Maciej Kierył 
"Muzyczna apteczka, czyli profilaktyka i terapia muzyczna na co dzień", 
Warszawa 1996.

	Opracowanie graficzne Anna Łanczont.
	@Copyright by Maciej KierylWydanie li poprawione i uzupełnione Warszawa I 996.
	Redakcja techniczna, i łamanie komputerowe Jerzy Kiersz.
	Wszelkie prawa zastrzeżone.
	ISBN 83-903608-1-0.

	Podziękowanie.
Vpratwn gorące podziękowania Przyjaciołom z dawnego Towarzystwa Psychotonicznego w Warszawie(1976-J 982)Annie Łanczont dziękuję za nowe pomysły i opracowanie ąrańczne.
Jeizeinu Kierszowi-za inspirację i redakcję techniczną wydania.
Do popularyzacji Profilaktyki i Terapii Muzycznej przyczynili się walnie dziennikarze, krytycy i redaktorzy RTV.
Szczególnie gorąco vesporninamnicżyjących Stanisława i Józefa BALCERKÓW i Mateusza świącicwteco.
Dziękuję, red, red.
:Romanowi Waschko, Ryszardowi Volańskieuw, *Edycje Frasowskiej, Janowi Borkowskiemu, Jerzemu Wundedicbowiwraz z zespołem.
Kliniki Zdrowego Calowieka", Marii Żabickiej, Danucie Krynskiej, Lidii Nowickiej, Magdalenie Szenk.
Wandale Konarzewskiej, Andrzejowi Noszowi, Irenie Kaczlowskiej i 40 dziennikarzom, którzy popularyzowali Mobilną Rekreację Muzyczną w latach 1974:1996.

	Maciej Kierył
	lekarz anestezjolog-muzykoterapeuta.
Absolwent wrocławskiego Studium Muzykoterapii.
Opracował ulotki, poradniki, 'płytę, kasety magnetofonowe i video, model koncertu rekreacyjnego, audycje radiowe i TV.
Prowadzi szkolenia i warsztaty muzykoterapii, zajęcia praktyczne ze studentami Warszawskiej Wyższej Szkoły Pedagogiki Specjalnej, koncerty rekreacyjne, pogadanki, pokazy i szkolenia profilaktyki oraz terapii muzycznej.
Pracuje:Warszawa-Międzylesie.
Centralny Szpital Kolejowy Tel.
O-ZZ?121081 w.
316 Centrum Zdrowia Dziecka Tel.
0-22(152245 Dom Pomocy Społecznej Tel.
0-22(120772 Bliższe informacje tel.0-226483894 ee.
	ISBN 83-903608-1-O.

	Spis treści.
Xm cKJakwykorzystać przypadkową muzykę G.nicienia mur, cc:ncj gimnastyki funkcjonalnej Muzyka naszych dzieci Spotkanie(rodzinne, towarzyskie)Niekonwencjonalne Źródła Dźwięku-Muzykowanie rodzinne--Rytrrt naszego serca(dla dticci stursYych i młodzieży)ljorriouy:testuje perkusyjny Zcstrtiv rrrc fmrfłłctrt y i'rtrrtiąffsł rrrtt:.
X'żrtc g.krujtt i z, rułęrrtrttj.
	Dźwięki natury-.

	MUZYCZNA APTECZKA MUZYCZNA APTECZKA llWytestowaneutwory o działaniu relaksacyjnymWylestowane utwory o działaniu aktywizującym Służebna funkcja muzyki w życiu codziennym MOBILNA REKREACJA MMUZYCZNA/MRM/Skrócony i ułatwiony układ ćuiczcń 5 lobilncj Rekreacji MuąctncjUspokojenie-aktywizacja teksty Nad nnorzcnt--\Y lesie----------------\V słoneczny letni dzień--------ódun Mickiewicz-, .
Pant Tadeusz"-fragment------------------------------CI łza CrzcszJ-:owa..
Fial Sieni ncnu"-fracjiucnt-------------------------W'bis sanny sunuacr clay---Es un cha hcrrnoso cle v cranO---5 O 6 cstctcnic Mobilna Rekreacja 5 lutyctnu 7 MBM 6 Schemat Mobilnej Rekreacji Mntyctncj-fotografie Bojko a nutrctnych krainach Rekreacja-I-ułożenie ciała--Rekreacja-li Przerywniki rytmiczna-oddechowa-ruchowe dla zmęczonych(zdrowych)Koncertowo-estradowe formy Profilaktyki Muaycznej--Muzyka w anestezjologii i w gabinecie terapii manualnej Muzyczne uzupełnienie rehabilitacji ruchowej Muzyka dla kobiet w ciąży Muzyka w Bibliotece Program warsztatów profilaktyki i terapii rnuzycznej Organizatorzy, popularyzatorzy i terapeuci stosujący Mobilną Re.
	kreację Muzyczną Bibliografia Płytoteka, taśmoteka, vidcoteka.
	62646669717577818 I 82838580868789949(9495.
	107-111114.

	Wstęp.
	Poradnik ten przeznaczony jest dla sceptyków i sympatyków zdrowotnego wykorzystania muzyki.
Pedagogów muzycznych zdziwi fakt uproszczeń nomenklatury muzyczaeji rezyąnacja z tradycyjnego sposobu umuzykalniania.
Jest wiele rodzajów spojrzeń na muzykę.
Autor prezentuje spojrzenie lekarza, pragmatyka, który pragnie ustrzec odbiorcę o przeciętnej wrażliwości muzycznej przed rozczarowaniem do leczniczego działania muzyki.
Dlatego tak wiele poświęca wzmocnieniom działania muzyki.
Poprzez równoczesne wielopoziomowe pojmowanie muzyki łatwiej będzie osiągnąć efekt profilaktyczny i szybciej można dotrzeć do świata muzyki.
Poradnik sugeruje konieczność zrozumienia i wykorzystania muzyki młodzieżowej, która stanowi jeden z pomostów międzypokoleniowych.
Tytuł poradnika jest kontynuacją marzeń człowieka o znalezieniu cudownego antidotum naszych dolegliwości.
Choć "Muzyczna apteczka" przeznaczona jest jako forma profilaktyki dla zdrowego odbiorcy, ostrożne stosowanie ćwiczeń oddechowych i miękkiego ruchu stymulowanego muzyką relaksacyjną może pomóc w przewlekłych schorzeniach.
Proponowane ćwiczenia były testowane w różnorodnych sytuacjach terapeutycznych z pacjentami trzech przedziałów wiekowych.
Doświadczenia z gabinetu muzykoterapii zostały wykorzystane w pedagogice(ośrodki metodyczne, przedszkola, szkoły podstawowe, średnie, uczelnie, kluby I domy kultury).
Dzięki licznym zaproszeniom szkoleniowym wymieniane utwory testowane były w wielu częściach Polski z różnorodnymi grupami odbiorców.

	Dla sceptyków.
zdarza się, że czasem zachoóujcrny.
Idziemy wtedy do internisty laryngologa, chirurga lub ginekologa.
Tylko nieliczni poszukują muzykoterapeutyale od, razu narażeni są na stwierdzenie otoczenia, że nic im nie dolega.
Już to pierwsze zdanie wskazuje, że leczenie muzyką jest dyscypliną dodatkową, wspierającą główne sposoby leczenia.
Bez muzykoterapii w większości przypadków nnożemy się obyć.
Zresztą nawet gdy byśmy chcieli skorzystać z umiejętności lego specjalisty, to gdzie go znaleźć i w czym mógłby nam pomóc?
Aktywnie działających w kraju terapeutów muzycznych marny zaledwie Kilkudziesięciu i są oni związani głównie z lecznictwem zamkniętym(szpitale psychiatryczne, pediatryczne, sanatoria rehabilitacyjne).
Nadal również wątpliwa jest interpretacja kto jest, a tło nie jest muzykoterapeutą.
Jeszcze do niedawna dyplom muzykolerapeuly można było uzyskać w latach osiemdziesiątych we Wrocławiu na dwuletnim Podyplomowym Studium lub po wydziale dziennym Wyższej Szkoły Muzycznej.
Obecnie można najwyżej ukończyć szkolenie w nielicznych placówkach VZarszawy.
Gdańska i Wrocławia co zresztą-i słusznie-nie uprawnia do używania tytułu muzykoterapeuty ponieważ ośrodki le szkolą w wąskim zakresie psychiatrycznym, pediatrycznym lub profilaktycznym.
Środowisko muzykoterapeutów polskich nie jest jednorodne i zintegrowane.
Specjalność podstawowa muzyka, lekarza, psychologa, pedagoga muzycznego czy muzykologa determinuje podejście do pacjenta i muzykoterapii.
Dopiero czas pokaże czy bardziej terapeutą jest ten kto podob-@e jak dr Stupnicki we Lwowie w 1865 r.grywał z chorymi na skrzypcach czy len kto z dystansu, przez szkiełko'dubluje diagnozowanie nic dając pacjentowi radości łatwego muzykowania.
Efekty muzykoterapii są niewidoczne, często wplecione w skutki innych działań leczniczych(farmakologicznych, operacyjnych, kinezylerapeutycznych).
Muzykoterapeuci poprawiają sobie samopoczucie poprzez korzystanie ze słownictwa zaadoptowanego od psychologów, psychoterapeutów, psychiatrów, pedagogów i muzykologów.
Słuchając lego napo-szonego stylu konferencji naukowych przypadkowy słuchacz może odnosić włażenie, że muzykoterapia jest specjalnością ratującą życie, a jej efekty są porównywalne z lransplaolacjami narządów wewnętrznych.
Ten.

	przerost formy nad treścią zachwyca początkujących adeptów ale z czasem następuje otrzeźwienie i rezygnacja z edukacji.
A zasadzie muzykoterapia jest szczególną formą psychoterapii i jej efekty psychotropowe(katharsis, odreagowanie, relaksacja, uwrażliwienie, integracja, zmiana zachowań, korekta postawy, wal wymowy)skłaniają do tego aby zaliczyć ją do technik psychiatryczna-psychologicznych.

	Pramuzykoterapia.
Dawno, dawno temu pierwotnego człowieka otaczały ze wszystkich stron dźwięki natury.
Ze snu budził go świergot ptaków, plusk wody łub odgłosy burzy.
Człowiek uważnie wsłuchiwał się w szum drzew i krzewów, które informowały go o zbliżającym się niebezpieczeństwie ze strony pogody, zwierząt lub ludzi.
Wieczorem wpatrywał się w blask ognia.
Tizasł palącego się drzewa uspakajal i zachęcał do odpoczynku.
A rzadkich chwilach sytości człowiek siadał nad szemrzącym strumieniem lub kładł się w cieniu drzew i zasypiał kołysany zawodzeniem wiatru.
Kiedy indziej melodyjny brzęk owadów, srebrzysta pieśń płynącej wśród kamieni wody czy monotonny szum deszczu budziły w nim niezrozumiałe uczucie wzruszenia i zamyślenia.
Gdy krzesał ogień zauważył, że rytmiczne postukiwanie krzemieniami wzbudzało zainteresowanie a nawet wtórowanie współplemieńców.
Jedni Kołysali się do taktu, inni stukali patykami.
Wyschnięty szpik w porzuconej kości wydawał podczas potrząsania grzecbol, który przyciągał uwagę dzieci.
Pramatka tuląc strwożone maleństwo wydawała przyjazne pomruki i kołysała się na boki.
Pewny siebie samiec, pizechwalając się swą siłą, uderzał rytmicznie rękami po udach, klatce pieisiowej lub biodrach wzbudzając zainteresowanie.
Pierwotny człowiek nie zdawał sobie spraezy, że dźwięki spełniają ważną dla niego służebną funkcję.
A początkowym okresie rozwoju ludzkości pojęcie muzyka jeszcze nie było znane ale już wtedy człowiek korzystał z Dobrodziejstw informacyjnych, odreagowujących, rytmizujących i relaksacyjnychdziałania odgłosów przyrody.
Będąc przekonany, że jest częścią przyrody, z szacunkiem odnosił się do grzmotów burzy, błyskawic, potoków deszczu, tęczy czy wschoaów i zachodów słońca.
W zależności od sytuacji były one synonimami złych lub dobrych mocy dla których miał respekt i przypisywał im wpływ na swoje życie.
Praprzodek uważał, że głosy przyrody są głosami duchów i bogów totemicznych.
Wyobrażał sobie, że wobec potęgi dźwięku, który i on sam nauczył się wytwarzać, złe moce stają się-podobnie jak człowiek-bezbronne.
Terapia ludów pierwotnych wykorzystywała muzykę jako jeden z ważniejszych elementów uzupełniających działali magiczna-religijna-leczniczych.
Wierzono, że za chorobę odpowiedzialne są złe moce.
Pierwotny czło-

	wiek śpiewa, tańczy, pokrzykuje czy prymitywnie muzykuje nie dla zabawy lub doznań artystycznych ale w kuuktuloytn celu, przywołania deszczu, uciszenia burzy, zapewnienia obfitych zbiorów, powodzenia w walce o nowe łowieckie terytorium lub w celu unieszkodliwienia demonów choroby.
Określone utwory, tańce, dobór inshunncutów spełniają konkretntccele.
W grupach plemiennych nie unika podziałów na wykonawców i widzów.
Wszyscy są twórcami misterium Muzyka i taniec wynos**wykonawcę do sfery ponadludzkiej, ponad życic, cbnobp i śniicrć.
Choroby, śmierć i siły natury muszą być posłuszne potędze dźwięku.
Nad przebiegiem uroczystości czuwała osoba o szczególnych predyspozycjach obdarzona różnorodnymi zdolnościami, nic tylko muzycznynń.
Szaman-czarownik byt prą-psychoterapeutą.
Piastował często wiele godności plemiennych.
Wykorzystywał różnorodne techniki jak byśmy dziś powiedzieli arteterapeutyczne(oddziaływanie poprzez sztukę na stan psychofizyczny odbiorcy).
Szaman stosował kolorowe maski, ozdoby, potrafił grać na grzechotkach, bębnach, śpiewał, nucił, mruczał, tańczył, stosował tecluoiki para teatralne, posługiwał się ogniem, dyniami, kadzidłami, stosował wywary ziołowe, auranżował uroczystości plemienne.
Miał wielki autorytet u współplemieńców i często fangę wodza.
Leczenie muzyką od zarania ludzkości miało działanie tylko uzupełniające ale niezbędne dla przebiegu łażlego misterium.

	Historia leczniczego działania muzyki.
U ludów pierwotnych muzyka była jednym z elementów rytuałów plemiennych.
Rytuały magiczno-lecznicze przebiegały dwufazowo.
Stosowano naprzemiennie stany napięcia i odprężenia.
W fazie napięcia wykorzystywano często instrumenty perkusyjne(bębny grzechotki, kołatki, dzwonki i czynele).
W fazie odprężenia np. w Afryce i Ameryce Południowej używano inslouneolów melodycznych(flety, gitary).
W rytuałach afrykańskich szaman(czarownik)zachęcał uczestników do tańca.
Na drugiej półkuli współplemieńcy przyglądali się szamanowi przeżywającemu stan ekstazy.
Z przekazów zachowań rytualnych wynika, że było duże zróżnicowanie w tych działaniach w zależności od regionu świata.
Wyróżniamy kilka celów, dla których były one prowadzone:energclyzujące, kathartyczne(oczyszczające), ekstatyczne, hipnotyczne lub Kontemplacyjne(np. śpiewy Indian).
W działaniach leczniczych chory był postacią pierwszoplanową, wzmacnianą przez czarownika, rodzinę i pozostałych uczestników rytuału.
Muzyka potęgowała sugestywność zachowania uczestników, podkreślała abnosferę magii, działań integracyjnych czy koolaklu z siłami nadprzyrodzonymi.
W cywilizacjach archaicznych(Grecja.
Orient podobnie jak u ludów pierwotnych dźwięk(muzyka)nic służył do słuchania we współczesnym lego słowa znaczeniu.
Przypuszcza się, że dźwięk leży u podstaw wszystkich religii.
Od początku istnienia ludzkości pojmowany był jako Boska Zasada Wszechświata.
Wiarę w wielką moc muzyki wiązano z jej ekstatycznym działaniem, które powodowało, oczyszczenie duszy'.
Vyslyles Kwintylian zauważył, że tańce i śpiewy przynoszą ukojenie.
Platon mówił o zaczarowanym dźwięku Octu.
Podkreślał, że hałaśliwa muzyka i tańce(długotrwałe)powodują ekstazę i znieczulenie.
Jamblich pisze, że muzyka może zmienić stan uczuciowy i fizyczny.
W Grecji 01 w.p nc)w sanktuarium boga medycyny Asklepiosa słuchano chorów w celu uzyskania calharsis po wprowadzeniu słuchacza w stan ekstazy.

	W Grecji, Tuurcji i Bułgarii do czanówwspalczcsnzch zachował się obrzęd podczas którego uczestnicy nie czując bólu tańczą po rozżarzonych vyeglach.
Muzyka lecznicza w okresie maqiczno-mistycznym miała najczęściej faunę śpiewu z towarzyszeniem dźwięku fletu lub składała się z magicznych formuł i zaklęć z towarzyszeniem dźwięku perkusji.
A starożytnej Grecji pieśni lecznicze występowały pod postacią Epody i Pcamu(pieśni o zdrowie).
Epody leczyły palaczkę, przyspieszały gojenie ran i bóle porodowe.
Pitagoras-twórca teorii harmonijnej builoyy V/szechświata twierdził, że muzyka ma budowę odpowiadającą regułom matematycznym.
Harmonia w człowieku daje zdrowie, dolna i piękno, słaniem przeciwnym jest chora ba, brzydota i zło".
, Muzyki należy słuchać w skupieniu".
Preferowano instrumenty o cichym brzmieniu(lira, kitara).
WirdziaÓo, że rytmy, tona cje i brzmienie instrumentów wpływają na postawęnnoralna człowieka muzyka może uspokajać lub doprowadzać do szaleństwa.
Platon pod chodził do człowieka jako do całości psychofizycznej.
Był twórcą teorii Etosu-rozróżniał pożyteczny i szkodliwy wpływ muzyki.
Cenił tylko tę muzykę, która budziła uczucia szlachetne i umiarkowane.
Przestrzegał przed łamaniem praw panujących w muzyce.
Myśl Platona rozwinął Arystotelespropagując koncepcje Mimcsis, rnuzzka naśladuje życic duszy.
jest podobieństwo między rytmami i melodiami a gniewem, łagodnością i męstwem człowieka".
Koncepcja aurystolclowska próbuje uchwycić związek między muzyką a reakcją człowieka na jej działanie.
Oczyszczenie poprzez sztukę uznawane jest obecnie jako proces psychologiczna biologiczny.
V oczyszczający sposćb działają wg Ary slotclesa dźwięki llctu.
Stosujemy je kiedy chcemy wyzwolić uczucia.
Phutuch-wskazywał na oczyszczającą funkcję muzyki pogrzebowej.
Muzyka ta gwałtownie pobudza do łez, pozwala wybuchnąć uczuciu ale siła żalu wyczerpuje się stopniowo'.
Współcześnie tłuurnaczyiny, że cli cagowanic następuje przez pobudzenie *cz*c*jc*oczesnie*z*c rr*cc*z**o*yc*i*czc*samokontroli.
Takie wanrunki zapewniła muzyka plemiennych rytuałćwleczniczych i ekstatyczna muzyka cywilizacji uchaicznych.
W sluożylnej Giecji i Rzymie nurzyka była najważniejszą ze wszystkich sztuk.
Wykorzystywauno ją jako śudck przccwdcpresyjny lub uspokajający w stanach pobudzenia.

	śclsus zalecał pacjentom depresyjnym początkowo hałaśliwe dźwięki cyiobaiów, a potem nnuizykę spokojnicjszt.
*eOeł 3 pisał:, trąbki pobudzają uczucia a śpiewy pochlebne uspokajają'.
Twóca teorii catharsis(oczyszczenie poprzez słuchania muzyki).
ó(ysloleles wykorzystywał ten sposób y leczeniu chorych psychicznie.
Cbtisoppos wykorzystywał ażwięki auulosu j 3 ko środek przeciw padaczko Wy.
W największym dziele rnedycznynn owych czasów Corpus Hippocraticumznajdujemy wzmiankę o leczniczynn dźwięku fletu.
Galion pisak.
Sita muzyki jest tak wielka, że kto urnie prawidłowo ją stosować najlepiej dogodzi ciału i duszy'.
Założyciel sekty rneayków Asklcpiadcs(I w.ne)stosoe, ał w ostrych stanach uroicniowycń oprócz kąpieli, muzykę harfy, która, dodawała oto-cny pacjentowi'.
Soranos(li w.p ne)przepisywał clnoniczoie chorym psychicznie ćwiczenia głosowe pod kierunkiem nauczyciela.
Teolrast-uczeń Arystoteles podaje, że muzyka aulosu leczy ułomności ciała i auszy(epilepsjo, niepokój, nic@oc, obłęd i rwę kulszową).
Zapoczątkowany w li w.p nc, w Epidauros i na wyspie KOS kieruunck Arteterapeutycznyjest nadal obowiązującym modelce)leczenia skojarzonego(muzy ka, plastyka, natura, poezja, aroundciepie, kąpiele, masaże, ziołolecznictwo, działanie grupowe, rnollilw:, le*zenie chirurgiczne).
	Średniowiecze V/ołtesie tym stosowano metody slauoożyluych Gteków.
Przejęto model pitagorejski:muzyka oczyszcza duszę z lego co zmysłowe i pospolite wprowadzając harmonię'.
Adann z Fully(XV)pisał, , stosunki liczbowe haououii usuwają nalrniarnamiętności, zaburzenia umysłowe i cielesna-przyspieszające leczenie d uszy'.
Pojęcie zdrowia związane było z przestrzeganiem zasad życia religijnego.
Teoria etosu nabrała cech moralizatorskich.
Uważano, że muzykę świecka działa na duszę rozwiezie, a nnuzyka SACRA podniośle.
Chorobę aważano jako karę za grzechy.
Chprych psychicznie prześladowano.
W.

	odróżnieniu od chrześcijan muzułmanie ueiżali, że choroby duszy pochodzą od Boga.
Arabowie zakładali oddziały psychiatryczne w kłutych leczonuo muzyką(Konstantynopol I 560).
MV średniowieczu instrumentem szczególnie cenionym była harfa.
Na osąd ten wpłynęła wzmianka w Biblii(I Ks.
Samuela-16-23)jak pastuszek Dawid wyleczył grą na harfie kro-la Saula cierpiącego na depresję.
A średniowieczu leczenie muzyką było zawężone lylko do chorób psychicznych.
Większość opisów pochodzi z traktatów filozoficzna-muzycznych.
Tylko nieliczni lekarze stosoweli i opisywali działania muzyczne(Constantinus AOikanus-XI w)Wzmlankę o wyrównywaniu efektów za pomocą muzyki'spotykamy w pism zbiorze medycznych z Salerno(leczono bóle głowy, padaczkę, złe sny, melancholię, usuwano zmęczenie i dodawano odwagi).
Począwszy od XI w.pojawiają się obserwacje na temat zależności upodobań muzycznych od wieku, narodowości, temperamentu u osobowości słuchacza.
Rozpowszcchnniony jest pogiął, że podobieństwa są miłe a niepodobieństwa odpychające.
Waca arystolelowska zasada, łzo'-pacjent jest bardziej podatny na muzykę zbliżoną do jego aktualnego nastroju.
	Renesans W poglądach na muzykę w XV w.występują lwa nuHy:pitagorejski neotycznyz koncepcjami matematycznymi i retoryczny(bliższy praktyce).
Renesans obok interpretacji emocjonalnej i fizykalnej wprowadza koncepcje magiczna-astrologiczną.
Agrippa-podkreśla czynnik emocjonalny działmuia śpiewu, który, porusza fantazję słuchacza, chwyta za serce, przenika do najgłębszej części duszy, wprowadza w ruch krew lub ją zatrzymuje".
Zarliuo uważał, że medykom potrzebna jest znajomość-muzyki w celu zrozumienia proporcji i rytmu.
Jest to niezbędne dla prawidłowej oceny pulsu(tętna)i właściwego stosowania leku.
Proponowano nawet zapis rodzajów tętna za pomocą notacji muzycznej.
Aychodząc od zasady harmonii w muzyce, medycynie i kosmosie stworzono system zależności.
Skala Dorycka-woda, flegmatyk.
Księżyc.
Skala Frygijska-ogień, żółć, .

	cOoleryk.
	Mars.
Dostrzegano podobieÓslwB@RUzy lętnem słuchacza a rylnnern rnuzycznyou.
Zarlino wymienia szereg zastosowaÓ muzyki, w leczeniu szaleństwa D(zepędzaniu zarazy, uśmierzaniu bólu.
Jednak najskuteczniejsze data-łanie wywierała muzyką w leczeniu chorób psychicznych.
W wieku XVII i XVIII próbowano tłumaczyć zjawiska ualury poprzez proste prawidłowości fizyczne(ruch krwi dociera do jam inózgu(worząc łam tchnienia duchowe"które pośredniczą między cialcn)a duszą.
Szybkość ruchu tchnień zależy od temperamentu'słuchacza.
Ruch len możemy zmieniać bodzcami zewnętrznymi i muzyką'.
Mechanistyczna teoria rzutowała na eslelykęmuzyczną.
Modna w tym okresie teoria afektów zwana, patologią niuzyczuą"głosiła, że w moczce nnożna wyrażać konkretne stany uczuciowe.
Afekty obrazowano w muzyce przez stereotypowe zwroty, które były jakościami tylko statystycznymi(nie znano wówczas interpretacji dynuniki ennocji).
W tym okresie uważano, że muzyka może kierować mechanizmem organizmu.
Powietrze wprowadzone w drganie przez muzykę przenika przez skórę wprowadzając w drgania narządy wewnętrzne".
Od rodzaju drgań zależą oaczucia i ciekły słuchacza, łłarnnonijnc drgani::dźwięku muzycznego przezwyciężają drgania nieremutarnc spowodowane chorobą.
W XVII i XVIII w.analogicznie do uiclycznyćb szkół jatrochcmikuw, jaboOzyłówczy jatromechaiików powstaje Ooccpcja Jatromuzyki.
Opierała się ona, na greckich tradycjach haononii-człowieka z kosmosem, Gzjolugicznzchfunkcji człowieka i założeniu o istnieniu sił transcendentalnych działających na duszę człowieka z zewnątrz.
Podstawą rneoycznomuzycznegosposobu myślenia przedstawiciela tego kierunku Kirchera(1684 r.)była koordynacja nuuzyki, hnununana'i rnundana'.
Kircher podaje 3 rodzaje kuracji muzycznej:nadnaluriluą, dzieło złego ducha i natunralna.
Autor uważał, że dźwięk i dusza składają się z mikroskopijnych cząsteczek(korpuskułów), które spotykoji się ze sobą wywołując procesy leczę*a.
A XVIII w.wybuchały epidernie spowoOowane ukąszeniem pająka Tarantuli.
Uważano, że można je wyleczyć pizez taniec przy haiłaśłwychdźwiękach bębenkćw, oiszczałek i Słwzypiec.
Były to tańce ze stałym przyśpieszeniem, o zaakcenlowaOyOO 6 O@e.
Terapeutyczny efekt tłumaczono tym, że szaleńczy taniec pOyuJle wzoiożone wydzielanie potu z którym wydala się trucizna zawali w MJzic pająka.
Im szybsze tempo muzyki i wyższy dźwięk tynf są le(szc c(cłJy KuuBcji.
Mechanistyczne.

	teoria leczenia(jatromuzyka)obfitowała w ożoc fantastyczna-mistyczne wytłumaczenia leczniczego działania muzyki.
'Magnetyzmem muzycznym'tłumaczono fakt przyciągania dusz ludzkich określonym rodzajem muzyki'.
Zalecano komponowanie specjalnej muzyki uczuciowej tzw.patetycznej, która jest w stanie wywołać w duszy odbiorcy dowolny elekt.
	BomantyziuKoncepcja ionnauntyzmuu uważa muzykę za albicie idei absolutu i piękna.
Muzyka jest sztuką nastroju i wyidealizowanego uczucia'.
Pomimo przyznania muzyce pierwszego miejsca wśród wszystkich sztuk do leczniczego działania muzyki odnoszono się krytycznie.
Psychiatra francuski J.
Esąuirol stwierdza:, to uspokajało ducha ale nie leczyło'.
Oprócz krytycznych sądów nadal potwierdzano, że muzyka uwalnia z ziemskiego cierpienia, nalręctw myśli, oczyszcza nc-ze wnętrze i czyni nas szlachetniejszymi.
Romantyzm wiązał muzykę z podświadomością.
Kompozytorzy tego okresu uważali, że muzyka wyraża subiektywne przeżycia odbiorcy, przenika do uczuć słuchacza z pominięciem rozumu i wypowiada to czego słowem nic da się pzwiedzieć.
Zauważono zależność reakcji psycho, fizjologicznych od działania muzyko przy radości serce uderza szybciej i krew pulsuje gwałtownie, a przy smutku w muzyce przebiegł życiowe zostają zahamowane'.
Rozróżniano muzykę pozytywną, wzmacniającą'i negatywną'działającą destruktywnie.
P.
J.
Schnncider rozróżnia muzykę działającą według zasady antagonizmu lub przyciągania.
Twórca magnelyznnu zwieizpcego E.
Mesmer stosował spokojną muzykę podczas słynnych sensów sugestywna-magicznych.
	Wiek XX Początki naukowej muzykotcrmpii rozpoczęły sie dopiero ostatnim stuleciu.
W USA stosowano muzykę według zasady IZO nawiązując do teorii Arystotelesa lub zasady Level-stopniowania programu muzycznego aby uzyskać maksimum koncentracji i zaangiżowania pacjenta.
Duże zasługi przypisuje się J.
Altschulcrowi z Detroit.

	W fuopie szkoła szwedzka nawiązuje do myślenia pitagorejskiego i psycbologiianalitycznej K.
	G.
	Junga.
Szwedzki uczony Pontvik był twónrcąteorii psychorezonansu.
Twierdził, że letqi@Oouzyczna może przywrócić człowiekowi prawa własnej równowagi.
Dzieje się la dzięki docieraniu toczyli do najgłębszych warstw ducha z pwoioięcicm ciała i świadomości.
Niemiecki muzyk i psycholog Ob.
Scbwibe twierdzi, że to co słyszymy z zewnątrz jest projekcją tego co w nas dźwięczy, a co jest uwarunsoeanenaszymi zdolnościami i nawykuni muzycznymi.
Niestety CO.
Schwabuc nie docenia znaczenia wpływu Oiuzyłi na soioę w procesie leczeniia(wpływ na układ hormonalny, krwionośny, mięśniowy, nerwowy i bounionalny czy oddechowy).
W latach 5 O-tych w Niemczech I-t.
Gilłay i 1.
Grotę ukształtowali kierunek tuelalizyczno-religijny nawiązujący la leuoi Clbosu.
Można leczyć muzyk(ponieważ przeżycia muzyczne polubcie jak religijne sięgają prabytu ludzkiego istnienia'.
Groto nazywa nnuzykolerapię terapią przcżyciową, łlóą zalicza do leczenia duchowego(lrąotcrapia).
Lecznicze właściwości muzyki dostrzegano od najwcześniejszych okresów rnzwojńzz ludzkości.
Zwraca uwagę jelniknwc podejście do wpływu muzyki na somę i pśychp.
Z równą wmłością podkreśla się efekty intelektualne, idealistyczne czy przeżycia cunocjoualne(unisleria orfickie, rytuały plemierune, arystotelowska katharsis czy tanecznicy).
Te dwa bieguny ncolyki i retoryki przetrwały do lał 9 O-łych naszego stulecia.
Neolykasłuży dotarciu do najgłębszej istoty naszej osobowości, retoryka wykorzystuje wielokierunkowe działanie inuzyłi ołcjiuujące ióżue slery osobowości-motoryczną, emocjonalna-popęOową i poznawczą.
Umożliwia to oOreagowanie emocji negatywnych, poprawia kmmunikację, daje przeżycia Kompensacyjne, kreatywne i estetyczne.
Nalał nawiązuje się do syołielyzrnu sztuki pierwotnej i antycznej.
Docenia się znaczenie prolukcjirytmicznej na instruimentach iwerbalizacje przeżycia unuzycznego, wMcza śpiew, taniec, poezję.
Zachowanie uczesloiłńw stanowi islolnymateriał diagnostyczny.
Nadal podkreśla się wartości narodowe i uniwersalne działań rnuzykoterapeutycznych.
Niestety dotychczas zbyt mało podkreślano znaczenie profilaktycznego stosowania działali muzycznych w okresie zdrowia odbiorcy kiedy jest czas na zajmowanie się wielopoziomowym, wielokierunkowym i wielofunkcyjnym działaniein@uzyłi.
Nauczanie w okresie zdrowia określonnych zachowań muzycznych zwiększa skuteczność w okresie chałaty, łieOy możemy powrócić i pizypotnnicć sobie Jawne zichowania.

	19 Lecznicze wykorzystanie muzyki w Polsce Najdawniejsze przekazy i fakty rak jest przekonywających dowodów od fioły w Polsce zaczęło stosować muzykę w celach leczniczych.
Pierwszych spostrzeżeń należy szukać w bogatej tradycji ludowej.
Przypuszczalnie kołysanki śpiewane przez matki i piastunki były najsluszyiu wzykładcm świadomego stosowania muzyki uspokajającej.
Pieśni narodowe i patriotyczne krzepiły wiarę w lepszą przyszłość, działając wychowawczo i aktywizująco.
Podczas długich wieczorów przy kołowrotku czy darciu pierza powstawały pieśni ułatwiające prace, a w rzadkich chwilach wytchnnienia siarczyste obertasy i k(akowiaki rozładowywały wiele napięć.
Szczególne znaczenie profilaktyczne, a może i lecznicze, należy przypisać uczestniczeniu w nabożeństwach kościoła katolickiego(śpiew, medytacje, koncentrację-katharsis).
Z przekazu słownego wiadomo, że w późnym średniowieczu w wielu miastach podczas jarmarków rozstawiał swoje stanowisko wędrowny balwierz, klony także zajmował się leczeniem zębów.
Miał on zazwyczaj pomocnika, któy rnocnyni uderzeniem w bęben lub czynel odwracał uwagę delikwenta aby dentysta mógł usunąć chory ząb.
W pamiętniku J.
Ch.
Paska w wieku XVII znaj(łajemy opis relaksacji:gdy zachorował niebezpiecznie wojewoda ruski Slelau Czaotecki na naradzie wynaleźli inedycy żeby mu muzyka grała coutinue, grano zawsze w drugim pokoju na tej muzyce cichej jako na lutniach, cytrach i toerbie a takożprzyszedł do zdrowia z wielką uciechą wojska i dziękowaniu Panu Bogu'.
Około roku 1850 chirurg i ginekolog dr Adam Raciborski napisał broszurę:Mowa o styczności medycyny z innymi naukami, szlułanii piętowej i literaturą'.
W 1865 r.we Lwowie psychiaha dr Julian Slupnicki wylał własnym nakładem książkę.
Muzyka pud względem estetycznym i lekarskim'.
Ola niektóre cylaty:muzyka w chuorobach umysłowych zasługuje na uwagę lekarzy gdyż wiele wypalkńw świadczy o jej sile", dwie skrzypce z których na jednej pał chory o 68 drugich szpitalny słuQ 3.


	łdżOy naród posiada swoje pieśni to taka muzyka na umysł najsilniej działa'.
F(Spuszczajcie wszędzie tam gdzie pracował medyk-meloman przenosił on swoje zainteresowania na teren pracy, mówił o muzyce i zachęcał do muzykowania.
W okresie międzywojennym(przekaz słowny)pewien warszawski internista zauważył, że muzyka t.
Chopina uspokajała czekające w jego poczekalni niektóre pacjentki.
Utwory te grała na fortepianie sąsiadka, która dawała lekcje muzyki.
\Vtaz z rozwojem fonografii(gramolony, patefony na płyty 78 obrotowejoloczeniepraktykujących stomatologów, ginekologów czy lekarzy ogólnych w lecie, przy otwartych oknach wypełniała przypadkowa muzyka na którą zwracali uwagę pacjenci.
Profesor drJ.
Bogusz opowiadał mi o Koncertach nnuzyki J.
S.
Macha i P.
Chopina, florę odbywały się podczas hitlerowskiej okupacji pod Warszawą.
A tych mrocznych czasach muzyka la jednoczyła i wzmacniała słuchaczy.
W ołtesie powojennym liczne pieśni masowe niiiły na celu zachęcanie ludzi do pracy.
Pomimo natrętnie eksponowanego elhosu pracy po latach podkreśla się nieprzemijającą ładną melodię i żywe tempo.
Ucieczką od nieakceptowanego ustroju była muzyka zachodnia(Konspiracyjne słuchanie radia Luxembunrg i Music USA), uczestnictwo w chorach, zespołach artystycznych i żarliwa modlitwa kościelna).
Dopiero od początków lat 7 o-tych można mówić o świadomie pojętej muzykotefd DR.

	Muzykoterapia w Polsce.
	istoria leczniczego wykorzystania muzyki szczególnie w okresie ostatnich 20 lał charakteryzuje się dużą i(zawodnością form i metod terapii.
Pojęcie muzykoterapia zostało wprowadzone w świecie piśmiennictwa dopiero w roku 1950.
A Polsce ok, roku 1970 założenie teoretyczne i praktyczae pojawiają się w psychiatrii.
Prekursorami byli A.
Lubońska(Drewnica), M.
Markowa(Branica).
A.
Janicki(Stronie SL), W.
Szelenbeiger i E.
Galińska(Varsaawa).
Na szczególną uwagę zasługuje nieprzerwana do chwili obecnej działalność dr Elżbiety Galińskicj, któnra prowalzi Grupę Roboczą skupiającą nielicznych muzykoterapeutów i innych specjalistów stosujących muzykę.
Pierwsze zróby kojarzenia muzyki i rnelycyny znajdujemy w polskim piśmiennictwie już w 1951 r(Zembrzuski).
W 1955 r.stosowano muzykę dla pacjentńw kardiologicznych, a w 1957 r.w Żegiestowie prof.dr 1.
Alcksanhowicz stosował muzykę jako uzupełnienie lccacnia sanatoryjnego chorób przewodu pokanucwcgo.
V 1960 r.
Banachowski stosuje muzykę w cyklu zmniejszenia ruchów mimowolnych u dzieci z choreoatelozą.
W 1966 r.wydano płytę relaks(J, ólcksaulrowicz, T.
Natanson, S.
CwynaQtekst recytowali M.
Mikołajska i G.
Holoubek.
Te pierwsze próby wykorzystania muzyki miały charakter lokalny i były zawężone do lecznictwa głównie psychiatrycznego.
Punkiem zwrotnym integrującym wszystkich polskich zrckunsurów stosowania muzyki w lecznictwie było powołanie przez prof.
Tadeusza Natansona i doc.
Andrzeja Janickiego wrocławskiego Zakładu Muzykoterapii.
Powstał on w Ayższej Szkole Muzycznej w Katedrze Kompozycji i Teorii Muzyki w 1972 r.
Fenomen tego przedsięwzięcia polegał na znalezieniu wspulnejpłaszczyzny porozumienia dla ożnych specjalistów stosujących inuzykęw swojej pracy.
Pierwszymi współpracownikami byli ntJn, dr Zbigniew Hora stosujący muzykę w rehabilitacji ruchowej inłodzieży, psychiatra dr A, fóżycki i psycholog K.
Wrześuiewski tok, 20 osób).
We Wrocławiu i Cieszynie prof.
T.
Nalaunsou i Doc.
6.Janicki organizowali córeczce Spotkania Muzykotcrapcutów na których w latach 1972-89.


	prezentowano działalność teoretyczną i praktycaną.
Również z inicjatywy prof.
T.
Natansona i doc.
A.
Janickicgo powstało Z-letnie Podyplomowe Sludiurn Muzykoterapii i studia dzieu@e.
Prof.
T.
Natanson był autorem wielu prac z zakresu kompozycji, teorii muzyki i muzykoterapii.
Opracował podręcznik.
Występ do nauki o muzykoterapii'-1979 r.
Waiło zapamiętać niektóre nazwiska łych pierwszych pionierów, którzy nadal prowadzą pracę.
Psychiatra dr rned.
A.
Janicki jako jeden z pieWszych prowadził badania nad zastosowaniem muzyki w psychiatrii.
Jest autorem wielu prac teoretycznych i praktycznych z muzykoterapii i artelerapii.
Reaktywuje studia nuzykoterapeutyczne przy Akademii Muzycznej we Wrocławiu(1996'r.
).Powołał Stowarzyszenie Muzykolerapeułów.
Choreoterapeutki-dr Zofia Mieszko i Anna Drozdowska już w 1966 r.wprowadziły taniec w rehabilitacji i psychiatrii, dr(obecnie prof)Mirosław Janiszewsłi i psycholog dr Jan Tyłka-stosowali muzykę w rehabilitacji kardiologicznej, Q L.
Melibruda-stosował metodę hinduską do medytacji dr K.
Lewandowska-podkreślała wartość śpiewu chóralnego i uzdolnień muzycznych w rozwoju dzieci i młodzieży.
Wprowadza elementy muzykoterapii w działalności psychologicznej, dr 3.
Domysławska-leczyła wady wymowy dzieci, dr J.
Gała propagował muzykę w lecznictwie sanatoryjnym inąr Anna Metera i dr Artur Metera-prowadzili badania wpływu muzyki na sprawność oddychania chorych pulrnologiczrych i u sportowców, mgr 1.
Zathey-wprowadziła elementy inuzykoleiapii na obozach młodzieżowych, dr Helena Cesarz-jako pierwsza stosowała muzykę rockową z pacjenta mi psychiatrycznymi, dr Zofia Konaszkiewicz-przypomina rnuzykolerapeutorn o znaczeniu wychowania muzycznego w terapii, ingt E.
Szwed-opisała zachowania pacjentów sanatoryjnych podczas konceaów, .

	mgr M.
Pawik-prowadziła obsciwacje wpływu nnuzyki na rozwój małego dziecka, dr Wiła Szulc-stworzyła pojęcie kulturoleiapii jako przedmiotu nauczania pielęgniarek.
Przypomniała muzykote*apeulum o ich rodowodzie antyczOylTldr M.
Adamkiewicz-podkreślał znaczenie stosowania muzyki w profilaktyce, dr K.
Moczar-zastosowała nagrania relaksacyjne M.
Kieryła w przychodni przeciwbólowej, mgr 1.
Klain-podkreśliła znaczenie działań parateatralnych w terapii, mgr Pstrokmńska Nawralil-rozważała stosowanie muzyki współczesnej w terapii, anestezjolog M.
Kierył-wytestowd rozrywkowy i poważny relaks w wielu oddziałach szpitala ogólnego.
Warto podkreślić, że w okresie początkowym kierunek profilaktyczny nie był oddzielony od terapii.
Prekursorami teorii profilaktyki muzycznej byli:doc.dr Andrzej Janicki i prof.
T.
Natanson.
V latach SO-tych w Wmszawie działał zespół estradowy(złożony z lekarzy)prowadzony przez dr Jerzego Woya-Wojciechowskiego.
Zespół len występował przez wiele lat z medycznym programem dla chorych w szpitalach i sanatoriach.
Działalność ta z pozoru rozrywkowa spełniała ważną rekreacyjną rolę-dlatego można mówić o zespole Eskulap jako o prekursorze profilaktyki muzycznej w praktyce koncertowej.

	Muzyka jest w nas.
	bardzo piękna, spokojna muzyką.
Do każdego z leżących przemawia bardzo cicho i spokojnie król.
Mówi lak senunwn głosem, że wszyscy czujemy się mi łódź bujająca się na falach jeziora.
Odpoczynek trwa lak długo jak chcemy.
Powoli otwiermny oczy.
Król zachęca aby się nie spieszyć.
Nic lubi jak turyści ozuszczają jogu królestwo.
Zaprasza aby się jeszcze wyciągnąć.
Przeciągamy się i jeszcze leżąc słyszymy jak dywan na ktńrym leżymy jakąś tajemną siłą przewędrował nad granice.
Leniwie przenosimy się przez granice i znajdujemy się w królestwie króla Aktywu.
Król ten hbnoruje paszporty krainy Relaksu i spokojnie zachęca do ruchu odtwarzając marszową muzykę.
Gzrka jednak jaki pierwszy ruch podejmie każdy z nas.
Czujemy się bardzo silni.
Z sąsicluicgo lasu przyszły zwietzęla i niektórzy z nas pokazują że są silni jak niedźwiedź, inni szybcy jak sarna, a inni-skoczni jak żaba, zozostali wytrwali jak bocian, są zwinne koty i śpiewające ptaki.
Zwierzęta odchodzą, a my jesteśmy w kolejnym państewku ale już nie muzycznym, w Krainie Rozmowy, opowiadamy o swoich wrażeniach z tej cudownej podnóży po krainach Muzyki.

	nogo i dwa razy wolniejszego oolóchu.
Nie wspomnę o dźwiękach, dodatkowych szmerach, podmuchach i(juczeniach, które wysłuchują lekarze w stanoauch chorobowych serca i płuc.
Glybyśrny te dźwięki uporządkowali, wzuiocnili i odpowiednio ziataożowali to powstałaby muzyka nie mniej awangardowa niż na konccrtab unuzyłi współczesnej.
Aby obraz był pełny dodajmy bogactwo dźwięków wytwarzanych podczas snu.
Nasza reakcja na prymitywne bodźce dźwiękowe przypomina zachowanie noworodka.
Rytmiczny stukał kół i kołysanie pociągu podczas jazdy działa na nas podobnie, jak kołyska-uspokajająco I nasennie.
VM podobny sposób reagujemy na delikatne odgłosy przyrody(saurn spokojnego morza, lasu lub strumyka).
Pomimo tych pozornych fascynacji w stosunku do muzyki jesteśmy niewdzięcznikami.
Na początku jest nam potrzebna do wychowania dzieci.
Przymilamy się nagradzając u cioci na imieninach za wierszyki, piosenki.
Uczymy się skomplikowanych figur tanecznych aby łatwiej nawiązać kontakt towarzyski, pokazujemy się na koncertach sław ze względów nie tylko muzycznych, kupujemy drogie instrumenty muzyczne jako lokatę kapitału.
Z czasem stabilizujemy się i wraz z młodością zostawiamy muzykę za sobą.
Czasem przypuuiiuuuy sobie o Góralu'kiedy A Polskę idziemy'.
Niestety kompromitacja występuje zagranicą gdy nie potrafimy zaśpiewać 2 zwrotek.
Dzieweczki co szła do laseczka'.
Z wiekiem obniżamy nasze muzyczne loty lub zostajemy na poziomie z czasów młodości.
Jeśli jest to muzyka poważna lub ambitna muzyka rockowa to jest szansa, że nasze nagrania i fascynacje będą nadal aktualne.
Gorzej kiedy szukamy bezskutecznie efemerycznych przebojów i dawno nieis(cielących zespołów.
Zostajemy na starość bez muzyki, z uczuciem osamotnienia muzycznego.
Inny bardziej pragmatyczny stosunek do muzyki każe nam poszukiwać jej poza artystycznych wartości.
Już nie tylko rozrywka ale także pomoc w nauce, pracy w celu zwiększenia wydajności.
Ukoronowaniem wykorzystania muzyki jest zastosowanie w profilaktyce zdrowia i uzupełnienie różnych form leczenia.
Nie ma takiego działu medycyny w ktńrym w różnym stopniu muzyka nie znalazłaby zastosowania.
Oczywiście działania te powinien animować wyszkolony MUZYKOTERAPEUTA.
Muzyka w szpitalu uzupełnia prawidłowe leczenie podstawowe(farmakologiczne, operacyjne, psychoterapię i pedagogikę specjalną).
Szczególnie.


	ważóe jest stosowanie rnuayki w oddziałach pediatryczoycb, psychiałPczOych, rehabilitacji ruchowej i kardiologicznej.
Muzykolerapeuta proWaJziJziałanie indywidualne i najczęściej grupowe.
Zajęcia indywidualne OObWaM się przy łóżku chorego lud podobnie jak zajęcia grupowe w sfecialnie do tego celu przystosowanych gabinetach muzykoterapii.
tele rnuzykoterapii zależą od rodzaju scbmzeri i od metody, któnrą wybiera lerapeuta.
Niestety rnuzykoterapeutów inarny niewielu a miejsc gdzie można by poddać się'takiemu działaniu jeszcze mniej.
Na szczęście koizyslnedziałanie rmuizyki obejnnuje każdego z nas i nie trzeba być oho-rwo, jak powiedział mi rekonwalescent aby odczuć zdrowotne działanie muzyki.
Doświadczenia z gabinetńw nwaykolerapii zostały wykorzystane w profilaktyce muzycznej.

	Profilaktyka Muzyczna/FM/.
rolilaklyka muzyczna jest to zespół rużnorodnych ćwiczeń(ruchowy eh, rytmicznych, perXusyjnych, oddechowych, wyobrażeniowych i relaksacyjnych)stymulowanych odpowiednią muzyką.
Wykony*****ictych ćwiczeń ułatwia zachowanie sprawności psychofizycznej.
Celem tych ćwiczeń jest wczesna redukcja wzinożonego napięcia psychofizycznego, integracja i poprawa komunikacji w grupie usprawnienie koordynacji ruchowej, zrytmizowanie codzienunych czynności, korekta postawy ciała, oddechu, mowy, poglębicni:wrażliwości kulturowej(muzycznej), ujawnienie zdolności twórczych, nauczenie aulorelaksacji, poznanie iłowych form aktywizacji, usprawnienie pracy i nauki.
Działania prmilaiktyczne z pomocą muzyki przeznaczone-są dla zdrowego odbiorcy o ióżuorodncj wrażliwości muzycznej.
Stosowana muzyka na początku opiera się na rzeczywistym indywidualnym guście i wrażliwości muzycznej ćy, lezącego.
W infułę wzrostu zainlcicsuwań FM wpiowalzanc są nowe tulzajc iuuzyki.
FM skierowana jest do wsz stkich gnąp wiekowych, poczynając od okresy prenatalnego tzn.dla kobiet w ciąży, aż do grup III wieku.
FM uczy poprzez muzykowanie perkusyjne, wykuizysluue Niekonwencjonalnych Źródeł Dźwięku, poznawanie nowych rodzajów muzyki, nawiązywanie do stereotypów rytmicznych i rytmów biologicznych pełnego i aktywnego kontaktu z muzyką amatorską i profesjonalną.
FM wykorzystuje doświadczenia niuzykulcrapii zebrane w łatwej uniwersalnej technice-Mobilnej Rekreacji Muzycznej(M.
Kierył-Zeszyty Naukowe Zakładu Muzykoterapii, 7 iocław-Cicszym, l 982).
Niektóre ćwiczenia stosowane w FM mogą być wykzrzystane w działaniach terapeutycznych z pomocą muzyki w wielu giupach chorobowych wiekowych i rozwojowych.
Łatwość stosowanych ćwiczeń zachęca do ich wykorzystywania przez specjalistów nie wykształconych muzycznie.
Cechą charakterystyczną tych ćwiczeń jest zabawowa łatwa lama i powszechność stosowania.
FM jest etapem poprzcr**ającym aktywne uczestnictwo w zajęciach wychuowania muzycznego łub innych formach rełreacji.


	Co każdy powinien wiedzieć o Profilaktyce Muzycznej IPM.
	rolilaktyka Muzyczna 7 PM/zwraca się do odbiorcy, któremu nie jest obojętny otaczający go rodzaj dźwięku lub muzyki.
Jest liczna grupa ludzi, którzy wsłuchują się w natężenie i barwę dźwięku.
Dostosowują go Oo sytuacji życiowej.
Odbiorcy ci odruchowo ściszają muzykę podczas powadzonej rozmowy, pracy umysłowej lub oOpoczynku.
Kiedy wracają do domu zmęczeni lub zdenerwowani, słuchają muzyki dostosowanej do ich napięcia psychicznego.
Niektórzy intuicyjnie wykonują dynamiczne ćwiczenia ruchowe hib łatwą pracę fizyczną.
Inni wtórują nuucąc, śpiewając lub wykonując taneczne ruchy.
Kiedy indziej słysząc ostrą akcentację iyOniczuą próbują wystukać palcami tempo i rytm przeboju.
Będąc w lesie kontemplują ciszę, rozióżniają dźwięki natury-szum lasu, śpiew ptaków czy szmer strumyka.
Nad morzem wsłuchują się w plusk fal, rytmicznie maszerują wzdłuż plaży i głęboko oddychają, tła koncercie podziwiają kunszt artysty-ale także wśród wrażeń muzycznych znajdują wypoczynek i aktywizację życiową.
Rankiem poszukują muzyki dostosowanej do nastroju rozleniwienia.
Uhruchanniają się stopniowo, dynamizując wiaz ze swym zachowaniem, rodzaj słuchanej inuzyki.
Odbiorcy ci wiedzą, że zbyt wczesne i hałaśliwe rytmy zaniasl pornagać, drażnią wzbudzając niepotrzebny poranny niepokój.
Rodzice wiedzą, że poranuna edukacja muzyczna zostawia niezatarte ślady na wrażliwościdziecka na całe życie.
Dlatego w domach tych z rana słychać nuuzykę poważną, popularną i rozrywkową.
Takie różnorodne potanne urnuzykaloianie jest często bmrdziej skuteczne niż późniejsze przymusowe koncerty.
Rodzice, którzy zwracają uwagę na, phnalizm rnuzyczny'rnzją lepszy koniaki z dziećmi.
Kiedz zawodzi elektryczność lub elektronika, potrafią z łyżek, puszek i pudelek wyczarować instrumenty do Domowego Zabawowego Muzykowania.
Meekendowy wspulny marszobieg w parku lub w lesie daje więcej niż moralizowanie:r*ie garb się i oddychaj przez nos'.
Rodzice mając krótką przerwę w pracy potrafią nawet przy przypadkowej muzyce wykonać kilka odprężających ćwiczeń ruchowych i oddechowych.
Uwiciu nsńb występuje spontaniczna pobzeba różnorodnego wykorzystama muzyki jako taniego, dostępnego cboć nie docenianego czynnika.

	profilaktyki naszego zdrowia.
Mcloumui ci intuicyjnie nagrywają i wykorzystują muzykę aktywizującą lub ielaksacyjną dostosowaną do własnej wrażliwości muzycznej.
Nim sięgną po tabletkę uspokajającą, potrafią stosując naprzemiennie aktywizację i relaks muzyczny, zredukować wzmożone napięcie psychiczne, przejściowo obniżony nastrój lub brak aktywności życiowej.
Pracując w szkole, biurze lub fabryce wykorzystują swoje doświadczenia'muzyczne w pracy lub nauce pamiętając, że można proponować ale nie zmuszać du słuchania określonej muzyki.
Znajomość zasad Profilaktyki Muzycznej porządkuje te doświadczenia ucząc empatii muzycznej.
FM uczz życzliwości dla otoczenia, poszerza wrażliwość kulturową i rekieacyjntUmiejętność wczesnego odieagowania napięć, krótkiego skutecznego relaksu przeniesienia się w Krainę Fantazji ułatwia nabranie nowych sił witalnych, na akumulowanie się Energią i powrót do świata realnych działali.
Profilaktyka Muzyczna to pewien styl życia w którym nie ma miejsca na abnegację, zwątpienie i sztywngć kalinową".
FM wykorzystuje Muzykę Funkcjonalną powiązaną z różnorodnymi ćwiczeniarni(ruchowymi, perkusyjnymi, wyobrażeniowymi i relaksacją).
Stosowanie łych ćwiczeń poprawi stan naszej kondycji psychofizycznej, zapobiegnie chorobom psychosomatycznym i uzależnieniom.
Model Profilaktyki Muzycznej będzie ewoluował ze zmieniającą się wrażliwością muzyczną odbiorców, modalni muzycznymi i rekreacyjnymi.


	Profilaktyka Muzyczna/FM/-rodzaje.
	NMJR 7(NA-otaczające dźwięki natury(śpiew ptakuw, szum morza, górskiego strumienia, wodoszalu, szelest liści na wietrze.
sPGłJj 7 Nt:zNA-spontaniczne nuucenie, gwizdanie, śpiew, stukanie stopą, pstrykamie zalcami, rytmiczne maszerowanie.
SYTUACYJNA-określona sytuacja zachęca do działań spontanicznych-podkładanie melodii do slułulu kół, nuucenie przy kołysaniu dziecka, śpiew przy kąpieli, goleniu, stukanie w takt muzyki.
ADAPTOWANA-świadome wykorzystanie przypadkowej muzyki w celu uspokojenia, ułatwienia zasypiania, ałlywizacji ruchowej, odreagowania napięć.
ARANŻÓW-NA-świadome przygotowanie indywidualnych utworów relaksacyjno-aktywizujących, wykorzystywanie muzyki do autoprofilaklyłi, aranżowania zabaw, dyskotek, pogadanki i pokazy, koncerty rekreacyjne.
KLINICZNA-edukacja profilaktyki rmuzycanej u rekonwalescentów, pacjentów w dobrym stanie ogólnym-jak p.
S.

	Wpływ muzyki na stan psychofizyczny słuchacza.
	uzyka działa na nasz stan emocjonalny(psychikę)i powiązane z emocją reakcje wegetatywne(częstość akcji serca, oddechu, stan napięcia mięśniowego, opór skny, podstawową przemianę materii).
Jest to oddziaływanie równoczesne.
A więc kiedy słuchamy naszej ulubionej piosenki, odczuwamy iadość lub wzruszenie manifestujące się przyspieszeniem lub zwolnieniem oddychania, wzrosłem lub zmniejszeniem napięcia mięśniowego itp.
Zmiany le rnogą być różne u każdego odbiorcy.
Reakcja na muzykę zależy od wiciu czynników:wrodzonej wrażliwości muzycznej, umiejętności nabytych, sytuacji poprzedzającej słuchanie muzyki, aktualnej kondycji psychofizycznej itp.
Wpływ muzyki na psychikę człowieka określony jest jako, psychotropowy'.
Są to działania kalharlyczne(oczyszczające), aktywizujące, rclaksacyjne, nasenne, rytmizujące lub izolujące.
	Droga dźwięku Dźwięk po przejściu przez ucho zewnętrzne i środkowe ulega transformacji na bodziec elektryczny w obrębie receptora nerwu słuchowego(n.VIII).
Z receptora nerwu słuchowego wychodzi impuls, który jest modulowany przez wiele czynników, m.in.zrzez czynnik hormonalny(adrenalina).
Dzięki temu przygotowaniu następuje percepcja w pniu mózgu, międzymózgowiu i korze mózgu.
Dalsze wzctwuzanic dźwięku odbywa się w podwzgórzu, wzgórzu, układzie limbicznym i móżdżku.
Przez podkorowe ośrodki przełącznikowe dochodzi pod wpływem dźwięku muzyki do zmian w przemianie materii, napięciu mięśniowym, oddychtaniu, układzie krążenia i innych funkcjach wegetatywnych.
MVpływ muzyki na stany emocjonalne tłumaczy się stymulacją sekrecji endomorlin, pobudzeniem układu endomotOO i oddziaływaniem na twór'siatkowaty mózgu.
Wpływ na percepcję bńlu związaay jest z centralną stymulacją akustyczną mózgu i pobudzeniu syntezy endomorfin przez wibracje.


	śOołOOść pojmowania muzyki zlokalizowau@jest w prawej półkuli mózgowej(razem z postrzeganiem i orientacją).
Od harmonijnego rozwoju tych zdolności zależy nabycie podstaw myśle@a pizedlogiczaego i przejmą tematycznego.

	Bodźce wzmacniające muzykę.
	ił, cudownego'działania muzyki został zdewaluowany już w latach dwudziestych naszego stulecia.
Wprawdzie nadal pojawiają się rewelacyjne ciekły ale głównie w słownych przekazach.
Mówią o tym zazwyczaj dziennikarze, którzy nigdy nie widzieli zajęć muzykoterapii z chorymi, a terminem tym nazywają, odpoczynek przy muzyce.
Nie miałem jakoś szczęścia spotkać nikggo komu by inuzyka na trwale zmniejszyła stan depresyjny czy podniosła nastrój.
Ten słaby i nietrwały efekt uspokojenia, poprawy aktywności, zmiany zachowań jest głównym mankamentem leczniczego działania muzyki.
Dlatego aby zrealizować cele działali muzycznych oraz aby poszerzyć krąg odbiorców od lat stosuje 10200(00118 WZTDOCII IGR 18.
	INFORMACJA-dostosowana do poziomu odbiorców.
EDUKACJA-rodziców, ciężmnycb, dzieci, niłodzicży szkolnej, pedagogów, tctapcutuw, anhuatonćw piotilaklyki itp.TRENING-powtarzanie różnorodnych ćwiczeń stymulowanych muzyką poprawia funkcjonowanie indywidualne i w grupie.
SUGESTIA-sposób przedstawiania zaleceń, prowadzenia ćwiczeń, barwa głosu, nastawienie wewnętrzne, motywacja terapeuty i pacjenta wpływają na skuteczność działań profilaktyczna-terapeutycznych.
RUGI-I-związany z oddechem, miękki, rytmizujący, koordynujący, izometryczny, odreagowujący, perkusyjny, taneczny, spontaniczny, intuicyjny, stymulowany muzyką lub uzupełniający muzykę ilustracyj OĄ 6.
ODDĘCł-łY-stanowiące przerywnik działań ruchowych, muzycznych itp.
Ćwiczenia oddechowe poprawiające sprawność fizyczną, korygujące postawę ciała.
z tzHuĘ uu/ykinAathĘ pERkusrJNE-powszechna forma prymitywnej aktywności muzycznej(wspulmuzyko sanie, wyrażanie emocji, improwizacja itp).
WOKALIZA-mruczenie, nucenie, okrzyki, śpiew, 8.
WYOBRAŻNIA-uruchomienie i nauczenie wyzwalania marzeń obrazów itp.
	**L-es-ałiL-sai rieeee'!!'ile, --es.
	ła 86 s.
-eż ćy.


	9.
	UWRAŻLIAIENIE PLASTYCZNF.
POCTYCKlEc TEATRóLNEwyzwolenie umiejętności i wyo@aż@, OiBOwanic, oglądanie totojratiiitusuujących, edukacja głosu, gestu itp.10.TECP(tlili As:MODNIE-masaże, akupresura, pełniły, joga itp.
Muzyka wzbogacona powyższymi lzialuiiuni wzmacniającymi dociera do większej grupy odbiorców, odbierana jest hardziej zrozumiale, wielopozioinowo.
Działania grupowe są Indziej słuleczne od inudywidualuych.
Na szczególną uwagę zasługują g(upy uileuacyjne łączące zdrowych i chorych.
Podczas profilaktycznych zajęć ze zdrowymi odbiorcami jest okazja aby uwrażliwić i zaktywizować dziecko Specjalnej Troski otoczyć troskliwą opieką dziecko z Mózgowy@Porażeniem, które przyszło z matką lub samotną starszą osobą.

	Dobór muzyki Kryterium debetu muzyki opieruuy na czterech danych:CEL TERAPEUTYCZNY lub PROFILAKTYCZNY np.wokalne i ruchowe ujawnienie emocji, aktywizacja ruchowa, oddechowa, logopedyczna, relaksacja itp.
AKTUAcNA SPRAWNOŚĆ psychofizyczna np.ograniczenie kardiologiczne, ruchowe itp.
AlcTUALNA OCENA MUZYKI(rzeczywisty gust i wrażliwość muzyczna).
Pacjent-odbiorca decyduje o rodzaju muzyki.
Terapeuta jest doradcą.
Muzyka artystyczna w mistrzowskim wykonaniu może braku akceptacji odbiorcy być bezużyteczna.
Podczas I kontaktu akceptujemy każdy rodzaj muzyki, w trakcie działań moderując doraźnie lub trwale gust odbiorcy.
ZALECANA MUZYKA TERAPEUTYCZNA(profilaktyczna).
Na podstawie ustaleń teoretycznych, praktyki w połączeniu z oceną odbiorcy w konkretnej sytuacji.
Wypadkową tych zmienaych jest wybrany oplwnalny rodzaj muzyki(o potrzebnej charakterystyce), która stymuluje określone ćwiczenie.
Podczas realizacji celu możemy zmienić rodzaj muzyki i sposób bodżcowania(improwizacja, nagranie).


	Rodzaje ekspozycji muzyki Niptana na taśmę magnetofonową wg schematu AKTrAtZo:.
I RELAKS.
Improwizowana doraźnie do ćwiczeń(na Occie, ongankach instrumentach klawiszowych), Wyklaskiwany, wyklepywany rytuj-piyOWy 9 Oe rnuzykowanie perkusyjne-powszechne, forma ekspozycji dźwięku obejmująca KAŻDEGGCHOfłEGC lub uczestnika rekreacji.
Koncertowe wykorzystanie umiejętności arlysly podczas działali terapeutycznych lub profilaktycznych, uważliwienie zadaniowe(słuchanie rnuzyłi na żywo), bez sugerowania celu.

	Klasyfikacja wyrazowa utworów stosowanych do działań terapeutycznych i profilaktycznych.
	ako najbardziej wzydalne wykorzystuję utwory jednoznaczne wyrazowa i emocjonalnie.
	Grupuję je, przcsuzegając podobieństwa na jednej stronic kasety magnetofonowej.
	STRONA A'.
	STRONA J 3'.
	AKTYALACJA(utwory w tempie nnuszowym, radosne o wyraźnej akcentacji rytmicznej, jednorodne stylistycznie i rodzajowo.
RELAKS(utwory w budzo wolnym tempie, *pogodne, bez akcentacji rytmicznej, jednorodne, o miękkiej, łatwej melodii i delikatnym bn zmienia).
	Pojęcia RELAKS i AKTYWIZACJA zostały wy(osiowane i są nadal sprawdzane i korygowane przez pacjentów i odbiorców(od 1970-1995).
	Ęj.
	**Ż'*'"*-**'**.


	Jak wykorzystać muzykę dla zdrowia.
	taczają nas różnorodne dźwięki:komunikacyjne, przemysłowe, głosy ludzkie i fragmenty, przypadkowej niuzyłi.
Do bodźców tych jesteśmy przyzwyczajani, nie zwracamy na nie uwagi i bagatelizujemy ich znaczenie.
Fakt, że jakiegoś dźwięku niedostrzegamy nie oznacza, że on na nas nie działa.
Szczególnie różnorodny balas wpływa na nasze samopoczucie, nasila zmęczenie, rozdrażnienie i dekoncentracje.
	Jak temu stanowi przcciwdzialać?
W trakcie czytania tego tekstu zastanówmy się czy słyszana przez nas teraz muzyka pomaga nam czy utrudnia zrozumienie tekstu?
Wyciszmymuzykp dynamiczną(disco, rock, baevy metal itp.), która Błlywzuje ruchowo ale nie ułatwia koncentracji.
Jeśli prowadzimy rozmowę, natężenie muzyki towarzyszącej nic może być lak głośne jak głosy rozmawiających.
Podczas pracy umysłowej cicha i spokojna muzyka instrumentalna ułatwia koncentrację.
A zależności od gustów mogą to być nagrania poważnej muzyki romantycznej(np.zespoły kameralne, fortepian, gitara, tarła), rozrywkowe transkrypcje muzyki poważnej(Dael Marek i Wacek), rozrywkowe utwory gitarowe(Fr.
Goya, J.
Zsapka, J.
Strobel)lub muzyka elektroniczna(Vangclis.
Kitaro, M.
Biliński).
Ftzy odrabianiu lekcji popełniamy najmniej błędów przy najspokojniejszych balladach zespołów:np.
Melalica, Scorpions, Dire Straites, BO.
Collinsa czy E.
Johna jeśli już rnusimy słuchać muzyki.
Jeśli zapraszamy gości to nic odtwarzajmy muzyki równocześnie z Ozech źródeł dźwięku(TV radio, magnetofon).
W połączeniu z podekscytowanymi głosami dominował będzie hihs.
fVzy ł(opolach z zasypianiem postarajmy się zrezygnować z muzyki dynamicznej w szybkich tempach ponieważ będzie nas aktywizowała.
Zasypiając wyłączmy także muzykę relaksacyjną.
Nawet najspokojniejsza, najcichsza muzyka odtwarzana podczas snu drażni system nerwowy powodując czuwanie.

Jeśli pracujemy w nocy wskazane jest uBpizcOiienne stosowanie muzyki łagodnie aktywizującej(rock, country, disco), w chwilach narastającej senności wykonajmy kilkanaście ruchów gimnastycznych lub tanecznych przy muzyce w szybszym tempie(nip.
Techno Rap), 9.
Odtwarzając muzykę późno wiccznem nie zapominajmy o śpiących sąsiadach, ściszmy głośność.
Z łych kilku przykładów wynika, że największe zastosowanie ma MUZYKA RELAKSACYJNA np.:muzyka poważna-Marzenie, Wccżorem.
Kołysanka op, 124-w wykonaniu pianistki Marty Gozdcckicj, POP-Billitis-P.
Łaj w wykonaniu G.
Zuulira(llclnia Pana).
elektronika-Arktyczne echa-Vangelis, Alpine Słidow-Deuter.
Refleksje M.
BilińskiegoPOP-listy przebojów-Everybody ł-lufie-i'.
E.
M.
, Don'I ery-Guns Roses.
	fiś.


	Poranek.
	Poranek jest ważną porą doby, w której dźwięki i muzyka mogą moderować nasz nastrój i aktywizować ruchowo.
Jest wiele polskich powiedzonek i przysłów podkreślających jego znaczenie, , wstał jak szczygiełek'lub wstał lewą nogą jak chmura gradowa'.
Rano jesteśmy jak, nie zapisana tablica i chłonąca gąbka', pierwsze dźwięki i mądre słowa mogą nas zicbęcać Oo działania, uwrażliwiać na muzykę, a nawet uczyć.
A dlatego dobrze jest jeśli raz budzi nas zespół May', a innym razem pieśni Zygmunta Nosłowskiego i lepiej jeśli słyszymy słowa:jak dobrze wstać skoro świt'niż, ja sobie leżę pod gruszą'.
Dzieci słuchające rano różnych rodzajów muzyki, wychowują się w atmosferze poszanowania poąodnych piosenek ludowych, wolnego rocka i popularnej muzyki poważnej.
Jest to praktycznie trudne do zrealizowania, bo większość polskich porannych programów radiowych jest monostylowa.
Dlatego, jeśli odpowiednio wcześniej wstajemy, warto odtworzyć szczeąólnie przy śniadaniu, muzykę o walorach edukacyjnych(pr, li P.
Radia).
Rano nasz system nerwowy, układ krwionośny i hormonalny źle reagują na, hałas muzyczny'(głośny dźwięk, bardzo szybkie tempo i wysokie lory)i zbyt szybką pionizację ciała.
Szczególnie w okresie pokwitania, wieku średnim i starszym(nie mówiąc o obciążeniach sercowa-płucnych), należy wstawać powoli i stopniowo.
Pierwotnego człowieka budziły ze snuu dźwięki natury, współcześnie podióywanas ostry dźwięk budzika, hałas za okucia lub podekscytowany głos spikera radiowego.
Spobujrny zaaranżować spokojny sposób budzenia i wstawania.
Najbezpieczniejszym porannym ternzern muzyki jest częstość naszej akcji serca(70-90 na minutę).
Fizjologiczną muzyką budzącą'jest ciepły, spokojny dźwięk instrumentu i głosu i cicho odtwarzana pogodna melodia utrzymana w tempie marszowym.
Muzyka instrumentalna jest szczególnie wskazana, bo nie niesie dodatkowych treści, których moglibyśmy nie zaakceptować.
Mając do wyboru preferujmy pojedyncze instrumenty fortepian, gitara lub małe zespoły.

	Jeszcze w łóżku wykonajmy kilka ćwiczeń energelyzujących:najpierw spokojne ćwiczenie oddechowe.
	Oddychamy wolno przez nos, usta zamknięte.
	Następnie wolno przeci(mnijmy się.
	Zaciśnijmy na jedną sekundę pięści i rozluźnijmy napięcie.
	Nastawiamy spokojną muzykę z radia luub unagnctolonu i powtarzamy kilkakrotnie coraz głębsze oddechy i dłuższe(3-6 sek.)ćwiczenia izometryczne.
Układany sie w pozycji, enubrionalncj'(siedziuny na piętach, pochylamy klatkę piersiową na uda, czoło układamy na pizcścietalle, a ręce rozluźnione wzdłuż ciała.
Zostajemy w tej pozycji pizez kilka oddechów, .


	ĘBsssese-----eeeeesesa-geee?
	Teraz podnosimy wygięty kręgosłup do góry, opuszczamy głowę między ramionami, prostujemy ręce w łokciach, przyjniując pozycję, kola', który robi czyd ech.

	Waz z wdechem unosimy głowę do góry równocześnie obniżając kręgo, słup do dołu w kształcie siodła.
	Ćwiczenia te powtarzamy na zmianę:kul, siodło, kot, siodło-3 razy.
	Odpoczywamy przez chwilę na brzuclnu, potem odwtacamy się na grzbiet, .


	Zriów przez kilka sekund przcciągaumy się i stopniowo siadamy.
Siedzimy przez moment na brzegu łóżka i wstajemy.
Po kilkakrotnym treningu to nnajcslatyczne wstawanie'będzie trwało nie dłużej jak 30 sęk, W zozycji stojącej przy dźwiękach raczyli radiowej(jest to najczęściej muzyka aktywizująca w tempie szybkiego marsza)wykonajmy kilkanaście wyrnachmięć ramionami(ruchy laoeczne, znane ćwiczenia gimnastyczne lub aerobił).
Ił.
	Jeszcze trzy podparte przysiady i jesteśmy przygotowani do ciężkiego dnia.
Gimnastyka(początkowo dla leniwych i kilkanaście ruchów tanecznych)nie przekracza 2-3 min.
Jest to@iOimum, które z czasem zachęci nas do dłuższej gimnastyki porannej.
Przygotujmy sobie taśmę na której po jednej sOonie będą pogodne utwory instrumentalne lub piosenki, a na drugiej dynamiczne disco, rock tuo country.

	CtA-np.
	Moonlight shadow-Mike Okllicld.
	Zapytaj-Republika.
	Su, t-cap.
	Sorrento rnoon-lina wena.
	I go will-R.
	Stones.
	Krótki odpoczynek.
	Często wracarńy do domu zmęczeni i zdenerwowanej.
	Spróbujmy odpocząć i zregenerować swoje siły.
	i.
	Wietrzymy pokój i zasłaniamy okna.
2.
Myjemy się i rozluźniamy odzienie.
3.
Nastawiamy kasetę na stronę.
A"(dość głośno).
Wykonujemy kilkanaście dynamicznych ruchów(podskoki, bieg w miejscu, wymachy ramionami).
4.
Kiedy odczujemy lekkie zmęczenie wykonujemy kilka głębokich od dcchżw(uprzednio przekładamy kasetę na stronę J'-RELAKS).
5.
Stoimy rm lekko ugiętych nogach i wykonujemy wraz z oddechem spokojne krążenia barkami i głową(po sześć razy).
6.
Ściszamy jeszcze muzykę na stronie, B'.
Kładziemy się na wznak na twardym podłożu.
Przykrywamy się kocem.
Leżyrńy na plecach i symetrycznie zaciskamy pięści i prostujemy nogi w kolanach po i sek.rozluźniany napięcie.
7.
Wykonujemy kilka spokojnych pogłębionych oddechów.
(8.
A teraz właściwy RELAKS.
Przypominamy sobie odpoczynek na plaży...łące...lub w lesie.
Jest ciepły dzień, leżymy wygodnie, nigdzie nam się nie spieszy, odpoczywa my.
9.
Czas trwania relaksu regulowany jest długością trwania utworów muzycznych.
Znając czas trwania utworu decydujemy czy j odpoczywamy przy dwóch czy trzech melodiach, i.


	10.
	Po relaksie nadal przy muzyce-sit.
, B"-przeciągamy się i powoli wstajemy, wykonując leniwie miękkie ruchy(pkt, 5 j.
Zmieniamy stronę kasety na.
A"i wykonujemy ćwiczenia ruchowe podobnie jak w pkt, 3 ale o mniejszej intensywności.
Znów zmieniamy kasetę na sOooę, B".
Powtarzamy spokojne głębokie oddechy i rozpoczynamy czekające nas zajęcia.
Vemy co robić.
Jesteśmy wypoczęci i zaktywizowani.

	Jak wykorzystać przypadkową muzykę.
	ielu z nas odziedziczyło lub wykształciło w sobie dar wrażliwości i wnikliwości muzycznej(rejestracji, oceny, analizy i szu(ladkowania'każdej zasłyszanej melodii).
Odbiorcy ci wiedzą, że długo eksponowana, głośno odtwarzana nawet najznakomitsza muzyka powoduje dekoncentracje, uczucie zmęczenia i rozdrażnienia.
Muzyka laka utrudnia prowadzenie rozmowy a z czasem ognanicza wrażliwość na ciche dźwięki.
Wiadomo również, że tempo i barwa muzyki wpływają na aktywność lub odczucie relaksu u słuchacza.
Ciągle narzekamy na brak czasu co uniemożliwia naszą rekreację(gimnastykę, jogging, aerobik, callanetics, gry sportowe itp).
Z drugiej strony stwierdzamy, że nie ćwiczymy bo jesteśmy zmęczeni i nie marny siły na regularne zajęcia.
Aby pogodzić te dwie sprzeczności warto poznać zasady muzycznej gimnastyki funkcjonalnej 1 J 8 ażdy rodzaj otaczającej nas przypadkowej muzyki może być bodzcem do wykonania ćwiczenia(ruchowego, oddechowego, wyobrażeniowego lub relaksacyjnego).
Z.
Ćwiczenia funkcjonalne przy muzyce stanowią przerywnik codziennych czynności(pracy, nauki, oglądania TV, czytania Bp).
Początkowo wykonujemy je okazjonalnie przy muayce przypadkowej, później przy naszej ulubionej muzyce uprzednio przygotowanej.
3.
Elektem codziennego wykonywania tych ćwiczeń jest poprawa samopoczucia i wzrost aktywności życiowej.
Pozytywny efekt obserwujemy już po kilku dniach.


	III.
	Ćwiczenia muzycznej gimnastyki funkcjonalnej.
Ćwiczenie to prostuje sylwetkę, pogłębia oddech, zmniejsza bóle kręgosłupa, odwraca uwagę od nużącej pracy i daje satysfakcję rytmicznego ruchu.
Po ćwiczeniach wykonajmy kilka spokojnych oddechów.
Przy melodii dynamicznej w szybkim leoipie(haevy metal, disco, rap, techno)wykonajmy w miejscu trucht i podskoki.
W pozycji siedzącej wykonujemy szybkie ćwiczenia izometryczne(naprzcmierme zaciskanie-I sek.-i rozluźnianie pięści lub wciąganie i wypinanie brzucha).
Ćwiczenia te zredukują nasze napięcie psychiczne, złość, niepokój i agresję, stanowią przerywnik pracy.
Wykonujemy je krótko(1-2 min.
Pizy melodiach w wolnym tempie o spokojnym klimacie, cicho odtwarzanej muzyce instrumentalnej lub piosenkach śpiewanych ciepłym ąłosem, wykonujemy różnorodne ćwiczenia:.
	O Spokojny przerywnik ruchowy(30 sek.
-I min.
Miękkie krążenia barkami do przodu i tyłu oraz wolne krążenie głową.
To bezpieczne ćwiczenie zmniejsza wzmożony stan napięcia szyi, karku i pasa barkowego.
Napięcie lo powstaje w wyniku statycznej pracy i sytuacji stresowych.
Po wykonaniu serii tych ćwiczeń następuje poprawa sprawności unnysłowej, ustąpienie bólów krzyża i polepszenie samopoczucia.
3)Uhnoszenie ramion ku górze(ok, 30-60 set.
Ćwiczenia izometryczne.
Waz z wdechem napinanie i prostowanie łąk w górze nad głową, 1 sek.napięcie i rozluźnienie z równoczesnym wyciąganiem kręgoshuqpa i imnion do góry.
Ćwiczenie to zapobiega bolom kręgosłupa, koryguje zgubioną sylwetkę.
Stanowi prze*nik pracy w pozycji i stojącej.
3)Spokojny utwór muzyczny jest bodzcem do wykonania serii wolnych głębokich oddechów, które rozprężają pęcherzyki płucne szczytów płuc i kątów żebrowa-przeponowych(okolice słabo wentylowane).
Muzyka relaksacyjna, zrnniejszijąc napięcie mięśni oddechowych, ułatwia wykonanie głębokiego oczyszczającego oddechu.
Wdech.

	wykonnujeiny przez nos(usta zamknie(c).
Elektem ćwiczeń jest lepsze dotlenienie rnuzgu, wypooslowanuie ktęgosłupa, poprawa samopOCZUCld.
4)Odpoczynek.
Muzyka rclaksacyjua uioże być zachętą do krótkiego odpoczynku(np.jeden utwór 3-5 iuin, )lvb do kilkunastosekundowegoprzerywnika.
Rozluźniamy oOzicnie, siadamy w wygodnej, swobodnej pozycji, zamykamy oczy i wyobrażamy sobie krótki odpoczynek w ciepły słoneczny dzień na plaży...kwiecistej łące...lub w lesie.
Czujemy się nieco senni, bezpieczni, odizolowani od pracy, codziennych zmartwień i szarości życia.
Oddychamy swobodnie.
Słysząc koniec utworu lub fragmentu(przedtem programujemy sobie czas odpoczynku)powoli nanosimy ramiona do góry, przeciągamy się, wykonujemy ćwiczenie 1 i 3 i wtacuny do przerwanych zajęć.
Krótkotrwała izolacja i uruchomienie wyobraźni po kilkakrotnym treningu zmniejszy uczucie zmęczenia i poprawi samopoczucie.
Codzienne wykonanie całej serii łatwych ćwiczeń funkcjonalnych przy muzyce(przypadkowej lub przygotowanej)po kilkunastu dniach poprawi naszą sprawność psychofizyczną i uczyni nas wrażliwszymi na każdy zasłyszany dźwięk.
	81 ił.


	Muzyka naszych dzieci.
iedy zostajemy sarni(dzieci w szkole), spróbujmy zapoznać się z tak często krytykowaną muzyką mlolzieżową.
Większość dorosłych nie znosi tego, hałasu'ale'pamiętajmy, że łooOiłl pokoleń zaczyna się od nieakceptowania muzyki młodych.
Przełamanie tych oporów zaczynamy od prośby, , zostaw mi jakąś Twoją kasetę do przesłuchania'.
Początkowo słuchajmy jej podczas łatwych zajęć domowych, a później w chwilach odpoczynku.
Po, powrocie dziecka do domu nie zaczynajiny recenzji od słów:co to za okiopna muzyka, jaka hałaśliwa".
Przecież my decydowaliśmy o natężeniu dźwięku.
Wysłuchajmy każdej kasety co najmniej dwukrotnie wsłuchując się w melodię(szczególnie przy wolnych utworach)i spróbujmy przy niej potańczyć lub poruszać się rytmicznie.
Łalwo stwierdzimy, że muzyka la słuchana ciszej traci swoją agresywność.
Poprośmy o zespoły których przeboje utrzymują się już kilka lał w czołówce.
List Przebojów'.
Muzycy, którzy kilka'lat pracują ze sobą, wcześniej czy później nagrają spokojną balladę.
Nie zapomnijmy wyrazić swoje zainteresowanie tą muzył:.
Poprośmy o podobne w klimacie utwory jak:Nolhing cornpares ZU-Sincad 0, ConnorEyerything I Do-8.
AdamsI will always love you-W.
Houston Golours of the wind-Vanessa AilliunsOnly one Road-Celinę DiontWbiter shade of pale-A.
Lennox Do ciebie-Varius Manx.

	Spotkanie(rodzinne, towarzyskie).
	est to rzadka, najczęściej okolicznościowa(święta)okazja aby rodzina w komplecie zasiadła przy siole.
Oprócz ulubionych potraw, kwiatków, czystego obrusa, zapalonych świec, akceptowana przez wszystkich cicho odtwarzana muzyka będzie spełniała integrującą funkcję.
Przykładem utworów uniwersalnych są wiecznie młode'piosenki Beatlesów, spokojne przeboje POP lat sześćdziesiątych, transkrypcje instrumentalne, rozrywkowe, muzyki poważnej i niektóre łatwe przeboje ze współczesnych list przebojów.
Ważne żeby to były cicho odtwarzane, spokojne melodie, które nie utrudniają rozmowy i prowokują do wspomnień.
Muzyka podczas posiłków nie służy do słuchania, spełnia ona funkcję służebną-stanowi tło i uświetnia spotkanie.
Osoby odchudzające się przekona fakt, że cicha, akceptowana melodia w wolnym tempie, o małej dynamice, zmniejsza apetyt i zwalnia tempo jedzenia.
Posłuchajmy razem:Statki na niebie-De Mono Płomień z nieba-BajmSleeping satelitę-Tasmin ArcherNoclurn-Secret Garden Have you ever really loved a woman-Bryan Adams.
	*i*.


	as(osuwanie Niekonwencjonalnych Źródeł Dźwięku(klaskanie, uiderzanie'o uda, podulzia, pocieranie dłoni, tupanie, pstrykanie palcami)mających swój rodowód w zabawie plemiennej, upraszcza i urozmaica powalzenie zajęć.
Terapeuta i pedagog przy pomocy tych prostych sposobów(nucenie i klaskanie)noże uniezależnić się od instrunneutów, kaprysów elektryczności i.
kosztownych zakupów.
Nieuzbroiony muzycznie terapeuta staje się łatwym obiektem naślalowaoia.
Umiejętność aranżowania łatwej zabawy poprzez klaskanie inoże być wykorzystana nie tylko podczas choroby.
Jest to już nauczony odruch, który przydaje się w okresie zdrowienia lub zdrowia kiedy np.podczas wakacji znajdziemy się w leśnej głuszy, na odludnej plaży czy łące.
Podczas deszczowej pogody, przy braku elektryczności, zabawy te będą organizowały czas i szełnialy rekreacyjną funkcję.
Niekonwencjonalne Źródła Dźwięku(NŻD)znajdują najczęściej zastosowanie jako dźwięk osOoalowy(powtarzalny motyw rytmiczny), lub jako rytmiczny akunnpaniaunent do popularnych wyliczanek np, entliczek pentliczek", , cne One llke lakę torbę borbe usmesunake uaus deus kosmautcus iuuokelc bals", , siała baba", , kipi kasza".
	liż'D.
	)7 FI.
	Niekonwencjonalne Źródła Dźwięku.
	stanowią wspólakompaniamenl rytmiczny podczas muzykowania z nagraniami mechanicznymi:pomagają podczas ćwiczeń w klóiych naśladujemy zwierzęta, dźwięki natury lub przemysłowe bądź też przy realizacji tzw., dyktanda muzycznego"(terapeuta klaszcze 3 razy głośno-gnipa powtatza, 2 razy cicho-grupa powtarza).
	Sposobyklaskania.
	1.
	Palce-palce(dźwięk niski).

	Palce-środek dłoni(dźwięk wysoki, głośniejszy):Dłonie w kształcie dwóch muszelek-powstaje strumień powietrza w kierunku klaszczącego:Strumień powietrza z pkt, 3 kierujemy do otwartej jamy ustnej klaskanie akustyczne.
Rozwarciem ust i językiem zmieniamy pojemność, ustnego pudla rezonansowego".
Możemy w ten sposób, wygrać"łatwe melodie.
S ppsobyok i e pywania:1.
Dłoń muszelka-mięśnie uda po tej samej stronie-mięśnie łydki po tej samej stronie oklepywanie na krzyż KlaskarieioklepywanieWyliczanki metrum-4/4.
Tempo marszowe.
Przykład-kipi-a)klaskw dłonie kasza-b)klepnięcie woda kipi-a)groch-b)lepsza-a)kasza-b).


	Muzykowanie rodzinne.
	u:1 to łatwy kontakt z nurzyka w Juj oBlpóPlszcj ryluiiczncj formie.
'A muzykowaniu nawiązujuiuy do rybna naszego serca i marszowego kroku.
Muzykowanie rodzinne spełnia funkcję integrującą i zabawową.
Ćwiczenie 1.
Spińtnujmy rytmicznie maszerować w uiicjscu i równocześnie klaskać w(dłonie.
	Ćwiczenie 2.
Maszerujemy licząc:1, 2, 3, 8.
Klaszczeiny silniej na 2 i 8.
Ćwiczenie 3.
Teraz maszerujemy na I lewą nogą i klaszczemy z przodu, na 2 prawą nogą i klepiemy się po biodrach, na 3 lewą nogą i klaszczemy z tylu, na 4 prawą nogą i znów klepiemy się po biodrach.
Ćwiczenie to powtarzamy kilka jazy.
	Ćwiczenie 4 Kiedy potrafimy wykonać równo to ćwiczenie raz wolniej, a raz szybciej, sp(obujmy powtórzyć je przy muzyce marszowej z radia lub kasety rnagoelolonowej(sław rock, disco, techno itp).
Pod koniec ćwiczenia wykonajmy kilka spokojnych oddechów przy muzyce z kasety uniwersalnej s*, '*"-*c*sSystematyczne wykonywanie tych ćwiczeń poprawia kondycję i koordynację ruchową.
Wykonujemy je w domu lub na łonie natury.
Starsi wykonują w tempie wolnym na 1, sprawniejsi czterokrotnie szybciej.
Ćwiczenie spełnia również funkcję ODREAGOWUJĄCĄ(redukuje złość, agresję, wewnętrzne napięcie psychiczne).

	Rytm naszego serca(dla dzieci starszych i młodzieży)Ćwiczenie 6.
Poprośmy starszych aby pomogli wyczuć nasze tętno-palcami wskazującym i środkowym lewej ręki w rowku promieniowym nadgarstku ręki prawej.
Wystukajmy ten rytm:1, 2, 1, 2, 1, 2 czubkiem buta o podłogę.
Zapamiętajmy lub obliczmy częstość na jedną minutę.
Il.
Przez jedną minutę biegniemy w miejscu po czym ponownie w poaycjisiedzącej określmy częstość, lplna na minutę.
111.
Spróbujmy wśród naszych naprań odszukać dwa utwory odpowiadające częstości naszego tętna po wysiłku(ok.
100-IZ(Vmin)i w spoczynku(ok.
60-BO/min).
Ćwiczenie to uczy nas umiejętności wyczucia własnego tętna, które wskazuje na pracę naszego serca.
Po dłuższym lreniagu ćwiczeń PROFILAKTYKI MUZYCZNEJ różnica między Wni dwoma pomiarami będzie niewielka.
	Domowy zestaw perkusyjny.
	Służy do MUZYKOWANIA ZABAWOWEGO, wspólmuzykowania z odtwarzaną muzyką zachęca do wykonania małych instrumentów muzycznych.
Poszukajmy w kuchni:1)dwie małe łyżeczki stołowe-bzonki bzyiuuuy luźno między palcami, stukamy w wypukłe części łyżeczek, 2)puste plastikowe i metalowe pudełka to ufasz zestaw perkusyjny:stukamy opuszkami palców:3)do pustego pudełka wsypujemy groch, ryż lub kapsle po napojach:są to nasze kuchenne marakasy:4)ze starych kluczy, nanizanych na sznueł, wytonujemy dzwonki.


	Mając przygotowany domowy zestaw perkusyjny zagrajmy z ulubionymi zespołami(radio, taśma, magnetofon).
	Zanućmy lub zaśpiewajmy znaną melodię i równocześnie zaakompaniujmy sobie rytmicznie.
	Zestaw melodyczny.
	Czysty, krótki grzebień przykryjmy bibułką lub celofanem.
Przykladąmydo ust, wypuszczamy ustami powietrze, dmuchamy nucąc znaną nam melodię.
V prosty fet na początku dmuchamy jak w gwizdek.
Podobnie posługujemy się organkami, a na cymbałkach gramy jak na bębenku.
Po oswojeniu się z instrumentem korzystamy z samouczków.
Po pierwszych sukcesach zasięgnijmy rady pedagoga muzycznego(ognisko, szkoła).
Uwaga:Powyższe prymitywne sposoby korzystania z instrumentów mają na celu zachęcić do systematycznej edukacji muzycznej, a nie są jej formą zastępczą.
	Pamiątki muzyczne z kraju i z zagranicy.
	Poprośmy rodziców i znajomych aby z podróży przywozili małe instrumenty muzyczne.
Np.:r dzwonki-Austria, Szwajcaria, Węgry, Bułgaria-drumla-Anglia, Francja, WęgPyr okaryna-Czechy, Słowacja, Rumunia r Oelnia Pana-Rumunia, Bułgaria, Węgry.
Chile, Boliwia-fujarki-jak wyżej-bębenki-kraje arabskie, afrykańskie Mając własne różnorodne instrumentarium muzyczne, zabieramy je na spotkania rodzinne, koleżeńskie, wakacje.
Stosujemy je kiedy przyjdzie nam ochota na muzykowanie, gdy brak prądu, gdy znudzi się nam muzyka mechaniczna.
Wielu znanych muzyków zaczynało od zabawowego muzykowania.

	Dźwięki natury.
	d czasu kiedy dźwięki natury były jedyną muzyką otaczającą człowieka upłynęło wiele lat.
Kilkadziesiąt pokoleń potwierdza nieprzemijające znaczenie tych bodźców dla zdrowia człowieka.
Natura dalej inspiruje artystów, do natury odwołują się dietetycy i aptekarze, do natury wraca myśl leczniczego wykorzystania dźwięku.
Odgłosy natury od dawna intuicyjnie wykorzystywane były w profilaktyce zdrowia.
Współcześnie odwołujemy się do tradycji, którą odczytujemy na nowo.
Dźwięki natury(śpiew ptaków, szum morza, szelest liści na wietrze itp.)stosujemy w profilaktyce i terapii muzycznej.
W terapii dźwięki te spełniają funkcję kathartyczną, odreagowującą, integrującą, korygującą, uwrażliwiającą, ralaksacyjną i aktywizującą.
Szczególnie podczas edukacji i leczenia dzieci dźwięk i fotografie natury są niezastąpione.
Na przykład mówiąc o wewnętrznym niepokoju, zdenerwowaniu, pokazujemy fotografię wzburzonego górskiego wodospadu.
Zachęcamy słuchaczy do wyrażania swoich odczuć ruchami ramion i nóg.
Odtwarzamy muzykę o dynamice i tempie zbliżonym do widoku na fotografii.
Aby ułatwić relaksację, pokazujemy fotografię spokojnego morza, łan zboża, zielone listeczki-wybieramy miejsce odpoczynku.
Odtwarzamy muzykę relaksacyjną, porównując ją z bardzo spokojnym ruchem fal, traw, liści.
Spokój ten przynosimy na ciało ułożone w wygodnej pozycji.
Muzykę uzupełniamy nagraniami plusku lał, śpiewu ptaków itp.
Wypowiadana sennym głosem sugestia słowna ułatwia odpoczynek.
Umiejętność kilkusekundowego przeniesienia się myślami do naszych ulubionych miejsc odpoczynku jest krótko działającym sposobem odprężenia podczas pracy, przerywnikiem działań terapeutycznych, i formą izolacji.
Myśli takie wzbudzają tęsknotę za kontaktem z naturą podczas najbliższego weekendu.
Skojarzenie dźwięków natury z naszą ulubioną muzyką ułatwia przeniesienie się do tych miejsc, które nas relaksują.
Skojarzenia te wzbogacają wrażenie koncertu, wystawy plastycznej czy filmu.
Słuchając nagrań muzyki mechanicznej w domu, pełniej uruchamiamy naszą wyobraźnię.
Takie tęsknoty zachęcają do wczesnej realizacji spotkania z przyrodą podczas krótkiego spaceru(ruch)po pracy.
Wartość lej rekreacji jest nam coraz bardziej potrzebna w dobie szybszego cieczenia się wzroku(komputer, TV), wzrostu konkurencyjnej płacy, bezruchu i konfliktów interpersonalnych.
(G.d, str.60).

	F(zedstawione powyżej sposoby nie zastąpił izeczywistegoo kontaktu z naturą dlatego starając się o coraz częstsze Kontakty przebywanie na DowieOzu realizujemy zasady profilaktyki muzycznej:Idąc do parku lasu, nie zabierajiny ze sobą odtwarzaczy dźwięku(chyba, że chcemy nagrać szyjny drzew, śpiewy ptakowi pluskanie wody).
Ptzygotujmy swobodny strój spntowy, który będzie zachęcał do ruchu.
Podczas spaceru wypatrujmy niespotykane kolory, kształty drzew wsłuchujmy się w rzadkie odgłosy, wąchajmy zapachy kwiatów, ziół i żywic krzewów i drzew.
Nie ojraniczajmy swoich myśli.
Bodźce wzrokowe i słuchowe upoiządkująi wyciszą rozbiegane myśli.
Nie zaczynajmy kontaktu z przyrodą od znacznego wysiłku.
Dajmy się ponieść początkowo ogarniającemu nas lenistwu.
Słuchajmy swojego organizmu-może ten stan jest nam teraz najbardziej potrzebny.
Po spokojnym spacerze z częstymi odpoczynkami zacznijmy głęboko oddychać.
Wydech wykonujemy przez nos, usta zamknięte, a wydech przez usta.
Podczas wdechu unośmy ramiona z przodu ku górze, a opuszczajmy je bokiem.
Zatrzymajmy się piezy drzewie.
Trzymając się pnia wykonajmy kilka spokojnych przysiadów.
Kiedy poczujemy się rozgrzani, polruchłajmy w tempie, który sprawia nam przyjemność.
Po kilkunastu krokach znów powtórzmy ćwiczenie oddechowe.
Zatrzymajmy się, popalrziny na drzewa, posłuchajmy stuku dzięcioła, czy kukanie kukułki.
Wybłuchajrny nowych dźwięków, yyypalrzmy niespotykane kolory.
Szczególnie po dłuższym bezruchu nic uuzucajrny sobie zbyt dużego wysiłku.
Wyznaczmy sobie różnej długości punkty docelowe.
Pierwszy odcinek idziemy, drugi truchutamy, do kolejnego podbiegnijmy szybciej.
Przystańmy-popatrzmy.
Usiądźmy.
Ollecbnijmy głębiej.
Przypomnijmy sobie ulubione melodie.
Jeśli marny ochotę zanucić, cicho zagwizdać lub zaśpiewać-zróbmy lo.
Jeśli przychodzą nam do głowy poinysły, opracujmy plan działania na najbliższy tydzień.
Po kilkudziesięciorninutowyrn ruchu na świeżym powietrzu możemy być nieco senni.
Miejrny świadomość zdrowo spę.

	azonego czasu, poczucia odzyskanej siły, to ułatwi nam koncentrację myśli i wzrost aktywności.
Po takim spacerze wracamy do domu nieco zmęczeni, uporządkowani, mając inne bardziej optymistyczne spojrzenie na trudne problemy.
Idziemy miękko, oddychamy swobodnie i lekko, pachniemy lasem, z radością wracamy do cywilizacji.
Podczas naszych wędrówek po sklepach muzycznych poszukajmy muzyki, która kojarzy nam się z kolorytem i dźwiękami natury.
Wybrane utwory z poprzedzającą sugestią nagrajmy według omówionesgo na kolejnych stronach schematu:Na str.
A szum wodospadu poprzedzający utwór instrumentalny o klimacie zbliżonym do wodospadu.
Znów odwołujemy się do ćwiczeń wykonywanych dynamicznie lub marszobiegu.
Przy muzyce powtarzamy te ruchy.
Kolejne nagranie górskiego strumienia ilustrujemy muzyką o mniejszym tempie i dynamice.
Również nasze lachy będą mniej dynamiczne.
Kolejny dźwięk to mały strumyk lub rzeczka i muzyka spokojniejsza.
Wyciszamy nasze ruchy odpowiednio do muzyki.
Na stronie B nagramy spokojny szum fal i nadmorską muzykę, spokojny śpiew ptaków i leśną muzykę, kapanie deszczu i nastrojowa melodia, która kojarzy nam się z taką pogodą.
Taśmę tę stosujemy wg zaleceń w rozdziale.
Muzyczna Apteczka Il.
Kaseta ta będzie stanowiła ozdolę naszej Domowej Apteczki Muzycznej.
Słuchając jakiejkolwiek muzyki zawsze próbujmy połączyć ją z obrazem natury.
	ś-K łx.
	et@Pi 61.

	MUZYCZNA APTECZKA.
	est to zestaw naszych ulubionych utworów muzycznych nagranych na kasety magnetofonowe.
Działanie ich zachęca do rekreacyjnego ruchu, redukuje wzmożone napięcie nerwowe, zaprasza do ćwiczeń oddechowych, odpoczynku, ułatwia zasypianie, poprawia nastrój i zwiększa aktywność.
Na Apteczkę Muzyczną(AM)składa się małe studio nagrań czyli radiomagnetofon dwu kasetowy, adapter i płyto i taśmoteka dawnych naszych nagrań, utwory współczesne oraz 3 kasety 60 minutowe(czyste).
Po latach większość utworów z naszych abiorów muzycznych przestała nam się podobać ale jest kilka roelodii do klónrych chętnie wracamy.
Utwory te segregujemy wg poniższego klucza i nagrywamy na odpowiednią kasetę.
Utwory ułatwiające zredukowanie naszej złości, agresji i niepokoju.
Utwory uspokajające, ułatwiające nasz odpoczynek, relaks, zasypianie lub leniwy ruch.
Utwory aktywizujące, poprawiające nastrój-zachęcające do dziataflld.
Melodie, które lubimy nucić lub śpiewać.
Przeboje zachęcające do ćwiczeń ruchowych(aerobiku, callanetiscuilp)Przeboje zachęcające do tańca-rozłtęcające spotkanie towarzyskie.
7.
Utwory instrumentalne ulalwiijące działania umysłowe(naukę, czytanie).
8.
Utwory kawiarniane'ułaitwiające rozoowę, uświetniające spotkanie towarzyskie.
9.
Utwory redukujące nasz smutek, na, deszczowe dni'.
10, fóżnorodne przeboje marszowe(do samochodu).
i I.
Utwory otwierające ras na Poezje.
Plastykę, dyskusje o sztuce.
13.
Nowe kasety do słuchania-wykorzystania według klucza 1-9.
Upraszczając, na pewno część ich będziemy mogli umieścić na stronie.
A'naszej kasety uniwersalnej, a pozostałe na stronie, i 3'.

	Kacia nniwersa I n a.
	sr.
	4-1.3.4.5.6.10.
	s*-z*g***.
	Nie zawężajmy naszej MUZYCZNEJ APTECZKI do jednego rodzaju muzyki.
Niektóre przeboje z czasem tracą swoją Jrakcyjność, inne nabierają szlachetnej muzycznej patyny'.
Oprócz modnych dziś hitów wzbogacamy naszą kolekcję o:a)Wiecznie Młode Przeboje muzyki poważnej(to najpewniejsza, najbardziej stała lokata kapitału np.
Siciliana-J.
S.
Bacha.
Humoreska A.
Dworaka.
Kołysanka z I konc.
-Fr.
Chopina.
Marzenie-R.
Schumanna)b)Klasyczne Przeboje Rozrywkowe-Ramona, Chainnan, Moon ReverEvery body loses somę body.
O sole mio, słynne Walce.
Tanga.
c)Przeboje filmowe-Love story.
Ojciec Chrzestny.
Cliły.
Dr.
ŻwagoMisja.
d)Dawne Polskie Przeboje(przedwojenne.
Dinozaury, Jarocin).
e)Polska Muzyka Ludowa(nagrania oryginalne).
f)Klasyczny Rock.
Country, Reggae.
Soul-inne podstyle.
g)J 3 oże szmira, ale ja to lubię'(Beata, Pamela.
Mydełko Fa.
Biały miś).
h)Muzyka Miłości(Emmanuela, Billitis), i)Dźwięki natury(głosy ptaków, szum morza, podobna muzyka).
	***ł(ćjĘq, ąęś.

	MUZYCZNA APTECZKA li Utwory "PIERWSZEJ POMOCY MUZYCzNEJTaśma uniwersalna pElAX/663%428948 Strona A'-AKTYAIZACJA(tempo marszowe).
Zachęta do ćwiczeń ruchpwych, tańca, aerobiku.
Poprawa nastroju, rozładowanie napięcia, wzrost aktywności.
Przykłady:Wonder(ul lite-BLACK.
Pautadis-PO, e--8--Póz Tac lunky-G.
MlGłlBCłMiss Chetelalaine-K.
D.
L 6 N@.
Gań I Touch-M.BOLTON.
First-P.DEK.
Strona, B'-RELAKSACYJNA(wolne tempo, cicha ekspozycja)Famy odpoczynku, prace umysłowe, Oo rozmów.
Ćwiczenia oddechowe, callanetics.
Przykłady:Right herc waiting-R.
M 6 f 8.
ł iello-L.
RlCł-lic, Teaus in heaven-G.
VCóęJśfłWords-The CłiflSTlóNS.
Nolhing else rnalters-MfTAlłGó.
ran aro-w eBebssrĄ-Aktywy:ucjit.
	Sposób I np.wracamy do domu zmęczeni, osłabieni:nic nam się nie chce.
Najpierw dostrajamy się muzycznie"do naszego stanu.
Nastawiamy stronę B'-RELAKS, leżymy wygodnie rozkoszując się lenistwem.
Po 2-3 melodiach dochodzVny do wniosku, że trochę odpoczęliśmy.
Zastanawiamy się co bezwzględnie jeszcze musimy zrobić.
Nadał.

	leżymy.
	Leniwie poruszamy w wolny takt muzyki palcami rąk i nóg.
Nadal w pozycji leżącej zmieniamy taśmę na stronę AKTYWLACJA A'.
Intensyfikujemy ruch, już nam nie wystarcza podrygiwanie w pozycji leżącej.
Powoli wstajemy.
Przy muzyce głośniej odtwarzanej ze strony A'wykonujemy kilkanaście dynamicznych ruchów(Ćwiczenie ruchowe lub taniec).
Czujemy się nieco lepiej.
Po tej 10-20 minutowej rekreacji wracamy do zajęć.
Jeśli są to działania umysłowe to możemy nadal wykorzystywać naszą taśmę(str.
, B')jeśli łatwa praca fizyczna(str.
Cały czas mówimy o taśmie wykonanej wg naszego wzoru ale poszczególne utwory akceptuje odbiorca.
Proponowane utwory mają charakter tylko wzorcowy(klimat, tempo, dynamika, łatwa melodia, brzmienie itp).
Sprńbujmy wykonać podobne nagranie dla rodziców i znajomych.
Nie obawiajmy się muzycznego uzależnienia, nie uszkadza ono narządów wewnętrznych, natomiast usprawnia fizycznie, poprawia nastrój i poszerza zainteresowania kulturowe.
Po pewnym czasie, mały ruch'okaże się niewystarczający, z przyjemnością powtórzymy ćwiczenia na powietrzu(park, las).
Sposób li według własnej koncepcji uwzględniającej sugestie.
Muzycznej Apteczki'.

	Wytestowane utwory o działaniu aktywizującym/łagodnie MM 80-120/.
	Muzyka poważna Gawot-P.
	J.
	Gossec Meruuet-L.
	Boccherini.
	Gawot-3.
	8.Luly-wyk.
	Zesp.
	Kameralistów K.
	Teutsch.
	Walc Cis-P.
Chopin Walc As-J.
Brahms Wesoły wieśniak-R.
	Polska muzyka ludowa.
	Schumann-wyk.
	M.
	Gozdecka-fortepian.
	Popularne piosenki śpiewane z akcentacją rockową(Maryla Biesiadna M.
	Rodowicz).
Piosenki dziecięce Kleksy'-A KorzyriskiegoPiosenki, które śpiewali dziadkowie Kaseta**z, i Pęd-W-18 K.
Zachwatowicz-JasieńskaMuzyka rozrywkowa Moon Rwer-wyk.
M.
Gosia-gitara Maria Elena-wyk.
R.
King-gitara Walce:J.
Strauss, P.
Lehar, G.
Kajman-wyk.
Ork.
St.
RachońTanga:La paloma, El choclo-wyk, hk.
Śl.
RachońPrzeboje POP i.
Moonlighl sbadow-M.
Ollicll 2.
Careles whisper-G.
Michael 3, ł-fotel Calilornia-Eaglesd.
Paradise-P.
Collins 5.
Too łatę to weny 6.
Bkeman-Laki Back 7.
One of us-**sborne 8.
Goncjla's-Coolio.

	Muzyka elektroniczna.
Anlarctic Echoes-VangelisZodiac Suitę-St.
HalpernKoi Nageti-Kitaro Mafijny lor Cousleau-J.
M.lalę Fragmenty muzyki Jłefleksje, E-rnc"-M.
BilińskiWspółczesna muzyka młodzieżowa-przeboje POP/sław, sweeOI 992-95.
Please lor give rne-wyk, 8, ódaiusEverybody hurls-R.
G.
MLove scens-8.
CrayenAgain-Janet Jackson Crazy Mary-Pearl Jam Shape ot my heart-StingLoże is-V.
Ailliams, 8.
McKnighlTwa steps behind-Def LeppardTake me lor a lillle while-Coverdalc PageI will find you-ClannadRun to you-Mhilney HoutsonIn all the right places-1.
StansfeldSong insleated of a kiss-Alamah MylesSleeping satellite-Tasmin Atelier Łosi Wihoul You-8.
Craven 16.
Sińce I dani have you-Guusn Roscs 17.
Naw ani lorever-Richard Marx 18.
Gone too soon-Jackson 19.
You arę not clone-Michael Jackson 20.
Whout you-Mariah Carey 21.
Blach hole suń-Sound garden 22.
Thc mań I lovc-Kale Bush, L.
Adlcr 23.
Sumrnertime-Peter Gabriel 24.
Sterta-Baz Scags 25.
Endless love-M.
Carey, 1.
Vandros 26.
Little chili-Des Ree 27.
Delicate-Terence Tren(Darły, G.
Ree 28.
Kiss of lifs-Sade 29.
Have you ever realy 8.
Adams.

	Nocturn-Secret Garden Haw insensitwe-S(jog Ooly one road-Celinę Dian Colors of the wind-Vanessa WilliunsWonder(ul tonight-E.
BartosiewiczJulia says-Wet, wet, wet Tbis aint a love song-Bon łosi FeNeck day-loran DuuranTake a baw-MadonunaMagdalena-P.tasak Btacka-G.
TurnauA lo co mam-K.
Kowalska Jak liść-Kayach@ęlę śniła-E.
GórniakWbere the wild roses-M.
Cave, K.
MinogueJe sais pas-G.
Dian Soonewhere-P.
Collins Jazz-ballady(8.
Aebser, T.
Szukalski, 2.
Natnysłowski, M.
Miśkiewicz W.
Karolak, S.
Getz, E.
Garnel, NJB.
Cole, W.
Nahorny, MJC.

	Wytestowane utwory o działaniu aktywizującym/łagodnie MM 80-120/.
	Muzyka poważna Gawot-P.
	J.
	Gossec Meruuet-L.
	Boccherini.
	Gawot-3.
	8.Luly-wyk.
	Zesp.
	Kameralistów K.
	Teutsch.
	Walc Cis-P.
Chopin Walc As-J.
Brahms Wesoły wieśniak-R.
	Polska muzyka ludowa.
	Schumann-wyk.
	M.
	Gozdecka-fortepian.
	Popularne piosenki śpiewane z akcentacją rockową(Maryla Biesiadna M.
	Rodowicz).
Piosenki dziecięce Kleksy'-A KorzyriskiegoPiosenki, które śpiewali dziadkowie Kaseta**z, i Pęd-W-18 K.
Zachwatowicz-JasieńskaMuzyka rozrywkowa Moon Rwer-wyk.
M.
Gosia-gitara Maria Elena-wyk.
R.
King-gitara Walce:J.
Strauss, P.
Lehar, G.
Kajman-wyk.
Ork.
St.
RachońTanga:La paloma, El choclo-wyk, hk.
Śl.
RachońPrzeboje POP i.
Moonlighl sbadow-M.
Ollicll 2.
Careles whisper-G.
Michael 3, ł-fotel Calilornia-Eaglesd.
Paradise-P.
Collins 5.
Too łatę to weny 6.
Bkeman-Laki Back 7.
One of us-**sborne 8.
Goncjla's-Coolio.

	Schoop-W.ł-loustonOnesday-M.
Carey 3 li Men Budzikom śmierć-R.
Obojnacki łieaven-QueenMy Friends-Red Hot Can touch you-M.
Dalton Ole-CranberriesThe mań-NirvanaJazz tradycyjny i klasyczny(swing)-standardy Vistula R.
8.8.(S.
Bechel, V.
Dicłinson, N.
King Cole E.
Garnel, M.
Majewski, 1.
Arrnstrong, G.
Basie, D.
Elington, 8.
Goodrnan)UTWORY MARSZOWE SZYBKIE-MM 120-180(głośne odtwarzanie, krótka ekspozycja 30-60 sęk).
1.
Everything is linę-Adamski 2.
The miracle-Cuceń 3.
Ali I wanna do-S.
Crow 4.
Third Tirne Lucky-Basia 5.
Rernernbering-S.
Red 6.
Shyguy-0.
King 7.
A girl like you-E.
Collins 8.
Firsl Cut-P.
Dee.
	Jazz tradycyjny i klasyczny.
	standardy(wykonanie jak wyżej).

	Służebna funkcja muzyki w życiu codziennym.
	echa charakterystyczną naszego współczesnego życia jest uzależnienie muzyczne.
Muzykę mechaniczną spotykamy na każdym kroku, w miejscach użyteczności puibliczncj, poczekalniach, w teatrze, ntawystawie plastycznej, u szewca, rzeźnika i kawiarni.
Nie wszędzie jest ona prawidłowo odtwarzana.
Największym jej mankamentem jest jej nadmierna głośność.
Animatorzy tych działań kierują się swoim gustem, a nie naszymi potrzebami.
Oprócz dyskusyjnego repertuaru hałas muzyczny jest przyczyną naszego szybkiego zajęczenia, zdenerwowania, dekoncentracji i obniżenia wrażliwości estetycznej.
Jeśli zarzuty te możemy kierować do decydentów to warto skierować je również do nas samych, kiedy marny w zasięgu potencjometr źródła dźwięku, a nie reagujemy.
Prawidłowo pojęte uwrażliwienie i uzależnienie muzyczne jest propagowane przez popularyzatorów profilaktyki i letqii muzycznej.
Niestety, muzyka inecbaniczna może być emitowania przez każdego kto zajmuje nawet najmniejsze teryloriunc sklepu, zakładu usługowego lub ośrodka rekreacyjnego, może być traktowana w spusub empatyczny lub jako przejaw bezwzględnej siły i szowinizmu.
W większości miejsc odtwarzający nie liczy się z gustem i przede wszystkim z wymogami odbiorców.
Te sprzeczności gustów i celu mogą być dramatyczne w skutkach, dlatego zanim zgłośnicic wasz ulubiony utwór odtwarzając go innym, proszę przeczytać poniższy tekst.
	Zacznijmy od zakupów.
Jeśli przychodzimy do dużego magazyny(spożywczego, kosmetycznego lub tekstylnego), muzyka ma runu ułatwić wybór towaru, uprzyjemnić pobył i stworzyć godną atmuslnę do kalkulacji domowego budżetu.
Zatem w interesie właściciela(sklepu powinno być nie popędzanie, batem tempa i hałasu', a wyciszanie muzyki aby kOcul obejrzał jak najwięcej towaru.
Spokojna muzyka instrumentalna, łatwa w olbioize i ciepłc głosy'zachęcą do jak najdłuższego przebywania przy każdym stoisku.
Łatwa, rozpoznawalna melodia stworzy znaną domową abnos(erę i przyciągnie.

	klienta.
Bardziej od aktualnych przebojów niuzyki POP wskazane są Jawne przeboje wiecznie młode"cicho odtwarzanie aby można było porozmawiać z osobą towarzyszącą i ekspedientem.
Kawiarnia, restauracja, barek.
Podstawowym błędem jest zbyt głośne odtwarzanie muzyki przeznaczonej do...tańca.
Są to miejsca intymnie, w których chcemy delektować się potrawami, porozmawiać z bliskimi osobami lub omówić interesy.
Nasze słowa muszą być dobrze słyszalne, nic rnnżemy przekrzykiwać muzyki.
Towarzysząca muzyka ma ula(wić łoOceOOację, bo od sformułowania zdań, intonacji, zawieszenia głosu zileży powodzenie naszej rozmowy.
Tam gdzie chcemy cicho rozmawiać, najodpowiedniejsza jest odtwarzana muzyka instrumentalna, dyskretnie jrający Jlawiszowiec'lub gitarzysta.
Wiedzieli o tym nasi dziadowie i w eleganckich restauracjach kameralne zespoły grały popularną muzykę poważną.
Aspółcześnie nawet najwytworniejsze kawiarnie i restauracje siateczce popełniają błędy na poziomie barów IV kategorii.
W lokalu z dancinąiem mizżna popizez ustawienie głośników tak wysterowaćmuzykę aby na sali, gdzie się siedzi przy stolikach, było o wiele ciszej niż na parkiecie.
Za hałas w łych miejscach często odpowiedzialna jest młoda obsługa, której gust prywaliie ma pławo być inny niż starszego klienta.
Lokale te różnią się od siebie wystrojem i kuchnią, również rmuzyka może tę inność podkreślać, a jedność stylu świadczy o randze miejsca.
Melornian może nie mieć zaufania do szefa kuchni kiedy w chińskiej restauracji słyszymy przeboje Oułcuskie, a we francuskiej-radio nastawione jest na ulubioną stację baunanki.
Poprzez zróżnicowaną muzykę inożna wyczarować intymny klimat.
Poprzez stałość tej muzyki wiemy, że lu przy piwie słuchamy bluesa, a w maleńkiej cichej kawiarence"-Jawnych pizebojów M.
Warsa i V/.
Szpilrnana.
	Usługi(szewc, rzeźnik, warsztat sunochodowy, sklep z odzieżą).
Przede wszystkim cicho, insluOeO(alcie, a jeżeli piosenki to w wolnych tempach i z miękką wokalizę.
Waurto żeby umilający sobie pracę pamiętali, że ich klientom mniej zależy na nnuzyce, a bardziej nas solidnym wykonaniu usługi.
Klient chce coś Jole, wytłumaczyć, a głośna muzyka rozprasza i zmusza do krzyku.
Po Wyjściu klienta oczywiście można się.

	muzycznie aktywizować pamiętając, że zbyt długie odtwarzanie muzyki po pewnym czasie bardziej męczy niż ułatwia pracę.
Po godzinnej ekspozycji przponujcny 30 min.przerwę.
Pod koniec pracy nie przyspieszajmy tempa i głośnońci muzyki.
M.
Ford wiedział o tym i spokojniejszą i cichszą muzyką zmniejszał wypadkowość w pracy.
W butikach, salonach samochodowych gospodarze podając kawę mogą uświetniać ją kameralną muzyką rozrywkową lub popularną poważną.
Może kiedyś będą mini dyskoteki dla chętnych oczekujących na wykonanie usługi.
MVtedy głośne disco będzie wskazane.
	Rekreacja sportowa(hala, basen).
Odtwarzana muzyka powinna uwzględniać gust i wrażliwość muzyczną odbiorców w różnym wieku.
Przewaga młodzieży nie usprawiedliwia głośnego odtwarzania jednego rodzaju utworów.
Pogłos tych miejsc dodatkowo potęguje hałas.
Muzyka w spokojnym tempie, niezbyt ekspresyjne głosy piosenkarzy stworzą atmosferę odpoczynku.
Obiekty sportowe nic są miejscem edukacji muzycznej ale waito przełamać tradycyjne kanony i prezentować popularne utwory muzyki poważnej, tak jak to uczynili prezenterzy mody.
	Komunikacja(pociąg, samochód).
Największym mankamentem muzyki w pociągu(głównie w ekspresach)jest nakładanie się szybkiego dyskotekowego rynna i ekspresyjnego, wysokiego głosu wokalisty na równie rytmiczny ale w nieco innym tempie stukot pociągu.
Przy takiej muzyce powstaje hałas, który zmniejsza komfort jazdy.
Przy rozpoznawalnej, spokojnej melodii stuk pociągu przerywa na moment utwór ale słuchacz, dobudowuje'niesłyszalne nuty.
Sarn stukot pociągu działa usypiająco, a muzyka rclaksacyjna wzmacnia to potrzebne podczas podróży wuiżcuic.
W wtigouic iestauracyjnym taka muzyka uprzyjemni konsumpcję i nic będzie przeszkadzała w rozmowie.
Melomanów zachęcam do uniezależnienia się od głośności i rodzaju re-, peduaru wożąc ze sobą walkmany z ulubioną taśmą.
Prowadząc samochód na nocnych fasach, przygotujmy kasetę z różnorodnymi marszowymi melodiami country, tacka czy nieco zapomnianego przez młodych dbillandu i swingu.
WsłuclOwaOie w wiekopomne dzieła muzyki paważnej uważam wręcz za niebezpieczne.
Szybkie tempo zrnia.

	Oy Pylmów i rodzajów muzyki przy znuołu poprawiają koncentrację natomiast muzyka poważna zbyt wciąga i koncentruje na słuchaniu.
Pizy codziennej jeździe do pracy coraz częściej będziemy zablokowani w to(ku.
Muzyka w szyukim tempie głośno odtwarzana w połączeniu z naszytnzniecierpliwieniem tworzyć będzie, mieszankę zapalającą', która zwiększy nasze zdenerwowanie.
Spokojne melodie w umiarkowanym tempie(przede wszystkim nasze ulubione)spowodują wyciszenie i godne pizc(rwanie przestoju.
	Ę:--e?ęĄ.
	jąóż.
	cj!jcj%.

	MOBILNA REKREACJA MMUZYCZNA MRM(.
	est to uporządkowany emocjonalnie układ ćwiczeń rytmicznych, ruchowych, perkusyjnych, oddechowych, wyobrażeniowych i relaksacyjnychstymulowanych różnorodną muzyką.
Ćwiczenia te wytestowanc byływ działaniach terapeutycznych(w Centralnym Szpitalu Kolejowym, Cewruiń Zdrowia Dziecka.
Domu dla Dzieci Specjalnej Troski w MVarszawic-Mięozylcsiu.
Przychodni Odwykowej w Wuszawie ul.
Pawiriskiego i podczis\Aarsz(atów Edukacyjnych w latach 1980-l 995).
Najbardziej uniwersalne ćwiczenia wykorzystano w-działaniach profilaktycznych w gnrupach przedszkolnych, szkolnych(podstawowa, średnia)podczas zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych, w Klubach Młodzieżowych.
Osiedlowych, Uniwcrsyletich III wieku i podczas zajęć rekreacyjnych.
Moibilna fckreacja Muzyczna(MIM)składa się z 5 głównych etapów(0, 2.
U, R.
A).
O-ODREAGOWANIE-początek poocesu redukcji wzmożonego napięcia psy cholizycznego, kiury kończy się po zakończeniu zajęć.
Z-ZRYTMLOAANIE-integracja poprzez skoordynowany rytm, muzykowanie perkusyjne i rucli.
U-UARAZLIAIENIE-muzyczne, plastyczne, poetyckie itp.f-f'ELóFSVJA-nauka luźnych form odpoczynku.
A-AKTr\WZACJA-muzyczna, ruchowa, korektywa, ujawnianie zdolności twórczych, informacja zwrotna od uczestników Mobilnuośń układu polega na szybkiej uiożliwoó(1 znituj chuaklcru i oudzBjućwiczeń w zależności ud reujowauii i SptiwuO 5 Ci(pupy utaz celu działań.
Elcunenty MRM(OZORA)stanowią cele główne lub dodatkowe.
V zależności od potrzeb MRM wykorzystujemy jako 3 ćwiczeniowe przerywniki pracy, nauki, terapii, lub cudziemnrych czynności.
Najlepsze jednak efekty osiągamy stosując pełen zestaw ćwiczeń podczas zajęć 40-600110.
Podstawą do rozpoczęcia zajęć jest znajnność'aktualnego stanu psychofizycznego odbiorcy, określony cel prolilałlyczoy 101 terapeutyczny, zna.

	jomoóć rzeczywistego gustu muzycznejo odbioicy i dane personalne(Oiejsce urodzenia i zamieszkania, inuzyKo Ot(esu lziecirislwa, młodości itp.
	).Cechą charakterystyczną MRM jest łatwość wykonywanych ćwiczeń.
Mają one za zadanie przede wszystkiej integicwać odbiorców o mioioialnejwrażliwościmuzyczuej.
Pup(zez nawiązanie do prymitywnych zachowań muzycznych uzyskujemy współuczestniczenie każdego odbiorcy(klienta, pacjemta).
Każdy etap MFM obejmuje kilka(minimum)lub kilkadziesiąt ćwiczeń, których wykonanie gwarantuje realizację określonego celu.
Reakcja grupy i jej poszczególnych uczestników ukierunkowuje terapeutę do zrnian wyboru ćwiczenia, powlóizeń lub rezygnacji np.relaks proponujemy po wykonaniu ćwiczeń odreagowuj(co-rytmizujących.
Uczestnicy potwierdzają to swoim spokojnym zachowaoiein Ocala dynamika ćwiczeń ruchowych, perkusyjnych, senny głos, brak-aktywności ruchowej).
Jeśli łilłoto uczestników zachowuje się więcz Odwrotnie, rezygnujemy ze wspóhiejo odpoczynku proponując ćwiczenia ruchowe w wolnym tempie lub łatwe rnuzykowąme..
Uczcslaicy, którzy byli przygotowani do relaksu włączają się do ćwiczeń w sposćb, symboliczny', dla towarzystwa'.
lmny przykład-kończy sie relaks ale nie wszyscy mają ochotę uruchamiiaćsię.
Sygnałem dz rezygnacji z odpoczynku jest częsta zmiana pozycji, rozglądanie się lub iozmuwy.
VWdząc lwie grupy zachowań(chęć uruchomienia i kontynuacji relaksu)wyciszany gestem aktywnych, proponując im cichy ruch przy muzyce relaksacyjnej.
Ważnyrn stałym elementem ćwiczeń są CDDfCł(r, które wykonujemy pławie po każdym ćwiczeniu.
Odly(banty ptzy inuzyce relakśacyjnej, łlóa zuuniejsza napięcie mięśniowe i Opoiy w diogach oddechowych.
A ttakci:zajęć kilkakrotnie zmieniamy rodzaj muzyki relaksacyjnej(poważna, elektroniczna, rozrywkowa, trmnshrypc(a itp.
)Znając psychofizyczną kondycję pacjentów, zalecenia konsultantów oraz cel zajęć, rozpoczynamy je od wstępnej rozmowy, prezentacji, aktualnych dolegliwości i oczekiwań odbiorców.
Pierwsze zachowania pacjentów stanowią ważną informację diagnostyczni dla prowadzącego zajęcia.
Zwracamy uwagę na zaclowaunia ruchowe, wwiz twarzy, wypowiedzi i aktywność.

	Od początku zajęć opieramy się na rytmach biologicznych każdego uczestnika(częstość akcji serca, tętna, oddechu)oraz wykorzystujemy znany każdemu stereotyp kroku marszowego, umiejętność klaskania w dłonie i oklepywania ciała.
	Skrócony i ułatwiony układ ćwiczeń Mobilnej Rekreacji Muzycznej.
	O-ODREAGOWANIE O-Prymitywne ćwiczenia ruchowe z wzrastającej dynamice I tempie stopniowo uruchamiające uczestnika, wyciszenie do-dynamicznego skoordynowanego ruchu marszowego, perkusyjnego.
Ćwiczenia wstępne-zaklaszcz w diunie jak chcesz(diagnoza).
POCIĄG(LOKOMOTYW)wolno, szybko, wolno-klaskanie, tupanie, sapanie.
Oddechy.
DOPING-okrzyki, klaskanie np.
Warta, Wartalklaskanie 1, 2(71, 2, 3/(1, S.
/1, 2, 3'(Oddechy.
GOLBI-wyrzut ramion do góry, okrzyk, poUsłok.
UZYKA-improwizowana służebna do ćwiczeń(haevy metal, marsz-db, disco)lub nagranie.
Uwaga:U pacjentów z obciążeniami płucna-sercowymi ćwiczenia wykonujeiny(spokojniej i krócej obserwując ich stopień zmęczenia.
j U młodzieży nadpobudliwej zwiększamy intensywność, ł U każdego po ćwiczeniach ruchowych-ćwiczeOic oddechowe.
	ł Il.
Z-/RYTMIZOWANIE I j Z-Ćwiczenia rytmiczna-ruchowe kooolynuMcc prace rąk i nóg, mu*zykowanie perkusyjne.

	Ćwiczenia Trucht, marsz w miejscu z równoczesnym klaskaniem w dłonie a)raz z przodu, raz z tylu, bj z przodu, po bokach, z tyłu, po bokach-1, 3, 3, 4, -przy muzyce improwizowanej lub nagraniu marszowym.
AYCZUAAMY swoje tętnm-palce wskazujące i środkowy lewej ręki wyczuwają tętnicę piornieuiową w nadgarstku u nasady kciuka ręki prawej.
Częstość tętna ot.
70-90 Z jajo.
Wyklaskujemy tętno.
Powtarzamy marsz i klaskanie w lernpie teina-akompaniament rmuzyka improwizowana.
Klaskanie lub oklepywanie ciała w@łl wilca, krakowiaka, zbójnickiego, polki, rocka, disco, swingu itp.
Powtórzenie ćwiczenia z zastosowaniem fabrycznych lub zaadaptowanych instrumentów perkusyjnych(pudełka, bębenki, grzechotki itp)instrurnentarhnnn G.
Cilfa.
Muzykowanie perkusyjne z ulubionwoi zespołami(nagrania).
Po kilkunastu mirandach ćwiczeń wyciszamy aa kilka sekund nagranie nie przerywając muzykowania perkusyjnego-to są nasze pierwsze solówki.
Uwaga:Oqgrauniczenia jak wyżej.
Uczestnicy niepełnosprawni, unieruchomieni wykonują ruchy palcami, głową adekwatnie-do możliwości.
	111.
U-UWRAŻLIWIENIE U-po wstępnym zredukowaniu wzinożonego napięcia mięśniowego, zintegrowaniu grupy, rozpoczynuny wyciszenie i poszerzenie wrażliw*sc*Ćwiczenia 1.
Wolne krążenie barkami i głową-muzyka improwizowana relaksacyjna(hub odpowiednie nagranie).
2.
NATURA-naśladowanie śpiewu ptaków, szumu deszczu, plusku strumyka, fal morskich.
Łączenie z muzyką.
Malowanie muzyki, granie na kolorach.

	R.
	Aykorzys(anie instnunenlatiuui G.
OiOa(instrumenty perkusyjne)Gramy swój nastrój.
Kontrasty-cicho, głośno, wolno, szybko, ciągła i przerywana linia melodyczna.
NASTROJE-strach, złość, powaga, radość w muzyce.
Aygrywamy, wybieramy odpowiednie utwory z łset(analiza zachowań).
Muzykowanie z ulubionymi zespołami i solistami(nagrania).
Na grywanie współrnuzykowa ma.
Słuchamy i rozpoznajemy różne rodzaje ntiuzyki(współczesna, bizantyjska, cygańska, elektronika, ludów prymitywnych, barokowa kontrasty muzyczne).
Dobieramy fotografie do muzyki(nabua, aucbilcklura, obrazy z galerii).
Miękki ruch(układający do odpoczynku na tle muzyki relaksacyj net).
	-fELAKS-Kontrolowana redukcja napięcia psychofizycznego.
	Przygotowania-uczestniczenie w poprzednich etapach.
Zaciemniony, wywietrzony pokćj, przygolowmna taśma z muayką relaksacyjną, wygodne ułożenie ciała, ciepły koc.
W pozycji na wznak-symetryczne zaciskanie pięści li sęk), po 1 sek.rozluźnienie.
Wygolnc ułożenie ciała.
Trzy głębokie spokojne oddechy.
Wyłączamy muzykę.
SUGESTIA SŁOWNA-spokoju, bezpieczeństwa, ciepła na łonie natury, wypowiadana głosem cichym i miękkim-wolno.
Suqgestię słowną wzmacniaumy odpowiednią lologtdij(nalnnorska pla-za, polanka w sosnnwyun lesie, kzzicuista łąka).
Przez kilka chwil leżymy w ciszy.
Czas trwania relaksu określamy sami lub dostuwujerny obserwując zachowanie grupy.
Stauruny się maksymalnie skracać czas potrzebny Uo krótkiego odpoczynku w ciągu dnia.
Długość 2-3 znanych uno u(worów(ok, 15 min.).

	U osób nie wymagających w wyznaczonym czasie odpoczynkur, zastępczo proponujemy miękki ruch, malowanie inuzyki lub ciche opuszczenie sali.
	Xk, zkfyyqzyggz ai:cn 3 NA-stopniowe uruchamianie, pionizo-wa*e cid*a.
Przeciąganie się, oddechy, zmiana pozycji leżąc.
Uniesienie się na łokciach, wyprostowanych rękach, siad, kołysanie ciałem, ciche klaskanie.
Muzyka relaksacyjna przechodząca w marsz(tempo umiarkowane).
\Vyklaskiwanie tempa tętna.
Spokojny ruch w rylrn muzyki.
X(3-akty 7(zz:.
IX frr't 7 ł 7 lC/NA-intensyfikacja, ruch żywe temDOOIBTSZOWB.
J.
Marsz w miejscu z równoczesnym klaskaniem w dłonie.
2.
Muzykowanie perkusyjne z liderem grającym na instrumencie melodycznym lub współmuzykowanie z ulubionymi zespołami.
3.
Spokojny aerobik.
Grupa lub wykonujący indywidualnie wyznaczają tempo i inlensywn*sc*c*en.
VI.
-ROZMOWA-Na zakończenie zajęć wskazana jest rozmowa:uwagi, propozycje, ocena krytyczna, koncert życzeń, stopień zmęczenia.
Zajęcia MRM możemy wzbogacić o udział gości wymagających wsparcia(osoby samotne, dzieci Specjalnej Troski, osoby starsze).
Prowadzący zajęcia ujawnia różnorodne zdolności twórcze(ztęcznościowe, plastyczne, teatralne, poetyckie)uczestników i adaptuje te do etapów Gggę(.
	Powyższy model opisany jest dokładniej w potaduiku Mobilna Rekreacja łtirz*-*c*c**e****z*z.

	Uspokojenie-aktywizacja teksty Nad moi zciu'Jest słoneczny, letni dzień.
Idę wolno brzegiem morza, stąpam po żółtym, gładkim piasku.
Bose stopy zapadają się w niutpiisekcicluJko skczypiJestmiękki i bardzo ciepły.
Po jednej stronie widzę spokojne morze i daleki horyzont, po drugiej-sosnowy las.
Od morza wieje lekki wiatr.
Aromat żywicznych drzew miesza się z zapachem wody.
Błękit łączy się z zielenią i kolorem żółtym.
Od barw i zapachów trochę kręci mi się w głowie.
Jestem senny, mam ochotę położyć się.
Kładę się na plaży.
Ciało grzeje mi piasek i słonice.
Delikatny plusk lał uspokaja mnie.
A górze błękit nieba.
Zamykani uczy, zapadam w półsen.
Wszystko staje się nierealne, nieważute.
Z odlali dochodzi stłumiony gwar głosuw.
Otacza nicie cicay, je(luost:ijny:zuui uuuzti piękna muzyka.
Od morza wieje orzeźwiający wiatr.
Otwieram oczy, oddycham głęboko.
Przeciągam się.
Napinam uiięśnie.
Czuję przypływ sił.
	Z ją ącj.

	Powoli wstaję.
88 boryzoncie widzę zioła obwódkę wschodzącego słońca.
SI:gam mocno po żółtym piasku.
Spienione chłodne falc delikatnie dopływają do moich slóp.
Jestem oddalony od zmartwieli i kłopoluw.
Czuję się rześki i uporządkowany wewnętrznie.
Wiem, co mam robić.
Przyśpieszam kroku.
Spacer len sprawia mi radość.
Mole onyśli układają się w logiczną całość.
To co zaplanowałem-wykonam bez pośpiechu, pewnie i z przyjenunością.
	Il.
	K.
	Jest upalny, letni dzień.
Ile wolno przez brzozowy zagajnik.
Zielone listeczki delikatnie kołyszą się na wietrze.
W powietrzu unosi się aromat żywicznych drzew.
DBoga prowadzi teraz przez sosnowy las.
Z Daleka dochodzi stłumiony gwar głosów, ale w lesie jest cicho i spokojnie.
Wysoko wśród konarów drzew śpiewają ptaki, a z oddali słychać kukułkę.
Powietrze jest czyste i pachunące.
Mam ochotę zatrzymać się.
Kładę się na małej polanie, na kucu.
W górze na tle błękitu nieba widzę pojedyncze promyki słońca.
Zamykam oczy.
FByszące się sosny, zapach lasu i cisza.

	jijjuspakajają jonie.
	Czuję się senny.
	Ale sen nic trwa długo.
Świcigut bawiących się ptaków, jaskiawszc słońce i silniejszy polunuch wiatru orzeźwiają uncje.
Czuję przypływ sił.
Powoli wstaję.
Mam ochotę poruszać się.
Najpierw podskakuję na miękkiej trampolinie mchu.
Teraz chwytam rękami wysoką gałąź.
Podciągam się.
Powtarzam to ćwiczenie kilka razy.
Trzymając się pnia drzewa wykonuję kilka przysiadów.
Wystaję i dynamicznie wymachuję ramionami.
Zaczynam truchtać.
Najpierw powoli, potem przyśpieszam kroku.
Biegnę lekko i swoboduie.
Oddycham głęboko.
Trening ten sprawia mi przyjemność.
Wykonuję go bez wysiłku.
Będę go powtarzać.
	\5'słoneczny letni dzień(Za zgyolą G.
Kuły)W słoneczny letni dzień idę ścieżką wsad łanuw zboża Stąpam po ciepłym, gładkim piasku.
Bose stopy zapadają się w nim.
Po bokach ścieżki rośnie trawa.

	Jest żółta od słońca.
W Iławie widać mate, polne rumianki o białych płatkach i żółtych środkach.
Rumianek delikatnie pachnie.
cipach jest słodki-działa odunrzająco.
Jest oii przyjemnie z tym świeżym zapachem.
Wokńł widać gęste łany zbożi.
Wy(jlgdają jak miękko falujący ocean.
Zboże jest dorodne, kłosy są duże, pełne ziarna.
Otacza mnie kolor żółty i zlały.
Tylko gdzieniegdzie żółta fala zboża okraszona jest czerwonymi makami i niebieskimi chabrarniskłaniającyrni się ku słońcu.
Jest ciepło Na(jizane powietrze drży i faluje spławiając wrażenie, że świat płynie.
Jestem trochę senuny, mam ochotę położyć sięzPośoód zbóż znajduję małą fasę.
Kładę się na trawie.
Nagrzana ziemia pachnie, zboże kołysze się i szumi.
Szelest ocierających się kłosów uspokaja mnie.
Leżę na plecach.
Ciało grzeje mi ziemia i słońce.
A nade mną czysty, jasny błękit nieba.
Zamykam oczy.
Zapadam w półsern.
Wszyslło staje się nierealne, nieważne.
Świat dociera do mnie z oddali, zza OqjłyOtacza nnnie spokój i cicha bardzo piękni inuzykaalccisza dźwięczy.
Słyszę srebrzysty głos dzwoneczka.
Płynie z oddmi delikatny, pogodny, jasny dźwięk.
Niesie ze sobą uczucie szczęścia i chęci życia.
Głos narasta.
Przybliża się.
Słyszę go nad sobą, w sobie.
To śpiewa skowronek.

	Oddycham głęboko.
Czuję przypływ sił.
Krew zaczyna we mnie szybko krążyć.
Przeciągam się.
Napinam mięśnie.
Zniknęło zmęczenie.
Jestem wypoczęty i uporządkowany.
Jem co mam robić.
Bardzo powoli wstaję i wykonuję kilkanaście tanecznych ruchuw.
	Adam NI iclicwicz-"Pan Tadeusz"-fragment Księga XII:Kochajmy się.
(Aybrala mgr Maria Skarżyńskaz Ośrodka Czytelnictwa Chorych-Toruń).
Słońce już gasło, wieczór był ciepły i cichy.
Okrąg niebios gdzieniegdzie chmurkami zasłany U góry błękitnawy, na zachód różany:Chmurki wróżą pogodę, lekki i świecące.
Tam jako trzody owiec na murawie śpiące.
Ówdzie nieco drobniejsze, jak stada cyranek.
Na zachód obłok na kształt rąbkowych firanek.
Przejrzysty, sfałdowany, po wierzchu petłowy.
Po brzegach pozłacany, w głębi purpurowy, leszcze blaskiem zachodu tlił się i rozżarzał.
Aż powoli pożółkniał, zbłalnjl i poszarzał:Słońce spuściło głowę, obłok zasunęło I raz ciepłym powiewem westchnąwszy-usnęło.
I.

	Eliza Oj zcszlowa..
Nad bicuuicui"-lragiucut(Wybrała mgr Maria Skarżyńska.
z Ośrodka Czytelnictwa Chorych-Toruń).
Dzieli był letni i świąteczny.
Wszystko na świecie jaśniało, kwitło, pachniało.
Ciepło i radość lały'się z błękitnego cicha i złotego stolica:radość i upojenie tryskały znad pól porosłych zielonwn zbożem:radość i złota swoboda śpiewały chorem ptakńw i owadów nad równiną w gorącym powietrzu, nad niewielkimi wzgórzami, w ołrywjących je bukietach iglastych i liściastych dizew.
Z jednej strony widnokręgu wznosiły się niewielkie wzgórza z ciemniejącymi na nich borkami i gajami, z drugiej wysoki brzeg Niemna, piaszczystą ścianą wyrastający z zielonzści ziemi a koroną ciemnego boru oderżnięty od błękitnego nieba, ogromnym półkolem obejmował równinę rozległą i gładką, z której gdzieniegdzie tylko wyrastały dzikie, pękate grusze, stare, krzywe wierzby i samotne słupiaste topole.
	'I'bis suuuy suiuuicr liny.
	This surmy surnrner day.
On going along the path nr(ang tbc corn Oelds.
*m walking with soli steps on tbe waran linę sand.
My harc feet ale sinking in il.
On bolh sidcs of the palb thcre is mass wbich bas becorne yellow of the sun.
@łhe grass there arę smali wild cannomile s willi wbite petalsani yellow cenlres.
Cwnomile srnells nice.
This smoli is swcet and stupelying.
fis cery nice for me to feel soch atonia.
Tbere mrę bushy corn-fclds around rne.
Tbey look like soli wavy ocean.
The corn is gnite shazely.
Bs spikes ale big, luli of giains.

	Tbcre arę yellow and golden colours around me.
There uc red popies ani blue ceni-llowersarnong thc wwes of the gram.
Tbey arę looking at the suń.
**s ąuite wuin.
Trembling warrn air is giving an innpressiou of swimming world.
*m a little bit sleepy.
I'd like to lay down.
Arnong thc corns**linijny'a sinall field of grass.
lYn lying down on the grass.
Warrned ground srneels nice.
Tbe córo is lossing and soughing.
Thc whisper of corns makcs me calrn.
**n lying on my back.
My body is warmed by the grounl ani the suń.
I see clean blue sky above me.
I ciosę my eyes and**n gelling asleep.
Ali the things becornes unreal ani uninnporlanl.
Thc whole world is vcry(ar(roni niysclf.
Gcnlle beaulilul music ani peace arę auound me.
Prn agatu in silence, silence.
	I's uri ufa licruiusu tle vcraiiu.
	Es un dia heonoso de verano.
Caumino por un sendero enlre cannnpos de logo.
Ando eon paso ligcro por la arena lisa y calienle.
Mis pies dcsnudos se hunden en clla.
A los bordcs lei sendcro crece la hicrha unmillcala por ci sol.
En la hierba se ven pequenas manzanillas campcsOes eon pelalos blancosy botoncs amarillos.
La rnanzanilla tiene un olor delicado un clor luce y ebriagador.
Me siento inny a gusta, eon esie ciot lresco.
Gon los colores y olores me da un paco vuellas la cabeza.
Detras de la bieda hay espesos lrigales cuyo lin Oo yeo.
Parecen on nceano tranquillo y on(lulanie.

	CI lójo es bcrinosn, las espigas snu pandcs, replclas le grano.
Me iudea ci color vecie y doralu.
I au solo aqui y alla los campos eslan adornilu:por amapolas rojas.
Y acianzs azules ąue hacen revercncia al sol.
Mace calor, ci aire ćmienie ticnbla dane la o@prcsion que ci rnundo flotą.
fsloy algo adornnecido, siemto deseos de acoslarrne.
Eulre los trigales vcpun peąuenp ptaOo.
Me lunubo sobre la bierna, la tierra calienle hucie, ci lrigo se męce y suSllffRCI susunrro del race las espigas nie tranąuiliza.
Tumbado de espaldas, la tierra y ci sol calienlan mi cuerpo.
Y sobie rui ci cięło azul y limpido.
Cicoo los ojos y rne aOoouOezcO.
Tele se hace irreal, sil impedancja, ci munio le llega a traves dc unabrama.
Cornienzo a llotar silencio...silencio...

	Streszczenie Mobilna Rekreacja Muzyczna MRM(Łatwe ćwiczenia MRM-pokaz.
	I.
	Zaklaszcz w dłonie-diagnoza.
2.
, Ekspres'-uruchomienie, ekspresja.
3., Doping'-ekspresja.
	Oddechy 4.
	, Puls'-stale tempo-klaskanie.
S.
Marsz+klaskanie-koordynacja.
6.W taki ulubionej muzyki-wspńłmuzykowanie.
	Oddechy 7.
Natura'-naśladowanie(ptaki, wiatr, deszcz)8.
, Instrumentarium G.
Onfa(fabryczne, domowe)piano, forte, slaccalo, legato.
9.
, Pogoda'-kompozycja.
10.
, Nastrój'-gniew, radość, smutek, spokój.
1 I.
Krążenie barkami igłową.
	Oddechy 12.
	Muzyka relaksacyjna-CICHJ.
i 3.
Wygodne ułożenie ciała.
14.
Sugestia ciepła, spokoju, bezpieczeństwa(plaża, łąka, las).
15.Cisza.
	Oddechy 16.
	Po 5-20 min.stopniowa pionizacja.
17.
Siad-ręce w górze-, gałązki rui wietrze".
18.
Klaskanie we własnym tempie.
19 hłarsz+klaskanie.
O'ddechy 20.
Rozmowa.

	Bajka o muzycznych krainach.
	Za siedmioma górami, za siedmioma lasaumi znajdują się niepodobne do siebie muzyczne krainy.
	Pierwsza kraina to państwo króla Niepokoju.
Włada nią zły król, który zmusza swoich poddanych, a także odwiedzających turystów aby biegali, podskakiwali, wymachiwali ramionami i głośno krzyczeli.
Tym niespokojnym zachowaniom towarzyszy odpowiednia muzyka-zbyt głośna, w szybkim tempie, o łonach ostrych, niemiłych dla ucha.
Ziemia w krainie Niepokoju jest czerwono-czarna, chybotliwa i gorąca.
W powietrzu unoszą się stada owaduw zwanych kąśnicami przed którymi opędzamy się ruszając rękami i podskakując.
Kraina jest lak położona, że'każdy musi przez nią pizcjść.
Na szczęście mamy dobrego przewodnika, którym jest Pan Oddech.
Dzięki jego umiejętnościom potrafimy odpocząć wdychając powietrze nosem, a wypuszczając nosem i otwartymi ustami.
Pan Oddech doprowadza nas do granicy z krainą rytmu.
Pociąg którym jedziemy do Krainy Rytmu nia dziwne urządzenie do wsiadania.
Pasażerowie trzymają swoje ręce na ramionach stojących przed nimi w kształcie pociągu sąsialćw.
Kolejka ta rusza powoli sapiąc i prychając, naśladując odgłosy lokomotywy.
Pociąg dojeżdża do stadionu, na ktńrym dwie polskie drużyny grają:w piłkę nożną i siatkówkę.
Wybictuuy drużynę której bęlzierny kibicować.
Dopingujemy zawodnikom klaszcząc w dłonic I, 2-wolno, 1, 2, 3-szyb-ko.
Doping powtarzamy w kilku tempach.
Znów przychodzi Pan Oddech odpoczywamy przed przekroczeniem granicy Krainy Rytmu.
Jest to ktaiua baulzu upnządkowana I spokojniejsza od Krainy Niepokoju.
Król jest pedantem, lubi jak jego poddani chodzą sprężystym krokiem i nic spóźniają się na spotkania.
W Rylrnilandiijest wesoło.
Wokół pałacu rozmieszczono dużo slalionuw na których dzieci, dorośli i dziadkowie gimnastykują się we własnych tempach młodsi szybciej, starsi nieco wolniej.
Najlepszy pizyłład daje sam król Rytmu, który podchodzi do każdej grupy i zwraca uwagę aby ćwiczenia były wykonywane równo.
Również pomocnicy króla ubrani w czlero i dwu kolorowe stroje pociągają muzycznie w łatwiejszym wykonywaniu ćwiCZBlT.

	W Fytnnilandii słychać piosenki rnauszowe z cBego świata.
Uczestnicy tytnicznej zabawy wymyślają rńżnotodq sposób klaskania i oklepywania ciała.
Niektórzy turyści trochę się zmęczyli, przesłali maszerować, ułożyli dłonie w muszelki i głośno klaszczą.
Jeszcze inni klaszczą w dłonie i skandują wyliczanki, kipi kasza, kipi gach, entliczek.
Pozostali zainteresowani muzyką pierwotną wiórują luUowyOi kapelom Alrykańczyków.
Hindusów i Kubańczyków.
Gorące rytmy zachęcają do tańca.
Taneczny korowód zbliża się do granicy z Krainą Natury.
Na granicy zamiast paszportów celnicy sprawdzają umiejętności turystów.
Proszą o zagwizdanie, wyklasłaoie OBsbOju, naśladowanie odgłosów natury.
Pytają o narodowe melodie i piosenki.
Prezentują różne rodzaje muzyki.
Każdy tuurysta wybiera swoją ulubioną Oouzykę.
Fan Oddech prosi o wykonanie rucmu naśladującego kołysanie Jizew, kołysanie morskich lał i lotu ptaków.
Kraina Natury jest cudownym ogrodem, lasem, łąką w którym działają na nas bajkowe opłacie liści, plusk deszczu i fruwanie owad ów.
Dostajemy do rąk kolorowe instrumenciki i próbujemy wygrywać na nich nasze nastroje, radość i smuutek, gniew i powagę.
Wygrywamy dzisiejszą pogodę i malujemy wspomnienie z wałcji.
Dworzanie królowej Natury wnoszą farby, recytują wiersze, rzeźbią i śpiewają.
Każdy wybiera sobie ulubiony rodzaj sztuki.
V krainie Natury jest dużo domowych zwierząt, naśladujemy ich głosy i baraszkujemy z utnij wśród lasów, na łące.
Siejemy kwiaty, chodzimy dróżkami leśnwoi i ścieżkami wśród pól.
Z sąsiedniego obozu harcerskiego dochodzą nas śpiewy, dołączamy się nucąc i podśpiewując:hej tam pod lasem', , kukułeczkę'czy piosenki kowbojskie.
Jesteśmy nieco senni, idzieny wolnym krokiem do sąsiedniej Krainy Relaksu.
Otaczają nas uśniiecbiięci dworzanie króla Relaksu, zapraszają nas do odpoczynku.
Wybier 3 rny miejsce gdzie będziemy leżeli.
Jedni z nas wolą kwiecistą łąkę, iuiii polankę w sosnowym lesie, a jeszcze inni nie chcą opuścić plaży.
Dworzanie króla Relaksu sprawdzają czy jesteśmy do odpoczynku przygotowani.
Zabierają tych, którzy chcą jeszcze pobiegać, poskakać lub potańczyć, zostają tylko ci, którzy mają ochotę odpocząć.
Po wybraniu miejsca odpoczynku łiżOy w wygodnej pozycji slajdzie się przykrywając ciepłym kocem.
Kilka swobolnych oddechów.
Ci, którzy nie są pewni czy chcą odpoczywć, jeszcze zaciskają pięści i rozluźniają napięcie po 1 sek.
Mięśnie są słibe, oczy się kleją.
Otacza nas wokół.

	bardzo piękna, spokojna muzyką.
Do każdego z leżących przemawia bardzo cicho i spokojnie król.
Mówi lak senunwn głosem, że wszyscy czujemy się mi łódź bujająca się na falach jeziora.
Odpoczynek trwa lak długo jak chcemy.
Powoli otwiermny oczy.
Król zachęca aby się nie spieszyć.
Nic lubi jak turyści ozuszczają jogu królestwo.
Zaprasza aby się jeszcze wyciągnąć.
Przeciągamy się i jeszcze leżąc słyszymy jak dywan na ktńrym leżymy jakąś tajemną siłą przewędrował nad granice.
Leniwie przenosimy się przez granice i znajdujemy się w królestwie króla Aktywu.
Król ten hbnoruje paszporty krainy Relaksu i spokojnie zachęca do ruchu odtwarzając marszową muzykę.
Gzrka jednak jaki pierwszy ruch podejmie każdy z nas.
Czujemy się bardzo silni.
Z sąsicluicgo lasu przyszły zwietzęla i niektórzy z nas pokazują że są silni jak niedźwiedź, inni szybcy jak sarna, a inni-skoczni jak żaba, zozostali wytrwali jak bocian, są zwinne koty i śpiewające ptaki.
Zwierzęta odchodzą, a my jesteśmy w kolejnym państewku ale już nie muzycznym, w Krainie Rozmowy, opowiadamy o swoich wrażeniach z tej cudownej podnóży po krainach Muzyki.

	Rekreacja-li Przerywniki rytmiczna-oddechowa-ruchowe dla zmęczonych(zdrowych)(praca, śródlekcyjne, TV, PC).
	leżenie odreagowujące-CICHE.
	Siedząc wygodnie zaciskamy symetrycznie pięści po 1 sek., rozluźniamy napięcie.
Wykonujemy ćwiczenie trzymając ręce w górze, z przodu, z tyłu.
Po każdym ćwiczeniu izometrycznym wykonujemy wyrówn ujący oddech.
111.
Ćwiczenie zapobiegające bolom karku, szyi i głowy.
Miękkie krążenie barkami 6 razy do pizodu, 6 do tylu i wolne miękkie krążenia głową w lewą stronę(3 razy), a następnie w prawą.
Ruch synchronizujemy z oddechem.
Ćwiczenie oddechowe uczynniające całą powierzchnię płuc.
Zaciskamy jeden otwór nosowy palcem, drugim spokojnie głęboko nabieramy powietrza równocześnie unosząc głowę do góry.
Wydech spokojny również przez ten sarn otwór.
Zmiana uciskanych otworów.
Ćwiczenie usuwające zmęczenie wzoku(patrz Rekreacja-I-3), 1.
Czyste dłonie pocieramy kilkanaście razy o siebie.
Po uzyskaniu ciepła wolno kładziemy lewą dłoń na czole, prawą w okolice potyli.

	cy.
Delikatnie przy zamkniętych nczaób pizesuwarny lewą dłmń na oczy.
Odsuwamy nieco dłonie oj głowy.
Oddychamy swobodnie i pozostajemy w ciepłym układzie własnych dłoni.
Po tym ćwiczeniu wykonujenny kilka iówoych klaśnięć w dłonie z tównoczesnym maszerowaniem w pozycji siedzącej'.
Siadany wygodnie, z zarnknięlytoi oózuni.
Opuszczamy brodę na tlał kę piersiową.
Oddychamy swoboOOie wyobrażając sobie odpoczynek naa morzem...na kwiecistej łące...lub plaży nad jeziof?
01.
.Po kilku minutach wyciągany ręce ku górze i maksymalnie prostujemy kręgosłup.
Spokojnie oddychamy.
Otwieramy oCZy.

	Koncertowo-estradowe formy Profilaktyki Muzycznej 1.
KONCERT REKREACYJNY składa się z:Informacji o profilaktyce muzycznej.
(Codzienne wykorzystanie muzyki relaksacyjnej i aktywizującej, zwrócenie uwagi na otwarte ułożenie ciała podczas koncertu itp)-10 min.
Spokojne ćwiczenie rozluźniające wzmożone napięcie mięśni pasa barkowego(kiążenie barkami i głową), -2 min.
Układ utworów muzycznych opracowany wg modelu MRM(uporządkowane emocje)-30 min.
Rozmowa prelegenta i wykonawcy ze słuchaczami(konfrontacja rekreacyjnych zamierzeń z odczuciami odbiorcy).
Krótki Koncert Życzeń(powtórzenie wyłnanycb utworów)-20 min.
Koncert opracowała w 1985 r.pianistka Marta Gozdecka-profesor Akademii Muzycznej w Warszawie wg pomysłu i modelu MRM-Macieja Kiery(a.
V ciągu 10 lat zaprezentowano w klubach, sanatoriach 50 koncertów.
Inni wykonawcy:pianiści J.
Derlel.
A.
Suhicski, W.
Nahornyflecista J.
Baylelharfistka A.
Faber Dokładny opis Koncertu Rekreacyjnego zamieszczono w Zeszytach Naukowych Akademii Muzycznej Gdańsk(1987 r.
), Warszawa(1996 r.).
	Il.
	ARTEINTEGRACJAKlubowe spotkanie kuleguw z pracy, anrtystów amatorów.
Równolegle prowadzone są 2 akcje:a)na sali malują, rysują, izeżbią na oczach publiczności amatorzy plastycy(często razem z dziećmi), b)na estradzie prezentują swoje wiersze:poeci, gawędziarze, piosenkarze, muzycy, dzieci itp.

	śBłOść prowadzi konferansjer który po z-ałończeniu występów estrado Wyrb(ok, 60-70 min)zaprasza na iukci?wyKonaOycb pizez plastyków(Wic.
W atrnos(erze zabawy, z ał-eolowy(9, inuzycznyrn młotkiem'aukcyjnym artyści proponują ceny olnazów, (naOł, rzeźb, które nabywane si-DVzez widzów.
Dzieci nagradzanie są owocuui i słodyczami.
W Wurszawskirn Klubie Lekuzi zapezeulowuuo 6 prograrńów w kto Pych wystąpili głównie artyści-amatorzy z Genialnego Szpitala Kolejowego.
Centrum Zdrowia Dziecka, SzpiNli Ptisłiego.
Akademii Medycznej Nowogrodzka(dr A.
Fabisiak, dr W.
CetuSłi, dr W.
Spiechowicz).
Również w programie mrtcinłenacia wyoóżoiarny elementy MRM-integacjarytmiczna(sala klaszcze w laki ruuzyki)uwrażliwienie(poezja ło 8 o 8 y), poważna relaksacja, radosny finał.
Koncerty i arteintegracje zarejestrował na video-8.
.Jasiński.
PROGRAMY ESTRADOWE Z ELEMENTAMI FM DO programów estradowa-edukacyjnych(higiena osobista, znaki drogowe)włączamy elementy FM(oddechy, okrzyki, Oiiękłi ruch, muzykowanie perkusyjne).
Zabawowa forma wyslępńw ułatwia zapaniięlanie prawidłowych zachowań.
Próby rozpoczęła Agencja.
Aga'(A.
W.
Banaś, .
	--yyós?
i*ć I:-7)4.

	Muzyka w anestezjologii.
	aw:je.
	(sala oqpeiacjna, pnrzcdopciacyjna, gabinet przeciwbólowy gabinet s(anatologiczny).
	i w gabinecie terapii manualnej(masaż, 'akuqpresuira, palanty).
la chorych i pacjentów-różne rodzaje muzyki relaksacyjnej(patrz rozdział-Wytestowane utwory relaksacyjne).
Cel stosowania muzyki, obniżenie pozinuu lęku, odwrócenie uwagi, organizacja czasu zabiegu, relaks, działanie przeciwbólowe).
Sposób stosowania:magnetofon kasetowy, głośnik zewnętrzny lub słuchawki.
Głośność:ciche odtwarzanie tak aby nie zagłuszać rozmów personelu(3-10 dB).
Kiedy?
Muzykę zaczynamy odtwarzać przed przywiezieniem pacjenta.
Podczas odlwarzauoia nic wypylujerny o wrażenia.
Jeśli pacjent lub personel nic akceptują rodzaju inuzyki przerywamy odtwarzanie.
Informację zwrotną zticruny po zabiegu.
W sytuacjach dramatycznych muzyki nie odtwarzamy.
	Muzyka dla personelu łagodnie aktywizująca lub rclaksacyjna.
	Muzyka dla chorych nie może uhualniać pracy personelu(czasem muzyka relaksacyjna przy dłuższym stos-owaniu działa nasennie na personel).
Z kolei muzyka nadmiiernie aktywizująca działa drażniąco na pacjeula.
Podczas długiego odtwarzania stosuje się nnprzemienne odtwarzanie muzyki relaksacyjnej na początku a aktywizującej pod koniec zabiegu.
Cel muzyki dla personelu, usprawnienie i uprzyjemnienie pracy, wczesne odreagowanie napięć.
Sytuacje zabiegowe są kolejnym miejscem wykorzystania różnorodnych kaset uniwersalnych(AR)z muzyką poważną, elektroniczną, przebojami POP i transkrypcjami muzyki poważnej.

	100.
	Muzyczne uzupełnienie rehabilitacji ruchowej.
wńrca gimnastyki rytmicznej Emil Dalciose Owiżł, że wszelkie zmiany tempa muzyki i jej dynamiki nuożeiny odtwarzać ruchami ciała.
Piecyzja wykonania zależy od wrażliwości rnuzycznej odbiorcy, motywacji działania, sprawności psychofizycznej i siły, detonatora rnuuzycznego'.
Obciążenie wysiłkiem ruichowyrn parjcula np.kaoliologiczncgo odbywa się w oparciu o wiedzę i intuicję prowBlzhcego gioioislykę.
Dla uczynienia ćwiczeń lżejszymi, bezpieczniejszymi i atrakcyjniejszymi wykorzystujemyrnmuzykę-jej rytmiczność, tempo, akcentację, melodykę i metrum.
Metrum jest podstawą schematu określającego czas trwania nuty i całego układu akcentów w obrębie taktu w całym utworze, tła(częściej wykorzystujemy metrum 2, 4 i 3-dzielne.
Każdenw akcentowi danego metrum towarzyszą odpowiednie akcenty ruchowe.
Zachowanie ciągłości poszczególnych ruchów daje płynność i harmonię-wpływając na ekonomikę i estetykę ćwiczeń.
Wykorzystując różne tempa u(worów można regulować natężenie wysiłku od ruchu fandze spokojnego lo bezpiecznego rnaksi*m.
V/każdym rodzaju rehabilitacji inozyt powinna być służebna w stosunku do celu działań:organizacji czasu trwania ćwiczeń, funkcji relaksacyjnejczy wzmocnienia ruchy.
W subiektywnym odczuciu muzyka ma ułatwiać trening a słuchanie jej sprawiać przyjeooność.
Akceptacja muzyki obejmuje jej rodzaj, styl, określony utwór, n@lęże@e dźwięku i przydatność ćwiczebną.
Tzw., artystyczność'muzyki nie może dominować nad jej przydaitnością.
Niemniej, muzykoterapia to również edukacja i dlatego stosujemy różnorodne najwaurtościowsze nagrania o wysokich parametrach technicznych.
Muzyka podczas rehabilitacji może spełniać różnorodne lunkcje:detonacyjną', rclaksacyjną i wzmacniającą.
7 d I.
Ulubione melodie(częsw aktualne przeboje)najczęściej w szybkim tempie są zachętą i sygnałem do rozpoczęcia ćwiczeń w szpitalu, sanatorium lub w domu.
Ad 2.
Utwory instrumentalne z charakterze rclaksacyjnym(wolne tempo, mała dynamika, słaba akcentacja, łatwa melodia, łagodne brzmienie cicha ekspozycja)stanowią Oo i, booienpilyczną'stałą zachętę do ćwiczeń, nie przeszkadzając podczas łozinowy.
Po uprzednim odreagowaniu melodie te czasem już po kilku ooi@@cb słuchania redukują wzmożone.

	101.
	nnapięcic psychofizyczne a poprzez zmniejszenie oporów w drogach oddechowych ulantwiająoddychanie.
	Muzyka la jest uniwersalna.
I-erapcutycznie'dlatego rnożnają stosować u różnorodnych pacjentów nawet w średnim słanie zdrowia.
Relaksację muzyczną stosujemy także w profilaktyce dla zmęczonych zdrowych odbiorców.
Podczas ćwiczeń ruchowych muzyka ta nic narzuca własnego rytmu i akcentacji a stanowi buwną ścieżkę dźwiękową'uprzyjemniającą i oqjannizującą czas treningu.
Ad 3.
Muzyka o metrum zbliżonym'do metrum ćwiczeń jest silnym wzmocnieniem dynamiki ruchu.
Korzystanie z zestawu odpowiednich utworów noże być okresowe lub stale.
Stymulacja ruchowa powstaje poprzez zgłośnienie odtwarzanej muzyki.
Cichy sygnał dynamiczny zmniejsza, głośny zwiększa intensywność ćwiczeń.
Najrzadziej stosowany jest stały wzorzec muzyczna-ruchowy o zmiennym tempie ćwiczeń.
Jest to'uprzednio przygotowana, sztywna partytura'charakterystyczna Cła jednego rodzaju schorzenia uniemożliwiająca prowadzącemu zmianę rodzaju ćwiczeń.
Po dłuższym treningu pacjent wychodząc ze szpitala może nadal według muzyki i schematu kontynuować trening rehabilitacyjny.
Świadome stosowanie muzyki wymaga przygotowania wytestowanychnagrań dostosowanych do określonych ćwicaeń.
Niestety przy miernym zainteresowaniu terapeutów.
In aku sprzętu, odpowiednich nagrań, stosowaniu przypadkowej muzyki radiowej, głu:nym odtwarzaniu możemy mówić raczej o antymuzykoterapii niż o ukoronowaniu komfortu opieki medycznej jakim jest prawidłowe stosowanie muzyki w rehabilitacji.
Na zakończenie warto wspomnieć o estetycznym wystroju pomieszczeń w których stosowana jest muzyka(zielone rośliny, pastelowe ściany i reprodukcje pogodnych obrazów).
Pozytywne wraiżenia wzrokowe wpływają korzystnie na samopoczucie i aktywność chorego.
Prawidłowo prowadzone leczenie rehabilitacyjne wzuiucuiouc u spokojnie przekazaną informację wraz z działaniami ailelerapeulycznymi stanowią doraźną formę psy chołcrapii, której oczekuje każdy chory.

	102.
	Muzyka dla kobiet w ciąży.
	uż w średniowieczu mimo że nic interesowano się leczeniem muzyką zalecano mrę na lutni:zakochanym, brzemiennym i w łaźni.
A drugiej połowie XIX w.traktowamo głównie muzykę jako zabawę, podkreślano jednak, że niewiastę w stanie błogosławionwn powinny otaczać przyjemne rozmowy zieleń, kwiaty, śpiew słowików i cicha muzyka.
Płód reaguje na dźwięki już od 3 tygodnia ciąży kiedy zaczyna wykształcać się system nerwowy.
Aażne jest aby otaczający dźwięk nie był głośniejszy od akcji serca matki, którą złód słyszy bardzo wyraźnie o natężeniu 85 dB.
Głośniejsze dźwięki z zewnątrz odbierane są jako zagrożenie.
Sly@ulacja harmonijną muzyką klasyczną OOOziJywujc pozytywnie na rozwój płodu.
Przy dłuższych uwrażliwieniach określonym rodzajem muzyłipoważnej dziecko czasem zapamiętuje melodie.
Muzyka w okresie ciąży spełnia różnorodne służebne zadania:T.
Najbardziej wykorzystywana jest aikceplowana różnorodna muzyka relaksacyjna:jako tło codziennych czynności(pogodne piosenki, zachęcające do nucenia i śpiewania), do relaksu i ćwiczeń oddechowych Oeliłs-instrumentalna).
bodziec do spokojnych ćwiczeń ruchowych wg zaleceń lekarza lub kinezyterapcuty, muzyka poważna(populune spokojne utwory)uwrażliwiają matkę i dziecko, działają harmonizująca.
2.
Muzyka łagodnie aktywizująca-pogodne melodie(tempo 90-120 MM)-stanowi naprzcmienne z relaksem tło wykonywania codziennych GZyRDOSCl-pod kierunkiem kinezyterapeuty ułatwia ćwiczenia ruchowe.
3.
Muzyka stanowiąca akompaniament do śpiewu, który spełnia wielorakie funkcje:poprawia samopoczucie, działa na system nerwowy matki i dziecka, stymuluje rozwój dziecka w łonie matki, dotlenia dwa organizmy, rozluźnia mięśnie twarzy, krtani, brzucha i dna miednicy przy ograniczonym repertuarze śpiewanie samogłosek, aaaaaaaa'łuk oooooooo'działa również rozluźniająca.

	4.
Przy patolach naturalnych(bez zagłuszuiii uuuzyki dźwiękiem apmatunrymonitorującej tętno płodu)ulubiona nużyła ciężarnej organizuje okres przedporudowy.
Na pod:ławic wywiwów ok, 200 kobiet, kłute rodziły przy inuzycc(Centralny Szpital Kolejowy 1976-80 r.)wynika, że połączenie szczęśliwego pooodu z ulubioną rnclodią stanowi niczaponmime, radosne przeżycie.
Twórcą ginunastyki dla kobiet w ciąży i różnorodnego wykorzystanie muzyki rclałsacyjnej i aktywizującej jest lr Bożena Kupiriska z Warszawy(1966 r), która opracowała wiele populuiych publikacji i kaset instruktażowych(purz bibliografia i taśmoteka)i nalał prowadzi zajęcia z mat kuni w okiesic przed i popooduwyui.
	i*.
X Fi z:ł.
	jcjy, .s c.
	16 A Ęś-r 3, fes.

	104.
	Muzyka w Bibliotece.
	Wraz z oprawą plastyczną(lckovacja, wyslwy obrazów)uzupełnia edukację kulturową czytelników.
Formy i rodzaj stosowanej muzyki.
I.
Muzyka do, czytania'wzbogacająca, cicho odtwarzana a)relaksacyjna, uniwersalna(inslounenlalna, poważna, elektroniczna, transkrypcje, POP, .
	klimat epoki(barok, skandynawska IX wieku), .
	c)podkreślająca emocje(groza, radość, spokój), d)kontrastująca emocje(Ba pacjentów kardiologicznych)-dramatyczna akcja-muzyka relaks.
2.
Ciche'koncerty v bibliotece(gitara, Oet, instrumenty klawiszowe)połączone z dyskusją.
3.
Krótkie przerywniki ruchowe(krążenie barkanii i głową, rozciąganie ramion do góry)w czytelni(30 sęk)na Ile muzyki relaksacyjnej(co 2 godziny).
Powyższe formy zostały wytcslovcane, w Ośrodku Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych w Torumiu(mgr Maria Skarżyńska)w Bibliotece VćojewódzkiejwKatoy, icach(mgr\V.
Starosta)i Bibliotece Osiedlowej w Marysinie Wawerskirn(Aarszawa)1978-86 r.).

	105.
	Program warsztatów profilaktyki i terapii muzycznej dla środowiska pedagogów, psychotroników(szkoły, kluby, indywidualne).
	Cel:wykorzystanie muzyki dla poprawy sptawubści psychofizycznej.
-Usprawnienie codziennych czynności(pracy, nauki, odpoczynku, zabawy).
-Redukcja dolegliwości(zmęczenia, tułów, zaburzeń przewodu pokarmowego).
-Poszerzenie wrażliwości kultuowej(muzycznej, plastycznej, poetycznej).
-Wyszkolenie Animatora Profilaktyki Muzycznej(sekcja).
-Wstęp do szkolenia terapeuty stosującego niuzykę w swojej pracy.
	Program szczegółowy.
	Muzykoterapia a profilaktyka muzyczna-podobieństwa, łożnice-CELE.
Wpływ muzyki na somę i psyche.
Indywidualny odbiór muzyki.
Czynniki wpływające(wrodzone, nabyte).
Terapia a edukacja muzyczna-2 godz.
Muzyczne usprawnienie i wzbogacenie czynności codziennych(poranne wstawanie, gimnastyka, posiłki, droga, praca fizyczna i umysłowa, przerywniki muzyczna-ruchowe, rodzina, spotkania towarzyskie, przedwieczorny relaks, gimnastyka funkcjonalna, przed sncm, poszerzenie zainteresowali-hobby muzyczne)-2 godz.
Rodzaje wykorzystywanej muzyki mechanicznej, improwizowanej, receptywnej.
Opracowanie taśmy indywidualnej RELAKS(AKTYWIZACJA.
Muzykowanie perkusyjne, melodyczne, wokal, śpiew.
(Wykonanie prymitywnych instrumentów muzycznych-adaptacja.
Własne instrumentarium(organki, flet)-2 godz.

	Czynniki wzmacniające muzykę (informacja, edukacji, lieuiog, sugestia, różne formy ruchu, oddechu, wyobraźni, relaksu, techniki wschodnie)2 godz.
Muzyka natury (nagrane dźwięki natury).
Pramuzykoprofilaktyka i terapia.
Muzyczne uzupełnienie technik psychotonicznych(Polarity, press)2 godz.
Mobilna Rekreacja Muzyczna - łatwa technika profilaktyki i terapii muzycznej - 6 godz.
Wybrane Ćwiczenia Codziennej Rekreacji Indywidualnej (wiek, sprawność, wrażliwość)-2 godz.
Wykorzystanie talentów indywidualnych do działań muzycznych(spławności fizyczne, zręcznościowe, narratorskie, poetyckie, plastyczne)I godz.
Wzbogacenie pracy pedagoga, terapeuty, psychologa, pielęgniarki 3 godz.
Sekcja Profilaktyki Muzycznej (indywidualne, grupa, współpraca)-1 godz.
Tematy Indywidualne (grupy, szkoły, klubu, słuchacze)-2 godz.

	107.
	Organizatorzy, popularyzatorzy i terapeuci stosujący Mobilną Rekreację Muzyczną.
1.
Bytom-Radzionków, ul.
Śródmiejska 12a, mgr S.
Hejda.

2.
Bytom, ul.
Kaczmarczyka 12/1, muzykoterapeutka mgr Ewa Szmidt.
3.
Dąbrowa Górnicza, ul.
Norwida 1, Dom Pomocy Społecznej, dyr.
M.
Broekere.

4.
Elbląg, ul.
Pocztowa 1, Ośrodek Metodyczny, mgr I.
Paduch.
5.
Gdańsk, Uniwersytet Gdański, psycholog dr K.
Lewandowska.
6.
Gliwice, ul.
Słowackiego 58B, Ośrodek Adapt.
Rehabilitacyjny, dyr. dr A.
Franek, terap.
M.
Rusinowska.
7.
Inowrocław, ul.
Wilkońskiego 23, Sanatorium Kardiologiczne nr 1, dyr. dr U.
Dorbolubow.

8.
Katowice-Giszowiec ul.
Gościnna 8A, Ośrodek Rehabilitacyjno-Wychowawczy, dyr. dr M.
Fejfrowska.
9.
Katowice, Oś.
1OOO-lecia, Ośrodek Rehabilitacji, dyr.
dr A.
Kałużna.

10.
Katowice, ul.
Ligonia 5/7, Wojewódzka Biblioteka Publiczna, mgr Wiesława Starosta.
11.
Łyski k.
Rybnika, Dom Pomocy Społecznej, dyr.
mgr W.
Szwed.
12.
Mińsk Mazowiecki, Poradnia Szk.
Wych.
Zaw.
mgr H.
Michalska.
13.
Mysłowice, ul.
Skolniea 16, terap, mgr G.
Zbróg, mgr J.
Poradzisz.

14.
Opole, Stowarzyszenie Radiestetów, prezes M.
Kornalewicz.
	108.
15.
	Piła, ul.
Rydygiera 29, Ośrodek Intensywnej Terapii Dzieci, (Muzykoterapeutka mgr M.
Pawlik).
16.
Poznań, Akademia Medyczna, kulturoterapeuta doc.
V.
Szulc.
17.
Pszczyna, ul.
dr Amtesa 1, Ośrodek Rehabilitacyjno-Terapeutyczny, dyr.
mgr E.
Galaszkiewicz.
18.
Rabka, Pracownia Pedagogiki Specjalnej dawnego Instytutu Matki i Dziecka, terap. mgr J.
Jarosz.
19.
Rokitno /66-341/, nr 38 woj gorzowskie,
Donn Pomocy Społecznej, dyr.
J.
Schneider.

20.
Rybnik, ul.
Białych 10/3, Ośrodek Rehabilitacji dla Dzieci Niepełnosprawnych, dyr.
W.
Niedziela, dr M.
Burczykowska, terap.
J.
Bulanda.
21.
Sosnowiec, ul.
Akacjowa 81, Oddział Przedszkolnej Terapii Psycho-Fizycznej, dyr mgr Z.
Kamionka, terap.
M.
Wróblewska.

22.
Świętochłowice, ul.
Szczytowa 17/15, mgr B.
Gurgoń.
23.
Toruń, ul.
Szczytna 13, Ośrodek Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych, mgr M.
Skarżyńska.
24.
Walim k.
Wałbrzycha, Ośrodek Wychowawczy, dyr.
mgr H.
Szybka.
25.
Wałbrzych, ul.
Mickiewicza 7, Ośrodek Metodyczny Nauczycieli Muzyki, mgr H.
i L.
Orczykowie.
26.
Warszawa Grochów, Przedszkolny Ośrodek Metodyczny, mgr M.
Janik.
27.
Warszawa, "Wychowanie Muzyczne w Szkole" - kwartalnik, red.
A.
Pijanowski, B.
Niewiarowska.

28.
Warszawa, Akademia Muzyczna, pianistka prof.
M.
Gozdecka.
	109.
	29.
	Warszawa, Al.
Ujazdowskie, Klub Lekarza, mgr E.
Warelis.

30.
Warszawa, Katedra Anestezjologii Akademii Medycznej, prof.
E.
Mayzner-Zawadzka, prof.
B.
Kamiński, prof.
J.
Jastrzębski dr J.
Kącki.
31.
Warszawa, M.
Kondrat - aktor, (kasety "Muzyka na receptę").
32.
Warszawa, Państwowy Zakład Higieny, prof.
J.
Kopczyńska-Sikorska.

33.
Warszawa, Pracownia Psychologii Klinicznej Instytutu Kardiologii, doc. Jan Tylka.
34.
Warszawa, Rynek St.
Miasta 2, tel.
31 23 75, Staromiejski Dom Kultury, M.
Fedorowicz.
35.
Warszawa, ul.
Dzielna 17a m.
15, Studio Animacji Kulturalnej, dyr.
Z.
Piątek.

36.
Warszawa, ul.
Elektoralna 12, Centrum Animacji Kulturalnej.
37.
Warszawa, ul.
Goldoniego, Klub, mgr K.
Zaremba.
38.
Warszawa, ul.
Hoża 88, Ośrodek Wspierania Rozwoju Zawodowego Nauczycieli, mgr K.
Bakoń.

39.
Warszawa, ul.
Marymoncka, Uniwersytet III wieku.
40.
Warszawa, ul.
Noakowskiego 10 m.54, tel.
25 87 95, Polskie Towarzystwo Psychotroniczne, prezes mgr inż.
Z.
Telesińska-Bratek.
41.
Warszawa, ul.
Pronnyka 5, "Akademia Życia", L.
Winnicka.

42.
Warszawa, ul.
Smolna 30, Szkoła Rodzenia - dr B.
Karpińska (kasety, instruktaż).
43.
Warszawa, ul.
Szczęśliwicka 40, Wyższa Szkoła Pedagogiki Specjalnej, Wydział Pedagogiki Terapeutycznej, dr R.
Janeczko, mgr K.
Bakan.

	Warszawa Międzylesie, Al.
Dzieci Polskich 20
Centrum Zdrowia Dziecka, Zakład Psychologii Klinicznej tel.
15 22 45
kierownik: mgr M.
Konarska, mgr W.
Maslankiewicz, muzykoterapeuci: B.
Pietachowska, R.
Mitzak-Borowiecka i M.
Kierył.
45.
Warszawa-Międzylesie, ul.
Bursztynowa 2, tel.12 10 81 w.
316
Centralny Szpital Kolejowy, Oddział anestezjologii, ord.
dr M.
Jaszczołt, lek.
anestezjolog M.
Kierył.
46.
Warszawa-Międzylesie, ul.
Żagańska 34 tel.
12 07 72.
Dom Pomocy Społecznej Sióstr Rodziny Maryi, dyr.
Z.
Dobrowolska.
	111.
	Bibliografia.
	SZyó.
	Aleksanhowicz J.
	-Relaks, PZWL, Wuszawa, 1976.
Aleszko 2.
-Choreoterapia, Psychutctapia 1975.
Bartz J.
-Instrumenty perkusyjne we współczesnej sekcji rytmicznej, PWM, 1981.
Bogdanowicz M.
-Metoda dobrego stylu, Watszawa, 1989.
Buck J.
-Gimnastyka izometryczna, Warszawa, PZWL 1980.
Cegicłła J.
-Przeboje mistrzów.
Myl.
RiTV, 1987.
Ciba-Geigy-Relaxation therapy lor psychosomstic disorders.
International Syrnposi-urn, St.
Monitz.
I 971.
Czejunowska A.
-Kultury muzyczne Azji, PWM, 1987.
Czekanowska A.
-Kultury muzyczne Azji, PWN 1987.
Drobner M.
-Instrumentoznawstwo i akustyka, PWM, 1987.
Galińska E.
-Muzykoterapia grupowa, PSYCł-ICTERAPIA, 1973, Galińsła E.
-Trzy biuletyny Guąpy Roboczej-lPsN-1992.
Grochnmal S.
-Teoria i metodyka ćwiczeń relaksacyjno-koncentracyjnych.
Aarszawa PZWL, 1979.
Hora 2.
-Rozważania nad terapią dzieci z upośledzeniem psychoruchowym.
Zeszyty Naukowe ókndcuiii Muzycznej, Wrocław.
I 988.
Mułek A, (red.
)-Pedagogika rewililacyjni, Watszawa, PWN 1977.
Janeczku R.
-Problemy rewalidacji w pedagogice terapeutycznej W 5 PSp, Warszawa 1970 Janicki 6.
-Korzystny wpływ muzyki na zespoły nerwicowe w gośćcu.
Zeszyty Naukowe Wyższcj Szkoły Muzycznej, Wrocław.
I 970.
Próby oceny stosowania muzyki w lecznictwie zamkniętym.
Z ty Naukowe Wyższej Szkoły Muzycznej, Wrocław.
I 973.
Janiszewski M.
-Muzykoterapia akyywna PAN.
Łódź, 1993.
Karpińska 8.
-Sztuka Rodzenia.
Instytut Ayd.
Zw.
Zaw.
Warszawa, 1990.
Ficrsz J.
-Siew zdrowia-prosta metoda podlzy@ani 3 zltowia psychicznego i fizycznego PGIARIT'r Warszawa 1996.
Kiersz J, , taunczont A.
-Relaks w życiu-życie w relaksie.
Zarządzanie 51991.
Kiersz J.
, Wolińska N.
-Relaks jest dobry na wszystko, Zarządznie 10/1987.
Kierył M-Stosowmnie muzyki w okresie przedoperacyjnym.
Pamiętniki VII Zjazdu Anestezjologów.
I 976.

	112.
	FJePył M.
-Cztery ulotki o profilaktyce nnnuzycznej PZM, Warszawa 1986-90 Kierył M.
-Mobilna Rekreacja Muzyczna-@ileo 3 ły rnelolyczne Ośrodka Wspierania Rozwoju Zawodowego Nauczycieli Kuratorium Oświaty.
Wdrszawa fa**Kierył hf, -hfobilna Rekreacja Muzyczoa, lSi 3 N 83-903608-0-2, Warszawa 1996.
Kierył M.
-Mobilny Model Rekreacji Muzyczocj-III Konferencja Muzykoterapii, Cieszyn 1986, Wyższa Szkoła Muzyczna Wacław i Uniwersytet Cieszyn.
Kierył M.
-Muzyka na receptę.
Mobilny Model Rekreacji Muzycznej w profilaktyce alkohołiznnnu, instytut Psychiatrii i Neurologii, V/arszawa, 1986.
Kieryl M.
-Referaty zamieszczone y Zeszwach Naukowych WyższejSzkoły Muzycznej, Wacław-Cieszyn, 1975-1984(nr 9, 131719, 22, ZQ.
KJeryl M.
-Stosowanie muzyki w odlziiłb zabiegowych(praca dypłoinowa)Studiunrn Muzykoterapii, Wrocław.
I 980.
Kierył M.
, Ostrowski T.
, Lohn 2.
-Styuniulacja rylmiczno-iuchuwa w terapii dzieci z przewlekłą chorobą układu oddechowego, lMiD.
Rat-la, 1990.
Kicrył M.
Skarżyriska M.
-Literatura i Oiuzyła dla osób ze schorzeniami serca i układu krążenia.
Ośrodek Czytelnictwa Chorych, Toruń, 1993.
FJeiyBł M.
, Skarżyriska M.
-Muzyka w piacy biblioterapeuty, 1990.
Konaszkiewicz 2.
-Edukacja i tetqpii uiuzyozui w odniesieniu tłu dzieci niepełnosprawnych Pedagogika Specjalna', PAN 198..
łonaszkiewicz 2.
-Miejsce i znaczenie muzyki w pedagogice terapeutycznej.
Kwartalnik ISME, Warszawa, 1985.
Fopczyijskai-Sikorska J.
-Nasze dziecko, FZWN.
Warszawa.
1983.
Lebecka E.
-Gest i dźwięk, Wyd.
Szk, i Pedagog.
, Warszawa, 19841.
Lewandowska K.
-Oddziaływanie nnnuzykoterapeutyczne przy MPDz(nnaszyoopis).
Lewandowska K.
-Rozwój zdolności nnuzycznych, Wyd.
Szk, i Pedagog.
, Warszawa, 1978.
Ławrowska R.
-Muzyka i ruch Wyd.
Szk.
Pedagog.
, Warszawa.
1988.
Manlurzewskai M.
-Wyhrane zagadnienia z psychologii rnnuzyki, WSziP, Warszawa.
I 990.
Miyer L.
-Emocja i znaczenie w nuuzyce, PWM, Wauszawa, 19741.

	113.
	Pilecka Wł.
-Rewalidacja dzieci przewlekle chorych, WSP, Kraków, 1989.
Frzychorzińska M.
-Muzyka i wychowanie.
Nasza Księgarnia, .
1979 Radiowe Listy Przebojów szczeyulnic, LP"M.
Niedźwiedzkiego.
Bejs W.
-Mała historia muzyki, Wmszawi.
I 956.
Sachs G.
-Historia instrumentów nnuzycznycb, PWN, Warszawa, 1975.
Sachs G.
-Muzyka w świecie starożytnym PWM, Warszawa, 1987.
Schmidt A.
-Historia Jazzu, Ag.
Wył.
OSJ-1991.
Schwabe Ob.
-Leczenie muzyką, PWM, Wmszawa, 1975.
Stek S.
-Relaks i autosugestia, KWV, Watszawa, 1986.
Szuje W.
-Kullurolerapia, skrypt AM.
Poznań, 1988.
Szulc W.
-Ocena nagrań cyklu muzyka na receptę'-ref, wygłoszony na VI Konferencji Muzykoterapii, Cieszyn.
I 989.
Szale W.
-Próba zastosowania Mobilnego Modelu Muzykoterapii w rehabilitacji dzieci z MPDz.
Zeszyły Naukowe nur 52 ARTETERAPIAWrocław 1 OOo.
Szulc W.
-Sztuka i terapia, G.
Mel.
Dosł.
Nauczycieli średniego szkol, 1993.
Ślęzak J.
-Uczeń z odchyleniami w staunic aluwia, WSiP.
Warszawa 1984.
Zgrycbowa L.
-Chore dziecko chce się bawić, Wanrszawa, 1987, .

Płytoteka, taśmoteka, videoteka.

Kasety:
Muzyka na receptę - 4 kasety instruktażowe dla klubów odwykowych.
Instytut Psychiatrii i Neurologii, Wyd.
"Estrada", Warszawa, 1986.
Relaks rodzinny - I, II (fletnia Pana, gitara, pozytywki), 1990.
Relaks romantyczny - utwory relaksacyjne, gra Marta Gozdecka - fortepian, wyd.
"REFREN' - Piotr Zieliński, Warszawa.
Szepty - gra Marta Gozdecka - fortepian, wyd.
"REFREN' - Piotr Zieliński - Warszawa 1995.
35 lat CSK - Kaseta promująca zdrowie - gra Marta Gozdecka, wyd.
"REFREN" - Piotr Zieliński, Warszawa 1995.
Refleksje M.
Biliński wg MRM - "Digiton-96 Warszawa.
Płyta - Miłość od poczęcia - muzyka dla kobiet w ciąży (muzyka relaksacyjna).
Polskie Nagrania, 1987.

Wideo
Stymulacja rytmiczna-ruchowa dla dzieci z chorobą układu oddechowego.
Zapis zajęć muzykoterapii aktywnej, lMiDz, Rabka, 1990.
"Sztuka Rodzenia" - metoda dr Bożeny Knapińskiej - ćwiczenia dla kobiet w ciąży.
Opracowanie muzyczne M.
Kierył, Wyd.
"Pro Medyca" 1992.

	Dotychczas ukazała się:Maciej KieryłMobilna Rekreacja Muzyczna poradnik dla pedagogów i terapeutów stosujących muzykę w swojej pracy.
Między innymi poradnik zawiera łatwe ćwiczenia rytmiczne, perkusyjne, ruchowe, korekcyjne, wyobrażeniowe i relaksacyjne stymulowane muzyką mechaniczną i improwizowaną.
	Nk.

	Szkoła Rodzenia Dr Bożeny KARp(NĘX(ĘjMieloletnia tradycja(ponad 20 ląt)oraz współpraca z Instytutem Matki i Dziecka zapewnia prawidłowe przygotowanie do porodu naturalnego.
e Gimnastyka specjilislyczna w parach e Masaż, akupresura, polaritye Psychologia zrenalalua-dialog z dzieckiem e A/yklady n porodzie-lilrny video e Spotkania z lekarzem pediatrą e Opieka nad dzieckiem po porodzie e Pływanie w okresie ciąży e Ghnnastzka lecznicza po porodzie Adres:Liceum Ogólnokształcące.
Warszawa, ul.
Smolna 30 Informacje tel.
0-22/628 W z 9.
	Andrzej Sobieski-pianista(transkrypcje i parafrazy Warszawa, tel.0-22/72 z 67 ł 7.
	Redakcja techniczna Skład komputerowy i łamanie Przygotowanie do druku papier-folia także do małych nakładów ulotki, reklamówki, foldery, książki druki, tabele czarno-białe, kolorowe Jerzy Kiersz tel.0-2276720762.