świateł. Stoję wtedy sam jeden wśród tych wielu bezradnych i 
błądzących ludzi, ludzi nie mających wyjścia, tak samo zniechęcony, 
rozczarowany i podobnie jak oni bez nadziei. Ręce nie napotykają rąk. Serca 
nie odnajdują serc.
  Chcę być szczęśliwy, by innych szczęśliwymi uczynić.
  Pragnę być szczęśliwy na bardzo prosty sposób, bo szczęście składa się z 
wielu części, ale nie każda z tych części jest zawsze idealna.
  Szczęście, którego mi brakuje, to szczęście innych.
  Lecz istnieje coś takiego, jak wzajemne sprzężenie. Im więcej czynię dla 
innych, i im więcej siebie samego daję, tym wolniejszym i szczęśliwszym się 
czuję. Gdy zapomnę o sobie, zapominam też o swoich troskach. Gdy natomiast 
przez troski kogoś innego znowu wpadam w kłopoty, są one zawsze wyraźnie 
mniejsze.
  
  
  Kontakt z Bogiem
  
  
  Gdy jestem w domu, modlę się, cokolwiek bym czynił. Dla mnie modlitwa 
jest sprawą miłości, zaufania i oddania się. Ufnym, prawie ślepym oddaniem 
się Bogu, tej niezgłębionej Istocie, w której czuję się Bezpieczny. Czuję 
się wciągnięty w magnetyczne pole nieskończenie kochającego Boga, który 
mnie coraz bardziej do siebie przyciąga.
  W ten sposób jest modlitwa czymś oczywistym, czymś zupełnie naturalnym. 
Rodzajem oddychania. Modlitwa zaczyna się głęboko we wnętrzu człowieka. I 
dlatego myślę, że modlenie się jest czymś bardzo osobistym i tak różnym jak 
różni są ludzie.
  Dla każdego człowieka modlitwa zaczyna się - jak myślę - zastanawianiem 
się nad przyczyną, dla której żyje. Poszukiwaniem Istoty, która większa 
jest aniżeli człowiek. To pełne trwogi poszukiwanie sensu wszystkiego, co 
jest i co się przydarza, jest już pierwszą formą modlitwy.
  Modlitwa nie jest ani opium, ani pozostałością dawnych zwyczajów. Nie ma 
też nic wspólnego z automatem, do którego wkładasz monetę, i dostajesz to, 
czego chcesz.
  Czym jest modlitwa? Jest odpowiedzią całej twojej istoty na niezgłębioną 
tajemnicę miłości, która nie przemija i która do ciebie przemawia w całym 
świecie przez wszystkie otaczające cię cuda.
  Czym jest modlitwa? Wypowiedzeniem się i daniem odpowiedzi, dziękowaniem, 
radością. Pytaniem. Żaleniem się i krzykiem. Milczeniem. Wspólnym 
kroczeniem drogą. Powiedzeniem "tak" słowami, znakami i czynem, i całym 
swoim życiem.
  Ptak jest ptakiem, gdy fruwa. Kwiat jest kwiatem, gdy kwitnie. Człowiek 
jest człowiekiem, gdy się modli.
  Modlitwa nie jest oddalaniem się od życia. Jest natomiast fundamentem 
twojego człowieczeństwa. Kto się modli,, może żyć także w naszym czasie.
  Modlitwa zmienia człowieka. Kto się modli, staje się skromniejszy, milszy 
i radośniejszy. Kto się nie modli, jest jak lampa, do której nie dochodzi 
prąd.
  Modlitwa przyczynia się do zdrowia ciała i duszy. Daje uspokojenie twoim 
członkom i twemu sercu. Zdobywa przestrzeń dla niewidzialnego świata, dla 
mocy kosmicznych.
  Duch, który wszystko porusza, który jest już w tobie i oczekuje, 
otrzymuje nowe możliwości. Doświadczasz olśnienia i w tym świetle widzisz 
wszystko zupełnie inaczej. Zostajesz stworzony na nowo.
  Modlitwa jest terapią. Modlitewna kuracja może zdziałać cuda.
  
  
  Modlić się
  
  
  Każdego dnia w chwili głębokiej ciszy skierować swoją antenę ku Bogu. Ta 
chwila powinna, może i musi czasami trwać godzinę.
  Potrzebujesz czasu, by się uspokoić. Potrzebujesz czasu, by nastawić 
swoją antenę. Potrzebujesz czasu, by się samemu wyciszyć, by słuchać.
  
  
  Mistyka
  
  
  Boże, wprowadź mnie w ciszę, w to głębokie milczenie, ponad wszystkie 
słowa i myśli, ponad wszystkie odczucia i wyobrażenia.
  Mistyka jest wpisana w nasze serce. Kontemplacja jest naszą naturą. 
Mistyka jest tak samo naturalna, jak nasze człowieczeństwo. A mimo to 
pozwalamy się zdominować sprawom materialnym i wszystkie wzruszenia w głębi 
naszego wnętrza zostają wyparte, aż zupełnie zamierają. Przesyceni nauką i 
techniką, zrozumieliśmy dzisiaj, że fachowość i rzeczowość nie czynią 
człowieka mądrym ani życiowo doświadczonym.
  Brakuje nam tej mądrości, która rodzi się tam, gdzie wiedza i miłość się 
spotykają, i wspólnie wybierają się w drogę. Brakuje nam otwartości dla 
mistyki.
  Mistyka jest normalną, głęboką wewnętrzną świadomością, przeżyciem, które 
przewyższa poznanie rozumowe. Doświadczeniem rzeczywistości, która znajduje 
się daleko poza widocznymi, uchwytnymi rzeczami.
  Mistyka znaczy pragnąć być jednością z całą rzeczywistością, która jest 
Bogiem.
  Miłość jest wszystkim. Bóg.
  Obcowanie z Bogiem. Miłość jest najczystszą, najsilniejszą formą 
modlitwy, łączności z Bogiem. Miłość nie potrzebuje słów. Żadnych pytań ani 
odpowiedzi. W głębokim milczeniu można zrozumieć Boga.
  Tak modlę się wieczorem i rankiem. We dnie i w nocy. Tak modlę się wiosną 
i jesienią. Latem i zimą. Modlę się moimi rękami i nogami, świadomie albo 
nieświadomie, we śnie albo na jawie.
  Boże, spoczywam w Twoich ramionach, gdy patrzę, widzę Ciebie. Gdy 
odczuwam, czuję Ciebie.
  Panie, naucz nas modlić się. Oznacza to dzisiaj: Panie, przywróć mnie 
znowu do życia. Uwolnij nas od materii. Uwolnij naszego ducha i serce. 
Naucz nas znowu kochać. A Pan odpowie: "Gdy się modlisz, mów: Ojcze nasz".
  Kto mówi: "Ojcze nasz", tego miłość łączy z innymi ludźmi i z Istotą 
wyższą.
  Kto mówi: "Niech przyjdzie Twoje Królestwo", ten tęskni za pokojem, za 
pokojem na całym świecie. Ten tęskni za tym, by Boża miłość była na ziemi 
odczuwalna.
  Kto mówi: "Niech się stanie Twoja wola", wiąże swoje wewnętrzne 
możliwości z wyższym, potężniejszym prądem. Z prądem Bożej miłości, bo wolą 
Bożą jest miłość.
  Odmawianie "Ojcze nasz" żyje w zgodzie z modlitwą, może zmienić ciebie i 
świat.
  Boże, dlaczego bierzesz mnie na swoją służbę i powierzasz mi tak wielu 
ludzi? Dlaczego chcesz przeze mnie i przez moje słowa pocieszać ludzi? 
Wskazywać im drogę, dawać ciepło i miłość, i poczucie spokoju?
  Tak dużo włożyłeś w moje ręce, a tak rzadko możesz na mnie liczyć. 
Wprawdzie wiele Ci obiecałem, lecz często tego nie spełniałem.
  Czyż musiałem rzeczywiście być tak biednym, tak słabym, tak bezsilnym, 
bym nareszcie mógł zrozumieć i dowodzić, że wszelkie dobro, które czynię i 
którekolwiek uczyniłem jedynie i wyłącznie od Ciebie pochodzi?
  
  
  Nie należę do ludzi
  
  
  Nie należę do ludzi. Należę jedynie do Boga. Jedynie Bóg ma wszystko w 
swoich rękach. On wysłał ludzi na moją drogę i dał im miłość. Dał im 
troskę, by się o mnie troszczyli.
  Musiałem tą drogą iść do ludzi, by Jego miłość im dawać i aby w Jego 
imieniu troszczyć się o wszystkich, przede wszystkim o małych, słabych i 
bezbronnych. O tych, którzy nie radzą sobie z życiem. Boże!
  Jeżeli istnieją sprawiedliwi i grzesznicy, to każ mi stanąć po stronie 
grzeszników, bo sam jestem grzesznikiem.
  Jeżeli istnieją biedni i bogaci, to pozwól mi stanąć po stronie biednych. 
Bo biedni są w Twoich oczach o wiele bogatsi.
  Jeżeli istnieją silni i bezsilni, to pozwól mi stanąć po stronie 
bezsilnych. Jeżeli istnieją tacy, którzy posługują się przemocą i tacy, 
którzy jej nie używają, każ mi stanąć po stronie tych, co odrzucają 
przemoc.
  Jeżeli istnieją zwycięzcy i przegrani, to pozwól mi stanąć po stronie 
przegranych. Jeżeli są mordercy i ofiary, pozwól mi stanąć po stronie 
ofiar.
  Kochany Boże, w Twoim domu będą błogosławieni najbiedniejsi, najsłabsi i 
najmniej ważni.
  W Twoim kraju ci ostatni, najostatniejsi z ostatniego rzędu, będą 
pierwszymi.
  W Twoim Królestwie, którzy w miłości swoje życie zagubili, stokrotnie je 
znowu odnajdą.
  
  
  Niech przyjdzie
  Twoje Królestwo
  
  
  Boże, spraw bym nie stracił odwagi. Kto straci odwagę na pustyni, nie 
posunie się już dalej i tam umrze.
  Boże, niech przyjdzie Twoje Królestwo!
  Twoja nowa ziemia, twoje nowe niebo, Twoje niebo na ziemi, gdzie 
najsłabsi będą na ziemi, gdzie słońce wschodzi nad uśmiechniętymi twarzami 
ludzi, którzy się wzajemnie rozumieją, także wtedy, gdy innymi mówią 
językami. Także wówczas, gdy mają inną barwę skóry.
  Niech przyjdzie Twoje Królestwo! Twoje Królestwo, gdzie także inaczej 
myślący są u siebie. Gdzie nie ma podziału na lewicę i prawicę. Gdzie nikt 
nie będzie prześladowany i zgładzony z powodu przekonań politycznych, z 
powodu wiary czy też niewiary, z powodu barwy skóry czy jakiegokolwiek 
innego powodu.
  Niech przyjdzie Twoje Królestwo!
  Twoje Królestwo miłości i sprawiedliwości, które pozwala bezpiecznie 
wędrować ulicami i napełnia domy pokojem i przyjaźnią, a każdemu cierpieniu 
pozwala znaleźć pociechę w litościwych rękach.
  Niech przyjdzie Twoje Królestwo!
  Wówczas nigdy już żadne dziecko nie będzie rodzić się w nieczułości i 
oziębłości i nigdy już żaden człowiek nie będzie umierał samotnie.
  Słyszę Bożą odpowiedź: "Moje Królestwo leży w waszych rękach! Bądźcie 
dobrzy wobec siebie! Kochajcie się wzajemnie!"
  
  
  To jest moja pociecha
  
  
  Bóg jest dla mnie dobry. Był czasami w moim życiu odczuwalnie obecny. 
Nauczył mnie jak mam się oddać innym, nie pytając, co z tego będę miał. Nie 
przejmując się, gdy nikt nawet mi nie podziękuje. Ukazał mi słońce, któremu 
pozwala świecić także wówczas, gdy ludzie kryją się w cieniu. Pokazał 
drzewa, które dają owoce, nie pytając, kto będzie je jadł. Pokazał mi 
ziarno pszeniczne w łonie ziemi, które musi umrzeć, zanim ujrzy kłos.
  Czuję, że Bóg mnie kocha dzisiaj i po wszystkie dni mojego życia. Kocha 
mnie, gdy żyję. Będzie mnie kochał jeszcze bardziej, gdy umrę, ponieważ 
wtedy na zawsze weźmie mnie w swoje ramiona. To jest moją pociechą. Nic nie 
może mi się przydarzyć.
  W ostatnim dniu mojego życia gdy słońce zajdzie już na zawsze, a ja 
wchodzić będę w noc śmierci, chcę powiedzieć:
  Wszystko jest dobre. Wszystko jest w porządku. Nie jestem martwy. idę 
jedynie na drugi brzeg. Życie się zmienia. Ono będzie pełniejsze, 
intensywniejsze, nieograniczone. Nie będzie już więcej ciemności i smutku. 
Tylko powiew Boskiego życia, przez który zostanę łagodnie wchłonięty.
  Wszystko będzie światłem. Wszystko będzie miłością. Ziemia nie jest w 
stanie nic złego mi uczynić. W Bogu spełnią się wszelkie marzenia. Mogę być 
tylko wdzięczny. Moje szczęście jest pełne. Żyję. Jestem spokojny, ponieważ 
znajduję się w ramionach nieskończenie miłującego Boga.
  
  
  Moja ostatnia modlitwa
  
  
  Gdy jestem strudzony drogą ku gwiazdom, by ludziom dać w nocy trochę 
światła, wtedy siadam w ciszy i odnajduję Ciebie, mój Boże! Wsłuchuję się 
wówczas w źródło i słyszę Ciebie. Bardzo Głęboko w sobie samym i we 
wszystkim, co mnie otacza, wyczuwam jakąś wielką tajemnicę.
  Boże, jesteś blisko mnie. Odczuwam Cię niemal dotykalnie. Jesteś obecny 
we mnie, bardziej aniżeli powietrze w moich płucach, bardziej niż krew w 
moich żyłach.
  Boże, mój Boże, wierzę w Ciebie, Tak jak niewidomy wierzy w słońce, nie 
dlatego, że je widzi, lecz dlatego, że je czuje.
  Kochany Boże, w Jezusie pozwoliłeś mi odczuć, jak bardzo Ci na mnie 
zależy. Jak bardzo mnie kochasz! Swoją miłość do mnie włożyłeś w całą 
przyrodę, i w ludzi, którzy mnie otaczają. Jesteś Bogiem miłości.
  Tysiącami rąk mnie pieścisz. Tysiącami ust mnie całujesz. Tysiącami 
owoców mnie karmisz. Dałeś mi wszystko. Wszystko co posiadam, i wszystko, 
czym jestem. Unosisz mnie na tysiącznych skrzydłach. U Ciebie jestem jak 
dziecko w domu.
  Kochany Boże, nie do pojęcia jest radość, którą mogę niezasłużenie się 
cieszyć. W dniach strachu i udręki pozwalasz mi doświadczyć tego, o czym 
prorocy już przed stuleciami wiedzieli, że niesiesz mnie na swoich 
ramionach. Trzymasz mnie mocno oburącz.
  W dniach słabości i grzechu pozostawiasz tęsknotę w moim sercu niczym 
głęboką ranę, która goi się dopiero wtedy, gdy moje serce znajdzie się 
znowu w Twojej dłoni.
  Boże, powiedziałeś mi jedno słowo, ono mi mówi wszystko. Jest pociechą, 
która nie umiera i nigdy mnie nie opuści. Ono wryło mi się głęboko w serce: 
"Nie wyście mnie wybrali, lecz ja was wybrałem..."
  Kochany Boże, Ty umiłowałeś mnie pierwszy. Odkąd jestem, kochasz mnie. Z 
nieskończoną cierpliwością utrzymywałeś mnie w swojej służbie. Jestem małym 
kawałkiem szkła, w którym ma się odbić Twoja miłość. Jestem jedynie 
kawałeczkiem szkła, które na dodatek zakurzone jest i zabrudzone tym, co 
przynoszą z sobą wichry życia.
  Lecz za każdym razem obmywałeś je siedemdziesiąt siedem razy w ciepłym 
deszczu Twojego miłosierdzia. Kładłeś je czule w swoim słońcu, by jeszcze 
jaśniej niż kiedykolwiek współgrało w odwiecznej grze miłości między Tobą i 
ludźmi. Boże, ze skorup czynisz zwierciadło swojej miłości.
  Kochany Boże! Dałeś mi wszystko. Daj mi proszę, jeszcze jedno: wdzięczne 
serce!
  
  
  W tej książce Phil Bosmans mówi o najbardziej osobistych doświadczeniach 
życiowych. O "korzeniach" sztuki życia. O źródłach radości życia. Mówi to 
ktoś, kto o Bogu niekoniecznie wie wszystko do końca i kto wprost na 
"ciemne doświadczenia życia" oczu nie zamyka. W pierwszej części pyta 
Bosmans: "Boże, gdzie jesteś?" Bóg został dziś śmiertelnie wyciszony: 
Owszem, zostało wpisane człowiekowi pełne współczucie w sercu po 
opuszczeniu raju. Druga część mówi o korzeniach chrześcijaństwa, o 
humanizmie Boga. Ale gdzie pozostaje Jego miłość wobec cierpienia, 
umierania, zła. Na te odwieczne "pytania bez odpowiedzi" nakierowana jest 
część trzecia. Czwarta część ostatecznie jest bardzo osobistym "świadectwem 
człowieka małej wiary": Bóg - moja oaza. Niezwykła książka dla wierzących i 
niewierzących, dla szukających i nawróconych: tak niezwykła jak jej autor, 
flamandzki zakonnik.
  
  
  Wierzę w dobro, chociaż tak wiele ludzi opanowanych jest przez zło. 
Wierzę w miłość, także wtedy, gdy panuje wrogość i nienawiść się wokoło 
rozwija. Wierzę, że prapoczątkiem dobra jest Bóg.
  Bóg przychodzi do nas w każdym dobrym człowieku. We wszystkim, co żyje, 
zostawił Bóg ślady swojej miłości. Phil Bosmans