Krzysztof Petek
BEZLITOSNA FALA

Wydawnictwo Siedmioróg
Wrocław 1998
Fotografia na okładce Velvet Model
Projekt okładki: Studio Siedmioróg
Redaktor Danuta Sadkowska

© Copyright by Siedmioróg ISBN 83-7162-349-6
Akc      ?
Wydawnictwo Siedmioróg
ul. Świątnicka 7, 52-018 Wrocław
Wydanie pierwsze
Wrocław 1998
Druk i oprawa: Prasowe Zakłady Graficzne Spółka z o.o. w Koszalinie
OD AUTORA
Mam nadzieję, że Czytelnicy wybaczą mi zatajenie nazwy miejsca akcji oraz kilku 
innych szczegółów. Piszę tę książkę w miesiąc po wielkiej powodzi i emocje ludzi, 
którzy stracili swoich bliskich i całe majątki, są zbyt gorące, by zgodzili się 
na ukazywanie ich słabości, niemocy i łez. Chociaż—według mnie—oni wszyscy 
okazali wielką odwagę. Wybaczcie mi też, że nakreślę przebieg wydarzeń krok po 
kroku, ale tylko tak mogę Wam ukazać, jak zmieniała się atmosfera i zachowania 
ludzi podczas kataklizmu.


— Teraz, kurza twarz, jak ta powódź nie przyjdzie, to będzie ostatnia 
bezczelność! — Jajco wyprostował się powoli i obiema dłońmi złapał się za plecy. 
— Zobacz, Pucek, czy tu gdzieś nie leży mój kręgosłup, bo chyba mi odpadł...
— Masz szczęście, że dziadek cię nie słyszy — wzruszył ramionami Pchełka i lekko 
kopnął stos worków wypełnionych wilgotnym piaskiem. — Według znanych mi praw 
przyrody nasza wola nie gra tu żadnej roli, ale jeśli miałbym wybierać, wolałbym, 
żeby to noszenie worków okazało się zupełnie zbyteczne i pozbawione sensu.
— Co zresztą szybko się okaże — stęknął Jajco, wycierając dłonie o stare spodnie 
moro. Poprawił okulary, odgarnął włosy za ucho i rozejrzał się. — Odra to nie 
Nil, nie podejdzie dwóch kilometrów.
— Płasko jest — odezwał się Pucek i pociągnął nosem.
— No jest... — przyznał Jajco i zrobił kilka skłonów. — O, patrzcie — ruchem 
głowy wskazał mężczyznę stojącego obok stodoły — Dionizy nie wierzy w nasz wał. 
Wymontował już z malucha akumulator i zaniósł go na strych, a teraz wyciąga 
radio...
— Przezorny, panie Jajco — skwitował Pchełka. — On jest tylko przezorny. Jeśli 
jest ci obcy ten termin, mogę ci wytłumaczyć.
Obaj wiedzieli, że Pchełka się naigrawa, Jajco nie podjął więc tematu. Pucek 
najwyraźniej był dziś monotematyczny. Poruszył się niespokojnie i wskazał na 
zachód, w stronę wioski.
— Jedziemy...?
Jajco klapnął na wale przeciwpowodziowym własnej konstrukcji. Bolały go 
wszystkie mięśnie, całe ubranie przesiąknięte było potem i wilgocią, czuł, że za 
koszulą armia małych piaskowych diabełków szoruje mu plecy przy każdym ruchu.
Ale nie to go trapiło.
Postawiony w ciągu ostatnich dziesięciu godzin wał był w stanie ochronić 
podwórko i całe gospodarstwo przed naporem metrowej fali. Pod warunkiem, że nie 
będzie zbyt gwałtowna. Czy jednak—jeśli woda w ogóle tu
7
podejdzie — zatrzyma się akurat na tej wysokości? Dlaczego nie miałaby podnieść 
się o następne pół metra? Osobiście w ogóle nie wierzył w tak potężny przybór 
rzeki. Cztery metry do góry?! Dwa kilometry poza koryto? Niemożliwe.
Więc i nie to go trapiło.
Prawdziwym problemem nie były kaprysy przyrody, ale długowłosej blondynki o 
oczach zielonych jak morze na Karaibach.
Marta nie zgodziła się wyjechać. Uparła się pozostać przy Elżbiecie, póki sprawy 
się nie wyjaśnią. A przecież wyjaśnienie było do przewidzenia — w końcu dziecko 
musi się urodzić. Jest już dwa dni po terminie.
—Jak chcesz, Pucek—odpowiedział Jajco po długim namyśle.—W każdej chwili możesz 
jechać. W ogóle dobrze zrobicie, jak pojedziecie do domu zaraz. Diabli wiedzą, 
co z tą wodą... — kiwnął głową w stronę otwartej przestrzeni i zalesionej linii 
ciągnącej się na północ od gospodarstwa. Horyzont zaciągnięty był mgłą powstałą 
z milionów kropelek po niedawnym deszczu. — Pcheła, pakujcie się. Za jakieś dwie 
godziny pójdzie pociąg.
—Zostajesz?—zapytał krótko Pchełka i spojrzał przyjacielowi w oczy. Po czym 
uśmiechnął się i pokręcił głową. — Wiem, zbędne pytanie. Dopóki Marta nie 
podejmie decyzji o wyjeździe, ty też się nie ruszysz.
— Śmieszy cię to? — zaczepnie spytał Jajco, podnosząc się z piaskowego wału. 
Machnął ręką na przyjaciół i powoli ruszył w stronę starej murowanej obory.
— Ależ skąd! Raczej cię podziwiam — westchnął Pchełka, a Jajco nie mógł się 
zdecydować, czy przyjaciel nabija się z niego, czy mówi serio.
— Czasem mnie przerażasz, ale cię podziwiam. Z drugiej strony—gdyby Paulina tu 
była, pewnie też bym jej nie zostawił...
— Uważaj, bo obrosnę w piórka od tych komplementów — wpadł mu w słowo Jajco i 
wszedł na pierwszy stopień drabiny prowadzącej na stryszek starego lamusa. — 
Masz szczęście, że twoja Paulina nie jest tak
narwana.
— Sam wybierałeś, waćpan — rozłożył ręce Pchełka i podążył w górę za 
przyjacielem. — A propos kobiet, panie Jajco! Kiedy w końcu dasz Marcie ten 
wspaniały prezent?
Wysoki chłopak obejrzał się przelotnie.
— Już niedługo — odparł. — Musi być okazja i nastrój. I poszedł w górę.
— Idziemy odkopywać skarb? — ożywił się Pucek i podniósł wzrok.
— Dałem tam już młotek.
8
— Znów nosisz narzędzia? — zakpił Jajco. — Nie wystarczy ci, że dwie godziny 
temu bawiłeś się łopatą?
Pucek opuścił głowę jak skarcony przedszkolak. Jajco wiedział, że to był 
przypadek, ale wybić styliskiem okno w pokoju podczas ładowania piasku do worków 
mógł tylko sławetny Pucek.
— A skarb...? — zawstydzony pechowiec wrócił do tematu.
Jajco uśmiechnął się lekko. Gdyby każdy jaśniejszy kawałek ściany krył za sobą 
skarb, co druga rodzina żyłaby ze znalezionych bogactw. Fakt, od dziesięciu dni 
szukali ukrytych dawno temu dokumentów, ale Jajco nie dowierzał starym przekazom 
i opowieściom gospodarza.
— Później się zajmiemy twoim skarbem — odrzekł i odwrócił się do Pchełki. — Na 
górze jeszcze chyba są worki. Za stosem naszych plastykowych butli po coli. 
Wczoraj, jak liczyliśmy gwiazdy, wałęsały mi się pod głową...
Pucek i Pchełka wymienili szybkie spojrzenia. Jajco zauważył to i bez trudu 
mógłby teraz odczytać myśli obu przyjaciół. Uśmiechnął się do siebie, wędrując w 
górę. Spędzał przecież długie godziny sam na sam z Martą. Także cały wczorajszy 
wieczór leżeli na jutowych workach przy wejściu na stryszek. Wielu pomyślałoby 
sobie o takim wieczorze Bóg wie co — ale Jajco uśmiechał się, bo jego 
przyjaciele doskonale wiedzieli, na czym polegało to wieczorne liczenie gwiazd.
Marta i Jajco leżeli obok siebie, trzymali się za ręce, wpatrując się w niebo. 
Czasem wymieniali kilka słów. Drewniane drzwi były otwarte.
Liczyli gwiazdy.
* * *
— A cóż mieli zrobić, panie Jajco, zostawić wszystko Niemcom? Jedynym logicznym 
posunięciem było schowanie sprzętu i dokumentów, gdzie się dało. Więc zamurowali. 
To prawdopodobne na jakieś pięćdziesiąt procent.
Jajco skrzywił się i poruszył ramionami. Swędzenie wywołane piaskiem za koszulą 
stawało się nie do wytrzymania. Ułożył przy wyjściu znalezione worki i 
wyprostował się.
— Ja ciągle myślę, że dziadek Klemens robi nas w konia... A ty naprawdę wierzysz, 
że od tych powstań śląskich do dziś leżą tu jakieś starocie? Akurat za tym murem? 
Sto lat?
9
Pchełka przestał oświetlać latarką kamienną ścianę i skierował słup światła w 
twarz Jajca.
— Co pan porabiasz na lekcjach historii, panie Jajco?
Zapytany wzruszył ramionami i spojrzał przelotnie na Pucka. Ten uśmiechnął się 
tajemniczo. Widocznie wiedział coś, co Jajco przegapił.
— A co?
Niski, krótko strzyżony chłopak jeszcze raz przyjrzał się ścianie i przejechał 
paznokciem po zaprawie spajającej nierówne, kamienne bloki.
— Powstania śląskie. Śląskie, mówiłem. Więc, jak pragnę zakwitnąć, o jakich stu 
latach pleciesz? To było już po pierwszej wojnie, w tysiąc dziewięćset 
dziewiętnastym i dwudziestym roku. Wtedy dzielono Śląsk między Polaków i Niemców. 
Plebiscyty, Korfanty... Mówi ci to coś? Zresztą trzecie powstanie śląskie to 
jedyne w naszej historii, które Polacy wygrali.
—Zaraz, to wszystkie inne przerżnęliśmy? Te kościuszkowskie, listopadowe, 
styczniowe, warszawskie i co tam jeszcze było? — zapytał Jajco, coraz uważniej 
wpatrując się w jaśniejszy kawałek muru. Może rzeczywiście coś za nim jest?
— Można tak to ująć — niechętnie zgodził się Pchełka. — A ze słów dziadka 
Klemensa wynika, że te zabudowania były odnawiane właśnie po pierwszej wojnie. 
Po tym, jak jego ojciec wrócił po nieudanym drugim powstaniu. Osiemdziesiąt lat! 
— Poklepał kamienne mury. — Poza wszystkim wybrali doskonałe miejsce na wypadek 
powodzi.
Jajco uchylił drzwi na zewnątrz i położył się na podłodze. Zdjął okulary i 
zmrużył oczy. Przez chwilę pozostawał w bezruchu, po czym ku zdziwieniu Pucka 
wstał i pokiwał głową.
— Racja, kurza twarz. Choćby nie wiem jaka szła woda, tu nie dojdzie.
— Bo co? — chciał wiedzieć chudy Pucek.
— Sufit parteru jest położony ciut wyżej niż grzbiet wału przeciwpowodziowego, 
tego dwa kilosy stąd. Jak się położysz, i tak widzisz, co jest za wałem. Trochę, 
ale widać.
— Widzisz stąd? — nie dowierzał Pucek.
— Jak zdejmę drugie oczy — uniósł okulary. — Może i masz rację, Pcheła. Może tu 
coś jest...? Dziadek Klemens znalazł w końcu jakieś papiery.
— I chwalił się nimi w gospodzie — zdenerwowany Pchełka zazgrzytał zębami. — 
Baba w piekarni mówiła, że od miesiąca plotki o skarbie krążą po sąsiednich 
wioskach.
10
Pucek podszedł do grubej ściany i obejrzał ją uważnie. Trochę jaśniejsza od 
reszty muru, wybrzuszona plama wielkości stołowego blatu kusiła go wyraźnie. 
Zapukał w nią raz i drugi, przykładając ucho. Zapewne pogodził się już z 
perspektywą pozostania na terenie zagrożonym powodzią, bo nie wracał do tematu 
ewakuacji. Odwrócił się i wydusił z siebie pierwsze od dłuższej chwili słowo:
— Sprawdzamy?

ROZDZIAŁ PIERWSZY
• Nie pojadą • Komitet Przeciwpowodziowy • Zapasy • Nocte video • Hak • Kantki • 
Plan amerykański • Bulgot
1
— Wiesz, synek, w co mnie możesz pocałować? — wrzasnął wreszcie starszy 
mężczyzna i uniósł groźnie laskę. Zaraz jednak podparł się
nią na powrót.
— No, w co? — strażak starał się przekrzyczeć huk silnika potężnego
stara.
— A w som koniuszek kręgosłupa, mój mały!
Młody mężczyzna pokręcił głową, machnął ręką i uderzył się otwartą dłonią w 
czoło. Po wykonaniu wszystkich tańców świadczących o niedowierzaniu i rezygnacji 
wskoczył sprawnie do szoferki i dał znak kierowcy. Zagrał silnik i czerwona 
ciężarówka straży pożarnej ruszyła na wschód, by później skręcić na południe. 
Jajco był przekonany, że rozmowy z mieszkającymi tam rodzinami Woźniców i 
Kramarzy potoczą się podobnie.
Pochylił głowę i walcząc z naporem wiatru odwrócił się w stronę domu. Kątem oka 
dostrzegł, że Kostna wskoczył już do budy, ciągnąc za sobą
ciężki łańcuch.
Wpadli do środka w trójkę—Jajco przepuścił dziadka Klemensa i Dionizego. Oni nie 
mieli sztormiaków chroniących przed zacinającym deszczem.
— Młode to i głupie — burknął pod nosem dziadek Klemens i zrzucił z pleców 
ciężki płaszcz. Usiadł przy kuchennym piecu i odstawił laskę pod ścianę. — 
Ewakuacja, ewakuacja! A co oni sie myślom, że jo tak zostawia wszisko, com z 
dziada pradziada własnymi rękami wybudowoł, i poda sie tułać? — Spojrzał na 
swoje zniszczone dłonie i przeczesał nimi
12
rzadkie, siwe włosy. — Niedoczekanie ich. Nijakiej powodzi sie tu nie boimy.
— Matka Bosko nos wspomoże — szepnęła matka Klemensa, osiemdziesięcioletnia pani 
Balbina. Całymi dniami przesiadywała w kącie, przerzucając w dłoni paciorki 
starego różańca. Teraz robiła to samo.
— Jo tam wola som sie wspomagać, i na wosza Matka Bosko nie liczyć. Bo sie mogą 
przeliczyć, jak zwykle.
— Zaś bluźnisz, synek? — odezwała się stara kobieta i przesunęła w palcach 
następny paciorek różańca. Jej słowa wywołały uśmiech na twarzy Jajca, choć 
starał się opanować. Mówić „synek" do dziadka Klemensa!
W kuchni zebrali się domownicy i ich goście. Nie umawiali się, ale Jajco miał 
wrażenie, że wszyscy poczuli tę atmosferę. Przyszedł czas narady.
2
— Coś pon taki blady?
— Zmęczony...
Woda ściekała na podłogę z ich kurtek, mimo że przebiegli tylko dwadzieścia 
metrów — od białego dużego fiata do drzwi. Inna rzecz, że musieli przeskoczyć 
przez piaskowy wał, a to zajęło im dobre pół minuty.
Dwaj młodzi ludzie w podobnych strojach — dżinsy i skórzane kurtki — trzymali 
się na uboczu, przy samych drzwiach. Starszy, czterdziestoletni człowiek o 
krzaczastych brwiach i głębokich oczodołach uśmiechał się przymilnie. Wyglądał 
rzeczywiście jak przedstawiciel władzy — elegancki płaszcz, krawat, jasne 
spodnie w kantkę, wilgotne od dołu i lekko przybrudzone, podobnie jak niskie 
buty.
— Jeśli państwo sobie nie życzą ewakuacji, rozumiemy. Tak samo jest u sąsiadów, 
tych, co mają sklep spożywczy — machnął za siebie. — Wszyscy się boją o swój 
dobytek... Społeczny Komitet Przeciwpowodziowy jest od tego, żeby pomagać także 
tym, co zostają. Już dwadzieścia cztery godziny jesteśmy na nogach i krążymy tak 
od gospodarstwa do gospodarstwa. Niektórzy się godzą wyjechać, inni, jak państwo, 
kategorycznie odmawiają. Wtedy pomagamy inaczej.
Dionizy szepnął coś na ucho swojej żonie. Elżbieta kiwnęła głową, po czym 
spojrzała na niespodziewanych gości.
13
— A wy skąd jesteście? Bo was nie znamy.
— Z Kamieńca — krótko odpowiedział przybysz. — Możemy obejrzeć gospodarstwo? 
Wrócimy tu jeszcze, żeby się przekonać, czy czegoś nie trzeba, czy nie zmienili 
państwo zdania, ale na razie... Chodzi oto — uniósł rękę, powstrzymując falę 
pytań — żebyśmy wiedzieli, którędy w razie potrzeby prowadzić ewakuację. Na 
wszelki wypadek, rozumiecie?
Zwracał się tylko do dziadka Klemensa, jakby pozostała grupa nic nie znaczyła. 
Ale miał rację — od decyzji siwego mężczyzny zależało
wszystko.
Jajco poprawił okulary na nosie, odgarnął włosy za ucho. Zerknął na Pchełkę i 
Pucka siedzących na ławie pod oknem, omiótł wzrokiem Elżbietę, wciąż dziwiąc się, 
dlaczego po niej prawie nie widać, że ma urodzić dziecko. Potem zawiesił 
spojrzenie na cichej Agacie. Kazała zwracać się do siebie po imieniu, choć 
skończyła już trzydzieści trzy lata. Cała rodzina mówiła o niej „stara panna" i 
traktowała ją jak życiowego nieudacznika. Bo nie mogła znaleźć męża!
Zatrzymał wzrok na Marcie.
Siedziała obok Elżbiety, trzymając ją za rękę. Spokojnie wpatrywała się w trzech 
mężczyzn, żadnemu z nich nie poświęcając więcej niż trzy sekundy uwagi. 
Przerzucała wzrok na następnego — i tak w kółko.
Nagle Marta przymknęła oczy i lekko się uśmiechnęła. Ale nie było to rozbawienie, 
raczej próba rozładowania napięcia. Kiedy uniosła powieki, jej zielone 
spojrzenie spotkało się z oczami Jajca. Ten bez pośpiechu skinął głową i zerknął 
na milczących teraz mężczyzn.
Jajco starał się nie zmieniać wyrazu twarzy, ale poczuł, że szybciej oddycha, a 
mięśnie twarzy zaczynają drgać. Marta znów go zaskoczyła. Widocznie też ma 
wbudowany jakiś wewnętrzny dzwonek alarmowy.
Dziadek Klemens przestał się bawić swoim wąsem i sięgnął po laskę.
— Od środka?
— Proszę? — Elegancko ubrany człowiek poczuł się chyba zaskoczony.
— Dom od środka chcecie zobaczyć? No, to chodźcie. Żeby mi potem nikt nie godoł, 
żem się nie zgadzoł na zabezpieczenie przed powodzią!
Ostatnie zdanie, wypowiedziane już w drzwiach do sypialni, skierowane było 
wyraźnie do domowników.
14
3
— Ja też pójdę do tych Zielników!
— Zielaków. Niby czamu? — zaoponował Dionizy, wkładając wysokie buty. Kiedy się 
pochylał, wielkie zakola łysiny świeciły mocno w blasku gołej żarówki.
Jajco spojrzał spod oka na młodego mężczyznę. W ciągu dziesięciu dni pobytu pod 
tym dachem zdążyli się już poznać na tyle, że jedno spojrzenie powiedziało 
Dionizemu wszystko. Z Jajcem nie ma sensu się kłócić.
— No to chodź. Ino włóż coś ciepłego i ten swój sztormiak, czy jak ty to tam 
nazywosz. To jest kilometr; nie wiem, czy wy, mieszczuchy, nadajecie się na 
takie spacery.
Dziadek Klemens siedział wygodnie w sąsiednim pokoju i przerzucał kanały w nowym 
telewizorze. Zresztązupełnie bez sensu — prawie wszystkie pokazywały to samo: 
wzrastający poziom wody we Wrocławiu, przygotowania do powodzi, setki ludzi 
ustawiających piaskowe wały, dzień i noc noszących ciężkie worki.
Musiał jednak usłyszeć rozmowę syna z Jajcem, bo krzyknął:
—  Dyzio, ty nie być taki mądry! On som wie, co mo założyć. I nie wyzywać mi ich 
od miastowych! Jakby byli tchórze, toby wrócili do dom z podkulonymi łogonami. 
Nie na takie wakacje my ich zapraszali, nie? A one zostają i nom jeszcze 
pomagają. Kto wał ułożył, może ty?
Dionizy uśmiechnął się kwaśno i machnął ręką.
— Dobra już, ojciec. Zapomnioł — powiedział cicho do Jajca — że w tym czasie 
kozoł mi przycinać deski na zabicie okien. I ciekawe, kto prowadził przed 
godzinom kozy i krowy na góra obory. Pewnie on! On tak godo, śmieje się z tyj 
powodzi, ale widza, że coś mu po kościach łazi...
Pchnął drzwi, nie czekając, aż Jajco zapnie sztormiak.
Zachodni wiatr uderzył ich w twarze, zapierając dech. Musieli się pochylić i 
przezwyciężając napór tysięcy zimnych sztyletów deszczu, wyszli na podwórze.
Daleko jeszcze było do normalnego, letniego wieczoru, który z początkiem lipca 
przychodził po dziewiątej. Ale o tym lecie można było powiedzieć wszystko, tylko 
nie to, że jest normalne.
Nie było jeszcze siódmej, ale ciemne chmury i potoki wody płynące z nieba 
poszarzyły krajobraz, odbierając przyrodzie wszystkie barwy — prócz szarości.
Jajco rozejrzał się uważnie. Widok po lewej, na południe, zasłaniała
15
mu potężna stodoła zbudowana przed dziesięcioma laty, po wielkim pożarze. 
Spłonęła wtedy też część budynku mieszkalnego. Na szczęście udało się uratować 
pozostałe zabudowania — połączony z domem stuletni murowany lamus i zajmujący 
prawy, północny narożnik gospodarstwa ogromny chlew.
Pojedyncze szczeknięcie wyrwało go z odrętwienia. Kosma wystawił nos z budy i 
dawał znak, że czuwa.
Poprzedni pies, podobnie jak ten — owczarek podhalański — zginął w pożarze. 
Odbudowując stodołę, gospodarze stworzyli jednak identyczny układ: budę bez 
tylnej ściany przylegającą do dziury wyciętej w drewnianej stodole. Pies mógł 
leżeć w swoim domku lub krążyć po stodole, dokąd sięgnął jego łańcuch. Tyle że 
nie sięgał zbyt daleko.
—Jak przyjedzie tyn z zarządu dróg, to woszabije, żeście im piasek podpieprzyli! 
— krzyknął Dionizy, przechodząc niezdarnie przez szeroki wał.
— Jakoś sobie tego, kurza twarz, nie wyobrażam — odkrzyknął Jajco, pokonując 
przeszkodę skokiem nożycowym. Pod jego wysokimi traperami plusnęła woda, a 
podeszwy zagłębiły się w miękkim błocie. — Jak woda tu nie dojdzie, wysypiemy im 
piach z powrotem na kupę, ileż to jest, sto metrów stąd? — Machnął w kierunku 
drogi. — A jak przyjdzie woda, to i tak już tego piasku nie znajdą. Ani tego, 
ani tamtego zza drogi...
Przez długą chwilę szli w milczeniu. Skręcili właśnie na południe i wiatr od 
boku nie był już tak dokuczliwy. Kiedy mijali resztki potężnego żelbetowego 
bunkra, Jajco odezwał się pierwszy.
—  Nie boisz się o Elę? — zapytał, przeskakując kolejną rosnącą
kałużę.
— O Elkę? — zdziwił się mężczyzna, jakby w ogóle zapomniał, że ma
żonę. — A co jej grozi?
Jajco nie był zwolennikiem wtrącania się w sprawy rodzinne obcych. A ci ludzie 
byli tylko jakąś daleką rodziną znajomego reportera. Nie miał więc prawa oceniać 
ich zachowania własną miarą.
— Nie, chyba nic...
— Jak już żeś zaczął, to godej! — szturchnął go Dionizy i pokazał palcem przed 
siebie. — W tym domu jest sklep.
— Będzie otwarty?
— Ona tam otwiero o każdej porze. Interes to interes. No, godej o tyj
Elce.
Jajco westchnął. Od Marty wiedział, że dwudziestoczteroletnia Elżbieta nie jest 
szczęśliwa. Czuje się samotna, zaniedbana, ma męża nie-
16
mai z przypadku, bo tak wyszło, mieszka u niego, je, śpi, i na tym koniec. Nie 
ma z kim porozmawiać o książce, którą przeczytała, od dwóch lat nie była w kinie, 
a jak wygląda teatr, wie tylko z telewizji. Ale skoro jej mąż tego nie widzi, 
nie otworzy mu na to oczu jakiś obcy smarkacz.
— Wiesz, chodzi o tę powódź, i że miała urodzić już przedwczoraj... ???? musi 
się czuć bezpiecznie. Tak czytałem o kobietach w stanie... — Poczuł, że się 
czerwieni. Znów to cholerne czerwienienie! Odwrócił twarz.
— Oczytany! Ale nie ma sie co cykać. W tych dwóch domach, co somza nami, ileż to 
— dwa kilometry...? Tam u Woźniców mieszko pielęgniarka, co już odbierała tysiąc 
dzieci. Przijdzie czas, to się ją prziwiezie i będzie w porząsiu. Chopie, 
terozki to jest pięknie! Jeszcze dziesięć lot nazad to my tu nawet prądu nie 
mieli. Ino radio było na baterie, co ojciec suchoł, a jo i tak był pierwszy w 
okolicy, co mioł CB-Radio. Pokażą ci, kaś na strychu musi leżeć do dziś.
— Bez prądu?
— Mioł żech stary akumulator od ciągnika. Starczało. Tak że wiesz: o powódź się 
nie martw. Jo już tu przeżył trzi i jak widzisz, żech jest cały i zdrowy. Kiedyś, 
za komuny, no to były problemy, nie? Brakowoło nawet worków, zresztą władza to 
mioła gdzieś, ale teroz, jak będzie trzeba, to gmina nie pozwoli, żeby nam się 
co stało. W gminie momy porządnych ludzi, nie jakichś tam komunistów...
Jajco skrzywił się, jakby go ugryzł komar. Czego jak czego, ale podwórkowego 
politykierstwa nie znosił. Od dziesięciu dni przeżywał katusze, gdy całe 
wieczory Dionizy staczał polityczne boje z dziadkiem Klemensem. Nic z tego nie 
wynikało prócz strzelania drzwiami i wielkiej obrazy trwającej zwykle do 
następnego filmu puszczanego z kasety. Strzelaniny na ekranie w jednej chwili 
jednoczyły rodzinę.
— Ano, kurza twarz, zobaczymy — szepnął do siebie i podniósł głowę, żeby 
przyjrzeć się sklepowi zajmującemu cały parter niewielkiego, ale zadbanego domu.
Zwolnił kroku, po czym zatrzymał się, zupełnie nie zwracając uwagi na potoki 
wody.
Dionizy przeszedł jeszcze kilka kroków, zanim dostrzegł to, co dla Jajca było 
oczywiste od paru sekund.
Chłopak zerknął na mężczyznę i podsunął okulary na nosie.
— Chyba jednak nam nie otworzą.
17
4
— Dziś mi nie dowożą. Cztery.
— Nam trzeba osiem! Panie Zielak, nos tam jest dziewięć ludziów! Niski grubasek 
machnął ręką.
— Ciesz się, że w ogóle coś kupujesz! Miołem już nikomu nie otwo-rzić drzwi. 
Rano była Pudełkowo i jej już nie wpuściłem. Jak nikt, to nikt. Dlo ciebie robią 
wyjątek. Dobra, mocie z prywatnego zapasu jeszcze dwa. Sześć musi wom wystarczyć. 
Ładujcie. A nie wiecie, jak u Woźnicy? Wyjeżdżają?
— Panie Zielak, a pon wyjeżdżo? — Dionizy zrobił niewinną minę i wskazał 
zamurowane okna i drzwi sklepu. — Już pon, widza, pozamykoł interes. Urlop?
Właściciel sklepu wzruszył ramionami.
—  Ja, urlop! Po tom się zabezpieczył, żeby nie musieć uciekać. Wszystkom 
przeniósł na piętro, a dom jest na górce, to może sie iść fala, jako chce. Do 
piętra nie dojdzie.
— No, nie dojdzie.
Dionizy poszedł w ślady Jajca i schował torbę z chlebami do wielkiego wora na 
śmieci. Zawiązał na nim supeł i zarzucił sobie na plecy.
— No to do widzenia. A jakby my jeszcze potrzebowali konserw czy czego...?
Sklepikarz pokręcił głową.
—  Pozbył żech się wsziskiego, co niepotrzebne. Reszta dlo mojej rodziny. Wiesz, 
jak jest. No, z Bogiem.
— Z Bogiem.
5
— Za progiem.
— I boso mom łazić?! Co ty, Elka, ogupiołaś do reszty? Za progiem to się psa 
zostawio, nie buty. Tu mosz chleb i konserwy, mlyko i dwie kostki masła. Tyle mi 
doł. Więcej nie będzie.
Jajco starannie wytarł buty w leżącą w sieni szmatę, otrzepał i wszedł do kuchni.
— Tu mam dżemy, wodę mineralną, napój w kartonach i takie odżywki dla małych 
dzieci, gdyby były potrzebne —zerknął przelotnie na Elżbietę.
18
Siedziała na drewnianej ławie, pod plecami miała sporą poduszkę. Tak, teraz 
kiedy odchyliła się w tył i odpoczywała z przymkniętymi powiekami, widać było, 
że jest w zaawansowanej ciąży.
Reszta rodziny oblegała szeroką rogówkę w pokoju — wlepiali wzrok w telewizor. 
Jajco wszedł cicho i położył dłoń na ramieniu Marty. Na ekranie Maria 
Wiernikowska, szalejąca reporterka, opowiadała, jak wyglądają poszczególne 
dzielnice Wrocławia, do których woda już dotarła.
— I co? — szepnął jej do ucha.
— Przyjdzie tu — odezwała się cicho, wciąż wlepiając wzrok w tysiące ton wody 
napierające na miasto. — Przyjdzie tu, zobaczysz. Spróbuj ich jeszcze namówić do 
wyjazdu. Ja już nie mam siły.
' Teraz dopiero zerknęła na niego. W oczach blondynki krył się zwykły strach. 
Ale Jajco aż zaniemówił. Bo strach w oczach Marty pojawiał się niezwykle rzadko. 
Dlatego nigdy nie można było go lekceważyć.
— Chodź — szepnął i pociągnął ją za rękę. — Musimy pogadać.
— O fałszywym komitecie przeciwpowodziowym?
— O komitecie.
6
— Oko mi gniecie.
— To nie wytrzeszczaj tak gał, kurza ślepoto! — Jajco poprawił hełm na głowie 
Pucka i ujął jego prawą dłoń. — Tu, nad czołem, masz wyłącznik. Nie teraz! Bo 
oślepniesz.
— Czemu?
Pchełka cofnął się o krok i krytycznym okiem ocenił wygląd Pucka.
— Zaraz ci wytłumaczę... Ja też wyglądałem jak opancerzony idiota? — zapytał 
wreszcie.
— Też. Zaraz zgaszę, wtedy włączysz.
Jajco uśmiechnął się lekko i podszedł do kontaktu.
Pucek rozglądał się powoli. Zresztą nie miał wyboru — gdyby chciał szybko ruszyć 
głową, pewnie skręciłby sobie kark. Na jego głowie utrzymywał się bowiem prawie 
czterokilogramowy hełm z bateriami i aparaturą przypominającą skomplikowaną 
lornetkę. Po założeniu hełmu soczewki niemal stykały się z oczami.
— Nocte video — szepnął Pchełka.
— Że co? Znów się, kurza twarz, popisujesz?
19
— To po łacinie znaczy: widzę nocą. Stąd się wzięła nazwa urządzenia: noktowizor. 
A wracając do twojego pytania, panie Pucek, problem polega na tym, że w 
całkowitej ciemności to urządzenie i tak niczego nie da. Ono po prostu 
elektronicznie wzmacnia światło docierające do soczewek. Rozpoznaje też widmo 
podczerwone, czyli, że tak powiem, widzi ciepło. I teraz, gdybyś włączył światło 
podczas pracy noktowizora, to zanim przepalą się styki, zdążysz czasowo oślepnąć, 
bo normalne światło zostanie wzmocnione do potężnej siły...
Jajco zgasił światło. W wilgotnej piwnicy zapanowały egipskie ciemności. 
Wiedzieli, że nikłe promienie docierają tu przez dwa maleńkie okienka, ale 
ludzkie oko nie było w stanie wykorzystać tego światła.
— Możesz włączyć.
Lekkie pstryknięcie rozbrzmiało w cichej piwnicy. Pucek przez chwilę milczał, po 
czym nabrał powietrza w płuca i przeciągle westchnął:
— Ja cię kręcę...
7
— Jo to wkręcę!— zaofiarował się Dionizy i podszedł do stołu, na którym jego 
ojciec otrzepywał siwe włosy z resztek tynku.
Jajco wszedł do kuchni z postanowieniem dokończenia rozmowy z Martą. Oboje mieli 
poważne obawy związane z niedawnymi gośćmi, nie mieli jednak czasu porozmawiać w 
spokoju. W końcu Jajco musiał pokazać chłopakom naprawiony przez siebie 
noktowizor kupiony na targu od Ruskich za psie pieniądze.
Kiedy jednak zobaczył dziadka Klemensa sterczącego na palcach na kuchennym stole 
i dłubiącego w suficie, poszukiwania swojej dziewczyny odłożył na później.
— Co się stało?
—  Ojciec wymyślił kołyska dlo małego — skrzywił się Dionizy. — Wziął i 
wyborowoł dziura w powale. W jakimś filmie to widzioł. Chce tam wkręcić hak, 
żeby dziecko uwiesić, jak woda przijdzie.
— Żadna woda nie przijdzie — zaoponował dziadek Klemens. — Ino, żeby nie było 
godania, żem nie zabezpieczył. Mocie tu... No, wkręcaj się, baranie boży... — 
sapnął pod adresem haka. — Mocie tu zabezpieczenie dlo małego. Tylko se go teraz 
musicie urodzić.
20
__ Ty, ojciec, ino od Baranka Bożego to z daleka! — fuknął Dionizy i uniósł 
palec. — Nie zaczynej od nowa!
jajco z przerażeniem dostrzegł, co się święci. Każda kłótnia zaczynała się od 
drobnego powiedzonka, komentarza rzuconego mimochodem, kwaśnej miny na widok 
jakiegoś obrazka w telewizji.
— Idźże, idźże, mały, przewrażliwionyś jest, że aż strach! — machnął ręką 
dziadek Klemens i powoli zszedł ze stołu. Oparł się o ścianę i dysząc osunął się 
na drewnianąławę. — Dej mi dziś pokój ze swoimi naukami ministranckimi. Nie mom 
na to ani czasu, ani ochoty. Wyżyjesz się, jak przijdą wybory, będziesz sie 
gonił z ulotkami, dewotkom przed kościołem rozdawoł, może cię na kazalnica 
puszczom z przemówieniem...
Dionizy nabrał kolorów.
Jajco cofnął się, bo kiedy Dionizy nabierał kolorów, zaczynała się burza.
— Ty, ojciec, słuchej! Wyłazi z ciebie stary komuch, jo to wiem i ty to wiesz. 
Zrobili ci siekane w gowie, ale przinajmniej miołbyś tyla rozumu, żeby nie mącić. 
Co zaś chcesz od kościoła? Jakie dewotki? Już ci wybory śmierdzom, co? Kaj ta 
kaj do wyborów, dwa i pół miesiąca, a ciebie już galoty sie trzensom ze strachu, 
że twoje komuchy od władzy odejdą? Od żłoba?
— Synek — przerwał przemowę dziadek Klemens. — Nie ciepej sie, mówią ci, dziś 
żech jest słaby jakiś...
Jajco uciekł z kuchni, jakby go gonił demon. Politykierstwa miał na dziś 
zdecydowanie dość.
8
— To jest bardzo podejrzany gość.
— Trzej.
— Tak, Pucek. Wszyscy trzej — przytaknęła Marta i nerwowo spojrzała na zegarek. 
— Ela miała jakieś bóle, myślała, że to już, ale jej się cofnęło... Oni nie sąz 
żadnego komitetu, ja wam mówię. To jakaś grubsza afera.
Pchełka drgnął niespokojnie. Podrapał się za uchem, przeczesał krótkie włosy i 
wstał.
— Niech ja mchem porosnę, jeśli coś z tego rozumiem — odezwał się w końcu, 
spoglądając na belki podtrzymujące dach. Między nimi wisiały całe sznury grzybów 
nazbieranych w ciągu ostatniego tygodnia.
21
— Wzywasz nas na tajną naradę na strych, żeby powiedzieć, że faceci ze 
Społecznego Komitetu Przeciwpowodziowego tylko udają facetów ze Społecznego 
Komitetu Przeciwpowodziowego. A kiedy zadaję proste i logiczne pytanie: dlaczego 
tak sądzisz, to nie jesteś w stanie mi wytłumaczyć.
— Przecież mówiłam...
— Tak, tak! — machnął ręką niski Pchełka. — Z twarzy patrzyło im oszustem. Było 
w nich coś z bandziorów. Świetnie. Na takiej podstawie każdy sąd wsadzi gościa 
za kratki na dożywocie w karcerze. Bo mu zbirem z gęby patrzy. A spójrz sobie 
pani, pani Martuś, na kolegę Jajca. Czy jemu z gęby nie patrzy zbirem? No? 
Dwadzieścia pięć lat od ręki dostaje...
Jajco specjalnie nie wtrącał się do rozmowy, choć doskonale wiedział, że Marta 
ma rację. Zaczęli już o tym rozmawiać wcześniej, nie zdążył jej jednak przekazać 
swoich spostrzeżeń.
Teraz dziewczyna również wstała i złapała Pchełkę za klapy dżinsowej bluzy.
— Nie mam czasu na czcze gadanie — odezwała się zrezygnowana.
— Ale jak się okaże, że miałam rację, może być za późno. I wtedy jeszcze mnie 
przeprosisz.
— No to powiedz mi, po co mieliby przyjeżdżać i zachowywać się tak, jak się 
zachowali? No? — odparował Pchełka.
— A co ja jestem, Duch Święty? Nie wiem...
Pucek podniósł otwartą dłoń. Najwyraźniej zmusił się do wypowiedzi, wszyscy więc 
zamarli.
— Po co oglądali dom? — zapytał i wzruszył ramionami. — Ewakuacja? — zrobił minę 
pełną niedowierzania, po czym przetarł dłonią prawe oko swędzące go od chwili 
kontaktu z okularem noktowizora.
Jajco poderwał się i zamrugał oczami.
— Pucek, jesteś genialny. Masz rację. Im chodziło o obejrzenie domu... A to 
cwaniaczki! Pcheła, załóż do aparatu film od Krzysztofa.
— Który? — Pchełka wiedział, że na pytania o przyczynę pośpiechu przyjdzie 
jeszcze czas.
— Ten ilford tysiąc sześćset. Będzie doskonały. Pucek, znajdź na piętrze miejsce, 
z którego dobrze widać podwórko. Może ten pokój, co go malują. Martuś, chodź.
— A to po co? — zaoponowała lekko, ale podniosła się.
— Bo Jajco widocznie też ma przeczucia. Jemu też mordy nie pasowały — 
odpowiedział Pchełka, wpełzając w otwór w podłodze.
22
.— Nie o mordy chodzi, Pcheła. Po mordach kłamstwa nie wyczytam tak dokładnie.
— To po czym?
— Po spodniach.
Minęła chwila ciszy, ale Jajco nie raczył niczego wytłumaczyć. Pchełka z głową 
na strychu zatrzymał się i groźnie spojrzał na przyjaciela.
— No niech ja suszy nie doczekam, powiesz coś więcej, czy znów mamy się domyślać? 
Takie Sherlocki to my nie jesteśmy, panie Jajco!
— Jak to? — zdziwił się wysoki chłopak. — Nie pamiętasz, co mówili?
— Nie — mocno powiedział Pchełka. — Nie wszyscy mają dar zapamiętywania każdego 
wyrazu usłyszanego przypadkiem przy budce z piwem siedem lat temu. Gadaj.
Jajco wziął za rękę Martę i podeszli do otworu.
— Facet mówił, że Zielniaki ze sklepu odmówiły ewakuacji. A Zielniak stwierdził, 
że od rana była u niego tylko jakaś Pudełkowa. A więc goście kłamali, bo nie 
rozmawiali z nim w ogóle...
— A skąd ja mogłem o tym wiedzieć? I co mają do tego spodnie? — wtrącił Pchełka.
—Spokojnie, nie skończyłem. Wy mogliściezłapać ich na spodniach właśnie.
— Może za spodnie?
— Nie. Słuchaj, kurza twarz. Gość powiedział, że jest zmęczony, bo od dwudziestu 
czterech godzin jeżdżą po wsiach i namawiają ludzi do ewakuacji. Pamiętasz?
— Tak.
— A jego spodnie były czyste i miały coś, z czym nie przełazi się przez płoty, 
nie pokonuje piaskowych wałów i nie łazi po błocie przez całą noc i cały dzień.
— No, co miały?
— Kantki.
9
— Klapki.
— Albo strój płetwonurka, Agatko. — Marta przelotnie spojrzała na Jajca, 
przypominając sobie jego niedawną przygodę w Krakowie. W decydującej chwili 
ważną rolę odegrał właśnie strój płetwonurka... Ale starsza siostra Dionizego 
nie mogła o tym wiedzieć.
23
— Stroju nurka tu nie mamy, a skóra i tak wody nie puszcza. Jak przyjdzie fala, 
najlepiej być w klapkach i krótkich spodniach. A jak już się wyjdzie z wody, 
szybko się przebrać. I jeszcze mówili w telewizji, żeby po takiej wodzie nie 
łazić, bo pełno w niej będzie tych... zanieczyszczeń.
— Z rzeki? — zdziwił się Pucek, trąc wciąż prawe oko.
— Z szamba — odpowiedziała szybko Elżbieta. — Ze stodoły. Z obory. Skąd chcesz.
— Ja nie chcę...
Siedzieli w pokoju na piętrze — jedynym spokojnym i jednocześnie umeblowanym, 
jaki można było znaleźć w domu. Od dwóch miesięcy trwał remont, malowanie ścian, 
niktz domowników nie wchodziłtu bez potrzeby.
Za oknem bez firanek zapadał szybki zmrok. Chwilowo deszcz ustał. Ciemne chmury 
przerzedziły się i popędziły z ogromną prędkością na wschód. Tam, w górze, 
musiały szaleć potężne wiatry...
Jajco odszedł od okna, ale nagle zatrzymał się i szybko przylepił nos do szyby.
— Zgaście światło. No, zgaście, mówię!
— Dlaczego? — zapytała Elżbieta, ale Pchełka zdążył już podskoczyć do kontaktu, 
po czym wybiegł z pokoju.
Agata wstała i krok po kroku zbliżyła się do okna.
— Coś tam zobaczył? Marta nie musiała wstawać.
— Jednak jadą, co? Afera... Elu, chodź. Chłopaki będą otwierać okno, nie chcesz 
chyba, żeby cię zawiało.
— Zaraz, zaraz — zaoponowała Elżbieta, powoli opuszczając nogi z fotela 
przykrytego starym prześcieradłem. — O co tu chodzi? Kto jedzie?
— Chłopcy z komitetu przeciwpowodziowego.
— A dokąd poleciał Pchełka?
— Do naszego pokoju — zgodnie z prawdą odpowiedział Jajco. Przecież Ela nie 
pytała: po co poleciał.
A to było najistotniejsze.
I 10
— Auto nie jest najważniejsze — szepnął Jajco, uchylając powoli okno. — Niech 
podejdą jeszcze trochę, walniemy im klaty z bliska.
Pchełka przykucnął i wychylił głowę znad parapetu.
24
—- Zobaczą nas, panie Jajco. A to chyba nie jest wskazane.
Jajco westchnął lekko i przyłożył oko do wizjera, po czym delikatnie nacisnął 
spust migawki automatycznego nicona. Ostrość nastawiła się w ułamku sekundy.
— Jak mawia nasz przyjaciel, szalejący reporter Krzyś: „Jest ryzyko, jest 
zabawa" — odpowiedział Pchełce i nacisnął po raz pierwszy.
Trzej mężczyźni podający się za członków Społecznego Komitetu 
Przeciwpowodziowego przedzierali się właśnie przez wał z worków. Spodnie i 
kurtki tym razem mieli w opłakanym stanie, choć od ich poprzedniej wizyty nie 
minęła wcale cała doba — zaledwie kilka godzin.
Mężczyzna w krawacie dał znak młodszym towarzyszom, by zaczekali na niego. Sam 
skierował się do drzwi.
Jajco trzymał palec na spuście, pstrykając trzy klatki na sekundę. Lewą ręką 
przesunął szeroką obręcz na obiektywie, zmieniając ogniskową. Teraz w kadrze 
pojawiła się twarz. Najpierw niższy młodzieniec w skórzanej kurtce. Klik — klik! 
Teraz ten wysoki... A reszta na ich szefa!
Wiedząc, że trzydziestosześcioklatkowy film zaraz się skończy, Jajco oszczędnie 
gospodarował miejscem na błonie. Oddalił trochę twarz w obiektywie. Klik! — i 
szum silniczka przewijającego film. I jeszcze raz.
— Robisz mu twarz? — zapytał cicho Pchełka.
— Nie — odszepnął Jajco. — Twarz mu zrobię, jak mi podskoczy. Tak mu zrobię, że 
sam się nie pozna... Teraz walę mu plan amerykański.
— To znaczy?
— Od pępucha w górę. Ale spoko, film o tej czułości złapie dokładnie każdy rys 
mordy.
— Mam nadzieję... Co robisz?!
To nie była wina Jajca. Wydawało mu się, że ma jeszcze dwa, może trzy zdjęcia. 
Tymczasem, kiedy delikatnie nacisnął spust po raz kolejny, migawka trzasnęła jak 
zwykle szybko. Tyle że zaraz potem aparat rozpoznał, że to już koniec kliszy i 
rozpoczął automatyczne wsuwanie filmu na powrót do kasety.
Jajco przeklął w duchu pogodę — wtedy, gdy trzeba, nie pada, nie stuka o parapet, 
wiatr nie wyje jak potępieniec prowadzony na szafot, nic nie zagłusza dźwięków. 
Cisza i spokój.
Kroczący w stronę drzwi mężczyzna musiał usłyszeć warkot silniczka. Zatrzymał 
się na sekundę i zanim sięgnął do klamki, zerknął w górę, w czarny otwór 
uchylonego okna. Wzruszył ramionami i zastukał do drzwi.
25
— Widział? — spytał po chwili Pchełka. — Jest wielce prawdopodobne, że widział.
— Nieważne—westchnął Jajco i usiadł na podłodze. Jedną ręką pchnął okno, by 
powstrzymać dalszą ucieczkę ciepła z pokoju. — Jeśli jest niewinny, wisi mu to. 
A jeżeli jakiś zbój, kurza jego morda, wystarczyło, że usłyszał. Wie, albo 
domyśla się, co to mogło być. A wtedy...
Jajco zamilkł i zmarszczył czoło. Pchełka nie mógł tego dostrzec w pra-. wie 
zupełnej ciemności, znał jednak przyjaciela na tyle, że nie przerywał mu 
milczenia. Wreszcie wysoki chłopak wstał szybko.
— Mamy jeszcze jeden film? Pchełka ruszył za nim.
— Mamy, ale szkoda drugiego ilforda. Poza tym dysponujemy jedynie 
dwudziestoczteroklatkowym kodakiem setką. Śmiem twierdzić, że nie przyda się w 
ciemnościach.
Jajco chwycił klamkę drzwi.
— Przyda się, przyda. Znajdź mi go!
11
— Spławił go — powoli powiedziała Marta. — Przyszedł namawiać do ewakuacji, 
prawie krzyczał, opowiadał, co się może stać, jak woda podejdzie, jak się 
wszyscy potopimy. Obiecał, że zaraz może nam podesłać nyskę i możemy się pakować.
— A dziadek Klemens...? — zaczął zdanie Jajco, ale widząc machnięcie delikatnej 
dłoni domyślił się, co powie Marta.
— Odczekał chwilę i powtórzył dokładnie to, co wcześniej. On ciągle nie wierzy w 
żadną powódź.
— Aha.
Marta, Pchełka i Pucek od dłuższej chwili przyglądali się badawczo swojemu 
przyjacielowi. Nie dość że przed chwilą wygnał wszystkich na dół, zabrał oba 
czyste filmy i zamknął się w pokoju na dziesięć minut, to teraz przylazł na dół 
i uważnie ogląda różne sprzęty domowe.
Jajco zdawał sobie sprawę, że patrzą mu na ręce. Zajrzał za telewizor, zadarł 
głowę lustrując lampę, schylił się pod stół. Chwilę pobawił się kulą 
pomarańczowego kitu pozostawionego przez Dionizego po wprawieniu zapasowej szyby 
w oknie pokoju. Wreszcie sięgnął na półkę z książkami.
26
Weszła Elżbieta. Ciężko usiadła na szerokim łożu zajmującym trzecią część izby i 
uniosła oczy w górę.
__Boże, jak ma się zacząć, to niech się zaczyna... — westchnęła
j uśmiechnęła się smutno do Marty. — Marteńko, kochanie, co ja bym bez ciebie 
zrobiła!
Jajco dopiero po chwili zorientował się, że Elżbieta nie mówi o powodzi, ale o 
swoim potomku, który wciąż nie pcha się na świat.
Marta podeszła do Elżbiety i przytuliła ją mocno.
— Jestem i będę z tobą. Bądź spokojna!
Jajco nie przysłuchiwał się rozmowie młodych kobiet. Kobiet! Coraz częściej 
łapał się na myśleniu o Marcie jako o kobiecie, nie dziewczynie. Nie miał tylko 
pojęcia, czy to ona staje się taka dorosła, czy to może on przestaje patrzeć na 
świat jak smarkacz.
— Chyba jednak to pierwsze — szepnął do siebie, unosząc z półki gipsową figurę 
Matki Bożej. Jak na trzydziestocentymetrowy posążek okazała się zadziwiająco 
lekka. — Marta sporo już przeżyła, i to dzięki moim wyskokom — przyznał się 
przed samym sobą, odwracając figurkę
głową w dół. Okazało się, że jest to prosty odlew, pusty w środku.__
Ratowała mi życie. Nieraz. Może dlatego robię z niej dorosłą kobietę...?
Z kuchni dobiegło go wołanie dziadka Klemensa:
— Chodźcie, zawołojcie wszyskich, ino gibko! Zjimy co, a potym prze-niesymy na 
góra wszisko, co by było potrzebne, jakby co... Agata, napełnisz te dwie beczki, 
co je Dyzio zawlókł na góra, wodom ze studni. A my będziemy nosić rzeczy... 
Najprzód telewizor!
Jajco uśmiechnął się i postanowił wziąć na siebie transport sprzętu 
elektronicznego.
Jednak zanim jeszcze odłożył figurkę na miejsce, szybko sięgnął na parapet, a 
potem do kieszeni.
I wtedy po raz pierwszy usłyszał ten dziwny, narastający bulgot.
ROZDZIAŁ DRUGI
• Ciemność • Pierwsza fala • Dalej nie pójdzie! • Skowyt • Reakcja łańcuchowa • 
Pętla
1
— No to jesteśmy ugotowani — westchnął Pchełka. — Choć mnie osobiście zrobiło 
się raczej zimniej. Mam wrażenie, że nic dobrego z tego
nie wyjdzie.
Jajco sapnął potężnie i przekrzykując przekleństwa dziadka Klemensa,
odpowiedział przyjacielowi:
— To, że nagle zgasło światło, nie oznacza od razu, kurzy pysku, że jesteśmy 
ugotowani. Zwłaszcza że wszystko, co mieliśmy przenieść, jest już na górze. No, 
prawie — klapnął otwartą dłonią w szafkę. — A twoje wrażenia to ja znam. Nigdy 
nie są optymistyczne... Dionizy, macie gdzieś
tu latarkę?
Mężczyźni, stojący kilka stopni niżej, nie usłyszeli. Nie dlatego, że Jajco, 
podtrzymujący ciężką jak spasiony smok szafkę, mówił zbyt cicho. Pochłonięci 
byli wciąż dyskusją o wyższości swoich racji politycznych. Na nagły zanik prądu 
w całym gospodarstwie zareagowali jedynie odruchowo: przestali pchać szafkę.
Stojąca powyżej na schodach Agata odchrząknęła i odezwała się cicho:
— Dyziu, tato, przestańcie się kłócić. Potrzebna latarka. Dyziu!
Podobnej reakcji można by się spodziewać po śpiącym słoniu, któremu 
najdelikatniejszy z komarów ostrożnie wylądował na grzbiecie.
Nic.
Jajco odczekał jeszcze chwilę, wciąż wsłuchując się w daleki, ale
potężny bulgot, po czym rozluźnił palce dłoni.
28
Zareagowali.
Każdy by zareagował, gdyby obok niego w ciemności pięćdziesięcio-kilowa szafka 
upadła z wysokości kolan na drewniane schody. _- Zrobiłeś sie co? — zapytał 
uprzejmie Klemens.
— Tak — odrzekł Jajco, o wiele mniej uprzejmie: — Otarłem paluchy i zdarłem 
gardło, próbując się doprosić o latarkę.
— Ojej... —jęknęła Agata. Pewnie nikt dotąd nie mówił do jej ojca w ten sposób. 
A już na pewno nikt z jego gości.
Jajco jednak był skłonny nawciskać tym facetom i w tej chwili spakować manatki. 
Z drugiej strony zdawał sobie sprawę, że na skłonności się skończy, bo Marta nie 
pojedzie. Zostanie z Elą i koniec. Niech to cholera...!
— Dobra, już, ino trzimajcie ten kofer — potulnie odpowiedział Dionizy. — Ojciec, 
nastaw tu noga.
— Jo, żeby mi złomało! Czekej, synek... No, terozki goń! Ino pieronem! Gonienie 
pieronem w całkowitych ciemnościach nie jest wskazane
nawet we własnym domu. Zwłaszcza gdy przed chwilą przesuwano meble, a z szaf i 
szafek wyciągano dziesiątki sprzętów. Przekonał się o tym Dionizy, który po 
chwili szurania butami stuknął w coś, zaklął siarczyście i runął jak długi.
— Co jest, synek? — warknął jego ojciec. Nawet ktoś bardzo życzliwy ludziom nie 
doszukałby się w jego tonie ani jednej nuty troskliwości. — Złomałeś sie co?
Jeszcze przez chwilę poprzez szum narastającego deszczu i dalekiego bulgotu 
docierało do ich uszu tylko sapanie.
— Co się tam robi, na dole? — krzyknęła Elżbieta zniecierpliwiona długą ciszą. — 
To wasza sprawka to światło?
— Nie! — odkrzyknęła Agata stojąca wyżej niż przedtem. Widocznie starała się po 
omacku dotrzeć na górę. — Wszędzie wyłączyli!
— Psińco, nie wszędzie! — rzucił z dołu posapujący Dionizy. Wyraźnie wracał do 
formy. — Właśnie, żeby wszędzie, tobym się nie zagapił na dom Zielaka, alem się 
zdziwił, że u niego się świeci, a u nos nie. Przecież momy ta sama linia!
Jajco poczuł, że przez plecy maszerują mu tysiące maleńkich mrówek w lodowych 
bucikach. Pogratulował sobie przezorności, jaką wykazał przed piętnastoma 
minutami na dole, i gorzko pożałował, że w tym domu nie ma telefonu. Gdzie jest 
Krzysztof ze swoim sprzętem elektronicznym? Gdzie jego komórkowce, komputery, 
nadajniki, pistolety? Kie-
29
dy widzieli się przed wyjazdem, w ostatnich dniach czerwca, mówił, że szykuje 
się niezwykła seria reportaży, że będzie pracował dla niemieckiego 
„Sterna".                                                                       
          .
Jajco uśmiechnął się gorzko na wspomnienie odpowiedzi, jaką uzyskał pytając, o 
czym będą te reportaże. „O powodzi!" — usłyszał wtedy. Stukał się w czoło, kiedy 
reporter szelmowsko przymrużył oko. Od tego czasu minęły niespełna dwa tygodnie 
i temat przestał być tak nieprawdopodobny. Stał się hitem mediów. A teraz pukał 
do drzwi, za którymi Jajco pomieszkiwał z jakimiś obcymi ludźmi.
— O, zgasło! — krzyknął z dołu Dionizy. — U Zielaków właśnie zgasło Naroz i w 
całym domu. Może to jakie spięcie?
' oby — pomyślał Jajco i z ulgą zerknął na krąg światła, który pojawił się na 
ścianie, gdy mężczyzna zapalił latarkę. — Oby to było spięcie."
— W pasie też masz zapięcie.
— Wiem, Marta. Takim idiotą nie jestem, pamiętam, kurza twarz, jak się zakłada 
moją własną kurtkę.
Blondynka cofnęła się o pół kroku i zmrużyła oczy. Na pewno nie dla uzyskania 
efektu — w pokoju panowały niemal grobowe ciemności.
— Powiedz mi — szepnęła, zbliżając się znowu i bezbłędnie trafiając ręką pod 
jego ramię — co cię od wczoraj użarło? Wieczorem czułam, że coś ci się nie 
podoba, że jesteś jakiś taki nieswój... Czemu ze mną nie
rozmawiasz?
Przez chwilę Jajco cieszył się, że nie ma światła. Jego twarz zalała
fala gorąca. Nie rozmawia?!
— Ja nie rozmawiam? Przegadaliśmy o pierdołach cały wieczór! — wycedził przez 
zaciśnięte zęby. Mówiąc zbliżył usta do jej ucha i delikatnie musnął nosem 
puszyste włosy. Jak ona to robi? Od dwóch tygodni w środku wiochy zabitej 
dechami, gdzie wodę grzeje się w elektrycznym bojlerze i starcza ledwo na umycie 
zębów, a ona ma wciąż takie włosy...
— Ano, właśnie — skwitowała. — O pierdołach, jak sam powiedział łeś. Ale ja i 
tak wiem, co się z tobą dzieje.
Dobre dziesięć razy skinął głową, zachęcając ją do powiedzenia, cd wie. Dopiero 
po piętnastu sekundach zdał sobie sprawę, że dziewczyna odebrała to jedynie jako 
serię delikatnych ruchów ramion — w górę i w dół.
30
— Doisz krowę? — zapytała równie szorstkim głosem i najwyraźniej czekała na 
odpowiedź.
Jajco siłą woli powstrzymał się od parsknięcia.
— Tak, oczywiście. Jasne. Mam tu maleńkąjałóweczkę... Miałaś powiedzieć, co się 
ze mną dzieje.
Milczała przez chwilę.
Jajco odwrócił się w stronę okna, gdzie Pchełka z Puckiem, dziadek Klemens, 
Dionizy, Elżbieta i Agata wymieniali się noktowizorem i z zapartym tchem 
obserwowali zbliżającą się falę powodziową. Jej dziwny bulgot było już słychać 
bardzo wyraźnie.
Marta zadrżała lekko i wyjęła dłoń spod ramienia Jajca. Sięgnęła na fotel i 
wygrzebała ze sterty ubrań jakiś sweter.
— Chciałeś jechać — powiedziała niemal bezgłośnie. — Chciałeś już wczoraj 
spakować manatki i zmyć się z tego miejsca, bo czułeś doskonale co się święci.
Jajco oparł się o ścianę.
— A ty musiałaś się na wstępie uprzeć, że za pierzastego diabła nie pojedziesz, 
chyba że z Elżbietą. Jakby to była twoja matka, siostra i córka. A teraz 
jesteśmy tu wszyscy i może nas szlag trafi...
Ostatnie słowa powiedział zamierającym głosem, bo zdał sobie sprawę, że nie są 
zupełnie pozbawione sensu.
— Trzeba było jechać.
— I zostawić cię tutaj. Świetnie, kurza melodia. Ekstra.
— Czy ty naprawdę nie rozumiesz, jak ona się czuje?! — szeptem wykrzyczała mu w 
twarz Marta.
— Oczywiście, że rozumiem... Rodziłem już trzy razy.
Nie chciał robić z siebie prostaka, ale wciąż był na nią zły. Kiedyś tam uznała, 
że Jajco jest takim twardzielem, że nic go nie złamie, nie potrzebuje więc 
opieki. Tej psychicznej. Od tego czasu Marta niosła pomoc każdemu, zupełnie nie 
przejmując się jego problemami... Nie, to nie jest tak. Okłamuje sam siebie. Po 
prostu był zazdrosny, że musi się dzielić z kimś innym tą niezwykłą 
troskliwością i dobrocią, jaka wychodziła z Marty, gdy tylko dziewczyna 
przestawała się kontrolować. Ona z natury była
— Jesteś głąb —powiedziała mu.—Zrozum, że kobieta jest w ciąży. °trzebuje 
dobrego słowa, poczucia, że ktoś w każdej chwili może jej
Pornóc, podać dłoń, porozmawiać, a gdy przyjdzie czas... — zająknęła ?|?- — No, 
wiesz. To proste. Jest w ciąży.
31
— Jasne, że proste — wyszeptał Jajco. — Może dla ciebie, bo ja nigdy nie byłem w 
ciąży. A ty? Przepraszam!
Zagalopował się. Zdecydowanie powinien był się już dawno zamknąć.
Nic nie odpowiedziała. Nie musiała. W ciemności wlepiła w niego wzrok i 
pokręciła głową. Ten gest znał doskonale. Bolał bardziej niż wymierzony policzek. 
I Jajco bardziej się zaczerwienił.
— Oglądasz? — wyciągnęła rękę w stronę okna, bo wszyscy mieli już okazję pogapić 
się na pełznącą wodę. Poprzedni temat był skończony.
— Nie, weź... — machnął ręką. Pal licho temat Elżbiety i jej stanu. Co będzie, 
jeśli fala przerwie wał, wtargnie do domu, zawali go? Jest noc, kto im pomoże? 
Idiota dziadek Klemens, mógł się zgodzić na ewakuację, kiedy jeszcze w południe 
proponowali mu to strażacy. Dobytek, dobytek! A teraz w diabły pójdzie dobytek 
wraz z właścicielem. I całąjego rodziną.
I czwórką gości...
— Nie! — warknął na samego siebie, aż Marta zatrzymała dłoń wyciąganą po 
noktowizor. Szybko jednak zorientowała się, że jej chłopak rozmawia z demonami 
nocy, i założyła ciężki hełm na głowę.
Jajco odszedł na bok. Nie wolno mu tak myśleć! Może oni nie zdaj sobie sprawy z 
niebezpieczeństwa, ale ostatnie telewizyjne komunikat przed wyłączeniem prądu 
ogłaszały alarm dla ich terenu. Płaski obsza dzielący ich od Odry nie 
gwarantował bezpieczeństwa. Dwa kilometry to pestka dla czterometrowej fali 
popędzanej z tyłu milionami ton wody. A to oznacza, że trzeba się nastawić na 
przetrwanie. Aż przyjdzie pomoc.
Marta zdjęła noktowizor i bez słowa podała go chłopakowi. Jej posta' rysująca 
się na tle jaśniejszego okna wyrażała osłupienie, podobnie zreszt jak bezruch i 
milczenie pozostałych siedmiu osób.
Jajco miał nadzieję, że do tego nie dojdzie, ale wbrew pobożnym ży czeniom od 
kilku godzin próbował sobie wyobrazić, jak to będzie wyglądać. Przyszedł czas 
dowiedzieć się, ile te próby były warte.
3
Mimo ruchu wszystko było martwe.
W filmach ludzie patrzący przez noktowizor widzą zielony lub czerwony] obraz. 
Niewielu wie, że efekt ten jest wywołany specjalnym kolorowym filtrem. Jajco 
miał przed sobą lekko zamazany widok przypominający to, w co zwykle wlepiają 
oczy posiadacze przedpotopowych czarno-białych
telewizorów. Ale nawet ten pozbawiony kolorów szary film wart był Oscara...
Niebo na północnym zachodzie zaczerniło się, zasnuło chmurami. Nikt zresztą nie 
domyśliłby się, gdzie leży granica między burzowymi cumulu-sami, produkującymi 
miliony zimnych kropli, a kłębiącą się mgłą, dzielącą niewidoczne koryto Odry od 
bagnistych łąk.
Z mrocznego tumanu podążała w ich stronę pofałdowana lawa. Mimo że wiedział, iż 
ma do czynienia z falą wody, powolny, jakby leniwy ruch nawałnicy przypominał mu 
obrazy kręcone w okolicach wulkanów. Ospała, kłębiąca się i niemal gotująca masa 
pokonała już ogromną przestrzeń. Tylko dwieście metrów dzieliło ją od drogi, za 
którą w małym gospodarstwie czekała bezczynnie dziewiątka ludzi.
Atakowała ich półtorametrowa fala. Pofałdowanie terenu, drzewa, kamienie i 
wykroty na pewno zmniejszyły impet pierwszego natarcia. Środek fali załamał się 
w pewnej chwili, zakotłował, spowolnił. To kępa drzew i wysypana przy nich góra 
piachu powstrzymały wodę. Ale tylko na kilka sekund. Już przeszkoda została 
oskrzydlona przez północne i zachodnie flanki, które otoczyły kępę i zamknęły ją, 
łamiąc co mniejsze drzewa i rozmywając w ciągu kilku sekund dziesięć ton piachu.
Jajco zamrugał i na chwilę zamknął oczy. Tak właśnie musiał wyglądać Wielki 
Potop, jeśli w tym, co zostało opisane prawie we wszystkich świętych księgach 
świata, tkwi choć ziarno prawdy. I nieważne, czy bohaterem jest biblijny Noe, 
czy Utanapisztim rodem z sumeryjskiej Mezopotamii. Każdy z nich wielkimi oczyma 
musiał oglądać potęgę zmiatającą i niszczącą wszystko, co żyje, rośnie, rozwija 
się. Woda, źródło życia, okazywała się nagle przyczyną zagłady. Jak mityczna 
Parka, Atropos, której siostry — Kloto i Lachesis — przędą nić ludzkiego życia i 
strzegą jej, by ona mogła jednym ruchem nagle ją przeciąć.
— Idzie przez świat jak rozwścieczona Mojra... Czy nie tak to widzisz, panie 
Jajco?
Wysoki chłopak drgnął niemal niezauważalnie, ale nie odwrócił się. Skinął tylko 
głową. Mojra to była grecka nazwa bogini losu — rzymskiej Parki!
Pchełka przerażał go czasami na równi z Martą. Oboje potrafili niemal odczytywać 
jego myśli, choć specjalizowali się w innych dziedzinach. Oczy Jajca mówiły 
Marcie o jego stosunku do ludzi, ich zachowań, o sympatiach, nienawiści, 
miłości... Pchełka po zachowaniu wnioskował, nad czym Jajco się zastanawia. 
Podążał torem jego rozumowania i często się
3 — Bezlitosna fala
33
odzywał, odpowiadając na nie zadane pytanie. Niemal jak Sherlock Holmes. Tyle że 
tamtemu było łatwiej, bo był wymyślony przez Arthura Co-nan Doyle'a. A Pchełkę 
co najwyżej wymyślili jego rodzice.
— Co teraz?
To Pucek podszedł do przyjaciół, jak zwykle pod ich skrzydłami szukając pomocy.
Jajco wciąż wpatrywał się w nadciągającą nawałnicę.
Deszcz lekko zmienił kierunek na południowy, potoki nie wlewały się więc do 
pokoju. Wyraźniej zobaczył spienione czoło fali. Teraz była niższa, nie mogła 
sięgać wyżej niż do pasa. Przerażające było jednak to, że zbliżała się potężną 
wstęgą, od północy aż po zachód. Dokąd sięgał wzrok wzmocniony przez elektronikę 
— pofałdowany zwiastun klęski nadciągał w równych szeregach. A za nim, choć 
poziom wody się obniżał, pozostawało jedno potężne jezioro, wydawałoby się — 
stojące, spokojne, sięgające aż po kłębiący się we mgle horyzont. Mogłoby się 
zdać nawet piękne komuś, kto nie wiedział, że przed godziną falom deszczu 
opierały się w tym miejscu trawy, zboża i drzewa.
— Teraz nic, Pucek — odpowiedział spokojnie Jajco. — Są chwile, kiedy trzeba 
czekać. Jeśli przedrze się przez nasz wał, staniemy się prawdziwą wyspą...
Chciał dodać coś jeszcze, ale jego mózg zalała zupełnie inna fala. Potężny błysk, 
który noktowizor wychwycił gdzieś po lewej.
Głowa sama powędrowała w kierunku źródła światła.
Jajco przypomniał sobie mijany po drodze do Zielaków bunkier. Właśnie w jego 
okolicy coś mocno błyskało...
Skupił wzrok na budowli oddalonej o prawie trzysta metrów. Okno. Tak — wielki, 
pusty oczodół w żelbetowej czaszce.
— Ktoś zapalił papierosa w bunkrze — poinformował spokojnie i zdjął maszynerię z 
głowy, by Pchełka mógł się sam przekonać. Pucek zareagował jak zwykle — jego 
oczy rozszerzyły się, a pięści dla odmiany zacisnęły. Wszelka niepewność 
napędzała mu strachu, ale obcy ludzie w miejscu, w którym nie powinni się 
znajdować, byli dla niego straszni jak wygłodniała rodzina Frankensteina.
Informacji o bunkrze nie wychwycił nikt z rodziny dziadka Klemensa, mimo że 
stali za plecami Jajca, bardziej wsłuchując się w narastający szum i bulgot, niż 
przyglądając się fali. Bez noktowizora jej czoło wyglądało jak przesuwająca się 
nieregularna kreska. Poza tym nie mogli zobaczyć nic więcej.
34
Jajco poczuł głód. W związku z tym w jego umyśle zaszalała burza skojarzeń, ale 
uciekła, zanim wychwycił jedną ważną myśl. Gdyby zdążył, może uniknęliby wielu 
problemów...
4
—lakbych wiedzioł, dawno zwinelibymy maneli — odezwał się niewyraźnie Dionizy i 
znów uderzył młotkiem. W ustach trzymał jeszcze kilka gwoździ. — Bych wzioł Elka 
i pojechoł do tej mojej ciotki, do Kielc. Tam cheba woda nie dojdzie, nie?
Jajco przytrzymał swoją stronę deski i wbił pierwszy gwóźdź. Przeszedł przez 
dechę dość gładko, trudniej było go wepchnąć we framugę okna. Pięć uderzeń 
jednak zrobiło swoje.
— Jakbyś wiedział? — zdenerwował się. — Przecież wlepiałeś nos w telewizor od 
kilku dni. Widziałeś, co idzie.
— E, tam. Telewizja jest opanowano przez komunistów, oni kłamiom jak za Stalina!
Jajco na chwilę opuścił ręce z młotkiem i zmrużył oczy. Światło latarki odbijało 
się od kuchennego okna zabitego do połowy deskami i padało na mokrą twarz 
Dionizego.
— Kurza twoja morda, a kto ci takich rzeczy o telewizji naopowiadał? Mężczyzna 
sięgnął po następną deskę.
— Nie naopowiadoł, ino ostatnio ojciec Rydzyk godoł.
— Gdzie to tak mówią? I czyj to ojciec? — zapytał odruchowo Jajco, od razu 
stawiając na facecie krzyżyk. Co za bzdety gość opowiada ludziom?!
— Ojciec Rydzyk. Święty człowiek. Co, nie słuchosz Radia Maryja? Jajco pokręcił 
głową i sięgnął do kieszeni po następny gwóźdź. Nie
miał ochoty kontynuować tematu. Przynajmniej nie w tych warunkach.
Woda drążyła właśnie kanały w jego wale przeciwpowodziowym, sięgając już połowy, 
a do zabicia dechami pozostały jeszcze trzy okna.
Od teraz miała obowiązywać tylko jedna ideologia.
Przetrwanie.
35
5
— Ubranie!
— Już, już... — Agata podbiegła do Dionizego i podała mu ręcznik i spodnie.
Jajco odłożył młotek w kąt pokoju i dopiero teraz zdjął kaptur. Mimo sztormiaka 
woda ściekała mu po włosach, zlepiając je w długie strąki. Zalane okulary 
właśnie zaparowały, więc musiał je zdjąć.
Cała rodzina zebrała się w kącie pokoju na piętrze. Siedzieli na odkrytej 
wersalce i fotelach. Obok stał telewizor, na nim wideo i spora czarna wieża 
stereo. Na telewizorze babcia Balbina postawiła figurkę Matki Bożej, wyjętą z 
szafki, którą dźwigał Jajco.
— Jak myślicie — zapytała Elżbieta — kiedy po nas przyjadą?
— Kto? — zdziwił się jej mąż i rzucił na podłogę przemoczoną koszulę. Jajco 
poszedł w jego ślady.
— No: strażacy, policja czy wojsko... Nie wiem, kto przyjeżdża w takich 
sytuacjach — Elżbieta rozłożyła ręce, ale zaraz na powrót przykryła się kocem. 
Mimo że piec w kuchni nie został wygaszony, nikt już do niego nie dokładał. W 
domu robiło się coraz zimniej.
Marta podeszła do okna i zamknęła je szczelnie. Drgnęła, jakby chciała wrócić na 
fotel, ale jej wzrok zatrzymał się na czymś za szybą
— Jajco! — zawołała słabym głosem. — Chodź tu i zobacz.
Jajco ruszył, a w ślad za nim podążyli Dionizy i Agata. Pchełka z Puckiem też 
okazali ciekawość.
— Myślisz, że ktoś przyjedzie? — po drodze odpowiedział jej ojciec. — Nie być 
taka pewna, Aguś. Ino nie być pewna...
Przy oknie zaroiło się. Wszyscy spojrzeli za szybę, w miejsce, które pokazywała 
Marta.
W ciemności widać było tylko jaśniejsze punkty — białą pianę na końcach fali. 
Ale żeby ją ujrzeć, musieli spojrzeć ostro w dół.
Woda przerwała właśnie ich piaskowy wałi atakowała z bulgotem ściany domu.
— Komu, komu?!
— Nie wiem, ale musicie komuś powiedzieć! Przecież się potopimy. — Ja nie chcę, 
ja się boję wody!
36
Słowa Agaty przeszły w płaczliwy jęk. Szlochając ukryła twarz w dłoniach i 
oparła się plecami o ścianę. Powoli ugięła kolana i pozostała tak w niemal 
całkowitej ciemności.
Elżbieta wstała z fotela i powoli podreptała w stronę płaczącej. Po drodze 
rzuciła jadowite spojrzenie mężowi, który założył rękę na rękę i narzekał pod 
nosem na babskie fochy swojej siostry.
Marta była tuż za nią. Przykucnęły przy Agacie i szeptały jej coś do ucha.
Jajco nie miał pojęcia, co powiedziałby w takiej chwili Marcie. Że już dobrze? 
Że sobie poradzimy? Że to tylko trochę wody — pójdzie, jak przyszło? Hm... 
Cienkie bzdury.
— Pan nas zachowa, duszko — po raz pierwszy od kilku godzin odezwała się głośno 
babcia Balbina. — Łzy niepotrzebne, Matka Bosko nad nami czuwa. Spytaj brata 
swojego, on wie — wskazała drżącą dłonią na Dionizego.
Wnuk babci Balbiny właśnie zapalił latarkę i ustawił ją światłem do góry. Odbity 
od sufitu promień rozpraszał się i rzucał poświatę na cały pokój.
— Tak, babcia ma rację. W Radiu Maryja słuchałem dzisiaj, że ci, co się modlą, 
nie utoną. Nic się nie bój...
Według niego było to pewnie heroiczne ukazanie rodzeństwu miłości. Jajco 
zauważył, że Dionizy westchnął i rozejrzał się po pokoju. Potem sięgnął do 
jednej z przyniesionych na początku szafeczek i wyjął z niej świeczkę.
— Szkoda baterii — powiedział. — A momy dwie świeczki, to jedną mogą wypalić od 
razu.
Marta wstała i podeszła do Jajca. Nawet na niego nie spojrzała — oparła się na 
jego ramieniu i potarła dłonią czoło.
— Trzeba było ich namówić do ewakuacji.
— Niby jak...? — zaoponował chłopak, ale przerwał, kiedy machnęła ręką.
— O sobie mówię. Mogłam jakoś przekonać Elę. Bo co będzie, jeśli będziemy 
musieli odebrać dziecko tutaj? — zakreśliła krąg obejmujący pokój.
— My?! — Jajco aż się zachłysnął. Marta teraz dopiero spojrzała mu w oczy.
— Agata już' mi zapowiedziała, że na samą myśl o czymś podobnym robi jej się 
słabo. Dionizy... wiesz, jaki jest. A wyobrażasz sobie
37
babcię Balbinę odbierającą poród? Albo jej kochanego synka dziadka Klemensa?
Jajco miał niezłą wyobraźnię. Ale nie aż taką.
— Lepiej, żeby jeszcze poczekała — wyszeptał. — Będę jej cholernie wdzięczny.
Naraz na dole rozległ się huk łamanego drewna. Przez sekundę wszystko zamarło, 
jakby w ciszy wyczekiwania, aż wreszcie dotarł do nich głośny szum walącej 
drzwiami wody.
Od szumu głośniejszy był tylko pisk Agaty konkurujący w tonacjach z siarczystymi 
przekleństwami dziadka Klemensa i jego syna.
Jajco nie miał czasu na wysłuchiwanie słownika wyrazów brzydkich. Skoczył przed 
siebie, schylił się do stóp Dionizego po latarkę i zaświecił ją. Po dwóch 
sekundach wybiegł z pokoju i ostry snop żółtego światła skierował na schody.
U ich podnóża kotłowała się brązowa, zapiaszczona woda, szukając sobie ujścia. 
Setki litrów wlewały się do piwnicy, część przeciekała przez zamknięte drzwi 
kuchni.
Jajco stał jak sparaliżowany. Poczuł, że za plecami zbiera mu się tłum ludzi, 
ale nie miał siły odwrócić głowy.
Cała sień pływała — pantofle, deseczki, szczotki do butów, krzesła. Przez dwie 
minuty trwała szarża wody, aż wreszcie bulgot uspokoił się. Poziom brązowej 
cieczy sięgnął żelaznego klucza w drzwiach kuchni.
— Nie podchodzi—wyszeptał Dionizy. — Dalij nie pódzie, skurczysyn.
Jajco zerknął na resztki drzwi wejściowych i wyobraził sobie, że to on miałby 
dokonać podobnych zniszczeń.
Bez topora ani rusz.
7
— Zamknij się i daj mi nóż.
Jajco wyciągnął rękę i złapał okno, zanim wiatr zdążył je wyrwać z zawiasów. 
Przymknął lekko, ale wciąż prawą nogą stał na parapecie.
Pchełka zamknął się i pognał do maleńkiego pokoiku, który dotąd zajmowali. Teraz 
przeniosła się tam Elżbieta z Agatą i nieodłączną Martą. Było tam po prostu 
cieplej.
Przeciągły dźwięk powtórzył się. Pucek zamarł i drgnął identycznie jak przed 
minutą. Jajco znów zapalił latarkę i omiótł jej snopem całe po-
38
dworko — od prawej, północnej części z podkowiastym chlewem aż do wielkiej 
stodoły. Wrócił Pchełka.
— Co zamierzasz zrobić, panie Jajco?
Jajco przypiął nóż do paska i znów zamarł, wsłuchując się w przeciągły, wysoki 
ton. Jakby wiatr przedostawał się przez wąską szczelinę... Ale to nie był wiatr.
— Jak głęboko może tu być? — wskazał palcem wodę stojącą na podwórku, zupełnie 
ignorując pytanie Pchełki.
Do pokoju wpadła Marta. Jej cień zadrgał na ścianie, kiedy płomień dopalającej 
się świecy zatańczył nagle.
— Słyszeliście to? Jakby coś wyło. Macie tu w okolicy wilki? Dionizy oderwał się 
od sporego kieliszka wódki, który właśnie wychylał.
— No, cheba wodne! — zarechotał i wzruszył ramionami. Jajco stanął w oknie. 
Zerknął w dół i poprawił okulary.
— Pchełka, pytałem o głębokość.
— Cóż... Nie więcej niż półtora metra. Ale co ma to wspólnego z dźwiękiem 
przypominającym wycie?
Jajco zrobił krok do przodu i zanim ktokolwiek zdążył go powstrzymać, wykrzyknął:
— Bo to, kurza twarz, jest wycie! Świećcie mi! Ostatnie słowo padło już w locie.
8
W sekundę później znalazł się w błocie.
Spadał równo, na obie nogi, ale spotkanie z wodą, a potem z gruntem, w niczym 
nie przypominało skoków do jeziora czy rzeki.
Na powierzchni brązowej, gliniastej mazi pływała kilkucentymetrowa warstwa słomy, 
drewienek, papierów i innych odpadów. Wszystko to poruszało się, falowało 
nierównomiernie, co kilka sekund nagłą falą przemieszczając się w inne miejsce.
Z trudem utrzymał równowagę, kiedy jego stopy pośliznęły się na mazistym podłożu. 
Pochylił głowę i podreptał pod ścianę.
Deszcz zacinał znów od zachodu, prosto w twarz. Zimna woda, która natychmiast 
wdarła się do butów i przykleiła mu impregnowane spodnie do nóg, powoli 
przybierała temperaturę ciała. Albo odwrotnie...? Wiedział,
39
że chociaż straci dużo energii na utrzymanie temperatury, to przy samej skórze 
zachowa się cieplejsza warstewka.
Promień latarki niezmiennie świecił na jego głowę, machnął więc ręką, wskazując 
miejsce przed sobą. Krąg światła przesunął się.
Nagła fala podniosła poziom wody o kilka centymetrów. Cała okolica zakołysała 
się, jakiś ciężki sprzęt z wizgiem przesunął się po betonowej wylewce obory. I 
znów odezwało się wycie.
Kosma usiłował utrzymać się na swojej dwuspadzistej budzie. Żeby wystawić łeb 
nad wodę, musiał siedzieć równo na samym szczycie albo stawać na dwóch łapach. 
Mokre futro, przylepione do potężnego cielska pomniejszało psa, robiło z niego 
małą, brzydką kukłę, która z przerażeniem w oczach, charcząc i wyjąc na przemian, 
szukała ratunku jak dziecko porzucone na środku ruchliwej ulicy. Porzucone i 
przywiązane potężnym łańcuchem.
Jajco dotarł do niego w pół minuty.
Latarka posłusznie świeciła z okna — pewnie Pchełka był operatorem światła. 
Rozgarniając tysiące śmieci, odpadów i trocin, podszedł do psiej budy. Uznał, że 
teraz wystarczy odpiąć psu obrożę i poprowadzić go za sobą do domu. Jeśli nie da 
się odpiąć, rozetnie ją. Proste.
Z okna ktoś krzyczał. To dziadek Klemens zauważył z drugiego końca pokoju, co 
się stało, i teraz ostro domagał się powrotu Jajca. Chłopak nie zareagował — 
miał ważniejsze sprawy na głowie.
— Kosma! Kosma, dobry pies — powiedział głośno, żeby przekrzyczeć szum deszczu. 
Pies lekko przekrzywił łeb, wpatrując się w źródło światła oddalone od niego o 
dziesięć metrów.
Wciąż przemawiając do owczarka, Jajco sięgnął do jego szyi. Złapał obrożę, potem 
zbliżył do niej oczy, wreszcie zdjął kaptur sztormiaka i przyjrzał jej się 
dokładnie.
Mógł zapomnieć o rozcinaniu. Miał do czynienia ze stalową samozaciskową 
kolczatką.
Problem polegał na tym, że nie mógł nawet marzyć o normalnym zsunięciu jej przez 
łeb psa. Rozszerzyła się już maksymalnie i zaczęła powoli wrastać w szyję Kośmy. 
Że też nie zauważył tego przez ostatnie dni!
— Kurza twoja morda, co teraz?
Pomysły przelatywały mu przed oczyma jak ćmy. Jedno, co wiedział na pewno, to że 
musi się pospieszyć.
Kątem oka dostrzegł odblask rzucany przez jakieś słabe źródło świa-
40
tła dobre sto metrów od gospodarstwa. Nie miał jednak czasu myśleć 0 tak 
odległych sprawach.
Pies zsuwał się z dachu budy, deszcz zacinał coraz mocniej, a kolejna fala 
podniosła poziom o dziesięć centymetrów.
Nie miał na sobie pięciu swetrów. Ale nawet gdyby je włożył, zimny wiatr i tak 
przebiłby się przez wilgotne ubranie.
Dygotał coraz bardziej, woda dochodziła do ramion, z okna ktoś krzyczał, 
oświetlając całą scenę.
Ciężki łańcuch Kośmy za żadne skarby nie dawał się zdjąć, do tego psie łapy 
zsunęły się z dachu. Jajco napiął mięśnie, żeby podtrzymać zwierzę, ale owczarek 
i tak przez chwilę cały zanurzył się w wodzie.
— Wracaj, wyłaź! — wrzasnął Jajco. No i pies go posłuchał.
Osiemdziesięciokilogramowe bydlę wypłynęło i wskoczyło chłopakowi na ręce. Jak 
mu się to udało, pozostało na zawsze jego słodką tajemnicą. W pewnym momencie 
jednak Jajco poczuł, że potężny ciężar przygniata go do ściany stodoły. Co robić? 
Jak długo może tak stać z psiaczkiem na rękach?
Walcząc z następną falą, przesunął się z powrotem w stronę budy. Ujął lewą ręką 
obejmującą go psiąłapę i spróbował ją oderwać od siebie.
— No, puść, to odepnę ci łańcuch...
Równie dobrze mógłby się starać wyjąć pochodnię z dłoni amerykańskiej Statuy 
Wolności. Bydlę ani drgnęło.
— Posłuchaj, Kosma — spróbował innego sposobu. Czuł, że traci siły. — Jeśli ty 
mnie nie puścisz, zostaniemy tu razem, aż ta cuchnąca woda utopi nas obu. Tego 
chcesz?
Pies spojrzał mu w oczy, wystawił jęzor i polizał go w prawy policzek.
— Świnia, tfu, tfu! — splunął Jajco. — Nie rozumiesz, że jeśli mnie nie puścisz, 
to pójdę na dno, a jeśli ja pójdę, ty też? Reakcja łańcuchowa, zapchlony kurzy 
pysku! Nie rozu...? No jasne, że nie rozumiesz.
Jajco pochylił się, przeprosił psa w duchu, po czym zastosował klasyczną obronę 
przed duszeniem, unosząc przed sobą złączone dłonie. Pies szarpnął się, 
szczeknął krótko, ale odpadł.
Jajco nie czekał. Rzucił się przed siebie, tam, gdzie jeszcze przed
41
godziną widział psią budę. Pamiętał, co mówił Dionizy: gdyby pies był sprytny, 
mógłby sam się odpiąć od ściany stodoły, bo łańcuch był zaczepiony tylko na 
haku... Gdzie ten hak?
Musiał zanurkować. Nabrał powietrza i uderzył twarzą w warstwę śmieci 
pływających po powierzchni falującej wody.
Nagle wszystko ucichło. Dopiero teraz zdał sobie sprawę z huku, jaki towarzyszył 
mu od dłuższego czasu. Ciągły narastający szum fali, bębniący deszcz, krzyki 
ludzi z okna, przytłumione beczenie kóz z piętra obory, stukot kopyt czterech 
krów biegających swobodnie pomiędzy kozami, wycie psa... To wszystko zniknęło w 
ułamku sekundy, jakby nagle zabrakło prądu na dyskotece. Pozostał szum w uszach 
i prawie słyszalny łomot własnego serca. Szok termiczny? Może, ale to było coś 
więcej. Zwykły strach, że wcześniej czy później przyjdzie pogrążyć się w tej 
wstrętnej, cuchnącej wodzie na zawsze... Bo jak długo można pływać, nie widząc 
brzegu, dachu jakiegoś domu, drzewa, na którym uda się przysiąść? Jak długo 
można podtrzymywać tonących? Marta da sobie radę długo, Pchełka też. Ale Pucek 
nie potrafi pływać! A co z Elżbietą...?
Nie otwierał oczu. Wiedział, że słabe światło latarki nie ma szans przedarcia 
się przez pływającą zasłonę śmieci i mulistą zawiesinę. Mógł polegać jedynie na 
własnych dłoniach.
Dobre trzy sekundy szukał łańcucha. Wreszcie prawą dłonią trafił na szereg ogniw. 
Były naprężone, niemal urywały się. Pies, walcząc o życie, próbował odpłynąć. Z 
jego szyją musiały się dziać straszliwe rzeczy!
Posuwając się ręka za ręką, Jajco dopłynął do złączenia budy ze stodołą. Szybko 
wyczuł zakrzywiony hak, na jakim wiesza się pod sufitem ciężkie żyrandole. 
Wystarczyło teraz lekko zluzować łańcuch i unieść pierwsze ogniwo, a Kosma 
będzie uratowany. Tylko jak przekonać potężnego psa, żeby sobie na chwilę 
odpuścił?
Poczuł nagły ruch wody. Odwrócił się, zanim zdał sobie sprawę z bezsensowności 
takiego postępowania. Minęło już dobre dwadzieścia sekund, niedługo zabraknie 
powietrza w płucach. Trzeba wykorzystać szansę.
Machnął nogami, aby pokonać siłę wypierającej go wody. Zbliżył się do haka i 
skupił na ostatnim ogniwie. Miał je już w dłoni, teraz wystarczy przełożyć... To 
nie takie łatwe!
Zardzewiały łańcuch półtora metra pod wodą w deszczową noc nie był najlepszym 
partnerem do rozmowy, więc Jajco się do niego nie odezwał. W innych warunkach 
pewnie padłaby wiązanka, po której wielkie nadwątlone ogniwo w mgnieniu oka 
rozpadłoby się w pył.
42
Minęło kolejnych piętnaście sekund szamotaniny z żelastwem, kiedy Jajco poczuł, 
że łańcuch napręża się ponownie. I wtedy zrozumiał, że jest w prawdziwym 
niebezpieczeństwie.
Pies dopłynął do swojej budy, uznał widocznie, że tu też nie ma ratunku, i znów 
spróbował zerwać się z uwięzi. Tyle że jego manewry skróciły teraz łańcuch o 
jedną pętlę.
Tę, która zacisnęła się wokół nogi chłopaka.

ROZDZIAŁ TRZECI
Powietrza! • Idiotka czy anioł? • Marta chce mieć telefon Na fali • Prawa bydła 
• Gdzie jest pudło? • Nutrie z piłą • Dwa drobiazgi
1
Potężne kleszcze szarpnęły jego prawą łydkę tak niespodziewanie, że Jajco 
wypuścił przez nos trochę powietrza i sięgnął za siebie. W pierwszej chwili 
pomyślał, że to pies zwariował ze strachu i zanurkował, by go ugryźć. Ale nie — 
ból przypominał raczej ucisk opaski tamującej krew. Tyle że tu zamiast bandaża 
użyto... łańcucha!
Zdał sobie sprawę z niebezpieczeństwa i porzucił ostatnie ogniwo i hak. Odbił 
się od błotnistego podłoża i popłynął w górę.
Dwadzieścia centymetrów.
Poczuł, że wystawiona w górę dłoń przedostaje się przez warstwę pływających po 
powierzchni odpadów, głowa jednak nie dotarła w to miejsce. Szarpnięcie 
naprężonego łańcucha było tak silne, że Jajco znów wypuścił część powietrza. A i 
tak w zastraszającym tempie zaczynało mu go brakować.
Od zanurzenia minęła minuta. Jajco uznał, że z zaplątaną nogą nie ma szans się 
wynurzyć i jeszcze raz zanurkował, zginając kolana. Cały czas pilnował, aby nie 
otwierać oczu. Nie dałoby mu to nic prócz potężnego zapalenia spojówek. Jeśli w 
ogóle z tego wyjdzie!
Słyszał bulgot bąbelków, szum wody rozbijanej łapami psa i bicie własnego serca. 
Wciąż przyspieszało.
Sięgnął lewą ręką do haka, prawą przyciągnął do siebie łańcuch tuż nad łydką. 
Prawie nie czuł bólu, choć zdawał sobie sprawę, że ucisk jest
44
potężny. Przed oczyma pojawiły mu się czerwone plamki, mięśnie płuc zaczęły 
pompować nie istniejące powietrze, ale usta wciąż były zamknięte.
Powoli przyciągnął psa do siebie. Zgiął nogę i wykorzystując jej opór utrzymywał 
Kosmę tak, że końcówka łańcucha była w miarę luźna. Szarpnął ostatnim ogniwem. I 
jeszcze raz, i znowu. Poczuł, że od haka odpadła jakaś drobina — pewnie 
zgrubienie rdzy. Ogniwo przesunęło się o dobry centymetr. Więc jeszcze dwa-
trzy... Gdyby mieć trzecią rękę, można by chwycić od góry. Wtedy udałoby się 
górą przełożyć żelazne oko. Reszta byłaby prosta — rozluźnić uścisk łańcucha, 
wyplątać nogę, wypłynąć, oddychać, oddychać... Trzecia ręka...
W przebłysku świadomości zorientował się, że ułamek sekundy dzielił go od 
otwarcia ust i zaczerpnięcia wody w płuca.
Nie, kurza twarz, nie! — szarpnął wściekle jeszcze raz. I wtedy poczuł, że 
wzdłuż jego ciała coś pełznie, dotykając go to z jednej, to z drugiej strony. Że 
płynie wzdłuż jego prawej ręki i dociera do ogniwa łańcucha. Zupełnie odruchowo, 
jakby z rozpędu, szarpnął jeszcze raz. Poczuł, że trzecia ręka złapała ogniwo i 
odchyliła je pod zupełnie innym kątem.
„Majaczę — myślał — zaczynam majaczyć...!"
Uznał, że nie jest w stanie wytrwać ani chwili dłużej. Ogień palący płuca stał 
się męką ponad siły. Otworzy usta, otworzy i nabierze tej ohydnej wody, niech to 
się już skończy...
W ostatnim przypływie desperacji odbił się od dna, wypuścił z płuc resztę 
starego powietrza i otworzył usta.
Był gotów na ból i ciemność.
2
Pamiętał tylko przyjemność. Miłe, radosne uczucie, kiedy zniknęło pieczenie w 
płucach. Nie od razu, ale kiedy po raz czwarty wciągnął w płuca wilgotną 
substancję, zrozumiał, że ma przed sobą jakąś przyszłość. Oddychał.
Powierzchnia wody, wciąż pokryta cuchnącą mazią i wiórami drewna, wydała mu się 
najpiękniejszym ogrodem, a powietrze przesiąknięte odorem latryny zapamiętał 
jako woń zmartwychwstania. Deszcz, cudowny deszcz bębnił po jego głowie.
Obok przepłynął wielki kaczor. „Dlaczego nie śpi?" — przemknęło chłopakowi przez 
głowę.
45
Dwa razy machnął rękami. Popłynął. Nogi nie krępowała żadna pułapka, pies 
zniknął. Jak to możliwe?
Poczuł nagłą falę słabości, zawrócił więc i dopłynął do zatopionej psiej budy. 
Stanął na niej lewą nogą i usiłował unieść prawą. Bezskutecznie.
— Kurza twarz, co jest? — wychrypiał głosem, którego sam się przestraszył. A 
potem przestraszył się naprawdę, kiedy od strony skrytej w cieniu drewnianej 
ściany ktoś odezwał się zmęczonym głosem:
— Dawaj rękę.
Minęły dobre dwie sekundy, zanim przyjął do wiadomości obecność Marty na dachu 
zalanej budy. Złapał jej dłoń i wpełzł na górę. Odwrócił się i stanął obok 
dziewczyny. Teraz dopiero zobaczył, że światło latarki prowadzi płynącego powoli 
psa. Wreszcie zwierzę zniknęło w drzwiach domu, za to ze środka wyskoczył wysoki, 
łysawy mężczyzna. Najpierw szedł prosto w ich stronę, wreszcie, kiedy droga 
opadła, zaczął płynąć. Dzieliło ich teraz najwyżej pięć metrów.
— Co tu robisz? — zapytał Jajco, powoli przestając dyszeć. Dopiero teraz poczuł 
ból w nodze i łupanie pod czaszką.
Marta wciąż trzymała go pod ramię. Mokra, oblepiona brązową mazią, z twarzą i 
ubraniem jakby wyjętym z błotnej kąpieli, nie wyglądała zachęcająco. To wszystko 
Jajco zauważył w świetle skierowanej na nich latarki, zanim odpowiedziała.
— Wybaczam ci, bo może jesteś w szoku, ale głupio gadasz. Więc lepiej... — 
nabrała powietrza — lepiej się zamknij.
Chłopak spróbował stanąć na prawej nodze. Wracało czucie w stopie — nie będzie 
tak źle.
— Mam się zamknąć? — oburzył się i stąpnął jeszcze raz. Coraz lepiej. — Wyłazisz 
z bezpiecznego domu, taplasz się w tym syfie — plasnął dłonią w wodnistą maź 
sięgającą mu teraz do pasa — a ja mam siedzieć cicho?
Chciała coś powiedzieć, ale tym razem ją ubiegł.
— Słuchaj, nawet jeśli nie cenisz swojego życia, to bądź uprzejma docenić swoją 
matkę i ojca. Obiecałem im, że będę się tobą opiekował. Wiesz, co oni muszą 
teraz przeżywać? I wiesz, co by przeżyli, gdybyś...
Zamilkł i przełknął ślinę. Smakowała jak kisiel z dodatkiem soli i pieprzu. 
Wypluł ją z niesmakiem.
— Wiesz, co by powiedzieli, gdyby coś ci się stało?
— A co by mówiła twoja marna, gdyby to tobie coś się stało? — spytała, ostatnie 
trzy słowa wypowiadając podobnie jak Jajco.
46
— A stało się coś? Jeszcze nigdy nic mi się nie stało.
—  Słuchaj, małpo jedna, przypłynęłam tu, żeby ci pomóc, a ty na mnie 
naskakujesz...
— Jak widzisz, dałem sobie radę. A ty nie rób z siebie idiotki, tylko wracaj. No, 
wio!
— Jak o mnie powiedziałeś, gburze?
— Idiotka, powiedziałem — rozzłościł się, choć od kilku chwil gdzieś od środka 
słyszał sygnał alarmowy. Przeholowałeś, Jajco, przeholowałeś! Troszcz się o nią, 
ale nie wolno ci jej obrażać!
Coś jednak się w nim otwarło. Wyobraził sobie Martę na jego miejscu, przed 
oczyma stanął mu obraz bezwładnego ciała wypływającego na powierzchnię... 
Idiotka!
— Idiotka!
Chyba już nie usłyszała. Skoczyła przed siebie i w chwilę później wchodziła do 
budynku.
— Coś ty robił z tym psem? — zapytał Dionizy, czepiając się krawędzi budy. — 
Żyjesz? Pomóc ci?
Jajco machnął ręką i wskazał budynek, po czym odbił się od krawędzi budy. 
Popłynął spokojnie. Noga działała.
— Robiłem to — odpowiedział widząc, że Dionizy płynie tuż za nim — co wyście 
powinni zrobić. Ratowałem go, kurza twarz, odpinałem ten wasz cholerny łańcuch. 
Gdzie ty masz łeb, chłopie?
Dionizy zatrzymał się i znalazł grunt. Jajco poszedł w jego ślady. Teraz 
brodzili zanurzeni po obojczyki.
— O tym pogodamy późnij. Mosz racja, zapomnioł żech o Kosmie. Ale czemuś sie dar 
na Martę?
— Ryzykuje życie bez sensu.
Dionizy przedarł się po omacku przez ciemny korytarz, minął drzwi do kuchni, 
zalane niemal po górną framugę. Tutaj poruszali się na palcach, żeby utrzymać 
głowy ponad wodą.
— Bez sensu jak bez sensu — mężczyzna podjął urwany wątek. Jajco zdenerwował się.
— Zaraz. Poszedłem ratować psa — moje ryzyko! Zanurkowałem — moje ryzyko. 
Odpiąłem łańcuch, inaczej bym się utopił. Ciężko było, ale moje ryzyko. A ta 
idiotka przybiega, czy raczej przypływa, i jeszcze mnie straszy zza pleców.
— Idiotka?
Jajco wzruszył ramionami.
47
— Idiotka.
Dionizy zatrzymał się na schodach tak, że Jajco wpadł na niego. Stali przez 
chwilę w całkowitej ciemności.
— Ino że to ona — wyszeptał mężczyzna, jakby nie chciał, by słyszeli go ludzie 
wybiegający im na powitanie — zanurkowała i wyszła spod wody z końcem łańcucha. 
To jo już som nie wiem... idiotka?
Jajco oparł się o ścianę i zanurzył dłoń w splątanych włosach.
— Nie. To ja jestem idiotą. Marta to anioł.
3
— Co mam powiedzieć? No, przepraszam panią! Przecież sama wiesz, dlaczego byłem 
taki. Boję się o ciebie i tyle.
Marta patrzyła mu prosto w oczy, ale nie odezwała się ani słowem. Stała w 
ociekającym, cuchnącym ubraniu w maleńkim pomieszczeniu, które w przyszłości 
miało być łazienką. Obok dziewczyny na wysokim taborecie leżała kupka ubrań. 
Wszystko to wyglądało upiornie w świetle małej świeczki powstałej z podzielenia 
jednej długiej na dwie. Ale i sytuacja taka była. Niecodzienna i upiorna.
— Marta, zrozum, to wszystko są emocje... Odwróciła się i ściągnęła przez głowę 
wełnianą bluzę.
— Rozumiem. To są emocje.
Powiedziała to drewnianym głosem, zupełnie wypranym z uczuć. Czekał, co będzie 
dalej. A ona zdjęła trykotkę i usiłowała rozpiąć biustonosz.
— Nie stój tak, tylko pomóż! — poprosiła znów jak automat. — Palce mi zdrętwiały.
Dopiero teraz poczuł, że jego ciało też przenika potężny chłód. Podszedł o krok 
i delikatnie sięgnął do plastykowej zapinki. Puściła bez problemu.
—Wiesz, człowieku, dziwię ci się — powiedziała powoli, wciąż się nie odwracając, 
i rozpięła ubłocone dżinsy. — Już kilka razy popełniłeś taką gafę, że normalny 
człowiek spaliłby się ze wstydu i wyparował. A ty nic sobie z tego nie robisz.
— Nieprawda...
— Przecież widzę. Powiedz, który to już raz?
— Co: który raz?
48
Wiedział doskonale, o co jej chodzi. Przecież nie pierwszy raz ratowała mu życie. 
Zawsze w takiej sytuacji zachowywał sięjak ostatni debil, jak niedorozwinięte 
dziecko dyplomowanego muła. A potem oczywiście przepraszał i czerwienił sięjak 
słońce o zachodzie.
— Ty wiesz, co — skwitowała kończąc zdejmowanie mokrych spodni — miałeś rację, 
że poszedłeś odpiąć psa. Ale dlaczego, powiedz, dlaczego znów skoczyłeś sam, 
niczego wcześniej nie mówiąc? Ile razy już się naciąłeś na zabawie w samotnego 
bohatera? Chcesz zostać jeźdźcem bez głowy?
— Myślałem, że tylko zdejmę mu obrożę i przyjdę... Chcesz ręcznik? —Zaraz. Ale 
najpierw polej mi głowę wodąz dzbanka. Tylko oszczędnie. Pochyliła się lekko i 
zsunęła majtki. To dziwne, jak płynne błoto potrafi
przeniknąć aż do bielizny.
Świeczka stała w rogu pomieszczenia, oświetlając Martę od przodu. Jajco z tyłu 
widział tylko jej zarys i cieszył się, że dziewczyna nie zerkała na niego. Czuł, 
że mimo dojmującego chłodu jego policzki są rozgrzane do temperatury pieca 
hutniczego. Mrugał oczami i cały czas myślał o tym, by zachowywać się 
naturalnie... Im więcej o tym myślał, tym bardziej nieskoordynowane były jego 
ruchy.
— Nie na twarz, człowieku, najpierw po włosach — prychnęła Marta, odchylając się 
do tyłu.
Nic, w porządku. Co to, piersi w życiu nie widział...? Przełknął ślinę i 
popatrzył w sufit. Nic ciekawego- Jakaś pajęczyna, pęknięcie, chyba zaciek. Tak, 
to na pewno zaciek.
— Teraz na twarz.
Przechylił się bardziej do przodu. Wiedział, że woda jest zimna, ale dziewczyna 
tylko lekko prychała i przedmuchiwała nos, nie narzekając na ziąb.
Woda skończyła się dość nagle. Marta przejechała dłonią po włosach i sięgnęła za 
siebie.
— No, gdzie masz ten ręcznik?! Przynajmniej to jest suche — skomentowała, 
nacierając się mocno. — Wiesz, tylko o to mi chodzi, że często myślisz jeszcze 
jak... jak dzieciak. Po tej aferze z sektami, pamiętasz, powiedziałam ci, że 
jesteś już mężczyzną. I dalej tak myślę. Tylko czasami masz takie odjazdy... Na 
co czekasz?
— A co ma być?
Dziewczyna w ciemności machnęła ręką, po czym złapała uciekający jej ręcznik.
4 — Bezlitosna fala                                49
— Wyskakuj z tych szmat! Tu jest dla ciebie drugi dzbanek, a w pokoju masz, 
zdaje się, twoje ulubione moro. Już chyba przeschło. I puchową bluzę. Boże, jak 
ja bym chciała teraz mieć telefon! Zadzwoniłabym po kogoś, choćby tego twojego 
zwariowanego Krzysztofa. Pewnie znalazłby sposób, żeby nas stąd wyprowadzić. 
Myślisz, że dziadek Klemens dalej by oponował?
— Yyy... Co?
Marta znów się odwróciła i odłożyła ręcznik, po czym sięgnęła po świeżą bieliznę.
— Ładnie. Na koniec mi ogłuchł. Pytam, czy dziadek Klemens stawiałby się, gdyby 
ktoś przyjechał i chciał nas teraz zabrać.
Jajco zupełnie się zapomniał. Skinął głową i coś wyszeptał, machinalnie 
zdejmując z siebie ubrania pokryte twardniejącym, cuchnącym błotem. Potem dał 
się oblać ze wszystkich stron wodą i porwał ręcznik.
— No, co wymyśliłeś?—już bez niechęci spytała Marta. Znała go za dobrze, żeby 
nie wiedzieć, że w jego głowie otwarła się jakaś szufladka.
Przymknął oczy.
— Marta, pogadamy o tym później. Znaczy — o mnie, o moim zachowaniu. Albo jutro. 
Jak będzie spokój. Jesteś kochana, śliczna i w ogóle superdziewczyna.
— Już nie idiotka? — zapytała spokojnie, zapinając czarny biustonosz z kompletu 
do pływania.
— Na żartach się nie znasz, kurza twarz, czy jak? Mówisz, że chciałabyś 
zadzwonić?
— No, chciałabym.
— Chyba da się zrobić!
— Byłoby miło. Ale jak chcesz...?
— Przypomniałem sobie coś.
— No?
— Coś, co mówił Dionizy, kiedy szliśmy do sklepu.
— Znowu zagadki, znowu działasz sam... O, Boże, czemuś mnie pokarał takim 
niedojdą?
Ostatnich słów Marty Jajco nie mógł słyszeć. Wyskoczył z komórki, zerknął w okno, 
zarejestrował jakieś światło za oborą, ale pognał dalej, po ubranie.
W myślach był już na strychu.
50
4
—Chopie, dziesięć lot tymutyn sprzęt już zdychoł. A, dziesięć! Więcej! 
Trzinaściejaknic... — Dionizy mimo narzekań pracowicie przerzucał sterty kabli, 
stare ubrania, pudełka z urządzeniami nieznanego przeznaczenia.
— Musimy to znaleźć — powiedział z mocą Jajco. — To może być jedyna szansa. 
Chyba chcesz, żeby Elżbieta urodziła w normalnych warunkach.
Mężczyzna wyprostował się, niemal dotykając głową ukośnej belki pod sufitem. W 
świetle słabnącej latarki spojrzał na swoje dłonie, pokryte wszędobylskim kurzem, 
i machinalnie otarł je o spodnie.
— Jo, jasne, że chcą. O, tu jest! — krzyknął nagle i uniósł oklejone taśmą pudło. 
— Cołki sprzęt. CB-Radio z czasów przed potopem. Żech nim łapoł gości z 
Wrocławia, Opola, kajś z Krynicy tyż. Ino żeś ty zapo-mnioł o jednym.
— Zapomniałem? — zdziwił się Jajco i poprawił okulary na nosie. — Znajomi mówią, 
że rzadko zapominam o rzeczach oczywistych. Więc o co chodzi?
— Że to ustrojstwo działo ino na prąd. Skąd jo ci go teroz wezmą?
Jajco podszedł do mężczyzny, powoli wyjął mu latarkę z dłoni i podprowadził go 
do miejsca, gdzie belki podtrzymujące dach stykały się ze stropem, blisko otworu 
wejściowego. Oświetlił jeden punkt, a potem skierował snop na Dionizego.
A ten właśnie rozpoczął obrzędowe klepanie się otwartą dłonią w czoło.
— Gupi, gupi, gizd pieroński! — Mówił zapewne o sobie, bo drugą ręką bił się w 
piersi. — Sam żech go tu prziwlek, a potym sie pytom... Gupi, gupi.
Jajco nie zaprzeczał przez grzeczność. Jeszcze raz poświecił w okolice otworu.
W sianie od kilku godzin stał spokojnie akumulator samochodowy.
5
— Daj na kanał alarmowy.
— Jest już, można ryceć, ile chcesz. Ino że jo nikogo nie słyszą. —A ta antena 
jest dobrze podłączona? — Jajco wskazał dach nad ich
głowami.
51
— Najlepiej, jak to możliwe w zaistniałych warunkach — za Dionizego odpowiedział 
Pchełka. Był cały mokry — razem z właścicielem sprzętu spędził piętnaście minut 
na dachu. Teraz trząsł się i dzwonił zębami.
Jajco podsunął okulary, odgarnął włosy za ucho i zapytał:
— Dobra, to do czego się tu mówi?
Dziadek Klemens wystawił właśnie głowę z otworu wejściowego.
— Latarki oszczyndzocie, ostatniom świeczkę żeście rąbnęli, synki, a kobity po 
ćmoku mająjedzynie robić?
— Ojciec, nie truj. Pomocy będziemy wzywać.
Dziadek Klemens wyszedł o szczebel wyżej. Jego twarz, poorana głębokimi bruzdami, 
w żółtej poświacie wydawała się przerażająco stara. Przymrużył oczy, starając 
się przebić półmrok. Nie widział już najlepiej, wciąż jednak nie używał okularów. 
Wreszcie zrozumiał, co przygotował jego syn, i machnął ręką.
— Jaka ci ta pomoc trzeba? Woda prziszła, woda pódzie, sami sie poradzemy. Aha, 
ty, Jacek!
Jajco odwrócił głowę od CB-Radia. Rzadko ktokolwiek zwracał się do niego po 
imieniu.
— Tak?
Dziadek Klemens włożył palec prawej ręki do lewego ucha, potem podrapał się w 
czoło opuszczając głowę, wreszcie wybełkotał:
— Ten, wiesz, Jacek, no... Dziękują ci, żeś mi psa odpiął. Żech się zabył o nim 
na śmierć. — Odczekał sekundę, zobaczył, że Jajco w odpowiedzi jedynie skinął 
głową, po czym potrząsnął siwą czupryną i nagle wybuchnął: — Ale to wszisko 
przez tego utrapieńca! — wskazał na swojego syna. — Myśli ino o pierdołach, na 
budowę kościoła to jo, goni do wsi jak ten osioł, ale własnego psa ratować, to 
nie. Rzici mu sie nie chce ruszyć. Obcy muszom...
— Zawrzij sie, ojciec, godom ci! —warknął Dionizy. — Idź do kobiet, ino sie 
gnatów nie połom po ćmoku, a my tam zarazki prziniesiemy świeczka, to sie 
weźmiecie za jedzenie.
Dziadek Klemens zniknął, szepcząc coś do siebie.
Jajco przymknął oczy. Na zewnątrz wciąż szalała ulewa, miliony kropli 
bombardowały dach, wystukując szalony rytm nieznanej melodii, wiatr wpadał z 
gwizdem przez szpary w strychu. Ale w domu panowała nienaturalna cisza. Zwykle 
gadał tu telewizor, buczało radio, mężczyźni przegadywali się, z obory 
dochodziło nawoływanie bydła. Teraz jedyne, co słyszał, to powolne stąpnięcia 
dziadka Klemensa. Jakby dom był
52
opuszczony, martwy. Zwiastował coś, od czego gęsia skórka występowała na plecy...
— Mosz, wołej! Tyś jest wygadany — Dionizy wyciągnął do Jajca rękę z małym 
aparatem. Wewnątrz zapewne mieścił się mikrofon. — To jest grucha, tu sie wcisko, 
jak chcesz godać, a puszczosz, żeby słuchać. I po filozofii.
Chłopak ujął gruszkę, nacisnął przycisk i zawołał pierwszy raz:
— Rozbitkowie do wszystkich, którzy nas słyszą...
— Zawołej: ogólna dla wszystkich! — podpowiedział Dionizy.
— Ogólna dla wszystkich! Czy ktoś mnie słyszy? Rozbitkowie proszą o pomoc! 
Ogólna dla wszystkich!
Na strych przyczłapała po omacku długowłosa blondynka. Ostrożnie podeszła do 
męskiego towarzystwa i przykucnęła przy Jajcu.
— Więc to jest ten telefon? O tym rozmawialiście po drodze do sklepu? — spytała 
słabym głosem.
Jajco skinął głową.
Marta usiadła tyłem i oparła się o niego plecami.
— Zgłosił się ktoś?
— Ino to nie jest telefon. To CB-Radio — sprostował Dionizy. — No, wołej, szkoda 
akumulatora.
—  Ogólna dla wszystkich! Rozbitkowie do kogokolwiek! Kto mnie słyszy?
Przez chwilę znów nie było odpowiedzi, tylko głuchy szum i trzaski sygnalizujące 
nadchodzącą burzę. Ale nagle wszystko umilkło i jakby zza ściany popłynął 
niewyraźny, przerywany głos:
— Tu helikopt... niczy! Słyszę was, s...dajcie pozycję i ilość... Powtarzam: 
podajcie poz......osób!
Dobrze, że wokół było wilgotno, bo podniecenie, jakie zapanowało na strychu, 
niemal zapaliło kupki zebranego tam starego siana.
— Tu rozbitowie! Halo, helikopter! — Jajco wrzeszczał tak, że gdyby byli ciut 
bliżej, mogliby go usłyszeć bez CB-Radia. — Jest nas dziewięć osób! Powtarzam: 
dziewięć! Podaję adres...
Kiedy recytował-adres i przybliżone punkty orientacyjne, poczuł, że Marta 
bezwładnie kładzie mu głowę na ramieniu. Przez bluzę poczuł, że czoło dziewczyny 
jest rozpalone. Sięgnął prawą ręką i zewnętrzną częścią dłoni dotknął jej 
policzka.
—  O, chol... Potrzebujemy pomocy! — wrzasnął jeszcze i puścił przycisk.
53
Przez chwilę słyszeli tylko trzaski, wreszcie śmigłowiec odezwał się:
—  ...namiary, dodatkowe namiary! O świcie......goda pozwoli... Ile
osób, powtórz, ile osób...
Dźwięk był tak słaby, że musieli domyślać się, co mówi ratownik.
— Dziewięć! Dziewięć osób, w tym...
Jajco odłożył nadajnik i odwrócił się do Pchełki. Mocny szum świadczył, że 
połączenie zostało całkowicie przerwane.
— Pamiętasz, jak na obozie uczyłeś się nadawać Morse'em? Umiesz zakodować 
wiadomość?
Pchełka powoli skinął głową. Dionizy z zaciekawieniem zerknął w twarz chłopaka w 
okularach. A Marta oparła się jeszcze mocniej.
—Weź latarkę — podał mu reflektor i zaświecił go — leć na dół i przetłumacz na 
Morse'a tekst: SOS i numer telefonu Krzycha. Komórki, będzie pewniej. Pod spodem: 
JAJCO. Potem przyjdź tu i nadawaj choćby całą noc. Może ktoś odbierze i zadzwoni 
do niego.
Dionizy odezwał się dopiero teraz.
— Skąd wiesz, że można tym nadawać alfabetem Morse'a? — wskazał na aparat.
— Widzę klucz — Jajco machnął ręką.
— A ten Krzych to ten znajomy mojego ojca, ten dziennikarz?
— Tak. To jedyna możliwość... Wie, gdzie jesteśmy, w końcu on nas tu przywiózł — 
zamyślony Jajco odpowiedział trochę nieskładnie. — Co jakiś czas można 
oczywiście spróbować kogoś złapać... Słyszysz, Pcheła? Próbuj co jakiś czas 
normalnie.
— Jasne — odkrzyknął chłopak znikający na drabinie z latarką w ręku. Dionizy 
jeszcze raz spróbował wywołać helikopter, potem przestawiał
kanały i znów mówił do gruszki. Bez skutku.
Jajco pochylił się do Marty. Jej oczy błyszczały nienaturalnie, dłonie były 
równie gorące jak czoło. Ujął ją pod rękę i powoli uniósł. Nogi miała jak z gumy.
— No toś mi się doprawiła, kurczaczku — wyszeptał. Wiedział, że to jego wina, 
gdyby nie idiotyczna akcja z psem, nie musiałaby wskakiwać do zimnej, cuchnącej 
wody. Ale żeby ją zaatakowało tak od razu...?
— Chodź na dół, tu jest zimno.
Zostawił Dionizego i krok za krokiem sprowadził ją po drabinie na piętro.
—  Dobrze, już mi lepiej — wyszeptała, ale słaby, łamiący się głos mówił coś 
zupełnie odwrotnego. —Tylko zimno...
Usadził ją na ławie w wąskim korytarzu. Dwa metry od niego lekko
54
prychnął Kosma. Jak padł, kiedy uratowali mu życie, tak leżał i dyszał ciężko 
tuż przy schodach. Wciąż miał przypięty do szyi ciężki łańcuch.
Jajco zdjął puchową bluzę i mimo protestów założył dziewczynie na sweter.
— Mam w plecaku aspirynę, zaraz ci przyniosę. Będziesz leżeć...
Nie skończył, kiedy Marta zerwała się. Usłyszał to bardziej, niż zobaczył. Zanim 
ją złapał, zrobiła kilka kroków i wpadła do pomieszczenia, w którym przed 
godziną polewał ją wodą.
Kiedy dotykając dłońmi ściany trafił na drzwi i wskoczył za nią, pochylała się 
mocno do przodu.
Znalazł ją, od tyłu ujął delikatnie w pasie, ale nic nie mówił, nie próbował też 
jej wyprostować.
Kiedy ktoś opróżnia zawartość żołądka, można tylko czekać.
6
— Połykaj tabletki i nie próbuj się stąd wygrzebać! — Jajco władczo kiwnął 
palcem i ustąpił miejsca Elżbiecie, która natychmiast usiadła na brzegu łóżka, 
podając dziewczynie kubek wody.
— Przydałaby się ciepła herbata, ale nie ma na czym ugotować — westchnęła.
Marta uśmiechnęła się blado. Pokręciła głową i poruszyła się pod kołdrą i dwoma 
kocami.
— Nic mi nie będzie — oświadczyła cicho, ale z większą mocą niż przed dziesięciu 
minutami. — To tylko ta woda... Połknęłam trochę, kiedy odpinałam łańcuch. 
Musiała mi zaszkodzić.
—No nie miała, kurza twarz, innego wyjścia—powiedział Jajco i wyobraził sobie, 
jak ohydny musiał być smak tej cieczy.—Zamulona woda z rzeki — zaczął wymieniać, 
zanim przyszło mu do głowy, żęto trochę nie na miejscu — do tego wyczyszczona 
obora, chlew, zawartość szamba, nawózzpól...
Pchełka szarpnął go za rękę.
— Smacznego, panie Jajco. Miałbyś trochę litości dla kobiet. Zerknij na to — 
podał przyjacielowi zapisaną kartkę.
Jajco uniósł trzymaną w dłoni końcówkę świeczki i przebiegł wzrokiem treść 
informacji zaszyfrowanej przez Pchełkę.
— Dobrze — rzekł spokojnie. — Tylko współczuję gościowi, do którego by się 
dodzwonili.
55
— Coś nie tak?
— Ma być sześćset osiemdziesiąt, nie osiemdziesiąt pięć. Dałeś pięć kropek, a 
zero to pięć kresek.
— Faktycznie. Nie mam tej wprawy... Jak samoposzczucie? — zwrócił się do Marty.
Dziewczyna przymrużyła oczy i uśmiechnęła się.
— Dzięki, szczuję się nieźle. Idziesz z nimi do krów? — wskazała ruchem brody 
swojego chłopaka i pozostałych mężczyzn.
— Broń Boże, w życiu! — zastrzegł się Pchełka. — Ja się boję roga-cizny. Idziemy 
z Puckiem nadawać. Choć, szczerze mówiąc, prawdopodobieństwo dotarcia w ten 
sposób do Krzysztofa jest tak znikome, że dąży do zera, więc...
— Masz inny pomysł? — przerwał mu Jajco, zdejmując suche ubranie. — No, to bierz 
tamten drugi kawałek świeczki i lećcie na górę. Musicie się usadowić, póki wam 
się nie wypali. A jest go niewiele.
Pchełka zasalutował po amerykańsku i klepnął w plecy Pucka.
— Panie sierżancie, mamy zadanie specjalne. Chodźmy.
Jajco uniósł brwi, ale wyraźna radość w zachowaniu przyjaciela stała się dla 
niego jasna, kiedy sięgnął po mokre, cuchnące dżinsy i włożył nogę w jedną 
nogawkę. Oni tam będą sobie siedzieć na suchym strychu, a Jajco...
— Dionizy, gdzie twój ojciec? Idzie? — spytał, odstawiając na taboret resztkę 
świeczki.
Mąż Elżbiety stał w drzwiach.
— Jasne, że idzie — skinął głową i zapalił latarkę. — Ino poszed jeszcze do 
hajźla.
Dziesięć dni pobytu z tą rodzinką wystarczyło, żeby wiedzieć, że haj-ziel toto 
samo, co u niego nazywa się po prostu kiblem, szaletem, latryną albo ubikacją. 
Uniósł więc brwi z zupełnie innego powodu.
— Zaraz, przecież wasz kibel znajduje się teraz blisko dwa metry pod wodą. I on 
tam...?
Dionizy machnął latarką.
—  E, co ty godosz? Tam, gdzie twoja Marta... No, wiesz, co... To terozki może 
być ino hajziel. A wszyscy potrzebujom i tak takiego miejsca. To i się znalazło.
— Tylko zapowiedz wszystkim, żeby zamykali te drzwiczki — powiedział Jajco 
łapiąc się za nos, kiedy zbliżyli się do wspomnianego punktu.
- Już mówiłam ojcu — wyszeptała Agata, od chwili uratowania psa
56
zupełnie zapomniana. Klęczała teraz nad Kosmą i chyba odwiązywała powoli łańcuch 
od kolczatki. — Tam jest otwór ściekowy, trzeba tylko polewać wodą.
— Ale wody niech oszczyndzo — Dionizy oświetlił koniec korytarzyka. — Słyszoł? 
Niech oszczyndzo woda, bo nojbliższo studnia siedym kilometrów stond!
— Wiem, wiem — padło z ciemności. — Już ida!
I rzeczywiście wyszedł po chwili, jeszcze na korytarzu dopinając spodnie. — Ida 
pierwszy.
Gdyby Jajco kogoś bardzo nie lubił, wziąłby go ze sobą na tę wyprawę. Zanurzanie 
się w mulistym bajorze, czarnym i falującym, wdychanie mieszanki tysiąca woni, z 
których każda przyprawiała o mdłości, odprowadzanie wzrokiem podłużnych, 
trzydziestocentymetrowych zwierzątek z długimi ogonami — to była zabawa dla 
prawdziwego masochisty.
Woda już nie falowała. Widocznie dotarła do kresu swej niszczycielskiej podróży 
i zatrzymała się, trawiąc teraz powoli to, co zagarnęła. Skorupa na jej 
powierzchni gęstniała, przypominając Jajcowi wierzchnią warstwę bagien, którą 
przebywał kiedyś podczas pierwszej szkoły przetrwania. Za tydzień miał z 
Krzysztofem jechać na obóz wędrowny i wziąć udział w kolejnym szkoleniu. Tylko — 
czy wcześniej zaliczy tę prawdziwą szkołę?
Nie musieli płynąć. Pełen werwy dziadek Klemens poganiał ich, sam przedzierając 
się zanurzony po szyję. Dionizy, który szedł na końcu, miał najtrudniejsze 
zadanie — niósł nad głową zapaloną latarkę i ustawiał jej promień tak, by cała 
trójka widziała przynajmniej cel swojej wędrówki.
A cel zbliżał się niezwykle powoli. Normalnie przejście dwunastu metrów zajmuje 
kilka sekund. Teraz po dwóch minutach nie byli jeszcze w połowie.
— Teroz uwaga, kaś tu żech ostowił pniokz siekierom i kupa desek... A! Tu jest. 
Pódźcie tyndy, synki, lewom stronom!
Ominęli przeszkodę i poszli przed siebie. Pół metra. Oto zatrzymały ich trzy 
duże klatki całkowicie zanurzone w śmierdzącej cieczy.
— Nutry ślag trafił — skwitował dziadek Klemens, zupełnie nie wyrażając 
współczucia dla losu sześciu nutrii, o których zapomniał, jak i o psie. Albo 
inaczej — nie wziął pod uwagę, że woda może podejść tak wysoko.
Jajco zatrzymał się i zanurzył dłoń w wodzie. Przypomniał sobie tajemnicze 
światła, ostatnie godziny przed zalaniem terenu przez wodę, po czym sięgnął 
jeszcze głębiej.
57
Westchnął lekko i ruszył szybko, by dogonić Dionizego, zanim źródło światła 
zniknie mu z widoku.
Krok za krokiem dotarli do obory.
To, co zastali w środku, Jajco zapamięta do końca życia: tak zapewne wyglądała 
stajnia Augiasza w pierwszej fazie czyszczenia, kiedy Herkules przepuścił przez 
nią dwie rzeki naraz. Tyle że tutaj rzeki się zatrzymały.
Już przed uchylonymi drzwiami obory widać było plamę w kształcie pióropusza. To 
nadmiar nieczystości wylewał się ze środka. Jajco uznał, że najlepiej nie myśleć. 
Nie zastanawiać się, skąd te odcienie brązu i żółci na wodzie, czym są te 
zlepione kawałki maleńkich słomek, dlaczego całe bele siana unoszą się jakby 
połączone brązową, mazistą zaprawą. Nie myśleć, i koniec. Inaczej zwariuje...
Przedarł się za dziadkiem Klemensem, który najwyraźniej w świecie nic sobie nie 
robił z tego... tego, o czym Jajco nie myślał wcale a wcale.
— Pódźcie w lewo i tu po wsporniku — krzyknął w środku, choć wokół było zupełnie 
cicho. Teraz dopiero Jajco zorientował się, że deszcz prawie
ustał.
W ślad za starszym człowiekiem złapał pionowy, drewniany słup i stanął na 
potężnej beli o przekroju kwadrata. Ciągnęła się aż do samej pochylni, którą 
można było wyjść na niskie pięterko. To tam wyprowadzili przedtem sześć kóz i 
cztery krowy. Tam też powędrowały prawie wszystkie kury.
Teraz, balansując na belce prawie po pas w wodzie, dotarli do pochylni i weszli 
na nią, głośno stąpając i dysząc.
Dionizy powoli omiótł latarką cały dół. Woda sięgała miejsc, gdzie normalnie 
krowy miały czubki głów. Zawartość żłobów zebrała się pod ścianami i wokół 
pionowych belek, tworząc słomiane wyspy. Na jednej z takich wysp dwa potężne 
szczury zajadały ze smakiem jakieś ziarna. Gdy padł na nie promień latarki, 
leniwie spojrzały w źródło światła, a ich oczy zaczerwieniły się złowieszczym 
blaskiem.
— A wy skąd tukej, co? — wrzasnął na nie dziadek Klemens i rozejrzał się wokół. 
Schylił się szybko i chwycił krótki palik, jeden z tych, które wbija się w 
ziemię, by przymocować do nich łańcuch bydła. — Poszły won, gizdy zatracone!
Rzucał celnie. Mimo że od szczurów dzieliło ich dobre sześć metrów, palik spadł 
dokładnie między gryzonie, niszcząc ich wygodną wysepkę. One same oczywiście 
natychmiast dały nura i ślad po nich zaginął.
— Żeby chociaż to tałatajstwo wytopiło, byłaby jaka korzyść z tyj
58
powodzi... Ale to nic, momy przinajmnij wysprzątane. Co się synek głupio 
patrzisz? — zapytał Dionizego, który z uniesioną latarką wybałuszał oczy na ojca. 
— A co żeś myśloł, że beda bobrowoł nad domem i wszi-skim? To som stare mury, 
podcziści sie trocha i bedom dalij służyć, że hej!
Odwrócił się i raźno powędrował w górę, na pięterko.
— Te, poświeć tu ino! — huknął z góry i chrząknął, jakby zabierając się do 
przemówienia. Zamiast tego podwinął rękawy.
Czekał ich przegląd bydła i dorzucenie do żłobów trawy i paszy zebranych w 
specjalnym pojemniku w rogu pomieszczenia.
Dionizy i Jajco — mokrzy, śmierdzący, śpiący i zmęczeni — zabrali się do tego 
bez wielkiej werwy.
Za to dziadek Klemens z małego, plastykowego woreczka ukrytego w kieszeni starej 
kurtki wyjął fajkę i zapałki, po czym pogwizdując pyknął kilka razy i złapał 
raźno za widły.
7
— Nie zaufam ci już nigdy! Nigdy!
Elżbieta skryła twarz w dłoniach i rozpłakała się w głos. Stała naprzeciw 
swojego męża, który zacisnął lewą dłoń na uchwycie latarki tak mocno, że 
usłyszeli trzask w stawach. Drżąca z emocji dłoń wciąż posyłała światło do 
wnętrza szafki, którą przed czterema godzinami wynosili w pocie czoła na piętro.
— Trzeba było mi godać, co tam jest! — bronił się, ale niemal płaczliwy głos 
świadczył o poczuciu winy. — Szafka była ciężko, była w tym jakoś figurka Matki 
Boskiej, szmaty, no i to jakieś pudło tekturowe. To żech wyjął z niej to pudło i 
tyle. Potym żech o tym zabył, to i moja wina. Ostoło się w kuchni... Tam było 
cołkie jedzenie? Wszisko?
Przez dobrą chwilę nie odpowiedział mu nikt.
Przygarbiony dziadek Klemens wyciągnął szyję w stronę szafki, jakby pragnął 
jednak odkryć obecność pudła z jedzeniem, zapakowanego tam przez jego córkę i 
synową. Dionizy wlepiał szklisty wzrok w to samo miejsce, ale wątpliwe, by 
widział cokolwiek. Elżbieta i Agata dla odmiany patrzyły w twarz Dionizego, 
próbując wyczytać w niej przyczynę tak haniebnego zaniedbania. Tylko babcia 
Balbina nie poruszyła się, uśpiona od dobrej godziny w głębokim fotelu w kącie 
pokoju.
59
— Mamy tylko to, co w koszyku babci — powoli powiedziała Agata. — Dwa chleby 
wzięła, dżem, słoik mleka i jakieś ciasto. Koniec.
Dionizy opuścił głowę i usiadł na podłodze. Nie przebrał się po wyprawie do 
obory, z jego kurtki wciąż ciekła woda, ale nikt już nie zwracał uwagi na mdlący 
zapach. Albo przywykli, albo zmęczył się ich zmysł
powonienia.
—  Jo tam poda, może coś się ostoło — dziadek Klemens stanął w drzwiach pokoju. 
— Dej mi ta latarka, to co przyniesa.
— Cheba szczura! — zaoponował ostro Dionizy. — Wszisko jest pod wodom. Pod tym... 
tym szlamem, tym dziadostwem — odwrócił latarkę w dół, szukając odpowiedniego 
określenia dla czarnej mazi. — Co chcesz przinieś? Rozmoczony chlyb? To idź! —
wyciągnął przed siebie dłoń z latarką.
Dziadek Klemens złapał natychmiast coraz słabiej świecący reflektor
i skierował się na schody.
— Coś trzeba robić, a nie gnić, synek.
Jajco wyszedł za mężczyzną i złapał go za ramię.
— Panie Klemensie, nie.
Mężczyzna zatrzymał się i zaświecił chłopakowi w twarz.
— Czamu nie? Mom tu siedzieć i patrzeć, jak moje dzieci zdychajom z głodu? I 
matka? I goście wsziscy? Ktoś tu, cholera, jest gospodorz, abo nie? Najwyżyj 
poda do obory, prziwleke kura i też będzie co jeść.
— Ale ja mam pomysł.
— No? Godej, synek.
— Przeczekamy do rana. Jeśli woda nie opadnie, możemy wymyślić coś z tymi kurami, 
a ja wezmę tę starą łódkę, która jest na strychu lamusa, i popłynę do Zielaka. 
Jakieś jedzenie przecież da. Zapłacimy mu.
Mężczyzna opuścił głowę, zmarszczył brwi, po czym skinął głową.
— Dobra, synek. Jacek. Weźmy ludzi do spania, a rano zoboczymy. To co, zjemy co?
— Zjemy.
— Powiemy.
— Ale czemu nie teraz? — zapytała Marta. Jej czoło pokryło się potem, ale 
temperatura wracała do normy.
60
Jajco sięgnął lewą ręką do plecaka nad głową i z bocznej kieszeni wyjął chustkę 
do nosa. Zawsze nosił zapas, choć rzadko dopadał go katar.
—  Nie teraz, bo każdy już coś zjadł — szeptał wprost do jej ucha i ułożył się 
do snu. — Gdybym w takiej chwili dał im do myślenia informując o fałszywych 
ludziach z komitetu przeciwpowodziowego, nikt z nich by nie zasnął. Jutro 
chodziliby jak zombie. A dziś to już i tak musztarda po obiedzie. Już się stało, 
co miało się stać...
— Ty wiesz o tych oszustach — wpadła mu w słowo. — I jestem pewna, że zaraz 
będziesz chrapał w najlepsze.
— Uhm. — Przyłożył chustkę do jej czoła. Sięgnęła po nią prawą ręką i sama 
przetarła twarz.
— Już mi lepiej. Dzięki. Kocham cię... — Wtuliła głowę w jego ramię. Poczuł 
delikatny zapach jej perfum. To dziwne, że nawet w sytuacji zagrożenia życia nie 
zapomniała o takim drobiazgu. Marta była dla niego zagadką tym bardziej 
nieodgadniona, im lepiej ją poznawał. Ale może tak już musi być...?
— Śpij dobrze, maleńka — szepnął i zamknął oczy. Sądził, że rozsypane na jego 
twarzy jasne włosy dziewczyny będą go lekko łaskotać, przypominając wiele 
wspólnych wieczorów, aż zaśnie spokojnie tak, jak chciałby to robić do końca 
życia — obejmując jej delikatne ciało.
Ale Marta nagle drgnęła.
— A dlaczego musztarda? — zapytała szeptem.
Przez chwilę sądził, że zdążyła zasnąć i pyta teraz o jakąś nocną wizję, ale 
szybko przypomniał sobie: musztarda po obiedzie! Powiedział tak przed kilkoma 
minutami.
— Ano dlatego, że dziadek Klemens nie wie jeszcze czegoś. Myśli, że jego nutrie 
się utopiły, kiedy woda zakryła klatki.
— A żyją?
— Tego nie wiem. Ale na pewno nie ma ich w klatkach. Sprawdziłem.
Marta milczała przez chwilę. Znów zaczął padać deszcz, ale już delikatny, 
spokojny. Odległy grzmot świadczył o burzy przewalającej się gdzieś na zachodzie.
— Uciekły...? Dobrze. Ale co to ma wspólnego z komitetem przeciwpowodziowym?
Jajco westchnął lekko.
— Bo ja już wiem, czym zajmują się faceci z komitetu. Nutrie uciekły wprost do 
ich worów.
— Czemu tak sądzisz? — rozbudziła się gwałtownie i uniosła głowę.
61
— Bo nawet zęby nutrii nie wystarczą, żeby przeciąć skoble klatek. Ktoś użył 
brzeszczota. A ja, głupi, mogłem się domyślić, że się tu kręcą.
— Jak?
— Dzięki kaczorowi.
— Kaczorowi... Jasne, to oczywiste. No, gadaj! Jajco odchrząknął.
— Kiedy już wracałem po tym, jak uratowałem... znaczy: jak ty uratowałaś Kosmę i 
mnie, zobaczyłem, że obok przepływa kaczor. A powinien spać. Ktoś go musiał 
obudzić, powinienem był to sprawdzić.
Marta opadła na poduszkę i przełknęła ślinę.
— Jasne. Ledwo żywy, wyczerpany, miałeś iść kontrolować rejon kaczora. Zastanów 
się, co mówisz. Nawet gdybyś ich odkrył, to co, stoczyłbyś śmiertelny bój o 
nutrie?
Nie odezwał się. Przez chwilę milczeli, wreszcie Marta odwróciła się
do niego.
— Wrócą tu?
— Nutrie?
— Ci faceci, osiołku!
— Nie wiem...
Ta myśl nie dawała mu spokoju, odkąd odkrył włamanie do klatek. Wrócą? Po co tym 
razem? I co wtedy? Skąd wezwać pomoc? Pomoc?! Zerwał się nagle, aż głowa 
dziewczyny podskoczyła.
— Co znów za afera? — spytała podpierając się na łokciu. Wyraźnie
wracały jej siły.
— Nic takiego — wybulgotał z puchową bluzą na głowie i sięgnął po suche 
tenisówki. Wstał i rzucił się w stronę drzwi. — Zapomniałem tylko o dwóch 
drobiazgach. Wszyscy zapomnieliśmy.
9
— A już myśleliśmy...
— No?
—  ...że o nas zapomniałeś, panie Jajco — z całkowitej ciemności odezwał się 
Pchełka, kiedy wysoki chłopak zawołał go, stojąc na ostatnim szczeblu drabiny.
Nie był to najlepszy moment na przyznanie mu racji. Rzeczywiści
62
niewiele brakowało, a dwa drobiazgi siedziałyby na strychu do białego rana.
— Mam dla was żarcie—odezwałsię Jajco, skradając się wciemności w ich stronę. 
Nie spieszył się — poruszał nogami w zwolnionym tempie, prawą ręką badał 
przestrzeń przed oczyma. Już kilka razy w podobnych miejscach nabił sobie 
porządnego guza i nie miał najmniejszej ochoty na powtórzenie podobnego wyczynu. 
— Ostrzegam, że repety nie będzie.
— Jedliśmy trochę grzybów suszonych, które wiszą nad nami. A z żarciem co? 
Oszczędzamy? — chciał wiedzieć Pucek.
—  Nie — ku zaskoczeniu dwóch przyjaciół odpowiedział Jajco. — Jemy, ile wlezie. 
Rzecz w tym, że przypadła wam w udziale końcówka zapasów.
Zatrzymał się tuż przed Pchełką— poczuł na szyi jego oddech. Podał mu powoli 
plastykową tackę z pięcioma kromkami chleba z dżemem i kubek z wodą.
— To jest końcówka? — zdziwił się Pchełka. — Dotąd nie dostrzegłem, żeby któryś 
z domowników miał tak przepastny żołądek. Wytłumacz mi więc, panie Jajco, jakim 
cudem trzy worki jedzenia, które przynieśliście z imć Dionizym...
— Zatonęły. Jak nadawanie?
Pchełka usiadł i postawił tackę na akumulatorze. Obaj z Puckiem zaczęli jeść 
głośno, nie przejmując się dobrym wychowaniem.
— Złapaliśmy takich samych jak my. Czteroosobowa rodzina jakieś piętnaście 
kilometrów stąd, za wsią— machnął ręką. — Siedząw samochodzie na podjeździe przy 
warsztacie mechanicznym. Woda zalała ich do połowy kół.
— Ktoś jeszcze?
— Nie. Nadajemy Morse'em na zmianę od chwili, kiedy tu doszliśmy. I jeśli 
uważasz, że tak trzeba, będziemy to robić nadal. Chociaż osobiście wątpię w sens 
takiej zabawy.
— Wątp i stukaj — szepnął Jajco i rzucił mu na kolana dwa grube swetry. — 
Włóżcie to na siebie. Jest... — zaświecił tarczę zegarka — wpół do drugiej. 
Obudźcie mnie za jakiś czas, to was zmienię.
— Widzisz sens w nadawaniu nocą? — spytał Pchełka.
— Widzę — odpowiedział Jajco, ale nie miał już siły tłumaczyć mu, że przecież w 
nocy zmniejszają się zakłócenia i fala dociera dalej. Zresztą krótko strzyżony 
chłopak doskonale o tym wiedział. Potrafiłby na pewno wytłumaczyć nawet, 
dlaczego się tak dzieje.
63
Wstał i zaczął się wycofywać.
— Gdyby coś, budźcie mnie niezależnie od pory. Śpię przy Marcie. Znaczy: obok 
niej. To znaczy: z nią...
Wracając zajrzał do beczki z wodą. Pozostało pół — czyli jakieś dwadzieścia 
litrów. I druga, nieco mniejsza. Musieli zacząć naprawdę oszczędzać.
Wyciągnął rękę do uśpionego psa, zorientował się, że w miejscu, gdzie dotąd 
tkwiła wrośnięta kolczatka, teraz Kosma ma zawiązany ręcznik, i w myślach 
pochwalił Agatę. Zaraz potem zdjął buty i spodnie, wskoczył w dres, wsunął się 
pod kołdrę i koce. Marta oddychała spokojnie. Przebudziła się zaledwie na kilka 
sekund, aby się wtulić w jego ramię.
Niczego więcej z tej nocy nie zapamiętał.
A szkoda.
ROZDZIAŁ CZWARTY
•   Choćby tylko chleb • Komitet działa • Złoty interes
• Bezużyteczny bunkier • Dziadka Klemensa poezje turpistyczne
•  Za sianem • Brałem, co dawali • Skrzynia otwarta
• Kto się boi? • Jest tam kto?
1
— Nie jestem uparty, tylko myślę racjonalnie, kurzy móżdżku!
— Ty racjonalnie! — wybuchnął Pchełka. — Jak pragnę zakwitnąć, chyba chcesz mnie 
do grobu wpędzić! Marta, powiedz panu Jajuszkowi, co myślisz o jego samotnym 
działaniu. Ja mu już mówiłem. Kiedyś się naprawdę natnie. Niedawno odniosłem 
wrażenie, że zacząłeś już powoli ewoluować w stronę pracy grupowej. Ale nie, po 
co...
Marta usiadła na wersalce i westchnęła:
— On już dobrze wie, co o tym myślę.
Jajco przykucnął i zdjął buty. Sięgnął po wciąż wilgotne trapery i z 
obrzydzeniem na twarzy wciągnął je na suche skarpety.
— Po pierwsze, Pcheła, może i zastanowiłbym się nad tym, co mówisz...
— ...ale...
— ...ale używasz zbyt trudnych słów. Po drugie: wyporność.
— Co: wyporność? — spytała Marta, ale chyba szybko pojęła, w czym rzecz, bo tym 
razem nawet Pchełka nie zaprotestował.
Maleńka łódka, która od dziesiątków lat leżała sobie spokojnie w małej stajence 
zastępującej lamus, nadawała się oczywiście do odbycia podróży w dwójkę. Tyle że 
za młodu, przed wojną. Dziś, nadgryziona przez szczury, przetarta i z wyrwanym 
kawałkiem lewej burty, w zasadzie powinna zostać użyta jako opał na zimę.
5 — Bezlitosna fala
65
Jajco był w stanie z niej skorzystać i przy odrobinie szczęścia wrócić, 
przywożąc jedzenie. Jeśli oczywiście coś zdobędzie. Dwie osoby w łódce mogłyby 
jednak przeważyć szalę na rzecz zabawy w łódź podwodną.
Pchełka podrapał się w głowę i jeszcze raz wyjrzał przez okno.
— Tym razem wygrałeś. Tylko wróć szybko. My w tym czasie musimy zebrać ze 
stryszku siano i jakoś przenieść do obory.
— Współczuję — wyszeptał Jajco na wspomnienie zapachów stajni Augiasza i 
pochylił się do Marty. — Zdrowa?
— A co, chcesz mnie wysłać do zaorania pola? — Przeciągnęła się i zmarszczyła 
nos. —Ze mną w porządku. Może nawet zmieściłabym się z tobą na łódce...?
Przez chwilę rozważał nęcącą propozycję, ale odrzucił ją jako zbyt ryzykowną.
— Leż tu. Wrócę z żarciem, to trzeba będzie coś przygotować. Albo upiec.
_ Kura — odezwał się Pucek i przetarł oczy. Z Pchełką uradzili nie budzić Jajca 
tej nocy. Na zmianę nadawali kod pomocy. Najdłużej, bo do czwartej nad ranem, 
właśnie Pucek stukał w klucz nadajnika. Spał zaledwie cztery godziny.
— Właśnie — skinął głową Pchełka. — Dziadek Klemens złożył solenną obietnicę 
pozbawienia życia któregoś z kurczaków. Oczywiście pro publico bono, nie dla 
radości zabijania!
— Pro co?
— Dla dobra publicznego — wytłumaczył Pchełka i machnął ręką. — Lepiej już 
spływaj.
Jajco sięgnął po pelerynę, ale wyjrzał przez małe okienko, przez chwilę 
obserwował jasne chmury, i pozostawił sztormiak tam, gdzie leżał.
— Do rychłego...
2
— Oj, nic z tego — szepnął, przypominając sobie o obietnicy dziadka Klemensa. — 
Obiad będzie jarski.
Jeszcze przez chwilę spoglądał między deskami do wnętrza obory, oglądając całe 
pięterko, na które wczoraj spędzili kozy, krowy i stado kur.
Wreszcie zszedł z drabinki przeciwpożarowej, ostrożnie zasiadł w za-
66
bytkowej łódce i złapał pagaja. Czekał go kilometr wiosłowania pod wiatr. Ale 
nie to stanowiło problem.
Teraz dopiero, kiedy było za późno, przypomniał sobie kilka szczegółów. Pucek 
śmiał się, że ludzie ze Społecznego Komitetu Przeciwpowodziowego chcą ich okraść. 
Razem odkryli mistyfikację trzech mężczyzn. Nocą dwukrotnie Jajco zarejestrował 
jakieś światła w okolicach gospodarstwa. Myślał, że drobne złodziejaszki 
przyczaiły się, by wykraść nutrie, które przecież i tak by zginęły.
Teraz wiedział, czemu to miało służyć.
Nutrie były tylko wstępem.
W oborze brakowało wszystkich pozostałych zwierząt. Wolał nie myśleć, co będzie 
wykrzykiwał dziadek Klemens, kiedy to odkryje.
Wściekle machnął wiosłem i skierował się na zachód.
3
Już z daleka dostrzegł, że ktoś krząta się po dachu. Prawdopodobnie Zie-lak 
układał jakieś folie czy płachty, zabezpieczając sufity przed przeciekaniem.
Nie widział zbliżającej się łódki.
Jajco wiosłował bez przerwy przez dwadzieścia pięć minut. Od ciągłego 
przekładania pagaja to na jedną, to na drugą stronę łódki bolały go dłonie i 
mięśnie ramion. Wiatr rzucał mu w oczy serie kropelek, pył i piasek przyniesione 
zza granicy wielkiej wody.
Teraz, w świetle dnia, rozlewisko wyglądało zupełnie inaczej. Niemal nieruchome 
lustro sięgało na północy, skąd przybyła powódź, aż do ściany drzew. Wciąż 
unosząca się nad nimi poranna mgła oddalała je jeszcze, tworząc wrażenie bariery 
nie do przebycia. Powierzchnia wody po tamtej stronie miała odcień żółci i złota. 
Przypuszczał, że spowodowały to substancje uwolnione z zalanych bagien.
Odwrócił głowę w lewo. Tym razem wyraźnie zobaczył południową krawędź zalanej 
strefy. Brzegiem był wał dzielący dolinę na pół. Biegł niemal równolegle do 
rzeki, oddalony od niej o dobre dwa i pół kilometra. Niedawno ułożono na nim 
asfaltową szosę. Ciekawe, czy po tym wszystkim będzie się nadawać do użytku...
Skręcił lekko w prawo, bo przed nim wyrósł bunkier zatopiony do połowy okien. 
Więc to już ponad połowa drogi.
67
Słońce przedarło się przez warstwę chmur i oparło promienie na plecach 
wiosłującego. Całą okolicę zalała złota poświata, jakby ktoś z tyłu zapalił 
potężny reflektor.
Na zachodzie woda sięgała aż po horyzont gubiący się w pasie trzcin i krzewów. 
Jajco nie zapuszczał się dotąd w tę stronę, ale z mapy pamiętał, że rzeka 
zakręcała w lewo, możliwe więc, że daleko przed sobą miał jej główne koryto.
Odłożył na chwilę pagaja i rozprostował ręce. Zlustrował łódkę, ale okazała się 
szczelną łupiną. Jest sucho i spokojnie, nie tak jak w nocy. Tyle że trzeba 
zdobyć jedzenie...
Sucho i spokojnie? — zastanowił się nad wspomnieniem nocy, kiedy czuł coś 
zupełnie odwrotnego. O co chodzi?! Woda, łódka, bunkier... Bunkier!
Jeszcze raz zerknął w puste oczodoły żelbetowej czaszki. To przecież w jednym z 
tych okien nocą ktoś zapalał ogień — może papierosa? Widział to wyraźnie dzięki 
noktowizorowi. Nie trzeba było nazywać się Holmes, żeby dodać dwa do dwóch i 
skojarzyć zniknięcie zwierząt z tajemniczymi gośćmi bunkra.
Na dachu konstrukcji sprzed półwieku zobaczył jakiś ruch. Nie odwracał nagle 
głowy — ktokolwiek to był, nie powinien zorientować się, że został dostrzeżony.
Chłopak powoli pochylił się i złapał wiosło. Zanurzył je w wodzie i śledząc 
wywołaną falę, rzucił krótkie spojrzenie na dach zarośnięty trawą. Potem 
przestał wiosłować i przyjrzał się uważnie, już bez przyczajenia.
Teren dwudziestu metrów kwadratowych objęła w posiadanie liczna rodzina jednych 
z najinteligentniejszych ssaków, doskonale zorganizowanych i obdarzonych przez 
naturę zmysłem przetrwania.
Szczurów.
— Gburów.
— Można i tak ich nazwać — przytaknęła córka właściciela sklepu i zerknęła ze 
schodów w dół, na swoich dwóch braci. — Boże, oni dalej swoje... Ojciec!
— Co? — odkrzyknął z piętra mężczyzna.
— Pozwoliłeś im taplać się w tym świństwie?
68
Jajco obejrzał się przez ramię. Bracia piętnastolatki byli od niej młodsi 
przynajmniej o trzy lata. Z poważnymi minami brodzili w wodzie po pas, nosząc 
cegły i foliowe worki. Na środku podwórza powstał już kopczyk przypominający 
podwaliny wieży strażniczej budowanej po pijaku przez ułomnego architekta. 
Młodzieńcy wyraźnie postanowili wznieść bastion obronny albo więzienie dla 
jakiejś białogłowy.
Po dłuższej chwili z mieszkania padła odpowiedź Zielaka:
— E, tam! Wymyjom sie na noc!
Dziewczyna wzruszyła ramionami i wróciła do rozmowy z przybyszem.
— Wiesz, to nie to, że jesteśmy tacy źli czy coś. Ale mama jest chora i musimy 
się jakoś stąd wydostać...
— Dość — Jajco uniósł rękę. — Dogadaliśmy się, ja sobie poradzę. Odwrócił się i 
przechylając głowę obejrzał budowlę chłopaków.
— Podsypcie piaskiem po bokach — krzyknął do n ich — bo jak woda ruszy, to wam 
zmyje podstawę!
Oderwali się od układania cegieł i obejrzeli go jak przybysza z kosmosu. 
Wreszcie mniejszy chłopak dobrnął do schodów i nachylił się do Jajca.
— Widzioł ich pan?
— Tylko nie pan! — zasłonił się jak przed atakiem wampira. — Kogo miałem widzieć?
— Tych facetów, co pływali w nocy takom pierońskom łodziom... Bo nom nikt nie 
wierzi!
Jajco poczuł, że znane już i niemal oswojone stado mrówek wyszło na spacer po 
jego kręgosłupie. Wierzy im, oj, jak wierzy!
— Kiedy to było?
Mały spojrzał na brata i wzruszył ramionami.
— Gdzieś piąta, tak zarazki przed wschodem. Płynyli tam — wskazał na zachód —jak 
już się zaczynało trocha rozjaśniać.
Jajco chciał wyciągnąć więcej informacji, ale w drzwiach domu pojawił się Zielak 
z foliowym worem, metrowymi deseczkami i kołem ratunkowym. W drugiej ręce miał 
jeszcze mały worek na śmieci.
—  Dobra, masz pan tu cztery chleby, baterie do latarek i pieluchy tetrowe. Na 
co te pieluchy?
— Jakby zabrakło picia... — bąknął Jajco i odstawił pod drzwi pagaja. Zanim ktoś 
zareagował, sięgnął po podwójny worek z jedzeniem i pokręcił głową. —To 
najdroższe żarcie, jakie kiedykolwiek kupiłem.
— A tu resztki... — mężczyzna wyciągnął przed siebie rękę z wor-
69
kiem na śmieci. — Trocha starego chleba, nadpsuto konserwa, spuszały worek 
słonecznika, jak pon chciał. Dla zwierząt?
— Tak.
Faceta by zatkało, gdyby wiedział, dla jakich!
Jajco rzucił koło na wodę, położył na nim cztery deseczki i ustawił na tak 
skonstruowanej tratwie torbę z jedzeniem.
Przyjrzał się podejrzliwie wodzie, ale wokół zagrody Zielaka nie pływała żółta 
maź tak charakterystyczna dla terenu należącego do dziadka
Klemensa.
Zanim wszedł do wody, schował okulary do woreczka i włożył je do
kieszeni koszuli. Może nie zmokną.
— No to do widzenia. Mimo wszystko dziękuję...
— Do widzenia. Niech się pan nie gniewa!
Jasne! Pan się nie ma o co gniewać. W końcu wraca z całym workiem żarcia, jak 
chciał. Kupił je zresztą nie tak drogo. Zapłacił jednąłódką.
5
Bunkier gdzieś zgubił kłódkę.
Jajco pamiętał doskonale, że kiedy jeszcze wczoraj przechodzili z Dio-nizym obok 
bunkra, na stalowej sztabie, strzegącej dostępu do bunkra, wisiała leciwa, ale 
wciąż silna kłódka. A teraz jej nie było. Podobnie jak całej sztaby. Bez 
okularów dostrzegł to już z daleka. Drzwi stały otworem, ich górna krawędź 
wystawała kilka centymetrów ponad wodę.
Umieścił koło ratunkowe blisko wejścia i wspiął się na mury bunkra. Chciał 
odpocząć.
Ale nie tylko.
Pamiętał swoją poprzednią przygodę: podczas poszukiwań uprowadzonej przyjaciółki 
miał krótkie sam na sam z potężnym szczurem. Zwierzę nie było agresywne, raczej 
ciekawskie. Miał teraz nadzieję, że natura szczurów nie zmieniła się od wiosny.
Sięgnął za pasek i odwiązał mały worek na śmieci. Trzymając go w prawej dłoni, 
powoli wspinał się na dach bunkra.
Czuł, jak woda wycieka mu spod koszuli, ze spodni, jak ciężkie buty zaczynają 
wydawać odgłos przypominający mlaskanie żarłoka. Ubranie
70
było ciężkie, oblepione liśćmi i błotem, wiatr obniżył też natychmiast jego 
temperaturę.
Zadrżał, ale nie był pewien: z powodu zimna czy na widok kudłatego pyszczka 
przyglądającego mu się z zaciekawieniem. Wychylił głowę wyżej, śmiało, i szczur 
czmychnął, a za nim pobiegło kilka innych. Zatrzymały się jednak dwa metry dalej 
i siedziały, spokojnie czekając na rozwój wypadków.
A Jajco chwycił za dno woreczka i wysypał z niego resztki jedzenia. Potem 
odszedł na drugą krawędź bunkra i wyjrzał ostrożnie w dół. Tam od szerokiego 
gzymsu prowadziło do środka małe, kwadratowe wejście. Jeśli ktoś siedzi w środku, 
tylko tędy może się wydostać. Chyba że zechce nurkować do głównego wyjścia.
Najmniejszy szczur powoli podszedł do resztek i obwąchiwał je ostrożnie, kiedy 
Jajco uznał, że stojąc tu i czekając nie wiadomo na co, zyskać może jedynie 
katar. Zeskoczył na gzyms i szybko zajrzał do środka.
Gdyby ktoś chciał rzucić się na nieproszonego gościa, była ku temu najlepsza 
chwila. Oczy, przyzwyczajone do światła dziennego, w czeluści bunkra ujrzały 
najpierw całkowitą ciemność. Dopiero po kilkunastu nie kończących się sekundach 
z mroku wypłynęła przeciwna ściana, wąski korytarzyk i małe pomieszczenie.
Jajco wszedł i rozejrzał się uważnie. Stąd mógł już zobaczyć główną salę i po 
części zawalone stanowisko karabinu maszynowego. Jeszcze raz obrzucił wszystko 
szybkim spojrzeniem i westchnął.
W bunkrze prócz niego nie było nikogo.
Co nie znaczyło, że schron jest pusty.
Na wewnętrznych gzymsach ktoś porozstawiał radia, kompakty, rzeźby, usypał górę 
zegarków, bransolet i pierścionków, a na sporym telewizorze sony leżało pudełko 
z kompletem złotych sztućców. Uwagę chłopaka przykuła też mała, turystyczna 
butla gazowa z dwoma palnikami, opakowana w przezroczysty, nieprzemakalny worek. 
Jajco ze wstrętem wskoczył po pas do wody i w półmroku sięgnął po butlę. Potem 
otworzył worek i wsypał całą kolekcję kosztowności, żałując, że nie ma sposobu 
na zabranie radia i telewizora.
Kiedy wyszedł, szczurza rodzina kończyła już posiłek i nie zwróciła na niego 
specjalnej uwagi.
71
6
Lepiej by mu się płynęło, gdyby był nagi. Miał wrażenie, że buty przybierają na 
wadze i na spółkę z puchnącymi spodniami ciągną go do dna. Pomaga im w tym 
niewdzięczna koszula, a nawet zwykłe bawełniane majtki są jak Brutus, który 
zdradził swego Cezara i zakłuł go sztyletem. Byłoby wpaniale pozbyć się tych 
wszystkich ciężarów.
Tyle że w tej chwili nie miał ani ochoty, ani możliwości zatrzymywać się i 
ściągać szmat. Zresztą— co potem? Miał paradować nago po domu dziadka Klemensa?
Dwa razy zatrzymywał się i czepiając się rękami ratunkowego koła, oddychał 
ciężko. Nie mógł jednak pozwolić sobie na dłuższy odpoczynek — kiedy ciało 
stygło, natychmiast łapał go skurcz lewej łydki. Żeby uwolnić się od bólu, 
zaczynał płynąć, wciąż pchając przed sobą koło z obciążeniem. Męczył się jeszcze 
bardziej, więc wciąż myślał o odpoczynku. Kiedy się decydował, przychodził 
skurcz...
Pierwsza dostrzegła go Marta. Prawdę mówiąc, nie mogło być inaczej, bo ubrana w 
dres i ciepły sweter sterczała za szybą okna na piętrze i wlepiała wzrok w lekko 
sfałdowane lustro. Zobaczyła go jednak dopiero, gdy zbliżył się do domu na 
pięćdziesiąt metrów. Wypatrywała przecież łódki!
W zalanych do połowy drzwiach wejściowych pojawił się Dionizy. Niósł przed 
sobągumowy dmuchany materac. Położył się na nim i szybko wiosłując rękami, 
wypłynął na spotkanie chłopakowi z kołem ratunkowym.
Jajco nie miał już sił. Znów uczepił się koła, ale delikatnie, żeby z de-
seczkowej konstrukcji nie spadło to, co kupił tak drogo. I to, co zdobył całkiem 
darmo.
Północny wiatr zniósł go w stronę stodoły. Nie miał siły walczyć z podmuchami. 
Zauważył tylko, że poziom wody trochę opadł.
Nagle pod nogami poczuł grunt. Stanął ostrożnie, ale nic nie obsunęło się spod 
butów. O wiele swobodniej wsparł się więc stopami o płaskie dno, zdziwiony, że 
jest tu tak płytko.
— Zatonyła, co? — spytał Dionizy, kiedy zbliżył się na dwa metry. — Cholera, 
myśloł żech, że wytrzima! No, dej te żarła, bez tego chyba sie dosz rade, co?
— Powinienem — westchnął Jajco. — Jeszcze chwilkę odpocznę.
— A odpoczywej, ile sie chcesz. Jak ci sie wygodnie stoi na dachu mojego 
maluszka...
— Na dachu? — skojarzył Jajco i natychmiast oderwał nogi od auta.
72
— No, fakt. Tu stał twój samochód. Dionizy odwrócił głowę.
— Nie ma kłopotu. Terozki przinajmnij wiem, że ciągle tam jest! Za to doma momy 
winkszy kłopot.
Jajco wolał nie zdradzać, że domyśla się jego przyczyn.
— Kłopot?
— Jo. Ktoś podprowadził w nocy cołkie bydło i ptactwo. Nie widzioł żeś kogo?
7
— Kopna go w pysk nogom!
Babcia Balbina chrząknęła i poprawiła chustkę na głowie.
— Synek, trocha miłosierdzia dlo ludzi!
— Miłosierdzia?! — wykrzyknął dziadek Klemens i pogroził pięścią w stronę okna.—
A takiego! Łeb mu wyrwa u samej rzici, kosom po oczach pojada, nogi połamią w 
stu miejscach i poćwiartują gada!
Jajco odwrócił się, by nie widzieli, jak jego twarz wykrzywia się w 
niepohamowanym uśmiechu. Rymy i wierszyki wypowiedziane w chwilach złości to 
wspaniały sposób na rozładowanie atmosfery.
Agata i Elżbieta, które sięgnęły właśnie po przyniesione — czy raczej 
„przypłynione"? — worki odwróciły się jak na komendę i parsknęły.
Dziadek Klemens chyba nie zauważył komizmu sytuacyjnego, bo spojrzał spode łba i 
odwrócił się w stronę okna. Tam, na dole, Pchełka, Pucek i Dionizy wychodzili 
właśnie z obory z minami świadczącymi o braku zrozumienia dla zadań specjalnych, 
jakie wykonywali.
— Cheba nic nie znaleźli — mruknął dziadek Klemens i zacisnął pięści. — Jakbych 
wiedzioł, kto to zrobił, bym gnojowi nerki obił... Znaczy...
Tym razem zdał sobie sprawę z tego, co powiedział. Spod trzydniowego zarostu 
wypłynął uśmiech ukazujący rząd żółtych zębów. Ich właściciel machnął ręką i 
zaklął siarczyście, już zupełnie bez rymów.
Jajco sięgnął po reklamówkę z ubraniami, które zrzucił z siebie po powrocie z 
wyprawy, i zamierzał wyjść z pokoju, by je rozwiesić na strychu. W drzwiach 
spotkał się jednak z Pchełką i Puckiem. Obaj mokrzy — wcale jednak nie sprawiali 
wrażenia przegranych. Niski chłopak mrugnął do Jajca i wskazał mu drzwi małego 
pokoju, gdzie Marta porządkowała resztki suchych ubrań. Pucek za to aż trząsł 
się z emocji. Też mrugnął,
73
ale nawet przy dużej dawce dobrej woli ciężko byłoby stwierdzić, że dyskretnie. 
Cała twarz wykrzywiła mu się, jakby dostał straszliwego skurczu, a głowa drgnęła 
jak przechylona w lewo uderzeniem niewidzialnego młota.
— Co ci? — Elżbieta rzuciła się do Pucka z autentycznym przerażeniem na twarzy. 
Nie znała go jeszcze tak, jak jego przyjaciele.
Wysoki chudzielec przestraszył się jak zawsze, gdy działo się coś nagłego a 
niespodziewanego. Odskoczył w bok, potem w przód, wreszcie przewrócił się i 
zahaczył o jedną z trzech nóg okrągłego stolika, na którym leżały worki 
przywleczone przez Jajca.
Agata krzyknęła i uniosła ręce. Jajco zauważył, że oba pakunki zsuwają się. Pal 
licho jedzenie — nic mu się nie stanie — ale butla z gazem!
Rzucił się w przód, niemal tym samym torem, którym przed chwilą wędrował 
spłoszony Pucek. W potężnym wykroku, niemal szpagacie, dosięgnął lewą ręką 
czarnego worka i zamortyzował jego upadek. Wyczerpany niedawną podróżą przez 
bezmiarwody nie miał jednak tyle siły, aby unieść cały ładunek. Butla stuknęła o 
podłoże, a z rozerwanego worka wysypały się zegarki i kosztowności.
Agata zamarła w półprzysiadzie, zanim skarby dotknęły podłogi. Dziadek Klemens 
nie poruszał się od jakiejś chwili, ale teraz chyba w ogóle przestał oddychać. 
Pucek klapnął z rozpędu na ziemię i tak już został, niewyobrażalnie powiększając 
wielkość swoich oczu.
Zza drzwi wysunął się potężny kudłaty łeb—wracającego do zdrowia Kosmę 
zaciekawiło nagłe poruszenie.
Jajco przez chwilę pozostał w bezruchu, wreszcie odwrócił twarz w stronę Pchełki, 
który jako jedyny nie przypominał posągu. Pogwizdywał cicho pod nosem i 
przekrzywiał głowę jak zaciekawiony psiak.
— Wiesz pan, panie Jajco — szepnął po nie kończących się pięciu sekundach. — 
Chciałem cię poinformować o odkryciu skarbu za naszą ścianą nad lamusem. 
Trafiliśmy z tymi powstaniami. Ale chyba właśnie nas przelicytowałeś. Czy to 
jest właśnie to, co przywiozłeś nam pan do konsumpcji?
Jajco przez chwilę jeszcze milczał, klnąc w duchu, że teraz będzie musiał 
opowiedzieć każdemu po kolei całą historię podejrzeń i nocnych spostrzeżeń. Ale 
co robić?
— Tak, Pchełczasty — przytaknął zrezygnowany. — To jest właśnie to. Nie chcesz, 
nie jedz. Ja brałem, co dawali...
74
8
— Tu cię diabli zagnali!
Jajco drgnął. Oczywiście wiedział, że ktoś podchodzi do jego samotni na strychu, 
ale jak najdłużej chciał pozostać odizolowany. Teraz zamrugał powiekami i w 
półmroku deszczowego popołudnia rzucił niechętne spojrzenie na Pchełkę.
—Zwłaszcza jeden diabeł—odpowiedział i powrócił do półleżącej pozycji. — Mefisto 
nie golony od dwóch dni, z fajką w zębach, spocony i śmierdzący tym — wskazał 
połać wody ciemniejącą za małym okienkiem. — Dziadek Klemens doprowadzi mnie do 
szału—wyznał, bo wzbierała w nim prawdziwa wściekłość. — Najpierw jak osioł 
uparł się zostać w domu. Przez niego została reszta jego rodziny, czyli Elżbieta 
też. Az nią Marta.
— A z Martą ty, a z tobą my oczywiście — dokończył wywód Pchełka.
— W dziadku Klemensie odnalazłeś diabelską praprzyczynę twoich problemów, jak 
Tomasz z Akwinu odnalazł w Bogu praprzyczynę wszelkiego ruchu w świecie...
— Co?
— Nie, nic... Nie interesuje cię zawartość tej tak poszukiwanej przez lata 
skrzyni? — Pchełka usiadł naprzeciw Jajca i przyjrzał mu się uważnie. — Cała 
rodzina oprócz babci Balbiny przelazła dachem przez okno na stryszek lamusa, 
żeby zobaczyć pamiątki po powstańcach śląskich. Kto jak kto, ale taki 
nieustraszony tropiciel przygód, zagadek i afer jak pan Jajco powinien... Źle 
się czujesz?
Oprócz Marty tylko Pchełka wiedział, kiedy z nieustraszonym tropicielem przygód 
działo się coś złego.
Wysoki chłopak nie zastanawiał się. Gdyby pomyślał choć przez sekundę, 
powstrzymałby słowa. Ale przecież bywają chwile, kiedy trzeba powiedzieć na głos 
to, co się czuje, co przeżera mózg. To takie proste.
I takie skomplikowane.
— Boję się.
Pchełka uniósł prawą dłoń, wczepił ją w krótkie włosy, potem opuścił głowę i 
spod oka przyjrzał się przyjacielowi. Wreszcie wycelował w niego palec i 
pochylił się do przodu.
—Wiem—wyszeptał powoli, wciąż zerkając na wysokiego chłopaka.
— Czy to po raz pierwszy?
Jajco powoli pokręcił głową. Nie, skąd! Tylko coraz trudniej walczyć, kiedy nie 
wiesz, z kim i jak.
75
— Cieszę się, że nie jesteś skończonym idiotą, Jajco. Nigdy nie mówił „panie 
Jajco" w takich chwilach.
— Że nie jestem... co?
— Idiotą — z mocą powtórzył Pchełka. — Tylko wariat nie boi się W takiej chwili.
— A ty się boisz? — zapytał Jajco, powoli wracając do rzeczywistości. — A oni?
Pchełka uniósł dłonie do nieba, które tu musiał mu zastąpić niski strop pokryty 
szarą dachówką.
— Niech ja algami porosnę, jaki ty czasem głupi jesteś, Jajco! A ty myślisz, że 
czemu oni się tak zachowują, jeżeli nie ze strachu?!
— Jak?
Pchełce opadły ręce. Przechylił głowę w bok i z politowaniem obejrzał otulonego 
w kurtkę przyjaciela. Chyba nie miał o nim najlepszego zdania.
— Jak? Babcia Balbina siedzi i nic nie mówi, ale jakbyś się przyjrzał szalikowi, 
który właśnie robi na drutach, w życiu nie chciałbyś go założyć. Tak jej się 
ręce trzęsą. I to nie ze starości — ściegi sprzed trzech dni są równiutkie.
— Hm... — Jajco uniósł głowę.
— Dziadek Klemens tylko siedział i palił faję, ale odkąd powódź zalała mu 
gospodarstwo, biega jak młodzik. Nie przejmuje się niczym, jest twardzielem. 
Ukradli mu bydło? Nic, on ich dopadnie. Posłał nas nawet na poszukiwanie śladów. 
Diabli wzięli oborę, stodołę, samochód, studnię — co z tego? On własnymi rękami 
to naprawi. Nie będzie spał, jadł, tylko podwinie rękawy i zrobi swoje. Wiesz, 
że nie spał całą noc? Siedział i na tekturowym pudełku wyliczał, ile materiału 
potrzebuje na odnowienie gospodarstwa. Teraz dopadł skarbów po swoim dziadku i 
rozprawia o powstaniach. Jest cały w skowronkach. Wiesz, jak to się nazywa? 
Fachowcy mówiątu o pourazowym zespole stresu. To pierwsza faza. Facet niedługo 
może pęknąć...
— Hm... — Jajco szeroko otworzył oczy.
— A Dionizy? Zauważyłeś, że porusza się coraz wolniej, coraz mniej żartuje? 
Jakby powoli gasły w nim pojedyncze żarówki. To nie to, że jest tak zamyślony. 
On po prostu przestaje myśleć. Przyczyna jak wyżej.
— Hm... — Jajco lekko rozchylił usta.
— A Agata? — ciągnął Pchełka, coraz mocniej gestykulując. — Popatrz, jak jej się 
twarz zmieniła. Zastanów się, na pewno pamiętasz. Tylko
o tym nie pomyślałeś. Wygląda, jakby wciąż stał nad nią wygłodniały grizzly i 
ślinił się coraz bardziej. Przestaje kontaktować. Musiała się wysilać, żeby 
pokroić chleb. Przyczyna jak wyżej.
— Hm... — Jajco założył ręce na piersi.
— Teraz Elżbieta — wyliczał dalej. — Zwątpiła ostatecznie w możliwości swojego 
męża. Nie ma w nim oparcia. To chyba zauważyłeś... Przylepiła się więc do Marty 
jako ostatniej deski ratunku. Nie przed powodzią. Przed samotnością. No, nie 
kiwaj głową, wiem, że wiesz, chcę ci jedynie dowieść, że nie masz się czego 
wstydzić. Elżbieta drży jak osika, choć często się uśmiecha. Przyczyna jak wyżej.
— Hm... — Jajco ze świstem nabrał w płuca powietrza.
— O Marcie nie muszę ci opowiadać. Została, bo widziała, co się dzieje z 
Elżbietą. Ale dlaczego opiekuje się nią jak matka? Czy przesłanki takiego 
postępowania są stricte altruistyczne? A może w ten sposób nie myśli o sobie, 
zabija własny strach troską o inną osobę? Boi się o ciebie, ale inaczej. Ty nie 
pozwolisz się sobą opiekować. Jesteś twardzielem. A Marta znalazła w Elżbiecie 
kogoś, nad kim może rozłożyć parasol i myśleć tylko o trzymaniu go równo i mocno. 
O niczym innym. Przyczyna jak wyżej.
— Hm... — Jajco wypuścił wstrzymane na chwilę powietrze i zmarszczył czoło.
—  Pucka w akcji widziałeś. Nie tylko zamyka oczy, zaciska pięści, ale ma już 
problemy z koordynacją ruchów. Na chwilę zajęła go ta skrzynia na stryszku, ale 
zaraz mu wróci stan otępienia. Przyczyna jak wyżej. Strach, strach i niepewność! 
A ty się ukrywasz...
— Hm! — tym razem Jajco chrząknął zupełnie inaczej, jakby upominał się o coś. I 
tak też było.
—Tak? — Pchełka zapytał niewinnie, ale po sekundzie uśmiech zdradził go. 
Wiedział, o co chodzi. — No, zostałem jeszcze ja. Też oczywiście czuję strach.
— Jak sam mówiłeś — Jajco pochylił się do okienka i próbował wzrokiem przebić 
zapadającą ciemność — po każdym widać, że się boi. Jak mi dać pałą w łeb, kapuję 
od razu. Faktycznie to widać po wszystkich. Z wyjątkiem małego Pchełki. Więc...?
Pchełka znów zainteresował się rozczesywaniem swoich krótkich włosów. Wreszcie 
odchrząknął zupełnie tak jak jego przyjaciel.
— Prawdę powiedziawszy, boję się tak, że zaczynam już zatracać trzeźwe 
spojrzenie na świat. Wiesz, kiedy zastanawiam się nad naszymi
77
szansami, wychodzą mi takie ułamki, że tylko jedna myśl daje mi jako taki spokój.
— No? — ponaglił go Jajco, przylepiając nos do brudnej szybki. Co się tam dzieje 
za domem?!
— Wkradła się w mój umysł metafizyczna wiara w twoje niebywałe szczęście 
zadające kłam wszelkiemu racjonalizmowi. I mimo przesłanek zapowiadających 
katastrofę to jedno pozwala mi w miarę spokojnie patrzeć w przyszłość. Wiem, że 
to głupie, ale wierzę w ciebie — położył mu dłoń na ramieniu, potem szybko 
odwrócił się i prawie po omacku odszedł w stronę drabiny.
— Metafizyczna wiara? Kłam racjonalizmowi? Pan profesor raczy żartować... — 
mruczał do siebie Jajco. — O czym, do stu tysięcy zdechłych kogutów, on mówi?! 
Co to ja jestem, magister psychologii czy co? Kurczę, tam naprawdę coś się 
dzieje!
Przetarł dłoniązaparowane okienko, zmarszczył czoło, po czym raźno wstał i z 
wyciągniętymi rękami szybko skierował się do zejścia ze strychu.
Nikt nie rozpoznałby w nim na wpół zrezygnowanego chłopaka sprzed półgodziny.
9
Zeskoczył z drabiny. Przez chwilę zastanawiał się, czy pobiec do końca korytarza 
i dostać się na stryszek, gdzie cała rodzina — z wyjątkiem babci Balbiny — z 
wypiekami na twarzy ogląda zawartość skrzynki wygrzebanej ze ściany. Uznał 
jednak, że nie ma na to czasu. Jeśli ktoś wtargnął do gospodarstwa, to raczej 
nie z towarzyską wizytą. A przecież wyraźnie widział trzech ludzi w łódce...
Wbiegł do świeżo malowanego pokoju. Po popołudniowym przyrządzaniu obiadu na 
kuchence gazowej wyraźnie się tutaj ociepliło. Babcia Balbina drzemała w fotelu 
— nie widział, aby choć na moment ruszyła się z niego od wczoraj. Jej postać 
znikała już w wieczornym mroku.
Skoczył do okna i zerknął w dół. Są! Zza rogu domu wyłoniła się właśnie 
niewielka, ale solidna łódka. Jeden z mężczyzn wiosłował, dwie pozostałe osoby 
pochylały się nad kilkoma pakunkami.
— Niech was diabli! — szepnął do siebie Jajco i rzucił spojrzenie na kobietę w 
rogu. Gdyby go usłyszała, niezależnie od sytuacji wysłuchałby kazania. Ale nie — 
wciąż spała.
78
Nic nie wskazywało na to, żeby dziadek Klemens czy Dionizy wybierali się do domu. 
Był sam. Tymczasem łódka przybiła do wejścia. Ktoś powiedział coś cicho, wiosło 
stuknęło o roztrzaskane drzwi.
Jajco wiedział, co teraz się stanie. Co się może stać. Chłopcy z komitetu 
przeciwpowodziowego spokojnie rozejrzą się po gospodarstwie i wezmą co 
cenniejsze rzeczy. Chyba że ktoś im przeszkodzi.
Odruchowo sięgnął do paska. Wciąż miał przy nim przypięty długi, ciężki nóż. 
Westchnął i powoli wyszedł na korytarz. Rzucił okiem na schody — zobaczył tylko 
zarys pięciu stopni. Dalej zaczynała się już woda — czarna, cuchnąca maź 
sięgająca teraz połowy parteru.
Przyklejony do ściany powoli zaczął się zanurzać, kiedy usłyszał, jak ktoś z 
pluskiem wyskakuje z łódki. Wstrzymał oddech, przeklinając w duchu bicie swojego 
serca. Usłyszą mnie, usłyszą!
Nie usłyszeli.
Za to w głąb korytarza wystrzelił promień ostrego, białego światła.
— Halo, jest tam kto?
ROZDZIAŁ PIĄTY
• Kolejny złoty interes • Zamknięte kajaki • Me ona wybierała
• Gospodarza atak frontalny • Strzały • Topór
• Więcej światła! • Uwięziony • Niech się podnosi!
1
Mężczyzna, który wszedł na schody, z pewnością poczuł obecność Jajca, ale nie 
odezwał się ani słowem.
Trudno nie poczuć obecności człowieka, który podcina nam nogi, a po chwili 
stając za plecami, obejmuje ramieniem naszą szyję w żelaznym uścisku. A jeszcze 
trudniej odezwać się ryzykując, że napastnik rozzłości się i naciśnie ciut 
mocniej, łamiąc nam kark.
Dlatego mężczyzna przestał się ruszać, odzywać, a pewnie i oddychać. Czekał.
Jajco poczuł nagle, że coś jest nie w porządku. Coś się nie zgadza. Przez chwilę 
dumał, po czym błysk nagłego zrozumienia podniósł mu ciśnienie krwi. Facet miał 
długie włosy spięte w koński ogon! Żaden z ludzi komitetu przeciwpowodziowego 
nie miał takich włosów. Więc może to
nie oni?
— Jak tam działania komitetu? — zapytał szeptem, lekko luzując
uścisk.
Mężczyzna stęknął i powoli obrócił głowę.
— My... — wyharczał cicho — my sie politykom nie zajmujemy, cho-pie! My som 
spokojne ludzie. Chlyb wożymy po ludziach, co ich zalało...
Chłopak zluzował uścisk, ale szybko cofnął się poza zasięg dłoni mężczyzny. 
Chleb był potrzebny, to fakt, ale z drugiej strony nie można było wykluczyć, że 
to tylko blef złodziei.
80
- Niech pan wyjdzie i wskoczy do łódki. Pogadamy przez okno — zażądał Jajco 
najgrubszym i najgroźniejszym głosem, na jaki było go stać. Podziałało.
Biegnąc na górę usłyszał, że poszukiwacze skarbów wracają ze stryszku do domu.
— Chodźcie, są faceci z chlebem! — krzyknął w głąb korytarza.
— To tylko ja — odezwała się Agata i zatrzasnęła za sobą okno. — Miałam 
sprawdzić, jak się babcia czuje... gdzie ci faceci?
— Pod oknem.
Uchylili jedno skrzydło i zerknęli w dół. Snop światła dużej latarki padał na 
dno łodzi, gdzie w foliowych workach leżały poukładane okrągłe bochenki.
— Chcecie? — mężczyzna w mokrych spodniach ruszył światłem.
— No, oczywista! — odkrzyknęła Agata. — Ile nam możecie dać?
— Nawet wszystkie — odparł człowiek ze spiętymi włosami. — Ino nie wiem, czy wos 
stać.
Zapadła chwila ciszy. Jajco przymrużył oczy. Stać? Więc oni nie rozwożą jakiejś 
pomocy humanitarnej, żywności od władz, wojska czy jakiejś organizacji? A tak 
chciał zadecydować za wszystkich i zażądać ewakuacji.
— Jesteście w stanie zorganizować nam ewakuację? — zapytał chłopak. — Mamy tu 
kobietę, która będzie lada chwila rodzić...
— My ino sprzedajemy chlyb — uciął mężczyzna. — Inne rzeczy nos nie obchodzom.
— To nie rzeczy, to ludzie! — krzyknął Jajco. Szczęście tego drania, że z oczu 
chłopaka nie mogą lecieć pioruny. Gość padłby martwy w ciągu sekundy.
— Ludzie, nie ludzie. Wszyndzie som ludzie. A nikt nos nie wita od razu 
duszeniem. Kupujecie chlyb abo nie? — sięgnął do worka.
Agata potrząsnęła głową nie rozumiejąc, o co chodzi z tym duszeniem, ale 
zareagowała na pytanie.
— Kupujemy. Ze cztery.
— To niech teraz pani opuści jaki worek na sznurku, bo tam nie dostana. Aha, i 
najpierw pieniążki. Jedna banieczka.
Agata miała już w dłoni portmonetkę wyjętą z płaszcza wiszącego na fotelu, ale 
ostatnie słowa mężczyzny osadziły ją w miejscu.
— Co proszę?
—Jedna banieczka. Sto nowych złotych. Nie ma lekko, takie są warunki...
6 — Bezlitosna fala
81
—  Nie mam tyle! Jak tak możecie? Za tyle to kupię osiemdziesiąt chlebów!
— To sie idź kup sama — odpowiedział bezczelnie mężczyzna i usiadł w łódce. — No, 
jazda! — rzucił do kumpla.
Jajco chciał im posłać wiązankę na do widzenia, ale Agata znów go ubiegła.
— Nie, czekajcie! Jak dacie pięć bochenków, dostaniecie złoty pierścionek.
Mężczyzna znów wstał i skierował promień na dłoń kobiety.
— Z szafirem?
— Z szafirem.
Przez chwilę oceniał transakcję, po czym kiwnął głową.
— Musicie być bardzo głodni — rzucił i wyciągnął rękę.
Jajco skoczył do kąta pokoju i sięgnął po opróżniony koszyk. Zerwał zasłonę, 
obwiązał ją wokół plecionego ucha i opuścił powoli w dół.
— Ładujcie, sępy!
— No, no! — pogroził mu palcem mężczyzna. — Jo ci gościnności nie wygadują. A 
gdzie zapłata? Z rączki do rączki.
Jajco zerknął na Agatę. W kącikach jej oczu pojawiły się dwie wielkie łzy. Rosły 
z sekundy na sekundę, kiedy zdejmowała pierścionek z palca, wreszcie oderwały 
się od oczu i jednym ślizgiem przepłynęły po policzkach.
— A może wolicie zegarek? — zawołał Jajco i wystawił rękę. — Ekstra, podwodny, 
ze światłem.
— Dobilimy targu, nie? — przerwał mu mężczyzna i wyciągnął rękę. Światło padło 
dokładnie na twarz Agaty. — No, puszczej!
Kobieta puściła pierścionek. Przez nie kończącą się chwilę złoty krąg z 
błyszczącym niebieskim okiem obracał się swobodnie w powietrzu, aż wreszcie 
wpadł w dłoń mężczyzny. Ten obejrzał go, uśmiechnął się i założył go na mały 
palec.
W minutę później chleby powędrowały w górę, a łódka natychmiast odbiła od ściany 
domu.
Jajco zamknął okno i sięgnął po kosz.
— Szkoda, że nie chcieli zegarka — powiedział i w ciemności zerknął w stronę 
Agaty.
— Szkoda — odpowiedziała cicho, po czym odwróciła się i wybiegła
na korytarz.
A babcia Balbina wciąż pochrapywała spokojnie w fotelu.
Jajco chciał się wycofać z pokoju i wreszcie pobiec na stryszek, by
82

przekonać się, co naprawdę zawiera odnaleziona skrzynia. Usłyszał jednak, że z 
oddalającej się łódki woła go jeden z handlarzy:
— Hej! Ty, chopok!
Jajco otwarł okno, wychylił się i odwrócił głowę w lewo, skąd padał promień 
światła.
— Tak?
— Dostaniesz coś cołki za darmo. Dwie informacje — odczekał chwilę, ale ponieważ 
Jajco nie odpowiedział, ciągnął dalej: — Uważejcie, bo idzie fala i wszisko się 
podniesie o metr abo i więcej. W radiu godali.
Skinął głową w podzięce i przymrużył oczy.
— A druga?
Światło powędrowało na północ, za dom.
— Lepij nie wchodź do wody, aż nie odpłynom te zamknięte kajaki, co je woda 
wypłukała. Ze cztyry przybiły do waszyj ściany z tyłu domu, a cholera wie, co z 
nich wycieko!
— Zamknięte kajaki? — zastanowił się Jajco, przypominając sobie kilka 
prostokątnych kształtów dryfujących na wodzie w półmroku. Widział je z okna 
strychu. — Co to właściwie jest?
— A co mo być, jak rozmyło całkie miejsce za kościołem? — odkrzyknął mężczyzna. 
— Trumny.
2
— Kudły!
— Co?!
— Kudły jej przytrzaśnie, wyjmij jej, trzymaj okno, ci godom, nie szar-pej, 
Dyzio!
Dziadek Klemens krzyczał, jakby się paliło. Chociaż, gdyby w domu szalał pożar, 
może zachowywałby się spokojniej. Z ogniem pewnie już walczył, ale rola 
sanitariusza przenoszącego rodzącą kobietę ze stryszku przez okno do mieszkania 
była niewątpliwie jego dramatycznym debiutem.
Elżbieta krzyczała tak, że chwilami udawało jej się zagłuszyć swojego teścia.
Jajco stanął na środku pokoju jak słup soli. Nigdy nie był przy porodzie. 
Oglądał go raz w telewizji, co tylko upewniło go w przekonaniu, że wolałby do 
końca życia być bezrobotnym śmieciarzem niż lekarzem-po-łożnikiem.
83
Jak za sprawą zaklęcia z fotela poderwała się babcia Balbina. Zupełnie jakby 
przez ostatnią dobę oszczędzała siły specjalnie na tę jedną okazję.
— Agatko, woda! — niemal krzyknęła, podając wnuczce dwulitrowy garnek. Sama 
przesunęła w kąt pokoju butlę z gazem i wyjęła zapałkę z pudełka. — Dejcie jom 
tu, na fotele! — rozkazała usiłując zapalić gaz. Dopiero piąta zapałka błysnęła 
ostrym płomieniem. Reszta była zbyt wilgotna.
Dionizy miotał się po pokoju, próbując jedyną latarką oświetlić każdy kąt, swoją 
żonę, butlę z gazem i drzwi, za którymi Agata domagała się światła.
— Dyzio, tutaj! Nie trafię na beczki!
Jajco postanowił później opowiedzieć o zakupie chleba. I na rano odłożyć 
informację o pływających trumnach. Nie był to moment dobry na serwowanie 
horrorów.
Marta ubrana w ciepły dres i kurtkę zeskoczyła z parapetu i pognała do Elżbiety, 
by natychmiast złapać ją za rękę. Kobieta zacisnęła palce tak mocno, że Jajco 
skrzywił się, widząc niemal zmiażdżoną dłoń swojej dziewczyny. Ale oto promień 
latarki przeskoczył w lewo, na fotele.
— Ostrożnie ją kładźcie, błagam — pisnęła Marta i odwróciła się, szukając kogoś 
wzrokiem. Zatrzymała oczy na swoim chłopaku. — Czego stoisz?! — fuknęła. — Afera, 
Jajco, obudź się! Przynieś apteczkę z naszego pokoju! Babciu, a może tam 
przeniesiemy Elunię?
Babcia Balbina pokręciła głową.
— Mało miejsca. No, teraz będziemy... Chopy, won mi stond, ino w try miga!
Jajco usłyszał to, wracając już z apteczką. Postawił jąwięc obok Marty i bez 
dodatkowej zachęty wyszedł z pokoju za pozostałą czwórką przedstawicieli płci 
brzydkiej.
— Zostalimy w sześciu — podsumował dziadek Klemens i sięgnął po fajkę, ale 
zrezygnował i wcisnął ją z powrotem do kieszeni. Jajco raczej domyślił się, niż 
zobaczył, co robi starszy mężczyzna. — Też sie wybrała chwila na rodzenie 
bachora! A ciemno jak w środku nocy u królika w...
— Ojciec, ojciec! — upomniał go Dionizy. — Bier sie czasem na wstrzymanie, co? 
To nie ona wybierała termin. A ty ino byś klął, a taki porządny człowiek niby 
jesteś.
— Porządniejszy od ciebie — odparował dziadek Klemens i oparł się o ścianę. Jego 
ubranie, wciąż wilgotne, śmierdziało zapachami obory. Jaj-
84
co cieszył się, że nie musiał słuchać przemówienia, które zafundował sobie 
gospodarz, kiedy odkrył kradzież zwierząt.
— Sześciu? — zdziwił się Pucek i zaczął mamrotać pod nosem, wyliczając imiona 
wszystkich mężczyzn.
— Sześciu — potwierdził dziadek Klemens i poklepał po głowie psa, który 
Wsłuchiwał się w odgłosy płynące zza drzwi pokoju. — A co, Kostna, to pies? 
Znaczy sie: pies, aletyżchop. No i... — zająknął się, jakby nagle stracił 
zainteresowanie tematem. — A czego tu tak ciemno... Widzicie? Już sie nie drze.
Niezależnie od faktu, że nie da się zobaczyć nawet najgłośniejszego wrzasku, 
Elżbieta faktycznie ucichła. Po minucie drzwi uchyliły się i Marta wyszła na 
korytarz.
— Cofnęły się. Znaczy: bóle. Jeszcze nie... Nie macie jeszcze czegoś świecącego? 
Jakiejś świeczki?
— Momy, a jakże — wzruszył ramionami dziadek Klemens. — Ze trzi pakiety, jak 
złoto. Ino siedzom w szufladzie pod oknem.
— To ja podam — zaofiarował się Jajco.
— Nie podosz.
— Bo?
— Som w kuchni, pod wodom.
Jajco westchnął i spojrzał w dół, gdzie w delikatnej poświacie płynącej z 
odbicia światła zobaczył powoli podnoszący się poziom wody. Dałby wiele, żeby 
już nigdy nie zanurzyć się w tym świństwie. Ale co z tego, skoro sam sobie 
wyszukał okazję.
— Niech są, gdzie chcą—wzruszył ramionami. — Mówię, że podam, to podam...
3
— Jak to co? No woda!
— A, fakt, podniosła się... — przytaknął Jajco, ale zupełnie nie to mu w tej 
chwili spędzało sen z powiek. Pchełce zresztą też.
To on pierwszy zauważył ruch w okolicach obory. Dzięki noktowizorowi natychmiast 
rozpoznali nieproszonych gości. Komitet przeciwpowodziowy.
Jedynym sposobem powstrzymania dziadka Klemensa przed rzuceniem się na nich w 
pojedynkę z gołymi rękami było pójście razem z nim. Przynajmniej więcej tych 
gołych rąk.
85
Jajco i Pchełka dopłynęli do stodoły i zajęli stanowisko na dachu ma-luszka. 
Jemu już raczej nie mogli zaszkodzić, za to zacieniony punkt dawał możliwość 
obserwacji całego podwórka. A było co oglądać.
Dionizy z ojcem skorzystali z koła ratunkowego i trzymając się go, powoli 
zbliżali się do obory. Płynęli spokojnie — ruch wody, która niespiesznie 
nadciągała od północnego zachodu, wyniósł gdzieś poza gospodarstwo stojącą 
warstwę nieczystości. Tyle że poziom powodzi doszedł do dwóch i pół metra, nie 
było więc mowy o szukaniu stopami dna.
Pucek i Marta siedzieli w uchylonym oknie i na zmianę obserwowali akcję przez 
noktowizor. W razie czego mieli skorzystać z reflektora, by oślepić złoczyńców, 
lub wszelkich podręcznych narzędzi, by ich powstrzymać od działania. Mogły to 
być na przykład krzesła zrzucane z okna.
Napędzany cichym elektrycznym silnikiem ponton złodziei wpłynął do obory. 
Usadowieni w nim dwaj mężczyźni musieli się pochylić, bo od gzymsu dzieliło ich 
tylko pół metra. Na zewnątrz pozostała spora łódka, w zasadzie łódź wiosłowa, 
długa, z wysokimi burtami. Nadawałaby się do ewakuacji domowników...
Jajco zapalił się do nagłego pomysłu odebrania złoczyńcom łodzi. Jeśli o niego 
chodzi, dziadek Klemens może złodziei bić, chłostać, skazywać na darcie skóry 
pasami i posypywanie ran solą— co obiecał kilkakrotnie, kiedy wyruszali na 
wyprawę. Jajco za to ma chrapkę wyłącznie na łódź. Żeby zniknąć stąd jak 
najprędzej.
A co do fałszywego komitetu... I tak już znalazł na nich sposób. Przecież ma 
fotografie!
Szalony plan dziadka Klemensa polegał na tym, żeby zaskoczyć najpierw faceta 
siedzącego na zewnątrz, a potem złapać pozostałych dwóch. Zrobi to z synem, od 
chłopców zażądał czekania w oddali. Nie powiedział, na co mają czekać.
— No, już czas — szepnął Jajco i cały zanurzył się w wodzie. Była o wiele 
chłodniejsza niż przedtem, ale nie miało to znaczenia. Przynajmniej nie zalegała 
jej warstwa odchodów i śmieci, prawie nie śmierdziała.
— Dokąd to, panie Jajco? — zezłościł się Pchełka. — Mieliśmy czekać w odwodzie.
— Chyba w wodzie! No, capie grochowy, dawaj, mam plan.
— Ty zawsze masz plan.
— A ty zawsze masz muchy w nosie.
Dalsze przekonywanie Jajca nie miało sensu, zwłaszcza że byli już w połowie 
drogi do ściany obory. Pchełka więc umilkł.
86
Jajco płynął spokojnie, starając się zachować ciszę. Plan działania miał już w 
głowie, myślał teraz zupełnie o czym innym.
Oni wszyscy faktycznie zachowują się jakoś dziwnie — dumał nad słowami Pchełki. 
— Każdy gra jakąś rolę, o której myśli, że pasuje najlepiej do sytuacji. Ludzie 
sobie wybrali: ja jestem opiekuńcza, ja twardziel, ja próbuję przeczekać. Na 
styku tych ról dzieje się coś dziwnego! Nie mogą się dogadać, wymieniają tylko 
informacje, uwagi. Coś robią, jakby grali w tanim filmie...
„A ja? — przebiegło mu przez myśl. Minął wejście na drabinkę przeciwpożarową i 
zbliżał się już do końca ściany. Za rogiem kołysała się drewniana łódź. — Czyja 
też zachowuję się nienormalnie? Nie... Tak! Od tygodnia na podstawie opowieści 
dziadka Klemensa i dedukcji Pchełki szukaliśmy ukrytych pozostałości po 
oddziałach powstańców. Odkrył je Pucek w sposób jak zwykle niecodzienny, 
przewracając się i waląc głową w mur. Potem uparł się, że to musi być jakiś znak: 
jasny ślad na tynku. Dziś w końcu była możliwość sprawdzenia tego, i co? 
Znaleźli, a ja nawet nie poszedłem zobaczyć skarbów! Świruję, fiksuję jak 
pozostali!"
Zatrzymał się, łapiąc krawędź ściany i ostrożnie opuścił stopy.
— Jest nasz wał, nie rozmyło go całego! — szepnął do Pchełki. — Możesz spokojnie 
stanąć.
Jajco miał wodę do obojczyków, co oznaczało, że niski przyjaciel musiał unieść 
głowę, żeby móc oddychać.
— Rzeczywiście, panie Jajco, spokojnie... Co robimy?
Jajco nie zdążył odpowiedzieć. Mężczyzna w łódce krzyknął głośno, uchylone okno 
niemal natychmiast rozwarło się i w stronę wejścia do obory padł ostry snop 
światła. Towarzyszyło mu wściekłe szczekanie psa.
Jajco odbił się od krawędzi, ale było już za późno — dziadek Klemens, który w 
przypływie wściekłości przypuścił na złodzieja frontalny atak, uniósł ręce i 
wpadł do wody jak rażony gromem.
Zamiast gromu złoczyńca użył ciężkiego wiosła, ale to wystarczyło.
Dionizy podpłynął do ojca i natychmiast zaczął go holować w stronę drzwi domu. 
Jajco przez chwilę wahał się, czy płynąć mu na pomoc, czy realizować swój plan. 
Sprawę rozwiązał Pchełka, który rzucił się w tamtą stronę.
Jajco poprawił obsuwające mu się okulary i opierając się o ścianę dopłynął do 
dziobu łodzi. Zamierzał zrzucić mężczyznę, zanim pojawią się jego wspólnicy, i 
odpłynąć w siną dal. Skończyło się jednak na zamiarach.
87
Mężczyzna w dżinsach sięgnął pod kurtkę i w świetle silnej latarki błysnął 
czarny pistolet. Jego lufa skierowała się w stronę okna.
Chłopak nie czekał. Uwiesił się na dziobie łódki i szarpnął nią z całej siły.
— Marta, zgaś to! — wrzasnął i znów szarpnął łódką.
Pojedynczy strzał zabrzmiał jak huk armatni. Zagłuszył bębnienie deszczu, krzyki 
nadpływających wspólników zbrodniarza, szczekanie psa. Nie zdołał tylko pokonać 
walenia serca, które Jajco czuł gdzieś między tchawicą a krtanią. Mimo to wciąż 
wściekle szarpał łódką tak, że po kilku sekundach balansowania człowiek zachwiał 
się i przewrócił, uderzając plecami o twarde dno. Podniósł się jednak i 
najwyraźniej do kogoś mierzył. Ale o wiele niżej niż przedtem...
Jajco wiedział, kto jest na linii strzału. Dziadek Klemens, jego syn i Pchełka 
za sekundę mogą się stać kolejnymi ofiarami powodzi. Powodzi?!
Nabierając powietrza w płuca zobaczył, że coś wielkiego i jasnego odrywa się od 
parapetu okna i z impetem skacze daleko w przód. To Kosma ujadając rzucił się do 
wody. Co zamierza?
Jajco zanurkował, odbijając się od łódki. Kiedy był już metr pod wodą, usłyszał 
huk i nagły szum, a tuż koło twarzy pojawiła się struga bąbelków powietrza. Woda 
zniekształca dźwięk, ale chłopak i tak nie musiał być nadzwyczaj inteligentny, 
żeby zorientować się, co to było.
Facet próbuje go zastrzelić.
Machnął jeszcze mocniej rękami i zmienił kierunek. Miał już doświadczenie w 
pływaniu po tym podwórku, tym razem jednak machał rękami na boki, starając się 
coś znaleźć.
A wiedział, czego szuka.
4
?
To była ciężka sztuka.
Zaczynało mu już brakować powietrza, kiedy trafił nogąw gruby trzonek siekiery. 
Wciąż tkwiła w pniu, dokładnie na środku podwórka. Tylko jak znaleźć środek pod 
wodą w całkowitej ciemności, gdy do człowieka strzelają?
Uderzył mocno, ale nie przejął się tym. Dokonał natychmiastowego zwrotu i złapał 
trzonek topora w obie dłonie. Pierwsze szarpnięcie przypominało zabawę z 
łańcuchem—tylko wyzwoliło banieczki powietrza z płuc.
88
Ale trzeba było się spieszyć — na górze padły już dwa następne strzały. Do uszu 
Jajca dotarły jako odgłosy prujących wodę pocisków.
Szarpnął znowu. I jeszcze raz. Powoli topór ustąpił — i oto dobre osiem kilo 
żelaza pociągnęło chłopaka do dna. Odbił się od rozmoczonej mazi i skierował tam, 
gdzie wciąż powinna być łódź.
Szkoda takiej dobrej łodzi...
Skoczył tak jeszcze trzy razy, aż stuknął głową dokładnie w dno krypy. Kolejny 
guz!
Wiedział, że musi wypłynąć, pod wodą nie jest w stanie wykonać swojego zadania. 
Machnął więc silnie lewą ręką i nogami. Co robi Marta? Gdzie utkwiła kula, która 
poleciała w stronę domu? I co się stało z dziadkiem Klemensem i Dionizym?
To wszystko miało się okazać za chwilę. W ogóle nie zastanawiał się, co może 
myśleć Marta widząc, że jej chłopak nie wynurza się po tym, jak złoczyńca posłał 
za nim kulkę.
Wypłynął tuż przy ścianie. Mężczyzna na łódce składał się właśnie do następnego 
strzału. Pozostali dwaj z pochylonymi głowami wypływali z obory. Coś krzyczeli...
Nie zdążę!
Potężne szarpnięcie łódką nie było dziełem Jajca. Dwie wielkie łapy oparły się o 
burtę. Chłopak zobaczył Kosmę, dopiero kiedy ten sięgnął do dłoni mężczyzny.
I wtedy padł strzał.
Pies nie zawył, nie szczeknął. Po prostu znieruchomiał, po czym osunął się do 
wody.
Pchełka i Dionizy właśnie wnosili dziadka Klemensa do budynku.
Jajco wściekle odbił się nogami od ściany i, wkładając w to całe rezerwy siły, 
uniósł topór nad głowę. Poczuł, że woda zalewa mu usta, deszcz uderza w oczy, 
przez myśl przebiegły mu pływające trumny i natychmiast wypluł wodę. Na nic 
więcej nie było czasu.
Potężne uderzenie w burtę wyrwało w niej dziurę wielkości ludzkiej głowy. Choć 
duża, krypa była zrobiona z dykty, musiała więc ustąpić przed szatańskim atakiem 
topora.
Zanim Jajco zdał sobie sprawę ze skutków swojego działania, łódź przechyliła się 
niebezpiecznie, niemal przygniatając go do ściany. Wypuściłz rąk topór i 
zanurkował po raz kolejny. Przedtem zobaczył jeszcze, że mężczyzna z pistoletem 
przeskakuje do pontonu i macha w stronę bunkra.
Odpływali.
89
5
— Okulary.
— Nie masz?
— Tradycyjnie zgubiłem okulary. Niech to chudy kogut podziobie, nie mam już 
zapasowych. Te były zapasowe!
— Będziesz więc dalekowzroczny — podsumował Pchełka, ale nikt się nie roześmiał. 
Odkąd przyszła pierwsza fala, sytuacja nie była zabawna. Ale bilans potyczki z 
szabrownikami rysował się w o wiele bardziej ponurych barwach.
— Co z Elą? — zapytał Jajco, kiedy Marta pojawiła się w drzwiach. Była blada, 
zrobiły jej się bruzdy pod oczami, półprzymknięte powieki nie miały już siły 
ukazywać światu dużych, zielonych oczu.
—  Ela w porządku — wyszeptała i padła na fotel. — Weźże się przebierz z 
powrotem w suche rzeczy... Gorzej z dziadkiem Klemensem.
Tyle to wiedzieli od dwudziestu minut, odkąd udało się zdjąć z nieprzytomnego 
mężczyzny przemoczone ubranie. Jajco wykorzystał większość ze skromnych zapasów 
środków opatrunkowych. Gaza wyjałowiona na rozbitą skroń, ta zabezpieczona 
czepcem Hipokratesa. Nie miał pojęcia, czy ciężkie wiosło nie naruszyło czaszki, 
ale nawet lekarz niewiele by pomógł w takich warunkach.
— Ręka ciągle krwawi? — zapytał, choć znał odpowiedź. Przestrzelone przedramię z 
całą pewnością wciąż puszcza krew. Bez zmrużenia przyjął więc skinienie Marty.
W tym momencie zgasła ostatnia świeczka. Jajco siedział jeszcze przez chwilę, po 
czym podniósł się ospale.
— Martuś, za jakieś pięć minut zluzuj mu na minutę opaskę uciskową. Krew musi 
krążyć, inaczej dostanie martwicy. Potem zawiąż mocno.
— A ty?
— Pucek, leć na strych i nadawaj na okrągło SOS.
— Wczorajsze?
— Tak, to samo, co wczoraj.
— A ty? — głośniej zapytała Marta.
— Pcheła, jak możesz, siedź w oknie, czasem patrz na drugą stronę — poprosił 
jeszcze i odruchowo sięgnął do oczu. Ale okularów nie było. — Tak...
90
- Sądzisz, że wrócą? — chciał wiedzieć Pchełka. Był przemoczony i umazany krwią. 
Na szczęście nie swoją.
— Od sądzenia są sądy. My się musimy zabezpieczyć na każdą okazję.
— Pytam, co będziesz robił! — Marta wstała i w ciemności chwyciła jego zimną 
dłoń. — Jak ja nie cierpię, kiedy mnie ignorujesz! Raz powiedz: odwal się, będę 
wiedzieć, ale ty...
— Idę po świeczki — uciął szybko.
— Po świeczki? Są potrzebne jak nic, bez nich to jest jedna wielka piwnica, ale 
coś mi to pachnie jakimś tym...
— ...podtekstem — dopowiedział Pchełka. — I słusznie. Bo świeczki są teraz dobre 
dwa metry pod wodą.
— Pod wodą?
— W kuchni.
— Aha.
Wyraźnie nie miała siły się sprzeciwiać. Choroba żołądka i emocje sprzed 
półgodziny poczyniły potężne spustoszenia w jej rezerwach energii. Jajco nie 
dziwił się — też miałby dość, gdyby kula z pistoletu utkwiła w ścianie 
dwadzieścia centymetrów od jego głowy...
Wolał sobie nie przypominać, jak blisko nosa przeszła mu ta, którą bandyta 
przeznaczył dla niego.
— Tak, panie Jajco! — Pchełka przeciągnął się i pokiwał głową. — Skiśniemy tu od 
wilgoci albo dla odmiany wysuszy nas brak pożywienia. Możemy też umrzeć od 
salmonellozy, leptospirozy, czerwonki, tężca lub zapalenia wątroby. Wystarczy, 
że zabraknie nam wody i wypijemy to coś zza okna. Teraz grożą nam jeszcze 
bandyci z bronią. A co ty robisz? Idziesz nurkować. Po co? Po świeczki. Brawo! 
Już Goethe wołał: „Więcej światła!" Tylko że to nic nie da...
Klapnął na podłodze i na chwilę zamarł w bezruchu. Potem poderwał się i pokręcił 
głową.
— Zrobię ci herbatę; kiedy wrócisz, będziesz potrzebował wsparcia energetycznego.
Marta wciąż nie puszczała dłoni swojego chłopaka.
— A dla mnie też masz jakieś zadanie, kapitanie?
— Jasne, sierżancie — szepnął. — Idź spać.
— Chyba oszalałeś. Kto się zajmie chorym i Elą?
— Agata. Błagam, idź spać. Potem możesz być potrzebna. Puściła jego dłoń.
— Do czego będę potrzebna?
91
— Jak zwykle: do uratowania mi życia — spróbował zażartować, ale nie był to 
wieczór na dowcipy.
Zwłaszcza że właśnie poczuł złowróżbny smak przepowiedni.
6
„Goście są wredni" — pomyślał Jajco, przypominając sobie sprzedawców chleba. 
Skojarzenie przyszło automatycznie — pierwsze, na co natrafił po wypłynięciu na 
powierzchnię wody w kuchni, to pełne chleba tekturowe pudło. Dryfowało w lekkim 
zanurzeniu, przypominając o bezmyślności Dionizego.
Jajco pomyślał o zmęczeniu. Nie, musi sobie poradzić.
Dokuczało mu zimno. Starał się nie pozwolić drżeć ciału, ale to ramiona, to uda 
pokrywały się gęsią skórą i dygotały wbrew jego woli. Pchełka obiecał zagotować 
wodę na herbatę, pewnie już podpalił gaz, spokojnie czeka spoglądając z okna. 
Gdzie ta szuflada?
O przydatności oczu przekonujemy się, gdy musimy coś zdziałać w całkowitej 
ciemności. Jajco nie musiał już próbować — tej nocy dał się ostatecznie 
przekonać, że bez wzroku byłby jak schwytany w sidła i skazany na kaprysy innych 
ludzi. Co z tego, skoro musiał przejść następny test.
Kuchnia zdawała się o wiele większa. Zanim dotarł do przeciwległej ściany, kilka 
razy już-już wydawało mu się, że jej dotyka. Złapał w dłoń dryfujący nóż 
kuchenny — na szczęście za rękojeść, a głową stuknął w deskę do krojenia chleba. 
Po chwili jednak stuknął o coś łokciem. To już z całą pewnością ściana.
Przesuwając się w bok, złapał karnisz wciąż wystający ponad wodę. Niewiele 
jednak było z niego pożytku — szyna przylegała do gzymsu i nie miał jak jej 
chwycić, by chwilę odpocząć. Zresztą—już nie musiał.
Nabrał powietrza i zanurzył się bardzo ostrożnie. Nie miał ochoty z impetem 
wpaść na otwarte drzwi, szafkę czy wędrujący stół. Musiał dotrzeć do mebli pod 
oknem i z prawej szuflady wyjąć świeczki. Proste.
Pierwsze, co wpadło mu w dłonie, to szmata. Obrus? Na pewno nie prześcieradło — 
za małe. Odepchnął to w bok i machnął rękami, by zejść jeszcze niżej.
Na głębokości dwóch metrów spotkał się z blatem kredensu. Zacisnął na nim palce 
lewej dłoni, by woda nie wyrzuciła go na powierzchnię, i się-
92
gnał niżej. Szuflada otwarła się z trudem — pewnie muł wtargnął w jej szynę.
W twarz uderzyły go dziesiątki małych woreczków służących do pakowania kanapek. 
W każdym z nich zachowały się resztki powietrza i teraz, uwolnione, pędziły w 
górę. Przeczekał atak i sięgnął głęboko w tył.
Świeczki leżały tam dokładnie tak, jak mu powiedział dziadek Klemens. Sięgnął po 
pierwszą paczkę i spróbował ją odłożyć na blat. Jednak wypuszczone z dłoni 
tekturowe pudełko natychmiast uniosło się w górę. Jajco pokiwał głową nad swoją 
głupotą, po czym wypuścił pozostałe dwie paczki. Na powierzchni powinien je 
znaleźć bez trudu.
Już miał wypływać, kiedy w dłoń wpadła mu szpula grubej żyłki. Agata z Elżbietą 
rozwieszały na niej pranie. Jemu przyda się do czegoś zupełnie innego!
Wsunął zdobycz do przepastnej kieszeni w spodniach i wypłynął w górę.
Kiedy łapczywie nabierał powietrza, usłyszał jakiś hałas. Nie był w stanie 
zorientować się, skąd dochodzi — woda zniekształca dźwięki. Dopiero kiedy 
usłyszał krzyk, zaniepokoił się na dobre. Agata?
Zebrał pływające świeczki i upchnął je w bocznych kieszeniach spodni. Uważał, 
aby nie rozerwać małego foliowego woreczka kryjącego kasetę z filmem i nie 
naruszyć pudełka z prezentem dla Marty. Zmuszając się do wykonywania spokojnych 
ruchów, dopłynął do ściany z drzwiami i zanurkował. Musiał tak uczynić — całe 
wejście znajdowało się już pod wodą.
Niespodzianką było co innego.
Drzwi były zamknięte, a odgłosy z tamtej strony świadczyły, że ktoś właśnie 
przekręca pod wodą klucz w zamku. Udało mu się to bez problemu.
Jajco — wściekły na głupi kawał — kopnął w drzwi z całej siły. Odpowiedziało mu 
stuknięcie z tamtej strony. Po chwili dopiero usłyszał gdzieś z góry męski głos:
— Nie hałasuj, gówniorzu, z tobom sie pogodom na końcu!
Oczy otwarły mu się szeroko, na moment zapomniał, gdzie jest. Przestał się 
ruszać, ale po sekundzie, kiedy wpadł cały pod wodę, wrócił do rzeczywistości.
„Cholera, jak oni się tu dostali? Gdzie był Pchełka? Kurza ich twarz, co teraz 
zrobią? Muszę się wydostać, działać!"
Zanurkował i wcale już nie zachowując ostrożności podpłynął do okna. Co to za 
problem wydostać się na zewnątrz? Opłynie potem budynek i wejdzie do środka... 
Gówno!
93
— Gówno! — wypluł resztki wody, kiedy wynurzył się wściekły. — Wypłynę, wypłynę! 
Jak pancerfausta kupię!
Właśnie sobie przypomniał, że wszystkie okna na parterze zostały solidnie zabite 
deskami. Jak na ironię: dla bezpieczeństwa.
Był w pułapce.
7
Marzył o kanapce. O czekoladzie. Czymkolwiek, co dodałoby mu energii. Zjadłby 
nawet batona dove, który w smaku przypominał mu słodzony muł rzeczny. Byle 
wytrzymać.
Każdy organizm ma ograniczone zasoby energii. Krzysztof podczas pierwszej szkoły 
przetrwania uczył go, że tych rezerw jest o wiele więcej, niż nam się wydaje. 
Można je wyzwolić za pomocą odpowiedniego nastawienia psychicznego. Potężne 
dawki energii odnajdująci, którzy wmówią sobie, że się nie poddadzą. Że dokonają 
czegoś za wszelką cenę. Dojdą, przeczekają. Przetrwają.
Jajco był pilnym słuchaczem szkoleń reportera. Razem śmiali się, że więcej tam 
psychologii niż wędrówki w terenie. Ale to właśnie inny reporter, Jacek 
Pałkiewicz, stworzył we Włoszech pierwszą na świecie cywilną szkołę survivalu. 
Może właśnie reporterzy mająjakiś wrodzony zmysł przetrwania? To ludzie, którzy 
z aparatami fotograficznymi, magnetofonami i notatnikami muszą wejść wszędzie i 
dowiedzieć się wszystkiego. Muszą umieć czekać, patrzeć, wykorzystywać sytuację, 
mieć niebywały refleks — nie tylko intelektualny.
Jajco pamiętał całonocne rozmowy, opowieści i zwierzenia. Przypomniał sobie 
moment, w którym reporter zaproponował, że napisze serię powieści opartych na 
przygodach Jajca i jego przyjaciół. Pomysł był szalony. Ale udało się. Czy teraz 
zawiedzie Krzysztofa? Czy zginie w cuchnącej wodzie, coraz bardziej stęchłym 
powietrzu, w miejscu, skąd teoretycznie tak łatwo się wyrwać? A Krzysztofowi 
pozostanie napisanie ostatniej książki?
Mocniej poruszył rękami i nogami. Zimno? I co z tego? Na zimę ma obiecane 
uczestnictwo w wyprawie z namiotami. To dopiero będzie zimno. Teraz jest 
przecież lipiec...
Ból w mięśniach stawał się nie do wytrzymania, ale chłopak zacisnął zęby. 
„Zamknięta kuchnia? Cóż to za problem, skoro przeżyłem już wy-
94
prawe do jaskiń bez światła i wędrówkę podziemiami zamku. Przetrwam. Tam też 
zalewała nas woda... Woda!"
Fala wspomnień bywa czasem dobroczynna. Roześmiał się na głos i plasnął dłonią w 
powierzchnię. Potem zanurkował, odbił się od dna i starał się wyskoczyć jak 
najwyżej ponad poziom wody. Nie dotknął — do sufitu brakowało ponad półtora 
metra. Niech diabli wezmą stare budownictwo!
Zaraz potem wypluł te słowa. Gdyby sufit był niżej, Jajco już pewnie by nie żył.
Podpłynął do kredensu i spróbował podtrzymać się mebla, ten jednak runął z 
bulgotem. Jajco musiał sobie poradzić sam.
Podniósł oczy i pożałował, że nie ma przy sobie zapałek. Zaraz potem zaczął 
badać powierzchnię wody. Po trzech minutach miał już wokół siebie dwa taborety, 
kolekcję sztućców z drewnianymi rączkami, kilka jabłek, setki ziaren 
napęczniałego słonecznika i dwie zapalniczki. Niestety — okazały się zupełnie 
nie do użytku. Za to przypłynęła nie dopita woda mineralna w plastykowej butelce.
Pamiętał przestrogi płynące z radia, ale pragnienie było silniejsze. Otworzył 
butlę, wylał część wody na dłoń, powąchał, aby się przekonać, z czym ma do 
czynienia. Nie, pamięć go nie myliła. Mineralna.
Nabraną w rękę wodą przepłukał brzeg butelki i wlał w siebie całą resztę cieczy. 
Potem zatkał butlę, włożył ją sobie z tyłu za pasek i położył się na plecach, 
starając się nie zanurzać twarzy.
— No, co z tobą, maleńka? — rzekł do potężnej fali powodziowej. — Jak masz się 
podnosić, to się podnoś. Ale nie więcej niż metr, maleńka, nie więcej.
Chłopak roześmiał się na myśl o człowieku, który słyszałby go w takiej sytuacji. 
Wiedział, co by pomyślał każdy postronny obserwator. Wariat, desperat, stracony 
facet.
A mimo to Jajco był pełen dobrych myśli.
ROZDZIAŁ SZÓSTY
• Przebudzenie • Takie sobie dłubanki • Daleki kuzyn Batmana
• Jeden • Drugi • Trzydzieści sekund • Wreszcie skrzynia
• Pucek z dachu • Pałeczki z apteczki • Tylko czekanie
1
Jeszcze do końca nie zdecydował, kim chce zostać w życiu, choć powoli plany 
krystalizowały się. Wiedział, że nie będzie lekarzem, nie miał zamiaru uczyć w 
szkole, nie chciał też siedzieć za biurkiem.
Do tej listy dziś mógł dołożyć kolejne „nie chcę". Uznał, że najgorsze, kim 
można zostać, to tłustym, owłosionym pająkiem bez końca łażącym po pajęczynie.
W sieci spędził sześć godzin. Czekał tylko, aż poziom wody podniesie się 
odpowiednio, sięgnął pod sufit i znalazł hak, który tak niedawno zamontował 
dziadek Klemens. Był już najwyższy czas — brakowało mu sił, nawet tych z rezerwy.
Podciągnął się z wysiłkiem i zaczepił klamrę porządnego, szerokiego pasa. 
Natychmiast sięgnął po żyłkę i uplótł z niej rodzaj hamaka. Konstrukcja ta 
niewywarłabywrażenia na doświadczonych turystach, ale podtrzymywała opadającą 
głowę i nogi. W całkowitej ciemności pracował nad tym pół godziny. Gdyby mu się 
nie udało—gdyby zerwał się pasek lub puścił hak— utonąłby na pewno. Nic takiego 
jednak się nie stało i Jajco mógł odpocząć.
I choć jemu samemu nie mieściło się to w głowie — po prostu zasnął. Są chwile, 
kiedy organizm mówi: STOP.
Przebudzony nad ranem, skostniały i obolały, przeklął wszystko i wszystkich, 
łącznie z pogodą, twardym łóżkiem i całym ludzkim rodzajem, zanim przypomniał 
sobie, w jakim właściwie jest położeniu.
96
Pierwsze, co poczuł, kiedy próbował się poruszyć, to ból w mięśniach. Dojmujące 
zimno tak ochłodziło jego ciało, że czuł się jak nietoperz zimujący w igloo 
podczas polarnej zimy stulecia.
Zaczął od szybkich oddechów. Po minucie wróciła pamięć. Kuchnia. Świeczki. 
Zamknięty. Hak.
„A jednak mieliśmy rację — przypomniał sobie rozmowę z Pchełką na temat poziomu, 
do jakiego może dojść woda. — Sufit parteru jest minimalnie nad poziomem wału 
przeciwpowodziowego. Wygrałem. Żyję...! Ale co z innymi?!"
Złapał hak i nie namyślając się długo, odpiął się od jego zakręconego ucha. 
Wciąż trzymając żelazny uchwyt, rozprostował ręce tak, by do pasa zanurzyć się w 
wodzie.
Od nocy poziom opadł o dobre pół metra. Może to już z górki?
Zobaczył, że po powierzchni wody pływają resztki żółtego sera. Nic go nie 
obchodził ser. Liczyło się to, że widział! To znaczy, że gdzieś tu musi być 
szpara, przez którą wpada światło!
Zanurkował natychmiast.
Była tam. Wielka, piękna, ukochana obluzowana decha!
Jajco chwycił klamkę okna i otworzył je, całą siłą pokonując opór wody. Jedno 
pchnięcie deski wystarczyło, aby do wnętrza wlała się następna fala szarego 
światła. Było rozmyte — przenikało przez warstwę brudnej wody. Ale było.
Wypłynął z powrotem i przez chwilę oddychał ciężko. Jeśli chciał się wydostać, 
to miał do wyboru przeczekanie kilku dni, aż schudnie niemiłosiernie i 
przeciśnie się przez szczelinę szerokości jednej deski, albo usunięcie jeszcze 
przynajmniej dwóch desek.
Rozwiązanie z odchudzaniem odrzucił jako majaczenia zmęczonego umysłu. 
Zanurkował znowu i sięgnął do paska.
Po raz pierwszy tak naprawdę miał mu się przydać nóż dla płetwonurków.
2
Miałby kupkę wiórków. Tyle że podczas dłubanek trwających ponad godzinę odpryski 
drewna nie sypały się w dół, ale uciekały gdzieś w górę.
Wynurzał się dopiero wtedy, kiedy brakowało mu powietrza. Najpierw sesja 
wyrywania kawałków deski trwała ponad trzydzieści sekund. Teraz,
7 — Bezlitosna fala
97
po siedemdziesięciu minutach, udawało mu się wyrwać zaledwie kilka drzazg i po 
dziesięciu sekundach musiał wracać.
Światło wzmogło się, musiał wstać dzień jaśniejszy od wczorajszego. Jajco tak 
bardzo chciał go zobaczyć!
Trzecia deska była wyjątkowo mocno przybita. Wolał sobie nie przypominać, kto 
tak solidnie pracował. Pewnie padłoby na niego.
Czerwone i błękitne koła pod czaszką wyraźnie wskazywały, że mimo wczesnej pory 
umysł chłopaka domaga się odpoczynku. Jajco uznał, że jeśli tym razem się nie 
wydostanie, wróci na chwilę na hak.
Zszedł pod wodę, ale już ze schowanym nożem. Złapał krawędź wybitego otworu i 
mocno kopnął piętą najniższą deskę. Naruszona przez ostrze, puściła za pierwszym 
razem. Gdyby tak wszystko się udawało!
Chłopak wypłynął na zewnątrz, ale wynurzał się powoli, wzdłuż ściany. Nie po to 
pracował tyle, żeby teraz zauważył go któryś z bandytów. Oczywiście jeśli nadal 
są w domu. Ale wszelkie prawa taktyki mówiły, że należy zakładać najgorsze.
Wystawił głowę ponad wodę i niemal się zadławił. Świeżość powietrza uderzyła w 
niego jak pędzący pociąg, na chwilę stracił orientację, jak po długim dmuchaniu 
w ogień. Nie pomyślał, że pod sufitem kuchni wykorzystywane przez niego w ciągu 
nocy powietrze musiało stracić połowę zawartości tlenu. Cud, że się w ogóle 
obudził!
„Cuda sprzyjają aktywnym" — mawiał z uśmiechem któryś z przyjaciół jego ojca. 
Kiedyś, dawno temu. Szkoda, że wtedy, kiedy były naprawdę potrzebne, kiedy 
ojciec siedział w płonącym samochodzie, nie pojawiły się...
Popłynął zaledwie sześć metrów na południe i zrobił to, co ostatnio ćwiczył 
najpilniej: zanurkował.
Jeszcze nigdy nie był w psiej budzie. A możliwe, że jako pierwszy człowiek 
odwiedził psią budę tkwiącą dwa metry pod wodą. Ale tędy właśnie prowadziło 
najbliższe wejście do stodoły.
Machając rękami przed sobą znalazł drewniane żebrowanie potężnej drewnianej 
budowli i chwytając się go, wypłynął na powierzchnię. Wspiął się na strych 
służący do przechowywania siana i podczołgał się do północnej ściany.
Nastał czas riposty.
98
3
Plan był bardzo prosty.
Unieszkodliwi po kolei wszystkich złoczyńców, weźmie film z ich zdjęciami 
wykonanymi wieczorem przed powodzią, pontonem bandytów wywiezie wszystkich w 
bezpieczne miejsce, a fotografie przekaże policji. Chyba nie będzie problemu z 
odnalezieniem drani. Zresztą: jeśli się uda, zamknie ich gdzieś lub przywiąże do 
słupa. Wcale mu ich nie będzie żal. Nie po tym, czego dokonali wczorajszego 
wieczoru.
Przez szparę między deskami wiał zimny wiatr, ale dobrze było widać okno nad 
wejściem. Oprócz małej klitki, w której sypiał Jajco z przyjaciółmi, był to 
jedyny umeblowany pokój na górze; jeśli więc złoczyńcy przebywali w budynku, to 
raczej tam. A nie mogli znajdować się daleko stąd, chyba że odpłynęli wpław. U 
drzwi wciąż kołysał się bowiem pomarańczowy ponton z silniczkiem elektrycznym.
Minęła ósma. Deszcz zelżał. W porównaniu z ulewami z ostatnich czterech dni 
można go było nazwać pokapywaniem. Przy odrobinie dobrej woli dawało się 
określić położenie słońca, ale wciąż jeszcze grube, szare chmury zasnuwały niebo.
Zerknął w lewo. Pola położone za długim wałem przeciwpowodziowym wyglądały teraz 
jak uprawy ryżu — z niemal ołowianej, płaskiej połaci sterczały tylko pojedyncze 
kłosy zbóż. Nic z nich już nie będzie.
Wrócił do obserwowania domu. Co z Martą? Co robią Pchełka i Pucek? Czy Elżbieta 
daje sobie radę? Czy dziadek Klemens odzyskuje zdrowie?
Dwa razy jakaś postać mignęła mu w zamkniętym oknie, nie rozpoznał jednak 
sylwetki.
Wreszcie mężczyzna w skórzanej kurtce otworzył okno i stanął w nim, przeciągając 
się i ziewając. Sielankowy obrazek.
Jajco zauważył przez szybę pustego, położonego bliżej pokoju, że pozostali dwaj 
mężczyźni siedzą okrakiem na małych skrzynkach i grają w karty. Starszy — ten, 
który przed zalaniem gospodarstwa rozmawiał z dziadkiem Klemensem — nerwowo 
spoglądał na zegarek.
Jajco westchnął i wstał. Sięgnął w kąt stryszku, gdzie już dawno wypatrzył 
niewielką, ale groźnie wyglądającą kosę. Oparł ją o ścianę, po czym ściągnął z 
haka zwój konopnej liny. Oczywiście powinna być nylonowa, ale lepsze to niż nic.
Zdjął ubranie i wkładając w to sporo siły wykręcił koszulkę, spodnie
99
i bieliznę. Potem założył wszystko na powrót, szczególnie mocno wiążąc buty.
Nie była to syzyfowa praca. Nie planował się już zanurzać.
Przyszedł czas na latanie.
4
Ćwiczył kiedyś spadanie. Z małych i większych wysokości, z amortyzacją i 
zwinięty w kłębek. Na piach, trawę i deski. Gdyby jednak ześliznął się teraz z 
dachu stodoły, miałby niewielkie szanse wyjścia z tego cało. Oczywiście, upadek 
do wody to nic groźnego. Tyle że pod jej powierzchnią stały resztki maszyn 
rolniczych, deski, pustaki i zniszczone skrzynie z metalowymi okuciami. Jeśli 
woda ich nie zabrała.
Wiedząc to wszystko, Jajco stąpał niezwykle ostrożnie po śliskim, stromym dachu. 
Lina na nic nie mogła mu się przydać. Chodząc po domu, przerzuciłby ją wokół 
komina albo anteny telewizyjnej. Ale stodoły rzadko miewają takie akcesoria. Ta 
w każdym razie nie miała.
Kiedy stanął na krawędzi, był bliski rezygnacji. Rynna domu biegła wzdłuż brzegu 
pochylonego dachu na wysokości jego pasa. Tyle że dobre dwa metry od niego. W 
normalnych warunkach, wypoczęty i pełen sił, wykonałby taki skok nawet z 
plecakiem. Ale to nie były normalne warunki.
Oczy piekły go coraz mocniej. Pilnował wprawdzie, aby nie otwierać ich pod wodą, 
ale kilka razy musiał zerknąć, lokalizując w kuchni źródło światła. Do tego 
mięśnie, zmęczone i zmaltretowane nie najwygodniejszym łóżkiem, paliły i 
odmawiały posłuszeństwa. Wreszcie dłonie, stopy, niemal cała skóra była 
odmoczona, pełna białych placków naskórka, które po naciśnięciu zdzierały się, 
pozostawiając dostęp do żywego ciała.
Na koniec swoje robiła niepewność: co się dzieje ze wszystkimi? Czy zostali 
zamknięci? Czy może... E, pora skakać!
Machnął mocno zwojem liny, potem delikatnie rzucił kosę. Lekki brzęk zabrzmiał 
dla niego jak armatni wystrzał. Jednak stukający w parapety deszcz i stały szum 
fal, przewalających się z wiatrem, skutecznie zagłuszały odgłosy docierające do 
domu.
Zaraz potem skoczył.
Nie ma sensu patrzeć te dziewięć metrów w dół, dreptać w miejscu, zacierać 
dłonie. To tylko wzmaga zdenerwowanie i odwleka to, co nie-
100
uchronne. Uda się albo nie — próba jest jedna, w tej konkurencji falstart zwykle 
kończy się tragicznie.
Startował z przysiadu, z rękami wysuniętymi jak najdalej za kostki. W powietrzu 
wyciągnął ręce maksymalnie w górę, a tuż przed zetknięciem z krawędzią dachu 
opuścił je gwałtownie, niemal uderzając w czarną papę. Wszystko zgodnie z 
zasadami. Tylko dlaczego tak bolało?
Przez dziesięć sekund dyndał sobie dwa metry od okna, za którym rozgrywała się 
karciana potyczka. Wreszcie rozhuśtał ciało, zarzucił prawą nogę na krawędź, 
potem w ten sam sposób postąpił z lewą nogą, w ostatniej chwili odwracając się 
na plecy. Pomogła mu rynna, której trzymał się kurczowo.
Otworzył oczy i pozwolił deszczowi przemyć gałki. Może i deszczówka nie jest tak 
czysta jak za czasów jego babci, ale na pewno lepsza od tego draństwa na dole...
W pół minuty później wyrównał oddech i wstał. Wczasy się skończyły.
Podbiegł do wschodniej krawędzi dachu i spojrzał w dół. Tuż pod nim znajdowały 
się małe okienka stryszku. Ale nie one przykuły jego uwagę.
To rzeczywiście były trumny. Trzy spore, drewniane okręty kołysały się 
majestatycznie na falach u brzegów przystani, którą tu zastąpiła im przestrzeń 
między ścianą domu a chaszczami porastającymi szambo. Ślicznie.
Pobiegł na drugąstronę. Wychylił się dokładnie nad otwartym oknem, w którym 
nadal stał facet w skórze. Tak, to może nie być takie trudne...
Podreptał jeszcze na północną końcówkę. Stąd mógłby zeskoczyć na daszek 
przybudówki i dostać się bezpośrednio na piętro lamusa. Tylko po co? Skrzynia ze 
skarbami może poczekać.
Już miał odejść, kiedy w brudnej szybie stryszku zobaczył czyjąś twarz. Okrągłe, 
zdumione oczy i otwarte usta wyraźnie świadczyły o nieopanowanym zdumieniu.
Za to Jajco przeraził się śmiertelnie. Już poczuł w ustach ołowiany smak, kiedy 
wyobraził sobie mierzący w niego pistolet. Na szczęście ten człowiek nie miał 
broni. A gdyby miał, Jajco byłby w siódmym niebie.
To był Pchełka.
Niski chłopak zniknął i uchylił drzwiczki — wejście na dach. Najpierw uważnie 
zlustrował korytarz widoczny za oknem domu. Potem podniósł wzrok.
— Żyjesz?
Jajco stuknął się w czoło.
101
— Nie, umarłem i łażę w deszczu po dachu w ramach pokuty. Pchełka, potrzebny mi 
jest kamień, cegła, coś takiego.
— Do?
Zamiast słów Jajco uderzył prawą pięścią w lewą otwartą dłoń. Potem wskazał 
wnętrze stryszku, skąd dochodziły dźwięki rozmowy, i położył palec na ustach.
Niski przyjaciel musiał zrozumieć, bo skinął głową i zniknął za drzwiami.
Jajco wstał i zajął się rozplątywaniem liny. Jeden jej koniec przywiązał do 
komina, drugi pociągnął za sobą aż na zachodnią krawędź dachu.
Wrócił Pchełka, ale nie mógł go zobaczyć. W ramach sygnalizacji na dach spadła 
mała deseczka.
— Co masz?
Pchełka znów zlustrował korytarz, po czym uśmiechnął się blado i rzucił w stronę 
Jajca wielką, zardzewiałą podkowę.
— Nie wiem, co zamierzasz, ale zrób to szybko — powiedział półgłosem, tak że 
Jajco ledwie go słyszał. — One są w fatalnym stanie — machnął za siebie. — 
Elżbieta... Elżbieta jest w trakcie... rozumiesz.
Rozumiał. Znaczyło to, że musi pospieszyć się podwójnie.
— Dlaczego mam im nie mówić o tobie? — zapytał jeszcze Pchełka, bardziej na migi 
niż słowami. Potem pokazał kciukiem za siebie i narysował palcem na twarzy ślad 
łez.
— Jeszcze nie, żeby się nie wygadali, jakby co — zdecydował Jajco. Był okrutny, 
ale tego wymagała sytuacja.
— Aha... — Pchełka pochylił głowę i nabrał w płuca powietrza. Jajco skinął na 
znak, że czeka na ciąg dalszy. Poczuł, że włosy schną
mu szybko i podnoszą się na karku.
— Nie ma Pucka — usłyszał w końcu. — Nikt nie wie, co się z nim stało...
5
— Pół metra, to będzie mało... — mruczał do siebie Jajco, wiążąc pętle wokół 
swoich kostek. Zostawił metr rezerwy i zacisnął węzły. Jeszcze nigdy nie 
stosował podwójnej ósemki do wiązania nóg, ale starsi mówią, że zawsze musi być 
ten pierwszy raz. Dlaczego nie dziś?
Naprężył linę, jeszcze raz sprawdził węzły i łapiąc dłońmi rynnę zsunął się z 
dachu.
102
Przez minutę dyndał na dół głową, zanim znieruchomiał. Wtedy dopiero powoli 
rozprostował kolana, wychylając się od góry. Wiedział, że będzie bardzo widoczny, 
należało więc skrócić czas obserwacji do minimum.
Krew powoli uderzała mu do głowy; był pewien, że ma twarz czerwoną jak cegła, 
ale nie był to konkurs piękności.
Facet siedział w fotelu babci Balbiny i oglądał sufit. Nie był specjalnie 
pracowity.
Jajco znów zgiął kolana i powoli rozpiął boczną kieszeń spodni. Uważając, by nie 
zgubić świeczek, wyjął podkowę. Cholera, oby te świeczki okazały się już 
zupełnie niepotrzebne!
— Hej, ludzie, jest tam kto? — krzyknął niegłośno, aby nie usłyszeli mężczyźni z 
sąsiedniego pokoju.
Jak przypuszczał, facet w skórze zerwał się z fotela i podbiegł do okna.
„Wychyl się, idioto, wychyl!" — powtarzał w duchu Jajco, czując, że ósemka to 
jednak węzeł nie najlepszy na takie okazje. Nawet przez skórzane buty wbijał się 
w przemoczone nogi.
Mężczyzna oparł dłonie na parapecie i powoli przechylił ciało, by zwiększyć 
swoje pole widzenia. To ten sam, co czekał na łódce i strzelał do nich nocą!
Mimo to Jajco aż skrzywił się, kiedy zardzewiała podkowa trafiła bandytę w czoło. 
Nie cierpiał tego, i może właśnie z tego powodu złośliwy los co chwila stawiał 
przed nim podobne zadania. Walić, bić, dusić, tłuc, obezwładniać... Ohyda!
Sprawdził rzutem oka, czy mężczyzna leży grzecznie, zmartwił się przelotnie, że 
na czole nieprzytomnego pojawiła się strużka krwi, i podkurczył nogi.
Najwyższy czas — cała krew zebrała mu się w skroniach.
Szarpnięciem drugiego końca zluzował linę i powoli opuścił się do pokoju. Potem 
pochylił się nad mężczyzną i rozpiął mu kurtkę.
Jeden z głowy.
6
— Nie ma mowy. Pijesz do dna albo powiedz ładnie: nie, nie, nie! Jajco pokręcił 
przy tym energicznie głową, wciąż stojąc na jednej nodze. Mężczyzna za nic w 
świecie nie powtórzyłby tej sztuczki. Nie z nogą
103
— z kręceniem głową. Nikt by się tego nie podjął, gdyby ostrze kosy dotykało 
jego szyi, a podeszwa wielkiego buta spoczywała między łopatkami.
Upłynęło prawie pół godziny, zanim Jajco zorganizował pułapkę. Najpierw z kąta 
pokoju, do którego wskoczył po poczęstowaniu bandyty podkową, zabrał swoją 
apteczkę. Podwójne dno zawierało różne rzeczy dziwne a nietypowe. Między innymi 
zastrzyk morfiny, wysokokaloryczne, wstrętne tabletki pemmicanu i pigułki 
powodujące natychmiastowe zaśnięcie. Z nich właśnie skorzystał, wsypując pięć do 
kubka z wodą.
Potem wystarczyło zaczekać, aż któryś z bandytów wyjdzie i założyć mu ostrze 
kosy na szyję. W takiej sytuacji każdy mięknie.
— Pij! — szepnął znowu.
Mężczyzna powoli uniósł kubek i łyk po łyku opróżnił zawartość. Rzucił naczynie 
na podłogę i uniósł dłonie. Drżał lekko czekając na reakcję, nie śmiał się 
jednak odwrócić.
Preparat zwykle działał po trzydziestu sekundach. W przeciwieństwie do zwykłych 
proszków nasennych nie powodował senności — kiedy docierał do centralnego układu 
nerwowego, wyłączał świadomość niemal natychmiast.
Dlatego Jajco bardzo uważał, żeby w odpowiednim momencie odstawić kosę. Co jak 
co, ale podżynanie gardła śpiącemu nie leżało w jego planach.
Mężczyzna osunął się na ziemię po czterdziestu sekundach. Chłopak odstawił kosę, 
przez chwilę męczył się z zamkiem kurtki, wreszcie zrobił to, co zaplanował. 
Teraz zamierzał przeciągnąć bandytę w bardziej ustronne miejsce, ale kiedy 
pochylił się, poczuł, że ktoś wlepia w niego wzrok. Nie miał pojęcia, jak to 
odczuwają inni, on zawsze miał wrażenie, jakby ktoś dmuchał mu w kark i łaskotał 
po plecach.
Nie oglądał się. Pamiętał, żęci panowie mają pistolety i lubią się nimi 
posługiwać. Pochylony nad leżącym, sięgnął do kieszeni. Wyjął jednąze świeczek i 
szybkim ruchem odrzucił ją w przeciwny kąt pokoju. Wiedział, że stojący za nim 
mężczyzna automatycznie powędruje wzrokiem za lecącym przedmiotem. Tylko 
zawodowcy nie popełniają takich błędów. A ten był zwykłym rabusiem.
Chyba.
Skoczył nagle w bok, odbił się rękami od ściany i skręcił ostro w prawo. Miał 
przed sobą pomieszczenie używane od początku powodzi jako toaleta. Wpadł tam i 
powstrzymując wszelkie odruchy i myśli nabrał prawą
104
ręką brązowej mazi z podłogi. Kiedy wybiegał, zobaczył cień mężczyzny 
zbliżającego się do zakrętu.
Nie namyślając się machnął ręką, aż cała nabrana porcja poleciała w stronę 
biegnącej postaci. Potem odwrócił się i przykucnął. W chwili gdy usłyszał 
plaśnięcie i dziwny, niemal dziki charkot, już odrywał stopy od podłogi, a jego 
lekko zgięte ręce chroniły twarz przed uderzeniem.
Uchylone okno rozwarło się z hukiem, kiedy zaciśnięte pięści trzasnęły w 
krawędzie ramy. Jajco wypadł na mały, płaski daszek, wylądował na brzuchu, po 
czym potoczył się w bok. Nie miał czasu na czekanie. Wstał i odwrócił się. 
Mężczyzna w głębi korytarza wciąż zdzierał z twarzy brązową maź.
Chłopak pobiegł w lewo, ku zachodniej krawędzi dachu, i wspiął się po 
piorunochronie na budynek. Raz tylko spojrzał w lewo, ale zaraz odwrócił wzrok. 
Obok obory w brązowej wodzie pływało białe, bezwładne futro...
Kiedy padł oddychając ciężko i łapiąc w usta krople deszczu, usłyszał, że przez 
okno wychodzi napastnik.
Teraz kolej na niego.
„A jeśli nie? — przemknęło mu przez myśl. — Co wtedy?"
Zastanowił się, dlaczego ten trzeci nie strzelił od razu. Widocznie nie miał 
ochoty. Dlaczego? Bo czegoś chce od Jajca. Czegoś, co jest mu niezbędne. 
Potrzebne. Lub może być dla niego niebezpieczne. Niebez... Wiem! Zdjęcia!
Przeszedł na drugą stronę budynku i szybko zaczął się opuszczać w dół. Dokładnie 
pod nim znajdowały się cztery drewniane trumny. Co za parszywy dzień!
Ale po chwili uznał, że w sumie nie jest tak źle. Przecież wciąż góruje nad 
złoczyńcami.
Drugi z głowy.
7
Przybył nowy. Jakby było ich za mało, kolejnym pontonem — także z małym 
elektrycznym silnikiem — przypłynął wysoki człowiek o chudej, ptasiej głowie. 
Jej łysy czubek, który Jajco zobaczył natychmiast po powrocie na dach, okalał 
wianuszek ciemnych, rzadkich włosów. Pewnie na niego czekali, spoglądając 
niecierpliwie na zegarki.
Ubranie zupełnie nie pasowało do sytuacji. Stan szerokich, jakby ma-
105
rynarskich spodni i narzucona na koszulę kamizelka świadczyły, że człowiek ten 
nie zaliczył jeszcze nurkowania ani nawet brodzenia w wodzie. Tym razem też mu 
się to nie uśmiechało — jednym celnym rzutem trafił kotwiczką w okno nad 
wejściem, a kiedy lina się zaklinowała, bez problemu wszedł po murze do środka, 
dźwigając na ramieniu spory żeglarski wór. Przy pasie wisiała mu wojskowa 
manierka i mapnik.
— Zawodowiec, kurza jego morda, zawodowiec.
Nie minęły dwie minuty, a Jajco przekonał się o celności swojego sądu. Mężczyzna 
wylazł przez okno na daszek i skierował się na strych nad lamusem. Wyszedł 
stamtąd z Pchełką.
— Ty, młody człowieku! — krzyknął niskim głosem. Miał obcy, twardo brzmiący 
akcent, jakby mówiąc rąbał bukowe kołki. — Mam nadzieję, że mnie słyszysz. Twój 
znajomy też ma taką nadzieję!
Głos dobiegał odbity od ścian korytarza, musieli stać blisko okna.
— Masz równe trzydzieści sekund, aby stanąć tu, przede mną. Inaczej będziesz 
miał o jednego znajomego mniej. Liczę. Raz, dwa, trzy...
Na daszek wyszedł ścigający go dotąd mężczyzna, a za nim wtoczył się ten, który 
miał bliskie spotkanie z podkową. Podłużna rana na czole nie wyglądała najlepiej.
— ...jedenaście, dwanaście...
Jajco poczuł, że facet nie żartuje. Miał zbyt spokojny głos, całkowicie wyprany 
z emocji. Co taki ktoś robi na zadupiu podczas powodzi? To nie może być zwykły 
szabrownik!
— ...dwadzieścia dwa, dwadzieścia trzy... Jajco wstał i uniósł ręce.
— Idę już, schodzę!
— ...dwadzieścia sześć, dwadzieścia siedem...
Pistolet wciąż tkwił przy skroni Pchełki, który drżał, z otwartymi szeroko 
oczyma. O co facetowi chodzi? Dał trzydzieści sekund, żeby stanąć... Stanąć 
przed nim!
Jajco skoczył z daszku i zamortyzował upadek, mocno zginając kolana. Miał 
nadzieję, że bandyta nie potraktuje tego jak atak.
— Trzydzieści. Klik!
Przez chwilę jeszcze trzymał pistolet przy skroni Pchełki. Jajco zauważył przy 
małym palcu lekki, niebieski odblask. Nie okazał zdziwienia, co nie znaczy, że 
go nie odczuł.
Wreszcie bandyta schował broń i lekko się uśmiechnął. Ale był to ponury uśmiech.
106
—Jego szczęście, że zrozumiałeś, o co chodzi. Teraz ty będziesz miał szczęście, 
jeśli zrozumiesz od razu. Zgadnij, czego mi potrzeba i dlaczego. Raz, dwa, 
trzy... — pistolet tym razem wycelowany był w głowę Jajca.
Chłopak poczuł, że ślina napływa mu do ust, po czym nagle w cudowny sposób 
wysycha, tak że język przykleja się do podniebienia.
Nie było sensu bawić się w ciuciubabkę.
— Chce pan dostać film z fotografiami pana wspólników, żeby nikt przez nich nie 
dotarł do pana.
— Prawie dobrze... — znów się uśmiechnął. Miał nieprawdopodobnie białe zęby.
— Prawie? Wiem. To nie są pana wspólnicy. Ostatniej nocy wynajął ich pan do 
zajęcia tego domu.
Mężczyzna wypuścił Pchełkę, popychając go w stronę małych drzwiczek, za którymi 
dały się słyszeć głośne krzyki Elżbiety.
— Brawo, młodzieńcze. A skąd pewność, że wynająłem ich ostatniej nocy?
— Coś musiało nawalić. Gdyby byli od dawna z panem, nie bawiliby się w 
szabrowanie. Poza tym to dyletanci, zwykłe złodziejaszki, a gra idzie o zbyt 
wysoką stawkę...
Przerwał, bo pistolet powędrował znów z kabury do jego czoła. Pozostali dwaj 
mężczyźni chętnie wyręczyliby swojego zleceniodawcę w naciśnięciu spustu. 
Zwłaszcza po tym, co Jajco o nich właśnie powiedział.
— Dość tego. Podaj swoje źródło. Natychmiast.
Jajco poczuł w ustach saharę, palce splotły się, a łydki nagle przypomniały 
sobie o wielkim zmęczeniu i ugięły się lekko.
— Źródło, chłopcze, ale już!
— Właśnie pan w nie mierzy — odparł powoli, trzykrotnie przełykając ślinę.
Mężczyzna spojrzał mu w oczy, po czym uniósł lufę i zabezpieczył broń.
— Wierzę ci — wyciągnął dłoń. — Teraz nóż.
Chłopak sięgnął za pasek i z plastykowej pochwy wyjął ciężki, szary nóż. Nie 
odezwał się.
— Jest komplet, patałachu — przybysz zwrócił się do szefa szabrowników. — Teraz 
powiem wam, o co mi idzie. Wy już odzyskaliście swoje łupy, nic mnie to nie 
obchodzi. Ty, młodzieńcze, dołącz do pozostałych. No, już — pchnął go lekko. — 
Słuchajcie. To będzie niewielka, stara skrzynia, ukryta prawdopodobnie gdzieś 
wysoko, może zamurowana...
107
Jajco posłusznie zniknął za drzwiami. Ale to, co usłyszał, zupełnie mu 
wystarczyło. Zamyślony przekroczył próg stryszku.
Pierwsza zareagowała Marta. Wstała, zrobiła krok w jego stronę, po czym opuściła 
zapłakaną twarz i runęła nieprzytomna. Dobrze, że Pchełka stał tuż obok.
— Pucka znalazłeś? — zapytał rzeczowo Pchełka, starając się przebić barierę 
okrzyków zdziwienia, zachwytu i niedowierzania. I oczywiście ciągłe krzyki 
Elżbiety.
— Nie. Ela? — Jajco dobiegł do Marty i wziął ją na ręce.
— Chyba już niedługo — Pchełka wskazał głową prowizoryczny parawan z płaszcza 
przeciwdeszczowego. — Dziadek Klemens się przebudził, nawet pomaga.
— Z taką głową? I ręką?
— Trochę krwawi.
Jajco zdążył położyć Martę na resztkach siana, kiedy trzasnęły drzwiczki i do 
pomieszczenia wpadł nowo przybyły mężczyzna.
— Słyszę, że ktoś rodzi?!
— Tak.
— Boże, w takich warunkach! Ale nie mogę was stąd zwolnić... Pani — wskazał 
Agatę — pobiegnie do pokoju po prześcieradło, ręcznik, co tam trzeba...
— Woda i butla z gazem, koszyk mój i kupa pieluch, i tyn cały pakiet z becikiem, 
ino gibko! —wrzasnęła babcia Balbina.
— I apteczka! Jest w dużym pokoju! — dodał Jajco, wychwytując szybkie spojrzenie 
Pchełki. On wiedział, że apteczka kryje nie tylko lekarstwa...
Mężczyzna skinął głową i zatrzymał wzrok na Jajcu, który wpatrywał
się w jego oczy.
— Dziwisz się, młodzieńcze?
— Nie. Wcale. Obowiązuje zasada: tylko tyle przemocy i cierpienia, ile to 
konieczne.
Mężczyzna przymrużył oko i wycelował z palca do chłopaka.
— W innych okolicznościach mielibyśmy chyba o czym rozmawiać przy kawie, 
młodzieńcze. Teraz wyjmij mi tylko film z aparatu i będziemy kwita. Do czasu.
Jajco skinął głową i sięgnął po nicona. Z wprawą wyjął film i podał
mężczyźnie.
— Dziękuję.
108
Po czym ukłonił się lekko i opuścił pomieszczenie w ślad za Agatą. Dionizy, 
pilnujący parawanu, odwrócił się, blady, z głupią miną.
— Nie odzywej sie do mnie! — krzyknął w stronę zaskoczonego Jajca. — Nie znom 
cie. Oni tu przyszli przez ciebie, bo żeś im te ich klejnoty zwędził.
— Ale oddaliście im?
— Nie, żech je zeżor! Jasne, wzięli wszisko, razem z naszymi zegarkami. A 
terozki jakieś zdjęcia. Co tu sie, kurde, dzieje?
Dziadek Klemens wybełkotał zza parawanu:
— O czym on z tobom godoł? Co to za zasada? Jajco pokręcił głową i wreszcie 
odpowiedział:
— To wszystko źle nam wróży. To zasada profesjonalistów. Jesteśmy w prawdziwej 
pułapce. A wszystko przez to! — kopnął małą skrzynkę ukrytą w cieniu, obok 
rozbitego muru.
Zapadła niemal kompletna cisza. Wszyscy obecni zastanawiali się, o czym mówi ten 
przemoczony chłopak.
Wszyscy prócz Elżbiety, która właśnie krzyczała.
8
— Jakby latryna w powietrze wyleciała! — mruknął Pchełka, a Jajco odruchowo 
schował dłoń za siebie, po czym machnął drugą ręką, odpędzając jego słowa jak 
muchę.
Pchełka starał się skupić. Pewnie podobnie jak Jajco miał w głowie zamęt, choćby 
od ciągłych krzyków Elżbiety.
Narada zaczęła się zaraz po tym, jak Marta odzyskała przytomność. Czyli po dwóch 
minutach. Dziewczyna po prostu wstała i podeszła do Jajca. Nie zadała stu pytań 
— wiedziała, że na to przyjdzie czas. Przytuliła się tylko do niego, ale po 
chwili odsunęła twarz.
— Jesteś mokry i wyziębiony.
— Obleci. Pomóżcie mi raczej w czymś innym. Pchełka podskoczył i usiadł w kucki.
— Analiza sytuacji? — pojął w mig. — Według mnie nie mają Pucka ani nie zrobili 
mu żadnej krzywdy. Zająknęliby się w tej kwestii chociaż słowem.
Jajco skinął głową. Tak, potrzebna jest analiza sytuacji...
Agata przyniosła butlę z gazem. Za nią wszedł człowiek, którego Jaj-
109
co ochrzcił mianem „Zawodowiec", i zapalniczką podpalił gaz. Po czym bez słowa 
wyszedł.
— Wie, co robi — chrząknął Jajco. — Nawet zapałek nam nie dał.
— Idzie! — wrzasnął nagle zza parawanu dziadek Klemens. — Idzie!
Jajco dziękował wszystkim muzom, że nie sprawdziły się przewidywania Marty i sam 
nie musi pomagać przy porodzie. Zajął się więc analizą sytuacji...
Deszcz prawie ustał. Przez brudny, pęknięty świetlik w dachu dostrzegli pierwsze 
przebłyski błękitu. Zimny wiatr wciąż jednak gwizdał w szparach między deskami, 
chłodząc powietrze. Jajco usiadł plecami do butli z gazem, blisko parawanu. Po 
chwili poczuł, że plecy mu się rozgrzewają. Nad głową ujrzał obłoczek pary.
Najpierw opowiedział o wszystkich wydarzeniach od chwili, kiedy poszedł po 
świeczki.
— Ach, świeczki, kurza twarz! — sięgnął do obu kieszeni naraz i wysypał 
dwadzieścia trzy białe laski. — Jedna poszła na odwrócenie uwagi — wytłumaczył 
się.
— A to? — zapytała Marta, unosząc czarne, plastykowe pudełeczko pokryte zamszem.
Jajco sięgnął po nie szybko i niemal wydarł jej z ręki.
— To na później. Więc słuchajcie, ten jeden jest uśpiony na dłużej. Reszta... — 
rozłożył ręce, spoglądając to na zdziwioną Martę, to na Pchełkę, który marszczył 
się i mrugał, niemal pchając przyjaciela w stronę Marty.
—Tak, Pcheła, no cóż — odezwał się Jajco i odchylił głowę do tyłu, by bez 
okularów lepiej widzieć jego twarz. — Cóż, na to mamy jeszcze czas, jak mówiłem, 
teraz wy.
Marta zlustrowała ich obu, po czym uniosła brwi i pokręciła głową na znak 
kompletnego niezrozumienia.
— Przyjdzie czas, że będziecie się tłumaczyć, co mają znaczyć te wasze głupie 
znaki. Znów jakieś tajemnice, jakaś afera?
— Potężna pani Marto, potężna! — przelotnie uśmiechnął się Pchełka, ale 
zgromiony spojrzeniem wysokiego przyjaciela zamilkł.
Wrócili do tematu. W tym czasie Jajco powoli przeglądał stertę dokumentów, 
ułożoną równo w drewnianej skrzyni. Dawno temu ktoś pokrył drewno smołą i włożył 
w worek. Skrzynka przetrzymała bez problemów.
W ręce wpadły mu ręcznie pisane rozkazy, jakieś odezwy oraz kilka dokumentów 
urzędowych. „Akt własności" — przetłumaczył z niemieckie-
110
go i zmarszczył czoło, analizując mapkę z przypisanymi działkami. Znał ten teren. 
Właśnie się na nim znajdował. Właścicielem całego rozległego obszaru był Johann 
Dieter Kuntz, niemiecki bankier.
— Więc co nam wychodzi? — zapytał, kiedy Pchełka umilkł.
— To chyba oczywiste... — niski chłopak wzruszył ramionami i podejrzliwie łypnął 
za parawan, gdzie teraz krzyczeli już na zmianę Elżbieta, babcia Balbina, 
dziadek Klemens i Dionizy.
— Wychodzi, że Zawodowcowi zlecono odnaleźć skrzynię po powstańcach. Wiedział, 
że gdzieś tu jest, przecież dziadek Klemens opowiadał o tym każdemu, kto 
postawił mu piwo. Ale Zawodowiec nie miał możliwości dotarcia do skarbu. Aż 
przyszła powódź i sposób się znalazł. Wczoraj wieczorem krążąc wokół 
gospodarstwa spotkał odpływających szabrowników. Kupił ich usługę i kazał zająć 
dom. Dziś pojawił się i powiedział, czego mają szukać... Słyszycie?
— Robią remont — kwaśno stwierdził Jajco, od jakiegoś czasu wsłuchując się w 
odgłosy dochodzące z domu. — Walenia młotem w ściany nie wyjdą gospodarstwu na 
dobre. Narzędzia przywiózł nasz milusiński w worku żeglarskim. Widziałem.
— A co my robimy?
Jajco zmarszczył czoło. Wciąż przysłuchiwał się odgłosom z zewnątrz, ale teraz 
wstał i zbliżył ucho do opadającego dachu.
— Co robimy? — zastanowił się. — Nie uciekniemy stąd wszyscy. Ktoś musi wezwać 
pomoc, ale tak, żeby się dranie nie zorientowały
— Kto? I jak?
Jajco westchnął i jednym ruchem otworzył świetlik w dachu. Sięgnął i złapał za 
rękę kogoś, kto nagle krzyknął. Po chwili w okienku pojawiła się wystraszona 
twarz.
— Pucek! — wrzasnął Pchełka i rzucił się do otworu. — Myślałem, że cię już nie 
zobaczę.
Chłopak leżący na dachu nie odrywał jednak wzroku od twarzy Jajca.
— Żyjesz! — ucieszył się w końcu. Widocznie poprzedniego wieczoru w myślach 
pożegnał się już z przyjacielem. — Skryłem się na strychu. Jest ich czterech, 
jeden śpi. Dwa pontony. Facet w oknie.
W ciągu piętnastu sekund przekazał zupełnie przyzwoitą porcję informacji.
— A CB-Radio z akumulatorem?
— Schowane. Miałem dwie odpowiedzi. Ale też zalani. Postarają się podać.
111
Jajco tylko skinął głową.
— Próbuj dalej. Czekaj! — skoczył do koszyka babci Balbiny i oderwał kawałek 
chleba. — Masz. Wracaj i nadawaj!
Pucek nic nie odpowiedział. Po prostu wycofał się.
Marta wstała i pobiegła za parawan. Tylko Pchełka podszedł do Jajca.
— Masz wypisaną na twarzy rezygnację. Czy to znaczy, że pozostaje
nam czekanie?
Jajco skinął głową i pochylił się do apteczki. Wyjął z niej siedem wąskich 
pałeczek długości piętnastu centymetrów. Sześć białych ułożył w prawej kieszeni, 
żółtą schował do lewej.
— Tylko czekanie... — powtórzył. Chciał, żeby wszyscy w to uwierzyli.
ROZDZIAŁ SIÓDMY
•   Szalik Kośmy • Pierścień Agaty • Już dziesięć • Chrzest z wody • Głupie 
pytanie • Film, proszę • Jak hieny grobowe
•   Ostatnia rada • Siedem bombowych lasek • Klik zza drzwi
1
— Walenie w drzwi nic nie da. Zaryglowali nas i już! — stwierdziła Agata, 
klęcząc przy swoim ojcu. — Tato, tato, trzeba było leżeć spokojnie... — 
pochyliła się i na chwilę rozluźniła opaskę uciskową na ramieniu mężczyzny.
Dionizy jeszcze raz mocno kopnął w drzwi.
— Wody nam potrzeba! Kobieta mi urodziła syna, musi się umyć! Wody!
Był tak spocony, jakby przez ostatnie cztery godziny to on krzyczał, parł i 
przeżywał katusze. Ale z jego brudnej twarzy bił blask, jakiego dotąd Jajco nie 
widział. Mężczyzna przestał się bezradnie rozglądać i miotać na boki. Poczuł się 
potrzebny, czegoś dokonał, miał cel.
Jajco zmarszczył brwi, po czym odwrócił się do Agaty.
— Jest jakaś wolna pielucha?
Kobieta bez słowa podała mu, o co prosił.
— Potrzebny mi jeszcze ten szalik, który masz na szyi.
Znów się nie odezwała. Zdjęła z szyi szal, którym przed kilku godzinami owijała 
swojego ukochanego psa. Wyciągnęła rękę.
— Widać ślad — powiedział Jajco, delikatnie ujmując jej dłoń i przyglądając się 
jasnej obręczy na palcu. — Jest dla ciebie bardzo ważny?
Wiedziała, że pyta o pierścionek. Jej oczy znów się zaszkliły.
— Jest? Był...
8 — Bezlitosna fala
113
— Nic nie musisz mówić — spłoszył się Jajco i poczuł, że na jego policzki 
występuje znienawidzony rumieniec. — To nie moja sprawa.
Wstał i podszedł do belki podtrzymującej strop. Biegła od szczytu dachu aż do 
krawędzi pod kątem czterdziestu stopni. Dotknął jej dłonią i poczuł, że na 
palcach zbiera się strużka wody. Dach nie był wzorowo szczelny.
Na szczęście.
Zawiązał szalik dokoła belki i owinął go wokół drewna tak, jak owija się nogę 
bandażem. Drugą połowę zwiesił swobodnie w dół.
— Nie twoja sprawa—łagodnym głosem podjęła temat Agata — ale ci powiem. Dostałam 
go od Andrzeja, mojego narzeczonego. Prawie narzeczonego. Chciał się ze mną 
ożenić, ale... —jej oczy znów się zaszkliły
— ale zginął w wypadku. Na strzelnicy wojskowej. Teraz wiesz, że mi było żal...
Teraz wiedział.
Dziadek Klemens odwrócił głowę w stronę Jajca i poruszył ustami. Był osłabiony, 
choć już nie krwawił.
Jajco szepnął coś do Pchełki i pochylił się nad starszym mężczyzną.
— Pamiętaj, synek, od dzisiej nie mów o mnie pan Klemens, ino... — zaczerpnął ze 
świstem powietrza — ...ino dziadek Klemens. Jestem dziadek— uśmiechnął się. Jego 
blada, niemal szara twarz ożyła na sekundę.
— Zawołaj mi Dyzia. Ino gibko, bo mi się czas kończy.
Jajco chciał powiedzieć coś w rodzaju: Co też pan opowiada! Zrezygnował jednak i 
podszedł do parawanu.
Elżbieta leżała na posłaniu z siana, od którego dzieliło ją tylko jedno 
prześcieradło. Ubrana była w długą koszulę nocnąi przykryta kocem. Pod głową 
miała zwinięty płaszcz. Jej twarz nie nadawałaby się na okładkę czasopisma. 
Spocona, załzawiona, otoczona strąkami włosów, wymagała trochę pracy. Ale nie to 
przykuwało uwagę. Obiema rękami przytulała do piersi maleństwo zawinięte w kilka 
pieluch. Obok czekał specjalny powijak.
Z tej strony strychu było ciepło, szmatami i ubraniami udało się zapchać 
większość szpar. Mimo wysiłków nie były to jednak warunki godne końca 
dwudziestego wieku.
Chłopak tylko rzucił okiem na czerwone plamy na rękach kobiety. Takie same, jak 
na dłoniach babci Balbiny, która odpoczywała teraz oparta o stertę palików.
Uśmiechnął się do Elżbiety, odpowiedziała słabym grymasem. Była
114
zmęczona, ale Jajco nie był pewien, czy on sam kiedykolwiek będzie w stanie 
zrozumieć, jak bardzo. Może, jeśli kiedyś będzie miał własne dzieci, będzie 
świadkiem ich narodzin...
Spojrzał na Martę. Spod podwiniętych rękawów wystawały delikatne, opalone ręce. 
Mimo opalenizny zobaczył wyraźnie poprzeczne rzędy sińców. Elżbieta musiała mieć 
wielką siłę, jeśli jej zaciskające się dłonie potrafiły zostawić takie ślady!
— Jak się czujecie? Wszyscy? — zapytał, patrząc w oczy młodej matce.
— Jestem szczęśliwa. Chciałabym... Zawołaj Dyzia. Chcę mu podziękować. Myślałam, 
że... A on był taki dzielny. Dyzio!
Jajco wycofał się i machnął na Dionizego.
— Tatuś, żona cię prosi!
Młody tatuś uśmiechnął się, ale zaraz wskazał za siebie, na drzwiczki.
— Jak dorwą tych drani, to im powyrywom...
— Wiem, co im zrobisz. Na razie idź do żony.
— Już, kończą godać z ojcem.
Faktycznie — była to rozmowa ojca z synem. Podali sobie dłonie jak dwaj 
twardziele, trzymali je długo w mocnym uścisku, potem Dionizy pochylił się do 
dziadka Klemensa i wtulił na chwilę głowę w jego zdrowe ramię. Jakie to inne od 
ich codziennych politycznych przepychanek!
Jajco podszedł do babci Balbiny i wyjął zza jej pleców trzy półmetrowe paliki. 
Resztką żyłki wyjętąz kieszeni związał je w trójnóg, po czym rozerwał pieluchę 
na pół wzdłuż przekątnej, jednąz połówek dzieląc ponownie na dwie równe części. 
Tak powstały trzy trójkąty. Pchełka przyglądał mu się z zaciekawieniem.
— Nie stój jak słup, tylko wyjmij z apteczki węgiel drzewny, ten na problemy 
żołądkowe.
— Masz problemy z żołądkiem?
— E... Wyjmij wszystko i pokrusz w woreczku. Ale nie na proszek, tylko zostaw 
raczej ziarna — instruował Jajco, zawiązując tetrowe trójkąty na trzech 
poziomach. Potem pochylił się i rozgarnął siano. Z desek zebrał na dłoń co 
czystsze szczypty piasku i rozsypał je równo na środkowym piętrze piramidki. Na 
górze ułożył stosik drobnych wyschniętych trawek i słomy, a na dolną pieluchę 
wrzucił cały przygotowany przez Pchełkę węgiel drzewny.
—Maszdla mnie jakąś robotę?—spytała Marta, odgarniając jasne włosy za lewe ramię. 
Cała promieniała, jakby sama szczęśliwie urodziła syna.
115
— Jasne, sierżancie.
— Tylko nie próbuj kazać mi spać, bo cię zdzielę, jak babcię kocham, zdzielę 
czymś ciężkim!
Jajco uśmiechnął się i zamrugał. Poczuł się zmęczony. Zielone oczy Marty 
błyszczały w promieniach świec i rozbrajały go, po prostu rozpływał się w nich i 
miał ochotę porzucić wszystko, tylko siedzieć i patrzeć w nie jak idiota. Co to 
Pchełka mówił? Że twardzielem Jajcem Marta nie może się zaopiekować, więc musi 
mieć kogoś takiego jak Elżbieta? Bzdura! Właśnie przyszedł czas oddania się w 
ręce kogoś opiekuńczego!
— Jeszcze nie... — szepnął do siebie, nie poruszając ustami.
— Co: jeszcze nie? — zainteresowała się dziewczyna.
— O, eee, nic! Mam dla ciebie zadanie specjalne. Schowaj gdzieś tę zabytkową 
skrzynkę, bo następnym razem, gdy gość tu wparuje, znajdzie ją bez dwóch zdań.
— A dlaczego po prostu mu jej nie oddamy? Popłynie sobie w siną dal ze swoimi 
śmierdzącymi aferami, a my...
—  ...a my z kulkami w czołach spokojnie poczekamy na ratunek. Przepraszam — 
rozłożył dłonie, widząc szeroko otwarte oczy. — Ale to jeden ze scenariuszy. Ten 
gość nie jest zwykłym szabrownikiem.
Marta tupnęła.
— A kto przy tobie może się okazać kimś zwykłym?! Gdzie tylko się ruszysz, 
przyciągasz do siebie porywaczy, bandziorów, nawiedzonych świrów, złodziei albo 
szabrowników. I każdy jest do tego wyjątkowy. Albo wyjątkowo brutalny, albo 
wyjątkowo nawiedzony. Masz w sobie jakiś magnes czy co?
Mówiąc to, żywo gestykulowała; teraz splotła palce dłoni i nerwowo stukała nimi 
w podbródek.
— Może i tak...? — zastanowił się Jajco, ustawiając skonstruowany przed chwilą 
filtr wody pod zwisającą końcówką szalika. Odnalazł porzuconą butelkę po coli 
light i posługując się wystającym z desek gwoździem, obciął jej górną część. Tak 
uzyskane naczynie podstawił pod filtr.
Woda ściekająca po szaliku zaczynała już kapać.
— Może i tak? — powtórzył. — Może przyciągam takich ludzi? Bo ja wiem? Widocznie 
tak — odwrócił się do kuferka i sięgnął po kilka kartek. — Może taka dziewczyna 
jak ty powinna sobie znaleźć kogoś spokojniejszego? Przemyśl to sobie. A na 
razie, jeśli możesz, ukryj skrzynkę.
Patrzyła jeszcze długą chwilę w jego twarz, ale nie odezwała się. On też nie 
miał już siły. O co jej chodzi? Stara się, jak może, zabiera ją
116
w najodleglejsze miejsca, żeby znaleźć trochę spokoju. A teraz co — ma założyć 
ręce i czekać, aż Zawodowiec przyjdzie z jego własnym nożem i poderżnie im 
gardła? Może nie chcieć zostawiać świadków... Dostał już film, może się czuć 
bezpieczny.
Przez chwilę panowała względna cisza. Deszcz bębnił po dachu, dom wypełniały 
odgłosy stukania, jakby nastał czas inwazji potężnych dzięciołów.
Wtem zza parawanu dobiegł płacz. Najpierw spokojny, słaby, potem coraz 
głośniejszy.
Syn Elżbiety z opóźnieniem oznajmiał światu, że liczba uwięzionych przez powódź 
domowników wzrosła do dziesięciu.
2
— W tamtym zaklęciu — szepnął Jajco wprost do ucha Pchełki. Niezależnie od 
swoich poglądów za nic nie chciał obrazić kogokolwiek.
— W zaklę... Panie Jajco! — obruszył się Pchełka, z trudem jednak powstrzymywał 
uśmiech. — Gdyby to słyszała babcia Balbina! To są słowa związane z chrztem 
świętym. Dokonuje się przed tobą, że tak powiem, awaryjne przyjęcie duszy w 
poczet potencjalnych przyszłych mieszkańców nieba. Tak zwany chrzest z wody. 
Którą zresztą sam ładnie przefiltro-wałeś...
—Ale zaklęcie pomyliła! — upierał się Jajco, wciąż chowając się w cieniu za 
belką. Mrok wieczoru ukrywał ich prawie idealnie, żadne światło nie przeciekało 
już przez deski czy świetlik w dachu. Tylko świeczki odpalane po kolei od siebie 
pozwalały podtrzymać płomień, kiedy złoczyńca pod krawatem — szef trójki z fiata 
— przyszedł zabrać im butlę z gazem. Teraz pięć świec stało na deskach ułożonych 
wokół Elżbiety i dziecka.
Pchełka odchrząknął.
— Nawet jeśli pomyliła jakieś słowo, nic takiego się nie stało... Jajco kiwnął 
głową.
— Wiem, że się nie stało, ale oni mogą pomyśleć, że się stało. Pamiętam, że 
uczyli mnie na religii całej liturgii. Tam trzeba było wyklepać niektóre rzeczy 
na pamięć. To się, kurza twarz, niczym nie różni od szamańskich zaklęć albo 
średniowiecznej magii. Spluń trzy razy przez ramię, zrób znak krzyża, powiedz 
siedem razy od tyłu magiczną regułę, a stanie się cud...
117
— Z łaski swojej zachowaj to dla siebie. Też nie sądzę, aby Bóg, kim czy też 
czymkolwiek jest, zwracał uwagę na zachowania magiczne i obrażał się za zmianę 
kolejności słów. Ale tym ludziom to jest potrzebne, i nie sądzę, abyś nie był w 
stanie zrozumieć ich motywacji.
Jajco tylko wzruszył ramionami. Zwątpił we wszelkie religie, magie, zaklęcia i 
kościoły, kiedy przed laty jego ojciec zginął w tragicznym wypadku. Spłonął 
żywcem w samochodzie i żaden bóg nie wyciągnął do niego ręki. Mały Jacek uznał 
wtedy, że nawet jeśli tam, w górze, siedzi na tronie jakiś brodaty król, to on, 
mały zapłakany chłopiec, nie będzie padał na kolana przed kimś, komu nie chciało 
się kiwnąć palcem, by uratować najwspanialszego człowieka świata. „Nie odzywaj 
się więcej do mnie" — wyszeptał wtedy zamiast ostatniej wieczornej modlitwy. I 
on sam nigdy więcej nie odezwał się do żadnego boga. Płynące lata upewniały go 
tylko w przekonaniu, że miał rację.
Kończyli, kiedy trzasnęły drzwiczki na strych. Do wnętrza wpadł promień latarki, 
omiótł wszystkie kąty, między innymi ten, w którym przed kilku godzinami stała 
zabytkowa skrzynia.
Mężczyzna zgasił latarkę i podszedł do zgromadzonych. Postawił za nimi butlę z 
gazem i przeżegnał się ukradkiem.
Ponieważ Jajco stał najdalej od centrum wydarzeń, człowiek położył mu rękę na 
ramieniu. Jego głos nagle stał się łagodny.
— Butlę macie na pół godziny. Potem zabieram. Jakie imię? — ruchem głowy wskazał 
dziecko.
— Piotr—odpowiedział Jajco, zerkając na małe wiaderko przyniesione przez 
mężczyznę.
A ten uniósł rękę i stuknął palcem w pojemnik.
— To prawie resztka wody. Ale ten łysek się uparł, że jak jest małe dziecko, to 
mam wam zanieść.
— Mamy wodę — Jajco odszedł od grupki, nie zwracając uwagi na zdumione 
spojrzenie Pchełki. Filtr działał powoli i wszyscy chodzili spragnieni! — 
Sprawdzę tylko, czy mam tabletki odkażające...
Schylił się i otwarł klapę swojej apteczki. Pogrzebał chwilę i z małej 
buteleczki wysypał na dłoń pięć białych krążków.
— Tak, mamy, może pan zabrać to z powrotem.
— Jak tak, to zabieram — wyraźnie ucieszył się mężczyzna.
— Tylko jeszcze jedno — Jajco zniżył głos do szeptu i zbliżył się do przestępcy. 
— Słyszę, że czegoś szukacie. Jak znajdziecie, puścicie nas? Znaczy: zostawicie 
tu i pójdziecie sobie?

118
— Jasne. A co myślisz? — roześmiał się człowiek z wiadrem ale zaraz spoważniał i 
wyszedł.
Jajco skinął głową.
Przecież wcale nie chodziło mu o odpowiedź na idiotyczne, dziecinne pytanie.
Podbiegła Marta, za nią Pchełka. Oboje, jak w teatrze, stuknęli się w czoło.
— Odwaliło ci na starość, panie Jajco? Po co mu oddałeś wodę?
— Jest potrzebna!
— Węszę tu jakiś kolejny twój podstęp! Jajco powoli skinął głową.
— Tak. Woda mogła być na przykład zatruta. Wolałem nie ryzykować.
— O, Boże!— zachwiała się Marta. — Ty wszędzie widzisz pułapki! Opanuj się. To 
na pewno była zupełnie dobra woda.
— Była. Czas przeszły pasuje tu jak ulał. Spojrzeli na niego jak na idiotę.
A Jajco dokładnie wytarł dłonie o wilgotne spodnie i zakodował sobie, żeby nie 
zbliżać palców do ust.
Bo przecież tabletki, których przed chwilą się pozbył nie miały nic wspólnego z 
odkażalnikiem.
3
— Zgaś to, bo załatwia cie bykiem!
Jajco zdmuchnął świeczkę i przymknął okienko. Dobre i to. Skoro facet w skórze 
nie grozi już pistoletem, tylko pobiciem, musiał dostać zakaz strzelania.
Huk narastał, aż stojąc w całkowitej ciemności zobaczyli nad sobą potężną 
maszynę oświetloną kolorowymi lampami pozycyjnymi. Po sekundzie jednak cały 
obraz zniknął, bo oślepiło ich białe światło reflektora skierowanego z 
helikoptera pionowo w dół. Wdarło się przez brudny świetlik, pogłaskało grupkę 
ludzi, po czym zniknęło, oddalając się wraz z hukiem rotorów.
Śmigłowiec poleciał dalej, a jego załoga odnotowała pewnie w raporcie, że w 
kolejnym gospodarstwie nie ma śladów ludzi. Mogą tu już nie wrócić.
Jajco przez chwilę zastanawiał się, czy w ciemności nie zaatakować
119
bandyty. Walka trwałaby tyle, co zadanie jednego porządnego ciosu. Tylko co 
potem? Nie, należy jeszcze trochę poczekać. Nie ma jak pomoc natury.
— Nie świecić niczym. Latarka tyż wom biera. Kaj ona jest?
— Już i tak ledwie świeci...
— Dawej, nie targuj sie, bo mi kawa stygnie! Szlag mie trafia na to noszenie tyj 
butli tam a nazod. Sie z wami certolą, jakbyście nie wiem co byli.
Pomruczał jeszcze przez chwilę, ustawił butlę na deskach i wyszedł, mijając się 
w drzwiach z Zawodowcem.
Ten odczekał, aż zupełnie ucichnie huk silników helikoptera, i dopiero wtedy 
zaświecił swój reflektor. Snop padł prosto w twarz Jajca.
— Film proszę.
— Słucham? — Jajco udał głupiego. Marta, Pchełka i Dionizy mieli rzeczywiście 
głupie miny. Przecież nic nie wiedzieli.
— Film, kolego. Z aparatu wyjąłeś kodaka sto. A mój człowiek żalił się, że 
zrobiliście mu zdjęcia w ciemności. Bez lampy. Gdzie więc jest tamten czuły film?
Jajco szybkim ruchem pochylił głowę, uniósł ją i z uśmiechem rezygnacji rozłożył 
dłonie jak kapłan. Wreszcie klasnął trzy razy, szeroko rozkładając dłonie. Kątem 
oka dostrzegł, że Marta przymyka oczy, z dezaprobatą łapiąc się za czoło, 
Dionizy marszczy brwi, a Pchełka zakłada ręce do tyłu.
— Pan jest fachowcem. Pan nic nie przeoczy. Co pan robi w takiej dziurze? — 
zapytał, jakby rozmawiali w kawiarni. Kosztowało go to jednak wiele wysiłku. 
Gdyby nie cała siła woli, jąkałby się i telepał bez opamiętania.
—  Miło mi, że ktoś mnie docenia. Jan Rollholz — wyciągnął dłoń, a Jajco poczuł 
wielką kluskę w gardle. — Pracuję. Zajmuję się handlem nieruchomościami. I 
uwierz mi, za potężne deutschmarki. Ale ty jesteś także bystrym młodzieńcem. Cóż 
więc robisz w takiej dziurze?
— Odpoczywam. Jestem na wakacjach — odrzekł i skinął głową.
Och, jacy my jesteśmy wytworni! Jak tam u pana, czy wszyscy zdrowi, jak interesy? 
Co za cholerna farsa! Ale trzeba wytrzymać, od tego zależy zwycięstwo. Od 
jednego żądania, które teraz powinno paść.
— No cóż, przykro mi, że spotykamy się w takich okolicznościach... Czy zechcesz 
mi teraz oddać autentyczny film, abyśmy sprawę mieli już zamkniętą?
120
Pchełka spojrzał w twarz przyjaciela. Wiadomo, co pomyślał. Ten film może być 
kartą przetargową, może być polisą ubezpieczeniową! Facet nie może zrobić im 
krzywdy, nie wiedząc, czy za miesiąc ktoś przypadkiem nie znajdzie kliszy. 
Zawodowiec nie ryzykuje więcej niż to konieczne.
— Tak. Chodźmy — odparł po chwili Jajco.
— Coś ty, człowieku. Jak pragnę suszy doczekać, co ty robisz?! — niski chłopak 
rzucił się na niego. — Tak po prostu oddasz film?
— A co, mam się upierać, puszyć, aż ten miły pąn przystawi ci znów lufę do głowy? 
I jeśli uzna to za konieczne, pociągnie za spust A potem wyceluje w Martę. O to 
ci chodzi?
— Cieszę się, że umiesz przewidywać rzeczy nieuchronne. —Znów ukłon. — Chodźmy 
więc.
Jajco już gdzieś kiedyś słyszał te słowa. Zawodowcy wszędzie są podobni.
Pchełka jeszcze przez chwilę trzymał przyjaciela za rękę. Potem zluzował uchwyt 
i mrugnął prawym okiem. Mrugnął i uśmiechnął się szelmowsko!
Odstawił cały ten cyrk, doskonale czując, że Jajco szykuje nowy podstęp.
Cały Pchełka.
4
— To nie pudełka.
— Więc?
Jajco bardzo powoli sięgnął do lewej kieszeni. Poruszając tylko palcami, wyjął 
jedną z siedmiu plastykowych lasek, ściskając mocno nadłamał jej koniec i wsunął 
za kaflowy piec, o który się opierał. Potem zacisnął palce na końcówkach 
wszystkich pozostałych. Chemia zaczęła działać.
— To trumny. W pobliżu rozmyło cmentarz. Tędy się nie dostanę__
dodał szybko, udając, że nie zauważa wyrazu zaszokowania na twarzy Zawodowca. A 
więc coś go jednak rusza.
— I one tak pływają? Nikt tego nie zbierze?
— Nas też nikt nie zbiera, a chyba jesteśmy ważniejsi? — Jajco bez pytania 
wyszedł z pokoju. Następna laska czekała na swoją kolej wsunięta w rękaw bluzy. 
— Zobaczymy, jak to wygląda z góry.
121
Wcale nie wyglądało i chłopak doskonale o tym wiedział. Po drodze zostawił 
jednak niespodziankę w korytarzu.
—A może opuścisz się na linie ze strychu? — zaproponował Zawodowiec. Był niemal 
jowialny.
— O, nie! Tam są szczury. Co to, to nie!
Zwłaszcza jeden szczur. Sporych rozmiarów, chudy, siedzi przy nadajniku CB i 
próbuje wezwać pomoc.
— Więc? Wchodzisz jednak do wody? Bo ja z filmu nie zrezygnuję. Przyszedł czas 
na kolejny akt komedii.
— O, kurza moja gęba, przecież panowie mają ponton? — trzasnął się w czoło o 
wiele mocniej niż przedtem Marta i Pchełka. — Podpłyńmy tam po prostu i tyle.
— Fakt. A więc chodź.
5
— Zmarzłem na kość.
— Rozumiem. Ale otwierasz drugątrumnę. Twoja wina, że nie pamiętasz, w której go 
zostawiłeś.
Pamiętał doskonale. W poprzedniej znalazł niemal zmumifikowane ciało kobiety. 
Ostro wystające kości policzkowe i puste oczodoły zasypane były resztkami 
białych włosów. Cała twarz obciągnięta wysuszoną, popękaną skórą sprawiała 
wrażenie rekwizytu z taniego filmu grozy. Tyle że ani skóra, ani żółte, 
przerzedzone zęby nie były wytworem ludzi od efektów specjalnych. To była sama 
natura.
Starał się niczego nie dotykać. Pchełka pewnie wymieniłby tysiąc bakterii, 
jakimi można się zarazić w takim miejscu. Jajco uznał, że wystarczy mu wiedzieć, 
że jest ich tysiąc. O tysiąc za dużo.
Kiedy zamykał wieko, wysunął z rękawa plastykową laskę, przepraszając w duchu 
wszystkich, których w ten sposób urazi.
Drugie wieko podniosło się łatwiej. Ponton przylgnął do ściany podobnie jak 
trumny, nie było więc problemu z podważeniem pokrywy ostrym nożem.
— Mam go! — syknął i sięgnął ostrożnie w głąb. Ujął w dwa palce kasetę z filmem 
i podał mężczyźnie. Ten wyjął z kieszeni szerokich spodni chustkę do nosa i 
zawinął film, wcześniej oglądając go uważnie.
— Tysiąc sześćset, ilford. I po co było mnie oszukiwać? A na tym kodaku co jest?
122
- Nic, absolutnie nic! To znaczy... — zająknął się — jakieś takie nasze fotki z 
lasu.
Mężczyzna zaświecił mu w twarz.
— Po pierwsze, oddaj nóż. Dziękuję. Po drugie, pozwolisz, że jednak wezmę tamten 
film także. Coś za szybko mi odpowiedziałeś.
A weź sobie, głąbie, weź! I tak nic na to nie poradzę.
— Możemy już wracać? Jest mi zimno.
— Jasne, chłopcze. Swoje zrobiłeś — mężczyzna oświetlił wieko zamykanej właśnie 
trumny. — A tu faktycznie wieje chłodem.
Jajco miał głęboko gdzieś chłód. Czuł, że i tak łapnie go jakaś grypa. 
Przynajmniej grypa.
Ale teraz chodziło o czas.
Za pół godziny wolał być jak najdalej od pokoi, korytarza i trumien.
6
— Nie umiem.
Nie da się umieć wszystkiego. Nie da się nauczyć rzeczy niewykonalnych. Nie da 
się pomóc komuś, kto umiera.
A dziadek Klemens umierał.
Kiedy Jajco wrócił na stryszek, liczył się z tysiącami pytań i wyjaśnianiem 
wszystkiego, co robił. Chciał jakoś tego uniknąć, ale nie za taką cenę.
Wszyscy stali nad starszym mężczyzną, który został przeniesiony na posłanie, 
dotąd zajmowane przez Elżbietę. Ubrana w gruby dres, przyklękła właśnie nad 
teściem i podała mu małego Piotra.
Teraz dopiero Jajco zastanowił się, jak udało im się rozpalić ogień.
— Tak samo — wyjaśnił Pchełka. — Przynieśli nam piecyk.
Krąg świec płonął dookoła, sprawiając iluzoryczne wrażenie ciepła, spokoju i 
bezpieczeństwa.
Jajco pochylił się nad mężczyzną, ale nie był w stanie pomóc. Opatrunki były 
czerwone, ale dziadek Klemens nie stracił tyle krwi, żeby gasł z jej braku. To 
wyniszczony organizm odmawiał posłuszeństwa w chwili stresu, emocji i braku 
należytej opieki.
W oczach mężczyzny malował się jednak spokój. Powolnymi ruchami rąk objął 
dziecko i przytulił je do siebie. Piotruś otworzył oczy, ale nie płakał.
123
— Mam wnuka — oświadczył mężczyzna i rozejrzał się, aby sprawdzić, czy wszyscy 
słyszą. — A ty, matka, masz prawnuka. Ciesz się!
Teraz dopiero Jajco spojrzał na starą kobietę. Zmarszczki na jej twarzy 
pogłębiły się, oczy zapadły, wąska kreska ust niemal zniknęła. Ale nie płakała — 
jakby dawno już wyczerpały się jej zapasy łez. Trzymała w dłoni różaniec i co 
chwila przesuwała w drżących palcach jeden paciorek.
Dziadek Klemens nabrał powietrza w płuca, skrzywił się, po czym
wstrzymał oddech.
Dionizy ukląkł przy nim i pochylił się, patrząc mu w oczy z odległości
dwudziestu centymetrów.
— Co, synek, kłopoty z oczami? — odezwał się nagle leżący, z sykiem wypuszczając 
powietrze. — Terozki ty tu będziesz rządził.
— Nie godej tak, ociec, poleżysz trocha i wydobrzejesz!
— Zaś sie ze mnom swarzisz? — zganił go ojciec. — Jak ci godom, że umierom, to 
umieram. Raz sie ze mnom zgódź bez kwynkania.
Dionizy zamilkł. Złapał tylko ojca za rękę.
— No, tak lepij. Suchej, bydź lepszy niż jo dlo swojej. I, Dyzio?
— No?
— Cieszą sie, żeśmy coś w końcu zrobili razem. Ty i jo. Że my pomogli przijś na 
świat twojemu synowi. Pamientej, powiedz mu ode mnie, żeby sie nigdy nie 
poddawoł. Nigdy. I wos wsziskich to dotyczy tyż. Odbudować, żyć normalnie. Nie 
poddawać...
Głos słabł, powoli zanikał, aż stał się niesłyszalny. Wreszcie i usta przestały 
się poruszać. Dziadek Klemens przymknął oczy, jakby chciał chwilę odpocząć. I 
tak już pozostał.
Jajco objął Martę i odwrócił głowę. Wiedział, co teraz będzie. Płacz, jęk, 
wołania. Tak się musi stać.
I stało się.
7
— Mówię ci: nie!
— Dlaczego? — zapytał Pchełka i spojrzał w uchylony świetlik strychu. Głowa 
Pucka zwisała z niego jak piłka na drucie.
— Bo on chce wszystkich zabić — oznajmił Pucek, po czym zacisnął powieki. — 
Słyszałem.
124
Jajco nerwowo spojrzał na zegarek. Jeszcze jakieś pięć minut. Zapalniki 
chemiczne nigdy nie są idealnie dokładne.
— Nic nowego, kurza twarz — powiedział ku przerażeniu pozostałych. Tylko babcia 
Balbina nie brała udziału w naradzie — wyczerpana spała blisko swojego syna.
— Nic nowego, że chce nas zabić? — zdziwiła się Marta. — Bo?
— Bo ja wiem, kto to jest Jan Rollholz — wyszeptał Jajco. — Jest poszukiwany 
przez policję niemiecką, polską i francuską oraz przez Interpol. Brodacz 
opowiadał, że facet ma na sumieniu przynajmniej jedenaście osób. Znaczy: o tyle 
go oskarżają, a ile jest na pewno, nie wiadomo.
— I tak po prostu ci się przedstawił?
— W tym problem.
— Bo?
— Zawsze się przedstawia tym, których zamierza zabić. Dwóm udało się uciec, więc 
wiemy, jak to wygląda.
Dionizy złożył ręce i uniósł oczy.
— Matko najświętsza, co ty chopie opowiadosz...? To tylko na filmach som takie 
rzeczy!
Jajco wzruszył ramionami i znów zerknął na zegarek. Jeszcze trzy minuty.
— Czemu Rollholz mówi po polsku? — chciał wiedzieć Pucek.
— Bo to Polak — odparł Jajco. — Piętnaście lat temu wyjechał do Niemiec i 
przetłumaczył swoje nazwisko. Wyszło mu to na dobre. Rollholz brzmi o wiele 
poważniej niż Wałek.
— Wałek? Rollholz to wałek? — Dionizy nie mógł uwierzyć.
— Wałek do ciasta — sprecyzował Pchełka i skinął głową. — Ile mamy czasu i co 
robimy? — spytał, odwracając się do Jajca. — Nie patrz tak, tłumaczyłem ci 
przecież. Mam irracjonalne zaufanie do twojego szczęścia. Nie zawiedź mnie.
— Wiśta-wio, łatwo powiedzieć — Jajco przypomniał sobie kwestię z filmu. — Nie, 
ja nie o to... Skąd, mamucie opierzony, wiesz, że coś mamy robić? Przecież nic 
nie mówiłem!
Pchełka przecisnął się przez zaciekawionych domowników i spojrzał na przyjaciela.
— Od kilku minut spoglądasz na zegarek, jakby nieubłaganie zbliżała się pora 
twojej randki. Ale nie umówiłeś się na randkę, bo jedyna dziewczyna, jaką w 
ogóle zauważasz, stoi wciąż koło ciebie.
Jajco mlasnął i przechylił głowę. Chciał zrobić jeszcze coś niezwykle
125
naturalnego, ale zabrakło mu pomysłów. Więc tylko znów spojrzał na zegarek. Dwie 
minuty.
— A propos dziewczyny — Pchełka uniósł palec. — Dałeś jej już...? Jasne, 
oczywiście! Pomiędzy taplaniem się w rynsztoku a otwieraniem trumien! Idiota!
— Idiota! — powtórzył na głos i odwrócił się do pozostałych osób. — Słuchajcie. 
Za jakieś dwie minuty może się tu zrobić gorąco. To znaczy — w domu i w okolicy. 
Musimy zatarasować wejście, najlepiej tym wielkim regałem — wskazał palcem. — 
Potem będę zmuszony wyjść okienkiem
i coś sprawdzić...
Nazywanie tego sprawdzaniem nie było najtrafniejsze.
Ponieważ sam zaczął przesuwać regał, pozostali mężczyźni pobiegli
mu pomóc.
— A co się stanie? — chciał wiedzieć Dionizy. W ślad za nim Agata
zadała identyczne pytanie.
— Może być trochę smrodu i huku, ale nic nie zniszczę.
— Nie rozumiem — mina Agaty potwierdzała jej słowa. Miała prawo
nic nie rozumieć.
— Przygotowałem niespodzianki. Żeby mu się nie udało.
— Nas zabić? — cicho spytała siostra Dionizego.
— Właśnie — potwierdził Jajco. — Nie podchodźcie do drzwi ani do okienka i nie 
otwierajcie, choćby nie wiem co się działo. Tu chodzi o wasze życie.
— A ty?
— A ja? Będę się opalał na dachu — wskazał małe okienko i podskoczył, żeby 
dosięgnąć krawędzi.
— Opalał? — usłyszał jeszcze słowa Agaty. — Co on mówi? Przecież
jest prawie noc...
Ucieszył się, że Marta z Pchełką nie dogadywali mu, nie oponowali i nie 
odradzali wyprawy. W ogóle się nie odezwali.
Dopiero później przekonał się, dlaczego.
8
— Zostaw CB-Radio, już nie ruszaj tego. Schowaj się.
Stali na środku pochyłego dachu i czekali. Pucek nie wiedział nawet, co 
dokładnie się stanie, ale nie pytał. Wystarczyło, że usłyszał informację
126
o planowanej na nich zbrodni. To niemal odebrało mu rozum. Tak przynajmniej 
wyglądał.
—  Kiedy się zacznie, dostań się z powrotem na strych albo ukryj się 
gdziekolwiek. I czekaj. Co by się nie działo, to czekaj. Rozumiesz mnie?
— Tak.
W tym momencie usłyszeli pierwszy głuchy trzask przypominający pęknięcie 
nadmuchanej torby po cukrze w pustym pomieszczeniu. Jajco klepnął Pucka w ramię 
i skoczył dwa metry w dół na daszek łączący strych lamusa z domem. Przywarł do 
ściany tuż koło okna, przykucnął i wychylił się na ułamek sekundy. Korytarz był 
wciąż pusty. Zerknął jeszcze raz, po czym przesadził parapet jednym skokiem. 
Wtedy eksplodowały następne dwie laski —jedna w korytarzu za zakrętem, druga 
gdzieś na zewnątrz. Wiedział, gdzie.
Właśnie dokonała się profanacja zwłok.
Wstał, żeby podążyć korytarzem na spotkanie złoczyńców. Wolał ich dorwać po 
kolei, zanim jeszcze się zorganizują. Ale to oni zagrali pierwsze skrzypce. Zza 
zakrętu wypadł człowiek, który został uderzony podkową. Ślad na jego czole 
przybrał barwy tęczy, podłużny guz rysował się jak doklejony. Widać go było w 
resztkach skąpego światła przesączającego się przez chmury. To wszystko Jajco 
zauważył w ciągu sekundy. W następnej rozpędzony mężczyzna wpadł na niego z 
całym impetem, pociągając go w stronę okna.
Na nic się nie zdało rozstawienie stóp i garda obronna. Nie ma chwytu na 
rozjuszonego wariata.
Obaj przelecieli przez niski parapet. Jajco upadł na płaski dach pokryty papą. 
Poczuł uderzenie, jakby rozwścieczony goryl zdzielił go w plecy szeroką deską. 
Przez dobrą chwilę nie mógł oddychać, wciąż tarzając się z napastnikiem w kurtce.
Facet był silny. Chłopak kilkoma szarpnięciami uwolnił się od dłoni 
zaciskających mu się na bluzie, ale te natychmiast znalazły inny obiekt 
zainteresowania — szyję.
Jajco leżał właśnie na plecach, a napastnik siedział okrakiem na jego brzuchu. 
Niezbyt wygodna pozycja. Zwłaszcza dla tego na dole.
Złączył dłonie na poziomie mostka i z całej siły wyrzucił je nad głowę. 
Mężczyzna puścił, rozkładając ręce jak ukrzyżowany. Wtedy Jajco pochylił głowę, 
jakby się kłaniał. Wiedział, co teraz się stanie. Zaskoczony napastnik opadał w 
dół, zastanawiając się dopiero nad znalezieniem opar-
127
cia dla rąk. Ale nie było już na to czasu. Z całym impetem wyrżnął twarzą
w głowę Jajca.
Chłopak syknął z bólu, ale zaraz zapomniał o tym, wyobrażając sobie,
jak wygląda nos faceta w skórze.
Wyglądał fatalnie. Mężczyzna wyprostował się i padł do tyłu, łapiąc dłońmi za 
twarz. Jajco skrzywił się, poczuł, że żołądek podchodzi mu do gardła. Nie jadł 
ostatnio zbyt dużo, ale i tego chyba zaraz się pozbędzie...
Ale bandyta nie zrezygnował.
— Wiesiek! Wiesiek, tutaj! Na dachu! —wrzasnął przeraźliwie i wstał, sięgając 
pod kurtkę. Przez chwilę grzebał tam, potem obiema dłońmi złapał się za pośladki. 
— Jezu, Wiesiek, bo ja już nie mogę!
Rozłożył ręce i znów włożył dłoń pod kurtkę.
Tabletki Jajca, wsypane do wiadereczka, wyraźnie zaczynały działać. Najwyższy 
czas!
Jajco pędem ruszył w jego stronę. Zdążył zrobić dwa kroki, kiedy człowiek w 
skórzanej kurtce wycelował prosto w jego głowę.
Z dachu lamusa rozległ się przerażający krzyk. Wrzask, jakiego Jajco jeszcze 
nigdy nie słyszał, ścinający krew w żyłach, zapierający dech i napinający 
wszystkie mięśnie. Wiedział, kto krzyczy. Wiedział doskonale. Ale nigdy nie 
wyobrażał sobie, że ONA może być tak przerażona.
Marta.
Mężczyzna zerknął w lewo, zupełnie zdezorientowany. Ta chwila wystarczyła, by 
Jajco jednym skokiem dopadł bandyty i zadał mu dwa szybkie ciosy — jeden w 
mostek, drugi nasadą dłoni w szczękę. Teraz tylko podciął nogi lecącego.
Tuż obok upadł pistolet. Jajco wziął go do ręki, zerknął szybko na jego bok i 
ułożył obok napastnika.
Coś zaczęło straszliwie cuchnąć. Jajco wolał się nie zastanawiać, jak wygląda 
teraz bielizna tego człowieka.
Marta wciąż się nie poruszała, podtrzymywana przez Pchełkę. Dlatego nie 
protestowali. Postanowili iść za nim.
Szósty zmysł — zdążył go w sobie odkryć i udoskonalić — to szósty zmysł 
spowodował, że nagle odwrócił się w stronę ciemnego okna. Machnął tylko Marcie i 
Pchełce, by się ukryli, a sam skoczył w bok, pod mur.
Zza zakrętu korytarza właśnie wyłonił się elegancki mężczyzna w krawacie — 
przewodniczący Społecznego Komitetu Przeciwpowodziowego. Jednak pistolet w jego 
ręce świadczył, że ratowanie powodzian nie jest chwilowo jego zamiarem.
128
Huk wystrzału musieli słyszeć wszyscy. Kula przeleciała jednak daleko od 
uciekiniera, zatrzymując się w murze metr od wejścia na stryszek lamusa.
Jajco nie czekał — podskoczył, zgiętymi palcami złapał krawędź dachu i 
podciągnął się szybko. Mógł skorzystać z łatwego wejścia na strych, którym 
wydostawał się Pucek, ale całkiem zniknąłby z pola widzenia ścigającego. A 
chwilowo nie to było jego zamiarem.
Położył się na krawędzi dachu i zdjął bluzę. Ciężka, wilgotna, powstrzymywała 
jednak trochę napórwiatru. Teraz, wsamym podkoszulku, zadrżał. Ale nie zwracał 
uwagi na zimno — organizm produkował wielkie ilości adrenaliny. Jajco niemal 
czuł, jakby ktoś pompował mu paliwo w mięśnie.
Słyszał, jak napastnik przedziera się przez okno, jak przeklina, wreszcie 
rozgląda się i pędzi do drzwi stryszku. Chłopak odczekał, aż mężczyzna poszarpie 
się trochę z zastawionym wejściem, i krzyknął głośno. Uniósł przy tym bluzę tak, 
by była widoczna z dołu.
Natychmiast padły dwa strzały. Jeden wymierzony był za wysoko, drugi trafił w 
rękaw bluzy.
„Będzie już do wyrzucenia" — uznał Jajco i ze zdziwieniem spostrzegł, iż powoli 
zaczyna się przyzwyczajać, że do niego strzelają. Daleko mu było do zachowań 
znanych z westernów, kiedy facet w kapeluszu i z rewolwerami dyndającymi na 
wysokości kolan idzie środkiem zakurzonego miasteczka i nic sobie nie robi z 
serii ołowianych kul lądujących mu pod nogami. Ale świadomość, że w jego stronę 
ktoś właśnie wymierzył pistolet, nie wstrzymywała już wszelkich funkcji 
życiowych, nie wyłączała słuchu, węchu, poczucia czasu i przestrzeni.
Co nie znaczy, że choćby zahaczała o doznania przyjemne.
Machnął ręką i rzucił bluzę daleko w bok. Zanim mężczyzna zorientował się, że 
próbuje zastrzelić kawałek szmaty, stracił następne dwie kule. Doskonale.
Jajco złapał obiema rękami dwie nasadki utrzymujące piorunochron na krawędzi 
dachu. Podniósł się stosunkowo powoli, po czym natychmiast zgiął ręce, lądując 
twarzą na dachu. Kolejny strzał.
Ile zostało w magazynku? Jeden, dwa? Nie miał pojęcia.
Sięgnął do kieszeni. „Co my tu mamy? Kawałek sznurka, okruchy świeczki, plaster 
opatrunkowy, kilka monet, pudełko plastykowe... Pudełko! Czy zdążę podarować je 
Marcie?"
Nie miał czasu zastanowić się nad odpowiedzią. Słyszał, że mężczy-
9 — Bezlitosna fala                               129
zna skrada się w jego stronę. Wyjął więc monety, przeturlał się trzy metry dalej, 
na sam środek krawędzi. Był teraz dokładnie nad oknem.
Znów się wychylił i zanim bandyta zorientował się, że chłopak zmienił pozycję, 
odskoczył w bok. Padł jeszcze jeden strzał, kula przeszła bokiem, po czym Jajco 
w końcu usłyszał upragniony, cichy dźwięk.
Klik!
Teraz wychylił się, by sprawdzić, czy złoczyńca nie założy zapasowego magazynka. 
Ale ten rozejrzał się, schował pistolet, po czym sięgnął po broń leżącą obok 
wciąż nieprzytomnego mężczyzny w skórze. Właściciela pistoletu obrzucił zaledwie 
przelotnym spojrzeniem.
„Jak się czułeś, kiedy bandyci zaczęli grać w twojej sztuce? — będą kiedyś pytać 
— pomyślał Jajco. — Ucieszyłeś się, gdy robili dokładnie to, co przewidziałeś, i 
tak, jak chciałeś?"
Nie, nie ucieszył się. Nie miał na to czasu, ochoty, warunków. Okoliczności były 
zbyt upiorne. Ważyło się życie dziewięciu osób.
Jajco poderwał się i pobiegł na drugą stronę dachu. Tu właśnie wylądował, 
skacząc z krawędzi stodoły. Teraz musiał zrobić coś zupełnie innego...
Na rogu dachu przewód piorunochronu łączył się z drutem biegnącym w dół, do 
ziemi. Chłopak przerzucił nogi i o mało nie puścił krawędzi dachu, kiedy 
dziesięć metrów od niego coś głośno wystrzeliło. Zerknął w lewo. Wieko drugiej 
trumny właśnie uniosło się, by po nie kończących się dwóch sekundach upaść, 
wypychając ze środka nadmiar powietrza wraz z dymem i pyłem.
Nie minęło dziesięć sekund i wystrzał powtórzył się gdzieś w środku domu. I 
jeszcze jeden. W tym czasie po drugiej stronie dachu ktoś zaczął nawoływać. To 
drugi mężczyzna w skórze przeklinał i wygrażał całemu światu.
Jajco nie miał czasu go słuchać. Ściemniało się zastraszająco szybko. W głębokim 
cieniu zsuwał się powoli po piorunochronie, przekładając ręce. Delikatnie 
opierał się butami o ścianę. Ale, okazało się, nie wystarczająco
delikatnie.
Kiedy przebył już dwa metry, hak podtrzymujący piorunochron wyskoczył ze ściany 
i Jajco zadyndał jak na linie.
„Byle nie puścić, nie puść!" — upomniał siebie, wspominając szkolenie w Puszczy 
Kampinoskiej. Uspokoił rozkołysany drut i opuścił się następne dwa metry. To tu.
Okno prowadziło wprost do pokoju zastawionego drabinami, stołami i wiadrami. 
Pamiętał, że jest uchylone. Pchnął je lekko i po chwili przełaził
130
już przez parapet. Zamknął za sobą i pół minuty oddychał szeroko rozwartymi 
ustami, by świstem powietrza nie tłumić dźwięków.
Po domu ktoś biegał. Prawdopodobnie szukali go obaj złoczyńcy z fałszywego 
komitetu przeciwpowodziowego. Nie to go martwiło.
Gdzie jest Zawodowiec?
Grube zasłony skutecznie powstrzymywały resztki dziennego światła, w pokoju 
panowała więc całkowita ciemność. Chłopak rozpoczął powolną wędrówkę wdłuż 
ściany. Niespodziewanie wlazł na kupę gruzu. Widocznie tu też kuli, by znaleźć 
skrzynię. Wcześniej czy później Zawodowiec będzie jej szukał na stryszku. Zanim 
znajdzie, trzeba go unieszkodliwić.
Uchylił drzwi i wyjrzał na korytarz. Trzy metry od niego wzdłuż ściany kocim 
krokiem podążał wyższy mężczyzna w skórze. W dłoni trzymał uniesiony pistolet.
Jajco opuścił pokój i krok po kroku szedł za złoczyńcą. Nie bał się — wiedział 
coś, z czego tamten nie zdawał sobie sprawy.
Kiedy śledzony znalazł się w świeżo wymalowanym pokoju nad wejściem głównym, 
Jajco wtargnął tam za nim i uderzył go mocno w kark. Zwykle cios kantem dłoni 
skutkuje. Tak było i tym razem. Mężczyzna z jękiem osunął się w dół. Chłopak 
znów poczuł ten duszący zapach. Krzywiąc nos pochylił się, nie zdążył jednak 
przesunąć ani odwrócić mężczyzny.
Od strony drzwi usłyszał lekki stukot odbezpieczanego pistoletu.
ROZDZIAŁ ÓSMY
• Zemsta Marty • W ciemności • Tysiąckrotne wzmocnienie
• Strzał • Oddajcie mu skrzynię • Pochodnia • Wymiana
• Ostatnia laska wybucha
1
Powoli wyprostował się i uniósł ręce. Kto? Gość w krawacie czy Zawodowiec? Gość 
w krawacie czy...
Odwrócił się i znów zaczął oddychać. Gość w krawacie. Ale gdzie się podział 
Zawodowiec?
— Cofaj, chłopcze, cofaj! — rozkazał machając pistoletem. Jajco wykonał 
polecenie, aż stanął pod samym oknem. — Zerknij, czy tam aby na pewno ciągle 
stoi moja łódka. No, zerknij!
Facet mówił z lekkim śląskim akcentem, ale daleki był od używania gwary. Przez 
chwilę stał spokojnie, ale zaraz zaczął przebierać nogami. Też pił kawę, pił z 
całą pewnością!
— Stoi.
Jajco zastanawiał się, jak zaatakować mężczyznę. Czy przyprawić go o zawał serca, 
czy może ogłuszyć jednym ciosem...? Zupełnie się nie bał. Wyjątkowo.
Aż do chwili, gdy na korytarzu usłyszał czyjeś ciche kroki.
Serce podskoczyło mu do gardła. Ostatnio częściej siedziało tam niż na miejscu 
wyznaczonym mu przez naturę!
„Szybciej, działaj! — poganiał sam siebie. — Jeśli w końcu objawi się Zawodowiec, 
może się skończyć zabawa w ciuciubabkę."
Mężczyzna pod krawatem powoli zaczynał się zlewać z tłem ciemnej ściany. Sam 
ustawił chłopaka pod oknem, widział go więc doskonale.
132
— I co teraz, mały zwyrodnialcu? Sprytny byłeś, prawda. Znalazłeś wszystko, co 
zgarnęliśmy od ludzi. Wziąłeś nam towar z bunkra, kiedy my kasowaliśmy Woźniców 
i Kramarzy. Co, nie znasz sąsiadów? — Machnął rękaw stronę dwóch domów na 
południowym wschodzie. — Oni dali się namówić na wyjazd, wszystko im 
zorganizowaliśmy. Ale wy nie, wasz gospodarz musiał być uparty... Ciekawe, co 
powie, kiedy mu oznajmimy, że wszyscy jesteście przeznaczeni do odstrzału? 
Trochę mi szkoda maleństwa, ale cóż począć?
— Nic nie powie, idioto! — odparował Jajco. Mógł sobie pozwolić na luz — zza 
drzwi wyjrzała głowa Pchełki, a zaraz po nim Marty. — Pan Klemens nie żyje. 
Zabił go wiosłem twój popieprzony pomocnik. Zdruzgotał mu czaszkę i człowiek 
umarł przed trzema godzinami.
Mężczyzna osłupiał, ale ponieważ Pchełka i Marta zaczęli się skradać w jego 
stronę, Jajco trajkotał dalej:
— Nic nie da zastrzelenie mnie, co najwyżej obaj dostaniecie czapę. Złapiąwas, 
tego możecie być pewni. To, że ten facet odebrał mi film z waszymi zdjęciami, to 
jeszcze nic. My się tak nie damy załatwić...
— Zobaczymy — odezwał się i wykonał niezwykle szybki obrót, po czym złapał za 
szyję Martę i przyłożył jej lufę do czoła.
Jajco westchnął. Najbliższe mu osoby miały ostatnio zbyt częsty kontakt z lufą 
pistoletu.
— Puść ją, to coś ci powiem.
Mężczyzna zachichotał i kiwnął pistoletem w stronę Pchełki. Ten podszedł do 
Jajca i wściekły oparł się o ścianę.
— Mam ją puścić? Nic z tego, jest zbyt miła... — znów się roześmiał i złapał 
lewą ręką za pierś Marty. Jajco nabrał powietrza i postąpił krok do przodu.
— W tym miejscu przegiąłeś pałę...
— Stój!
—... obleśny ćwoku...
— Ani kroku, bo strzelę! —... tępy sukinsynu...
— Mówię: stój!
— ... i należy ci się lanie!
Jajco był metr od mężczyzny, kiedy ten wymierzył w serce chłopaka i pociągnął za 
spust.
133
2
— Nieskutecznie, jak na mój gust — powiedział Jajco powoli i uderzył mężczyznę w 
szczękę.
Tę sytuację wyobrażał sobie już od kilku chwil, w wyobraźni powtórzył to zdanie 
dobre dziesięć razy. Zabrzmiało jak doskonale wyćwiczona teatralna kwestia.
Drugi cios trafił w żołądek, a gdy człowiek próbował się wyprostować, Jajco 
podszedł blisko i uderzył łokciem w mostek. Bandyta zgiął się wpół, więc Jajco 
złapał go za krawat i pociągnął do siebie, wciąż szepcząc coś pod nosem. Uderzył 
znów w szczękę. Dopiero teraz bandyta wypuścił pistolet i odbił się od ściany. 
Jajco zastosował zdradliwe kopnięcie w żołądek i zamierzył się prawą pięścią po 
raz kolejny.
— Dość! —wrzasnęła Marta. — Zostaw go! Dosyć, mówię! Dopiero kiedy zawisła na 
jego ręce, rozluźnił mięśnie i spojrzał jej
w oczy.
— Nie pozwolę, żeby ktokolwiek robił ci takie rzeczy — powiedział dysząc ciężko. 
Wreszcie było mu ciepło.
— I co? Chcesz go zabić? Bo dotknął mojej piersi? Wiedziałeś, że w pistolecie 
nie ma naboi, tak?
Przyjrzał się mężczyźnie powoli osuwającemu się na podłogę. Zabiłby go? Nie, 
raczej nie... A jeżeli?
— Przepraszam. Wiedziałem. On wziął broń tego w skórze, a im obydwóm opróżniłem 
wcześniej magazynki. Przepraszam — znów machnął rękami nad leżącym, niemal 
żałując, że nie dał się zastrzelić. — Nie chciałem aż tak. Ale on... on cię... — 
rozłożył ręce. Każdy ma chwilę, w której zabraknie mu słów. Dla Jajca nadeszła 
właśnie teraz.
Pchełka powoli podszedł do mężczyzny.
— Należało mu się, Marta. Nie bądź taka surowa dla Jajca.
— Aleja ci to zwrócę — odezwał się niespodziewanie bandyta i uniósł krzaczaste 
brwi. Oparł się o ścianę i powoli wstał. — Ty sukinsynu, ja ci to odpłacę. Ale 
nie przy tej damie — uśmiechnął się, choć z kącika ust płynęła mu krew. — Ona 
mnie obroniła. Mówiłem, że jest milutka.
— Milutka? — zazgrzytała zębami Marta. Nic jej tak nie denerwowało, jak 
traktowanie jak zabawki. Idealna figura, twarz lalki i długie jasne włosy wielu 
wprowadzały w błąd. I każdy z nich ciężko tego żałował.
— A co, lala, nie jesteś... uuuhhh!
— Fakt, należało mu się — skwitowała Marta, kiedy mężczyzna znów
134
przywitał się z podłogą. Tym razem stracił przytomność. — To także za
Kosmę!
Jajco i Pchełka spojrzeli na siebie, po czym skrzywili się na samą myśl o tym, 
co poczuł bandyta, kiedy milutka lala z impetem kopnęła go
w krocze.
Pewnie rzeczywiście mu się należało.
3
To, co zrobił dotąd, wciąż było mało. Najtrudniejsze zadanie czekało ciągle 
gdzieś za rogiem. Może właśnie za tym?
Stanął przed zakrętem i wstrzymał oddech. Żaden dźwięk nie zdradzał obecności 
człowieka. Ale Zawodowiec gdzieś jednak musiał się kryć! Nie przedostał się na 
stryszek, dachy były puste, spenetrowali też strych i całe pierwsze piętro — i 
nic.
Jajco bardzo niepokoił się zniknięciem noktowizora. Nikt z domowników nie miał 
pojęcia, co się stało z urządzeniem, które w tej chwili dałoby im wielką 
przewagę. Nie musieliby przemykać chyłkiem między pokojami: z noktowizorem 
mieliby wszystkich jak na dłoni...
Jajco trzymał w ręce latarkę, bał się jej jednak użyć, by nie zdradzić swojego 
położenia. Ale najbardziej bał się, że noktowizor wpadł w ręce
Zawodowca.
Kiedy Pchełka usłyszał o tym, najpierw zamilkł, aż wreszcie wystrzelił jak proca 
na drabinę. Nikt nie zdążył zapytać, po co pędzi na strych.
Jajco jeszcze przez chwilę z zamkniętymi oczyma nasłuchiwał jakiegoś odgłosu. 
Tylko pojedyncze kapnięcia deszczu, daleka rozmowa Agaty z Elżbietą, delikatne 
stuknięcia i skrzypienia domu. Co jakiś czas chlup-nięcie wskazywało, że kolejny 
płat tynku oderwał się od ściany. Cisza.
Jajco zacisnął pięści i powoli wychylił się zza rogu. W pokoju, przez który 
dotarł do domu z dachu, panowała absolutna ciemność. Zaświecił latarkę i szybkim 
ruchem postawił ją naprzeciw wejścia. Pokój pełen narzędzi i drabin zalała żółta 
poświata. Nie dostrzegł nikogo.
Wszedł i dał się nabrać na najprostszy numer, jaki dzieci w przedszkolu uważają 
za przestarzały.
Za drzwiami stał Zawodowiec. Jajco nie dostrzegł go ani nie usłyszał, ale to nie 
mógł być nikt inny. Pchełka był na górze, pewnie rozmawiał z Puckiem, Marta 
wiązała bandytów, pozostali domownicy, przerażeni per-
135
spektywą załapania kulki w plecy, schowali się w najciemniejszym kącie stryszku 
nad lamusem. Tymczasem ktoś mocno pchnął wysokiego chłopaka. Jajco usłyszał 
dziwny dźwięk przypominający odkorkowywanie butelki z szampanem i latarka 
rozprysnęła się. Ktoś zatrzasnął drzwi.
Jajco stracił równowagę i wyciągając przed siebie ręce runął na stół pośrodku 
pokoju. Założył, że to Zawodowiec, i założył, że facet nie ma na nosie 
noktowizora. Gdyby tak było, chłopak mógłby od razu unieść ręce i dać się 
zastrzelić. Ale strzał nie padł, więc znieruchomiał, po czym bardzo powoli 
przesunął się w lewo.
— Masz trzy minuty — szepnął mężczyzna w ciemności. — Potem zaczniemy zabawę...
„Sadysta! Idiota! Drań! Dlaczego nie zastrzeli mnie od razu?"
Mimo nasłuchiwania, nie wyłowił najmniejszego szmeru. Nie miał pojęcia, gdzie w 
tej chwili jest napastnik, w którym kącie przeczeka swoje trzy minuty.
Jajco wstał i uchwycił się blatu. Poświęcił na to prawie minutę. Po kilku 
szkoleniach wiedział, że w całkowitej ciemności należy się poruszać powoli. 
Oznaczało to przesunięcie ręki o pięć centymetrów na sekundę, albo nawet mniej. 
Każde dotknięcie sprzętu przed sobą, z boku czy pod stopąmusiało przypominać 
taniec motyli. Inaczej przeciwnik usłyszy, gdzie jesteś.
Kiedy podniósł się, stanął w lekkim rozkroku i zaczął zataczać rękami kręgi. 
Zamknął oczy, aby przypomnieć sobie rozkład mebli i sprzętów pozostawionych w 
pokoju. Ciężka sprawa.
Wiedział, że przed sobą ma stolik, więc metr na lewo zaczyna się drabina. Za nią 
stos cegieł, przez który przeleciał. Tu, bliżej drzwi, sterczą na środku dwa 
wiadra. Uwaga na wiadra...
Ruszył w stronę drzwi. W myśli liczył sekundy. Już dawno wyszło mu, że trzy 
minuty minęły, a mężczyzna się nie odzywał. Czy śledził go przez noktowizor? Był 
jeden sposób, aby poznać zamiary Zawodowca.
Pochylił się i sięgnął pod nogi. Dotąd nie popełnił żadnego błędu — oddychał 
nosem, by nie dmuchać przed siebie, w nic nie stuknął... Blisko stopy znalazł 
mały odłamek cegły. Aż się spocił na myśl, co by było, gdyby na nim stanął.
Zbadał lewą ręką przestrzeń przed sobą, a gdy upewnił się, że jest pusta, przez 
ramię rzucił za siebie cegłę. Uderzyła w meble w przeciwnym rogu pokoju.
Zawodowiec zareagował natychmiast. Półtora metra od niego dwa bły-
136
ski i dwa odgłosy otwierania butelki świadczyły o zamiarach mężczyzny. Ale i 
podnosiły na duchu. Mężczyzna nie wiedział, gdzie jest Jajco, więc na pewno nie 
używał noktowizora.
Kule trafiły w regał i strąciły z niego jakieś szklane naczynie, które z hukiem 
roztrzaskało się na podłodze. Od biedy mogło to przypominać upadek człowieka.
— Czyżby? — szepnął łowca z wyraźną nutą zawodu w głosie. Teraz Jajco był pewien. 
Jan Rollholz to czystej wody sadysta.
Był jednak zawodowcem. Jeśli nawet poruszył się, to wciąż bezszelestnie. Jajco 
poczuł tylko na policzku delikatny przepływ powietrza.
Nie drgnął przez dziesięć minut. Dziesięć minut, które wydały się godziną. 
Słyszał ostrożne nawoływania Marty, słyszał, że podeszła pod drzwi. Potem ktoś 
szybko odciągnął ją na bok. Pchełka. On już wiedział...
— Ach, nie ma cię tu! Wciąż mnie zadziwiasz, młodzieńcze! — szepnął Zawodowiec z 
przeciwległego rogu pokoju. Jakim cudem dotarł tam bezszelestnie w tak krótkim 
czasie, Jajco nawet nie próbował sobie wyobrazić. — Cóż, szkoda, że nie mam 
czasu bawić się z tobą dalej, ale na mnie już pora. Zdajesz sobie sprawę, że 
domyślam się, gdzie jest skrzynia, której szukam. Tak jak jestem przekonany, że 
wiesz doskonale, o czym mówię. Znalazłeś ją, to pewne. Gdybyś nie wiedział, 
czego szukam, nie przewidziałbyś moich ruchów. Założenie ładunków z zapalnikami 
chemicznymi było majstersztykiem. Brawo. A teraz wybacz, ale jak na ironię użyję 
twojego własnego urządzenia, by cię odnaleźć i, z przeproszeniem, pożegnać się z 
tobą. Jak sam mówiłeś: zawodowiec nigdy nie zadaje bólu bez potrzeby. Jednak wy 
wszyscy musicie pójść z dymem, sam rozumiesz...
Jajco usłyszał doskonale znany dźwięk załączanego urządzenia. Kiedy prąd 
rozgrzeje układy, przed oczyma mężczyzny pojawi się najpierw rozmazany obraz, 
potem autofocus ustawi ostrość. Jajco będzie spalony. Jedyna szansa to uciec w 
tej właśnie chwili...
Rzucił się do drzwi. Zapomniał, że na drodze stoi drabina. Uderzył w nią głową i 
zachwiał się. Już chciał powtórzyć próbę, kiedy zgrzytnęła klamka i wejście z 
hukiem stanęło otworem. Właśnie w tym momencie noktowizor winien był uzyskać moc.
Za drzwiami coś pstryknęło i Jajco poczuł straszliwy ból, kiedy w oczy błysnęło 
mu porażająco mocne światło. Po sekundzie zapadła ciemność, ale błysk, teraz 
zupełnie inny, znów oślepił go na ułamek sekundy.
W tym ułamku sekundy Jajco zobaczył wykrzywioną bólem twarz Za-
137
wodowca. Dopiero po chwili zdał sobie sprawę, co się stało. Jeśli jego oślepiły 
oba błyski, co musiało się stacz oczami Zawodowca! Noktowizor wzmocnił przecież 
światło prawie tysiąckrotnie!
Skoczył w stronę mężczyzny i szarpnął go za rękę z bronią. Próbował założyć 
dźwignię na stawy, ale wciąż było ciemno i nie od razu trafił tam, gdzie chciał. 
Poczuł, że dłoń z pistoletem powoli kieruje się w jego stronę.
Ktoś wpadł do pomieszczenia i próbował się przez nie przedrzeć. Ktoś inny 
wrzeszczał... Marta!
Jajco wzmógł nacisk na rękę. Usłyszał świst i poczuł, że ucho płonie mu bólem. 
Drugi cios trafił już w czarną nicość, bo chłopak uchylił się i zadał trzy 
potężne uderzenia. Dwa trafiły przeciwnika w głowę, co osłabiło jego siłę. 
Pistolet powoli przesuwał się z powrotem w stronę Zawodowca.
„I co z tego? Jeśli nawet obrócę go, nie potrafię przecież wystrzelić do 
człowieka!
A czy on też będzie miał takie skrupuły? Nie! Pociągnie za spust bez zmrużenia 
oka!
Aleja tak nie mogę... Nie potrafię!"
Wciąż jednak naciskał. Nagle ze zdziwieniem poczuł, że pistolet niemal sam 
przesuwa się w stronę klatki piersiowej przeciwnika.
— Wygrałeś, chłopcze — szepnął zdyszany Zawodowiec. — Jestem za stary. Zgarniasz 
całą pulę...
„Co? Co on powiedział?!"
Błysk i huk przypominający wbijanie tępo zakończonej igły w fotel, to było 
wszystko, co zarejestrował Jajco. Mężczyzna zesztywniał na chwilę, po czym upadł 
ciężko na regał i stoczył się pod nogi chłopaka. W ręce Jajca pozostał płaski 
pistolet z dokręconym do lufy tłumikiem. Chłopak otworzył dłoń, jakby broń 
parzyła mu palce.
Ktoś złapał go za rękę, ktoś mówił coś podniesionym głosem, wreszcie dwie osoby 
wyprowadziły go na korytarz.
Tu Jajco zatrzymał się, oparł dłonie o ścianę i zwrócił resztki tego, co jadł 
przed kilku godzinami.
— Boże, zastrzeliłem człowieka.
4
— Marta poszła po wodę, czekaj!
Od półgodziny siedziałz głowąschowanąw dłoniach. Próbował sobie
138
wmówić, że musiał to zrobić, że nie miał wyboru. I że ten człowiek zasłużył na 
śmierć. Ale argumenty były tak blade jak jego własna twarz. Niemal czuł, jak 
cała krew odpływa mu z policzków, a oblicze zmienia się w drewnianą maskę.
Już kilka razy był na granicy, kiedyś nawet trzymał pistolet w sytuacji: ja albo 
on. A jednak nie nacisnął spustu. Ktoś wybawił go z kłopotu. Ale nie tym razem. 
I nikogo nie mógł za to winić.
Pchełka zachował się wspaniale. Przewidział, że Zawodowiec użyje noktowizora, i 
szybko skonstruował z akumulatora i latarki rodzaj lampy błyskowej. Gdy 
usłyszeli pod drzwiami, co się szykuje, on błysnął swoją lampą, a Marta fleszem 
aparatu. Z całą pewnością uratowali mu życie.
Ale zginął ktoś inny.
— Z mojej ręki...
— Co mówisz? — Agata pochyliła się do niego. — Zaraz Marta przyniesie wody, coś 
tam musiało zostać w beczce.
— Nie! — obudził się jak rażony gromem. — Tylko nie z beczki! Zatrułem wodę 
tabletkami przeczyszczającymi.
— To dlatego tak dreptali w miejscu! — ze zrozumieniem kiwnął głową Pchełka. — I 
dlatego tak celnie strzelali!
— Za to jeden strzelił bezbłędnie — grobowo zadudnił Jajco i znów schował głowę 
w dłonie.
Od dziś nic już nie będzie wyglądać tak jak kiedyś. Świat się zmienił.
— I strzeli jeszcze raz! — padło od drzwi. Wszyscy zerknęli zaciekawieni w tamtą 
stronę. Uspokojone, pogodzone ze swobodą umysły nie mogły przyjąć do wiadomości 
tego, co oczy posyłały do mózgu.
Jajco poderwał się, ale powstrzymało go groźne warknięcie. Pchełka stał bez 
ruchu, podobnie jak Agata i Dionizy. Elżbieta z Piotrem na ręku wychyliła się 
zza parawanu, zaraz za nią wyjrzała babcia Balbina. Zbierały rzeczy, by wrócić 
do domu. Znieruchomiały.
W drzwiach na palcach stała Marta, a przy jej głowie znów tkwił pistolet. Płaski, 
z tłumikiem. Mężczyzna trzymał ją za szyję i podciągał tak wysoko, że całą uwagę 
musiała poświęcać utrzymaniu równowagi.
Działał fachowo.
Bo to był Zawodowiec.
139
— Teraz grzecznie mi powiedz.
Maleńka kieszonkowa latarka zbliżyła się do oczu chłopaka. Za Zawodowcem paliła 
się mała świeczka zabrana ze stryszku. Jajco skinął głową i westchnął. Potem 
zerknął na Elżbietę z dzieckiem, dalej na Dionizego, babcię Balbinę, Martę, 
Agatę i Pchełkę. Wszyscy klęczeli na krawędzi daszku i wpatrywali się w oczko 
latarki.
— No, powiedz mi. Wiesz przecież. Chcę tylko mieć tę skrzynkę i odpłynę w siną 
dal. Zdajesz sobie z tego sprawę?
Tysiące możliwości — wszystkie bez sensu. Przy każdej ktoś ryzykuje życie. Jajco 
nie mógł poświęcać życia tych ludzi. A Zawodowiec dobrze o tym wiedział. Ale czy 
wiedział, że Jajco zdaje sobie sprawę z jego prawdziwych planów?
— Odpłynę, bo osiągnę to, co zamierzyłem — ciągnął swój wywód, a Jajco dygotał 
na wietrze, ubrany wciąż w sam podkoszulek. — Zawsze robię, co zamierzę. 
Myślałeś, że mnie zabiłeś? Uznałem po prostu, że koniec zabawy. Że trzeba się od 
ciebie na chwilę uwolnić. Sam skierowałem lufę w swoją pierś. Mam doskonałą 
kamizelkę kuloodporną— przez moment oświetlił dziurę w swojej kurtce, ale zaraz 
wrócił do oślepiania Jajca.
— Teraz żałuję... — burknął chłopak.
— Tak? Ale, jak mówiłem, jestem nie do zdarcia. Nie piłem z tymi patałachami — 
kiwnął głową w stronę stryszku, gdzie trzech zbirów wciąż bezskutecznie 
usiłowało uwolnić się z więzów. — Mam własną manierkę. No i zatruli się czymś, 
biedacy... Inaczej nie pokonałbyś ich tak łatwo. Rozstrój żołądka to doskonała 
broń. Brawo. Nie dałem się też nabrać na atak bombowy i nie szalałem jak idiota, 
gdy wypaliły twoje laski chemiczne. To sztuczka dla dyletantów. Wygrałem, choć 
chętnie przyznałbym ci medal Rollholza. Tylko że takich nie ma — spojrzał na 
zegarek. — Przykro mi będzie was... hm... zostawić. Co, nie powiesz mi, gdzie 
skrzynia? A może zapytamy pannę Martę?
— Nikogo nie zapytasz! — wrzasnął ktoś na dachu lamusa. W momencie kiedy jak na 
komendę odwrócili głowy w tamtą stronę, nad krzyczącym zapłonęła spora pochodnia. 
— O to ci chodzi? Tego chcesz?
U stóp krzyczącego stała niewielka skrzynia pokryta smołą. Wystawały z niej 
kłęby papierów. Ale nie to było dziwne. Jajco, Pchełka i Marta po raz pierwszy 
widzieli Pucka krzyczącego głośno i wyraźnie. Pucka atakującego, wyzywającego. 
Pucka w roli wybawcy i ryzykanta.
140
- Tego chcesz? — zapytał znowu i zbliżył pochodnię do skrzynki. Skąd on ją 
wytrzasnął?!
Mężczyzna odwrócił się lekko i wymierzył w Pucka. A ten ani drgnął.
— Nie strzelisz! Bo spali się skrzynia!
— Kim jesteś, do diabła? — zapytał, wciąż mierząc w górę. Wreszcie, nie 
uzyskawszy odpowiedzi, znów wycelował w klęczącego Jajca.
— Ale w niego strzelę.
— To ja puszczę pochodnię!
— Nie zależy ci na przyjacielu?
— Nie zależy ci na dokumentach?
Doskonała wymiana zdań. Doskonała. Jajco w jednej chwili zapomniał o swojej 
sytuacji, choć to w niego mierzył pistolet. Jak urzeczony patrzył na Pucka. A 
ten odczekał chwilę, po czym sięgnął do skrzyni, uniósł jeden z papierów i 
spalił go na oczach widzów.
— Może o ten chodziło? Czy próbować dalej? Mężczyzna uniósł drugą dłoń i oddalił 
się trochę od Jajca.
— Dobrze, zgoda. Czego chcesz?
A więc negocjuje! Byle Pucek nie popełnił jakiegoś błędu. Byle urzeczony 
zwycięstwem nie odłożył pochodni! Bo zginie.
— Ich! — wskazał odpowiadając na pytanie. — Wymiana! Krótko i węzłowato. Już się 
dziś nagadał.
— Dobrze. Biorę skrzynkę i odpływam...
— Pistolet do wody! A nóż jemu! — wskazał Jajca.
Jeszcze przez chwilę mężczyzna oblizywał wargi, po czym sięgnął za pasek i wyjął 
nóż. Szybkim rzutem wbił go w papę pokrywającą dach.
— Najpierw skrzynia!
— Najpierw pistolet! — wrzasnął Pucek i spalił kolejny papier.
Zawodowiec znów oblizał wargi. Po czym zamachnął się i wrzucił pistolet do wody. 
Jednak od razu przyjął postawę świadczącą o wyszkoleniu w walce wręcz.
Jajco uniósł się i nie spuszczając mężczyzny z oczu, pomógł wstać Elżbiecie.
— Idźcie z powrotem na stryszek. No, już!
Nie trzeba było im tego dwa razy powtarzać. Tylko Marta stanęła za Jajcem.
— Jestem z tobą— powiedziała z mocą. Jajco z góry wiedział, że tym razem nie 
jest w stanie przełamać jej uporu. Wziął ją za rękę.
141
— Uniesiesz skrzynkę? — zapytał, a gdy skinęła głową, poprosił: -Przejmij ją od 
Pucka i postaw tu, na krawędzi.
Jajco zerknął na zegarek. Idealnie! Za dziesięć minut powinna zadziałać ostatnia, 
żółta laska, z potrójną osłonką...
Skrzynka wylądowała na daszku, a Zawodowiec spokojnie podszedł do skarbu i 
zatrzasnął wieko.
— Idziemy—szepnął Jajco, trzymając nóż w zamkniętej dłoni, ostrzem w bok, i 
zaciskając kciuk na końcu rękojeści.
— Widzę, że walczyć nożem też cię uczyli fachowcy — uśmiechnął się Zawodowiec, 
po czym wziął skrzynkę w dwie ręce i podreptał przed Jajcem. Za nimi szła Marta, 
niosąc nad głową zapaloną świeczkę.
— Jeszcze jedno — cicho powiedział Jajco. Musiał się kontrolować, bo język 
zaczynał plątać sylaby. Zmęczenie brało górę.
— Tak? — w głosie mężczyzny nie było cienia smutku czy poczucia przegranej. Nie 
było zresztą też niczego innego.
— Ten pierścionek poproszę.
Zawodowiec uniósł mały palec, na którym trzymał złote kółeczko.
— Bawimy się w grabieżcę? Rozczarowujesz mnie, młodzieńcze!
— Bawimy się w Robin Hooda — odparł Jajco. — Zwracam ludziom
zagrabione mienie.
— Aha! — szepnął mężczyzna i natychmiast zdjął pierścionek. — Więc faceci na 
łódce wiosłowej, którzy chcieli mnie okraść, byli tu przedtem? Jeden z mysim 
ogonkiem?
— Co się z nimi stało? Człowiek wyszczerzył zęby.
— Nie obawiaj się. Jeśli dobrze pływają, żyją. Proszę, zwracam zgubę...
— Dziękuję.
Znów wytwomość i salony. Dziękuję, proszę. Dziwny jest ten świat.
Zawodowiec ostrożnie opuścił skrzynkę na lince z kotwiczką, po czym z wprawą 
wskoczył do swojego pontonu. Teraz dopiero spojrzał na chłopaka śledzącego jego 
ruchy.
— Szkoda, że nie pracujemy razem — odezwał się swobodnie. — To byłoby coś jak w 
filmie „Leon-zawodowiec". Tylko że tam na końcu ginie Leon, a nie... — machnął 
ręką i załączył elektryczny silniczek.
Jajco nerwowo zerknął na zegarek. Już! Już!
— Nie patrz tak! — krzyknął nagle bandyta. Oddalił się na dobre dziesięć metrów, 
znikał za stodołą. — Te zapalniki chemiczne nie są aż takie dokładne!
142
Jednak były. Ostatnia, siódma laska hukowo-dymna eksplodowała zgodnie z planem. 
Jajco ukrył ją w pontonie, którym teraz odpłynął Zawodowiec. Ampułka z kwasem 
miała tam potrójną osłonę, dlatego od uruchomienia zapalnika musiało upłynąć 
trzy i pół godziny. I wybuchła dokładnie o czasie.
Tyle że tuż obok nich, pod fotelem.
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY
• Ostatnia bezczelność • Może być gorąco • Słońce w środku
nocy • Pies im mordę lizał • Odzyskany pierścień
• Czy jest coś, czego nie masz?
A
— Teraz, kurza twarz, jak już się wszystko kończy, to ty sobie przylatujesz? 
Ostatnia bezczelność! — Jajco wyprostował się powoli i obiema dłońmi złapał za 
plecy. — Zobacz, Pucek, czy tu gdzieś nie leży mój kręgosłup, bo chyba mi 
odpadł...
— Już to kiedyś mówiłeś! — Pucek klepnął go w plecy i podał dłoń reporterowi. 
Ten przyjrzał się chudzielcowi z wyraźnym zdziwieniem.
— A jemu co tak tyłek odżył?
— Co? Mów głośniej, niedawno koło nas walnęła raca hukowa!
— Pytam, co on taki podniecony! — wskazał na Pucka.
— Jest bohaterem...
— Bohatersko wytrzymał dwa dni w wilgoci? — zapytał niczego nieświadomy reporter. 
Krążący nad nimi helikopter zaczął się unosić natychmiast, kiedy Krzysztof dał 
znak, że odpiął uprząż, na której go opuszczono.
— Pucek uratował nas wszystkich — poważnie odrzekł Jajco. — Wyjął pakunek przez 
małe okienko, zrobił pochodnię z kawałka osmołowanej skrzyni, znalazł zapałki w 
kieszeni dziadka Klemensa. Pamiętał, że on tam nosił zapałki w woreczku foliowym.
Reporter zajął się rozpakowywaniem sporego bagażu.
— Rano nas zabiorą łodzią. Na teraz mamy kombinezony, latarki, śpiwory i żarcie. 
Tu jest woda w butlach, herbata, cukier i cała apteka. Chyba macie co opowiadać?
144
— Tak. Mamy — wciąż nerwowo odparł Jajco. Poczuł, że kleją mu się oczy. Nie, 
jeszcze nie! — Dostałeś nasze wezwanie? — domyślił się.
— Czy dostałem?! Chłopie, od doby miałem dokładnie dziewięćdziesiąt cztery 
telefony na komórkę.
— Wiesz o nas od doby?!
— Najpierw próbowałem dotrzeć do was autem. Byłem cztery kilometry stąd. Ale 
tego nawet land rover nie przejedzie — machnął ręką. — Więc skołowałem 
helikopter... Co jest?
—Zanim zaczniemy opowieści, chodź, musisz mi pomóc. Potem zjemy kolację.
2
— Masz całkowitą rację — syknął reporter. — To jest parszywa bomba zapalająca, z 
detonatorem czasowym. Skąd o niej wiedziałeś?
—  Facet żałował, że musimy odejść. My, nie on. W pewnej chwili stwierdził, że 
mu żal, ale wszyscy pójdziemy z dymem. No i zająknął się, że będzie odwrotnie 
niż w „Leonie-zawodowcu". W dodatku przedstawił się. To znaczyło, że musi nas 
załatwić. Zawodowiec nie zostawia świadków. Więc jak tylko popłynął, zacząłem 
szukać jakiejś niespodzianki dla nas. Znalazłem tuż przed twoim przylotem.
— Nie koloryzujesz trochę z tym Zawodowcem?
Jajco zmierzył dziennikarza ostrym wzrokiem, ale nie odezwał się.
— Poświeć tym swoim robaczkiem świętojańskim... O! Mocna bestia!
Mała latarka reportera dawała światło reflektora. Pokazała w całej okazałości 
prostokątną skrzynkę leżącą we wnętrzu rozkładanej wersalki. Pod jej 
przezroczystą pokrywą miska wielkości talerza otoczona była metalowymi blaszkami. 
Przepływ prądu między nimi wywoła detonację — wiedzieli o tym doskonale.
Na środku talerza spoczywała spora kulka rtęci.
— Lekkie wychylenie i jesteśmy w niebie! — skwitował reporter.
— Chyba ty. Ja się wybieram w drugą stronę.
— Jeśli nic nie zrobimy, za sześć minut i tak jesteśmy w niebie — reporter 
niewzruszenie stuknął w zegar odliczający czas.
— Mówię ci, że wybieram się w drugą stronę... Kurczę, co ja gadam. Nigdzie się 
nie wybieram. Znajdź na to jakąś radę. Pchełka, chodź. Ty też szukaj rady.
10 — Bezlitosna fala
145
Stali i patrzyli w skrzynkę leżącą spokojnie na dnie szafy. A czas uciekał.
3
— Dobrze, że czekał! — sapnął Jajco.
— A co miał zrobić, pojechać na przejażdżkę?! — zdziwił się reporter, gdy 
ściągnęli wózek ze strychu. Jeszcze posłuży Piotrusiowi, ale teraz przed nim 
równie poważne zadanie. — Wszystko świetnie, tylko powiedz, skąd wiedziałeś, że 
chodzi mu o tę zabytkową skrzynkę? O papiery z niej?
— Logika, Krzysiu, logika. I trochę podsłuchiwania — spróbował zażartować, ale 
kropelki potu wystąpiły mu na czoło. — Pcheła, jeśli twój pomysł z magnesem nie 
zadziała, to wiesz, co będzie?
— Wiedziałem, że to się tak skończy — szepnął Pchełka, ocierając czoło z 
identycznych kropli. — Jak głupi wierzyłem w twoje szczęście... Nie, nie mogę — 
uniósł ręce. — Szczęście się skończyło.
— Nie piernicz — fuknął Jajco. — Jestem zmęczony, więc ci nie przywalę. Jak to 
się skończyło? Nie znaleźliśmy na tym cholernym strychu głośnika? Nie masz z 
niego magnesu, który sobie zażyczyłeś? Pospiesz się, mamy dwie i pół minuty!
Robiło się coraz cieplej.
Pchełka spojrzał w górę, po czym przyłożył magnes dokładnie na środku pokrywy. 
Wzdłuż jej krawędzi biegły przewody — otwarcie urządzenia równało się 
natychmiastowym fajerwerkom. Został tylko ten sposób.
— Jeśli za mocno przechylicie, magnes nie utrzyma rtęciowej kuli, nastąpi 
wyprowadzenie z równowagi, a grawitacja zrobi resztę. Tak będzie, zobaczycie.
— Trzymaj wózek — rozkazał reporter i złapał bombę z jednej strony. Jajco 
podszedł z drugiej. — Podnosimy dziesięć centymetrów na sekundę. Niezależnie od 
wagi. Raz, dwa, trzy!
Jajco aż stęknął. Pudło ważyło dobre dziesięć kilogramów! Wolał sobie nie 
wyobrażać, ile procent tego zajmuje substancja zapalająca.
— Wózek, mały, wózek!
Pchełka podsunął wózek i Jajco z reporterem opuścili pudło, jakby miało wagę 
piórka.
— Minuta! — poinformował Pchełka. — Minuta, już niecała! Ten wyłysiały sadysta 
wykończy nas na odległość!
146
— Mówisz o Dionizym? — spytał Jajco.
— Niech mnie drzwi ścisną, temu się jeszcze na żarty zbiera! O twoim Zawodowcu!
— Już go szukają z helikoptera — spokojnie powiedział dziennikarz. Ale na jego 
czole Jajco zauważył znajome kropelki. Na pewno nie pojawiły się z przemęczenia. 
— Dałem znać przez radio.
—  To czemu przez radio nie wezwałeś saperów? — obruszył się Pchełka.
Właśnie wchodzili w najtrudniejszą część operacji. Opuszczenie bomby przez okno.
— Bo, kurza twoja morda, saperzy mogliby przyjechać za kilka godzin i najwyżej 
pozbierać do worków, co by po nas zostało... Przepraszam!
Jajco zdał sobie sprawę, że nie jest to dobry moment do snucia takich wizji. 
Zwłaszcza że powinien się skupić na przeskoczeniu przez parapet i uruchomieniu 
silniczka. Potem tylko ułożą bombę w pontonie, odetną linkę i niech sobie 
wybucha...
— Podajecie czy już wam się życie znudziło? Co to za afera?! Jajco zerknął za 
okno. Na dnie pontonu paliła się świeża świeczka,
a obok niej stali... Nie, tylko nie to! Niech to będzie halucynacja wywołana 
zmęczeniem!
— Marta! Pucek! Kazałem wam iść w cholerę! W najdalszy punkt...
— Podawaj! — zażądała Marta. Jak tu jej nie posłuchać?
— Dwadzieścia osiem sekund... — poinformował Pchełka.
Jajco stanął na gzymsie, lewą stopą zahaczając o framugę drzwi, i skinął głową. 
Reporter powoli uniósł pakunek i przekazał mu tak, aby Jajco mógł chwycić go od 
góry.
— Dziewiętnaście sekund... — Pchełka zaczął się ślinić.
Jajco przełknął ślinę. Skąd w tak wysuszonych ustach ślina? Dobrze, teraz w 
dół...
Wychylał się coraz bardziej, czując wielki rosnący nacisk na stopę. Od 
wytrzymałości jego stopy zależało dziesięć istnień. Cóż za kaprys losu. Jedna 
stopa. Dziesięć istnień. W tym Marty. Ślicznej, długowłosej, inteligentnej i 
strasznie nieposłusznej. Przecież, do diabła, kazałem jej siedzieć gdzieś na 
zadupiu. W razie czego może wskoczyłaby do wody... Nie. Nie wskoczyłaby. Jeśli 
to jest nowoczesna bomba, Marta mogłaby nie zdążyć.
— Czternaście sekund...
— Bierzcie!
147
Pucek z Martą przejęli ładunek. Jajco znieruchomiał. Teraz już nic nie zależało 
ani od niego, ani od jego stopy. Teraz już oni.
Przymrużył oczy, zaraz jednak zorientował się, że robi głupotę. Tak go to 
ochroni, jak zasłonięcie się gazetą przed kulą armatnią. Wybuchnie albo nie. 
Albo tak. Ale lepiej nie. Boże, co się ze mną dzieje...
— Już nie widzę, ile! —wrzasnął Pchełka.
—  Dziesięć. Dziewięć — odczytał Jajco bez najmniejszego trudu. Bomba właśnie 
wylądowała w pontonie. Jajco wyciągnął rękę do Marty, która błyskawicznie 
wspięła się na gzyms i wskoczyła do pokoju.
— ...siedem, sześć... — mamrotał Jajco pomagając Puckowi, który zluzował linkę. 
— Teraz to ja już też nie widzę...
Ponton pozbawiony pasażerów przyspieszał coraz bardziej. Wysłali go dokładnie na 
zachód, aby przeszedł między stodołąa chlewem. W razie czego któraś z tych 
budowli przyjmie na siebie część impetu.
— Za mało czasu — mamrotał Pchełka. — Ciągle za blisko...
W ciągu pięciu sekund oddalił się dobre piętnaście metrów i wciąż przyspieszał.
Marta złapała dłoń swojego chłopaka. On objął ją i wtulił w ramiona.
— Martuś — szepnął, kiedy wydawało mu się, że to właśnie już-już się stanie. — 
Kocham cię, maleńka...
Ostatnia sekunda trwała bardzo długo. Zdążył zarejestrować szybki pocałunek 
Marty, powiew wiatru zza okna, dźwięk zwariowanego świerszcza odzywającego się w 
jakiejś szparze i westchnienie reportera, który wzdychał bardzo rzadko.
A potem błyskawicznie wzeszło słońce.
Srebmożółty blask wypełnił okolicę, rzucił na ścianę ostro zarysowane cienie, 
odbił się od chmur i jak echo dotarł do nich po raz drugi, z niewielkim 
opóźnieniem. Nie towarzyszył temu prawie żaden dźwięk, prócz chóralnego krzyku 
przerażenia wszystkich zebranych na stryszku ludzi.
Potem krótki syk zaświadczył, że batalię wygrała woda.
4
— Panie Jajco, daj go jej, póki jeszcze młoda...
— Pcheła! — machnął ręką wysoki chłopak. — Idź ty sobie na stryszek, znajdź taki 
rozerwany plastykowy worek, odszukaj w nim trochę cementu, rozrób go z wodą.
148
— I co?
— I zatkaj się, do stu tysięcy skubanych kogutów!
Marta nie mogła już udawać, że nie słyszy. Chyba zorientowała się że o nią tu 
chodzi.
— Może jednak dowiem się, z czego robicie taką aferę?
— Tak — krótko odparł Jajco. — W swoim czasie. Ale na razie...
— Uciekają!!! Wieją!!
Wrzask dobiegający z dachu obudziłby nawet lokatorów okolicznych trumien. Tyle 
że zostali załatwieni laskami hukowo-dymnymi.
Pierwszy zareagował reporter. Był wypoczęty i zdrowy. Zerwał się i wybiegł z 
pokoju. W trzy sekundy później przesadzał już parapet dzielący korytarz od 
daszku. Ale i tak na wszystko było za późno.
Trzej mężczyźni płynęli wpław na wschód. Dionizy i Agata stali na krawędzi i 
machali rękami za znikającymi w ciemności ludźmi.
Jajco właśnie przeszedł przez parapet i tylko rzucił okiem za bandytami. 
Niedługo nacieszą się wolnością. Niech sobie popływają.
— Musieli czymsiś porozcinać węzły — zaczął tłumaczyć Dionizy, ale odwrócił się 
do stojącego najbliżej mężczyzny i otworzył usta, jakby chciał go połknąć.
—A pon kto?—spytał podejrzliwie.—Przecież helikopter nie wylądowoł!
— Ale ja tak! — uśmiechnął się dziennikarz i przedstawił się rodzeństwu. — 
Byliście państwo w środku, musieliśmy się minąć...
— Halo, ludzie! — machnął nagle rękami Dionizy. — My tu gadu-gadu, a te maśloki 
spindalają! — wskazał ręką ciemne punkty.
Jajco podszedł z tyłu i machnął za nimi ręką.
— Pies im mordę lizał. Dionizy splunął.
— Widzisz, chopie, jakobyś ty mioł terozki te fotki ich na tyj kliszy, tobyś ich 
mioł jak w kieszeni. A tak, to co?
Jajco odgarnął włosy z twarzy i machnął jeszcze raz.
— Coś na nich znajdziemy.
5
— Może w końcu zjemy?
— Jasne. Ale na razie trzeba pomyśleć o przeniesieniu wszystkich do pokoju. 
Zrobimy miejsca dla całej dziesiątki.
149
ny i mnie...                                                    ??? ??? miał 
siłv Noqi odma-
Oparł lewą rękę na telewizorze i sięgnął po stojącą na środku T.gu ę Mat^ap!emy 
drani - powiedział nagle, wracając do sprawy sprzed
dziesięciu minut.                              nHr7pkła Marta — Ja się cieszę, 
że
_ To już nie nasza broszka — odrzekła ????*.
S^^UoKidop^uip.yi^si.zb.is.apuyiacie.owi. — Chory albo się nawrócił.
*|Ł te bitego szukać. Więc wolatam podwójnie a*
z*r^r™r^s:="^a»Awo96te..o
but w różnych pozycjach. Chciałbym zobaczyć m.no Rollholza, gdy wy
woła klisze!
— Wariat! —znów orzekła Marta.                          *„,!-» ci*. Pnczvm
dokonał kolejnego świętokradztwa tej noc*rz 9
ucałował gipsowąfigurkę i <^?™™?%??&
— Tylko, kurze pyski, nie zdradźcie babci Balbinie.
150

6
— To, co naprawdę ważne, chowasz w pamięci, i to nie ginie. Agata skinęła głową.
— Tak, masz rację. Na pewno. Oczywiście... Ale człowiek się przyzwyczaja. Nie 
mówmy już o tym, bo naprawdę nie czas na to — zerknęła najpierw na swój palec 
pozbawiony pierścionka, potem na ciało ojca, i łzy popłynęły jej po policzkach. 
—Zabili mi ojca i ukochanego psa też straciłam... Co tam pierścionek...
Jajco stanął dokładnie za nią.
— Twój ojciec jest już tam, gdzie nie musi się niczym martwić... — powiedział 
cicho. Sam chciałby w to wierzyć. — To jest podróż w jedną stronę i nic na to 
nie poradzimy. I jeśli istnieje psie niebo, Kosma biega już tam po łące. Co do 
innych rzeczy — sięgnął do kieszeni — wszystko może się zdarzyć.
Po czym wcisnął jej w dłoń pierścień odebrany Zawodowcowi. Zerknęła zdziwiona i 
bardzo powoli odwróciła się w stronę Jajca.
— Jak... Jak to zrobiłeś?
„Trzymając faceta niemal na ostrzu noża" — chciał powiedzieć, ale powstrzymał 
się w ostatniej chwili.
—  Przecież ważne jest tylko to, że masz go z powrotem — rzekł i uśmiechnął się.
Agata podeszła do niego i zarzuciła mu ręce na ramiona. Przez chwilę trwała tak, 
po czym odsunęła się szybko.
— Taki właśnie był Andrzej. W dodatku... Nie usłyszeli, co mówiła dalej.
Huk szybko przelatującego helikoptera zagłuszył wszystkie inne dźwięki.
7
— A, herbata, dzięki! No więc dobrze, zaczniemy od chwili, kiedy bandyci podjęli 
konkretne działania — Krzysztof nareszcie był w swoim żywiole. Przygotowywał 
reportaż. — Zaczęło się od odcięcia prądu w waszym domu. Jak myślicie, dlaczego 
to zrobili, skoro w kilka minut później w ogóle wyłączono prąd?
Siedzieli na fotelach i czekali cierpliwie na informację, kiedy przypłynie łódź, 
którą przed godziną reporter wywołał swoim nadajnikiem.
151
_ A skąd mieli wiedzieć, kiedy prąd wyłączą? - zapytał Dionizy. -
Mieli dużo do roboty, a mało czasu. Proste, nie?                       ???1??»??
Rozmowę przerwał melodyjny dźwięk dobiegający z k,eszen.reportej
-Przepraszam... - mężczyzna sięgnął do k.esz en,. - Tak? N^e nie mooebyć za 
godzinę w waszej redakcji. No n.e. koniec. Przykro.?. Sm^ecenie^a e-mail, ja 
sobie w samochodz.e przejma Mogę c. ????? te zdjęcia, bo mam je na ml^ku-gZ^^SS 
słoneczko, w domu zalanym P^ezMPowoHd";7k,lkaBSeZoL? Ale i r7Pkam z ludźmi na 
ewakuac ę. No, widzisz... Bierzecie repoiw lotest bomba materiał! No, jak się 
kasjerka uśmiechnie, będziecie mieć wyłączność... Pozdrawiam także.
Jajco nachylił się do reportera, gdy ten chował telefon^ -Człowieku, jak to jest, 
że zawsze masz wszystl*^J^* ** zoryk - proszę bardzo. Telefon - nie ma sprawy. 
Ty, kurza twarz, jesteś chodząca elektronika! Jest coś, czego nie masz?
-ni iest przyjacielu-odrzekłwzadum.edz.enn.karz.-Jestcos
co t7rSsf a ja właśnie straciłem, i żadna elektronika n,e pomoże m,
tego odzyskać. —Tak? Co? — Pamiętasz Magdę?


EPILOG
Jasne, poszarpane chmury coraz wolniej płynęły po niebie. Od rana nie spadła ani 
jedna kropla deszczu, a poziom wody opadło metr. Rozproszona mgła znad 
naturalnego koryta Odry uciekała gdzieś na północ, odsłaniając wierzchołki drzew 
zmęczonych powodzią. Z oddali doszedł do nich śpiew kosa.
— Krzysztof mówi, że za pół godziny będzie łódź.
— Tak, Martuś — szepnął Jajco, obejmując ją ramieniem. Przespał całe siedem 
godzin, czuł się o wiele lepiej. Ona chyba też. — Zabiorą nas wszystkich. 
Przepraszam cię za te wakacje... Może na obozie z Krzysztofem będzie spokojniej.
Uśmiechnęła się, nie spoglądając na niego.
— Nie wierzysz?
— Zróbmy sobie dziś dzień szczerości — zaproponowała i poruszyła głową. Jej 
włosy opadły równo na plecy.—Nie, nie wierzę. Nie dlatego, żebym węszyła jakąś 
aferę. Po prostu... Przyciągasz... Nie, nie mówmy o tym.
— Przyciągam wariatów? — podchwycił, ale nie potrafił się złościć. Nie teraz, 
kiedy pojedyncze promienie słońca zdziwione dotykały powierzchni wody tam, gdzie 
przed tygodniem pieściły trawy i zboża. — Jasne, że przyciągam wariatów! O, tak 
mocno! Tak! — i przytulił ją do siebie, niemal wgryzając się w jej szyję.
— Przestań, głu-po-lu! Weź te zębiska straszne nie myte! — chichotała i 
odpychała go. — Weź zęby, bądź poważny, idzie Krzysztof. No, już!
Reporter usiadł obok nich na krawędzi daszku i oparł się z tyłu na wyciągniętych 
rękach.
— Aż mi ciężko w to wszystko uwierzyć!
— Nie martw się, my cię przekonamy — rzucił mu Jajco. — Mamy świadków.
— Zaraz będzie śniadanie... Nie, nie o to chodzi — podjął wątek. — Po prostu nie 
mogę sobie wybaczyć, że wpakowałem was w środek takiego łajna! Tylko skąd mogłem 
wiedzieć o powodzi albo o tym, że sprawa skarbów rozwinie się w aferę 
szpiegowską...
153
— Zaraz, zaraz! — Jajco zdjął rękę z ramienia Marty i odwrócił się do 
dziennikarza. — Zachęcałeś nas do przyjazdu tutaj, odwiozłeś nas, ale nie 
przypominam sobie, abyś się chociaż zająknął o jakimś skarbie. Wiedziałeś coś 
wcześniej?
— Mea culpa — uderzył się w piersi reporter. — Moja bardzo wielka culpa. 
Wiedziałem i znając ciebie sądziłem, że rozwiążesz zagadkę. Nie mogłem nawet 
przypuszczać, że chodzi o stare akta własności tych ziem. Myślałem tylko o 
ciekawostkach z czasów powstań śląskich. Chciałem, żebyś się rozerwał... Co 
jest?! Spokój, Jajco!
— Ty draniu! — krzyknął wysoki chłopak, wciąż jednak uśmiechając się pod nosem. 
Wstał powoli i teatralnym gestem podwinął rękawy. — To takiś ty! Niewiele 
brakowało, a rozerwałbym się tak, żebyś mnie łopatką zbierał! Wiedziałeś o 
skrzyni, przywiozłeś nas tu jak idiotów i ani be, ani me, ani kukuryku?! 
Chciałeś potem mieć z tego dobrą książkę, tak? Ha, tu cię mam! Jak to Pcheła 
nazywa? Kreowanie rzeczywistości! I co? Sam miałem dojść do wszystkiego?
— Nie wiedziałem, że będziesz miał konkurencję! Hej, zostaw, jesteś osłabiony — 
wrzasnął reporter i puścił się pędem po daszku. Osłabiony Jajco przez moment 
został w tyle, zaraz jednak nadrobił straty. Dopadł dziennikarza i zwarł się z 
nim w uścisku przypominającym zapasy sumo.
— Hej, wariaci, bo spadniecie do wody!
— Jeden z nas musi utonąć! — wrzasnął Jajco. — I to będzie ten bezecnik... Ty, 
bezecnik, a tak na marginesie, to wiesz, czemu te papiery były takie ważne? Czy 
stare akta własności dziś coś znaczą?
Bezecnik skinął głową i zdyszany poprowadził młodszego kolegę na miejsce obok 
Marty.
— To skomplikowane sprawy spadkowe, mieszanie rodzin niemieckich z polskimi, 
takie tam jaja... Ale powiem wam, że jeżeli te papiery dotrą do faceta o 
nazwisku Heinrich Kuntz, który jest wnukiem byłego właściciela tych ziem, to 
wszyscy w okolicy są załatwieni. Całe te tereny wrócą do tego faszysty.
— Nie lubisz Niemców? Nie znałam cię z tej strony... — wtrąciła Marta.
— Co? Jakich Niemców, co ty pleciesz, dziewczyno? Niemiec, Chińczyk, Polak czy 
Nigeryjczyk to dla mnie jeden czort. Tyle że Kuntz to czystej krwi faszysta i 
hitlerowiec. Dlatego mówię wam: mam gdzieś prawa międzynarodowe i spadkowe. 
Zamiast nowego komputera wolałbym na imieniny dostać te akta własności jego 
pradziadka i spalić je uroczyście w ognisku.
154
W kieszeni reportera zadźwięczał sygnał telefonu. Raz, drugi, trzeci.
— Przepraszam was... — reporter wyjął telefon. —Tak? Dziękuję bardzo za 
informację, dziękuję serdecznie... Niech ci chudy byk gacie starga! Nie patrzcie 
tak na mnie, już się wyłączył.
— A kto to?
— Nie wiem. Ale przekazał mi ważną informację.
— To czemu mu źle życzysz?
— Bo w ciągu ostatniej doby otrzymałem ją po raz dziewięćdziesiąty piąty.
* * *
— Dowiem się w końcu, co to za afera, czy mam usychać przez następne...
— Cicho tam! — przerwał jej i zmarszczył czoło. — Daj się skupić.
— Skupuj się, skupuj. A po ile?
— Bo się nie dowiesz.
— Już jestem cicha biała myszka. No? — szturchnęła go. — Bo znów ktoś przyjdzie 
i będzie po balu.
— Bal to będzie, jak się dowiesz.
— Rozumiem — kiwnęła głową Marta. — Już wszystko rozumiem. Jesteś w ciąży!
— Skąd wiesz? Źródło! Ujawnij źródło, bo załaskoczę na śmierć! — roześmiał się i 
złapał ją pod pachy. Nikt nie potrafił znaleźć łaskotek nietykalnej Marty, jeden 
Jajco odkrył jej czułe miejsca. Zwykle trzymał to w tajemnicy. Teraz jednak 
wykorzystał całą tę swoją wiedzę.
Marta wiła się na dachu jak śledź w sieci, piszczała i próbowała odepchnąć 
chłopaka.
— Jesteś ciężki jak dwa wory ziemniaków, zejdź ze mnie, ała, ała, weź te paluchy, 
świntuchu, gdzie się pchasz? No, co...? Co ci się tak oczy świecą? Spodobało ci 
się maltretowanie nieletniej? Hej, gdzie sięgasz?
— Spokojnie, nieletnia, akurat wyjątkowo do własnych gaci.
— No, wiesz...!
Opierając się na lewym łokciu, wyjął z bocznej kieszeni spodni małe pudełeczko 
pokryte zamszem. Leżąca na plecach Marta z zastygłym uśmiechem przyglądała się z 
niedowierzaniem, jak chłopak drżącymi pal-
155
cami otrzepuje pudełko z pyłków i śmieci, otwiera je delikatnie i podsuwa
jej pod nos.
Uwolniła rękę i ostrożnie ujęła dwoma palcami maleńki, złoty pierścionek. 
Obejrzała z każdej strony malutkie, błyszczące oczko i podała pierścionek 
chłopakowi.
— Chcesz mi go założyć?
Uśmiechnął się, wciąż podparty na lewym łokciu. Potem delikatnie chwycił złoty 
krążek i wsunął na wyciągnięty palec dziewczyny.
— Teraz już wiesz, co...
— Nic nie mów — położyła mu palec na ustach. — Nic nie mów. Po prostu mnie 
pocałuj.
Pochylił się do niej delikatnie, najpierw musnął jej wargi wilgotnymi ustami, 
potem przywarł coraz mocniej i mocniej...
Marta objęła go i przyciągnęła do siebie.
Napad bandytów podczas powodzi stulecia wydał mu się nagle świetną przygodą.
Dobre dziesięć minut uciekło im z życiorysu, zanim Marta roześmiała się i 
rozwarła palce, aby jeszcze raz przyjrzeć się pierścionkowi.
—  I nosiłeś go w kieszeni tych wstrętnych spodni przez cały ten czas?
— Dwa tygodnie.
— Wariat. Dziękuję, wariacie. To piękny prezent. Chyba potrafię się domyślić, co 
ma oznaczać. Jak sądzisz, domyśle się?
Pochylił ku niej głowę, ale tym razem uciekła mu w bok.
— Znając twoją inteligencję, pewnie już wszystko wiesz.
— Nie podlizuj się. No złaź, cała ścierpłam! Aha, co do prezentów. Krzysztof 
rzeczywiście ma imieniny dwudziestego piątego lipca. Skoro wtedy będziemy z nim 
na tym obozie wędrownym, może trzeba by wcześniej pomyśleć o prezencie?
Jajco znów sięgnął do przepastnej kieszeni spodni.
— Ja już mam dla niego prezent.
— No? — uniosła brwi.
— Nie: no, tylko wymarzoną niespodziankę. Dotrzymasz tajemnicy
do tego czasu?
Marta powoli sięgnęła po niespodziankę i wyrwała ją z dłoni Jajca. Potem 
przejrzała ją szybko i pokręciła głową.
— Ty diable rogaty, toś ty taki? Wszystko wiedziałeś od początku?
— Prawie, Martuś, prawie, oj, nie łaskocz mnie, wiesz, że tego nie
156
lubię... Hej, bo leci helikopter! Bo rzucają bombę, strzelają...! Bo nie dam ci 
śniadania! Kurczaczku, lepiej zastanów się, gdzie to potem schować, żeby się nie 
zniszczyło.
Marta z uśmiechem usiadła po turecku.
— Nie zniszczyło? Przecież jemu o to właśnie chodzi.
— Ale niech to zrobi sam! — powiedział Jajco i na powrót schował do kieszeni 
cztery złożone kartki z wypłowiałym napisem. Ale każdy, kto znał choć trochę 
niemiecki, mógł bez problemu przeczytać nagłówek:
AKT WŁASNOŚCI ZIEMI
JOHANN DIETER KUNTZ
	Bilans powodzi 1997:
54	osoby straciły życie
671 195	hektarów zalanych gruntów
162 500	ewakuowanych osób
1500	rodzin utraciło dach nad głową
3 080	km zalanych dróg
490	mostów wyłączonych z ruchu
2 000	km torów zamkniętych dla ruchu
1115	km wałów na Odrze i Wiśle
	uległo zniszczeniu lub uszkodzeniu
ISIS
SPIS TREŚCI
OD AUTORA..............................................     5
*   *   *                                                                                                                                                                                          
-7
ROZDZIAŁ PIERWSZY
•   Nie pojadą  •  Komitet Przeciwpowodziowy •  Zapasy  •  Nocte video
•   Hak • Kantki • Plan amerykański • Bulgot.....................    12
ROZDZIAŁ DRUGI
•   Ciemność  •  Pierwsza fala  •  Dalej nie pójdzie!  •  Skowyt • Reakcja 
łańcuchowa  • Pętla...........................................    28
ROZDZIAŁ TRZECI
•   Powietrza!  •  Idiotka czy anioł?  •  Marta chce mieć telefon  • Na fali
- Prawa bydła  • Gdzie jest pudło? • Nutrie z piłą • Dwa drobiazgi...    44
ROZDZIAŁ CZWARTY
•   Choćby tylko chleb  •  Komitet działa  • Złoty interes •  Bezużyteczny 
bunkier   •   Dziadka Klemensa poezje turpistyczne   •   Za sianem
•  Brałem, co dawali   •   Skrzynia otwarta •   Kto się boi?   •   Jest tam 
kto?........................................................    65
ROZDZIAŁ  PIĄTY
•   Kolejny złoty interes   •   Zamknięte kajaki   •   Nie ona wybierała
•   Gospodarza atak frontalny   •   Strzały   •   Topór  •   Więcej światła!
•   Uwięziony • Niech się podnosi!................................    80
ROZDZIAŁ SZÓSTY
•    Przebudzenie   • Takie sobie dłubanki   •   Daleki kuzyn Batmana
•   Jeden •   Drugi   •   Trzydzieści sekund   • Wreszcie skrzynia •   Pucek
z dachu   •  Pałeczki z apteczki  • Tylko czekanie...................    96
ROZDZIAŁ SIÓDMY
•   Szalik Kośmy • Pierścień Agaty • Już dziesięć •  Chrzest    z wody
•   Głupie pytanie  •  Film, proszę  •  Jak hieny grobowe •  Ostatnia rada
•   Siedem bombowych lasek  •  Klik zza drzwi......................   113
ROZDZIAŁ ÓSMY
•   Zemsta Marty  •   W ciemności  •   Tysiąckrotne wzmocnienie •   Strzał
•  Oddajcie mu skrzynię   •   Pochodnia   •   Wymiana •   Ostatnia laska 
wybucha.....................................................  132
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY
•   Ostatnia bezczelność   •   Może być gorąco   •   Słońce w środku nocy
•   Pies im mordę lizał  •   Odzyskany pierścień   •   Czy jest coś, czego
nie masz?-----'...............................................  144
EPILOG.................................................... 153

CZERWONA BIBLIOTEKA
Adam BAHDAJ
Adam BAHDAJ
Adam BAHDAJ
Adam BAHDAJ
Adam BAHDAJ
Adam BAHDAJ
Adam BAHDAJ
Adam BAHDAJ
Adam BAHDAJ
H. BIELIŃSKA, M. KRUGER
Jerzy BROSZKIEWICZ
Antonina DOMAŃSKA
Antonina DOMAŃSKA
Halina GÓRSKA
Maria KRUGER
Maciej KUCZYŃSKI
Maciej KUCZYŃSKI
Stanisław LEM
Stanisław LEM
Aleksander MINKOWSKI
Gustaw MORCINEK
Zbigniew NIENACKI
Zbigniew NIENACKI
Edmund NIZIURSKI
Ewa NOWACKA
Roman PISARSKI
Krzysztof PETEK
Krzysztof PETEK
Krzysztof PETEK
Krzysztof PETEK
Krzysztof PETEK
Maria RODZIEWICZÓWNA
Halina RUDNICKA
SAT-OKH, YACKTA-OYA
SAT-OKH
Henryk SIENKIEWICZ
Dorota TERAKOWSKA
Dorota TERAKOWSKA
Dorota TERAKOWSKA
Maciej WOJTYSZKO
Maciej WOJTYSZKO
Wiktor WOROSZYLSKI
Zofia ŻURAKOWSKA
Czarne sombrero Dan Drewer i Indianie Do przemy 0:1 Kapelusz za sto tysięcy 
Piraci z Wysp Śpiewających Podróż za jeden uśmiech Tańczący słoń Uwaga! Czarny 
parasol! Wakacje z duchami Petra
Wielka, większa i największa Historia żółtej ciżemki Paziowie króla Zygmunta 
Druga brama Godzina pąsowej róży Atlantyda wyspa ognia Katastrofa Bajki robotów 
Opowieści o pilocie ?????? Gruby
Łysek z pokładu Idy Pan Samochodzik i Templariusze Księga strachów
Siódme wtajemniczenie (t. I, II) Śliczna Tamit Wakacje w ZOO Czarna walizka 
Kamienna pułapka Tajemnica deszczowej nocy Ostatnia zagadka Trzy dni od teraz 
Lato leśnych ludzi Uczniowie Spartakusa Fort nadAthabaską Glos prerii
W pustyni i w puszczy Córka Czarownic Władca Lewawu , W Krainie Kota Bromba i 
inni Tajemnica szyfru Marabuta Cyryl, gdzie jesteś? Jutro niedziela
Drogi Czytelniku!
Zapraszamy Cię do korespondencyjnego zamawiania książek. Napisz do nas, a 
bezpłatnie otrzymasz aktualny katalog i cennik naszych publikacji. Klub 
Siedmioróg jest największą w Polsce księgarnią wysyłkową książek dziecięcych i 
młodzieżowych.
Nasz adres: Klub Siedmioróg, ul. Świątnicka 7,52-018 Wrocław