KUAN HIN CHIŃSKI MASAŻ I AKUPRESURA WYDAWNICTWO LEKARSKIE PZWL CHIŃSKI MASAŻ I AKUPRESURA ^^ DR KUAN HIN CHINESISCHE MASSAGE UND AKUPRESSUR MITARBEIT VON BRIGITTE ZAUGG COK KAN HALLWAG VERLAG BERN UND STUTTGART DR KUAN HIN CHIŃSKI MASAŻ I AKUPRESURA WSPÓŁPRACA BRIGITTE ZAUGG, COK KAN WARSZAWA WYDAWNICTWO LEKARSKIE PZWL Tytuł oryginału: Chinesische Massage und Akupressur Wydawca oryginału: Hallwag AG, Berno, Szwajcaria II wydanie 1989 (c) 1988 Hallwag AG, Berno i Stuttgart Wszystkie prawa w języku niemieckim zastrzeżone (c) Copyright for the Polish edition by Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1992 (c) Copyright by Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997 Tłumaczył z języka niemieckiego lek. WIESŁAW SALACH Autorzy rycin: Dr Kuan Hin: wszystkie rysunki i znaki pisarskie na początku rozdziałów i rycina na s. 39 Felicitas Prescher: ss. 49-56,64,66, 74-76 Eduard Rieben: ss. 26, 91,96 Brigitte Zaugg: ss. 8,93 Projekt okładki Andrzej Pilich Redaktor Anna Plewa Redaktor techniczny Agnieszka Janowska Korektor Małgorzata Kołakowska ISBN 83-200-2158-8 Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa Wydanie II Rzeszowskie Zakłady Graficzne Rzeszów, ul. płk. L. Lisa-Kuli 19 Zam. 5894/97 Spis treści Doktor Kuan Hin - skromny wielki mistrz 7 Inhoa 13 Wprowadzenie w medycynę chińską 21 Praktyka chińskiej medycyny 29 Osiem cudów chińskiego masażu 43 Akupresura: leczenie rękoma 67 Nerwowość 95 Kołatanie serca 99 Stany depresyjne 103 Zaburzenia snu 106 Bóle głowy 112 Stany osłabienia 120 Uczucie zawrotów głowy 124 Odzwyczajanie od palenia 128 Bóle . 131 Trawienie 151 Drogi oddechowe 165 Dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego 174 Choroby skóry 188 Żylaki 194 Zapalenie oczu 198 Podwyższone ciśnienie 202 Współpraca między zachodniąi wschodnią medycyną 206 Słowniczek 211 Skorowidz rzeczowy 213 Doktor Kuan Hin Skromny wielki mistrz Energia, inspiracja i wewnętrzna równowaga są potrzebne do stworzenia takiego rysunku. Wykonany został błyskawicznie - jednym pociągnięciem. Pomimo to nie jest przypadkową kreską - lecz symbolem. Dr Kuan Hin przygotowujący się do zabiegu: każde leczenie wymaga ogromnej koncentracji i wewnętrznego spokoju. N a wysokości 8000 metrów między Ziirichem a Paryżem spotkałam go po raz pierwszy. Niski i pełen wdzięku, azjatyckie oblicze, włosy czarne z niebieskim odcieniem, mądre oczy. Taki oto pasażer usiadł obok mnie w samolocie szwajcarskich linii lotniczych. Zafascynowały mnie piękne ręce, przyglądałam się im - nadzwyczaj wąskie, wrażliwe, z niezwykle długimi paznokciami. Kto to może być? Miał może czterdzieści, pięćdziesiąt lat, może nieco więcej - trudno było mi ocenić jego wiek. Dyskretnie zerkałam na jego teczkę z aktami, którą próbował właśnie otworzyć. Jakież było moje zdziwienie, gdy zobaczyłam zwykłe igły do iniekcji i nic więcej! Zastanawiałam się, kim może być: spekulant, handlarz narkotykami, szarlatan? Różne określenia przychodziły mi do głowy. Uśmiechając się, zgadywał moje myśli. Hostessa przeniosła posiłek. Walcząc ze sobą - podziękowałam. Przyglądał mi się bez skrępowania. "Problemy z figurą". Naturalnie! Przedstawił się, zaspokajając moją ciekawość. Zrozumiałam - akupunkturzysta, akupresurzysta! Co się działo dalej...! Krótko przed lądowaniem na lotnisku Charlesa de Gaulle'a niektórzy pasażerowie zaskoczeni byli dziwnym striptisem, skoncentrowany doktor masował i uciskał moje ciało. Mogłam jednocześnie korzystać z praktycznej lekcji akupresury. Potem mając jeszcze trochę czasu, poświęcił go innym pacjentom. Tak więc dla doktora Kuana ani lotnisko, ani dworzec nie są miejscem bezczynnego czekania - tam gdzie są ławki do siedzenia, można również wkłuwać igły. Dwie igły w obnażoną nogę w poczekalni na dworcu, do czasu przyjazdu pociągu dalekobieżnego... Czas jest do wykorzystania, a więc ...! Kiedy doktor Kuan jest we własnym żywiole, zapomina o otoczeniu. Zdziwione spojrzenia przechodniów nie robią na nim wrażenia. Świat bez igły jest dla doktora Kuana czymś niewyobrażalnym, ponieważ akupunktura jest dla niego nie tylko zawodem, ale również treścią życia. Tak było już od najwcześniejszej młodości w Kantonie. Urodził się 22 stycznia 1922 roku pod znakiem psa w Kantonie w Chinach, jako syn kupca i lekarki, u której w rodzinie zawód ten był uprawiany od wielu pokoleń. Już jako mały chłopiec pomagał swojej matce w pracy. Wyjmował igły, ale przede wszystkim uczył się szukać punktów. Wkrótce zauważył, że jego ręce są źródłem dużej siły magnetycznej. Pomagał zbierać i suszyć zioła, przygotowywać leki. Z jego sześciorga rodzeń-stwa i dziesięciorga przyrodniego rodzeństwa jest jeszcze dwoje czynnych zawodowo lekarzy. Siostra Sion Hong jest kierownikiem kliniki ginekologii - pierwszego ludowego szpitala w Kantonie. Założyła później jeszcze dwa prywatne szpitale, gdyż nie było to wtedy zabronione. Działo się to bowiem na krótko przed powstaniem obecnego rządu. Dziś w klinice tej pracują również emerytowani lekarze na zasadach odpłatności, a nie tak jak dawniej - za opłaty w naturze. Kiedy Kuan miał 5 lat, rodzice przeprowadzili się do Haifongu w Północnym Wietnamie. Tam uczęszczał do szkoły do 16 roku życia. Gdy wybuchła wojna japońsko-chińska przeniósł się do Yiinanu, który był względnie nietknięty działaniami wojennymi. Rozpoczął tam studia medyczne. Trzy lata później zmienił miejsce, mianowicie na fakultet Tong-Nann w Szanghaju. Jako młody lekarz został przydzielony do armii chińskiej i we wrześniu 1945 roku awansował do rangi oficerskiej. Był komendantem i prowadził szpital wojskowy w Potchi w Hanoi. Tam właśnie był świadkiem niewyobrażalnej brutalności wojny Indo-chińskiej, kiedy Wietnam sprzeciwił się francuskiej okupacji. Jako dyrektor szpitala opiekował się również francuskimi jeńcami wojennymi. Pomagał im w kontakcie z ich rodzinami. Chociaż był bardzo zaangażowany w walkę o niepodległość Wietnamu, jako lekarz był wrażliwy na los Francuzów, którzy doznawali również wielu okrucieństw. Niósł pomoc z narażeniem własnego życia, przechodząc między frontami. W tym burzliwym czasie ożenił się z Pao Tschou, co znaczy "Perła" - nauczycielką z Hajfongu. Po powstaniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 roku, sytuacja polityczna zmusiła go do opuszczenia ukochanej ojczyzny. Rząd francuski uhonorował jego działalność w Wietnamie, nadając tytuły i odznaczenia, zaofiarowano mu również mieszkanie w Paryżu. Na początku pobytu we Francji doktor Kuan znalazł pracę w firmie importowo-eksportowej, ponieważ w tamtym czasie w Paryżu nie mógł utrzymać siebie i swojej rodziny z wykonywania akupunktury. Do końca lat sześćdziesiątych chińska medycyna na Zachodzie była prawie nie znana. Doktor Kuan nawiązał kontakt z europejskimi lekarzami i zaczął z nimi współpracować. Na początku leczył ostre i przewlekłe bóle, depresje, a przede wszystkim migreny. Pacjenci zauważyli wnet, że delikatny Chińczyk dokonywał małych cudów. Niebawem poświęcił szczególną uwagę dzieciom upośledzonym. Nieprawidłowo ukształtowane kończyny po kuracji doktora Kuana uzyskiwały nieoczekiwaną ruchomość. Bezpłatną pracę dla biednych, często do późnych godzin nocnych, kompensował sobie rachunkami od prominentnych pacjentów ze świata polityki i showbiznesu. Jego praktyka w 11 dzielnicy Paryża, gdzie mieszkają ludzie wszystkich ras, umożliwia mu troszczenie się o swoją żonę, siostrę i dwoje dzieci (z ośmiorga). Kuan jest również uzdolnionym malarzem. Kilka razy w roku leczy również upośledzonych pacjentów w szpitalach w Danii, gdzie jest znany ze swej sztuki lekarskiej. Dobre wyniki leczenia osiąga u ludzi ze świata muzyki (których praca wymaga szczególnej "ruchomości") i u chorych na raka. Jednym z ważniejszych celów doktora Kuana jest przezwyciężenie strasznej choroby - AIDS, a zarazem współpraca z zespołem lekarzy francuskich, związana ze zwalczaniem tej choroby. Pracy tej poświęca wiele czasu. Ma dużą kolekcję listów i fotografii oraz uporządkowaną dokumentację lekarską z wynikami leczenia. Chińska metoda inhoa robi duże wrażenie. Zachodni lekarze interesują się tylko niektórymi aspektami leczenia doktora Kuana, a nie całą jego wiedzą. On sam nie jest fanatykiem lub guru, lecz człowiekiem rozumiejącym swój kunszt lekarski, .przede wszystkim jako komplementarną medycynę. Jego celem jest wzmocnienie ciała, które tak często i mocno j est obciążone zachodnimi metodami leczenia. Wielkim pragnieniem doktora Kuana jest zbliżenie medycyny chińskiej i zachodniej. Jego postawa i metoda, zarówno nauczyciela samoleczenia, jak i lekarza, przyniosła mu szczególną sławę w Paryżu. Dla doktora Kuana jest zrozumiałe, że samodyscyplina, własna walka z chorobą i pozytywne myślenie ma leczące działanie. On żyje akupunkturą i nie ćwiczy samotnie. Porusza się w czwartym wymiarze królestwa tradycyjnej chińskiej sztuki leczenia. Jest to sfera, której nikt sam za pomocą wiedzy szkolnej nie może nabyć. To spotkanie w samolocie z człowiekiem, który całe swoje życie poświęcił na badanie prawidłowości naszej wewnętrznej alchemii, praktykując - jak artysta starej wiedzy - nakłuwania, było dla mnie zesłaniem losu. Jeśli zabierzecie tę książkę w podróż, być może również dla Was będzie zesłaniem losu. Yerena Burki Inhoa "fu Oprócz właściwego znaczenia, chińskie znaki pisarskie mogą wyrażać Yin lub Yang: na poprzednie] stronie przedstawiamy w górze znak Yang (jest twardy, męski, naładowany energią), znak na dole - to Yin (miękki, łagodny, płynny). Widzimy to również na rysunku: Yin jako wygięta krzywa trawa, natomiast krótka trawa - Yang. Pewien francuski generał doświadczony w sztuce wojennej prosił mnie kiedyś o pomoc w delikatnej sprawie. Otóż podczas każdej uroczystej rocznicy - skoro tylko usłyszał marsz wojskowy - zaczynał płakać. Łzy dla niego były czymś przykrym, ale nawet przy dobrych chęciach nie mógł się powstrzymać - właśnie tak na niego działały dziarskie dźwięki. Postanowiłem na krótko przed następną oficjalną uroczystością wkłuć mu pod skórę w określone miejsce ręki igłę do akupunktury. Efekt był nieoczekiwany: stary generał spokojnie przyjął odznaczenie. Grzmiące bicie werbli tym razem nie wycisnęło łez - igła pod rękawem jego munduru osiągnęła swój cel. To było przede wszystkim silne działanie nakłutego punktu na psychikę lub dostateczne przygotowanie pacjenta na działanie igły w kończynie. Oba te czynniki współwpływają na wynik, gdyż razem konieczne są do osiągnięcia sukcesu. Opisując tutaj historię generała, chciałbym w tej książce wyjaśnić, że takie problemy mogą dotyczyć dowolnego obszaru zdrowia: duch i ciało są razem i mogą wzajemnie na siebie wpływać pozytywnie, ale również negatywnie. Zabiegi mogą działać zapobiegawczo, lub też leczniczo. Najlepszą gwarancją ich skuteczności jest zaufanie do tej metody, ale również zaufanie sobie. Do tego potrzeba siły ducha i równowagi wewnętrznej. Wszystkie propozycje terapeutyczne tej książki zmierzają nie tylko do utrzymania zdrowia czy leczenia ciała, ale również do wzmocnienia ducha. Wkrótce przekonacie się o lym, jeśli zastosujecie ucisk określonych punktów na ciele (akupresura). Duch i ciało są ze sobą związane energetycznym związkiem sieciowym. Mogą nadzwyczaj czujnie reagować na delikatny ucisk palca. Na tym założeniu zbudowana jest chińska medycyna i to jest podstawą metody inhoa, która opiera się na starej szkole chińskiej. Najpierw zajmiemy się bliżej chińską medycyną, a później praktycznym zastosowaniem metody inhoa. Na kilka pytań dotyczących inhoa chciałbym odpowiedzieć, szczególnie na te, które interesują czytelni- ków. Co to jest inhoa? Jak działa ta metoda? Jakie choroby może leczyć? Czy można przy jej stosowaniu popełnić błąd, czy jest niebezpieczna? Co to jest inhoa? Inhoa znaczy "srebrny kwiat". Jest to nazwa metody moich przodków. Zapobiega ona chorobom i leczy je. Wiedza o tej metodzie i jej możliwościach oddziaływania przekazywane są od stuleci następnym pokoleniom. Właściwie musiałbym powiedzieć przodkiniom, ponieważ w mojej rodzinie wiedza zawodowa - wbrew zwyczajom ludowym - przekazywana była z matki na córkę. Tak więc moja siostra w Kantonie (w Chinach) podtrzymuje dotychczasową tradycję inhoa i ciągle ją rozwija. Oczywiście wiedza ta nigdy nie była ukrywana przed synami. Mimo to spośród moich dzieci najbardziej związana z metodą inhoa jest moja córka Cok Kan. Ponieważ ta zawodowa wiedza przekazywana była przez kobiety, to pozostało na niej również piętno kobiet. A więc proszę Państwa, osądźcie sami! Inhoa pozwala w sposób wypróbowany ustrzec ludzi zdrowych przed chorobami, a chorym przywrócić zdrowie. Stosujemy wszystkie możliwe dostępne chińskie sposoby terapeutyczne. Posługujemy się wspólną wiedzą, którą nam daje zarówno medycyna zachodnia, jak i medycyna alternatywna. Naszym głównym zakresem jest akupunktura, akupresura i masaż, do tego należy dołączyć jeszcze dietetykę, chińskie zioła i jogę. Książka ta ogranicza się do opisania masażu chińskiego i akupresury. Są to dwa zagadnienia, które wprowadzają w temat samopomocy i nie wymagają uprzedniej wiedzy podstawowej, jak i żadnych środków pomocniczych: bowiem tylko wasze własne ręce mogą przynieść niewiarygodne efekty. Inhoa może czynić prawdziwe cuda. Jak pojedyncze krople wody mogą prowadzić do wylewu morza, tak delikatny ucisk państwa dłoni, stymulujący przepływ energii ciała, może spowodować rzeczywiście spektakularny efekt. To tak, jak mała siła dziecięcej dłoni może wprawić w ruch samochód ciężarowy, podczas gdy silni mężczyźni bezskutecznie próbują go pchać. W podobny sposób proste stymulacje punktu akupunktury rozwiązują czasami problemy medyczne, które dotąd były nierozwiązywalne. Pewnego dnia przyszła do mojego gabinetu w Paryżu kobieta pochodząca z Danii z upośledzeniem chodu. Paraliż wymuszał na niej podjęcie decyzji o ponownej operacji, z którą lekarze wiązali nadzieję na poprawę. Leczyliśmy ją intensywnie podczas trzydniowego pobytu, szczególnie zwracając uwagę na kończyny dolne. Dobry wynik leczenia okazał się trwały i utrzymywał się po jej powrocie do Danii. Czy był to cud, przypadek, logiczne następstwo leczenia akupunkturą? Jak odpowiedzieć na to pytanie: to nie był w żadnym wypadku kolejny sukces, który mogłem umieścić na moim koncie. Byłem tylko ręką dziecka, która pracę duńskich lekarzy doprowadziła do szczęśliwego zakończenia. Inhoa jest metodą delikatną. W Chinach określano ją ogólnie delikatną medycyną. Inhoa - akupresura, a przede wszystkim masaż. Jeżeli pojęcie muskanie wzięto ze słownika medycyny i będzie miało jasny cel przeznaczenia jak słowo masaż, to trzeba rzeczywiście wcześniej mówić o muskaniu niż o masażu. Dłoń ślizga się faktycznie po skórze jak płynąca woda: nie bez powodu określa się pojęciem sucha kąpiel poszczególne elementy całkowitego masażu. Ucisk przy inhoa - akupresurze wykonuje się opuszką palca trochę silniej, ale jednak nie tak mocno, aby wymagało to zbyt dużo siły. Równocześnie występuje działanie na przepływ energii, w mniejszym stopniu bezpośredni, oraz nie tak gwałtowny, jak to występuje przy użyciu igieł w akupunkturze. Masaż i akupresura wykonywane według metody inhoa mogą każdemu pomóc, nawet osobom, które z określonych powodów nie znoszą na-kłuwań. U ciężko chorych, osłabionych ludzi mamy możliwość obserwacji i dobroczynnego wzmacniającego działania masażu inhoa. To jest tak, jakby głodującemu podano kilogram ryżu. Ta ilość ryżu dla głodującego ma znaczenie życiowe. Dla sytego człowieka ten sam dar może być już czymś zupełnie innym. Co może inhoa? Wiemy jak istotne znaczenie ma przepływ energii w ciele. Energia jest paliwem życia, pokarm jest paliwem dla organizmu. Energia krąży w całym ciele i łatwo zrozumieć, dlaczego może wystąpić choroba jakiejś części ciała, jeżeli dopływ energii będzie niedostateczny. Często uszkodzenie jednej części ciała powoduje utrudnienie przepływu i małe zablokowanie, które może przyczynić się do zaburzenia ogólnej równowagi energetycznej, co również może przejawić się chorobą części ciała bezpośrednio nie związaną z uszkodzeniem. Choroby zaś powodują ponownie nowe zablokowanie w przepływie energii, a układ immunolo- 2 - Chiński masai giczny staje się coraz słabszy, co w konsekwencji może prowadzić do regularnej lawiny objawów chorobowych. Kto nie chciałby temu zapobiegać! Zapobieganie jest zasadniczym celem postępowania w medycynie chińskiej. Oczywiście zapobieganie w podwójnym znaczeniu: zdrowy człowiek powinien przez odpowiednie zapobiegające postępowanie chronić swoje zdrowie, chory natomiast powinien się leczyć, ale nie tylko ściśle określone schorzenie, ale równocześnie chronić się przed możliwymi następstwami chorobowymi. Inhoa spełnia te dwa wymagania - inhoa była i będzie odpowiedzią rozwijającą te zagadnienia: • Jeżeli przyjmiecie masaż jako element codziennej higieny ciała, to w ten sposób wpłyniecie na swobodny przepływ energii, przez co bloki energetyczne będą mogły być usunięte już w początkowym stadium. Zasadą tego postępowania jest masowanie dużą powierzchnią dłoni, w krótkim czasie, całego ciała. Aktywizowane są wówczas wszystkie meridiany i wszystkie drogi, po których krąży energia w ciele. Masaż może być stosowany jako leczenie; bezpośrednio wpływa na całą powie rzchnię ciała, zwalczając zaburzenia krążenia krwi, choroby mięśni i stany zapalne stawów. Jest także cudownym środkiem w przypadku leczenia nerwic uwarunkowanych stresami, a także szybko działającą i skuteczną techniką relaksującą u osób szczególnie obciążonych zawo dowo. Nawet już krótki masaż - jeśli znajdziecie oczywiście czas między dwoma posiedzeniami lub w przerwie w pracy - może natych miast przywrócić zdolność koncentracji. Sam masaż tego jednak nie sprawi. Jest to osiągalne również dzięki koncentracji myśli w czasie masażu, tzn. przez zatopienie myśli, co wpływa po powrocie do pracy na dobrą koncentrację. Wszystkie informacje o poszczególnych ro dzajach masażu i ich właściwościach zapobiegawczych i leczniczych można znaleźć w rozdziale "Osiem cudów chińskiego masażu". • Celem akupresury jest leczenie skomplikowanych chorób i różnych ostrych i przewlekłych dolegliwości. Wynika to już z techniki zabiegu. W tego rodzaju przypadkach zabieg wykonujemy nie całą ręką jak w masażu, ale tylko opuszkiem palca, który w ściśle określonym, strategicznym miejscu (punkt akupunktury) musi być tak przyłożony, że uciskając ten punkt aktywizujemy meridiany. Dobór punktów od bywa się na tych samych zasadach co przy nakłuwaniu igłami w aku punkturze - punkty zawsze są takie same, niezależnie od tego, czy je nakłuwamy, czy uciskamy palcami. Wykonujemy akupresurę tych pun któw, które działają na istniejące obecnie symptomy chorobowe i rów nocześnie stale na takie punkty, które zapobiegają chorobom i cier- pieniu. Pod koniec zabiegu działa się na takie punkty, które służą ogólnemu wzmocnieniu ducha i ciała. Wzmocniony pacjent lepiej znosi nie tylko chorobę, ale i leczenie przebiega wówczas pomyślniej. Akupresura jest predestynowana do bezpośredniego leczenia bólowych schorzeń aparatu ruchowego, bólów głowy, problemów związanych z trawieniem, dolegliwości układu moczowo-płciowego i oczywiście w cierpieniach uwarunkowanych stanem psychicznym, jak zaburzenia snu, nałogi, nerwice lub depresje. Akupresura powinna być stosowana jako terapia długotrwała, w chronicznych zespołach bólowych, gdzie ze względu na działanie uboczne leków przeciwbólowych, wcześniej czy później, dalsze ich stosowanie nie jest możliwe. Ponieważ wykonywanie tej metody jest dziecinnie łatwe, to samoterapia powinna być stosowana przede wszystkim w przeziębieniach, dolegliwościach żołądkowych i w innych codziennych niedomaganiach. W Chinach już małym dzieciom pokazuje się, gdzie muszą uciskać skórę w przypadku konkretnego cierpienia. Jest jeszcze jedna korzyść wynikająca ze stosowania akupresury: mianowicie jest ona w pełni bezpieczna Lak długo, jak długo przestrzega się podstawowych zasad higieny, m.in. myje się ręce przed jej rozpoczęciem. Wprowadzenie w medycynę chińską Wprowadzenie w tajniki chińskiej medycyny można przestawić w różny sposób. Znaki pisarskie na poprzedniej stronie są tylko jedną z takich możliwości. Cienkie, ostre końce wybijają się w rysunku - stanowią symbol Yang. W medycynie chińskiej oznaką zdrowia ciała jest harmonijna równowaga energii Yin i Yang i jej swobodny przepływ. Dlatego każda choroba jest symptomem nierównowagi energetycznej. Historia Już w czasach prehistorycznych znana była wiedza o tym, że masaż określonych bolesnych miejsc ciała nie tylko łagodzi ból, lecz ponadto przyczynia się do szybkiej poprawy stanu ogólnego. Spiczaste przedmioty wykonane z kamienia służyły w epoce kamiennej zarówno do leczenia chorób, jak i w codziennej pracy. Te kamienne przedmioty były pierwszymi igłami stosowanymi w akupunkturze. Zdolność do rozpalania ognia i obserwacja, że określone bóle znikają w cieple, które daje ogień, stworzyły podstawy do rozwoju moxybusji - drugiego Filaru chińskiej medycyny. W tej metodzie używa się żarzącego, sproszkowanego materiału roślinnego do ogrzewania określonych miejsc ciała. Tak jak udoskonalano narzędzia pracy starożytnych Chińczyków, tak również ulepszano narzędzia do akupunktury: po ostrzach kamiennych były igły z kości i bambusa. W drugiej połowie drugiego tysiąclecia przed Chrystusem produkowano już igły z metalu. Od tego czasu coraz bardziej poznawano związek między nakłutym punktem a jego działaniem, które przynosiło ulgę. W ten sposób został odkryty związek meridianów i ich połączeń. W "Huangdi Nei Jing" - klasycznej księdze chińskiej medycyny, mającej ponad 2000 lat - opisano całą ówczesną wiedzę. W "Huangdi Nei Jing" zawarty jest protokół rozmowy między cesarzem Huangdi i jego lekarzem. Duża część poświęcona jest miejscu i funkcji akupunktury, chorobom meridianów oraz wskazaniom i przeciwwskazaniom do nakłuwań punktów. Przez stulecia trudnym problemem do rozwiązania była lokalizacja poszczególnych punktów. Mianowicie jeden pacjent był szczupły, drugi gruby, trzeci wysoki, a czwarty niski. Nasuwało to pytanie, jak aku-punkturzysta powinien postępować, aby precyzyjnie lokalizować nakłucie? Jak je wykonać, żeby nie wyjść poza punkty i zachować właściwe odstępy między nimi. Prawidłowe trafienie w punkty było zależne - mniej lub bardziej - od intuicji danego akupunkturzysty. Rozwiązanie znaleziono za czasów dynastii Han (około 202 rok przed Chrystusem do 220 roku po Chrystusie), przyjęto wówczas jako względną miarę pomiaru cun, tzn. określony odcinek ciała pacjenta, np. szerokość jego kciuka - jako wielkość proporcjonalną. Do dziś indywidualna jednostka pomiarowa jest podstawą praktykujących lekarzy. Za czasów dynastii Tang (618-907) stworzono specjalne katedry akupunktury i moxy oraz podniesiono je do poziomu uniwersyteckiego. Szkolenia dla lekarzy początkujących były obowiązkowe. Na dwóch brązowych modelach wielkości człowieka zaznaczyli mistrzowie, znane od tysiącleci, dokładne przebiegi meridianów z precyzyjną lokalizacją punktów. Modele te były niezwykle pomocne w nauczaniu i wykorzystywano je również w egzaminach końcowych studentów. Trójwymiarowy model był dużym sukcesem, ponieważ pierwszy raz można było przedstawić i studiować całą łączną sieć meridianów. Kompendium lekarza o nazwisku Ki-tcheon i trzy modele z meridia-nami z okresu dynastii Ming (1368-1644) należą do końcowego okresu rozkwitu akupunktury, ponieważ następna dynastia Tsing (1644-1911) nie ufała tradycyjnej medycynie. Jedynie chiński lud nigdy nie stracił zaufania, dlatego akupunktura i moxa były dalej praktykowane, chociaż postęp w tej dziedzinie nie miał żadnego wsparcia ze strony władz. Dla tradycyjnej medycyny chińskiej zaczął się posępny rozdział z chwilą nastania imperializmu kulturowego, wraz z wojną opiumową (1840-1842), aż wreszcie osiągnął najbardziej dramatyczny punkt w postaci dekretu zabraniającego praktykowania tej sztuki leczenia. Działo się to w czasie, gdy w Japonii i w Europie akupunktura była już znana i praktykowana. W komunistycznych Chinach akupunktura otrzymała nowe poparcie od rządzącej partii, a późniejszy przewodniczący Mao w 1928 roku, bezpośrednio po założeniu Czerwonej Armii, szczególnie kładł nacisk na współdziałanie obejmujące tradycyjną medycynę Wschodu i medycynę zachodnią. W czasie powstania przeciw Japonii i w "Długim marszu" na Jenan akupunktura i moxa odegrały istotną rolę w opiece zdrowotnej żołnierzy. Od czasu proklamowania Republiki Ludowej Chin mogła ona ponownie zająć swoje miejsce w nauce i badaniach. Inaczej nie dokonałby się olbrzymi krok w przyszłość, jakiego dokonał rozwój akupunktury lat pięćdziesiątych w dziedzinie anestezjologii, jak również postęp w dziedzinie laseropunktury. Należy podkreślić, że nie nastąpiłoby to, gdyby tysiącletnie dziedzictwo chińskiej medycyny musiało istnieć w cieniu nieprzyjaznej jej nauki przyrodniczej i ograniczone jedynie do wątpliwej jakości praktyk pokątnych. Techniki akupunktury i moxy Książka ta w całości poświęcona jest zapobieganiu i samoleczeniu za pomocą masażu i akupresury. Bez wątpienia jednak samoleczenie ma pewne granice i czasami wizyta u lekarza jest jednak konieczna. Naturalnie w pierwszej kolejności u lekarza dotychczas prowadzącego. Mogą pojawić się wątpliwości dotyczące zaufania akupunkturzyście, jak również inne, np.: czy to sprawia ból? czy igły są rzeczywiście czyste? czy wszystko przebiega prawidłowo? Następujące krótkie dygresje nie są niczym innym, jak zwróceniem uwagi, w jaki sposób akupunkturzysta powinien postępować. W miarę swoich możliwości powinien on udzielić informacji - podobnie jak chirurg, który informuje o teoretycznym przebiegu operacji wyrostka robaczkowego. Powinniśmy więc informować również lekarza prowadzącego o planowanym leczeniu akupunkturą. Natomiast po zakończeniu zabiegu trzeba powiedzieć lekarzowi o przebiegu i o leczeniu. Równie ważne jest przekazanie istotnych informacji akupunkturzyście o wynikach: proszę opowiedzieć o dotychczasowej terapii i lekarstwach przyjmowanych lub o przewidzianym planowanym leczeniu. W akupunkturze są określone punkty, które w większości przypadków stymulowane są punktami meridianów za pomocą igieł, zarówno złotych, srebrnych, jak też z innych metali. Posługujemy się igłami o przekroju poniżej pół milimetra. Głębokość nakłucia - w zależności od miejsca - wynosi od kilku milimetrów do paru centymetrów. Igła wkłuwana jest pod ściśle określonym kątem w stosunku do powierzchni ciała. Jedynie przy nierozsądnym postępowaniu lub w razie poruszenia się chorego podczas zabiegu może wystąpić ból spowodowany dotykiem ścian tętnic lub związany ze zranieniem ogranów wewnętrznych. Istnieją poza tym punkty wrażliwe, które powinni nakłuwać jedynie długo praktykujący lekarze - specjaliści akupunktury. Dotyczy to na przykład nakłuwania punktu wewnętrznego kąta oka. Igła musi być w tym przypadku bardzo ostra, a następnie wprowadzona o ułamek milimetra od kącika oka po wewnętrznej ścianie oczodołu tak, aby nie uszkodzić gałki ocznej. Dlatego znajomość anatomii człowieka w kształ-ceniu chińskich akupunkturzystow zajmuje centralne miejsce. W nauczaniu dużo miejsca zajmują również nakłucia wykonywane na sobie samym. Z jednej strony doskonali to pracę palców i daje poczucie bezpieczeństwa początkującym akupunkturzystom. Z drugiej strony - po wcześniejszym doświadczeniu wielu możliwości na sobie - uczy wrażliwości podczas nakłucia, przez co łatwiej zrozumieć im pacjenta w czasie zabiegu. Pacjent prawie nic nie czuje przy wkhi-waniu igły. Jeżeli występuje jakiś lokalny ból przy wkłuciu, to najczęściej spowodowany jest manipulacją. To, co się czuje przy prawidłowo wykonanej akupunkturze, nazwano de Qi - to znaczy "przybycie energii". Charakterystycznym odczuciem de Qi jest uczucie gorąca lub zimna, ociężałości umysłu, ucisku, mrowienia lub prądu. Bóle pojawiać się mogą w oddalonych miejscach ciała. Często chorzy informują o uczuciu ciągnięcia wzdłuż danego meridianu. Jeśli chodzi o lokalne bóle, to istnieje jedno ograniczenie: każdy pacjent niezależnie od wrażliwości przy nakłuwaniu punktów szczególnie wrażliwych, jak opuszki palców, czy też podeszwy stóp, może odczuwać lekkie bóle. Ogólnie mówiąc, pacjenci wrażliwi, lękliwi, nerwowi, jak również pierwszy raz poddani akupunkturze, którzy czują się niepewnie, ponieważ często mieli bóle, muszą poznać akupunkturzystę i zaufać mu. Dobry aku-punkturzysta musi być nie tylko dobrze wyszkolony technicznie, lecz także powinien być osobą subtelną, pełną miłości i przyjemną w kontakcie z innymi. Nie zmusza on nigdy chorego do znoszenia bólu. Chętnie w każdej chwili przerywa terapię i w czasie rozmowy wzmacnia zaufanie pacjenta do leczenia. Po wkłuciu igły normalnie pozostają w skórze na okres 15-20 minut. Co kilka minut akupunkturzysta kontroluje pozycję igieł i porusza nimi zależnie od celu terapii, tzn. obraca palcami lub wprawia je w wibrację. W nagłych wypadkach, lub przy intensywnym leczeniu ciężkich chorób z silnymi bólami, igły pozostają czasami przez godzinę i przez cały ten czas manipuluje się nimi do chwili uzyskania poprawy. Delikatne igły z ostrzem i trzonem nie są jedynym instrumentem akupunkturzysty. Przy określonych schorzeniach można pod ścisłą kontrolą pobrać kilka kropel krwi, wykonując mały krwioupust, pomagając w taki sposób choremu. W tym przypadku terapeuta używa lancetu, jakim posługuje się medycyna zachodnia przy pobraniu krwi z opuszki palca. Ważne miejsce zajmuje również "kwiat śliwy". Jest to cylindryczny młoteczek zbudowany z 5-7 ostrzy, równo osadzonych igieł na długim trzonku, którym rytmicznie stuka się w leczone miejsca na skórze. Zadrapaniom zapobiega się przez utrzymanie czubka igieł na jednym poziomie i nie zaginanie ich, a także przez precyzyjne uderzenie prostopadłe do skóry. Najwyższym przykazaniem przy wszystkich tych technikach jest czystość i sterylność igieł. To każe nam jeszcze raz zwrócić uwagę na choroby przenoszone przez krew, takie jak wirusowe zapalenie wątroby czy AIDS, i uświadomić sobie konieczność przeprowadzania sterylizacji narzędzi. Służą do tego celu sterylizatory do suchej sterylizacji, w których igły przebywają odpowiednio ustalony czas w temperaturze 18O°C. W gabinetach zabiegowych mogą znajdować się urządzenia o podobnym działaniu. Sama dezynfekcja w alkoholu lub gotowanie w wodzie jest niewystarczające. Na życzenie pacjenta używam zawsze nowych igieł. Jeżeli pacjent przychodzi regularnie i znam go dobrze, to daję choremu jego własne igły do domu. Wtedy w roztworze alkoholowym przechowuje je w domu do następnej wizyty. Moxa była zalecana w "Huangdi Nd Jing" przede wszystkim do leczenia chorób, które były spowodowane przez zimno i wilgoć. Nato- miast moxa, która wytwarza ciepło, nie jest wskazana przy gorączce, stanach zapalnych i nadciśnieniu tętniczym. Są to bowiem tak zwane syndromy gorąca, które pod działaniem ciepła mogą szybko ulec pogorszeniu. W moxie określone punkty ciała podgrzewa się, nawet takie, których nakłucie jest zabronione - jak pępek, który ogrzewany jest żarzącym się stożkiem ubitych liści piołunu. Poprzednio żarzące si -kulki moxy kładziono bezpośrednio na skórę, obecnie kładzie się warst wę izolującą - w postaci krążków wyciętych z czosnku lub korzenia imbiru - między skórą a żarzącą się kulką moxy. Najpewniejszą metodą zapobiegającą oparzeniu jest łagodna moxa wykonywana cygarem, akupunkturzysta zbliża rozżarzony koniec cygara i oddala w regularnych odstępach od skóry, obserwując dokładnie nagrzewane miejsce. To pozwala na uchwycenie momentu pojawienia się zaczerwienienia skóry w miejscu nagrzewania. Głównym wskazaniem do terapii ciepłem z użyciem piołunu {Artemsia vulgaris) są wszelkiego rodzaju stany osłabienia, jak również zawroty spowodowane niskim ciśnieniem tętniczym. Również jako środek przeciw osłabieniu piołun ma długą tradycję w Europie. Rzymscy legioniści wkładali do sandałów piołun, aby wytrzymywać męczące marsze i zapobiec stanom wyczerpania. W niemieckiej strefie językowej służył on jako dodatek do kąpieli stóp stosowany przeciw zmęczeniu nóg i stąd pochodzi niemiecka nazwa piołunu (Beifuss: fuss - stopa, bei - przy). W tradycyjnym ludowym lecznictwie jest duża obfitość receptur z udziałem piołunu, stosowanych w różnych dolegliwościach, np. w przewlekłych biegunkach, osłabieniu spowodowanym pasożytami jelit. Piołun bowiem zawiera eteryczne olejki, głównie cineol - substancję przeciw robakom. Czy takie działanie piołunu było znane, kiedy stosowano go jako przyprawę kuchenną do sałat? Teraz trudno jest na to odpowiedzieć. Piołun zadomowił się zarówno w Azji, jak i w Europie. Obie kultury niezależnie wcześnie odkryły właściwości lecznicze tej rośliny. Zapewne jest to tylko pojedynczy przykład opisujący wspólną wiedzę. I może nie jest szczególnie szczęśliwym przykładem, ponieważ piołun odgrywa współcześnie ważną rolę tylko w homeopatii. W medycynie akademickiej został dawno zastąpiony przez substancje chemiczne. Pomimo to pozostańmy jednak przy życzeniu, aby współpraca między zachodnią i wschodnią medycyną pogłębiała się, w zgodnym poszukiwaniu tradycji, ale przede wszystkim we wspólnym posuwaniu do przodu badań nad rozwiązywaniem istniejących problemów zdrowotnych. Praktyka chińskiej medycyny Yin i Yang sanie dając; mi się rozdzielić biegun; mi. Luk symbolizuje Yi ale wybiega on z Yang. Pewien pacjent chorujący na raka, po latach mozolnych terapii, kontroli lekarskich i nowych terapii, pewnego razu dowiedział się od lekarza, że jest znowu zdrowy. Cieszył się tak bardzo, że podczas przyjęcia wydanego z tej okazji dla swoich przyjaciół zasłabł. W tym samym jeszcze dniu zmarł z powodu niedomogi serca. Sam przyjęcia nie przygotowywał, zlecając innym organizację i zakupy, aby uniknąć w ten sposób stresu. Z mojego punktu widzenia zostałby przy życiu, gdyby mniej się cieszył z dobrej wiadomości. Co się stało? Przez nadmierną radość doszło do zaburzenia równowagi Yin i Yang tego człowieka, wzajemna bowiem równowaga tych dwóch elementów jest podstawą życia. Dlatego też niekontrolowane uczucia, zarówno pozytywne, jak i negatywne, należą w medycynie chińskiej do pierwszych przyczyn chorobowych. W naszym wyobrażeniu człowiek przychodzi na świat jako całkowicie nienaruszalna istota. W ciągu życia na skutek chaosu w uczuciach, złego odżywiania, jego odporność słabnie. Jeżeli jest w stanie nierównowagi, to w różnych sytuacjach ekstremalnych szybko zaczyna chorować, łatwiej ulega różnym wypadkom, jest bardziej podatny na infekcje. Utrata naturalnych sil obronnych zaburza przepływ energii, która we wschodnim rozumieniu utrzymuje ciało człowieka w aktywności i zdrowiu. Drogi, którymi krąży energia w ciele, nazywamy meridianami. Mają one dokładną lokalizację i na tym oparte jest moje leczenie. Jeżeli przepływa za dużo energii, to przez odpowiednie leczenie zostaje ona rozpraszana w meri-dianach. Jeżeli przepływa za mało, można ją stymulować. Diagnostyczne i terapeutyczne metody chińskiej medycyny oparte są na regule pięciu żywiołów, które nie tylko dotyczą środowiska naturalnego kosmosu, ale również części ciała, organów, emocji i aktywności człowieka. I tak na przykład ogień jest żywiołem serca, również radość należy do tego żywiołu; natomiast nadmiar radości niszczy serce. Drzewo jest żywiołem dla wątroby i złości. Napady złości uszkadzają wątrobę. Śledziona (i trzustka) oraz zmartwienie (troska) są podporządkowane żywiołowi ziemi; płuca i smutek - metalowi; nerki i strach - wodzie. Jeżeli spojrzymy na przedstawioną wyżej historię człowieka który odzyskał zdrowie, a następnie z nadmiaru radości doznał zawali serca, to lepiej zrozumiemy, dlaczego - z punktu widzenia kultur) Wschodu - byłoby dla niego lepiej, żeby swoją nadmierną radość w porę opanował. Reguła pięciu żywiołów Pod wpływem zmieniających się pór roku oraz życia ludzi, uzależ nionego przez wieki od pracy na polu, powstał obraz pięciu żywiołów i ich energetycznego zmiennego działania. Wiosna i lato, późne laU i jesień, także zima - są to okresy, w których żywioły drzewa, ognia ziemi, metalu i wody każdorazowo osiągają najwyższy punkt swoje aktywności. Każdy żywioł odżywia następujący po nim, tak jak każdi pora roku wydaje następną. Równocześnie każdy żywioł działa na inm hamująco i rozpraszająco, tak że końcowa suma energii pozostaje be; zmiany. Za pomocą tych dwóch reguł tworzenia i rozpraszania ludzi* w starożytnych Chinach wyjaśniali sobie współdziałanie zmian i po wtórzeń na przestrzeni czasu. Tak jak jest się pewnym, że po każdyn wieczorze następuje nowy ranek, tak też cały rok przebiega wedhij znanych odwiecznie zasad. Dlatego tak wielki występował niepokój jeżeli jedna z pór roku była nadzwyczaj gorąca i wilgotna. Gorąa powietrze na wiosnę oznaczało, że żywioł ognia - typowy dla lata - jest zbyt wcześnie aktywny - a przegrzanie nie jest wcale korzystne Porządek świata według reguły pięciu żywiołów przeniesiono na wieli dziedzin ludzkiego życia. Szczególnie zaś na obszar ochrony zdrowia Każdemu narządowi {sercu, śledzionie, płucu, nerce, wątrobie) pod porządkowany jest odżywiający tak zwany pusty narząd (jelito cienkie żołądek, jelito grube, pęcherz moczowy, pęcherzyk żółciowy). Odpowia dające pary meridianów wpływają na siebie wzajemnie według zasad; tworzenia i niszczenia. Dlatego obserwując chory narząd nigdy go ni rozpatrujemy indywidualnie, lecz w połączeniu z innymi narządam i częściami ciała, ponieważ łączą się one przez meridiany oraz prze system przepływu energii na zasadzie pięciu żywiołów. Dokładna znajo mość wszystkich zależności jest szczególnie ważna w chińskiej profilak tyce medycznej. W ten sposób można na przykład zapobiegać choro bom latem, wzmacniając wiosną określoną energię. Można równie przez odpowiednie leczenie meridianu wzmacniać narząd, gdy jest oi Pięć żywiołów i jego odpowiedniki w człowieku, w naturze, w kosmosie Drzewo Ogień Ziemia Metal Woda Narządy wątroba serce śledziona płuca nerki Narządy puste woreczek żółciowy jelito cienkie żołądek jelito grube pęcherz moczowy Organy zmysłu oczy język wargi nos uszy Tkanki więzadła ścięgna tętnice mięśnie skóra włosy ciała kości włosy głowy Wydzieliny łzy pot ślina plwocina mocz Smak kwaśny gorzki słodki ostry słony Nastrój złość radość zmartwienie (troska) smutek strach Wyrażenie krzyk śmiech śpiew płacz jęczenie (skamlenie) Pora dnia rano południe popołudnie wieczór noc Rozwój urodziny wzrastanie przełom schodzenie śmierć Kierunki wschód południe środek zachód północ Klimat wiatr gorąco wilgoć suchość zimno Pory roku wiosna lato późne lato jesień zima Planety Jupiter Mars Saturn Wenus Merkury Kolor zielony czerwony żółty biały czarny Pokarm rośliny żyto ryż kukurydza owies fasola Pokarm zwierzęcy drób baranina wołowina konina wieprzowina Metal cyna rtęć miedź żelazo ołów Symbole smok słońce ptak tygrys księżyc żółw wzmacnianie hamowanie [rHSiCJjonip) zagrożony przez chory sąsiedni narząd. Narządy i tak zwane puste narządy są połączone w pary. Każda para należy do jednego z pięciu żywiołów, a przebieg energii narządu jest zgodny z określoną porą roku. Reguła wzmacniania i hamowania utrzymuje obieg energii w równowadze. Yin i Yang Pojęcia Yin i Yang weszły do języka niemieckiego wkrótce po tym, jak chińska sztuka leczenia stała się popularna na zachodzie. Niestety trzeba znowu stwierdzić, że nadal funkcjonuje nieprecyzyjne przedstawienie treści tych kluczowych pojęć. Należy również dodać, iż przedstawienie uniwersalnego działania dwóch sił jest tak bardzo związane z chińską kulturą, że Europejczykowi zrozumienie ich może sprawiać pewne trudności. Z drugiej strony znajduje się również w zachodnim myśleniu pojęcia, które na wskroś odpowiadają chińskiej szkole myślenia. To, że człowiek powinien zachowywać wewnętrzną równowagę, to że jego siły obronne będą osłabione przez gwałtowne emocje i nie-prawidłowe odżywianie1 stanowią wiedzę, która od bardzo dawna była znana w chińskiej nauce o zdrowiu, a oparta została na starożytnej teorii Yin i Yang. Główne kierunki tej nauki (która ma naturalnie jeszcze słabszy sens i różnokierunkowe ujęcia) przedstawiamy w następującym zarysie: Yin i Yang są przeciwstawnymi głównymi zasadami starochińskiego myślenia, według których wszystkie rzeczy i zjawiska świata są uporządkowane. W starożytności Yang znaczyło światło, Yin - jako biegun przeciwny - cień. Później Yang pojawiło się w znaczeniu męskim, aktywnym, a Yin - w żeńskim, pasywnym. Ziemię identyfikowano z Yin, niebo - z Yang. Dlatego Yin umieszczono na dole, a Yang na górze. I tak Yin i Yang stały się ogólnym określeniem dla przeciwieństw w naturze, w kosmosie, ale i również istniejących w człowieku. W chiń-skim myśleniu człowiek stanowi część organiczną wszechświata. Jednocześnie jest on kompletną całością i sam jest małym wszechświatem. Budowa człowieka i procesy życiowe przebiegają według zasad sił Yin i Yang. Aktywność człowieka to jest Yang, jego sen - to Yin; górna połowa ciała - Yang, dolna - Yin, ramiona - Yang, nogi - Yin. Tak zwane puste narządy systemu trawienia są aktywnymi producentami energii i dlatego są Yang. Serce i osierdzie, płuca, wątroba i śledziona, a także nerki otrzymują energię - dlatego są Yin. Energię określa się jako Yang. Krew i inne płyny ciała są Yin. Yin jest również wnętrzem ciała, gdy tymczasem powierzchnia ciała jest Yang. Chciał-bym jednak przestrzec przed pospiesznym szufladkowaniem. Yin i Yang nie są stałymi wielkościami, ponieważ Yin zawiera stale również Yang. Yang ma zawsze jakąś część Yin. Kończyny dolne w sto- 'Porównaj Mark P. Friedlander, prof. dr Terry M. Phillips "Dla wzmocnienia systemu immunologicznego", Berno 1987 r. Yin - to cień, a Yang - to jasne światło; obie przenikające się siły są nierozdzielnymi biegunami. W każdym Yin jest również Yang i w każdym Yang jest Yin. sunku do tułowia są Yang. Wątroba należy do Yin, ale jej powierzchnia do Yang. Ta sama choroba może mieć charakter Yin albo Yang oraz przebieg postępujący lub przewlekły. Yin i Yang nie są wielkościami statycznymi, ale znajdują się w płynnej równowadze. Jeżeli teraz wyobrazimy sobie Yin i Yang jako nieskończenie rozgałęziającą sie delikatną sieć w ciele człowieka, mającą połączenia z umysłem i duchem, ze swoim środowiskiem oraz porą roku, to łatwo nam będzie zrozumieć dlaczego największą wartością chińskiej medycyny jest zapobieganie chorobom. Tak skomplikowaną równowagę łatwo jest utrzymać, ale odbudować ją znowu - jeżeli została zburzona - jest bardzo trudno. Rozważne odżywianie i harmonia uczuć, nienaruszone środowisko naturalne są tym wszystkim, co jest potrzebne do utrzymania doskonałego zdrowia ciała i ducha. Dlatego wschodni akupunkturzyści tak sobie cenią prewencyjny codzienny masaż i bardziej go polecają niż trudną kurację igłami. Wybitni lekarze leczą jeszcze nie ujawnione choroby, natomiast słabi lekarze leczą widoczne choroby - mówi chińskie przysłowie. Dlatego w starożytnych Chinach płacono czasami lekarzom tak długo, jak długo ich podopieczni byli zdrowi; w innych wypadkach odmawiano zapłaty ... To wydaje się zbyt rygorystycznym poglądem, ale można w tym znaleźć ziarnko prawdy (a może więcej). Ja również przypisuje dużą wartość zapobieganiu i wzmacnianiu ciała na co dzień. Chiński masaż wykonywany codziennie jest wyśmienitą tarczą obronną przeciw chorobom i obciążeniom dnia codziennego. Akupresura pomaga przezwyciężać choroby, przywracając równowagę przepływu energii, zapobiegając pogorszeniu. Diagnoza Tradycyjna chińska medycyna nie zna ani badań radiologicznych i testów laboratoryjnych, ani endoskopii i biopsji, ani też precyzyjnych techniczno-diagnostycznych zachodnich metod badania. Dlatego tak istotne jest w przypadku lekarza chińskiego precyzyjne posługiwanie się własnymi organami zmysłu, gdyż służą one jako środek do stawiania diagnozy. Naturalnie również lekarze zachodni zdani są często na informację od chorych i na własną intuicję. Na wynik leczenia ma wpływ - zarówno we wschodniej, jak i zachodniej medycynie - wzajemny stosunek pacjenta i lekarza. Czy pacjent ma zaufanie i mówi otwarcie o swoich problemach? Czy lekarz ma czas rozmawiać ze swoimi pacjentami i dokładnie ich obserwować? Zarówno moim obowiązkiem, jak również obowiązkiem zachodnich kolegów jest wyczerpywanie wszystkich możliwości diagnostycznych, jakie daje nam rozmowa z pacjentami, oglądanie, słuchanie, pytanie, czucie, obmacywanie - to znaczy bez posługiwania się dodatkowymi narzędziami. W chińskiej medycynie diagnoza jest czteroetapowa. Tworzy ona dla lekarza siatkę pomocniczą do prowadzenia bieżących obserwacji. Oparta jest na zasadzie sił Yin i Yang i regule pięciu żywiołów. Prowadzenie takich obserwacji jest możliwe wówczas, gdy lekarz ma odpowiednio wyszkolone narządy zmysłów. Akupunkturzysta musi ocenić w pierwszej kolejności stan nalotu języka chorego - czy jest szary, brązowy lub żółtawy. Ocenia również siłę i intonację głosu. Powinien się zainteresować, czy pot pacjenta ma woń słodką lub kwaśną. Jest to dość trudne do wykonania, ponieważ większość chorych jest po kąpieli i użyciu wonnych kosmetyków. Aku-punkturzyście świeżo wykąpany pacjent utrudnia diagnozę, również dlatego, że kąpiel wpływa na temperaturę ciała i skóry. Dwa następne stopnie czteroetapowej diagnozy - to badanie pulsu i obmacywanie ciała chorego. W czterech etapach diagnozy lekarz chiński patrząc, słuchając i wąchając, pytając oraz czując stawia diagnozę według zasady Yin i Yang i reguły pięciu żywiołów. Przy czym nie szukamy choroby w zachodnim rozumieniu, tzn. aby ją zwalczyć. Idziemy jednak dalej, szukamy przyczyn choroby lub też miejsca i rozmiaru nierównowagi energetycznej, która leży u podstawy schorzenia. W tym ujęciu choroba będzie objawem. Akupunkturzysta leczy też choroby, uśmierza bóle, hamuje stany zapalne. Jednakże terapia ta na dłuższą metę nie przyniesie efektu, jeżeli lekarz nie znajdzie przyczyny zaburzeń równowagi energetycznej, a następnie jej nie usunie. Akupunkturzysta leczy więc nie tylko chorobę, ale całego chorego. To znaczy, że u dwóch chorych z tą samą diagnozą, lub uskarżających się na te same bóle leczenie niekoniecznie musi być takie samo. Rodzaj terapii zależy zresztą od pory roku i w zależności od pory roku podejmowane jest odpowiednie leczenie. Badanie kliniczne rozpoczyna się od dokładnej obserwacji. Lekarz ocenia typ konstytucji oraz aparat ruchowy pacjenta. Szczególną uwagę zwraca na kolor twarzy, odcień ust, języka oraz oczu. Zgodnie z nauką pięciu żywiołów, kolor jest dla lekarza dodatkową informacją o stanie narządów wewnętrznych. Równocześnie pozwala mu już bliżej określić przyczyny zaburzeń równowagi energii. Za pomocą słuchu, węchu lekarz dalej prowadzi badanie. Czy głos pacjenta brzmi słabo? Czy mówi szybko, głośno, przerywanymi słowami? Jaki jest zapach skóry chorego? Czy ma zapach z ust? Chociaż te objawy są trudne do uchwycenia i interpretacji, ale dla postawienia diagnozy są równie ważne jak właściwe dolegliwości. W trzecim etapie lekarz zadaje choremu pytania, które pozwalają mu poznać codzienny dzień pacjenta, jego nałogi, przeszłość, rodzinę. Chory powinien mówić o swojej chorobie, opisując w kolejnych fazach jej przebieg. Ważne jest, aby dokładnie lokalizować swoje bóle. Ból głowy może być spowodowany na przykład zaburzeniami przepływu energii w meridianach. Tstnieje bowiem związek między meridianem żołądka a bólami okolicy czołowej, między meridianem woreczka żółciowego a bólami okolicy ciemieniowej, między meridianem pęcherza moczowego a bólami tyłu głowy i karku, między meridianem wątroby a bólem szczytu głowy. Diagnostyka pulsu i obmacywanie zamykają kliniczne badanie. Obmacujemy bolesne miejsca ciała, obrzmiałe i wrażliwe na ucisk, jednocześnie kontrolujemy temperaturę ciała i skóry. W medycynie chińskiej podwyższona temperatura jest złożonym objawem składającym się z tak zwanej "pustki" i "gorąca". Natomiast zimny pot przeciwnie, oznacza "pustkę" i "zimno". Nadmiernie gorące ręce i stopy wskazują na niedobór Yin, natomiast zimne - na niedobór Yang. Doskonałego zmysłu dotyku i dużego doświadczenia wymaga chińska diagnostyka pulsu. Lekarz bada puls, przykładając swoje środkowe palce w określonym miejscu przedramienia. Zmieniając intensywność ucisku palców ocenia się puls na trzech poziomach: powierzchownym, pośrednim i głębokim. Następnie porównuje się z pulsem na drugiej ręce i określa się jego charakter. Jeżeli natomiast w poszczególnych miejscach puls jest zgodny, wtedy określa się go jako prawidłowy. Takie metody diagnostyczne mogą się wydawać kolegom zachodnim Ę Ważną pomocą i wsparciem dla wyobraźni jest ta figura: meridiany i punkty akupunktury można tu znaleźć bardzo szybko. bardzo proste, ale w codziennej praktyce są bardzo trudne do wykonania. Stawiają bowiem przed lekarzami wysokie wymagania dotyczące umiejętności obserwacji i wczuwania się. Te właściwości - według mojego mniemania - przewyższają bardzo skomplikowane metody i w dalszym ciągu pozostają podstawą diagnozy. Osiem kluczowych objawów W czterech etapach diagnozy chiński lekarz powoli i dyskretnie łączy je w całość. Lekarz najpierw obserwuje pacjenta, słucha i ocenia jego zapach. Potem zadaje pytania, przede wszystkim takie, które psychicznie nie obciążają chorego. Pod koniec wizyty dotyka i obmacuje pacjenta oraz bada puls. Końcowe rozstrzygnięcia terapeutyczne uwzględniają nie tylko chorobę, ale całą osobę chorego. Następnie lekarz porządkuje wyniki badań klinicznych według ośmiu kluczowych objawów chińskiej medycyny, którymi są: głębokość powierzchowność zimno gorąco pustka pełnia Yin Yang Po zróżnicowaniu objawów można zlokalizować zaburzenie energii i zaszeregować chorobę według jej przebiegu i ciężkości. Schorzenia, w których przeważają objawy pustki, mają raczej przebieg przewlekły. Pustka wskazuje na deficyt energii. Objawami "pustki" są: brak apetytu, nocne poty, słaby głos, męczliwość. Objawami "pełni" są: śluzowa plwocina, zaparcia i wzdęcia, ale również czerwonkowe biegunki wskazujące na ostry przebieg. W syndromie zimna nie mamy pragnienia lub ochoty na zimne napoje. W syndromie gorąca występuje ochota na zimne napoje, pacjent ma suche usta, zaczerwienione oczy oraz występuje ogólny niepokój. Bóle ramion i kończyn dolnych zaliczane są do syndromu powierzchownego, a bóle brzucha i klatki piersiowej należą do głębokich zaburzeń przepływu energii. Yin i Yang to podstawowa zasada, według której organizm funkcjonuje jako całość. A więc schorzenia mają charakter typu Yin lub Yang. Schorzenia typu Yin mają charakter: głęboki, zimna, pustki; natomiast choroby typu Yang: powierzchowny, gorąca i pełni. Chiński lekarz bada pacjenta nie tylko pod kątem danej choroby, ale ocenia całego pacjenta według zasady ośmiu symptomów. To całościowe badanie prowadzi do in- 41 dywidualnie dopasowanej końcowej terapii. Ważnym punktem leczenia jest poradnictwo dotyczące żywienia oraz stosowanie leków ziołowych. Lekarz może masować pacjenta lub prowadzić zabiegi akupresury. Może stosować moxę lub wykonywać akupunkturę. Igły do akupunktury są wykonane z różnych metali, które w zależności od pacjenta mogą być stosowane dodatkowo. To ma wpływ na stan ogólny chorego, chociaż nie ma bezpośredniego wpływu na chorobę. Dzięki delikatnym manipulacjom igłami można - w zależności od wskazań przepływu energii - stymulować ją lub hamować. Te wszystkie i różnorodnie złożone możliwości terapeutyczne nie zamykają dalszych poszukiwań. Czy możemy pomóc choremu naszymi skromnymi środkami? Czy są choroby, które tylko kwalifikuje się do leczenia klasycznego? Jeżeli nawet medycyna zachodnia ma potężną broń przeciw różnorodnym schorzeniom, to my możemy wtedy zaofia-rować towarzyszącą terapię uśmierzającą ból i ogólnie wzmacniającą bez żadnych działań ubocznych. Osiem cudów chińskiego masażu fi Masaż jest zharmonizowany rysunku. miękki, posuwisty i - próbujemy pokazać to na 1 K an - znaczy obszerna woda. W "I Ging" 1 , w Księdze Przemian, czytamy pod znakiem kan: woda osiąga swój cel nieustannym płynięciem. Wypełnia każde zagłębienie, zanim dalej popłynie. Obraz wody z książki "I Ging" z jej dynamicznego opisu przepływu: "Niech się pojawia przed oczyma podczas masażu. Tak jak energia w naszym ciele płynie bez przerwy i równomiernie, tak też powinna posuwać się ręka po skórze", wpływając na przepływ energii. Ręka nie podskakuje nawet na małych zagłębieniach, lecz przesuwa sie wszędzie z tym samym naciskiem. Jak silny powinien być ucisk, każdy musi rozstrzygnąć to sam. Delikatne głaskanie może działać cuda, ponieważ nie intensywność a równomierność jest odpowiedzialna za wynik masażu. Chiński masaż w żadnym wypadku nie jest aktem przemocy. Nie mamy tutaj do czynienia z silnym gnieceniem mięśni. Ponieważ nasze ciało jest czymś więcej niż kawałkiem ciasta, które trzeba rozwałkować. Chiński masaż wzmacnia równocześnie i ciało, i ducha. Pobudza on bowiem klasyczne meridiany i ważne punkty z systemu pozameridianowego, ożywia cały organizm, działa zapobiegawczo i lecząco. Masaż jest bardziej całościowy niż akupunktura czy akupresura, której celem jest pojedyncze schorzenie. Jest on dziecinnie łatwy, ponieważ nie jest wymagana wiedza o dokładnym położeniu meridianów i punktów. Poza tym można stosować go w każdym miejscu i bez niczyjej pomocy. Jeżeli masaż chiński stosuje się regularnie, to wkrótce stanie się on rytuałem w codziennej higienie ciała. Na początku stosowania masażu koncentracja na ciele "jest słaba, a jeżeli przejdziecie osiem etapów masażu i doświadczycie je jako osiem cudów, to znajdziecie również dziewiąty ślad. Ciało wasze będzie wówczas małym, lecz jednocześnie doskonałym, wszechświatem. W wersji anglojęzycznej: 1 Cing lub I Ching (przyp. tłum.) "Czy ma pan zatkany nos? To było pierwsze pytanie, jakie zadał mi Doktor Kuan Hin, gdy przyszedłem do jego gabinetu. Co za pytanie? Naturalnie nie mam zatkanego nosa. Ja nie z tego powodu przyszedłem aby poddać się akupunkturze, ale z powodu bólów głowy. Teraz zacząłem jeszcze bardziej wątpić, czy mi ten znawca rzeczywiście pomoże. Byłem zresztą nieszczególnie przekonany o tym, że akupunktura może mi pomóc. Już od dłuższego czasu poszukiwałem środków do walki z bólem głowy bez stosowania leków, mogłem i tym razem wejść i spróbować Ponieważ często służbowo bywałem w Paryżu, to gdyby igły zadziałały mógłbym regularnie chodzić na wizyty do doktora Kuana. Teraz przy szedłem z moim bólem głowy, a doktor chciał koniecznie, żebym masowa swój nos, ponieważ stwierdził, że jest zatkany. Ociągając się robiłem masaż nosa, jak mi wcześniej pokazał. Jakież zaskakujące było działam tego masażu. Z początku w moją głowę uderzył strumień powietrza Miałem zatkany nos, o czym w ogóle nie wiedziałem. Uśmiechając się zapytał mnie, czy jest teraz lepiej! Byłem jeszcze tak oszołomiony, że nie mogłem odpowiedzieć. Później pokazał mi zasady całego masażu inhoa polecił, abym w ciągu dnia masował głowę i twarz, a także w tym czasie gdy zaczynają się bóle głowy. Miejsca, w których wykonywana był akupunktura, miałem masować, gdyby pojawiły się bóle głowy. To nie było potrzebne, ponieważ bóle głowy nie były tak silne, od czasu, kiedy poznałem masaż inhoa i codziennie go stosowałem. K. W., handlowiec Frankfurt Przygotowanie Przygotowanie do masażu składa się z trzech faz. Na początku należy przyjąć właściwą pozycję ciała; następnie koncentrujemy się Ostatni etap to stała kontrola oddechu podczas ćwiczeń. Pozycja. Proszę uważać, aby podczas masażu nikt nie przeszkadza Najlepiej jest wykonywać masaż rano po obudzeniu (zwłaszcza gdy kłopoty ze wstawaniem), lub też wieczorem przed spaniem, wówczas jest lepsze samopoczucie. Jeżeli stan zdrowia pozwala, to podczas masażu można być rozebranym. Mamy wówczas okazję do skorzystania z dobroczynnej kąpieli powietrznej. Nie można jednakże przebywa w przeciągu, bo jak mówi chińska zasada zdrowotna - wiatru należy unikać jak strzały. Jeżeli chłód uniemożliwia masaż, to można go wykonać pod kocem. Najważniejsze, aby ręce przesuwały się po skórze tak jak gdyby woda płynęła po ciele. Część masażu można przeprowadzić w pozycji leżącej, część w pozycji siedzącej. Za każdym razem można dobierać sobie pozycję według własnego upodobania. Na pełny masaż potrzeba około pół godziny. Koncentracja: po przyjęciu właściwej pozycji uwolnijcie waszą świadomość od wszystkich waszych trosk, od każdej myśli. Zapominacie 0 wszystkim, o tym, co was otacza, nic nie widzicie i nic nie słyszycie, wasze mięśnie są całkowicie rozluźnione. Koncentrujecie się na zmianę na dwóch punktach ciała. Pierwszy specjalny punkt akupunktury YIN- TANG, który znajduje się powyżej nasady nosa, dokładnie pośrodku między brwiami oraz drugi w okolicy pępka, gdzie znajduje się kilka ważnych punktów między innymi: Qihai - to znaczy "morze energii", (meridian przedniego regulatora nr 6) i Guanyuan - to znaczy "punkt obrotu życia" (główny regulator przedni nr 4). Starzy mistrzowie mó wili rzeczywiście o tych dwóch punktach - punktach głównego regula tora - w nich mieszka Tan Tlen. W tradycyjnej medycynie chińskiej Tan Tien znaczy "morze energii" życia, to "brama oddechu" i "korzeń narządów", tak zwanych pustych narządów i meridianów. Proszę pro wadzić koncentrację na Yintang i na pępku w następujący sposób: jeżeli macie niedociśnienie (hipotonię), to proszę się koncentrować przede wszystkim na punkcie Yintang. Jeżeli ciśnienie tętnicze jest raczej wyso kie, proszę się koncentrować przede wszystkim na pępku. Silna koncen tracja na punkcie Yintang może spowodować zwiększenie ciśnienia tętniczego. Oddech: w rozumieniu wschodnim człowiek oddychając pobiera nie tylko tlen, ale również energię kosmiczną. Oddech ma ogromny wpływ na wynik masażu. Dwa proste ćwiczenia przynoszą spokój i regularność oddechu, które podczas całego masażu powinny być zachowane. Rozróżniamy dwa rodzaje oddychania: brzuszne (przeponą) naturalne, 1 przeciwne do oddychania brzusznego, które jest rozpowszechnione na zachodzie. Proszę powtarzać dwa rodzaje oddychania po trzy razy i stopniowo zwiększając w kolejnych dniach do około 20 lub 30 od dechów. Naturalne oddychanie brzuszne (przeponą): przy wdechu powiększa się obwód brzucha, klatka piersiowa unosi się tylko minimalnie. Przy wydechu brzuch się wciąga. W razie nagłej niedyspozycji przerywamy ćwiczenia. Pocieramy dłonie o siebie, a następnie masujemy nimi twarz. Podnosimy się powoli, wykonując parę kroków i wypijamy trochę ciepłej wody. Przeciwne oddychanie do oddychania brzusznego; przy wdechu wciąga się brzuch, klatka piersiowa unosi się. Przy wydechu powiększa się obwód brzucha i równocześnie klatka piersiowa się obniża. Wdech wykonuje się przez nos; podczas wdechu koniuszek języka lekko uciskając dotyka podniebienia z tyłu za siekaczami. Podczas wydechu język wraca do swojej pozycji spoczynkowej. Do masażu wybiera się ten rodzaj oddechu, który każdemu bardziej odpowiada i łatwiej się go wykonuje. Przy chorobowym podrażnieniu dróg oddechowych czy żołądka oraz w czasie ciąży należy się wstrzymać z ćwiczeniami oddechowymi. Pozwólcie się spokojnie prowadzić swoim wewnętrznym odczuciom, które pozwolą na odpowiedni dobór poziomu ćwiczeń. Pierwszy cud: sucha kąpiel Pierwszy cud składa się z ośmiu energetycznych masaży, które nazywamy suchą kąpielą. Stosowana jest na podstawie 800-letniego przekazu, jakim jest stare dzieło pod tytułem "Osiem cudów świata". Sucha kąpiel wzmacnia cały organizm. Z jednej strony usprawnia krążenie krwi i w ten sposób zapewnia dobre ukrwienie organów. Z drugiej: strony aktywizując przepływ energii wspiera pracę narządów trawiennych i układu limfatycznego. To podwójne działanie na krew (Yiri) i na energię (Yang) pomaga ciału w utrzymaniu lub przywróceniu energetycznej równowagi- Skóra i mięśnie pozostaną elastyczne, a wy będziecie się czuli świeżo i zrównoważeni. Podczas regularnie powtarzanej suchej kąpieli wzmacnia się system obronny i w ten sposób praktykujecie najwyższą sztukę medyczną- zapobieganie. Kąpiel rąk. Ręce są miejscem, gdzie zaczyna się i ma swój koniec sześć z dwunastu meridianów powiązanych z narządami. Trzy Yang meridiany ręki biegną od koniuszków palców1. Kąpiel rąk wzmacnia Porównaj str. 74. ruchomość stawów palcowych i uwrażliwia się zmysł dotyku i zapobiega pękaniu skóry. Równocześnie masowane są punkty meridianów mające liczne właściwości terapeutyczne. Wprawdzie nie tylko dłoń jednej ręki masuje grzbiet dłoni drugiej ręki, ale stale są masowane równocześnie meridiany Yin jednej ręki i meridiany Yang drugiej ręki. Proszą pocierać dłonie o siebie aż do rozgrzania. Obejmijcie teraz dłonią grzbiet drugiej ręki na wysokości stawu nadgarstkowego. Masuje się 16 razy grzbiet dłoni, do końca palców tam i z powrotem. Ten sam masaż powtarza się 16 razy na drugiej ręce. Kąpiel ramienia. Meridiany ręki przechodzą przez ramię. Banalne infekcje mogą się stąd przenieść na całe ciało. Kąpiel ramienia zapobiega stanom zapalnym, wzmacnia naczynia i czyni bardziej elastyczne stawy nadgarstka, łokcia i barku. Jeżeli występuje infekcja na jednej kończynie, to ograniczamy leczenie tylko do drugiego zdrowego ramienia. Bóle ramienia można ponadto leczyć wykonując masaż odpowiedniego miejsca na kończynie dolnej, i tak: bark odpowiada biodru, łokieć - kolanu, staw nadgarstkowy - stawom stopy. 4 - Masaż chiński Proszę położyć dłoń na wewnętrznej powierzchni przeciwległego stawu nadgarstka. Przesuwamy dłoń do góry po wewnętrznej stronie ramienia przez bark do jego zewnętrznej strony i dalej z powrotem do stawu nadgarstka. Każde ramię masuje się w ten sposób 16 razy. Kąpiel głowy. Głowa jest wrażliwą częścią ciała, gdzie znajduje się mózg, narządy zmysłów i bardzo drobno rozgałęziona sieć naczyń krwionośnych. Jest to miejsce, w którym spotyka się wszystkie meridia-ny Yang. Znajduje się tutaj również bardzo dużo punktów z systemu pozameridianowego. Podczas nieoczekiwanych reakcji, jak: zawroty czy bóle głowy, należy wykonywać szczególnie delikatny masaż. W przypadku nasilania się dolegliwości przerywamy masaż. Ta kąpiel ciała wzmacnia krążenie, a przez to zwiększa dowóz tlenu. Poprawia zatem zdolność koncentracji, pamięć, wzrok, wpływa na ośrodki mowy i zapobiega objawom paraliżu. Proszę położyć złączone dłonie pionowo na czole i przesuwać je przez oczy, policzki, usta do dołu brody. Przesuwamy je po obu stronach szyi do tyłu karku i stąd przez tył głowy do góry z powrotem do czoła. Powtarzamy te ruchy 16 razy. W ciągu dnia, żeby nie psuć uczesania, można zrezygnować z masażu tyłu głowy i zamiast tego od brody przez skronie powraca się bezpośrednio do czoła. Jeżeli ktoś ma makijaż, to można zrezygnować z masażu w ciągu dnia, a masuje się tylko rano przed toaletą poranną, albo też wieczorem przed spaniem. Na koniec masujemy skronie od dołu do szczytu głowy, aż się palce obu rąk lekko skrzyżują. Naciskając mocno skrzyżowanymi palcami razem przesuwamy wzdłuż środkowej linii głowy do tyłu, powoli, tak głęboko, jak tylko jest to możliwe. Masaż powtarzamy 16 razy. Po masażu twarzy i tyłu głowy, leczymy owłosioną skórę głowy: rozstawionymi palcami masujemy, uderzając lekko 40 razy jednocześnie wszystkimi opuszkami palców. Uważamy, aby tych czterdzieści delikatnych uderzeń rozdzielić równo na całą głowę. Kąpiel nosa. Zatkany nos jest jak zamknięte okno. Lubili tak mó- wić starzy mistrzowie, gdy mówili o znaczeniu tego organu zmysłu. W rzeczywistości nos jest bramą wejściową dla powietrza i kosmicznej energii - ważnego czynnika naszego zdrowia. Wielu moich pacjentów ma zatkany nos, nie wiedząc o tym. Często są mocno zdumieni, że po masażu nosa nagle swobodnie oddychają jak nigdy dotąd. Zatkany nos jest nie tylko dyskomfortem, ale łatwo prowadzi do infekcji zatok, oskrzeli i płuc. Płuca według naszego wyobrażenia pełnią również kontrolną funkcję nad skórą1. Dlatego również pewne zmiany skórne mogą być spowodowane przez zatkany nos. Poprzez kąpiel nosa walczymy nie tylko ze schorzeniami dróg oddechowych, ale i ze stanami zapalnymi skóry. Nos z położonymi na nim punktami reprezentuje całe ciało człowieka. Odrobina wyobraźni pozwoli nawet zewnętrzny kształt nosa porównać z niemowlęciem: głowa usytuowana jest u podstawy nosa między brwiami, grzbiet nosa to tułów, koniuszek nosa to podbrzusze, natomiast skrzydełka nosa to rozłożone uda. Kładziemy swoje wskazujące palce lub grzbiety kciuka na skrzydełka nosa i przesuwamy przez nasadę nosa do czoła tam i z powrotem. Powtarzamy masaż 40 razy.(porównaj str 72) Kąpiel klatki piersiowej. Kąpiel klatki piersiowej wzmacnia nie tylko serce i płuca, ale może uwolnić od uczucia ucisku w klatce piersiowej spowodowanego przeżyciem psychicznym. Można dzięki niej przezwyciężyć stany lęku. Kładziemy lewą dłoń na prawym barku. Przesuwamy dłoń do prawej piersi i okrążamy brodawkę sutka 3 razy, a dalej po przekątnej do lewego uda. Z tego miejsca przesuwamy dłoń z powrotem do punktu wyjścia na prawym barku. Przy okazji staramy się wyobrazić sobie płynącą wodę, która nie przeskakuje przez zagłębienia, ałe najpierw je wypełnia, zanim dalej popłynie. Masujemy obie strony po 40 razy. Kąpiel kończyny dolnej. Kończyny dolne są miejscem przejścia trzech Yin i trzech Yang meridianów stopy. Kąpiel nóg wzmacnia krążenie krwi i aktywizuje przepływ energii przez te meridiany. Masaż pozwala zachować ruchomość stawów stopy, kolan i bioder. Równocześnie wzmacnia mięśnie kończyn dolnych i zapobiega stanom przemęczenia naczyń (żylaki podudzi, obrzęki stóp). W tym przypadku również duże znaczenie ma zasada, że przy stanach zapalnych jednej koń-czyny wykonuje się masaż tylko drugiej zdrowej kończyny lub ewentualnie odpowiadające miejsce na ramieniu. Przesuwamy dłoń od pachwiny przez wewnętrzną część nogi do stawu skokowego stopy i stąd po zewnętrznej stronie z powrotem do biodra. W ten sposób masujemy każdą nogę 16 razy próbując wszędzie utrzymać ten sam ucisk. Kąpiel kolan. Żaden ze stawów nie jest tak obciążony jak staw kolanowy. Bolesne objawy starcia stawów mogą pojawić się już w młodzieńczym wieku. Kolano jest ubogie w naczynia krwionośne, szczególnie wrażliwie reaguje na zimno, często występują stany zapalne. Masaż pozwala utrzymać ruchomość stawów i chroni przed zimnem. Jeżeli masaż sprawia ból, można zamiast tego opukać kolana pięścią. Rozgrzewamy ręce przez tarcie dłoni. Masujemy oba kolana jednocześnie ruchem okrężnym. Wykonujemy masaż okrężny w obu kierunkach 16 razy. Kąpiel oczu. Kąpie] oczu reguluje krążenie krwi i energii i zapobie-1 ga w ten sposób różnym cierpieniom oczu. Utrzymuje stan elastyczny! mięśniówki oczu i zwalcza wczesne zmarszczki powodowane śmiechem I i troską. Na sąsiednich stronach opisy ilustracji dotyczących kąpieli! oczu i technik masażu. Masujemy równocześnie obie gaiki oczne. Posługując się przy tym\ według własnego uznania albo palcem wskazującym, albo kciukiem. Wy-\ konujemy ruchy okrężne koło oka w obie strony po 16 razy. Zaczynamy od wewnętrznego kącika oka, następnie dołem na zewnątrz. Zachowujemy kolejność masażu, ponieważ na koniec gładzimy specjalny punkt Yintang - znajdujący się u nasady nosa między brwiami i w ten sposób otwieramy go. Na koniec przesuwamy palce obok wewnętrznego kącika oka powyżej górnej i dolnej powieki na zewnątrz. Dwa masaże, które również stosujemy w zwalczaniu bólów głowy, uzupełniają kąpiel oczu. Masujemy skronie kciukiem wykonując 16 określonych ruchów w jedną stronę i 16 ruchów w drugą stronę. Chwytamy skórę palcem wskazującym i kciukiem prawej ręki w punkcie Yintang między brwiami, a następnie przesuwamy kciuk przez nos do górnej wargi. W tym czasie lewa ręka przesuwa się od lewej skroni przez czoło, szczyt głowy, tył głowy do dołu karku. Te trochę skomplikowane ćwiczenia wykonujemy 16 razy, a następnie zmieniając ręce powtarzamy 16 razy (patrz str. 58). Drugi cud: bęben nieba Zarówno ucho, jak i nos reprezentują całe ciało człowieka. Dzięki aurikuloterapii, ograniczając się do ucha, można leczyć cały organizm. Jest na nim odpowiednio duża liczba punktów akupunktury; opisano ich już ponad 200. Masaż tych punktów zwalcza problemy związane z uchem i zapobiega stanom zapalnym ucha. Zatykamy uszy dłońmi, natomiast pałce: wskazujący, środkowy i serdeczny uderzają 40 razy rytmicznie w tył głowy. Rytm uderzeń powinien być podobny do tempa własnego chodzenia. Po wykonaniu ćwiczeń odsuwamy dłonie od uszu. Wkładamy pałec wskazujący do ucha. Obracamy trzykrotnie tam i z powrotem, a następnie wyjmujemy. Ćwiczenie to powtarzamy trzykrotnie. Jeżeli posiadamy długie paznokcie, rezygnujemy z tych ćwiczeń, ponieważ można uszkodzić narząd słuchu. Ręka W aurikuloterapii nakłuwane są tylko punkty ucha, ponieważ ucho symbolizuje całego czło- Nerki wieka. Wszystkie ważne punkty akupunktury są tu gęsto zlokalizowane. Oko-\- - *t Trzeci cud: ćwiczenie oczu Chińscy lekarze mogą ocenić stan poszczególnych narządów na podstawie oznak zewnętrznych. Włosy są źródłem informacji o nerkach, skóra związana jest z płucami, serce oceniamy na podstawie języka, a oczy zdradzają stan wątroby. Przy dolegliwościach ze strony oczi chiński lekarz będzie myślał o problemach wątroby i równocześnl będzie leczył oczy i wątrobę. Ćwiczenia oczu wzmacniają mięśnie oczu i nerw wzrokowy. Stosują my je szczególnie przy zaburzeniach wzroku. Utrzymujemy plecy i głową prosto, zarówno w pozycji siedzącej, jak i leżącej. Obracamy oczyma 3 razy i zatrzymujemy wzrok na krótki czas na prawo. Następnie patrzymy prosto. Obracamy oczy w drugim kierunku i patrzymy na lewo. Powtarzamy te ćwiczenia, z tym, że wzrok kierowany jest po kolei: do góry, do dołu, a na koniec po przekątnej. Czwarty cud: ćwiczenia zębów Zęby według medycyny chińskiej, to nie tylko kości i więzadła. Są one również bezpośrednio powiązane z nerkami, śledzioną, wątrobą i żołądkiem. Ćwiczenia zębów wzmacniają żuchwę i zęby oraz pielęgnują równocześnie układ trawienny. Do tego dostarczają delikatnych uderzeń pobudzających mózg i rozjaśniających myśli. Zamykamy usta, rozluźniając się w pełni. Stukamy zębami w równym tempie 40 razy. Piąty cud: płukanie ust Właściwości dezynfekujące oraz odtruwające śliny wykorzystuje każde dziecko skaleczone w palec. Szybko bierze go do ust, niezależnie czy mieszka w Delcie Nilu, w dolinie Odry czy nad rzeką Yangcy. Wiedza o sile śliny, która zabija zarazki, należy do starożytnej wiedzy medycznej człowieka. W Chinach ślina jest nawet równoznaczna z życiem. Chiński znak pisarski "życie" składa się z dwóch członów "płyn" I "Język". Płukanie jamy ustnej ułatwia trawienie i chroni przed infekcjami. Razem z ćwiczeniami zębów zwalcza próchnicę i wzmacnia mięśnie żuchwy. I tak zaczynamy! Zamykamy usta, zęby są równo złączone. Poruszamy językiem tak jak podczas płukania ust wodą. Powtarzamy te czynności 40 razy. Następnie powstałą ślinę łykamy w trzech porcjach. Wyobrażamy sobie przy tym, że ślina staje się stałą substancją i w takiej postaci przesuwa się na dół do żołądka. "Nie ma na świecie nic bardziej słabego i miękkiego od wody, a jednak w pokonywaniu twardego i mocnego nic nie może jej dorównać" - mówi Lao-tsy. Nasz masaż jest miękki, harmonijny, chce stwardniałości zmiękczyć, wyrównać zaburzenia równowagi. Czym gorsze cierpienie, tym wcześniej powinno się stosować te delikatne zabiegi. Szósty cud: masaż nerki Celem masażu nerek jest ochrona "oczu nerek" przed zimnem, "O-czy nerek" leżą na meridianie DA/ MAI - tak zwanym cudownym meridianie, który jak pasek opasuje talię na wysokości nerek. Jest on wrażliwy na wahania temperatury, nie lubi zimna, woli ciepło. Masaż nerek harmonizuje krążenie krwi i energii, wpływa także na stałą temperaturę ciała. Łagodzi przy tym bóle pleców i zapobiega schorzeniom reumatycznym. Z harmonijnego działania korzystają również narządy płciowe. Może dojść do uregulowania nieregularnych cyklów miesiącz- kowych. Bóle miesiączkowe mogą się zmniejszyć lub też całkowicie ustąpić. W zaburzeniach potencji może być stosowany przynajmniej jako terapia towarzysząca. Kobiety w ciąży powinny się wstrzymać z masażem nerek, a szczególnie z ich rozgrzewaniem. W stanach zapalnych okolicy nerek odstępuje się od masażu, ponieważ rozgrzanie może pogorszyć istniejący stan. Pocieramy dłonie o siebie do chwili uzyskania odpowiedniej temperati ry. Przykładamy ręce w okolicy nerek. Wyobrażamy sobie, że przyjemt ciepło z rąk przechodzi na plecy i lekko rozgrzewa " oczy nerek". Pozi stajemy w tej pozycji przez dwie minuty, do czasu oddania całej energi Następnie kładziemy ręce w okolicy kości ogonowej i przesuwamy je ta wysoko jak tylko jest to możliwe w górę wzdłuż kręgosłupa. Masc powtarzamy 40 razy. Siódmy cud: masaż brzucha Podczas masażu brzucha jest stymulowanych jednocześnie pięć mer dianów: żołądka, śledziony, nerki, wątroby i główny regulator przedn Meridian żołądka i śledziony wzmacnia pracę układu trawienia i uspr; wnia pracę jelit. Stymulacja może uchronić układ trawienny od różnych schorzeń, jak wrzód żołądka, biegunka, zaparcia, kolka brzuszna. Linia środkowa ciała jest miejscem przebiegu meridianu - głównego regulatora przedniego, zarządcy wszystkich Yin meridianów. Kontroluje on płyny ciała i zaopatruje w nie wszystkie narządy. Stymulując ten meridian wzmacniamy narządy płciowe i układ immunologiczny. Jeżeli stymulujemy meridian nerki i wątroby, to regulujemy pracę pęcherza moczowego i zapobiegamy dolegliwościom okolicy podbrzusza. Meridian jest wtedy poddany stymulacji, gdy przesuwamy po nim ręką. Jak prosty wydaje się masaż brzucha dla osób przyglądających się z boku, a przecież tak wielostronnie oddziałuje na osoby stosujące go. Ze względu na zróżnicowanie w budowie ciała, mężczyzn masujemy dużym ruchem kolistym, a u kobiet stosujemy masaż podbrzusza i okolicy żołądka. Związane jest to z wysoką wrażliwością narządów rozrodczych. Uwaga! Masaż brzucha może wprawdzie zapobiegać wrzodom żołądka, ale jeżeli już je mamy, to wtedy jest zabroniony. Nie wykonujemy masażu brzucha w stanach zapalnych wyrostka robaczkowego, w zapaleniu otrzewnej, jak i we wszystkich rodzajach nowotworów okolicy brzucha. Rezygnujemy z niego również w stanach dużego głodu spowodowanego długim niejedzeniem oraz bezpośrednio po obfitym jedzeniu. Jeżeli chcemy długo cieszyć się życiem, to powinniśmy unikać ekstremalnych sytuacji związanych z nadmiernym jedzeniem lub głodowaniem. Masaż brzucha dla kobiet. Kładziemy prawą rękę pod lewą piersią. W tym miejscu zaczyna się masaż okrężny okolicy żołądka. Wykonujemy 40 okrążeń zgodnie ze wskazówkami zegara. Najniższy punkt tego koła leży powyżej pępka. Następnie kładziemy lewą rękę poniżej pępka i wykonujemy 40 ruchów okrężnych w okolicy podbrzusza w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara. Masaż powinien być wykonywany łagodnie i prawie bez ucisku. Dotyczy to szczególnie kobiet w ciąży i w starszym wieku. Masaż brzucha dla mężczyzn. Kładziemy prawą rękę pod lewą piersią. Zgodnie ze wskazówkami zegara wykonujemy 40 dużych ruchów okrężnych na całym brzuchu. Następnie kładziemy lewą rękę pod prawą piersią i powtarzamy masaż 40-krotnie przeciwnie do wskazówek zegara. Jeżeli masujemy się w pozycji leżącej, wolną rękę rozluźniamy. Gdy wykonujemy w pozycji siedzącej lub stojącej, to wówczas dłoń kładziemy w okolicy nerek w ten sposób, że kciuk skierowany jest do przodu, a pozostałe palce do tyłu. Taka postawa powoduje, że górna część ciała się rozciąga i optymalnie powiększa się powierzchnia masażu. Ósmy cud: masaż wytryskującego źródła "Tryskające źródło" (Yongguan) jest to nazwa pierwszego punktu meridianu nerki. Biegnie on od podeszwy przez wewnętrzną powierzchnię kończyny dolnej, następnie przez brzuch do obojczyka. Działanie tego punktu odpowiada jego nazwie. Punkt znajduje się pośrodku przedniej jednej trzeciej części stopy. Ze względu na pomocne działanie tego punktu w nagłych wypadkach, akupunkturzyści używają go w stanach nieprzytomności, zapaści, również w atakach padaczki. Stopy są najbardziej oddaloną częścią ciała od serca i objawy zaburzenia krążenia występują w tym miejscu często. Chiński masaż aktywizując punkt "tryskające źródło" wpływa na krążenie krwi. W ten sposób zapobiega obrzękom stóp, słabości naczyń, żylakom i innym nieprzyjemnym następstwom zaburzeń krążenia krwi. Punkt na stopie - tak jak wszystkie inne poniżej kolana - ma rzeczywiście potencjał zapobiegawczy, jak i terapeutyczny, i działa również na dalej położone obszary. Zapobiega stanom zapalnym nerek, wzmacnia wątrobę, a dzięki temu - zgodnie z zasadą pięciu żywiołów - oddziałuje na oczy. Poza tym łagodzi bóle brzucha, zwalcza kaszel, chrypkę i bóle gardła, działa uspokajająco przy kołataniu serca oraz w stanach lękowych. 5 - Masaż chiński Kładziemy prawą stopę na łewym kolanie. Ten punkt najwygodniej masować prawym kciukiem, w taki sposób, aby dłoń obejmowała stopę. Teraz kładziemy kciuk na punkcie "tryskające źródło" i wykonujemy 40 okrężnych ruchów na zmianę - raz zgodnie ze wskazówkami zegara, a następnie przeciwnie do wskazówek zegara. Powtarzamy masaż na lewej stopie łewym kciukiem. Akupresura: leczenie rękoma J$ ,,Palec - igła, która leczy" właśnie to oznaczają znaki chińskie z lewej strony {na poprzedniej stronie). "Sztuka palców" - akupresura według metody inhoa - znaki chińskie umieszczone z prawej strony {poprzednia strona). Chińskie pismo jest pismem całych wyrazów. Każdy znak pisarski przedstawia cały wyraz. Przeglądając następną część książki, w której są ilustracje, można zapytać, dlaczego często używa się tych samych punktów przy różnych chorobach i dolegliwościach. Czy nie jest to dziwne, że ten sam punkt raz jest używany jako główny, innym razem jako pomocniczy. Wkrótce przekonamy się, że początkowy nieład jest dobrany zgodnie z celem terapeutycznym. Jest to optymalna próba kombinacji pojedynczych meridianów i punktów, gdzie meridiany i narządy są podporządkowane według zasady pięciu żywiołów i mogą wzajemnie się wspierać i leczyć lub ewentualnie sobie szkodzić. Ta zasada umożliwia leczenie choroby u jej korzeni, a zarazem zmniejsza możliwość wystąpienia zakażenia wewnętrznego. Tak więc każdy punkt ma inne specyficzne zadanie do wykonania: leczy lub zapobiega. Chińscy lekarze wiedząc o tym, że większość punktów ma więcej niż jedno pole działania, mogli różne zadania przypisywać punktom w różnych chorobach. Podobnie jak figury na szachownicy w stale zmieniającej się sytuacji mają różne możliwości ataku lub obrony. Chińskie dzieci już od wczesnych lat są wprowadzane w sztuk -masażu i akupresury. Każdy wcześnie poznaje swoje ciało i przepływa jącą w nim energię. Pozwala to na szybkie rozpoznawanie znaków alarmujących o zaburzeniu równowagi energetycznej. Uczą się one postępowania w dolegliwościach dnia codziennego, jak bóle głowy, katar. Wiedza o odżywianiu, higiena ciała, codzienne masaże i podstawowe wiadomości o ważnych punktach akupresury są fundamentem zapobiegania w chińskiej medycynie. Wiedza o wewnętrznych zależnościach, o licznych bezpośrednich i pośrednich zmiennych działaniach między różnymi meridianami i narzędziami jest również zastrzeżona w Chinach tylko dla specjalistów. Dla ludzi Wschodu, a przede wszystkim dla tych, którzy nie znają kryteriów leczenia ludzi Zachodu, dobór punktów do nakłuwania jest głęboką tajemnicą. Tak, ale też akupunkturzysta całe życie się uczy, a oceniając na bieżąco swoje sukcesy terapeutyczne, a także niepowo- dzenia, odkrywa zawsze nowe możliwości kombinacji punktów. Naturalnie są też podręczniki, w których opisane są właściwości lecznicze setek punktów. Jeżeli nawet mamy dobre efekty leczenia określonymi punktami akupunktury, to być może są jeszcze nie odkryte inne możliwości kombinacji punktów bardziej skutecznych w leczeniu. Znowu posłużymy się porównaniem z grą w szachy. Wysokiej klasy szachista ma zarejestrowane w pamięci tysiące rozegranych partii. W decydującej jednak partii ze swoim przeciwnikiem zwycięża przez wykonanie ruchu, którego dotychczas nie wykorzystał. Tak też należy rozumieć przedstawione w następnym rozdziale propozycje. Wiedza ta jest oparta na tysiącletniej literaturze medycznej, na przekazywanych doświadczeniach moich przodków, a także na długoletnich obserwacjach medycznych. Pomimo to proponowana terapia nie jest czymś wyjątkowym. Chciałbym, aby akupresura nie była konkurencją lub środkiem zastępczym medycyny zachodniej. Akupunkturzysta będzie prowadził indywidualne leczenie chorego, którego podstawy oparte są na chińskiej diagnozie. Pewne punkty z określonym działaniem terapeutycznym stanowią główną konstrukcję. Pojedyncze punkty będą uzupełnione lub też zmienione w zależności od stanu chorego. Leczenie choroby nie będzie się ograniczało jedynie do losowo wybranego objawu, ale całości: mianowicie człowieka, u którego nastąpiło zaburzenie energii w tej czy innej formie. Nasuwa się więc pytanie: dla kogo przeznaczona jest książka do akupresury nie mówiąca o indywidualnych problemach i potrzebach czytelnika? Nasze propozycje są właśnie takie. Dla jednych będą wystarczające do wyleczenia, u innych trzeba będzie indywidualnie rozbudować dalszą terapię. Indywidualne rozbudowanie dalszej terapii nie musi koniecznie znaczyć zmiany punktu akupunktury. Może to być zmiana zwyczajów żywieniowych, zmiana sposobu codziennej pracy, warunków życia, które mogą być przyczyną chorób. To jest terapia wolna, którą sobie sam każdy może przepisać' Trzeba jednak znaleźć czas, aby móc usłyszeć swoje ciało i duszę. Może spotka się to z milczącym protestem. Akupunktura i akupresura są taką samą wiedzą i nauką, bowiem punkty do leczenia są te same. Akupunktura jest bez wątpienia pełniejsza i głębsza, gdyż pozwala na uruchomienie energii i jej swobodny przepływ. To jest to podłoże, które nie ogranicza możliwości pomocy wielu ludziom. Z akupresury również wynikają korzyści. Chory bowiem może ją wykonywać, kiedy chce - powtarzać w jakimkolwiek miejscu. Te wszystkie czynniki mogą być dla chorego uzupełnieniem leczenia. Po ciężkim wypadku samochodowym z poważnym uszkodzeniem stawu kolanowego udałam się na rekonwalescencję do miejscowości Bad Schmz-nach w Szwajcarii. Po udanej operacji nie mogłam przez wiełe tygodni obciążać kolana. Chodziłam tylko o kulach, ostrożne próby poruszania się bez wózka kończyły się żałośnie. Spowodowane to było znacznym zanikiem mięśni. W tym samym czasie, w tymże właśnie szpitalu, łeczył doktor Kuan Hin i czynił jak twierdzono prawdziwe cuda. Byłam dość sceptyczna w stosunku do tych metod leczenia i nie widziałam powodu, dla którego miałabym się u niego leczyć. Pewnego dnia miałam moż-liwość rozmowy z doktorem i spontanicznie przedstawiłam mój przypadek. Natychmiast powiedział mi: "Będę panią teraz leczył, a później będzie pani mogła chodzić tak jak przed wypadkiem". Zgodziłam się z mieszanymi uczuciami. Zaraz po wkłuciu igieł w różnych miejscach ciała, poczułam siłny przepływ falowania w uszkodzonej nodze. Leczenie było dla mnie bolesne i nieprzyjemne. W najlepszym przypadku uważałam, że będzie bezskuteczne, ale dało jednak efekt. Doświadczyłam siły, której poprzednio nie miałam. Po kilku minutach doktor Kuan Hin wyjął igły i powiedział: "proszę iść", bez pomocy. Zrozumiałam wówczas, że chodzenie z kulami skończyło się. Bez najmniejszego bólu szłam przez park do szpitalnego kiosku. Tam spotkałam leczącego mnie lekarza, który patrzył na mnie zdumiony. Zalecił mi ponowne leżenie w łóżku, uważał bowiem, że ryzyko ponownego uszkodzenia jest bardzo duże. HG., aktorka, Bern Meridiany Siła życiowa składa się z trzech energii: Energia wrodzona - ma ją już człowiek w momencie narodzenia, dziedziczona jest po przodkach, a wyposażona w pewne predyspozycje cielesne, duchowe i psychiczne. Energia pożywienia - jest to produkt uzyskany z pracy układu trawiennego. Energia kosmiczna - uzyskiwana z atmosfery. Przez system meridianów i połączeń obocznych przepływa ta trzyczęściowa energia przez cale ciało w rytmie 24-godzinnym i jest odpowiedzialna za dobową pracę całego organizmu. W chińskiej medycynie meridiany są podzielone na dwie grupy. Do pierwszej grupy należy dwanaście regularnych meridianów "ręki" i "nogi". Przebieg w prawej i lewej połowie ciała jest jak określa nazwa taki sam jak w lustrzanym odbiciu. Poszczególnym meridanom podporządkowane są odpowiednie narządy - stąd biorą się ich nazwy i należą do systemu meridianów typu Yin lub Yang. W drugiej grupie znajduje się osiem specjalnych meridianów, które nie są bezpośrednio związane z określonymi organami. Dwa z nich mają szczególne znaczenie - kontrolują pozostałych dwanaście. Znajduje się na nich duża liczba punktów akupunktury mających znaczenie terapeutyczne w codziennej praktyce. Razem z dwunastoma regularnymi meridianami tworzą ,,14 klasycznych meridianów medycyny chińskiej". Dwanaście regularnych meridianów Powtarzane jest zawsze interesujące doświadczenie starożytnych Chińczyków, że leczenie wewnętrznych chorób odbywa się przez ucisk ściśle określonego miejsca na powierzchni ciała. Sami możemy stwierdzić, że określone kombinacje punktów mogą leczyć schorzenia określonych narządów. Z zależności narządów między funkcją narządu, a tym samym miejscem ciała "Xue" - "punkt", tworzy się system, na Kiorym opana jcsi icuna mcnuianow. Dwanaście organów ma regularne meridiany, od których pochodzą nazwy. Sześć z nich jest Yin: są to meridiany tak zwane "pełne", gromadzą i rozdzielają energię. Pozostałych sześć to meridiany typu Yang - są puste i produkują energię. W kolejności nazywamy pierwsze "narządami", drugie "pustymi narządami". Narządy (Yin) Puste narządy (Yang) płuco jelito grube serce jelito cienkie osierdzie potrójny ogrzewacz śledziona żołądek nerki pęcherz moczowy wątroba pęcherzyk żółciowy Teoria meridianów nie jest oparta na samych narządach i pustych narządach, lecz również na ich funkcji. Z powyższej listy nie jest znany medycynie zachodniej pusty organ "potrójny ogrzewacz". Jest to przykład na to jak bardzo jest różne rozumienie pewnych pojęć w medycynie wschodniej i zachodniej. Przegląd głównych funkcji narządów i pustych narządów w rozumieniu chińskiej medycyny pozwoli lepiej poznać meridiany i ich właściwości. Płuco jest połączone przez drogi oddechowe i nos z otaczającym środowiskiem. Dobry stan skóry i włosów ciała w znacznym stopniu zależy od stanu płuc. Płuca kontrolują oddychanie i stopień przemiany materii. Naturą płuca jest opadanie. Kontroluje ono wszystkie narządy oddechowe, reguluje płyny ciała i krążenie krwi. Schorzenia z tego zakresu należą do płuca (w kategoriach chińskich). Jelito grube transportuje pozostałości pokarmowe, które przekształ-cane są w stolec, a następnie wydalane przez odbyt. Serce - według starych koncepcji - jest siedzibą ducha, krwi i meridianu. Stan serca rozpoznaje się po języku. Według medycyny zachodniej serce jest powiązane z mózgiem i systemem sercowo-naczy-niowym. Schorzenia te zaliczane są do schorzeń serca. Jelito cienkie trawi drugi raz wszystko to, co otrzymuje z żołądka. Oddziela przy tym substancję odżywczą od odpadów pokarmowych. Następnie substancję pokarmową asymiluje i odżywia cały organizm przez śledzionę, w ten sposób, że podnosi substancje odżywcze do serca i płuc. Odpady kierowane są do jelita grubego do ostatecznego uformowania. Jelito cienkie ma funkcje oddzielania tzw. czystych elementów od nieczystych. Osierdzie jest tarczą serca. Wszelkie ataki na serce dochodzą najpierw tutaj. Osierdzie musi zastępować choroby serca. Jako pełnomocnik generalny serce wydaje rozkazy. Równocześnie funkcjonuje osierdzie jako brama wejściowa i wyjściowa dla ducha, który mieszka w sercu. Psychiczne objawy chorobowe należą nie tylko do serca, ale również do osierdzia. Potrójny ogrzewacz nie jest uchwytnym materialnie narządem. Usytuowany jest w trzech jamach ciała i jest jak gdyby stacją przekaźnikową ludzkiego ciała. Cała aktywność narządów w nim przekształca GR S 0 W meridian głóv nego regulatt ra przednieg — meridian płu — meridian żt łądka — meridian se ca — meridian osii rdzia meridian WJ troby Każdy akupunkturzysta ma umieszczone na ścianie takie właśnie tablice, na których zaznaczone są punkty. GRT PM PM GRT JC meridian cienkiego PO meridian potrójnego ogrzewacza PM - meridian pęcherza moczowego GRT - meridian głównego regulatora tylnego PM P2 meridian pęcherzyka żółciowego JG meridian jelita grubego Ś - meridian śledzio- N ny - meridian nerek energię. Tylko wtedy, gdy funkcjonuje potrójny ogrzewacz, narządy mogą prawidłowo wykonywać swoje zadania w następującym zakresie; transport i rozdział energii i krwi, płynów, asymilacja pożywienia, rozdział odpadów i tak dalej... Śledziona kontroluje pożywienie, wzmacnia płyny ciała i zwalcza wilgoć. Choroby systemu trawienia i krążenia są przyczynowo związane ze śledzioną. Właściwością śledziony jest niechęć do wilgoci, natomiast lubi suchość. Żołądek przyjmuje pokarm, rozdziela i trawi. Śledziona dozoruje transport substancji odżywczych, natomiast żołądek troszczy się o jego przekształcenie i centralny rozdział. W przeciwieństwie do śledziony lubi wilgoć i "trzyma się" możliwie daleko od suchości. Nerki są magazynem esencji i energii. Mają one wpływ na rozmnażanie, układ nerwowy i wydzielania wewnętrznego. Nerki są matką szpiku kostnego, kontrolują kości i są związane z mózgiem. Przez uszy łączą się ze środowiskiem zewnętrznym. Stan nerek ocenia się na podstawie włosów. Objawy chorobowe wymienionych części ciała związane są z nerkami. Pęcherz moczowy jest zbiornikiem i miejscem wydalania moczu. Przekształca on energię i zajmuje się nadmiarem wody w organizmie. Pęcherz moczowy związany jest z nerkami, choroby każdego z tych organów wpływają na siebie. Wątroba jest magazynem krwi. Kontroluje ścięgna i krążenie energii. Stan wątroby można poznać po oczach. Według nauki chińskiej do systemu tego narządu zalicza się również układ nerwowy i wydzielania wewnętrznego. Przyczyny pierwotne chorób często zależne są od wątroby. Również choroby oczu często poprzedzają wcześniej zaburzenia funkcji wątroby. Pęcherzyk żółciowy jest podporządkowany wątrobie. Dlatego niektóre choroby występują razem. Jako część aparatu trawiennego ten pusty organ jest rezerwuarem żółci i centralnym jej dyspozytorem. Jeżeli wilgoć i gorąco wzajemnie działają na organizm, to może dojść do zaburzenia równowagi w pęcherzyku żółciowym i może wystąpić żółtaczka. Opisane tu główne funkcje dwunastu narządów i narządów pustych podkreślają, że meridiany nie zaczynają się w określonych narządach, a gdzieś na powierzchni ciała się kończą, ale jest to sieć wzajemnych wpływów i zależności razem sprzężonych. Przebieg meridianów potrzebuje każdorazowo organu lub pustego organu, który nadaje mu nazwę. Musimy zrozumieć, że meridiany są czynnościowym obrazem narządów i pustych narządów, występują także na powierzchni ciała. Dlatego na narządy głęboko leżące możemy wpływać za pomocą akupunktury i masażu. Dwanaście meridianów ma swoje zewnętrzne punkty na kończynach. Dlatego dla niektórych osób palce u rąk lub nóg będą celem, natomiast dla innych - źródłem (początkiem). Sześć Yin meridianów narządów przebiega po wewnętrznej stronie ramienia i kończyny dolnej. Sześć Yang meridianów narządów pustych przebiega po stronie zewnętrznej. Każdy Yin meridian jest połączony z Yang meridianem za pomocą odgałęzienia. Dlatego choroby mogą przechodzić z jednego meridianu na drugi. Schemat na stronie 89 obrazuje wzajemną zależność Meridiany typu Yin i Yang są połączone w pary przez odgałęzienia. W ten sposób powstaje zrównoważony obieg energii z koniecznymi dodatkowymi połączeniami między meridianem ręki a meridianem nogi. Każdy Yin meridian ręki ma swojego Yang partnera, łączy się on z meridianem Yin stopy. I odwrotnie jest w przypadku każdego Yang meridianu. Powstaje więc następujący obieg: 1. Meridian płuca ręki - Taiyin 2. Meridian jelita grubego ręki - Yangming 3. Meridian żołądka stopy - Yangming 4. Meridian śledziony stopy - Taiyin 5. Meridian serca ręki - Shaoyin 6. Meridian jelita cienkiego ręki - Taiyang 7. Meridian pęcherza moczowego stopy - Taiyang 8. Meridian nerki stopy - Shaoyin 9. Meridian osierdzia ręki - Jueyin 10. Meridian potrójnego ogrzewacza ręki - Shaoyang 11. Meridian pęcherzyka żółciowego stopy - Shaoyang 12. Meridian wątroby stopy - Jueyin Obieg choroby dwunastu regularnych meridianów Jeżeli meridiany nie spełniają swoich fizjologicznych zadań krążenia energii i krwi, mogą powodować szkody w należących do nich organach lub też w pustych organach. Mogą pojawić się objawy chorobowe wzdłuż przebiegu meridianu. Na przykład w zaburzeniu funkcji meridianu jelita grubego. Oprócz tego występować mogą bóle zębów, ponieważ meridian ten przebiega przez dziąsła i szczękę dolną. Zaburzenie funkcji meridianu ma przyczyny na zewnątrz i wewnątrz. Mówimy wtedy o chorobach endogennych (wewnętrznych) i egzogennych (zewnętrznych). Choroby endogenne spowodowane są dysharmonią emocji, jak: złość, radość, troska, smutek i lęk, które prowadzą do zaburzeń równowagi. Choroby endogenne dotyczą najpierw narządów lub pustych narządów, następnie należących do nich meridianów. Są trudniejsze do leczenia niż choroby egzogenne. Choroby egzogenne - przyczynami tych chorób są czynniki klimatyczne, jak: wiatr, gorąco, wilgoć, suchość lub zimno. We wczesnym stadium choroba egzogenna przejawia się wzdłuż meridianu. Jeżeli nie jest leczona, może przechodzić na organy i puste organy. Na podstawie obiegu energii i połączeń otrzymujemy objawy chorobowe pojedynczego meridianu. Meridian płuca ręki - Talyln Meridian płuca zaczyna się w środkowej części jamy brzusznej potrójnego ogrzewacza. Następnie kieruje się w dół do jelita grubego. Stąd wstępuje do żołądka i przechodzi przez przeponę jamy brzusznej. Rozdziela się do obu płuc, następnie przechodzi przez tchawicę, a koniec jest na powierzchni ciała w okolicy podobojczykowej. Tu znajduje się pierwszy punkt akupunktury meridianu płuca. Przechodzi po wewnętrznej powierzchni ramienia jako jeden z pierwszych z trzech Yin meridianów ręki, następnie przez kciuk do koniuszka kciuka. Od barku do koniuszka kciuka znajduje się jednocześnie jedenaście punktów akupunktury, na które można bezpośrednio oddziaływać. Gałąź oboczna łączy się na dłoni z palcem wskazującym, a więc meridianem jelita grubego, to znaczy jego Yang partnerem. Objawy chorobowe: uczucie ściskania, kaszel, duszność, kaszel z krwią, bóle gardła, katar, zimno i bóle okolicy łopatki, a także bóle wzdłuż meridianu. Meridian jelita grubego ręki - Yangming Meridian jelita grubego biegnie od koniuszka palca wskazującego przez kości śródręcza jako pierwszy meridian Yang ręki przez zewnętrzną stronę ramienia do barku. Po skręceniu w okolicy siódmego kręgu szyjnego, gdzie spotykają się wszystkie meridiany Yang, wchodzi w zagłębienie znajdujące się nad obojczykiem. Stąd schodzi w dół do płuc i kończy bieg w jelicie grubym. Boczna gałąź z ważnymi punktami akupunktury wstępuje w górę zagłębienia nadobojczykowego przez szyję i policzek. Między górną wargą a nosem przekracza linię środkową ciała i kończy się bocznie od skrzydełek nosa. W tym miejscu łączy się z meridianem żołądka. Jelito grube ma między palcem wskazującym a nosem 20 punktów akupunktury. Objawy chorobowe: bóle brzucha, biegunka, zaparcie, bóle gardła, bóle zębów, krwawienie z nosa, bóle w obszarze meridianu. Meridian żołądka stopy - Yangming Meridian żołądka swój pierwszy punkt ma pod okiem. Stąd przechodzi przez dziąsła, szczęki, kącik ust, brodę do stawu żuchwowego. Koło ucha wstępuje następnie w górę do czoła, podczas gdy gałąź boczna od żuchwy biegnie bezpośrednio do obojczyka i stąd wchodzi do wewnątrz ciała osiągając żołądek. Główna gałąź prostopadle schodzi w dół przez brodawkę sutka i okolicę brzucha, zbliżając się do linii środkowej ciała i przez podbrzusze schodzi na udo. Łączy się tam z gałęzią boczną, która zaczyna się w żołądku i przechodzi przez przednią część bocznej powierzchni nogi, grzbiet stopy i dochodzi do drugiego palca nogi. Dalsza gałąź boczna odchodzi poniżej kolana i dochodzi do trzeciego palca. Ostatnia odchodzi od grzbietu stopy i idzie do pierwszego palca, gdzie ma połączenie z meridianem śledziony. Meridian żołądka przebiega jako jedyny meridian Yang stopy przez przednią część ciała i ma 45 punktów. Objawy chorobowe: wzdęcia, bóle brzucha obrzęki, wymioty, obrzmienia: bóle szyi i krwawienia z nosa, choroby gorączkowe, nałogi, bóle okolicy meridianu. Meridian śledziony stopy - Taiyin Meridian śledziony zaczyna się od dużego palca i biegnie wzdłuż granicy stopy i grzbietu stopy. Przez kostkę wstępuje w górę na wewnętrzną stronę kości piszczelowej i uda do podbrzusza. Z tego miejsca dochodzi do śledziony. Bocznie od brodawki sutka wstępuje do "dołu pachowego i później schodzi na bok. W szóstej przestrzeni międzyżebrowej poniżej dołu pachowego jest ostatni punkt. Gałąź boczna idzie do przełyku i pod język i powierzchownie się rozdziela. Druga przechodzi przez żołądek i przeponę do serca i łączy się z meridianem serca. Meridian śledziony ma 21 punktów. Objawy chorobowe: bolesne drętwienie języka, bóle żołądka, wzdęcia, wymioty, żółtaczka, ogólne osłabienie, bóle w obszarze meridianu. Meridian serca ręki - Shaoyin Meridian serca zaczyna się w sercu, przekracza płuca i wychodzi w środku dołu pachowego jako pierwszy punkt na powierzchni ciała. Jako ostatni z trzech meridianów Yin przechodzi do ręki wzdłuż wewnętrznej powierzchni ramienia do stawu nadgarstkowego, skąd przez dłoń w prostej linii biegnie do koniuszka małego palca. Łączy się tam ze swoim partnerem Yang - meridianem jelita cienkiego. Jedna gałąź idzie z serca przez przeponę w dół do jelita cienkiego. Druga gałąź 6 - Masaż chiński prowadzi do głowy i kończy się w oku. Meridian serca można stymulować w dziewięciu punktach. Objawy chorobowe: suchość gardła, bóle okolicy serca, uczucie gorą-ca w dłoniach, bóle w obszarze serca. Meridian jelita cienkiego ręki - Taiyang Meridian jelita cienkiego zaczyna się od małego palca i prowadzi przez grzbiet ręki do nadgarstka. Stąd - jako ostatni z trzech meridia-nów typu Yang ręki - przechodzi do łokcia i przez zewnętrzną stronę ramienia przez staw barkowy. Następnie wędruje przez łopatkę do siódmego kręgu szyjnego, gdzie spotyka się z innymi meridianami typu Yang. Później przekracza kark i osiąga zagłębienie nadobojczykowe i bezpośrednio zdąża do serca. Wzdłuż przełyku idzie dalej do żołądka i jelita cienkiego. Gałąź boczna wstępuje od obojczyka bocznie przez szyję do policzka. Od zewnętrznego kąta idzie do tyłu i dochodzi do ucha. Dalsza gałąź rozgałęzia się na policzku i prowadzi pod okiem do wewnętrznego kąta oka i łączy się z meridianem pęcherza moczowego. Objawy chorobowe: bóle podbrzusza, głuchota, żółtaczka, obrzęk policzków, bóle gardła, bóle wzdłuż meridianu. Meridian pęcherza moczowego stopy - Taiyang Meridian pęcherza moczowego zaczyna się w wewnętrznym kącie oka, biegnie przez czoło do szczytu głowy. Gałąź boczna idzie od szczytu głowy do skroni, podczas gdy meridian wchodzi do mózgu, a następnie przez tył głowy zstępuje na kark. Meridian pęcherza biegnie równolegle do kręgosłupa, tylko w okolicy krzyża jest droga oboczna przez nerki do pęcherza moczowego. Gałąź od krzyża prowadzi przez pośladki i tylną powierzchnię uda do dołów podkolanowych. Tam spotka się z drugą gałęzią głównego meridianu, która wychodzi z ob szaru karku i biegnie w nieco dalszej odległości od kręgosłupa i do chodzi do pośladka. Gałąź ta kończy się w meridianie pęcherza moczo wego, który dalej biegnie przez łydkę z tyłu za kostką zewnętrzną, grzbiet stopy i po zewnętrznej stronie do małego palca. Tam łączy się z meridianem nerki. * Na meridianie pęcherza moczowego znajduje się 67 punktów. Objawy chorobowe: zatrzymanie moczu, moczenie nocne, delirium, bóle głowy, bóle w obszarze meridianu. Meridian nerki stopy - Shaoyin Meridian nerki biegnie od palca małego stopy do pierwszego punktu akupunktury na podeszwie. Z tylu za kostką wewnętrzną osiąga piętę, okrąża i wstępuje w górę przez koniec fałdu wewnętrznego zgięcia kolanowego, przechodzi następnie przez udo do kości guzicznej (ogonowej). Stąd prowadzi do nerek oraz kieruje gałąź boczną do pęcherza. Przez wątrobę, przeponę, płuca dochodzi do gardła i podstawy języka. Swój ostatni punkt ma w obszarze podobojczykowym. Gałąź boczna rozgałęziająca się na poziomie płuca prowadzi do serca, gdzie meridian nerki łączy się z meridianem osierdzia. Meridian nerki ma 27 punktów. Objawy chorobowe: kaszel z krwią, zaparcia, biegunki, słabe koń-czyny, uczucie gorąca w stopach, bóle w obszarze meridianu. Meridian osierdzia ręki - Jueyin Meridian osierdzia zaczyna się w klatce piersiowej i na początku przechodzi przez worek osierdziowy, który jest mu podporządkowany. Stąd zstępuje przez przeponę w dół do jamy brzusznej i przechodzi przez 3 piętra potrójnego ogrzewacza. Gałąź boczna opuszcza klatk -piersiową w pobliżu dołu pachowego. Tam leży pierwszy punkt meri dianu osierdzia. Łukiem okrąża dół pachowy i idzie dalej przez wewnętrzną stronę ramienia do zgięcia łokciowego Jako środkowy z trzech meridianów Yin ręki kończy się na opuszce palca środkowego. Gałąź boczna idzie od dłoni do palca serdecznego, gdzie meridian osierdzia łączy się z meridianem potrójnego ogrzewacza. Meridian osierdzia ma dziewięć punktów. Objawy chorobowe: Angina pectoris, uczucie ściskania, kołatanie serca, pobudzenie, uczucie gorąca po wewnętrznej stronie dłoni, bóle w obszarze meridianu. Meridian potrójnego ogrzewacza ręki - Shaoyang Meridian potrójnego ogrzewacza zaczyna się w okolicy paznokcia palca serdecznego i przechodzi między dwoma meridianami Yang ręki. Dalej przez grzbiet dłoni po zewnętrznej stronie ramienia z tyłu barku, gdzie krzyżuje się z meridianem pęcherzyka żółciowego. W zagłębieniu nadobojczykowym wchodzi do klatki piersiowej. Łączy się z osierdziem i zstępuje stąd przez przeponę do potrójnego ogrzewacza, którego nazwę nosi. Gałąź boczna idzie z klatki piersiowej z powrotem do wgłębienia nadobojczykowego i dalej przez kark, potem okrąża z tyłu ucho i kończy się w oczodole. Inna gałąź wchodzi do ucha i wychodzi znowu na powierzchnię. Na policzku krzyżuje się z pierwszą gałęzią i zaraz osiąga swój cel w zewnętrznym kącie oka - gdzie łączy się z pęcherzykiem żółciowym. Na tym meridianie leżą 23 punkty. Objawy chorobowe: wzdęcia, moczenie nocne, bóle przy oddawaniu moczu, głuchota, szum w uszach, obrzęki i bóle gardła, bóle w okolicy meridianu. Meridian pęcherzyka żółciowego stopy - Shaoyang Meridian pęcherzyka żółciowego biegnie od zewnętrznego kąta oka przez ucho, skronie do karku. Przez barki wchodzi do zagłębienia nadobojczykowego. Jedna gałąź boczna odchodzi od kącika oka, wchodzi do oczodołu z meridianem potrójnego ogrzewacza. Później wstępuje do klatki piersiowej w zagłębieniu nadobojczykowym. Przez przeponę i jamę brzuszną łączy się z wątrobą, a następnie kończy się w pęcherzyku żółciowym. W stawach biodrowych ta gałąź wstępuje znowu do głównego meridianu, który biegnie od obojczyka bocznie przez klatkę piersiową, brzuch do stawów biodrowych. Po zewnętrznej powierzchni nóg biegnie meridian pęcherzyka żółciowego dalej i przechodzi z przodu kostki zewnętrznej, następnie przez staw skokowy i kończy się na czwartym palcu. Gałąź boczna rozdziela się na grzbiecie stopy i biegnie do palucha, osiągając meridian wątroby. Można wpływać na meridian wątroby przez 44 punkty. Objawy chorobowe: gorzki smak w ustach, zamroczenie, gorączka, bóle głowy, bóle szczęki, stany zapalne zewnętrznego kącika oka, głuchota, szumy w uszach, bóle w całym otoczeniu meridianu. Meridian wątroby stopy - Jueyin Meridian wątroby ma swoje źródło w paluchu stopy. Przebiega on najpierw przez grzbiet stopy i przechodzi z przodu kostki wewnętrznej. Na wewnętrznej stronie podudzia krzyżuje się z meridianem śledziony. Stąd dalej przechodzi z tyłu meridianu śledziony. Po okrążeniu zewnętrznych narządów płciowych z okolicy pachwinowej wstępuje na podbrzusze zbliżając się do linii środkowej ciała. Dalej biegnie łukiem w kierunku wątroby. Łączy się z wątrobą, od której bierze nazwę, oraz łączy się z pęcherzykiem żółciowym - pustym narządem, partnerem Yang. Od przepony meridian pozbawiony jest bezpośrednich punktów akupunktury, dalej wstępuje do głowy i łączy się z oczami, a kończy si -na szczycie głowy. Jedna gałąź boczna kieruje się od oka w dół i okrą ża usta. Druga gałąź boczna wychodzi z wątroby, przechodzi przez przeponę i łączy się w płucach z meridianem płuc; w ten sposób zamyka się obieg regularnych dwunastu meridianów. Meridian wątroby ma 14 punktów. Objawy chorobowe: lumbago, przeczulica uciskowa klatki piersiowej, wymioty, moczenie, zatrzymanie moczu, przepuklina, bóle podbrzusza, bóle w obszarze meridianu. Dwa specjalne meridlany: główny regulator przedni I tylny Regularne meridiany ręki i nogi są symetryczne i mają swój obraz zwierciadlany na drugiej połowie ciała. Osiem meridianów specjalnych nie ma tych cech charakterystycznych. Sześć z nich nie ma swoich własnych punktów. Z innymi meridianami są w łączności i krzyżują się. Spełniają one funkcje nadzorcze i koordynujące. Tak zwany meridian Dai Mai opasuje talię i wiąże pary meridianów Yin i Yang w centralnym miejscu. Specjalista nie może działać bez dokładnej znajomości specjalnych meridianów. Dobór punktów i rozwój terapii stale jest związany z różnymi połączeniami między regularnymi i specjalnymi meridianami. Dwa ze specjalnych meridianów odgrywają centralną rolę. Centralną w znaczeniu dosłownym, ponieważ główny regulator przedni i tylny biegną po linii środkowej ciała - przedniej i tylnej. Tworzą osiowo symetryczną sieć, na której znajduje się cały rząd pełnowartościowych punktów. Główny regulator tylny Główny regulator tylny przechodzi wzdłuż tylnej linii środkowej ciała. Grzbiet w chińskim pojęciu jest typu Yang, dlatego też meridian głównego regulatora tylnego ma charakter Yang. Często określany jest jako morze Yang meridian. Na poziomie siódmego kręgu szyjnego znajduje się punkt spotkania wszystkich meridianów Yang. Chińska nazwa brzmi Du Mai, przy czym Du - znaczy zarządca, a Mai - naczynia. W tej nazwie określona jest główna funkcja: zarządza wszy- stkimi meridianami Yang. Główny regulator tylny zaczyna się w kroczu i przechodzi przez kość guziczną, przez kręgi lędźwiowe, okolicę krzyżową. Łączy się najpierw z nerkami, dalej biegnie przez kręgosłup prosto do głowy. Wchodzi do mózgu, a następnie pojawia się na szczycie głowy i dalej biegnie wzdłuż linii środkowej ciała i nosa do górnej wargi. Kończy się w dziąsłach powyżej siekaczy. Przez 28 punktów można bezpośrednio wpływać na meridian głównego regulatora tylnego. Objawy chorobowe: choroby gorączkowe, nadmierna pobudliwość, sztywność kręgosłupa, toniczne skurcze mięśni grzbietu. Objawy chorobowe ośrodkowego układu nerwowego. Główny regulator przedni Główny regulator przedni jest Yin partnerem głównego regulatora tylnego. Chińczycy nazywają go często morze Yin meridian, ponieważ tu łączą się wszystkie meridiany Yin. Oficjalne określenie tego meridia-nu jest Ren Mai. Mai znaczy "naczynia"; ren - odpowiedzialny lub dyrektor. Główny regulator przedni jest odpowiedzialny za meridiany Yin. Zaczyna się również w kroczu, wstępuje dalej przez kość łonową, pępek, mostek, przez bruzdę między brodą a wargą dolną; kończy się wykonując okrąg koło ust. Główny regulator przedni ma 24 punkty. Objawy chorobowe: przepukliny, kaszel, astma, choroby układu mo-czowo-płci owego. Główny regulator przedni i tylny tworzą razem z regularnymi meridianami system 14 klasycznych meridianów. Ta sieć energetyczna ma w każdej połowie ciała po 309 punktów i na linii środkowej ciała razem 52 klasyczne punkty akupunktury. Punkty akupunktury System meridianów ciała człowieka jest siecią energetyczną, co można porównać do pewnego regionu zaopatrywanego w energię. Jeśli dopływ energii w sieci nie dochodzi do pewnego miejsca, to trzeba wykonać prace w określonej stacji rozdzielczej przekaźnika. Tak też jest z meridianami, gdzie oddziaływanie odbywa się tylko w specjalnych punktach. Te stacje przekaźnikowe (rozdzielcze) systemu meridianów nazywamy punktami akupunktury. Tutaj koncentruje się energia, tutaj więc możemy za pomocą akupresury, akupunktury i moxy (terapii ciepłem) aktywować lub tamować i regulować rozdzielanie energii. W ciągu stuleci opisano razem 361 punktów akupunktury. 28 z nich leży na meridianie głównego regulatora tylnego i 24 - na głównym regulatorze przednim. W związku z tym, że meridiany te przebiegają prostopadle w linii środkowej grzbietu i brzucha, i klatki piersiowej, to nie mają lustrzanych bliźniaczych punktów. Natomiast pozostałe meridiany typu Yin i Yang stopy i ręki mają podwójny bieg i są do dyspozycji na prawej i lewej połowie ciała. W praktyce nie ma żadnego znaczenia, czy akupresurę wykonujemy po prawej czy po lewej stronie. Większość punktów możemy bez problemów leczyć nawet po obu stronach równocześnie. Nie masujemy żadnego punktu w otoczeniu występującego stanu zapalnego. Wykonujemy wówczas akupresurę tego samego punktu, ale po drugiej stronie. Nie wszystkie z 361 punktów akupunktury mają takie samo znaczenie. Niektóre z nich używane są rzadko, gdyż służą tylko do usuwania bardzo specyficznych objawów chorobowych. Inne nakłuwane są stale, ponieważ mają regulujące działanie i są daleko od obszaru oddziaływania. W akupunkturze szczególne punkty są rozmieszczone od pachy do łokcia i poniżej kolana. Im większa odle-głość od centrum ciała, tym nieregularniej płynie energia, ale też tym łatwiej i dalekosiężniej można manipulować przepływem energii. Chciałbym to przedstawić na prostym przykładzie. Najszybciej i naj-wrażliwiej reagują na zimno nasze ręce i stopy. Jeżeli je masujemy, uzyskujemy ciepło, które wkrótce jako przyjemne odczucie ogarnie całe ciało. Szerokie terapeutyczne działanie punktu na kończynach było dość wcześnie odkryte. Podczas wielu stuleci mistrzowie akupunktury mówili, że tylko czterema punktami akupunktury można leczyć wszystkie choroby. Przy czym mieli na myśli 4 punkt meridianu jelita grubego, leżący przy kości śródręcza palca wskazującego; punkt 36 meridianu żołądka - poniżej kolana; 40 punkt meridianu pęcherza moczowego - leżący w dole podkolanowym oraz punkt 7 meridianu płuc - powyżej stawu nadgarstkowego. Punkty te nazwano kluczowymi punktami akupunktury. Niektórzy lekarze dołączają 6 punkt meridianu osierdzia i punkty Ashi - to znaczy lokalne, bólowe punkty wrażliwe na ucisk. Inni natomiast zastępują punkty Ashi punktem 26 głównego regulatora tylnego. Dwanaście punktów mistrza Ma Za czasów dynastii Sing około 960 roku mistrz Ma Tan Yan zalecił do stosowania dwanaście punktów. Zawarta jest w nich siła działania wszystkich wówczas znanych 357 punktów. Obok czterech kluczowych punktów na swojej liście umieścił jeszcze następujące: punkt 44 meri-dianu żołądka, punkt 3 meridianu wątroby, punkt 11 jelita grubego, punkt 30 i 34 pęcherzyka żółciowego, punkt 5 meridianu serca, punkt 57 i 60 pęcherza moczowego. Możliwości terapeutyczne, jakie daje tuzin punktów, są w praktyce bardzo duże, jak przedstawia to następujące zestawienie terapeutycznych wskazań. Punkt 36 meridianu żołądka (Zusanli): chorobliwe podrażnienie układu trawienia, skurcze żołądka, wymioty, wzdęcia, zaparcia, zapalenie jelit. Punkt ten jest punktem tonizującym całe ciało. Punkt 4 meridianu jelita grubego (Hegu): bóle głowy, bóle zębów, stany zapalne migdałków podniebiennych, katar, stany zapalne zatok i gardła, bóle oczu, porażenie mięśni twarzy, wole, bóle i niedowłady górnych kończyn, nadmierne i nieprawidłowe wydzielanie potu, przeziębienie, gorączka. Punkt 40 meridianu pęcherza moczowego (Weizhong): rwa kul-szowa, bóle krzyża, porażenia kończyny dolnej, oparzenie słoneczne, choroby kolana. Punkt 7 meridianu płuca {Lieąue): bóle głowy, sztywność karku, astma, porażenia mięśni twarzy, neuralgia nerwu trójdzielnego. Punkt 11 meridianu jelita grubego (Guchi): bóle barku i ramienia, niedowłady kończyn górnych, choroby stawu łokciowego, gorączka, nadciśnienie tętnicze, egzemy. Punkt 44 meridianu żołądka (Neiting): bóle żołądka, bóle głowy, stan zapalny migdałków, czerwonka. Punkt 30 meridianu pęcherzyka żółciowego (Huantiao): rwa kul-szowa, porażenie kończyn dolnych, choroby stawów biodrowych. Meridiany i ich powiązania: Meridian płuca jest związany z wątrobą i meridianem jelita grubego. Dwa meridiany -jeden meridian stopy i jeden ręki - mają wspólne chińskie określenie; np. Taiyin określa zarówno meridian płuca i śledziony. Meridiany płuca, serca i osierdzia są trzema meridianami Yin ręki, które zaczynają się wewnątrz, a biegną na zewnątrz, a więc biegną od tułowia do kończyn. P - meridian płuca ręki - Taiyin JG - meridian jelita grubego ręki - Yangming Ż - meridian żołądka stopy - Yangming Ś - meridian śledziony stopy - Taiyin O - meridian serca ręki - Shaoyin JG - meridian jelita cienkiego ręki - Taiyang PM - meridian pęcherza moczowego stopy - Taiyang N - meridian nerki stopy - Shaoyin O - meridian osierdzia ręki - Jueyin PO - meridian potrójnego ogrzewacza ręki - Shaoyang PZ - meridian pęcherzyka żółciowego stopy - Shaoyang W - meridian wątroby stopy - Jueyin Punkt 34 meridianu pęcherzyka żółciowego (Yanglingguan): porażenia połowicze, schorzenia dróg żółciowych, bóle okolicy krzyżowej i bóle nóg. Punkt 5 meridianu serca (Tongli): bóle głowy, ostra chrypka, sztywność języka, zaburzenia mowy, zaburzenia snu, kołatanie serca, bóle ramienia i stawu nadgarstkowego. Punkt 3 meridianu wątroby (Taichong): bóle głowy, zawroty głowy, padaczka, drgawki gorączkowe u dzieci, choroby oczu, przepuklina, krwawienia z macicy wyłączając menstruację, stany zapalne sutka. Punkt 60 meridianu pęcherza moczowego (Kunlun): niedowłady kończyn dolnych, bóle krzyża, rwa kulszowa, wypadanie odbytu, bóle stóp. Punkt 57 meridianu pęcherza moczowego (Chengshan): rwa kulszowa, wypadanie odbytu, żylaki i bóle podeszwy, niedowłady kończyn dolnych. Cun - indywidualna jednostka pomiarowa W związku z różną wielkością ciała pacjentów oraz ze stale powtarzanymi błędami w lokalizacji punktów, lekarze żyjący około dwa tysiące lat temu za czasów dynastii Han, ustalili własną dla pacjenta jednostkę pomiarową. W ten sposób odmierzane są odległości między punktami. Dzieli ona ciało ludzkie na proporcjonalne odcinki i nazywa się cun. Cun pozostał do dzisiaj najważniejszą jednostką pomiarową akupunktury. 1 cun odpowiada szerokości kciuka. Jeżeli złożymy 4 palce razem, to otrzymamy szerokość 3 cunów. Dwa palce złączone razem dają szerokość 1,5 cuna. Pomiary szerokością palca są proste i porównywalne, i są pewną metodą lokalizacji punktów w akupresurze wykonywanej na sobie samym. Szerokość palca może zmienić się jednakże pod wpływem ciężkiej, codziennej pracy. Na następującym zestawieniu znajdują się ważniejsze, proporcjonalne pomiary, tak że można sprawdzić, czy własna szerokość palca zgadza się z podanymi pomiarami. Głowa 12 cunów: od linii włosów powyżej czoła do linii włosów karku 3 cuny: od środkowego punktu między brwiami do linii włosów 3 cuny: od linii włosów karku do siódmego kręgu szyjnego, łatwo można go znaleźć, ponieważ jego wyrostek jest bardziej wystający od poprzedzających 6 cunów: między dwoma skroniowymi liniami włosów Tułów 8 cunów: między dwoma brodawkami sutkowymi 8 cunów: między pępkiem a mostkiem 5 cunów: między pępkiem a kością łonową 6 cunów: między dwoma wewnętrznymi brzegami łopatki Ramię 9 cunów: od przedniego końca fałdy pachowej do fałdy łokciowej 12 cunów: od fałdy zgięcia łokciowego do fałdy zgięcia nadgarstka Nogi 19 cunów: od krętarza większego, wyczuwalnego guza kości udowej przy miednicy, do środka rzepki kolana 16 cunów: od środkowego punktu rzepki do kostki zewnętrznej Mamy dwie różne możliwości lokalizacji punktów akupunktury. Jedna metoda pomiaru za pomocą szerokości palca, przy czym szerokość kciuka wynosi 1 cun. W drugiej metodzie proporcjonalnego pomiaru odległości między dwoma określonymi miejscami ciała są podzielone na jednostki cunowe. Punkt znajdujący się 2 cuny powyżej zgięcia stawu nadgarstkowego można znaleźć odmierzając dwie szerokości kciuka w górę od linii zgięcia stawu nadgarstkowego. Możemy również zlokalizować punkt za pomocą taśmy pomiarowej. Odległość między linią zgięcia stawu nadgarstka a linią zgięcia łokcia mierzymy, a następnie dzielimy na 12 odcinków. Przy końcu drugiego odcinka wykonujemy akupresurę. Druga metoda jest wprawdzie bardziej precyzyjna, ale zarazem bardziej skomplikowana od pierwszej. Aby wykonać akupresurę na sobie, można stosować pomiary za pomocą szerokości palców, gdyż są wygodniejsze. Jednakże lokalizacja nawet pomiaru proporcjonalnego jest ostatecznie miejscem przybliżonym, w którym znajduje się punkt. Czy rzeczywiście został odnaleziony poszukiwany punkt, wskazuje po pierwsze specyficzna wrażliwość na ucisk. Na ten sam ucisk punkt akupunktury reaguje o wiele czulej od dowolnego miejsca w pobliżu. Dlatego ciągle trzeba szukać wrażliwego miejsca. Po drugie jest to identyfikator, który jest właściwością punktu akupunktury. Większość punktów leży w zagłębieniu, którego wzrokiem nie można dostrzec, jednakże przy ucisku palcem można go dokładnie wyczuć. Praktyczne zastosowanie Niezależnie od tego, czy na punkty akupunktury będziemy działali tradycyjnymi środkami, jak igły złote czy srebrne, czy bardzo nowoczesną techniką laserową, czy też gołymi rękoma, cel terapii pozostanie ciągle ten sam, tzn. regulacja przepływu energii oraz ponowne doprowadzenie do stanu równowagi Yin i Yang. Wymienione w pierwszej kolejności techniki są bardziej precyzyjne i dlatego bardziej efektywne od akupresury. Stanowią one jednak pewne niebezpieczeństwo, jeśli nie są perfekcyjnie opanowane. Stosowanie akupresury niesie bowiem również pewne ryzyko. Jeżeli ktoś na przykład wykonuje akupresurę paznokciami, to zwiększa jej precyzję, ale równocześnie wzrasta niebezpieczeństwo infekcji spowodowane małymi zranieniami skóry i obecnością zarazków na paznokciach. Zalecamy wykonywanie masażu punktów akupunktury opuszkami palców, najlepiej opuszkami kciuka lub palca wskazującego, ewentualnie kłębem kciuka. W ten sposób nie popełniamy błędu i zarazem akupresura nie stanowi ryzyka. Praktyczna korzyść jest również dla akupunktury, gdy punkt jest precyzyjnie trafiany. Przy masażu palcem lub dłonią powierzchnia jest większa i w zwią-zku z tym mamy możliwość pełnego trafienia. Nie strzelajcie strzelbą w ziarno, nawet jeśli nie ma natychmiastowego efektu z akupresury wykonywanej według propozycji przedstawionych dla pewnych schorzeń w tej książce. Niezliczone przykłady z mojej kilkunastoletniej praktyki wskazują, że większość ludzi może się uczyć akupresury. Z biegiem czasu punkty są coraz bardziej precyzyjnie odnajdywane. Tym samym będzie możliwe szybsze różnicowanie ucisku na punkty akupunktury od innego miejsca na powierzchni ciała. Profesjonalny akupunkturzysta stosuje różne kombinacje masażu. Rozróżnia on na przykład "ciągnięcie", "skrobanie", "stukanie", "uderzanie", "ucisk w miejscu", "ucisk podczas okrężnego ruchu". Dla wykonywania akupresury na sobie samym szczególnie dobra jest ta ostatnia technika, zwłaszcza jeżeli przy tym wykonujemy akupresurę na zmianę raz w kierunku zgodnym ze wskazówkami zegara, a następnie przeciwnym. Postępujemy również według zasady równowagi Yang i Yin. Zgodnie ze wskazówkami zegara dajemy Yang, a przeciwnie do fl^^l ^* ^*^^ Masaż wykonywany przez wielkiego mistrza. Delikatnie ślizgające się dłonie po ciele, znika napięcie, płyny ciała płyną swobodnie, dochodzi do równowagi energetycznej. wskazówek zegara wyrównujemy Yin. Ciało bierze automatycznie energię wtedy, kiedy jej potrzebuje. Ucisk powinien być przynajmniej tak silny, że tkanki znajdujące się pod palcem powinny się przy ruchu okrężnym poruszać. Będzie też wskazany główny punkt • i wspomagający O. Nie ma to wprawdzie żadnego znaczenia jakościowego. Polega to na tym, że pun-kly wspomagające są mniej ważne i mogą być pominięte. Masujemy wszystkie punkty, które są wskazane do stosowania przy danej chorobie. Główne punkty powinny być częściej i dłużej masowane od punktów wspomagających, tak aby ich specyficzne działanie mogło się w pełni ujawnić. Punkty mogą być masowane w dowolnej kolejności - do czasu uśmierzenia bólu. Zbiorczy czas akupresury powinien wynosić najwyżej od 20 do 25 minut. Można leczenie w ciągu dnia kilka razy powtarzać. Jeżeli nie pojawia się poprawa, to trzeba zgłosić się do lekarza. Możemy jednak w każdym rodzaju bólu stosować akupresurę, jako przejściową terapię, jeżeli mamy już ustaloną wizytę u lekarza. Nie musimy czekać bezczynnie do terminu wizyty z założonymi rękoma, ale możemy podjąć w miarę możliwości samemu coś przeciw bólowi. Jeszcze kilka słów na temat chorób wymienionych w książce. Próbowałem ograniczyć opracowanie do pojawiających się dolegliwości dnia codziennego. Część chorób określa się jako lekkie, jak np. przeziębienie, które może leczyć każdy człowiek bez wizyty u lekarza, jeśli poza tym jest zdrowy. Częściowo również w chronicznych dolegliwościach, jak np. reumatyzm, jeżeli chory nie stosuje nic innego jak tylko tabletki i maści przeciwbólowe. W sytuacjach przedstawionych poniżej należy przed wykonaniem akupresury najpierw zapytać lekarza: • pacjent z powodu choroby jest w trakcie leczenia lekarskiego, • w razie bardzo podwyższonego ciśnienia, • podczas ciąży. Wielcy mistrzowie w starożytnych Chinach mogli chorych leczyć tylko ich dotykając. Kierowali swoją koncentrację na punkt akupunktury i pozwalali na płynięcie ich energii. Do takiej perfekcji prawie nikt już dziś nie dochodzi, inne są bowiem czasy. W każdym razie udało mi się przeprowadzić masaż u siebie w moich własnych myślach, z takim samym dokładnie dobroczynnym skutkiem. Nerwowość Czasami dokładnie znamy przyczynę naszej nerwowości: czekające nas egzaminy, zmiana stanowiska pracy, podróż, wielkie święto wymagające intensywnego przygotowania. Może wówczas pojawić się niespokojny sen, może pogorszyć się apetyt oraz kołatanie serca, kiedy jesteśmy sami ze swoimi myślami. Lęk, niepewność i przedwczesna radość należą do częstych przyczyn nerwowości. Nerwowość jest problemem zdrowotnym wtedy, kiedy pojawia się bez przyczyny. Jeżeli jest stałym gościem, to pojawia się również niezadowolenie, które uruchamia diabelski krąg. Może to być sytuacja podobna do tej, jaka dzieje się w małżeństwie, kiedy to jeden z partnerów złości się każdorazowo, gdy dziecko płacze, a potem trudno jest spędzić razem przyjemny wieczór. Może nawet dojść do kłótni między rodzicami, która jednocześnie może oddziaływać na dziecko. Dziecko ponownie będzie reagowało płaczem. Rozwiązania problemu nie należy szukać w dziecku, ale w rodzicach. Jeżeli będą działali przeciwko swojej nadmiernej drażliwo-ści, to krzyk dziecka nie będzie doprowadzał ich do złości. Może przyczynić się do tego, że dziecko będzie płakało mniej i ciszej niż poprzednio. Często będzie płakało tak samo głośno jak poprzednio, ale będzie płakało rzadziej, jeżeli poczuje, że jego rodzice prowadzą harmonijne życie. Dotyczy to również innych obszarów życia. Wówczas, tak jak w powyższym przykładzie, nie należy doprowadzać dziecka do milczenia, ale trzeba wzmocnić naszego ducha, tak aby nie tracić równowagi przy jakiejkolwiek zmianie w naszym otoczeniu. W tym może pomóc akupresura. Nerwowość rzadko ma przyczyny organiczne. Pomocne są wówczas przede wszystkim punkty na kończynach. Punkty te mają więc dzałanie lecznicze, chociaż są daleko położone od miejsca docelowego działania. 3 cuny powyżej kostki wewnętrznej znajduje się punkt 6 meridianu śledziony - Sanyinjiao (spotkanie trzech Yin). Tutaj spotykają się trzy meridiany Yin stopy, Kładąc stopę na drugie kolano ułatwiamy sobie pomiary i akupresurę. Trzeci punkt meridianu wątroby (W3) leży 2 cuny powyżej pierwszej przestrzeni międzypalcowej stopy Punkt 4 meridianu jelita grubego jest jednym z najstarszych punktów medycyny chińskiej. Znajduje się z boku środka kości śródręcza palca wskazującego. Przyciskamy kciuk do wyprostowanych palców dłoni tak, że na grzbiecie dłoni tworzy się wzgórze. Drugi kciuk kładziemy na szczycie tego wzgórza i rozluźniamy dłoń. Po znalezieniu tego punktu możemy go masować, Odmierzamy od dolnego bieguna rzepki 3 cuny w dół i 1 cun w bok od kości piszczelowej. Tak znajdujemy Ż 36, czyli trzydziesty szósty punkt me-ridianu żołądka. Punkt 26 meridianu głównego regulatora tylnego (GRT 26) leży w górnym końcu drugiej z trzech części między górną wargą a nosem. Poniżej pierwszego wyrostka kolczystcgo pierwszego kręgu piersiowego znajduje się punkt 13 meridianu głównego regulatora tylnego. Poniżej siódmego kręgu szyjnego znajduje się 14 punkt tego samego meridianu. Przy pochylonej do przodu głowie siódmy wyrostek kolczysty kręgosłupa szyjnego jest jeszcze bardziej wystający od innych i dlatego łatwo go znaleźć. Punkt 20 meridianu pęcherzyka żółciowego leży między mięśniami. Łatwo można go określić, jeżeli głowę pochylimy i będziemy nią poruszać do tylu i do przodu Kołatanie serca W Chinach uważa się, że serce jest siedzibą ducha. Na nasze zdrowie wpływ ma nastrój. Musimy chronić ducha i jego siedzibę. W każdej terapii chińskiej medycyny wzmocnienie ducha ma podstawowe znaczenie, ponieważ jest on najważniejszym warunkiem szybkiego leczenia. To samo dotyczy nawet malej, nieszkodliwej, ciętej rany. Jest to szczególnie istotne na Zachodzie, gdzie dla wielu ludzi szybkie tempo i napięte terminy w pracy są nie tylko w ciągu tygodnia, ale również dominują w wolnym czasie i odpoczynku. Dochodzi do silnego zmęczenia ducha i serca. Tym bardziej, że coraz więcej ludzi żąda za wiele, nie chcąc się przyznać do tego. To wszystko przyczynia się do powstawania sytuacji stresowych, których przyczyną są oczekiwania społeczne, a także własne, ograniczone możliwości. Skutkiem tego mogą być stany lękowe, mogą się pojawić depresje, w najgorszym przypadku serce może odmówić posłuszeństwa. Kołatania serca i stany lękowe są ze sobą mocno związane. Jeżeli wzmocnimy serce, to wzmocnimy też ducha, który był osłabiony przez strach. Nasza terapia obejmować będzie przede wszystkim punkty meridianu serca i osierdzia z ich odpowiednim działaniem terapeutycznym. Przez odległy punkt stymulujemy meridian pęcherza moczowego, który według chińskiej zasady żywiołów jako woda związany jest z lękiem. Kołatania serca mogą być powodowane lękiem, ale można również uczucie lęku usuwać. Spróbujmy jednak spojrzeć na przyczyny i działanie oddzielnie. Kołatanie serca może być rzeczywiście symptomem choroby i powinniśmy o tym zgłosić lekarzowi. Na dalszych stronach zamieszczone są fotografie dotyczące tego zagadnienia. Punkt Shanzhong (środek klatki piersiowej) leży dokładnie między brodawkami na mostku. Punkt GRP 17 lokalizuje się w ułożeniu na plecach, ponieważ brodawki sutka mają wtedy prawidłową lokalizację w czwartym Punkt 7 mendianu serca leży w fałdzie stawu nadgarstka, jednak poza ścięgnem, które łączy kość łokciową i staw nadgarstkowy. Jeżeli od środka fałdy przesuniemy się o 2 cuny, to trafimy na punkt 6 meridianu osierdzia Neiguan (wewnętrzne połączenie). PM 15 - piętnasty punkt meridianu pęcherza moczowego; każdy może sam znaleźć ten punkt i masować go. Ułatwić to może druga osoba, jeśli mamy zgięte plecy. Punkt leży 1,5 cuna w bok od 5 wyrostka kolczystego kręgu piersiowego. Łatwo można go znaleźć, jeśli zaczniemy liczenie od wystającego ostatniego kręgu szyjnego. Ostatni krąg szyjny przy pochylonej głowie do przodu bardziej wystaje od pozostałych. Jeżeli zegniemy ramię do kąta prostego, to znaj dziemy punkt 3 meridianu serca, w wewnętrznym końcu bruzdy zgięcia łok ciowego. Punkt 4 meridia nu osierdzia (O 4) można łatwo znaleźć; leży na we wnętrznej przedramienia - dokład nie 5 cunów powyżej pier wszej bruzdy zgięcia stawu łokciowego Stany depresyjne K tóż nie zna takiego dnia, już od momentu posępnego wstania, jak mgła listopadowa. Otwierasz oczy i już wiesz, że dzień będzie szary. Tak opisuje się dni z okresu niżu własnego biorytmu. Ludzie widzą w tym własne id, swoje ego i swoje super-ego uwikłane w nierówną walkę. Jedni chwytają najpierw papierosa, następnie przy porannej kawie sięgają po pudełko pigułek. Drudzy znajdują usprawiedliwienie dla swojego pracodawcy w bezsennej nocy lub w zaburzeniach żołądkowych i zwyczajnie zostają w łóżku. Jedno jest wspólne dla wszystkich: czują się zmęczeni, rozbici, bez jakiejkolwiek chęci zaczynają nowy dzień. Depresyjne zaburzenia nie mają często żadnej uchwytnej przyczyny. Wyjaśnienie przyczyn według chińskiej medycyny może czytelnikom z kręgu kultury zachodniej także się podobać. Mianowicie będzie to dla wszystkich zrozumiałe, jeżeli rzeczywiście będziemy ciało i ducha pojmować jako jedność. Siedzibą ducha jest serce. Jeżeli serce jest źle lub niedostatecznie odżywione, może się zdarzyć, że duch się wyprowadzi: pozostanie pustka, którą czujemy wyraźnie jako brak ochoty i słabość motywacji. Trzeba zlikwidować charakterystyczny symptom Yin. Stymulujemy wówczas z jednej strony punkty na meri-dianie serca, sąsiadującym meridianie osierdzia i meridianie śledziony, bezpośrednio związanej z sercem. Z drugiej strony masujemy cały rząd silnych punktów na Yang meridianach żołądka, pęcherzyka żółciowego i głównego regulatora tylnego. OGRT14 \7Tr-^t OGHT13 Poniżej pierwszego kręgu piersiowego leży punkt 13 meridianu głównego re gulatora tylnego. Poniżej siódmego kręgu szyjnego (przy pochyleniu głowy do przodu wyraźnie wystaje) leży punkt 14 meridianu głównego regulatora tylnego. Jeżeli na linii włosów przekroczymy pierwszy mięsień, to znajdziemy punkt Fengchi (wiatr - staw), czyli punkt 20 meridianu pęcherzyka żółciowego. Odmierzamy od punktu środkowego między brwiami 8 cunów, dwie szerokości dłoni i dwie kciuka przez czoło do tyłu na linii środkowej ciała. W ten sposób Miniemy 20 punkt meridianu głównego regulatora tylnego Baihui (miejsce stu zgód). Punkt 36 meridianu żołądka łatwo jest znaleźć. Odmierzamy od rzepki kolana 3 cuny do dołu i 1 cun na zewnątrz. Punkt Ź 36 działa na cały organizml wzmacniająco. Dlatego wykonuje się tu akupresurę w wielu organicznych cierpieniach. 3 cuny powyżej szczytu wewnętrznej kostki leży punkt 6 meridianu śledziony. Tu spotykają się z meridianem śledziony również oba meridiany Yin stopy: meridianu wątroby i nerki. Nazwano go San-yinjiao -jest to miejsce, w którym spotykają się 3 meridiany typu Yin. Ż3@o Punkt 5 meridianu serca Tongli (wewnętrzna ugoda) leży w odległości szerokości kciuka od "bramy ducha" (Shen-men S 7). Są to dwa główne punkty w terapii depresji. Dwie szerokości kciuka od fałdy, na której leży S 7 i w środku wewnętrznej powierzchni przedramienia, jest punkt 6 meridianu osierdzia. Zaburzenia snu Orodki nasenne należą wraz ze środkami przeciwbólowymi, pobudzającymi i uspokajającymi, do grupy leków zmieniających nastrój. Mogą one powodować niebezpieczne działania uboczne na ciało i psychikę. Nadużycie ich może prowadzić do śmierci. Długo trwające, regularne przyjmowanie tych leków prowadzi do uzależnienia. Starzy ludzie mają często różnorodne dolegliwości spowodowane organicznymi zmianami, które prowadzą do przewlekłych zaburzeń snu. Problemy psychiczne dodatkowo powodują powstanie takich sytuacji, jak na przykład: samotność, bezczynność zawodowa, brak samowystarczalności w życiu codziennym. Zwątpienie w sens życia, lęk przed śmiercią nasila zaburzenia snu i powoduje, że dla wielu starszych osób wieczorna konsumpcja środków nasennych staje się rytuałem. Właśnie dla starszych osób akupresura może stanowić pełnowartościową pomoc w zasypianiu bez niebezpiecznych dla zdrowia działań ubocznych. Głównym punktem jest 7 punkt meridianu serca i 6 meridianu osierdzia. Dwa punkty na kończynie górnej można bez problemu masować, nawet przy ograniczonej ruchomości. Zaburzenia snu należy traktować poważnie. Mogą to być objawy organicznych lub psychicznych chorób, wówczas mogą być leczone tylko przez lekarzy. Należy też samemu szukać przyczyn i sposobów rozwiązania bezsenności. Czy w sypialni nie jest za gorąco, czy z ulicy nie dochodzi hałas, światło? Czy nie pijemy za dużo alkoholu, kawy, herbaty? Czy nie bierzemy leków, czy też środków leczniczych mogących zaburzyć sen? Czy w pracy, w rodzinie nie oczekujemy zbyt wiele? Czy nie oglądamy za dużo i długo telewizji? To może być również przyczyną bezsenności. Jeżeli będziemy regularnie i łagodnie wykonywać akupresurę podanych punktów, będzie to pomocne w zasypianiu, nawet jeżeli przyczyna zaburzeń snu nie będzie usunięta. Na kolejnej stronie znajdują się fotografie ilustrujące, w jaki sposób można rozwiązać ten problem. Siódmy punkt meridianu serca (S 7) nazywa się Shenmen (brama ducha). Znajduje się on na zewnętrznej stronie ścięgna łączącego kość łokciową ze stawem nadgarstka. Punkt 6 meridianu osierdzia leży 2" cuny powyżej fałdu zgięcia stawu nadgarstka. Punkt 6 meridianu śledziony znajduje się 3 cuny powyżej szczytu kostki wewnętrznej. W zagłębieniu między kostką wewnętrzną a ścięgnem piętowym (Achillesa) leży punkt 3 meridianu nerki. Przesuwamy palec od kostki wewnętrznej poziomo do tyłu. Uważamy przy tym, aby nie popełnić błędu i nic masować punktu N 4, który leży tylko o 0,5 cuna w dół od naszego punktu. Pierwszy punkt meridianu nerki N 1 łatwo można znaleźć, ponieważ znajduje się w zagłębieniu, w jednej trzeciej części stopy. [Winili l mii im Mm ta wędzi rzepki do dohi i 1 cun na zewnątrz, w ten sposób znajdujemy punkt 36 meridianu żołądka. Taichong (najwyższy przypływ morza) nazywa się punkt 3 meridianu wątroby. Znajdziemy go 2 cuny powyżej pierwszej przestrzeni międzypalco-wej stopy. Punkt 4 meridianu jelita grubego nazywa się Hegu (zamknięta dolina). Ten stary punkt znajdujemy w ten sposób, że przyciskamy kciuk do pozostałych palców dłoni tak, że tworzy się wzgórze. Następnie kładziemy palec na szczyt tego wzgórza, rozluźniamy dłoń i masujemy Dzielimy zagłębienie między nosem a górną wargą na trzy równe odcinki. Punkt 26 meridianu głównego regulatora tylnego leży między górnym a środkowym odcinkiem. W odległości o pół szerokości kciuka powyżej linii włosów, znajduje się punkt 24 meridianu głównego regulatora tylnego. Można również znaleźć ten punkt odmierzając 3,5 cu-na powyżej punktu środkowego między brwiami. Jeżeli z tego samego miejsca odmierzymy 9 cunów, to irafimy na punkt 20 tego samego meridianu Punkt S 7 (siódmy punkt meridianu serca) leży na zewnętrznej stronie ścięgna łączącego kość łokciową ze stawem nadgarstka. Nazywa się Shenmen (brama ducha). 2 cuny powyżej pierwszej przestrzeni międzypalcowej stopy leży punkt W 3 (meridian wątroby), czyli Takhong (najwyższy przypływ morza). 0,5 cuna powyżej drugiej przestrzeni międzypalcowej stopy leży Neiting (wewnętrzny dziedziniec), czyli 44 punkt meridianu żołądka. Ostatni, czyli 45 punkt meridianu żołądka (Ż 45), znajduje się na zewnętrznej stronie kąta paznokcia drugiego palca. Natomiast punkt 4 meridianu jelita grubego znajdujemy w następujący sposób: przyciskamy kciuk do pozostałych palców ręki tak, że tworzy się wzgórek. Następnie kładziemy drugi kciuk na szczycie wzgórka i wykonujemy akupresurę, rozluźniając znowu dłoń. Najlepiej, jeżeli w tym punkcie ktoś inny wykonuje akupresure. PM 15, czyli piętnasty punkt meridianu pęcherza moczowego, znajduje się o dwie szerokości palca (1,5 cuna) z boku wyrostka kolczystego piątego kręgu piersiowego. Bóle głowy M ogą być one przeszywające, ciągnące, palące lub pulsujące. Również mogą być jak mocne uderzenie, jak uczucie ciężaru lub uczucie tępego ucisku. Inne dolegliwości nie mają takiej ilości i różnorodności określeń jak bóle głowy. Bóle głowy są przecież zawsze tylko objawem. Przyczyną tych dolegliwości mogą być zaburzenia neurologiczne lub guzy mózgu, a także schorzenia twarzy, a przede wszystkim oczu. Wiele kobiet uskarża się na ból głowy podczas miesiączkowania i przy zmianie pór roku. Bóle głowy mogą mieć podłoże psychiczne. Również nadciśnienie tętnicze, spaliny samochodów, opary trucizn w zakładach pracy oraz nieprawidłowa postawa ciała mogą się do tego przyczyniać. Medycyna chińska łączy bóle głowy z zaburzeniami przepływu energii w określonych meridianach. Do czoła odnosi się meridian żołądka, do skroni meridian woreczka żółciowego, do karku meridian pęcherza moczowego oraz do szczytu głowy meridian wątroby. Akupresura należy do bezpośrednich form terapii w bólach głowy. Nie ma ona w przeciwieństwie do tabletek żadnych nieprzyjemnych działań ubocznych. Należy zaznaczyć, że już rozluźniona postawa, którą przyjmujemy przy akupresurze, powoduje ustąpienie bólów. Obok punktów lokalnych na głowie wykonujemy na koniec akupresurę tak zwanych punktów odległych. Punkty za łokciem i poniżej kolana w oddalonych częściach ciała są przeznaczone specjalnie do leczenia bólów. Spróbujmy w pełni rozluźnić się fizycznie i psychicznie, zanim zaczniemy akupresurę. Gdy będziemy rozluźnieni, to szybciej uzyskamy efekt. Cała głowa Punkt 20 meridianu pęcherzyka żółciowego leży powyżej linii włosów w zagłębieniu obok mięśnia trapezowego, który się ciągnie od grzbietu do tyłu głowy. Fengchi (wiatr - staw) jest to główny punkt stosowany w bólach całej głowy Czoło Dokładnie między brwiami znajduje się specjalny punkt Yintang. Leży co prawda na linii meridianu głównego regulatora tylnego, ale pomimo to nie jest do niego zaliczany Jeżeli odmierzymy od środka między zewnętrznym kątem oka a brwią 1 cun na zewnątrz, to trafimy na punkt Taiyang. Jest to jeden z licznych, specjalnych punktów, który nie należy do żadnego z meri-dianów. Punkt GRT 20 (meridian głównego regulatora tylnego) znajdujemy wyznaczając 8 cunów oj punktu znajdującego się dokładnie między brwiami, przez czoło do tyłu szczytu Czwarty punkt meridia-nu jelita grubego znajduje się na zewnątrz od środka kości śródręcza palca wskazującego. Znajdujemy go w następujący sposób; przyciskamy kciuk mocno do śródręcza, tak że obok tworzy się wzgórek. Kładziemy palec na szczyt wzgórka i rozluźniamy dłoń. 2 cuny powyżej poprzecznej fałdy stawu nadgarstka leży, po środku wewnętrznej powierzchni przedramienia, punkt 6 mcridianu osierdzia. Siódmy punkt meridianu płuca łatwo znajdziemy, jeżeli skrzyżujemy kciuki obu rąk w ten sposób, że dwa palce wskazujące znajdą się na górnym brzegu drugiej kości przedramienia. P 7 jesl punktem, który wskazuje na koniuszek palca wskazującego. Leży on 1,5 cuna od zgięcia stawu nadgarstka. 3 cuny powyżej zewnętrznej kostki znajduje się punkt Xuanzhong (wiszące dzwony), czyli 39 punki meridianu pęcherzyka żółciowego. Punkt 44 meridianu żołądka tezy 0,5 cuna nad szczeliną miedzypalco-wą stopy. Specjalny punkt nazwany Taiyang nic należy do żadnego meridianu. Nie popełnimy błędu przy szukaniu, jeżeli od środka między zewnętrznym kątem oka a brwią odmierzymy 1 cun na zewnątrz. 1 ¦ "/'&_• , v\ \." | #y PM60p \ M Jeżeli popatrzymy na dłoń, to od strony małego palca możemy zauważyć granicę zmiany koloru między mocno ukrwioną czerwoną powierzchnią dłoni a normalnym kolorem skóry grzbietu dłoni. Punkt 3 mendianu jelita cienkiego leży dokładnie na tej granicy. Punkt 60 meridianu pęcherza moczowego leży we wgłębieniu między kostką zewnętrzną a ścięgnem piętowym (Achillesa). Głównym punktem w leczeniu bólów głowy okolicy szczytu jest GRT 20 (meridian głównego regulatora tylnego), czyli Baihui (sto zgód). Znajdziemy go, jeżeli od punktu środkowego między brwiami odmierzymy 8 cunów w górę przez czoło i szczyt do tyłu. Punkt 20 meridianu pęcherzyka żółciowego, czyli Fengchi (wiatr - staw), leży tuż nad linią włosów w zagłębieniu obok mięśnia trapczowatego, który leży po nhn strnnarii kręgosłupa i ciągnie się od grzbietu do tyłu głowy. Mięsień tra-pezowaty można łatwo wyczuć, jeżeli głowę pochylimy i zaczniemy nią poruszać tam i z powrotem O cuny powyżej pierwszej szczeliny międzypalcowej stopy leży punkt Tai-chong (najwyższa fala morska), czyli me-ridian wątroby 3. Może niektórym osobom wydawać się dziwne, że punktem na stopie leczymy ból głowy. Dawno już stwierdzono, że punkty na kończynach (poniżej łokcia, ewentualnie poniżej kolana) leczą dolegliwości w oddalonych miejscach ciała. W jednej trzeciej przedniej części stopy znajduje się Yongąuan (ukryte źródło), czyli pierwszy punkt meridianu nerki. Stany osłabienia O eden z dwóch głównych punktów w leczeniu stanów osłabienia nazywa się Guanyuan (punkt zwrotny życia). Jest to 4 punkt meridianu głównego regulatora przedniego. W podręcznikach opisywany jest jako punkt tonizujący dla całego ciała. Drugi główny punkt ma również ogólnowzmacniające działanie. Jest nim 36 punkt meridianu żołądka, za pomocą którego wzmacniano żołnierzy w starożytnych* Chinach podczas uciążliwych marszów. Zmęczenie i uczucie osłabienia należy w chińskiej diagnostyce do objawów pustki. Większość osób ma niskie ciśnienie. Ludzie z niskim ciśnieniem często uskarżają się, że mają gwiazdki w oczach jak się pochylą lub robi się im czarno przed oczyma, gdy podnoszą duży ciężar. Czują się bezsilni, bez krwi, a niektórzy w ostrych stanach osłabienia są nawet omdlali. Akupresura może ciśnienie krwi stabilizować i nie dopuścić w określonych sytuacjach do nagłego zasłabnięcia. Należy zaznaczyć, że niskie ciśnienie nie jest ogólnie niebezpieczne dla zdrowia. Często jednak chcemy coś z tym zrobić, ponieważ niskie ciśnienie często nie tylko prowadzi do stanu osłabienia, ale może osłabić ducha: jesteśmy wówczas zdekoncentrowani, gubimy wątek podczas czytania artykułu w gazecie, a podczas dyskusji czujemy się zmęczeni. Akupresura może również usunąć te objawy. Rozważne odżywianie, bogate w witaminy, może wspierać leczenie akupresura. Także znane biologiczne produkty, jak pyłek kwiatowy, mogą okazać się wspaniałą pomocą przy niskim ciśnieniu. Punkt czwarty i szósty meridianu głównego regulatora przedniego leży na linii środkowej brzucha. GRP 6, czyli Qihai (morze energii), znajduje się 1,5 cuna poniżej pępka. Jeżeli przesuniemy się w dół, to trafimy na GRP 4 - Guanyuan (punkt zwrotny życia). Jeżeli wyobrazimy sobie koło otaczające talię i biegnące na wysokości pępka, to znajdziemy z tyłu - między wyrostkami kolczystymi drugiego oraz trzeciego kręgu lędźwiowego - punkt Mingmen (brama życia). Punkt 23 meridianu pęcherza moczowego leży 1,5 cuna obok. Punkt 4 meridianu jelita grubego nazywa się Hegu (zamknięta dolina). Należy on do najstarszych punktów akupunktury. Przyciskamy kciuk do śródręcza, tak aby utworzyło się wzgórze na grzbiecie ręki. Kładziemy palec na szczycie wzgórza i rozluźniamy dłoń. Teraz palec leży dokładnie w punkcie JG 4, obok środka kości śródręcza palca wskazującego. Nie pomylimy lokalizacji ogólnie wzmacniającego punktu 36 meridianu żołądka, jeżeli od dolnej krawędzi rzepki odmierzymy 3 cuny w kierunku stopy i potem 1 cun w bok. Uczucie zawrotów głowy K iedyś odwiedził mój gabinet zamożny Libanczyk i uskarżał się na częste napady zawrotów głowy. Już na początku badania czułem, że jest to człowiek o nerwowym i chwiejnym usposobieniu. Początkowo pozwoliłem mu wszystkie cierpienia opisać i zapytałem ostrożnie o jego zawód, sytuację rodzinną, sytuację życiową. Był handlowcem. Opowiedział, że jest żonaty, ma czworo dorosłych dzieci, studiujących w Paryżu. On i jego żona są prawie bez przerwy w drodze, obowiązki zawodowe powodują, że są oddzielnie. Ponadto żona prowadzi sklep z artykułami biurowymi na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Po długim wyjaśnieniu byłem coraz bardziej pewien że Libanczyk powinien być leczony nie z powodu zawrotów głowy, ale z powodu nerwowości. Tak więc wkłułem igły w odpowiednie miejsca. Po kilku dniach przyszedł znowu z promieniejącym obliczem, tym razem w towarzystwie małżonki. Był niezmiernie szczęśliwy i chciał się upewnić, czy napady zawrotów głowy już ustąpią. Leczyłem go znowu z powodu nerwowości. Podczas uspokajającego działania igieł w rozmowie z żoną potwierdziłem w pełni swoją diagnozę. Jej mąż był zawsze nerwowy, tak że przed spaniem nie mogła czytać, ponieważ nawet szelest kartek doprowadzał go do wściekłości. Napady zawrotów głowy u Libanczyka były najpewniej uwarunkowane psychicznie. Takie przypadki rzeczywiście często się zdarzają. Jednakże zawroty głowy mogą mieć przyczynę organiczną. Szczególnie często przyczyniają się do nich zaburzenia wzroku i podrażnienia ucha wewnętrznego, siedziby zmysłu naszej równowagi. W punkcie Baihui (sto zgód) znajduje się 20 punkt meridianu głównego regulatora tylnego. Aby go określić, trzeba dokonać następujących czynności. Najpierw trzeba znaleźć punkt dokładnie pośrodku obu łuków brwiowych. Następnie, wzdhiż linii środkowej głowy, odmierzamy 8 cunów do tyłu i już jest Baihui Punkt 20 meridianu pęcherzyka żółciowego leży w zagłębieniu z boku mięśnia trapezowatego, który ciągnie się od grzbietu do tyłu głowy. Punkt Neiguan (wewnętrzne połączenie), czyli punkt 6 meridianu osierdzia, znajduje się 2 cuny powyżej pierwszej linii zgięcia stawu nadgarstka pośrodku wewnętrznej powierzchni przedramienia. W zagłębieniu między kostką wewnętrzną a ścięgnem piętowym (Achillesa) znajduje się 3 punkt meridianu nerki. Dokładnie na linii biegnącej poziomo od szczytu kostki do tyhi. 2 cuny powyżej pierwszej szczeliny międzypalcowej stopy leży trzeci punkt meridianu wątroby (W 3). Specjalny punkt Yintang leży między wewnętrznymi końcami brwi. Odzwyczajanie od palenia w alenie papierosów podwyższa znacznie ryzyko wystąpienia chorób. W latach sześćdziesiątych naukowcy określili i przekazali dokładne dane o wielkości ryzyka zachorowalności palących i niepalących. Ryzyko zachorowania i zgonu z powodu raka pluć według tych badań jest 10,8 razy wyższe dla palących niż niepalących. W przypadku zapalenia oskrzeli i rozedmy płuc wielkość ta jest 6,1 razy większa, a w przypadku raka krtani jest większa 5,4 razy. Najczęściej nie reagujemy na wszelkie wiadomości o zagrożeniu zdrowotnym. Musi być bowiem chęć, bez której nie jest możliwe odzwyczajanie się od palenia. Jedni chcą rzucić palenie z dnia na dzień bez niczyjej pomocy. Drudzy również chcą, ale nie udaje się im, mimo najlepszych chęci, pomimo używania antynikotynowej gumy, stosowania pinezek w uchu i terapii stopniowej z filtrami. Leczyłem liczną grupę ludzi z uzależnieniem nikotynowym i mam w tym zakresie interesujące doświadczenia. Pacjenci z silną częścią Yin, którzy w przeszłości mieli niskie ciśnienie, preferowali ciepłe pokarmy i napnje, także mieli UCZUCJC Zimna - tym pacjentom okazuję szczególną troskę przy rzucaniu palenia. Pacjenci ci podświadomie szukają w papierosie Yang żywiołu ognia i tego aktywizującego ciepła. Akupresura pomaga oddalić ochotę na zapalenie papierosa. Jest to szczególnie ważne w pierwszych dniach po zaprzestaniu palenia, wówczas często prześladuje nas chęć zapalenia. Wykonujemy akupresure w tych momentach, przez co wzmacnia się wola. W ten sposób zapobiegamy objawom psychicznym odstawienia, zalecamy dodatkowo punkty przeciw stanom depresyjnym (patrz str. 104) i nerwowości (patrz str. 96). Specjalny punkt Yintang został później odkryty niż punkty klasyczne meridia-nu Leży on dokładnie między brwiami. Między skrzydełkiem nosa a bruzdą nosa, która tworzy kąt w kierunku ust, znajduje się punkt 20 meridianu jelita grubego (witamy powietrze). Szukamy punktu 4 meridianu jelita grubego. Przyciskając kciuk do boku śródrccza, tak że obok tworzy się wzgórek, kładziemy palec, wykonujemy akupresurę szczytu wzgórka i rozluźniamy dłoń. Teraz palec leży dokładnie przy środkowej części śród-ręcza palca wskazującego w miejscu poszukiwanego punktu. Pośrodku między brodawkami znajduje się 17 punkt meridianu głównego regulatora przedniego (GRP 17). Punki len najlepiej lokalizuje się w ułożeniu na plecach, brodawki znajdują się na anatomicznie prawidłowej wysokości czwartego międzyżebrza. Bóle I radycyjna medycyna i farmacja chińska są bogatym dziedzictwem. Musimy jej postęp wzmocnić i rozwijać na coraz wyższym poziomie. Już w późnych latach pięćdziesiątych chińscy lekarze mogli przedstawić dalsze spektakularne rezultaty. Na bazie tysiącletniej wiedzy o działaniu uśmierzającym ból rozwinęła się wówczas anestezja akupunkturowa. Dwadzieścia lat później można już było ocenić wyniki ponad stu operacji na otwartym sercu, podczas których pacjenci byli w pełni przytomni, uniknęli tym samym skutków długotrwałej narkozy. Korzyści z akupunktury w anestezjologii są przecież tak widoczne. Nie istnieje ryzyko związane ze środkami usypiającymi. Pacjent podczas operacji jest przytomny i sam może wnosić swój wkład w udaną operację. Szybko wraca do sił, ponieważ podczas operacji jego funkcje fizjologiczne były zaledwie ograniczone. W ten sposób chciałbym podkreślić działanie przeciwbólowe akupunktury oraz zachęcić do stosowania jej w ekstremalnych wypadkach. Najbardziej powszechne uznanie uzyskała chińska medycyna w walce z bólem. Również akupresura -jako "miękki" wariant akupunktury - może łagodzić skutecznie bóle, niezależnie od tego, czy dotyczą one zmian zwyrodnieniowych stawów, czy zranień w uciskach na nerwy. Jeżeli występują bóle stawowe można stosować punkty w zapaleniu stawów oraz punkty lokalne. Trzeba zawsze uważać, aby nie wybierać punktów na stawach z procesem zapalnym, lecz odpowiadający mu punkt, lub z drugiej strony ciała. Yanglingguan (źródła przy wzgórzu Yang) - tak się nazywa punkt 34 meridianu pęcherzyka żółciowego. Leży w zagłębieniu między kością piszczelową a strzałkową 2 cuny poniżej kolana. Jeżeli wyciągniemy stopę, lo utworzy się nam na mięśniu brzuchatym łydki wgłębienie w kształcie odwróconej litery V. Punkt 57 meridianu pęcherza moczowego leży w szczycie litery V. Przy bólach barku jest wykonywana akupresura punktu JG 4 (patrz następna strona). Piętnasty punkt meridianu jelita grubego (JG 15) jest stosowany w akupresurze przy bólach barku i ramienia. Znajdujemy ten punkt podnosząc ramię, tak że między zewnętrznym końcem obojczyka a kością ramienną wytworzy się widoczne wgłębienie, w którym leży ten punkt. Jeżeli zegniemy ramię pod kątem, tak że utworzy się fałda w okolicy stawu łokciowego, to przy końcu zewnętrznej fałdy znajduje się Quchi (staw na zakręcie), czyli 11 punkt tego samego meridianu. Jednym z najstarszych i zarazem wielostronnych punktów chińskiej medycyny jest 4 punkt meridianu jelita grubego, czyli Hegu (zamknięta dolina). Leży on przy kości śródręcza palca wskazującego. Przyciskamy palec do śródręcza, tak że obok na grzbiecie dłoni utworzy się wzgórze. Kładziemy palec na szczycie wzgórza, rozluźniamy dłoń. Teraz palec leży dokładnie w tym punkcie. W tym punkcie można również wykonywać akupresurę przy bólach barku. Bóle biodra Aby znaleźć punkt PŻ 31, trzeba rozluźnione ramiona przyłożyć swobodnie do boków ciała. Poszukiwany punkt znajduje się dokładnie w miejscu przylegania opuszki palca środkowego ręki, Punkt 34 {PŻ 34) mendianu pęcherza żółciowego znajdujemy pod górną główką kości strzałkowej. 3 cu-ny powyżej szczytu kostki zewnętrznej z tyłu strzałki trafiamy na punkt PŻ 39, czyli Xuanzhong (wiszące dzwony). Punkt 30 mendianu pęcherzyka żółciowego nazywa się Huantiao (skaczące koło). Znajdujemy go na górnym końcu szyjki kości udowej, najlepiej jest go lokalizować sprzy ułożeniu na boku, przy wyprostowaniu dolnej części nogi i zgięciu części górnej. W tej pozycji łatwo się wyczuwa guz kości udowej, tak zwany krętarz większy. Następnie dzieli się odcinek między kręta-rzem a kością guziczną (ogonową) na trzy równe części. Punkt PŻ 30 leży między środkową a zewnętrzną trzecią częścią. Stajemy pionowo, ramiona zwisają swobodnie i dotykają bocznych powierzchni uda. Opuszka palca środkowego dotyka dokładnie punktu 31 meridianu pęcherzyka żółciowego. Punkt 40 meridianu pęcherza moczowego leży pośrodku fałdy zgięcia podkolanowego. 3 cuny powyżej szczytu kostki zewnętrznej z tyłu kości strzałkowej znajduje się 39 punkt meridianu pęcherzyka żółciowego (PŻ 39). Jeżeli od szczytu kostki zewnętrznej przesuniemy się poziomo do tyłu, to trafimy przed ścięgnem piętowym (Achillesa) na PM 60. Nazywany jest on Kunlun, podobnie jak chińskie góry. Między środkowym a zewnętrznym odcinkiem odległości między kością guziczną (ogonową) a krętarzem większym kości udowej, na krawędzi szyjki kości udowej, leży punkt PŻ 30. Krętarz większy wyczuwa się najlepiej w pozycji leżącej. Wyczuwalny jest on łatwo jako guz, jeżeli leżymy na boku przy zgiętej górnej części kończyny dolnej, podczas gdy część dolna jest wyprostowana. W środku fałdy zgięcia podkolanowe-go leży punkt 40 meridianu pęcherza moczowego. Punkt 34 meridianu pęcherzyka żółciowego - Yanglingquan, czyli "źródło przy wzgórzu Yang" - znajdujemy w zagłębieniu z przodu brzegu główki kości strzałkowej. Jeżeli odmierzymy od dolnego końca rzepki 3 cuny w dół, a następnie 1 cun w bok, to trafimy w 36 punkt meridianu żołądka. Jest to ogólnie wzmacniający punkt - stosowany jako dodatkowy punkt w różnych terapiach. Punkt Kunłun (meridian pęcherza moczowego 60) znajduje się w zagłębieniu między kostką zewnętrzną a ścięgnem piętowym (Achillesa) Punkt 3 meridianu nerki znajdujemy. miedzy kostką wewnętrzną a ścięgnem piętowym (Achillesa). Jeśli przesuniemy palec poziomo od kostki do tyłu, nie popełnimy błędu i nie będziemy wykonywać akupre-sury punktu N 4, który znajduje się o szerokość kciuka w dół. Trzeci punkt mendianu jelita cienkiego (JC 3} lokalizujemy najlepiej, gdy rękę zaciśniemy w pięść. Leży on na końcu poprzecznej fałdy, prowadzącej od wewnętrznej fałdy powierzchni dłoni do brzegu dłoni Punkt 60 meridianu pęcherza moczowego leży we wgłębieniu między szczytem kostki a ścięgnem piętowym (Achillesa). Bóle karku W zagłębieniu obok mięśnia Irapezowatego poniżej linii włosów znajdziemy punkt 20 meridianu pęcherzyka żółciowego. Na zewnętrznej stronie tego samego mięśnia, skośnie poniżej PŻ 20, leży punkt 10 meridianu pęcherza moczowego. W zagłębieniu pod siódmym kręgiem szyjnym (który znacznie wystaje przy pochylonej głowie), trafiamy na punkt 14 meridianu głównego regulatora tylnego. 1,5 cuna po obu stronach wyrostka kolczystego następnego kręgu leży punkt 11 meridianu pęcherza moczowego. Bóle grzbietu Punkt 40 meridianu pęcherza moczowego leży w środku fałdy zgięcia dołu podkola-nowego. Punkt PM 57 znajdziemy najłatwiej, gdy wyprostujemy stopę, tak że pod mięśniem brzuchatym łydki utworzy się zagłębienie w kształcie odwróconej litery V. Punkt ten leży na szczycie litery V. Wreszcie PM 60: punkt Kunlun leży między szczytem kostki zewnętrznej, a ścięgnem piętowym (Achillesa). Dzielimy wgłębienie między wargą górną a nosem na trzy równe odcinki. Punkt 26 meridianu głównego regulatora tylnego Bóle grzbietu Punkt 14 meridianu głównego regulatora tylnego znajduje się w zagłębieniu pod wyrostkiem kolczystym siódmego kręgu szyjnego. Punkt Mingmen (brama życia) (GRT 4) leży między wyrostkiem kolczystym drugiego i trzeciego kręgu lędźwiowego. Jeżeli od środka fałdu poprzecznego zgięcia fałdu stawu nadgarstka, między tymi samymi ścięgnami, gdzie również znajduje się O 7 i O 6, odmierzamy 5 cu-nów wzdłuż ramienia, to trafiamy na 4 punkt meridianu osierdzia. Punkt 15 meridianu pęcherza moczowego (PM 15) być może uda się nam znaleźć i masować bez pomocy osób drugich. Ułatwić nam to może jednak inna osoba, licząc kręgi przy zgiętych plecach. PM 15 leży 1,5 cuna obok piątego kręgu piersiowego. Punkty 12 i 17 meridianu głównego regulatora przedniego, jak również punkt 14 meridianu wątroby, najlepiej lokalizować w pozycji leżącej. Wtedy górna połowa ciała jest wyprostowana i równocześnie rozluźniona, tak że można bez problemu wymacać mostek i żebra. GRP 17 leży dokładnie na mostku między brodawkami sutków. GRP 12 leży w połowic drogi między pępkiem i dolnym brzegiem wyrostka mostka. Prostopadle pod brodawką znajduje się we wgłębieniu, w miejscu połączenia szóstego żebra punkt W 14. Bóle klatki piersiowej 145 OPM1S O0RP12 Bóle zeber 3 cuny od stawu nadgarstka znajduje się zagłębienie między kością łokciową i ramieniową w którym znajduje się punkt PO 6 (potrójnego ogrzewacza). Najlepiej wyczuć to zagłębienie, jeżeli ramię jest w takiej pozycji, w jakiej nosi się je po zranieniu na temblaku. W tej pozycji kość promieniowa i łokciowa leżą równolegle do siebie i odległość między mmi jest największa. Punkt Zhaohai (promieniujące morze), czyli meridian nerki 6, znajduje się o szerokość kciuka poniżej szczytu wewnętrznej kostki Bóle żeber Punkt 34 meridianu pęcherzyka żółciowego (PŻ 34) znajduje się na dolnej, przedniej krawędzi głowy strzałki. Qiuxu (wielka grobla) (PŻ 40) szukamy w zagłębieniu skośnie poniżej kostki zewnętrznej. 2 cuny poniżej środka pierwszego fałdu zgięcia nadgarstka leży Neiguan (wewnętrzne połączenie), punkt 6 meridianu osierdzia. 148 Bóle łydek, kurcze W dole podkolanowym w środku fałdu zgięcia znajduje się punkt 40 meridianu pęcherza moczowego. Punkt PM 57 znajdujemy w następujący sposób: prostujemy stopę tak, że pod mięśniem brzuchatym łydki tworzy się zagłębienie w formie odwróconej litery V. Punkt leży na szczycie tej litery. Punkt 60 meridianu pęcherza moczowego leży w zagłębieniu między szczytem kostki zewnętrznej a ścięgnem piętowym (Achillesa). Przesuwając się od kostki wewnętrznej poziomo natrafiamy na zagłębienie przed ścięgnem piętowym. Znajduje się lu punkt 3 meridianu nerki, czyli punkt Taixi {wielki prąd). Zapalenie stawów RT14 W zagłębieniu tworzącym się po pochyleniu głowy do przodu między siódmym kręgiem szyjnym a pierwszym piersiowym znajduje się punkt 14 meridianu głównego regulatora tylnego. Punktów PM 15, PM 17, PM 18 nie można zlokalizować i wykonywać akupresury bez pomocy drugiej osoby. Drugiej osobie ułatwimy liczenie kręgów, jeżeli zegniemy kręgosłup. Wszystkie te trzy punkty meridianu pęcherza moczowego leżą 1,5 cuna od linii środkowej: PM 15 obok piątego kręgu piersiowego, PM 17 obok siódmego i PM 18 obok dziewiątego wyrostka kolczystego kręgu piersiowego. Zapalenie stawów Punkt Guanyuan (zwrotny życia) znajduje się 3 cuny poniżej pępka. Ten punkt meridianu głównego regulatora przedniego należy do ogólnie wzmacniającego punktu całego ciała (GRP4). Trawienie U ak wielka jest sztuka lekarska wschodnia czy zachodnia, możemy teraz ocenić sami. Lekarstwo, jakie możemy sami brać codziennie z pokarmem, ma nieskończenie większą wartość. Z jednej strony niedobór żywności, jaki jest w krajach Trzeciego Świata,- otwiera zarazkom drzwi i bramy. W bogatych zachodnich krajach jest swoboda w odżywianiu, ale często nie najlepiej wpływa na trawienie. Podczas gdy w Trzecim Świecie występuje głód, w bogatych krajach rozwinęła się nadmierna i niekontrolowana konsumpcja. Problemy zdrowotne spowodowane nadmiernym jedzeniem nie są jakościowe, ale ilościowe. Za dużo spożywa się cukru, tłuszczu, soli, białka, ale za mało substancji balastowych, które oczyszczają i aktywizują jelita. Wielu chorobom narządów trawienia, serca i krążenia można zapobiec stosując rozsądne i różnorodne odżywianie. Równowaga energetyczna jest wówczas możliwa, jeśli nie ma nadmiaru lub niedoboru pożywienia. Chińskie wyobrażenie prawidłowego odżywiania jest zgodne w gruncie rzeczy z myślą reformatorską lekarza i filozofa Paracelsusa, który już w XVI stuleciu pisał: "we wszystkich rzeczach jest trucizna, i nic nie ma bez trucizny, ale to wszystko zależy od samej dawki, czy jest trucizną czy nie". Przez pożywienie wprowadzamy do ciała energię pochodzącą z pożywienia, trzeci składnik siły życia obok energii kosmicznej pochodzącej z powietrza i energii wrodzonej otrzymanej od rodziców. Dobre trawienie nie tylko jest zależne od dostarczonej żywności, ale również od naszego nastroju psychicznego. Nie należy nigdy myśleć o pracy podczas jedzenia. Jak również, gdy odpoczywamy po jedzeniu np. na trawie. Rozstrój żołądka Odmierzamy od dolnej krawędzi rzepki 3 cu-ny w dół i następnie 1 cun w bok na zewnątrz. W ten sposób znajdujemy ogólnie wzmacniający punkt 36 meridianu żołądka (Ż 36). Rozstrój żołądka W środku między wyrostkiem mieczykowatym mostka i pępkiem znajduje się punkt 12 meridianu głównego regulatora przedniego, czyli Zhongwan (środek żołądka). Bóle brzucha (trawienie) Lokalizujemy punkt 12 meridianu głównego regulatora przedniego (GRP 12) w ułożeniu na plecach i przy wyprostowanej górnej części ciała, wtedy możemy dokładnie odmierzać. GRP 12 leży w połowie drogi między wyrostkiem mieczykowatym mostka a pępkiem. 2 cuny bocznie od pępka znajduje się punkt "zwrotny nieba", czyli Tianshu (meridian żołądka 25). Wzdęcia Punkt Zhongwan (środek żołądka) meridianu głównego regulatora przedniego 12 leży w połowie drogi między wyrostkiem mieczykowatym mostka a pępkiem. 2 cuny bocznie od pępka leży punkt 25 meridianu żołądka - punkt "zwrotny nieba" (Tianshu). Jeżeli od pępka przesuniemy się o 1,5 cuna w dół, to znajdziemy Qihai (morze energii), czyli 6 punkt meridianu głównego regulatora przedniego. Lokalizacja tych punktów powinna odbywać się w ułożeniu na plecach, wtedy górna połowa ciała jest prawidłowo rozciągnięta i można dokonywać prawidłowych pomiarów Wzdęcia Odmierzamy od dolnej krawędzi rzepki 3 cuny do dołu i stąd 1 cun na zewnątrz. Tak znajdujemy punkt ogólnie wzmacniający (Ż 36) meridianu żołądka. Punkt 9 i 6 meridianu nerki znajduje się na wewnętrznej powierzchni nogi. Zhubin - N 9 (dom gości) odnajdujemy w następujący sposób. Wyobrażamy sobie linię poziomą między szczytem kostki wewnętrznej i ścięgnem piętowym (Achillesa). Odmierzamy stąd 5 cunów do góry. Teraz kładziemy palec 1 cun z tyłu za kością piszczelową w punkcie N 9. W jednej szerokości kciuka poniżej szczytu kostki wewnętrznej można odnaleźć Zhaohai - N 6 (promieniujące morze). Biegunka 2 cuny obok pępka leży punkt 25 meridianu żołądka, czyli Tianshu (zwrotny punkt nieba). Meridian głównego regulatora przedniego 6, czyli Qihai (morze energii), znajdujemy 1,5 cuna poniżej pępka., Biegunka i zaparcia Biegunka Punkt 36 meridianu żołądka lokalizujemy odmierzając od dolnej krawędzi rzepki 3 cu-ny w dól i stąd 1 cun na zewnątrz. Zaparcia Punkt Zhaohai (promieniujące morze), czyli meridian nerki 6, leży w zagłębieniu, 1 cun poniżej szczytu kostki. Zaparcia We wgłębieniu poniżej przedniej krawędzi głowy strzałki znajduje się punkt 34 meridianu pęcherzyka żółciowego Yanglingąuan (źródło przy wzgórzu Yang). 1 cuny powyżej stawu nadgarstka znajduje się zagłębienie między kością promieniową a łokciową w którym jest punkt PO 6 (potrójnego ogrzewacza) - meridianu Yang ręki. Aby zagłębienie wyraźnie wyczuć, trzeba kość promieniową i łokciową równolegle ustawić, tak że odstęp między obiema kośćmi przedramienia jest największy. Pozycję tę osiągamy, jeżeli układamy ramię jak na temblaku po zranieniu Zaparcia 1,5 cuna obok wyrostka kolczystego czwartego kręgu lędźwiowego znajduje się punkt 25 meridianu pęcherza moczowego. Leży on na wysokości górnej krawędzi miednicy Zaparcia Odmierzamy od pępka 2 cuny w bok. Tak znajdujemy się w punkcie zwrotnym nieba (Tianshu), czyli 25 punkcie meridianu żołądka. Wymioty Punkt 6 meridianu osierdzia leży 2 cuny powyżej pierwszego fałdu zgięcia stawu nadgarstka w środku powierzchni wewnętrznej przedramienia Punkt tonizujący 36 meridianu żołądka znajdujemy odmierzając od dolnej krawędzi rzepki 3 cuny w dół, a stąd t cun na zewnątrz. Wymioty 163 Punkt 22 meridianu głównego regulatora przedniego lokalizujemy w dole powyżej mostka, pól szerokości kciuka nad górnym końcem (u nasady szyij. Punkt 12 tego samego meridianu (GRP 12) leży w połowie drogi między dolnym brzegiem wyrostka mieczykowatego a pępkiem. W pępku leży punkt GRP 8 - Shenąue (paląc ducha). Akupunktura jest w tym miejscu zabroniona. Należy unikać bezpośredniego ucisku, masujemy tę okolicę powierzchnią dłoni. Wymioty Jeżeli na własną stopę popatrzymy od strony wewnętrznej, to zauważymy grani cę barwną między różową powierzchnią stopy, mocno ukrwioną, a grzbietem stopy o normalnej barwie ciała. Dokładnie na tej granicy leży punkt 4 meridianu śledziony ( Ś 4) w zagłębieniu u podstawy kości śródstopia palucha. 2 cuny powyżej stawu nadgarstka pomię-dzy kością promieniową i łokciową znajduje się punkt 5 potrójnego ogrzewacza Waiguan (zewnętrzne połączenie). Drogi oddechowe N iarządy trawienne uzyskują energię Ziemi z pokarmów, podczas gdy drogi oddechowe łączą nas z kosmosem i otrzymujemy z powietrzem energię kosmiczną. Dlatego czynniki klimatyczne, jak wiatr lub zimno, nie oddziałują na nas tak szybko. Mamy bowiem wykształcone znakomite systemy filtracyjne w nosie. Regulują one temperaturę wdychanego powietrza, zatrzymują kurz i zarazki przed dostaniem się do gardła i szyi. Gardło w pierwszej kolejności jest atakowane przy przeziębieniu. Dlatego powinniśmy wówczas wszystko czynić, aby oddychać przez nos. Mówiąc inaczej, nie możemy dopuścić, aby nos był zupełnie zatkany. Ponieważ, kiedy zaczniemy oddychać przez usta, szybko dochodzi do znanego zespołu przeziębieniowego. Jeżeli w odpowiednim czasie będziemy wykonywali akupresurę punktów w celu oswobodzenia dróg oddechowych, to zadziałamy leczniczo i zapobiegające Usuwamy wówczas nieprzyjemny objaw obrzękniętych błon śluzowych i chronimy jednocześnie gardło i szyję przed nową infekcją, ale również przed chorobami spowodowanymi suchością, wiatrem i zimnem. Chiński zwrot "unikaj wiatru jak strzały" dotyczy zdecydowanie dróg oddechowych. W nim kryje się spostrzeżenie, że już mały przeciąg powoduje drapanie w gardle. Niektórzy ludzie mają przewlekle zablokowany nos bez przeziębienia, a nawet o tym nie wiedzą. Przyczyną może być przewlekłe, mniej lub bardziej ciężkie, zapalenie zatok. Często skarżą się na osłabienie węchu i na uczucie ciężaru, a także na męczące uczucie ucisku w głowie. W tych wypadkach akupresura działa szczególnie szybko. Najczęściej zaczyna się już podczas pierwszego zabiegu, pojawia się wówczas uczucie prze-pływu powietrza, nos staje się wolny i przez to łagodzi uczucie ucisku w głowie. Zatkany nos, przeziębienie Zatkany nos Specjalny punkt Yintang nie należący do żadnego meridianu - leży dokładnie pośrodku między brwiami. Między skrzydełkami nosa a bruzdą nosa, która biegnie skośnie do dołu do kącików ust, znajduje się również punkt 20 meridianu jelita grubego (JG 20). Na górny JG 20 trafiamy przesuwając się wzdłuż bruzdy do jej końca. JG 4 poddajemy akupresurze zarówno przy przeziębieniu, jak i przy zatkanym nosie. Znajdujemy go pośrodku kości śródrę-cza palca wskazującego. Przeziębienie Punkt 20 meridianu pęcherzyka żółciowego znajdujemy w zagłębieniu między mięśniem, który biegnie od przedniego końca obojczyka z tyłu za uchem na całej szerokości barku do tyłu głowy. Mięsień najlepiej wyczujemy, jeżeli głowę pochylimy i będziemy nią poruszać tam i z powrotem. Punkt 14 meridianu głównego regulatora tylnego leży w zagłębieniu poniżej siódmego kręgu szyjnego. Najłatwiej jest go wyczuć, jeżeli głowę pochylimy, gdyż wtedy wyrostek kolczysty bardziej wystaje od pozostałych. Przeziębienie Przesuwamy się poziomo od szczytu kostki wewnętrznej do zagłębienia przed ścięgnem piętowym (Achillesa) i stąd odmierzamy 2 cuny prostopadle do góry. W ten sposób się nie pomylimy przy szukaniu punktu N 7 meridia-nu nerki Fuliu (powracający prąd). Quchi "staw na zakręcie", czyli me-ridian jelita grubego 11, lokalizujemy przy zgiętym łokciu. Punkt ten leży między zewnętrznym końcem bruzdy a główką stawową kości ramiennej. Chrypka Punkt 23 meridianu głównego regulatora przedniego leży w połowie wysokości między szczytem tzw. jabłka Adama a dolną krawędzią żuchwy. Jeżeli odmierzymy od jabłka Adama 3 cuny poziomo, to w ten sposób trafimy na punkt 18 meridianu jelita grubego. Chrypka Punkt 5 meridianu serca - Tongli (wewnętrzne zrozumienie) leży po zewnętrznej stronie ścięgna łączącego kość fokciową ze stawem nadgarstka i prawie 1 cun od bruzdy zgięcia stawowego. Punkt JG 4 znajdujemy w następujący sposób. Prostujemy dfoń i przyciskamy kciuk do śródręcza, tak że obok niego wytworzy się wzgórze. Kładziemy palec na szczycie tego wzgórza, rozluźniamy dłoń. Teraz palec znajduje się pośrodku kości śródręcza palca wskazującego na szukanym punkcie meridianu jelita grubego Kaszel Pół szerokości kciuka powyżej mostka na szyi znajduje się punkt 22 meridianu głównego regulatora przedniego. Punkt GRP 17 lokalizujemy w ułożeniu na plecach, wtedy bowiem brodawki sutkowe znajdują się anatomicznie na prawidłowej wysokości - na czwartym międzyżebrzu. Punkt GRP 17 leży dokładnie w środku linii łączącej obie brodawki sutkowe. KASZEL Punkt 5 meridianu płuca znajduje się obok przyczepu ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia, w bruździe zgięcia łokciowego. Najdokładniej lokalizuje się ten punkt wtedy, gdy ramię lekko się zegnie. Kaszel vv 1 ?Al 1 1 P7 0 Siódmy punkt meridianu phica (P 7) wyznaczamy w następujący sposób. Obejmujemy jedną rękę drugą ręką krzyżując kciuki i palce wskazujące, tak że palec wskazujący dotyka do krawędzi górnej drugiego przedramienia. Poszukiwany punkt leży dokładnie w miejscu dotyku opuszki palca wskazującego - 1,5 cuna nad bruzdą zgięcia stawu nadgarstka we wgłębieniu na górnej krawędzi kości promieniowej. Odmierzamy 3 cuny od szczytu wewnętrznej kostki do góry. Tam trafiamy na tylnej powierzchni kości piszczelowej na punkt 6 meridianu śledziony. Kaszel 1,5 cuna obok wyrostka kolczystego trzeciego kręgu piersiowego leży punkt 13 meri-dianu pęcherza moczowego. Jeżeli sami tego punktu nie lokalizujemy i nie wykonujemy akupresury, to ułatwiamy liczenie kręgów i akupresurę drugiej osobie. Mianowicie lekko pochylamy głowę i zginamy kręgosłup. Wtedy to bez problemu znajdujemy siódmy kręg szyjny, który przy pochylonej głowie znacznie wystaje, a pod spodem znajduje się pierwszy kręg piersiowy. Dolegliwości ze strony układu moczowo-płciowego W chińskim wyobrażeniu cały układ moczowo-płciowy należy funkcjonalnie do obszaru nerek. Jeżeli nerki są osłabione, może to łatwo prowadzić do chorób pęcherza moczowego, dróg moczowych, ale również do osłabienia funkcji seksualnych i wystąpienia dolegliwości narządów płciowych. Narządy z obszaru moczowo-płciowego są poza tym stosunkowo wrażliwe, często reagują jako pierwsze na problemy psychiczne. Na przykład stres u niektórych kobiet prowadzi do cał-kowitego zaburzenia cyklu miesiączkowego. Większość mężczyzn z zaburzeniami potencji bardziej kwalifikuje się do leczenia psychologicznego niż do lekarskiego. Lęk może nie tylko u dzieci powodować nie kontrolowane oddawanie moczu. Również psychika reaguje bardzo wrażliwie na dolegliwości układu moczowo-płciowego. Częste uczucie parcia na pęcherz spowodowane zapaleniem pęcherza moczowego lub chorobami gruczołu krokowego (prostaty) jest dla ludzi tak bolesne, że nie mogą mówić na ten temat. Kobiety mogą mieć zaburzenia psychiczne spowodowane zmianami hormonalnymi w okresie przejściowym (klimakterium). Niektóre z nich przeżywają w czasie silnie bolesnych krwawień miesięcznych niże depresyjne. Jeżeli natomiast chodzi o problemy i trudności seksualne, to większość osób, których dotyczą te problemy, pisze anonimowo listy do kącików poradnictwa seksualnego, udzielających odpowiedzi w środkach masowego przekazu. W leczeniu akupresurą dolegliwości układu moczowo-płciowego stosuje się kombinację przede wszystkim punktów meridianów nerki, pęcherza moczowego i bliskich punktów meridianu głównego regulatora przedniego, którego zaburzenie przepływu energii może wywoływać objawy z obszaru moczowo-płciowego. Do tego dochodzą ogólnie wzmacniające punkty, jak 36 punkt meridianu żołądka, i dystalne punkty innych meridianów. Zatrzymanie moczu Yinlingąuan (żródto u wzgórza Yin), czyli meridian śledziony 9, leży w zagłębieniu na tylno-dolnej krawędzi głowy kości piszczelowej; wyczuwalne jest wyraźne wyniesienie na wewnętrznej stronie kolana. Przy szukaniu 6 punktu meridianu śledziony nie pomylimy się, jeżeli dokładnie odmierzymy 3 cuny powyżej szczytu kostki wewnętrznej przy grzbietowej, stronie kości piszczelowej. W zagłębieniu przedniej krawędzi głowy strzałki znajduje się punkt 34 meridianu pęcherzyka żółciowego - Yangłingąuan (źródło przy wzgórzu Yang). 176 Zatrzymanie moczu Punkty 6, 4 i 3 meridianu głównego regulatora przedniego najlepiej można lokalizować w ułożeniu na plecach, dokonujemy wtedy pomiarów w cunach na wyprostowanym ciele. Qihai (morze energii), czyli GRP 6, leży 1,5 cuna pod pępkiem, 3 cuny poniżej pępka trafiamy na punkt GRP 4 - Guanyuan (zwrotny punkt życia). Jeżeli teraz dodamy jeszcze 1 cun, to znajdziemy Zhongji, czyli punkt GRP 3 (środek końca). Parcie na mocz Punkty 3 i 2 meridianu głównego regulatora przedniego leżą na linii środkowej brzucha. GRP 3 znajduje się 4 cuny poniżej pępka. Dla punktu GRP 2 dodajemy jeszcze 1 cun, leży on bezpośrednio nad kością łonową. Punkt 6 meridianu śledziony znajduje się 3 cuny powyżej kostki wewnętrznej na grzbietowej krawędzi kości piszczelowej. Nazywa się on Sanyinjiao (spotkanie trzech Yin). Punkt 3 meridianu nerki leży w zagłębieniu między szczytem kostki a ścięgnem piętowym (Achillesa). Zaburzenia erekcji Najwygodniej można lokalizować punkty 4 i 2 meridianu głównego regulatora przedniego w ułożeniu na plecach, wtedy nasze wyprostowane ciało odpowiada proporcjonalnym pomiarom w omach. Guanyuan (zwrotny punkt życia), czyli GRP 4, znajduje się 3 cuny poniżej pępka, bezpośrednio nad kością łonową trafiamy na punkt GRP 2 - Qu-gu (wykrzywiona kość). Punki Ś 6 znajdujemy tak jak na poprzedniej stronie. Zaburzenia erekcji Jeżeli w wyobraźni zakreślimy koło od pępka obejmujące talię, to na grzbiecie trafimy na punkt GRT 4, czyli Mingmen (brama życia). Ten punkt meridianu głównego regulatora tylnego leży między wyrostkami kolczystymi drugiego i trzeciego kręgu lędźwiowego. 1,5 cuna obok wyrostka kolczystego drugiego kręgu lędźwiowego znajduje się punkt PM 23 meridianu pęcherza moczowego. Dolegliwości okresu przekwitania 3 cuny powyżej szczytu koslki wewnętrznej na tylnej krawędzi kości piszczelowej jest punkt Ś 6. W tym punkcie meri-dian śledziony spotyka się z dwoma innymi meridianami Yin stopy - meridianem nerki i wątroby. Dlatego punkt nazywa się Sanyinjiao (spotkanie trzech Yin). Jeżeli od dolnej krawędzi rzepki odmierzymy 3 cuny w dół, a następnie 1cun na zewnątrz, to trafimy na punkt Ż 36 meridianu żołądka. Punkt 7 meridianu serca (S 7) leży na zewnętrznej stronie ścięgna łączącego kość łokciową ze stawem, nadgarstka. Jeżeli w wyobraźni przeprowadzimy linię od przestrzeni między małym palcem a palcem serdecznym do pierwszej bruzdy zgięcia stawu nadgarstka, to nie pomylimy się przy poszukiwaniu tego punktu. Punkt 6 meridianu osierdzia (O 6) znajduje się pośrodku wewnętrznej powierzchni przedramienia w odległości 2 cunów od pierwszej bruzdy zgięcia stawowego. Dolegliwości okresu przekwitania 181 O PM 15 O PM 18 >PM23 W Punkty 15, 18, 23 meridianu pęcherza moczowego leżą 1,5 cuna od linii środkowej kręgosłupa: PM 15 obok piątego wyrostka kolczystego kręgu piersiowego, PM 18 obok dziewiątego wyrostka kolczystego kręgu piersiowego i PM 23 obok drugiego wyrostka kolczystego kręgu lędźwiowego. Bóle miesiączkowe 2 cuny powyżej wewnętrznej górnej krawędzi r/epki znajduje się na wypukłości uda punkt 10 meridianu śledziony Xuehai (morze krwi). Sanyinjiao - Ś 6 {spotkanie trzech Yiri) leży 3 cuny powyżej szczytu kostki wewnętrznej na grzbietowej stronie kości piszczelowej. A następnie, jeżeli od szczytu kostki poziomo przesuniemy się do tyłu, to w zagłębieniu przed ścięgnem piętowym (Achillesa) trafimy na punkt 3 meridianu nerki (N 3). Untitled 173 Bóle miesiączkowe Jeżeli w wyobraźni przeprowadzimy koło od pępka ciągnące się przez talię, to trafimy w odległości 1,5 cuna od wyrostka kolczystego drugiego kręgu lędźwiowego na punkt 23 meridianu pęcherza moczowego (PM 23). Obfite krwawienia miesięczne Punkty 6 i 4 meridianu głównego regulatora przedniego leżą 1,5 cuna oraz 3 cuny poniżej pępka. Obfite krwawienia miesięczne 2 cuny powyżej wewnętrznej górnej krawędzi rzepki znajduje się punkt 10 meridianu śledziony - Xuehai (morze krwi). Punkt 6 meridianu śledziony (Ś 6) znajduje się 3 cuny powyżej kostki wewnętrznej na tylnej powierzchni kości piszczelowej. Pierwszy punkt meridianu nerki nazywa się Yangąuan (tryskające źródło). Z tylu przekątnej kąta paznokcia wielkiego palca między palcami znajduje się 1 punkt meridianu wątroby (W 1). Bezpośrednio naprzeciw drugiego kąta paznokcia leży punkt 1 meridianu śledziony (Ś 1). Choroby skóry Zaledwie jedna gałąź przemysłu zachodniego, taka jak przemysł kosmetyczny, oferuje bogaty asortyment produktów pod różnymi, czasem mniej lub bardziej fantazyjnymi, nazwami. Środki -jak się określa - są przetestowane derma to logicznie, klinicznie oraz alergicznie - prawie że uwierzyłem w to w pierwszych latach pobytu w Europie! To, co znajdujemy w prospektach i na opakowaniach, jest przede wszystkim oparte na takich określeniach jak: "intensywne", "upiększające", "stymulujące" lub "relaksujące"; kremy i płyny stosowane na wrażliwą, zmęczoną skórę są co najmniej aktywujące komórki i "opóźniające" proces starzenia. W chińskim wyobrażeniu zdrowia piękna skóra zależy nie od nakładanych preparatów, ale od pożywienia, od powietrza i stanu płuc. Są one rzeczywiście organem kontrolującym skórę i często nieprawidłowa skóra wskazuje na słabość funkcji płuc. Skóra jest leczona lub chroniona przed wypryskami, łuszczycą i innymi zmianami ciągle od wewnątrz. Jeżeli proponowane punkty znajdą się w ognisku chorobowym, to ich nie masujemy, ale masujemy bliźniaczy punkt na przeciwległej stronie ciała. Akupresura dotycząca wyprysków składa się z dwóch serii, z dowiedzionym pełnym działaniem w następującej kolejności. Pierwsza seria: meridian głównego regulatora tylnego 14, meridian jelita grubego 11, meridian potrójnego ogrzewacza 8, meridian śledziony 10, meridian żołądka 36. Druga seria: meridian głównego regulatora tylnego 20, meridian jelita grubego 4, meridian śledziony 6, meridian pęcherza moczowego 12, 13, 40. Przy łuszczycy uciskamy najpierw takie punkty jak przy wypryskach, a na koniec grupę trzech punktów: meridian jelita grubego 4, meridian wątroby 3, meridian serca 7. Wypryski i łuszczyca Punkt 14 meridianu głównego regulatora tylnego leży bezpośrednio pod wyrostkiem siódmego kręgu szyjnego. Kręg ten jest łatwy do lokalizacji przy pochylonej głowie, ponieważ wyrostek bardziej wystaje od pozostałych, Dlatego punkt GRT 14 nazywany jest również "wielkim kołkiem" (Dazhui). 12 i 13 punkt meridianu pęcherza moczowego znajduje się 1,5 cuna obok linii środkowej: PM 12 obok drugiego wyrostka kolczystego, PM 13 obok trzeciego wyrostka kolczystego kręgu piersiowego. Jeżeli druga osoba wykonuje akupresurę, to ułatwiamy szukanie punktów zginając kręgosłup. Wypryski i łuszczyca -\. l • P 0 8 / , 1 • JG 11 'li Przy zgiętym ramieniu punkt 11 meri-dianu jelita grubego (JG II) leży przy zewnętrznym końcu bruzdy zgięcia łokciowego. Ósmy punkt potrójnego ogrzewacza (PO 8) znajduje się w zagłębieniu między kością łokciową a promieniową 4 cuny powyżej bruzdy zgięcia stawu nadgarstka. Aby lepiej wyczuć zagłębienie, układamy ramię tak jak po zranieniu - na temblaku, wtedy kość łokciowa i promieniowa są względem siebie równoległe. Wypryski i łuszczyca 2 cuny powyżej wewnętrznej górnej krawędzi rzepki trafiamy na punkt 10 meridianu śledziony (Ś 10). Leży on na wypukłości mięśni uda, która nad kolanem jest łatwa do rozpoznania. 6 punkt tego samego meridianu znajduje się 3 cuny powyżej szczytu kostki wewnętrznej po tylnej stronie kości piszczelowej. Odmierzamy od dolnej krawędzi rzepki 3 cuny w dół i następnie 1 cun na zewnątrz. Tak dochodzimy do punktu 36 meridianu żołądka (Ż 36). Wypryski i łuszczyca Jeżeli od punktu środkowego między brwiami odmierzymy 8 cunów do tylu przez czoło i szczyt głowy, to trafimy na punkt 20 GRT - Baihui (sto zgód). Punkt Hegu (zamknięta dolina), czyli meridian jelita grubego 4, znajdujemy w następujący sposób. Przyciskamy kciuk bocznie do śródrę-cza, tak że obok na grzbiecie dłoni wytwarza się wzgórek. Kładziemy palec, którym wykonujemy akupresurę na szczycie wzgórka i znowu rozluźniamy dłoń. Teraz palec znajduje się w miejscu poszukiwanego punktu przy kości śródręcza palca wskazującego. Wypryski i łuszczyca W środku bruzdy zgięcia dołu kolanowego leży punkt 40 meridianu pęcherza moczowego (PM 40). Nazwa punktu podkreśla jego położenie, tzn. "środek dołu kolana" {Weizhong). Punkt Taichong (wysoki przypływ), czyli meridian wątroby 3, znajduje się 2 cuny powyżej pierwszej szczeliny mię-dzypalcowej stopy, Shenmen - meridian serca 7 (brama ducha) leży w bruździe stawu nadgarstka, po zewnętrznej stronie ścięgna łączącego kość łokciową ze stawem nadgarstka. Żylaki Ueżeli żyły są osłabione, może to doprowadzić do nieprawidłowego transportu powrotnego zużytej krwi z komórek. Dochodzi wówczas do zmian, ściany naczyń są osłabione, a to prowadzi do zastoju krwi. Zastój może powodować wykrzepienie i czasem doprowadza do niebezpiecznych dla życia zakrzepów i zatorów. Niebezpieczeństwo jest przede wszystkim wtedy, gdy nie jest rozpoznane i leczone. Niektórzy ludzie przychodzą w sytuacji rzeczywistego ciężkiego zaawansowania choroby naczyń, tzn. gdy występują węzłowe zgrubienia żył, szczególnie żylaki podudzi - dla większości w pierwszej kolejności są to problemy kosmetyczne. Towarzyszą temu często nieprzyjemne objawy w postaci ciężkości bolesnej nóg. Jest wystarczająco dużo powodów, aby rozpocząć walkę z żylakami. Celem wielu zaleceń jest zapobieganie cierpieniom, ponieważ ten, kto już ma żylaki, nie może się ich pozbyć. Również akupresura nie leczy żylaków, jednakże przynosi złagodzenie objawów towarzyszących i zapobiega pogorszeniu. Działanie akupresury może być skuteczne, jeżeli będzie wykonywana codziennie. Żylaki Punkt 14 meridianu głównego regulatora tylnego (GRT 14) leży pod wyrostkiem kolczystym siódmego kręgu szyjnego, wyczujemy go najlepiej, jeżeli głowę pochylimy, wtedy wyrostek wystaje znacznie bardziej od pozostałych. Punkty 15, 17 i 18 meridianu pęcherza moczowego leżą 1,5 cuna obok linii środkowej ciała. PM 15 leży obok wyrostka kolczystego piątego kręgu piersiowego; PM 17 - obok siódmego kręgu piersiowego i PM 18 - obok 9 kręgu piersiowego. Jeżeli sami nie możemy wykonać akupresury, ułatwimy drugiej osobie liczenie kręgów zginając plecy. Żylaki dolnej połowy ciała Punkt Sanyinjian (S 6) leży 3 cuny powyżej szczytu kostki wewnętrznej. Sanyinjiao znaczy "spotkanie trzech Yin". Ogólnie wzmacniający punkt 36 mendianu żołądka znajdujemy w następujący sposób: od dolnej krawędzi rzepki odmierzamy 3 cuny do dołu i następnie cun na zewnątrz. Na grzbiecie stopy wyczuwamy tętno. Tu leży punkt 42 meridianu żołądka Chongyang (szemrzący Yang). 1 cuny powyżej pierwszej przestrzeni mię-dzypalcowej znajduje się "wysoki przypływ" (Taichong - meridian watro-by 3). Żylaki górnej połowy ciała Jeżeli dłoń odwrócimy, to znajdziemy obok pulsu tętnicy promieniowej zagłębienie w bruździe nadgarstka. W zagłębieniu tym leży punkt 9 meri-dianu płuca Taiyuan (głęboka przepaść). Punkt 6 meridianu osierdzia znajduje się w środku wewnętrznej powierzchni przedramienia, 2 cuny powyżej pierwszej bruzdy zgięcia stawu nadgarstka. Ósmy punkt potrójnego ogrzewacza (PO 8) lokalizujemy w następujący sposób: trzymamy ramię jak przy zranieniu - na temblaku, wtedy rzeczywiście odległość między obiema kośćmi przedramienia - łokciową i promieniową - jest największa. Znajduje się on wówczas w zagłębieniu między kośćmi i możemy wykonywać akupresurę. Odległość od stawu nadgarstka wynosi 4 cuny. Zapalenie oczu W,. łaściwie powinno się mówić nie o zapaleniu oczu, lecz o zapaleniu spojówek. Jeżeli jest stan zapalny oczu, to należy zwrócić się 0 pomoc do lekarza. Zapalenie tęczówki, infekcje wewnątrz oka mogą prowadzić do jaskry lub zaćmy, jeżeli nie są szybko leczone. Stany zapalne rogówki pozostawiają blizny, które mogą pogarszać ostrość wzroku. Te stany zapalne są często bolesne, jeżeli już zostały stwier dzone, nie musimy ciągle szukać potwierdzienia u lekarza. Jeśli ktoś był kiedyś oślepiony blaskiem śniegu, nie musi tego potwierdzać. Z zapale niem oczu większość ludzi łączy nie tylko choroby gałki ocznej, ale również swędzące obrzęki i zaczerwienienia spojówek i powiek. Przy czyny zapalenia spojówek są różnorodne. Jedną z nich może być to, że pyłki kurzu silnie podrażniają nasze oczy, a my trzemy je i w ten sposób doprowadzamy do stanu zapalnego. W niektórych restauracjach 1 barach powietrze jest tak zanieczyszczone zapachami, że goście z wra żliwymi oczyma po prostu nie wytrzymują. Również wirusy i bakterie mogą powodować stany zapalne spojówek. Sezonowo występują przede wszystkim alergiczne zapalenia spojówek, np. wczesnym latem oczy reagują na pyłki kwiatów. Do przewlekłych stanów zapalnych może przyczyniać się niedokładny makijaż, np. nieostrożnie nakładany cień na powieki lub tusz na rzęsy. Przewlekłym zagrożeniem mogą być nie myte ręce. Szczególnie dotyczy to okolicy oka, bardziej nawet niż innych miejsc. Akupresurę wykonujemy zawsze czystymi palcami. Trze ba również uważać, aby paznokcie nie były za długie, ponieważ łatwo mogą skaleczyć oko. Zapalenie oczu Bezpośrednio nad wewnętrznym kątem oka znajduje się punkt pierwszy meridianu pęcherza moczowego (PM 1). Prostopadle powyżej trafiamy na wewnętrzny koniec brwi w zagłębieniu. Znajduje się tam 2 punkt tego samego meridianu. Taiyang jest jednym z licznych specjalnych punktów spoza systemu meridianów. Znajdujemy go w ten sposób, że ze środka między kątem zewnętrznym oka a końcem brwi przesuwamy się do zagłębienia z tyłu kości jarzmowej. Zapalenie oczu Kładziemy palec powyżej linii włosów na kręgosłupie i przekraczamy mięsień tra-pezowaty, który od tyłu głowy ciągnie się do grzbietu. W zagłębieniu, które tu znajdujemy, leży punkt 20 meri-dianu pęcherzyka żółciowego. Łatwiej jest wyczuwać mięśnie karku, jeżeli poruszamy głową tam i z powrotem. Punkt Hegu (zamknięta dolina), czyli meridian jelita grubego 4, znajdujemy w następujący sposób. Przyciskamy kciuk bocznie do śródrę-cza, tak że obok tworzy się na grzbiecie dłoni wzgórze. Kładziemy palec na szczycie tego wzgórza i rozluźniamy dłoń. Teraz palec znajduje się koło kości śródręcza palca wskazującego na szukanym punkcie meridianu jelita grubego. Zapalenie oczu Punkt 3 meridianu wątroby, czyli Taichong (wysoki przypływ), leży 2 cuny powyżej pierwszej szpary międzypalcowej stopy. Podwyższone ciśnienie Vriśnienie jest podwyższone wówczas, gdy tętnice z określonych powodów są węższe, a więc transport krwi z serca do różnych miejsc ciała jest utrudniony. U ludzi starszych najczęstszą przyczyną są zwapnienia na wewnętrznej ścianie tętnic, prowadzące do miażdżycowego nadciśnienia tętniczego. Dawniej na podwyższone ciśnienie cierpieli najczęściej starsi ludzie, obecnie często zdarza się nawet u czterdziesto-, trzydziesto-, dwudziestolatko w. Przyczyną tego może być na przykład stres, obciążenia psychiczne, powodujące z kolei zwężenie tętnic. Podczas gdy wobec ciśnienia miażdżycowego jesteśmy bezbronni, to możemy jednak wpływać na uwarunkowania psychiczne przez silne działanie akupresury. Jeżeli ciśnienie tętnicze jest znacznie podwyższone i z tego powodu jesteśmy pod opieką lekarską, to nie powinniśmy wykonywać akupresury do chwili, aż skontaktujemy się w tej sprawie z lekarzem prowadzącym. Ciśnienie tętnicze reaguje bowiem często silnie na stymulacje punktów akupunktury. Najważniejsze przykazanie w nadciśnieniu tętniczym zależnym od stresu brzmi: stres niszczy, przy czym w żadnym wypadku nie może przychodzić z naszego utoczenia. Jedną z częstych przyczyn wysokiego ciśnienia jest rzeczywiście nadwaga. Naczynia człowieka z nadwagą mają dużo większe obciążenia, także i w tym przypadku można spokojnie mówić o prawdziwych objawach stresu. Zbliżamy się znowu do podstaw chińskiej medycyny - to znaczy do zdrowego, różnorodnego i rozsądnego w ilości odżywiania. Trzeba o tym myśleć, jeżeli chcemy ciśnienie krwi zredukować - gdyż nie uwzględniając tego możemy przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia. Podwyższone ciśnienie Quchi - meridian jelita grubego 1 \ (staw na zakręcie) leży między zewnętrznym końcem bruzdy zgięcia łokciowego a wyrostkiem łokciowym ramienia. Odmierzamy poniżej rzepki 3 cuny wzdłuż kości piszczelowej, a stąd 1 cun na zewnątrz. Tak trafiamy w punkt 36 meri-dianu żołądka (Ż 36). Podwyższone ciśnienie - W 3 - 3 punkt meridianu wątroby leży 2 cuny powyżej pierwszej szczeliny międzypalcowej stopy. 0,5 cuna powyżej tej szczeliny znajduje się punkt W 2. Jeżeli powyżej linii włosów przekroczymy pierwszy mięsień karku przesuwając się od kręgosłupa, to dochodzimy do Fengchi - punktu 20 meridianu pęcherzyka żółciowego (wiatr-staw). Punkt PŻ 14 - Yangbei (biały Yang) znajduje się dokładnie nad źrenicą jeżeli patrzymy prosto przed siebie. Leży on w odległości 1 cuna nad brwią. Stosunek między medycyną wschodnią (wyżej) a medycyną zachodnią (niżej) w widzeniu dra Kuan Hin. Znaki pisarskie na następnej stronie znaczą: chińska medycyna wzmacnia ciało, atakuje chorobę, ale mało działa, natomiast medycyna zachodnia zwalcza chorobę bardzo efektywnie, ale za mało wzmacnia ciało. Jedno określenie można porównać ze strzałą a drugie z armatą. Współpraca między zachodnią i wschodnią medycyną ił 4* .* -t i CS li! W latach dwudziestych w Chinach Mao nawoływał do współpracy między medycyną zachodnią a tradycyjną medycyną chińską. W tym samym czasie w Europie twórca leczenia antropozoficznego próbował połączyć różne kierunki medycyny z duchowymi praktykami leczenia. W ten sposób w nowym miejscu ustawił homeopatie. Wezwanie do współpracy przyniosło już znaczące efekty. W niektórych zachodnich klinikach ściśle współpracuje ze sobą medycyna zachodnia, homeopatia i akupunktura. Leczenie antropozoficzne jest oficjalnie wydzieloną nauką medyczną przygotowaną do kształcenia. Istnieje jednak jeszcze wiele do zrobienia. Nie wierzę, by współpraca ponad wszystkimi granicami miała dużo mniej zadań niż w latach dwudziestych. Myślę, że można to wyrazić w taki sam sposób jak w masażu Inhoa Kana, gdzie obraz wody wzięto z Księgi Mądrości "I Ging": "Woda osiąga swój ce! przez nieprzerwane płynięcie. Wypełnia każde zagłębienie, zanim dalej popłynie. Tak czynią szlachetni. Podstawą ich wartości jest dobro, które jest mocną podstawą charakteru, a nie czymś odosobnionym i przypadkowym. Również w nauce wszystko przychodzi przy konsekwentnej postawie. Ponieważ tylko przez powtarzanie materia stanie się własnością uczących się". Współpraca na przykładzie chorób nowotworowych i AIDS Co mają wspólnego rak i AIDS (zespół nabytego upośledzenia odporności), że wymienię je jednym tchem? Nie można zaprzeczyć temu, że AIDS jest chorobą zakaźną, która może się przenosić przez krew, spermę, wydzielinę pochwy. Czynnikiem chorobotwórczym jest wirus HIV. Nowotwór może być wprawdzie wywołany przez wirusy, na przykład również przez wirus HIV. Do tej pory jednak nie zostało udowod- nione, że nowotwory złośliwe są zakaźne. Chociaż w wielu przypadkach guzów nie wiadomo, w jaki sposób dochodzi do chaosu informacyjnego w komórkach, aż wreszcie do niekontrolowanego dzikiego rozrostu. Istnieje również małe podobieństwo w objawach nowotworów i AIDS, a dodatkowo jest wiele różnego rodzaju nowotworów. Wspólna słabość systemu immunologicznego nie jest tak jasna. Jeśli chodzi 0 AIDS, to obronność ciała słabnie, spowodowana czynnikiem choro botwórczym. W większości guzów paradoksalne jest to, że terapia powoduje niekorzystny wpływ na system immunologiczny, jak np. w przypadku zastosowania radioterapii czy chemioterapii niszczącej częś ciowo chore komórki, ale również zdrowe. Tak więc zarówno pacjenci chorzy na AIDS i z nowotworami powinni być przede wszystkim wzmocnieni, żeby przeciwstawić się opornym infekcjom i ubocznym skutkom leczenia. To znaczy, aby organizm mógł się przeciwstawić chorym komórkom i łatwiej mógł znieść chemioterapię cytostatykami 1 w ten sposób nowotwór postawić "w szachu". Jak medycyna chińska może tu pomóc? Nowotwór Jestem przekonany, że medycyna zachodnia znajdzie broń, która pomoże zwyciężyć nowotwór. Obecnie ma już taką broń, ale jeszcze nie tak doskonałą, aby osiągnąć swój cel. Podobnie jest z wybudowanym samolotem super Concorde, do którego nie ma jeszcze pilota, który mógłby nim kierować. W chemioterapii przeciw nowotworom jeszcze niestety nie ma leków, które by zdecydowanie niszczyły jedynie komórki nowotworowe. Trzeba więc w miarę możliwości szukać sposobu chronienia zdrowych komórek przed agresywnymi lekami. Delikatna medycyna może przyjść tutaj z pomocą, dając naturalne środki i akupunkturę, która wzmocni system immunologiczny i ochroni zdrowe komórki. Współpraca może obejmować dwa punkty: • Przed zastosowaniem chemioterapii i podczas chemioterapii ciało i duch pacjenta będą wzmacniane przez środki delikatnej medycyny. W ten sposób chory będzie mógł łatwiej znieść leczenie. Równocześnie będzie aktywowana specyficzna obrona przeciw komórkom nowotworowym. • Gdy tylko działanie cytostatyków nie będzie skuteczne, chemioterapia będzie zastępowana przez metody delikatnej medycyny. Dobre wyniki uzyskujemy z połączenia akupunktury i leczenia substancjami uzyskiwanymi z jemioły. W Chinach nowotwory próbuje się leczyć tylko za pomocą tradycyjnej medycyny. Siły obronne przeciw komórkom nowotworowym mogą być znacznie wzmocnione, ale do zniszczenia tych komórek środki te są zbyt słabe. W Chinach najlepsze rezultaty osiągane są przy stosowaniu medycyny zachodniej i wschodniej. Współpraca ta poparta dodatkowo przez pacjenta uprawianiem chińskiej Yogi - Qi Gong, z odpowiednio dopasowanym odżywianiem i stosowaniem filozofii Tao, daje najlepsze rezultaty. AIDS Słowo zapobieganie w chińskiej medycynie ma podwójne znaczenie. Szczególnie wyrażone jest to w osłabieniu immunologicznym AIDS - chronienie zdrowych i chronienie chorych. Człowiek przychodzi na świat jako istota nienaruszona z nienaruszonym systemem immunologicznym. Niestety nie utrzymuje tej nienaruszalności, nieład życia emocjonalnego powoduje osłabienie ciała, a to z kolei sprawia, że człowiek nie może się bronić przed zewnętrznymi czynnikami chorobowymi. Na przykład stres osłabia siły obronne ciała. Dlatego dzieci należy chronić przed stresem, a w dalszym wychowaniu pokazywać, jak utrzymywać w równowadze swoje uczucia. Jak używać swoich sił harmonijnie i ekonomicznie. Jak przestrzegać prawidłowego odżywiania, aby wzmocnić ciało i ducha. Jest to pierwsze znaczenie zapobiegania. Drugie znaczenie - chronić chorego, aby jak najlepiej mógł znieść leczenie choroby. Przy każdym leczeniu powinniśmy próbować równocześnie chronić pacjenta przed dalszymi chorobami. Terapia w przypadku AIDS obecnie jest niemożliwa. Dlatego też w centrum zainteresowania znajduje się zapobieganie. W celu ochrony zdrowych prowadzona jest kampania uświadamiają-ca, zachęcająca do "bezpiecznego seksu", używania prezerwatyw, od-stępowania od niepewnych praktyk seksualnych. Stara chińska zasada zdrowotna radziła nie bezpośrednio odstępować od seksu, ale zalecała rozsądne gospodarowanie "sokami" ciała. Za dużo seksu osłabia ciało, ponieważ cenna substancja jest tracona i następnie musi być odbudo- wywana. Krwawiąca rana jest dla Chińczyka ziem, ponieważ ubytek krwi oznacza utratę siły. Ochrona zainfekowanych osobników przed zagrażającymi licznymi chorobami jest główną linią poradnictwa w AIDS. Będzie ona prawidłowa, jeżeli oporne infekcje i guzy będą rzeczywiście zniszczone. Ochrona osób zainfekowanych obok ochrony zdrowych jest głównym celem mojej terapii. Leczę, wspierając medycynę zachodnią, HIV-zainfekowanych, którzy mają w pełni rzeczywisty zespół chorobowy AIDS. Często jednak przychodzą HIV-pozytywni pacjenci, bez objawów chorobowych, którzy chcą leczyć się zapobiegawczo, aby zapobiec ujawnieniu się objawów chorobowych. Takich jednak gwarancji nie mogę nigdy dać. Medycyna chińska może jednakże ducha i ciało wzmocnić w taki sposób, że będzie to korzystniejsze dla zdrowia. Wspieram ich akupunkturą w nikotynizmie, ponieważ jest to wysokie ryzyko nawet dla ludzi bez wirusa HIV. Alkohol, złe odżywianie, stresy psychiczne i fizyczne są to czynniki, które osłabiają system immunologiczny. Muszę ciągle z nimi rozmawiać, ponieważ niektórzy ludzie nie mają żadnego wyobrażenia o tym, że ich ciało ma również określone potrzeby. Na zakończenie tej książki chciałbym czytelnikom szukającym rad polecić masaż inhoa jako codzienną higienę. Tak więc mogą swoje ciało i ducha wzmocnić bez pomocy innych i w ten sposób również się leczyć. Wzrasta także zaufanie do samego siebie. Masaż inhoa pozwala na eliminowanie emocji związanych z obawą pojawienia się objawów chorobowych, które najczęściej występują, jeżeli stwierdzono pozytywny wynik badania testu HIV. Słowniczek Anestezja - znieczulenie ogólne lub częściowa niewrażliwość na ból (przy operacjach). Angina pectoris - dusznica bolesna; schorzenie naczyń wieńcowych serca, napadowy charakter bólów zamoslkowych jako następstwo zmian naczyniowych. Aurikuloterapia - wszystkie punkty akupunktury są nie tylko rozmieszczone na całym ciele, ale również ciasno zlokalizowane na uchu. Aurikuloterapia jest to metoda leczenia posługująca się tylko punktami na uchu. Biopsja - badanie tkanek, które zostały pobrane z żywego organizmu. Dietetyka - nauka o żywieniu. Embolia - zatkanie naczynia krwionośnego przez substancje własne organizmu lub obce, które dostały się do krwiobiegu i zostały z prądem krwi przeniesione do tego naczynia. Endoskopia - wziernikowanie pustych narządów lub jam ciała przy pomocy endoskopu. Enteritis - stan zapalny jelita cienkiego. Fizjologia - nauka o normalnych (nie chorych) narządach i ich funkcji w organizmie człowieka. Moxibustion - chińska metoda leczenia, obok akupunktury i akupresury bardzo często stosowana. Ogrzanie punktów akupunktury, często przy pomocy moxy z piołunu. Neuralgia - "bolesność nerwu", napadowe występowanie bólów w miejscu rozprzestrzeniania się nerwu. Obrzęk - przesycenie tkanek płynami (wodą). Podrażnieni e chorobowe - zajęcie przez chorobę danego organu. Przeciwwskazania - okoliczność, w której zastosowanie określonej terapii jest niemożliwe. Przepuklina - szczególnie przepuklina trzewna. Najczęściej wydostawanie się trzewi jamy brzusznej lub ich części poza jamę zawierającą je normalnie. Rozedma - nagromadzenie powietrza w tkance płucnej, rozdęcie tkanki płucnej. Rwa kulszowa - dolegliwości w dole miednicy i bóle bioder. Okresowo napadowo nasilająca się lub utrzymująca się dłuższy czas neural-gia nerwu kulszowego. Zmiany sercowo-naczyniowe - dotyczące serca i naczyń krwionośnych. Sinusitis - zapalenie zatok obocznych nosa lub zatoki opony twardej. Thrombosis - zakrzep (czasami tylko częściowy) naczynia, przez powstający lokalnie skrzep krwi. Trigeminus - nerw trójdzielny. Neuralgie nerwu trójdzielnego są szczególnie bolesne. Wskazania - warunki lub objawy, z powodu których stosuje się określone środki lecznicze lub możliwość stosowania określonej terapii. YIN i YANG - dwie przeciwstawne zasady chińskiej filozofii, które cały widziany świat przenikają (współdziałają). Yin pierwotnie znaczyło cień, Yang - światło. Yin jako element również żeński, pasywny, płynny oraz ziemia. Yang odpowiada cechom męskim, aktywnym, energii oraz niebu. Człowiek jako obraz wszechświata również zawiera Yin i Yang. W każdym Yin znajduje się Yang i na odwrót. Skorowidz Ból(e) — żeber 147 — żołądka 81 — — rzeczowy AIDS 27, 207, 209 Akupresura 18, 36, 67, 131 — bóle głowy 19 — depresja 19 — dolegliwości układu moczowo-płciowego 19 — nałogi 19 — nerwica 19 — schorzenie aparatu ruchowego 19 — zaburzenia snu 19 Akupunktura 25, 70 - punkty 39, 86 mistrza Ma 88 Anestezja 211 - akupunkturowa 131 Angina pectoris 83, 211 Artemisia vulgaris zob. Piołun Astma 86 Aurikuloterapia 59, 211 Biegunka 63, 80, 157, 158 — przewlekła 28 Ból(e) 131 — barku 132 — biodra 134 — brzucha 65, 80, 81, 154 — gardła 65, 80, 82, 84 — głowy 82, 84, 112, 113 migrena 115, 116 skronie 114 szczyt i tył 117-119 — grzbietu 142, 143 - karku 140, 141 — klatki piersiowej 144, 145 — kolan 138 — łydek 148 — miesiączkowe 183-185 — okolicy łopatki 80 — okolicy serca 82 — pleców 61 — podbrzusza 82, 85 — przy oddawaniu moczu 84 — ramienia 133 — stawów skokowych stopy 134 — szczęki 84 — szyi 81 — zębów 79, 80 Choroba(y), egzogenne 79 — endogenne 79 — gorączkowe 81, 86 — gruczołu krokowego 174 — nowotworowe 207 — układu moczowo-płciowego 86 Chrypka 65, 168, 169 Ciąża, przeciwwskazanie do ćwiczeń oddechowych 48 do masażu nerki 61 Ciśnienie podwyższone 202, 203 — niskie 47 — wysokie 47 Cun 90 Cytostatyki 208, 209 Dai Mai 61 Delirium 82 Depresja zob. Stany lękowe de Qi 26 Diagnoza 37 Dietetyka 211 Dolegliwości układu moczowo-płciowego 174 Drętwienie języka 81 Drogi oddechowe 165 kąpiel nosa 53 Duszność 80 Embolia 211 Erekcja zoft.Zaburzenia erekcji Głuchota 82, 84 Guanyuan 47 Hangdi Nei Jing 23 Homeopatia 207 I Ging 45 Inhoa 13, 16, 18 Jaskra 198 Jelito, cienkie 73 - grube 73 Jemioła 209 Kaszel 65, 80, 86, 170-173 — z krwią 80, 83 Katar 80 Kąpiel, głowy 50 — klatki piersiowej 54 — kolan 55 — kończyny dolnej 55 — nosa 53 — oczu 56 — ramienia 49 — rąk 48 — sucha 48 Klimakterium zob. Przekwitanie, dolegliwości Kolka brzuszna 63 Kołatanie serca 99, 102 Krew, krążenie, kąpiel kończyny dolnej 5 5 Krwawienia, miesięczne obfite 186, 187 - z nosa 80, 81 Kurcze łydek 148 — Yin i Yang 78, 79 — żołądka stopy 80 Miesiączki nieregularne 61 Miesiączkowanie zob. Bóle miesiączkowe. Krwawienia miesięczne obfite Migrena zob. Bóle głowy - migrena Mocz, zatrzymanie 175, 176 Moczenie 85 — nocne 82, 84 Moxa 27 — techniki 25 Moxibustion 211 Moxybusja 23 Nadciśnienie miażdżycowe tętnicze 202 Nadwaga 202 Nałogi 81 — akupresura 19 Narząd(y) 32 — puste 32 — Yang 72 — Yin 72 Nerki 77 — masaż 61 — stany zapalne 65 Nerwice, akupresura 19 Nerwowość 95, 96 Nos zatkany 166, 167 Nowotwór 207 — — J-eczenie antropozoficzne 207 Lęk 54, 65, 147 zob. też Stany lękowe Lumbago 85 Łuszczyca 189-193 Masaż, brzucha 62 przeciwwskazania 63 — chiński 43, 44, 46 — głowy 52 — inhoa 210 — koncentracja 18 — leczenie nerwic 18 — nerki 61 — nosa 46 — punktów akupunkturowych 92 Meridian(y) 31, 39, 71, 77, 78 — jelita cienkiego ręki 82 grubego ręki 80 — nerki stopy 83 wątroby 63 — osierdzia ręki 83 — pęcherza moczowego stopy 82 — pęcherzyka żółciowego stopy 84 — płuca ręki 80 — potrójnego ogrzewacza 83 — serca ręki 81 — śledziony stopy 81 — wątroby stopy 84 — Yang (puste) 72 Meridian(y) — Yin (pełne) 72 Objawy kluczowe 40 Obrzęki 81 — gardła 84 — policzków 82 Obrzmienia 81 Oczy 65 — choroby 77 — ćwiczenia 60 — kąpiel 56 — zapalenie zob. Zapalenie(a) oczu Oddech, kontrola 46 Oddychanie brzuszne 47 — przeciwne 48 — przeponą 47 Odzwyczajanie od palenia 128 Odżywianie 202 — prawidłowe 209 Ogrzewacz potrójny 73, 77 Osierdzie 73 Osłabienie 120-123 — ogólne 81 Padaczka 65 Palenie papierosów a rak pluc 128 Pasożyty jelit, piołun 28 Pęcherz moczowy 63, 77 Pęcherzyk żółciowy 77 Piołun 28 Płuco 73 Płukanie ust 60 Pobudliwość nadmierna 86 Prostata zob. Choroby gruczołu krokowego Przeczulica uciskowa klatki piersiowej 85 Przekwitanie, dolegliwości 180-182 Przepukliny 85, 86 Przeziębienie 166 Qui Gong 209 Quihai 47 Rak pluc, palenie 128 Regulator główny przedni 63, 85, 86 tylny 85 Reguła pięciu żywiołów 31, 32 Ren Mai 86 Reumatyzm 61 Rozedma pluc 128 Rozstrój żołądka 152, 153 Rwa kulszowa 136, 137, 212 Samoterapia akupresurą 19 Seks bezpieczny 209 Sen, niespokojny 110 — zaburzenia zob. Zaburzenia snu Serce 73 — kołatanie 65, 83 Shaoyang 83, 84 Shaoyin 81, 83 Siły obronne zob. Układ (system) immunologiczny Skóra, stany zapalne 189 Skurcze mięśni grzbietu toniczne 86 Smak gorzki w ustach 84 Stany lękowe 100 Stany zapalne zewnętrznego kącika oka 84 Stawy, bóle 131 — kąpiel kolan 55 — zapalenia 131, 149, 150 — zmiany zwyrodnieniowe 131 Stres 174, 202, 209 Suchość gardła 82 Szpik kostny 77 Sztywność kręgosłupa 86 Szum w uszach 84 Śledziona 78 Taiyang 82 Taiyin 80, 81 Tan Tien 47 Trawienie 151 - zaburzenia 19 Trudności w zasypianiu 107-109 Ucho, stan zapalny 59 Uczucie, gorąca 82, 83 Uczucie — ściskania 80, 83 — ucisku w głowie 165 Układ (system) immunologiczny 63, 208, 210 a masaż inhoa 17 — moczowo-płciowy, dolegliwości 174 — trawienny 60, 63 Utrata przytomności 65 Uzależnienie nikotynowe zob. Odzwyczajanie od palenia Wątroba 65, 77 Węch, osłabienie 165 Wirus HIV 207 Wrzód żołądka 63 Wymioty 81, 85, 162, 163, 164 Wypryski 189, 190-193 Wzdęcia 81, 84, 155, 156 Yang 23 Yangming 80 Yin i Yang 23, 29, 30, 31, 35 Yintang 47, 56, 57 Yongąuan 65 Yueyin 83, 84 Zaburzenie(a), cyklu miesiączkowego 174 — depresyjne 103, 104, 105 — erekcji 178, 179 — potencji 174 — snu 19, 106, 107-109 — trawienia 19 Zaćma 198 Zamroczenie 84 Zanik mięśni 71 Zapalenie(a), oczu 198, 199, 200 — oskrzeli 128 — pęcherza moczowego 174 — spojówek 198 alergiczne 198 — stawów 131, 149, 150 — tęczówki 198 — wątroby wirusowe 27 — zatok 165 Zaparcia 63, 80, 83, 158-161 Zapaść 65 Zatrzymanie moczu 82, 85 Zawroty głowy 124-127 Zespół nabytego upośledzenia odporności zob. AIDS Zęby, ćwiczenie 60 Zimno 80 Żołądek 77 — rozstrój 152, 153 Żółtaczka 77, 81, 82 Żylaki, 194, 195 — dolnej części ciała 196 górnej części ciała 197 Miliony ludzi Państwa Środka ufa kilkutysiącletniej chińskiej metodzie leczenia. W książce tej dr Kuan Hin prezentuje swój osobisty i aktualny wariant. Po długiej i intensywnej współpracy z dziennikarką Brigidą Zaugg powstała ta praca, zawierająca cały skarb chińskiej sztuki leczenia. Napisana jest w formie umożliwiającej przyswojenie wiadomości przez zachodniego czytelnika. Można dowiedzieć się z niej między innymi: • o sile leczenia metodą inhoa, która od wielu pokoleń była przekazywana w rodzinie doktora Kuan Hin • o dobroczynnym działaniu ośmiu cudów chińskiego masażu • jak można samemu leczyć 50 najczęstszych dolegliwości za pomocą akupresury: nerwowość, depresje, zaburzenia snu, bóle głowy, migreny, stany osłabienia, nikotynizm, zapalenie stawów, klimakterium. dolegliwości związane z miesiączkowaniem, wypryski, żylaki i wiele innych • jak daleko dr Kuan Hin uzupełnia naszą wiedzę medyczną i dlaczego daje nadzieję nawet w walce z AIDS i rakiem. Chiński masaż i akupresura - to wschodnia droga do naszego zdrowia. Cena 17,60 zł ISBN 83-200-2158-8 9788320021585