Phil Bosmans Człowieku lubię Cię Tytuł oryginału: ICH HAB' DICH GERN Wydawnictwo Salezjańskie Warszawa 1996 r. To, o czym tutaj będzie mowa Nie są to moje myśli. One drzemią w wielu ludziach, w najgłębszym wnętrzu prostych ludzi. To są proste prawdy, które, gdy wyjdą na jaw, świecą jak gwiazdy w ciemną noc. Cichy ogień pali się wciąż w Twoim sercu. Zdmuchnijmy popiół, pod którym może się zadusić. Twoje życie napełni się znowu ciepłem. Nie szukaj w tej książce żadnego sztywnego schematu. Wystarczająco już bywamy programowani. Życie płynie inaczej, ono wszystko wyprzedza. W nim chodzi przede wszystkim o szczęście ludzi. Człowieku, ja Ciebie lubię! Nie ma drugiego człowieka takiego jak ty. Jesteś jedyny w swoim rodzaju i wyjątkowy, całkowicie oryginalny i niepowtarzalny. Nie wierzysz w to. ale naprawdę nie ma żadnego drugiego takiego jak ty. I żaden człowiek, którego kochasz, nie będzie już zwyczajnym człowiekiem. Jakaś osobliwa siła przyciągania promieniuje z niego. I ty zmieniasz się pod jego wpływem. Jemu możesz nawet powiedzieć: "Dla mnie nie musisz być nieomylny, bez błędów ani doskonały, bo: Ja przecież Ciebie lubię!". Jedyny klucz Miłość jest jedynym kluczem, który pasuje do bram raju. Cząstka raju jest w każdym uśmiechu, w każdym dobrym słowie, w geście przychylności, który rozdajesz. Cząstka raju jest w każdym sercu, które dla nieszczęśliwego będzie zbawczym portem. Jest w każdym domu z chlebem i winem i z ludzkim ciepłem. Cząstka raju jest w każdej oazie, gdzie miłość rozkwita. Gdzie ludzie ludźmi się stają, braćmi i siostrami nawzajem. Bóg włożył swoją miłość w twoje dłonie, niczym klucz do raju. Istnieją ludzie którzy mają serce ze złota. Wszystko, co czynią, jest odzwierciedleniem ich serdeczności. Ale bywają także ludzie, w których głęboko zakorzeniła się nieufność. Nigdy nie czynią tego, co im ich serce podpowiada. Głos ich serca oniemiał. Serce człowieka - to takie maleńkie miejsce na naszej ogromnej planecie. Jednak jedynie tutaj na świat przychodzi miłość. Wy wielcy przysłuchajcie się raz dzieciom! Zbyt długo wsłuchiwaliście się w głosy ekspertów i polityków, dyrektorów i generałów. Zbyt długo wierzyliście w potęgę posiadania i władzy, w dobrobyt i broń. Wszystko się odmieni, gdy przypatrzymy się dzieciom; bowiem dziecko ukazuje to, o czym świat każe nam zapomnieć: ukazuje nam cud życia - cud tego wszystkiego, co żyje. Wy wielcy, popatrzcie raz oczyma dziecka, by życie zobaczyć inaczej. Śnijcie sen dziecka o zagubionym raju. Uśmiechnijcie się uśmiechem dziecka i spróbujcie cieszyć się z małych spraw. Popatrzcie sercem dziecka aby znowu uwierzyć w miłość ludzi. Optymiści Optymiści to osobliwe stworzenia. Gdy na polu tylko oset, odnajdą zawsze jeszcze jakiś kwiat. Gdy wokoło wszystko wyschnięte i w pustynię przeobrażone, to oni są tymi dziwnymi ptakami, którzy jakąś oazę wyśledzą. Gdy znajdą się w gronie pesymistów, natychmiast zostaną nazwani dziwnymi imionami: |fantaści, którzy żyją z dala od rzeczywistości; |naiwniacy, którzy pojęcia o niczym nie mają; |marzyciele, którzy oddają się urojeniom. Siebie samych natomiast nazywają pesymiści |realistami, którzy obiema stopami mocno stoją na gruncie rzeczywistości. Ale tak naprawdę to tkwią oni mocno w brudzie tego świata i przebywają w głębokim cieniu, że słonecznej strony życia w ogóle już nie widzą. Optymiści są zawsze w drodze. Są w drodze ku dobrej stronie życia, ku jego słonecznej części. Są w drodze do kraju, gdzie można żyć i przeżyć. Wierzą przy tym uparcie w owoce ducha: miłość, pokój, radość, cierpliwość i wierność, serdeczność i dobroć. Pesymiści nigdy tych owoców nie kosztowali i umrą jeszcze przed swoją śmiercią. Tylko optymiści przeżyją! |Humor relatywizuje wiele spraw. To, co wydawało się ważne i istotne, okazuje się śmiesznie małe. Co wydawało się nie do zniesienia, zatraca swój przygniatający ciężar. Humor czyni wiele spraw znośnymi, które wydawały się niemożliwymi. Niejedna burza przemija bez grzmotów, błyskawic i gradobicia. Smutek, który można uzdrowić Istnieje odmiana smutku, który nachodzi nas, gdy zbytnio się wyłącznie o siebie martwimy i gdy trzymamy się jedynie rzeczy materialnych. Bywamy źli na ludzi, bo nas niewystarczająco szanują. Ponosi nas zazdrość, gdy pomyślimy, że drudzy wszystko mają, o wiele więcej niż my. I zaczynamy się litować nad sobą: jakież to życie jest ciężkie i jak to źle się właśnie nam wiedzie! A przy tym wszystkim istnieją drzewa i kwiaty. Tyle ptaków i motyli, tyle łąk i lasów, i tyle innych jeszcze cudownych rzeczy wokoło nas, które tylko na to czekają, by człowieka z jego smutków uleczyć. Ucz się nazw tych drzew i kwiatów, imion ptaków i ryb, i imienia Bożego. Pozwól światłu wejść w twoją duszę. Otwórz swoje serce dla radości. Kto pragnie innych uszczęśliwić, musi sam być człowiekiem radości. Kto chce światu dać ciepło, musi ogień w sobie nieść. Kto ludziom chce pomagać, musi być wypełniony miłością. Kto pokój na ziemi zaprowadzić pragnie, musi ten pokój najpierw w swoim sercu odnaleźć. Zmęczenie Poniedziałkowy ranek w pociągu. Ludzie siedzą w przedziałach i w półśnie zbliżają się ku swojej pracy. Wyglądają na bardzo zmęczonych. Dlaczego są tak zmęczeni i to już od samego rana? Słońce dopiero wschodzi i wcale nie jest zmęczone. Ptaki latają i trzepoczą wśród krzewów. Ptaki też nie są zmęczone. Na peronie śmieje się dwoje dzieci. One też nie wyglądają na zmęczone. Tylko dorośli są zmęczeni i ospale podążają ku swoim obowiązkom. Sen jest jak kochanek, który został odepchnięty; nie został przyjęty, gdy wieczorem zapukał. Teraz prześladuje on ludzi od samego rana. Kochani! Jeżeli nie użyczycie mu tych paru jego godzin, może się zdarzyć, że w końcu on w ogóle się więcej nie pojawi. Będziecie go przywoływali, lecz on się nie zjawi. Wówczas zaczniecie kupować tabletki na zaśnięcie, które on wam dawał za darmo. Jak jechać dalej? W życiu nie można się cofać. Niepodobna czasu odwrócić i kazać mu iść do tyłu, by najpiękniejsze dni z przeszłości przeżyć jeszcze raz. Musisz jechać dalej, do przodu. Dzień po dniu. Rok po roku. Nie możesz się zatrzymać. Gdy się zbliżysz do skrzyżowania, zwróć uwagę na światła. Na to czerwone i na to zielone. Bezbrzeżna zachłanność, zwariowane samolubstwo, chorobliwa zazdrość - to owe czerwone światła w twoim życiu. Za nimi czyhają manowce, bezdroża i przepaść. Dobroć, gotowość pomocy innym, poczucie taktu przełączają światła na twojej życiowej drodze na zielone! Teraz przejedziesz bezpiecznie. Bądź miły w codziennym obcowaniu z ludźmi. Pozwól się rozgrzać motorowi swojego serca. I nie zapominaj, że masz tylko jeden jedyny klucz zapłonowy: miłość. W biurze Niedawno byłem w biurze ubezpieczeniowym. Za przeszklonymi ścianami siedziała niezliczona liczba pracowników. Zaledwie wybiła na zegarze godzina wpół do piątej, w pokojach i na korytarzach zerwała się burza. Jak gdyby przez niewidzialną rękę nakręceni, wszyscy poderwali się ze swoich krzeseł i zaczęli się przepychać do wyjścia. Jakby w ucieczce. Jak gdyby miała za minutę eksplodować jakaś ukryta bomba. Cóż się właściwie stało? Dokąd uciekają ci ludzie? Żyjemy w epoce niewiarygodnego postępu, lecz ludzie nie wydają się być szczęśliwi. Motorem tego postępu jest hasło: "Czas to pieniądz", lecz ludzie zostają w tej maszynerii zmiażdżeni, zmieleni na miazgę. Jeżeli czas życia poświęca się wyłącznie pieniądzowi, to bardzo szybko ludzie się kończą. Bo maszynka "czas to pieniądz" nie produkuje szczęścia. Szczęście wyrasta z podłoża i gleby miłości. Cóż pomoże to całe tempo? Gdy i tak musisz się zatrzymać. Cóż pomoże całe bogactwo? Gdy i tak umrzesz ubogim. Jeden dzień bardzo szybko przemija. Lecz jedna minuta trwa czasami całą wieczność. Znajdź sobie czas Czas, który ludzie przeznaczają na swoje czynności zawodowe bywa coraz krótszy. Coraz więcej mamy wolnego czasu. Coraz więcej mamy wolnych od pracy dni i urlopu. Lecz gdy się tylko wokoło rozejrzymy, zauważamy, jak ludziom się zawsze ogromnie śpieszy. Gdy kogoś o coś poprosimy, to najczęściej usłyszymy wymówkę: "Nie mam czasu". Jeszcze nigdy dotąd nie było tylu śpieszących się ludzi na świecie. Ojcowie i matki czekają bez końca na odwiedziny swoich dzieci, lecz one nie mają czasu. Chorzy i starzy widzą zdrowych i młodych, którzy są ustawicznie w biegu, gdzieś ciągle podążają i bardzo im się śpieszy. Małżonkowie stają się wzajemnie obcy, bo nie mają czasu dla siebie. Dlaczego się tak dzieje? Dlaczego mamy tak mało czasu? Otoczenie, reklama, cały przemysł rozrywkowy bez wytchnienia wmawiają nam, czego to jeszcze potrzebujemy, co powinniśmy sobie jeszcze sprawić. I w ten sposób całe nasze życie zostaje kompletnie, bez żadnych luk zaprogramowane. Dlatego chciałbym coś zaproponować: raz nie rób po prostu nic! Uspokój się wreszcie raz! W spokoju i ciszy zamieszkuje radość życia, którą utraciliśmy w gonitwie. Z ciszy wyrastają te małe grzeczności, które o wiele mniej czasu potrzebują, niż nam się wydaje: jakieś dobre słowo, uśmiechnięta twarz, spontaniczny pocałunek jako szczera podzięka, ciekawe wsłuchiwanie się, nie planowany telefon, drobny prezent, który sam zrobiłeś, napisanie listu, który kogoś ucieszy. Wymaż ze swojego życia to śmiercionośne - "Nie mam czasu". Odsuń się od tego morderczego tempa. Znajdź sobie czas, by być dobrym człowiekiem dla innych ludzi. Człowiek potrzebuje ciszy, a postęp przyniósł mu hałas. Człowiek potrzebuje dobroci, a postęp dał mu konkurencję. Człowiek potrzebuje Boga, a postęp dał mu pieniądz. Używać, by być szczęśliwym Aby umieć żyć, trzeba umieć używać. Mam tu na myśli nie to używanie, które tak wielu ludzi czyni chorymi, a nawet do poziomu niewolników degraduje, ani też to, które tylu w prawdziwe nieszczęście wtrąca. Aby umieć korzystać, trzeba być wolnym. Wolnym od pożądliwości, zazdrości, od namiętności, która cię wewnętrznie rozkłada i niszczy. Gdy umiesz używać - to potrafisz się śmiać i cieszyć się. Jesteś wdzięczny, że każdego ranka słońce nad tobą wschodzi. Potrafisz się cieszyć z wygodnego łóżka i przyjemnego, przytulnego mieszkania. Napotykasz życzliwych ludzi. Boża życzliwość przychodzi do ciebie w każdym uśmiechu, w każdym kwiatku, w każdym dobrym słowie, w każdej życzliwej dłoni i w każdym uścisku serdecznym. Jeżeli jesteś w stanie korzystać z drobnych nawet rzeczy i nimi się cieszyć, mieszkasz w ogrodzie szczęśliwości. Patrzymy, a mimo to nie widzimy Na łonie ziemi drzemie wiele cudów, które się wprost domagają, by zostały przez ludzi zauważone. Ale my ich nie zauważamy. Wokoło nas, w naszym życiu pełno jest niezwykłych spraw. Nasze życie owiane jest cudownością, która uradować ma nasze serca, lecz my jej nie widzimy. Bo otwieramy jedynie oczy, a nie serce. Albowiem rzeczy i ludzi, których spotykamy, to tak naprawdę nie lubimy. Gdy przypatrzymy się kwiatom i ptakom, i ludziom - sercem, wówczas zobaczymy o wiele więcej. Wówczas będziemy odkrywać cuda każdego dnia. Ryba i woda Gdy ryba w swoim żywiole udaje się na wyprawę odkrywczą, to ostatnią rzeczą, którą dostrzega jest woda. Podobnie ma się rzecz z ludźmi. Najzwyczajniejszych a zarazem najistotniejszych spraw swojej egzystencji prawie wcale sobie nie uświadamiają. Jak ważną rzeczą dla człowieka jest świeże powietrze, naprawdę zauważy on dopiero, gdy grozi mu uduszenie. A jaką cudowną sprawą jest móc oddychać, dowiaduje się dopiero, gdy umiera. Przypatrz się kiedyś chmurom, które się nad tobą przesuwają. Nietrwałe, szybko przemijające i ulotne twory i obrazy, w których twoja wyobraźnia odkrywa fantazyjne i tajemnicze zwidzenia i dziwolągi. Przypatrz się spokojnie dziecku, jak ono maluje. Jego fantazja wyczarowuje przy pomocy kolorowych kredek na małym skrawku papieru cały świat. Przypatrz się staremu człowiekowi, jak on swoją kotkę głaszcze, tym dwojgu zakochanym na przystanku autobusowym, albo i niemowlęciu, które śpi w wózku. Przekonasz się, że we wszystkich tych obrazach tkwi o wiele więcej, niż widzimy, gdy tylko powierzchownie te sceny oglądamy: w tych scenach jest wspomnienie raju! Każdy dzień kryje w sobie wiele prawdziwych niezwykłości, nawet ich policzyć nie jesteśmy w stanie. Radość z tych codziennych małych cudów: Oto klucz, by każdego dnia być choć trochę szczęśliwym. Do szczęścia czegoś zawsze brakuje Istnieją ludzie, którzy nigdy prawdziwie szczęśliwymi być nie mogą. Dla nich uzależnione jest szczęście od tysiąca drobiazgów, a zawsze czegoś im nie dostaje. Zapominają, że szczęście z wielu części się składa. Zawsze jakaś część jest zbyt mała dla nich. A już zupełnie źle dzieje się, jeżeli całe życie czekają na tę jedyną część, której nie ma. Zupełnie nie spostrzegają tych wielu innych części, które by ich szczęśliwymi uczynić mogły. Niestety nie dostrzegają tych drobnych, zwyczajnych spraw. Szczęście jest jak słońce. Lecz nawet na słońcu znajdują się plamy! Szczęście nie spadnie ci z nieba Jakżesz możesz być kiedykolwiek szczęśliwy, jeżeli zawsze wszystkiego tylko od drugich oczekujesz? Jeżeli zawsze winę za wszystko, co ci się w życiu nie udało, na innych zwalasz? Życie to dawanie i branie. Lecz ludzie nauczyli się tylko brania. Żądaj, bierz, korzystaj, nie pozwól sobie, protestuj! I rzeczywiście żąda się, bierze się i korzysta... A każdy, który na drodze stanie, jest wrogiem. I tak powstają konflikty, rodzą się kłótnie i złość. Czujemy się zagrożeni, a równocześnie zapominamy, że my sami jesteśmy temu wszystkiemu winni. Szczęście to właściwie inna nazwa dla spokoju, zadowolenia, przyjaźni, radości. Te sprawy nie spadną ci z nieba. Nie możesz ich po prostu od innych żądać. Lecz zostaną one ci podarowane, gdy przezwyciężysz swoje zmęczenie i sam coś przedsięweźmiesz. Gdy sam się weźmiesz w garść. Gdy ludziom zaufasz. Jeżeli w najtrudniejszych nawet sytuacjach uwierzysz, że wszystko się kiedyś zmieni. Musisz wreszcie zacząć od tego szaleństwa nie brania dla siebie jedynie. Zacznij jednocześnie innym dawać i dzięki temu zapomnisz o sobie. Bezdroże Gdy ludzie szukają szczęścia, to najczęściej szukają pieniędzy. Myślą, że pieniądz to szczęście. Doświadczenie mówi jednak coś odwrotnego, lecz wówczas jest najczęściej za późno. Dwóch ludzi w Tobie Od czasu do czasu wydaje ci się, jak gdyby dwóch ludzi w tobie było. Jeden, który wszystko dobrze robi i którego pokazujesz otoczeniu, i ten drugi, którego się wstydzisz. W każdym człowieku istnieje jakieś głębokie rozdwojenie. Znam ludzi, którzy przy najlepszych chęciach wciąż od nowa powracają do dawnego zła. Są to ludzie, którzy pragną dobrze żyć, a jednak czynią rzeczy, których sami nie mogą pojąć. Dlaczego tak jest? Dlatego, że człowiek nie jest ani Bogiem, ani aniołem, ani też żadną "nadistotą", lecz jedynie małym pielgrzymem na długiej drodze. A mimo to, człowiek jest istotą niezwykłą. Świadomość własnej słabości i ograniczoności czyni go wyrozumiałym dla innych ludzi. Kto się do swoich błędów nigdy nie przyznaje, będzie bezkrytyczny wobec samego siebie i równocześnie nieczuły jak głaz wobec drugich. Jego serce usycha i będzie niezdolne drugiego pocieszyć i na duchu podnieść; innych zrozumieć ani im wybaczyć. Nie musisz się dziwić z powodu zaniedbań i błędów u siebie. Lecz nie wolno ci ich nie zauważać - lub co gorsza - zaletami nazywać. Musisz się nauczyć z nimi żyć. Wiesz przecież, że nikt nie jest zawsze tak dobry, jak w swoich najlepszych momentach, ale także nie zawsze tak zły i nikczemny, jak w swoich najsłabszych chwilach. Przyjaźń i miłość rozkwitają, gdzie ludzie zatracają swoją hardość, łagodnieją w swoich osądach, stają się delikatniejsi w słowach i w obcowaniu z innymi. Są ludzie, którzy noszą swoje problemy zawsze i wszędzie ze sobą. Ani na mgnienie oka o nich nie zapominają. Niczym nie potrafią się cieszyć. Ich serce przelewa się troskami i goryczą. Gdziekolwiek popatrzą, widzą jedynie troski. Cokolwiek usłyszą, słyszą wyłącznie hiobowe wieści. Tyle teatru Niektórzy, gdy opuszczają cztery ściany swojego mieszkania udając się między ludzi, wstępują natychmiast na jakiś wysoki piedestał, na jakąś wyimaginowaną scenę. Myślą sobie zapewne tak: teraz zaświeciły wszystkie reflektory i na mnie skierowane są oczy wszystkich. I gdy wszystko inne obok nich w mrok się pogrąża, upajają się sobą w świetle reflektorów: "Popatrzcie tutaj, to jestem ja. Tutaj jest moje |ja!" Jakżesz często wymawiamy w ciągu dnia to słówko "ja". Zdziwilibyśmy się mocno, gdyby nam wyliczono te wszystkie tysięczne ja. Jak często pchamy się na pierwsze miejsce, gdy obcujemy z ludźmi. Jak chętnie kierujemy wszystkie reflektory sceniczne na siebie, gdy rozmawiamy z innymi! Tyle teatru - czy to nie jest śmieszne? Czyż nie jest prościej zejść z piedestału, a reflektory wyłączyć? Dopiero wówczas będziemy szczęśliwi, gdy uwolnimy się od balastu tej niepoważnej gonitwy za wmówioną wielkością, gonitwy za ustawicznym podkreślaniem naszego małego ja. Wyzwalającym początkiem nowej postawy mógłby być krok skierowany ku drugiemu człowiekowi, ku człowiekowi w naszym sąsiedztwie, ku komuś, który już może bardzo długo na nas czeka. |Korzenie, które głęboko w ziemi się kryją, żywiąc drzewo, są niewidoczne. Ludzi, którzy przy fundamentach pracują, by dom miał solidne podstawy, również się nie widzi. Lecz oni są ważniejsi niż ludzie, którzy ciągle przy fasadzie coś majstrują, by ich publiczność nie przeoczyła. |Do |życia potrzebne jest powietrze. Gdy powietrze do oddychania i przestrzeń do życia zostaną ci zabrane, musisz się bronić i żądać swoich praw. Musisz upominać się o swoje prawa do godnego ludzkiego życia. Lecz gdy zauważasz wszędzie jedynie wrogów, gdy twoje serce mrocznieje i gdy zaczynasz nienawidzić, wówczas otwierają się drzwi do piekła. W twoim sercu może niebo zagościć. Ale ty możesz w swoim sercu także piekło sobie urządzić. |Czasami cierpi człowiek z powodu bólu, który, jak się przypuszcza, przyjść może. W rzeczywistości jednak wcale się nie zjawia. Taki człowiek musi o wiele więcej bólu unosić, aniżeli faktycznie wynosiłaby dawka jego cierpienia. |Strach czyni chorym. Najczęściej powoduje on więcej chorób, aniżeli to, czego się obawiamy. Strach wysysa energię życiową. Już dzisiaj paraliżuje te siły, które jutro tak bardzo by nam się przydały, by nieszczęściu nie dać się złamać! Ciało cudownym darem Dzięki swojemu ciału jesteś obecny: odczuwalnie, widocznie, namacalnie. Oczyma możesz śmiać się i płakać. Głową możesz myśleć, wspominać i marzyć. Ustami możesz jeść i smakować, mówić i śpiewać. Swoimi dłońmi możesz pieścić, pracować, pisać. Sercem możesz kochać, możesz okazywać czułość i pocieszać. Ciało - domem, w którym mieszkasz. Twoje ciało to twój dom na ziemi. Twoje oczy to twoje okna otwarte na świat. Ty znaczysz o wiele więcej niż twoje ciało, lecz nie możesz swojego ciała się pozbawić. Powinieneś naprawdę dbać i troszczyć się o nie, ale nie rozpieszczać je. Nie pozwól sobie - namówiony przez reklamę - na bezsensowne wygodnictwo, by w ostatecznym rezultacie mieć nogi jedynie po to, by naciskać pedał gazu i ręce po to, by obsługiwać guziki przełączające. Twoje ciało powozem miłości. Dobre, życzliwe słowo jest możliwe, bo masz usta. Czuły gest także, bo masz ręce. I spojrzenie wyrażające sympatię, bo masz oczy. Twoje ciało jest nośnikiem czułości i tkliwości. Ciału twojemu nieodzowne jest ciepło. Gdy zbyt długo przebywa w chłodzie, stanie się zimne i twarde. Ograniczy się do maszyny, która potrafi jedynie jeść, pracować i spać. Życie, które miało rozkwitać, zamiera. Przerywa się łączność z drugimi, a człowiek upada martwy na swoje własne ja. Tam, gdzie duch dostaje zgaszony, rozprzestrzeniają się w samym środku wsi czy miasta cmentarze. Ludzie w środku życia popadają w śmierć. Dławią się w rzeczach materialnych, w chorobliwym przecenianiu pieniądza i posiadania, bogactwa i władzy. Bo człowiek jest czymś więcej niż materią. Jest czymś o wiele bardziej złożonym niż przypadkowa struktura atomów i komórek. W korzeniach swojej istoty jest on duchem. Tam, gdzie duch zostaje zgaszony, człowiek zostaje uderzony w samo sedno swej istoty. Zostaje śmiertelnie zdeformowany. Gdy zamiera duch, można człowiekiem, jak mechanizmem, kierować od zewnątrz i dowolnie manipulować nim. Dlatego też wszystkie dyktatury próbują najpierw w człowieku zabić ducha, by w ten sposób także i wolność w nim uśmiercić. Tam, gdzie duch zostaje zgaszony, zaczyna się bezsens. Gaśnie również radość życia i zaczyna się panoszyć zwątpienie, niczym jakaś paraliżująca choroba, niczym bezwodna pustynia bez nadziei. Ludzie nie wytrzymują już wzajemnie ze sobą. Dlatego ludzie muszą znowu wrócić do solidarnego myślenia, powrócić do tego samego zrozumienia ideałów. Duchowo muszą stać się znowu jednością. Nie ma innej drogi do prawdziwego współżycia między ludźmi. Jest tylko jedna droga do drugiego człowieka: droga serca. Wszystkie inne drogi to bezdroża. Nikt i nic nie ma dostępu do tajemnicy człowieka. Jedynym wyjątkiem jest serce. Obraz prawdziwy Wyobrażenie o drugim człowieku stwarzamy sobie na ogół na zasadzie schematu. I według tego oceniamy naszego bliźniego. Najczęściej jednak jest ten wymyślony obraz z gruntu rzeczy fałszywy. Najczęściej przecież tego drugiego wcale bliżej nie znamy. Wystarczy, że należy do innej grupy, przynależy do innej partii, innej rasy czy religii, i już automatycznie stoi po stronie przeciwnej. Jego wizerunek zostaje zniekształcony przez nieznajomość, bojaźń, a nawet przez nienawiść. Prawdziwy portret człowieka może stworzyć jedynie miłość. To ona nam podpowiada: żadnego człowieka nie wolno nam osądzać; każdy człowiek zasługuje na miłość. Ci inni Kto jest winien? Z odpowiedzią na to pytanie nie mamy na ogół żadnych trudności: ci inni są winni! Inni to ci, co inaczej myślą, inaczej wierzą, inaczej żyją. Oczywiście my sami wiemy wszystko o wiele lepiej, robimy wszystko doskonalej, jesteśmy lepsi. Usadawiamy się zazwyczaj na wysokich krzesłach trybunału sędziowskiego i z tej wysokości osądzamy: inni są winni! Takie nastawienie zatruwa wzajemne międzyludzkie stosunki, zarówno w życiu publicznym, jak i w małym prywatnym zakresie. Spotykamy je u kobiet jak i u mężczyzn, u dzieci i nauczycieli, u polityków i dziennikarzy, w związkach zawodowych i w partiach, u poszczególnych ludzi, jak i u całych narodów. Staraj się nie być zbyt surowym sędzią w stosunku do drugich. Spróbuj sobie wyobrazić coś pozytywnego także u tego innego, a będziesz zdziwiony, ile tych dobrych stron u niego znajdziesz. Może jest on równie dobry jak ty, a może nawet lepszy. Większość stołków sędziowskich, z wysokości których ferujemy swoje bezwzględne wyroki, ma bardzo chwiejne nogi. Są nimi: zarozumiałość, obstawanie przy swoim zdaniu, bezlitosny brak miłosierdzia i... głupoty. Naszymi prawdziwymi i jedynymi sędziami będą ci spośród ludzi, którzy najbardziej pozbawieni zostali najelementarniejszych środków do życia. Ci, którzy zrezygnować musieli z dóbr najpotrzebniejszych, bo myśmy ich im nie dali, chociaż mogliśmy. Ci najbiedniejsi spośród nas, którzy umierają z głodu i z braku miłości. Jedynie oni mają prawo sądzić. Trudno jest żyć z takim, który zawsze ma rację Tam, gdzie ludzie wspólnie żyją i gdzie znajdzie się ktoś jeden nieomylny, który zawsze ma rację, tam powstaje pod zewnętrznie odmiennymi pozorami, stan napięcia i konfliktów. Z takim nieomylnym nie można rozsądnie rozmawiać. Wolno ci jedynie przytakiwać, potwierdzać i uspokajające "Amen" wypowiadać, jeżeli nie masz ochoty z nim się kłócić. Kto zawsze i we wszystkim chce mieć rację, ten ma wyraźne ciągoty na dyktatora. A tak zwani nieomylni wcale nie są znów taką rzadkością, jakby się nam zdawało. Być może, że inni już dawno podobne właściwości także w tobie odkryli. Nie zapominaj, że inni ludzie są po prostu inni, że inaczej myślą, inaczej odczuwają, i że oni też czasami mają rację. Nie bądź tyranem - bardzo łatwo można ludzi zranić Każde dziecko domaga się całą swoją drobną istotką czułości i miłości. Koniecznie potrzebuje ciepłego gniazdka, w którym czuje się ono dobrze, bezpiecznie, przez nikogo niezagrożone. Wszystko, co jest przeciwieństwem tego, rani dziecko w samych korzeniach jego życia i pozostawia niezatarte i głębokie rany. Ludzie potrafią być tak wyrodni, że nawet jeszcze nie narodzone dziecko, pod sercem swej matki, nie jest pewne swojego losu. Człowieka można bardzo łatwo zranić. Świadomie czy też nieświadomie ludzie szukają przez całe życie we wspólnocie ciepła ogniska domowego i więzi ze sobą. Tęsknią za zrozumieniem, uznaniem, za spojrzeniem przepojonym dobrocią, za pomocną dłonią. Gdy tego ludzkiego ciepła i zaufania zostaną pozbawieni, są skazani na to, by umrzeć z powodu wewnętrznego chłodu. Ludzie noszą czasami w swoim sercu rany, które latami się nie goją, bo ciągle zostają odnawiane przez surowość codzienności. Życie wielu ludzi przebiega w chłodzie cienia czarnej chmury: poprzez okrutną obojętność ich bliźnich. Ludzi łatwo można zranić. Nie bądź nieczułym tyranem. Zmienić Bardzo wiele rzeczy możesz w swoim życiu zmienić. Lecz ludzi wokoło siebie zmienić nie potrafisz. Tego dokonać mogą jedynie i wyłącznie oni sami. Całe wieki tracili ludzie na to, by innych przemocą odmienić, lecz bez powodzenia. To jedna z najsmutniejszych porażek ludzkich dziejów. Tylko wtedy, gdy ludzie sami siebie zmienić potrafią, zmieniają się też ci, których chcą zmienić. Podwójna potęga Czy wolno źdźbłu trawy przebić martwą asfaltową nawierzchnię, by dojść do światła? Siła biednego, który wyzwala się z ucisku i niewoli, by być znów człowiekiem, jest jak moc źdźbła trawy. Potęga możnych, to siła buldożerów, które na coś takiego jak źdźbło trawy nie zwracają uwagi. Inna bomba Społeczeństwa dobrobytu na zachodzie boją się wojny nuklearnej. A niezliczone miliony ludzi na świecie w najmniejszym nawet stopniu nie interesują się zagrażającymi nam bombami atomowymi. Inna bomba zabiera spośród nas codziennie tysiące ofiar ludzkich. Na imię jej - |głód. Rumianek Było po prostu cudownie. W nowej części miasta, po brzegach dróg pełno było tego biało-żółtego kwiecia, rumianku. Kwitnie bez końca. "Pomyśl tylko" - powiedziałem do przyjaciela - "w tych wszystkich przylegających domach mieszkają ludzie, którzy odczuwają czasami bóle głowy, czasami miewają bóle brzucha albo inne jakieś dolegliwości. Dla nich to kazał Bóg tutaj takiemu prostemu środkowi leczniczemu róść, a oni tego nie zauważają". Następnego dnia przyszedł jakiś człowiek z pojemnikiem trucizny na plecach. Zarząd miasta wysłał go, by brzegi dróg "oczyścić". Rumiankowe kwiaty umarły. Dla władz miasta był to jedynie chwast. Nikt nie zauważył w nich cudu miłości. Cząstka raju Im częściej zajmuję się swoim ogrodem i roślinami leczniczymi, tym wyraźniej odkrywam, że przyroda jest pełna cudów. Właściwie to żyjemy na kawałku raju. Lecz gdy widzę, jak świat, stopniowo, kawałek po kawałku, zostaje przez ludzi niszczony, wówczas obawiam się, że Pan Bóg popełnił błąd. Stworzył ten wspaniały świat, lecz nie powinien był go oddać w ręce ludzi, bo uczynili z niego śmietnik! Radykalny Prawdziwie radykalnym nie jest ów, który stoi po skrajnej lewicy czy prawicy, lecz ten, kto rzeczywiście biednie żyje i największy, najgłębszy korzeń zła także ze swojego własnego serca wyrywa. Dobroć nie oznacza wcale wszystko uważać za dobre. Ani też na wszystko pozwalać. Dobroci nie można nadużywać, by popierać egoizm drugich. Dobroć nie poddaje się brutalności "buldożerów". Politycy Politycy są winni wszystkiemu. Oni nie mogą w ogóle nic dobrego spowodować. A jeżeli już coś dobrego im się uda zrobić, to jest to zawsze wyłącznie dla ich własnej korzyści. Politycy to jakaś szczególna odmiana ludzi. Czasem potrzebna im jest wiara, że słońce świeci także nocą. Muszą posiadać gruboskórność słonia, odporną na te rozliczne insekty, które im codziennie ostro dobierają się do skóry. Bo przecież politycy są zawsze wszystkiemu winni. A mimo to, pragnę jednym zdaniem się jednak za nimi wstawić. Prawdą jest, że gadają i kłócą się ze sobą, ale nie noszą przy sobie żadnej broni. Kto chciałby polityków usunąć, musi zdać sobie sprawę z tego, że po nich natychmiast na widownię wkroczą "buldożery". Ci nie gadają ani się nie wyzywają. Oni milczą i miażdżą ciebie. Gdzie mieszka przemoc nie może zamieszkać pokój Drogi do pokoju nie prowadzą poprzez ulice przemocy. Kto podkłada bombę, podkłada śmierć. Codziennie podkładamy tysiące bomb: w myślach, uczuciach, słowach, obrazach, w pewnego rodzaju zachowaniach, przez które ludzie zostają poniżeni, odrzuceni, zranieni i okaleczeni. Wszystkie rodzaje broni, od maczugi poprzez nóż aż po rakietę nuklearną, mają swoje źródło i początek w naszych myślach, w sposobie bycia z innymi - w naszym małym prywatnym i tym wielkim świecie. Największe niebezpieczeństwo, które zagraża ludzkości, nie leży w tych niezliczonych arsenałach i rodzajach broni nuklearnych, które zarówno na wschodzie jak i na zachodzie zostały rozmieszczone. Największe niebezpieczeństwo, które nam zagraża, drzemie w nas samych. W samym człowieku. W ludziach, którzy wierzą w siłę, pieniądz i przemoc, i w tych, którzy przekonani są, że oni są najmocniejsi. Zanim bomba eksploduje, o wiele wcześniej już rozpętała się wojna w sercach ludzkich. Usiłuj zaprowadzić pokój w swoim sercu, bo bez niego nie będzie pokoju na świecie. Staraj się o pokój u siebie w domu, inaczej będą ludzie żyli w ustawicznym niepokoju. Ludzie, którzy wewnątrz są niespokojni, są niebezpieczeństwem dla pokoju zewnątrz. Biedni bogaci W najbogatszych krajach mieszkają najbiedniejsi ludzie. Są bogaci. Mają wszystkiego za dużo i za dużo jedzą. Żyją zbyt pośpiesznie i nie znajdują żadnego spokoju. Ze wszystkiego korzystają, a równocześnie niczym się tak naprawdę nie cieszą. Zanieczyszczają powietrze i wodę, ale także swoje własne serce i swoje całe życie. Cierpią na wielorakie dolegliwości i nigdy nie czują się dobrze. Chcieliby, lecz nie mogą usnąć. Biedni bogaci: nie potrafią żyć. Żądza pieniądza czyni biednym, bo nigdy nie powie: dosyć! Żądza pieniądza doprowadza wielu do ubóstwa śmiertelnego. Oni nie mają żadnego życia. Oni mają tylko pieniądze. Chciwi nie zaznają nigdy pokoju z chciwymi. Zawsze będą się kłócili o każdą kość. Nawet wtedy, gdy jest ona tylko kawałkiem drewna. Dar Drzewo wie, kiedy nadejdzie wiosna. Również ludzie, którzy rzeczywiście związani są z przyrodą, wiedzą o tym, bo czują ten podarunek życia. Większość ludzi jednak tego ani nie wie, ani już nie odczuwa. Wiedzą jedynie to, kiedy nadejdzie przekaz pieniężny wypłaty, i co to jeszcze kupić muszą. Kogo stać na to, by się zadowolić skromniejszym, otrzyma więcej, aniżeli się spodziewa. Wszystko, co otrzyma, będzie niczym cud. Niewyobrażalne wspaniałości zostaną mu darowane. Kto pragnie wszystkiego, nigdy nie będzie zadowolony. Życie nie sprawia mu radości. Jest jak ptak ze zbyt ciężkimi skrzydłami. Nigdy nie będzie mógł unieść się ku słońcu. Dlaczego właśnie mnie się to przydarza? "Jestem zrozpaczona" - pisze mi pewna kobieta. "Na początku szło wszystko jak z płatka i przeszłość jak w romansach. A teraz? Samotna, opuszczona, niepotrzebna nikomu i do niczego. Jedyną moją pociechą są myśli samobójcze. Nie mam nikogo. A ci, których mam, myślą i troszczą się wyłącznie o pieniądze". Mimo zwiększającego się dobrobytu, coraz częściej życie wielu ludzi przeradza się w drogę krzyżową: są zawiedzeni, okłamywani, poniżani, obrażani, zdradzani i odrzuceni. Dlaczego ludzie sobie wzajemnie tyle krzywd zadają? Dlaczego nie potrafią być dla drugich radością, pomocą, darem? Spróbuj, przez swoją dobroć i z całą swoją delikatnością być błogosławieństwem dla drugich, dla tych, którzy cierpią, dla samotnych i tych wszystkich, którzy w swoim beznadziejnym opuszczeniu szukają drugiego człowieka, szukają czułej dłoni i serca. Są ludzie, którzy nie mogą więcej uwierzyć w słońce, gdy już noc zapadła. Im brakuje cierpliwości, by poczekać, aż poranek zaświta. Samotność Czujesz się samotny. Ustały wszelkie kontakty. Żyjesz jak na wyspie, bez jakichkolwiek powiązań ze stałym lądem, gdzie mieszkają ludzie. Nie ma żadnych mostów ani żadnych statków z przyjaznymi ludźmi na pokładzie, które by kursowały. Znasz wprawdzie właściciela domu, który przychodzi, by pobrać czynsz. Masz piekarza, mleczarza i sprzedawczynię przy kasie w sklepie, gdzie zachodzisz, by nie umrzeć z głodu. Masz listonosza, który dostarcza ci rentę i rachunek za prąd i gaz. Ale radości nie masz żadnej. Być może, że dawniej było inaczej. Czułeś się dobrze. Wśród kochających cię ludzi, w małżeństwie, wśród rodzinnego ciepła bliskich, w gronie przyjaciół. Lecz pomosty miłości nierzadko są szklanymi mostami, które łatwo się roztrzaskują. A mimo to: możesz być sam i sam pozostać, ale nie wolno ci być samotnym. Albo lepiej: samotność nie może być śmiertelną raną w twoim sercu! Musisz sam coś poruszyć. Swoją własną miłością, dobrocią i oddaniem samemu tworzyć pomosty ku innym. Tylko odrobina dobrej woli nie wystarcza. To wystarczyłoby na jakąś prowizoryczną kładkę, która załamie się przy najmniejszym obciążeniu. Pomosty miłości potrzebują dużej cierpliwości. Ale to się opłaca. Na nich leży twoje szczęście. "Tylko ja nie mogę" Helenka, upośledzona fizycznie dziewczynka, patrzyła pełna szczerego zachwytu w górę: "Patrz! Tam ptaszki w powietrzu! Potrafią latać. A ja nie!". Właśnie. Siedzimy tutaj czasami całkowicie uziemieni, niczym ptak ze złamanymi skrzydłami. Nic nam nie wychodzi. Wygasły wszystkie światła. Cóż możesz wówczas zrobić, gdy siedzisz w takiej ciemnej dziurze ogarnięty chandrą? Patrz w górę! Czasami pojawi się jakaś gwiazda w twojej nocy. Gdy pomyślisz o dobrym słowie, gdy obudzisz w pamięci jakieś dobre wspomnienie. Można się przejść trochę, w coś się zabawić, spróbować się pomodlić albo wziąć się za jakąś robótkę. To pomaga. Zawsze potrzebna jest cierpliwość, by znowu dostać skrzydeł i stać się człowiekiem radosnym. Popatrz w górę, gdzie słońce ciebie oczekuje i weź mały rozbieg. "Czy ja to potrafię, czy mi się to uda?" - słyszę jak mi szepczesz. Gdy porzucisz te zbyt ciężkie troski, te psychiczne balasty, które ze sobą wleczesz, będzie lżej. Wówczas jakoś pójdzie. Uwierz mi! Człowiek zadowolony Człowiek zadowolony oczekuje od życia nie więcej, niż to życie mu dać może. Zadowolony człowiek dokonuje cudów: Niektóre problemy, które innych całkowicie rujnują, usuwają mu się z drogi. Człowiek zadowolony używa dni, tak jak one jemu zostaną podarowane. Kto zbyt dużo oczekuje i żąda, ściąga na siebie ciemne chmury. Sam tworzy sobie złe dni. Przetrwać to tajemnica wszystkich zwycięstw Zawsze i wszędzie, w każdej społeczności i przy każdej pracy przychodzi kiedyś taki moment, gdy wydaje ci się, że masz wszystkiego dosyć, po dziurki w nosie i że po prostu dłużej tego już nie wytrzymasz. Praca, która na początku dawała ci tyle radości, staje się nudna. Ludzie, z którymi zaczynałeś pełen zapału i podziwu, wydają się niemożliwi. Jeżeli takim nastrojom ulegniesz, bardzo szybko staniesz się i dla innych człowiekiem małowartościowym i w ogóle niezdatnym do niczego. Dopiero wtedy będziesz miał szczęście i nastąpią sukcesy, gdy nauczysz się: trzeba przetrzymać! Przetrzymać jeden tydzień dłużej - to tajemnica wszelkich zwycięstw. A jeżeli wytrzymasz jeszcze rok, wówczas wolnym będziesz od kaprysów chwili. Wówczas masz charakter. Za dużo mówi się dzisiaj o sile nabywczej, a zbyt mało o sile woli; o sile, by wytrwać. Pozostać wiernym nie jest żadną sztuką, gdy wszystko idzie gładko. Wierność okazuje się dopiero wtedy, gdy wszystko źle leci. Przynieś kwiaty, dopóki nie jest za późno "Jedno pańskie zdanie szczególnie mocno mnie poruszyło" - pisze pewna stara matka. - "Gdy je czytałam: przynieś swoje kwiaty, zanim umrę. Mój mąż i ja przeżyliśmy nasze życie, które nacechowane było wyrzeczeniem i ofiarami. Dzieci mogły dzięki temu studiować i doszły bardzo wysoko. Teraz odwróciły się od nas plecami. Już od lat tak jest. Nie wiem dlaczego. My się w ogóle nie liczymy". Gdy masz jeszcze matkę lub ojca, to nie pozostaw ich po prostu gdzieś na boku. Nawet wtedy, gdy masz tytuł doktorski, jesteś wysokim urzędnikiem, głośnym politykiem, bardzo zdolnym przedsiębiorcą lub czymkolwiek jeszcze. Nie jesteś człowiekiem, jeżeli wstydzisz się swojego starego ojca czy swojej starej matki. Pewnie, ty ich nie zagładzasz. Dostają od ciebie wszystko, czego potrzebują. A mimo to czują się niepotrzebni i odrzuceni, bo brakuje im twojego przywiązania. Brakuje im serca ich własnego dziecka. I tak umierają oni powoli każdego dnia z powodu niewdzięczności, której doświadczają od własnych dzieci. Między rodzicami a dziećmi może wiele się zdarzyć. Czasami przez upór obu stron może nawet dojść do rozłamu. Lecz jakkolwiek by było i cokolwiek by się wydarzyło: jeżeli człowiek cierpi, a szczególnie jeżeli jest to twój własny ojciec lub matka, musisz o wszystkim zapomnieć, co było i być znowu dobrym, i znowu przynosić kwiaty, swoją serdeczność i miłość, i pomoc na stare, trudne lata. Jeżeli tego nie uczynisz, nie zasługujesz na miano człowieka. Błogosławieństwa starego człowieka Błogosławieni, którzy rozumieją, że moje nogi teraz wolniej chodzą i moje ręce drżą. Niech będą błogosławieni, którzy o tym myślą, że moje uszy już niedobrze słyszą i że nie wszystko zaraz rozumiem. Niech będą błogosławieni, którzy wiedzą, że moje oczy już źle widzą. Błogosławieni niech będą, którzy mi nie nawymyślają, gdy coś mi z rąk wypadnie i którzy mi pomagają odnaleźć swoje rzeczy. Błogosławieni niech będą, którzy się do mnie uśmiechają i ze mną w pogawędkę się wdają. Niech będą błogosławieni, którzy zauważają moje dolegliwości i próbują moje cierpienia pomniejszyć. Niech będą błogosławieni, którzy pozwalają mi odczuć, że jestem kochany i którzy czule ze mną się obchodzą. Błogosławieni, którzy przy mnie zostają, gdy idę drogą ku wieczności. Błogosławieni wszyscy, którzy są dobrzy dla mnie. Oni pomagają mi myśleć o dobrym Bogu. A ja ich na pewno nie zapomnę, gdy będę kiedyś u Niego. Pocieszenie: Dłoń, która daje do zrozumienia: nie jesteś sam. Łagodny gest, który mówi: możesz pozostać takim, jakim jesteś. Tylko o tym nie myśleć Codziennie to samo, codziennie ten sam kołowrotek: wstawanie, śniadanie, bieg do samochodu lub pociągu, cztery godziny pracy, obiad, znów cztery godziny pracy i znowu do pociągu lub samochodu. Kolacja, spanie. I tak przez cały tydzień: poniedziałek, wtorek, środa, czwartek, piątek - zawsze to samo. A w końcu śmierć. Wielu myśli: tylko nad tym się nie zastanawiać, nie myśleć o tym, że "kiedyś umrzesz". Życie stałoby się przez to nieznośne. Nie można się z tym zgodzić, z tym ostatecznym odejściem. Z tą straszną beznadziejnością. W swojej najgłębszej istocie chciałbyś zawsze żyć. Ufasz, że będziesz żył. "Umrzesz, ale będziesz znowu żyć. Zmartwychwstaniesz". To jest Wielkanoc! Niewiarygodna Wieść. Fantastyczna radość. Jeżeli naprawdę w to uwierzyć możesz, to ta wieść tak tobą zawładnie, że z radości będziesz skakał i tańczył. Inaczej potoczą się twoje dni. Słońce będzie świeciło codziennie. Ludzie będą uśmiechnięci i radośni. Bo znalazłeś cząstkę utraconego raju. W samym środku życia jest śmierć. Nikt jednak nie chce jej zauważyć, nikt nie chce z nią mieć nic wspólnego. Wolimy się raczej przez nią zaskoczyć. W mgnieniu oka zrozumiał wszystko Obudzili mnie w środku nocy: "On umiera i prosi księdza. Może pozostało mu tylko pół godziny życia": Parę godzin siedziałem przy nim. Nie mógł umrzeć. Miał dopiero czterdzieści dziewięć lat. Jeden z najbardziej miłujących życie i najbardziej witalnych ludzi, których znałem. Jego silny organizm załamał się w ciągu paru miesięcy całkowicie. Były okresy, kiedy jeszcze miotał się przeciwko chorobie. Zrozpaczony trzymał się życia. Walczył o to życie. Miał nadzieję przeciwko wszelkiej nadziei. Bałem się tych ostatnich godzin. Był człowiekiem wierzącym, lecz w przebłyskach świadomości potrafił mnie bezradnie zapytać: "Dlaczego? Jeżeli jest na świecie Bóg, dlaczego to cierpienie i umieranie? Jestem jeszcze młody, będę potrzebny swojej rodzinie. Dlaczego?". Lecz w decydującym momencie, zamiast stracić wiarę i zwątpić całkowicie, rodzi się w najgłębszych pokładach jego jaźni spokojne zaufanie. Jakieś niepojęte zaufanie, które głębiej zakorzenione jest niż całe jego myślenie i odczuwanie. Nagle wie wszystko. We wzruszający sposób żegna się ze swoją żoną i dziećmi. Jest tak, jak gdyby jakaś niewidzialna dłoń go uchwyciła i jak gdyby on nagle poczuł się cały ogarnięty przez jakąś dobrą niewidoczną moc. Zawieś swoje życie o jakąś gwiazdę, a noc Ci nie zaszkodzi. Nowi ludzie Wszędzie tam, gdzie żyją ludzie, którzy całym sercem decydują się być nowymi stworzeniami, powstaje nowy świat. Analizowanie problemów nie wystarcza. Nie pomaga też protestowanie przeciwko nadużyciom i niewłaściwościom: muszą zjawić się nowi ludzie! Z całkowicie nowym widzeniem spraw, z zupełnie nowym nastawieniem. Ludzie, którzy nie chcą dłużej z innych korzystać, lecz sami podejmują się trudnych zadań. Nowy świat nie zrodzi się z pięknych snów o nowych strukturach ani z iluzji o rajskich czasach, lecz jedynie z prawdziwej woli, by inaczej żyć, inaczej z innymi współżyć. Kochać znaczy: budować dom dla innych, tak aby każdy, kto będzie tam mieszkał, był dla ciebie najukochańszym. Kochać znaczy: ludzi i rzeczy natchnąć duchem, który pochodzi z własnego serca i ich do życia pobudza. Pomagać za darmo - to nie do spłacenia Na naszej planecie ludzie rodzą się przez ludzi, będą ludziom powierzeni i ludzie są za ludzi odpowiedzialni. Dlatego pomaganie sobie zupełnie za darmo jest najnaturalniejszą rzeczą na świecie. Jeżeli taka postawa nie ma szans widoków, niemożliwe jest także prawdziwe współżycie między ludźmi. Z tego rodzą się niezliczone bóle naszych czasów: oziębienie stosunków, samotność, krzywdząca nierówność, obłęd zbrojenia się, okrucieństwa między ludźmi oraz w społeczeństwach. Rozwinęliśmy się w społecznościach, w których pomaganie stało się bardzo kosztownym interesem. Spontaniczna pomoc została wyparta przez wszelkiego rodzaju "służby" z opłacanymi ludźmi i opłaconym świadczeniem usług. Słowo "służyć" jest gwałcone. Ono nie ma już nic wspólnego z pojęciem: po prostu pomagać za darmo. Jakaś socjal-biurokracja, zżerająca wielkie sumy pieniędzy, zachwaszcza wszystko! Jest wielu wspaniałych ludzi, dla których szary człowiek w biedzie jest najważniejszy. Ale istnieje niestety zbyt wielu tzw. "pracowników społecznych", dla których ważniejszy jest ich własny zarobek i zabezpieczenie własnego miejsca pracy. Własna pozycja zajmuje pierwsze miejsce w ich myśleniu, a nie inny człowiek w skrajnej potrzebie. Przy wszystkich tych "służbach", w tej potrzebie niesienia pomocy chodzi o to bezinteresowne "za darmo". Pomagać za darmo jest owocem miłości. Tej miłości ku ludziom nie można pieniędzmi opłacać. Piękne struktury Powiedzcie mi ludzie, co macie z najpiękniejszych struktur, gdzie wszystko idzie według planu, jak po sznurku, gdy równocześnie brakuje człowieczeństwa, gdy nie ujrzysz ludzkiego oblicza ani nie doświadczysz odrobiny ludzkiego ciepła? Któż jest już tak naprawdę obsłużony za pomocą np. urządzeń ogrzewniczych według najnowocześniejszych wymogów i standardów, jeżeli w jego sercu nie ma ognia, a w jego żyłach żadnego ciepła? Z wszystkimi pieniędzmi świata nie możesz nawet grama miłości wyprodukować. Eksperci to ludzie, którzy potrafią problemy czasami tak skomplikować, że przez całe swoje życie są nimi zajęci. Aniołowie Żyją i pracują dla ludzi, którzy mieli mniej szczęścia. Nie licząc godzin. Ich miłość do ludzi jest większa niż ich staranie o pieniądz i posiadanie. Podają ludziom ręce i proponują im swoją przyjaźń. Uprzątają pokój i nakrywają stół. Prowadzą samotnych na spacer. Starają się o miejsce pracy. Podążają do więzień. Troszczą się o ciepłe mieszkanie. Odświeżają i reperują. Gdyby ich nie było, wielu nie miałoby żadnego stołu ani łóżka, żadnej pomocy ani przyjaźni. Wiele serc umarłoby z chłodu. Aniołowie są pośród nas. Nie posiadają skrzydeł, lecz ich serce jest bezpiecznym portem dla wszystkich, którzy popadli w biedę przez sztormy życia. Daru przyjaźni nie wolno opakować Przyjaźń to najpiękniejszy i najdroższy dar. Istota wszystkich darów, jakimi się ludzie wzajemnie obdarowują. Gdy twój podarunek jest znakiem przyjaźni, to wolno ci go owinąć kolorowo wesołym papierem i owiązać barwną wstążką. Ale samą przyjaźń pozostaw wolną, jak motyla, który lekkimi skrzydełkami z jednego serca ulatuje do drugiego. Gdy opakujesz motyla, nie będzie mógł się unieść. Gdy opakujesz przyjaźń, udusi się i ona. Przyjaźń musi pozostać wolna, niewymuszona i bez ukrytej myśli. Gdy kupujesz jakiś podarunek, by kogoś przez to do siebie przyciągnąć i sobie podporządkować, przyjaźń umiera. Gdy podarunki stają się przedmiotem interesów, z rozmaitymi wzajemnymi zobowiązaniami, przyjaźń także zamiera. Dar przyjaźni nigdy nie jest ani wielki ani ciężki. On nie ciąży, bo unoszony jest przez fale sympatii, które bezinteresownie płyną z jednego serca do drugiego. Podarunki wolno ci zapakować i owiązywać, lecz nigdy daru przyjaźni! Przyjaźń: W Twoim sercu żyją ludzie, którzy są tam w domu jak w swoim i tam także będą jeszcze mieszkać, nawet wtedy, kiedy już umrą. Kto wyrzeka się przyjaźni, mieszka w krainie bez kwiatów. Gdy dwoje ludzi się kocha i gdy chcą, by ta miłość trwała, wtedy muszą wybrać ten sam kierunek. Dopiero wówczas, gdy idą tą samą drogą, będą się do siebie coraz bardziej zbliżać. Kto sądzi, że w miłości trzeba przez cały dzień trzymać się za ręce, nie wie, co to jest miłość. Gdy coś rozdajemy, natrafiamy czasami na zarzut: "Przecież tego nie musiałeś uczynić"! Tak, to prawda. To, czego nie musi się robić, jest bardzo ważne, bo to łączy ludzi ze sobą. Jak i na ile komuś na drugim zależy, widzi się dopiero wówczas, gdy ustaje obowiązek. Kto już raz leżał w szpitalu, zna doskonale różnicę między poprawną opieką, gdzie wszystko spełnione zostaje zgodnie z obowiązującym regulaminem, a opieką, gdzie serdeczne traktowanie chorego, prawdziwa uprzejmość i dodatkowy drobny gest serdecznej życzliwości dochodzą do głosu. Musimy więcej czynić, czego czynić nie musimy. Czynić rzeczy tylko dlatego, bo się kogoś lubi - to wspaniała sprawa i do tego nie trzeba być bohaterem. Przyjść do domu z kwiatami, tak po prostu, bez okazji specjalnej. Ucałować niespodziewanie. Do samotnej osoby zadzwonić i tylko zapytać, jak jej się wiedzie. Coś zrobić, choć nie było się o to proszonym. W jakimś biurze lub urzędzie pomóc komuś bezradnemu i zagubionemu. Jak długo to wszystko w naszym bezdusznym świecie określane będzie jako bezproduktywna strata czasu, to obawiam się, że wiele czasu niepotrzebnie i bezpowrotnie stracimy. Nie cielesny związek jest podstawą miłości, lecz miłość jest podstawą cielesnych powiązań. Miłość, prawdziwa miłość jest siłą, która ci pomoże siebie samego przezwyciężyć, aby i drugiemu było dobrze. Gdy pozostaniesz wierny tej miłości, niczego nie stracisz. Nawet wtedy, kiedy będziesz musiał przejść przez ciemny tunel. Gdy tej miłości nie będziesz wierny, znajdziesz może chwilowe zadowolenie, lecz na końcu stracisz wszystko. Miłość i długa droga życia Jak może dwoje ludzi tak do siebie się zbliżyć, tak blisko się zejść, że oboje w tkliwym przywiązaniu lub namiętnym uwielbieniu, pragną razem przez całe życie iść? To baśniowa tajemnica. Nie można wytłumaczyć, co tych dwoje do siebie tak przyciąga. Może jakiś błysk oka, jakieś poruszenie, uwaga jakaś lub uśmiech? Przy każdym spotkaniu biło serce coraz prędzej, żywiej. Każde z nich śniło o tym drugim i razem postanowili wspólnie zamieszkać. Czuli się jak w domu, wchłonięci w tę fascynującą tajemnicę, którą ludzie nazywają miłością. Wrastało się w życie tego drugiego, tak jak dwie gałęzie z jednego pnia i z jednego korzenia wyrastają. Lecz droga życia jest długa. Nie każdego dnia biją świąteczne dzwony. Uwielbienie i zachwyt przemijają i przychodzi wiele zwyczajnych monotonnych szarych dni. Z upływem tych dni zauważa się, że ten drugi posiada nie tylko dobre cechy. Denerwujesz się i myślisz: "Niestety, pomyliłem się". Ale to nieprawda. Ty się nie pomyliłeś. Jesteś tylko człowiekiem, jak i wszyscy inni ludzie. Każde życie podlega rytmowi dnia i nocy, prawom niżu i wyżu, i zasadom przypływu i odpływu. Każdego roku będzie wiosna i jesień, lato i zima. Miej cierpliwość w stosunku do samego siebie, a jeszcze więcej w stosunku do partnera. Nie opuszczaj nigdy domu miłości i wierności. Może się zerwać namiętność jak sztorm, który wyrywa wszystko z korzeniami. Jej gwałtowność rzuca jednych ludzi w stronę drugich, innych znowu rozdziela. Jednak pewnego dnia najgwałtowniejszy nawet orkan ucichnie. Wtedy dopiero widzi się rozmiar zniszczenia, które wyrządził. Gdy ukazują się zwiastuny nadchodzącej burzy, nie daj się ponieść panice. Nie rzucaj wszystkiego. Trzymaj się mocno korzeni. Czekaj i miej cierpliwość, bezgraniczną cierpliwość. Sztorm przeminie, prawdziwa miłość pozostanie. Gdy nie ma miłości nie ma też żadnego małżeństwa i żadnej rodziny. Gdy nie ma miłości, nie ma żadnej wspólnoty ani też żadnej przyjaźni. Gdy nie ma miłości, nie ma żadnej radości ani życia. Świat bez miłości byłby pustynią. Niczym nie zastąpisz Możesz być nie wiadomo jak wielkim naukowcem, jeżeli nie praktykujesz miłości, wszystko pozostanie w sferze teorii. Możesz być w dziedzinie pedagogiki niezwykle fachowo przygotowany, jeżeli nie kochasz dzieci, nie dostaje ci najważniejszego. Możesz być w życiu społecznym czy politycznym nie wiadomo jak zaangażowany, jeżeli twoje serce nie bije dla ludzi, cała twoja działalność w końcu na nic się zdaje. Nie, nie chcę przez to powiedzieć, że wykształcenie, naukowość, dzielność czy zaangażowanie są zbędne! Lecz zbyt łatwo zapomina się dzisiaj o tym, czego zmierzyć ani za co zapłacić nie można. Wysoko kwalifikowana pani psycholog, długo jeszcze nie musi być automatycznie najlepszą żoną. Ani długoletni, doświadczony pedagog najlepszym ojcem swoich dzieci. Serca dla ludzi niczym nie da się zastąpić. Bez miłości jest ostatecznie wszystko niczym. Jest wiele spraw o których nie trzeba wiele mówić, trzeba je tylko czynić. Spadłeś jak gwiazda z nieba Miliardy gwiazd świecą na firmamencie nieba, a każda gwiazda jest inna. Miliardy ludzi zamieszkują tę małą planetę Ziemię, a każdy człowiek jest jedyny, niepowtarzalny w historii świata. Gwiazdy palą się na niebie i zdobią nieboskłon, także wtedy gdy są noce, w których trudno uwierzyć w istnienie Światła. Ludzie także świecą i upiększają ziemię, gdy są gwiazdami, a nie meteorytami, które ziemię niszczą. Wiosną ubiegłego roku słyszałem jak kwiat się zapytał: "Cóż ci ludzie mają? Budują coraz więcej fabryk, coraz więcej ulic, coraz większe miasta, coraz groźniejsze rodzaje broni. Sieją jedynie śmierć wśród siebie, zwierząt i roślin. Zcinają drzewa. Kwiaty ludziom zawadzają. Ptaki zaczynają się bać. Cóż ludzie z tego mają? Zatruwają powietrze, które wchłaniają i zatruwają wodę, którą piją. Odwiedzają wystawy, by podziwiać najnowsze osiągnięcia techniki i z ich ust wyrywa się okrzyk podziwu: fantastyczne! Nie do wiary". Kwiat zamilkł. A po chwili powiedział: "Czyż nie jestem piękny? Przypatrz się moim listkom, mojej łodyżce, kwieciu i temu maleńkiemu sercu w kwiatowym kielichu. Wiesz, ilekroć odwiedzają mnie pszczoły, mówimy o ludzkiej głupocie". Wciąż jeszcze w uszach brzmi mi "głupota" ludzi. Jesteś jak gwiazda z nieba: usłuchaj głosu kwiata! Drzewo i owoc Całe drzewo, od dołu aż po szczyt, wszystko w nim, od korzenia po wierzchołek, nastawione jest na owoc. Tak też powinno być u ludzi. Wszystko w nich. Cała ich istota, wszystko, jego działanie czy zaniechanie, powinno być nastawione na owoc. Tym owocem jest miłość. W Ewangelii nie chodzi wcale o to, by człowiek miał wielkie osiągnięcia, lecz o to, by człowiek przynosił owoce. Z osiągnięć kosztuje człowiek sam. Z owocu żyją drudzy. Kto posiada siewne ziarno, musi siać. Kto je w ręku zamknie, bojąc się, że je zgubi, nigdy nie będzie wiedział, co znaczy radość żniwowania. To, czego kwiat potrzebuje, jest siła łodygi, która go unosi i która w czasie burzy i niepogody trzyma. I która go ku słońcu prowadzi. To, czego kwiat potrzebuje, jest delikatność niezliczonych korzonków, które jak niewidzialne małe paluszki codziennie mu pożywienie podają. Masz tylko jedno życie Uczyń z niego co chcesz. Są dni ciemne i są dni jasne. Zrób z nich co chcesz. Masz tylko jedno życie. Spróbuj coś z tym życiem. Gdy tego nie uczynisz, nie masz życia. Żadna noc nie może być aż tak ciemna, że nie można by gdzieś wyśledzić choćby maleńkiej gwiazdy. Pustynia nie jest nigdy aż tak beznadziejna, by nie odnaleźć na niej choćby jednej małej oazy. Zawsze zostanie nam gdzieś jakaś mała radość. Istnieją kwiaty, które kwitną także w zimie. Niewidoczne anteny Gdy słońce w twoim życiu zgasło, wówczas szukaj gwiazdy, którą Bóg specjalnie dla ciebie zapalił. Gdy stoisz z pustymi dłońmi, wówczas wiedz, że Bóg wcale nie wymaga od ciebie pełnych stodół. Gdy drzwi twoich bliźnich zamknięte przed tobą i nikt już na twoje pukanie nie otwiera, wówczas nie odchodź w zgorzkniałej rozpaczy. Bóg kocha cię i gdzieś stworzył dla ciebie jakieś ludzkie serce, by ci to powiedzieć. Deszcz przestanie padać. Zimno przeminie. W czyimś uśmiechu i czyjejś czułej dłoni odczujesz, że znów jest wiosna i zaczniesz znów żyć. Jeżeli musisz zanieść swoją wieść na pustynię, gdzie nikt cię nie słucha, wówczas wiedz, że Bóg ustawił niewidoczne anteny, które chwytają każde słowo twojego serca i je ponad pustynny krajobraz na skrawek ziemi przenoszą, gdzie rodzi się nowy świat! Miłość jest celem życia. Kto dla czegoś innego żyje, będzie wciąż oszukiwany. Człowiek jest przez całe swoje życie w poszukiwaniu domu. Jedynie miłość jest domem, gdzie możesz żyć wiecznie.