Średnia Ocena:
Zeszyt lekturowy 7. Język polski. Szkoła podstawowa
Zeszyt lekturowy dla uczniów klasy 7 zawiera karty pracy do części lektur z etapu 7–8 zreformowanej szkoły podstawowej (w przyszłym roku ukaże się jego kontynuacja, przeznaczona dla klasy 8). Jest idealnym uzupełnieniem trzech cykli WSiP do klasy 7: Myśli i słowa, Świat w słowach i obrazach a także Bliżej słowa. Może stanowić samodzielną publikację – zgodność z podstawą programową w zakresie listy lektur obowiązkowych i uzupełniających gwarantuje jego uniwersalność.
W zeszycie lekturowym dla klasy 7 znajdują się karty pracy m.in. do takich lektur z kanonu literackiego, jak: Opowiadanie wigilijna Dickensa, Zemsta Fredry, Małżonka modna Krasickiego, Reduta Ordona, Śmierć Pułkownika, Świtezianka i element II Dziadów Mickiewicza, Mały Książę de Saint-Exupéry’ego, Latarnik Sienkiewicza, Balladyna Słowackiego, element Ziela na kraterze Wańkowicza, a także Krzyżacy Sienkiewicza, Stary człowiek i morze Hemingwaya, Stowarzyszenie Umarłych Poetów Kleinbaum, Dwanaście prac Herkulesa Christie.
Karty pracy – po kilka do każdej pozycji – zapewniają gruntowne poznanie lektury a także wykształcenie umiejętności mówienia o niej z wykorzystaniem potrzebnej terminologii (np. zdarzenia, wątki i akcja utworu, bohaterowie, problematyka moralna, komizm sytuacyjny i językowy, komizm postaci).
Szczegóły
Tytuł
Zeszyt lekturowy 7. Język polski. Szkoła podstawowa
Autor:
Horwath Ewa
Rozszerzenie:
brak
Język wydania:
polski
Ilość stron:
Wydawnictwo:
WSiP Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Rok wydania:
Tytuł
Data Dodania
Rozmiar
Porównaj ceny książki Zeszyt lekturowy 7. Język polski. Szkoła podstawowa w internetowych sklepach i wybierz dla siebie najtańszą ofertę. Zobacz u nas podgląd ebooka lub w przypadku gdy jesteś jego autorem, wgraj skróconą wersję książki, aby zachęcić użytkowników do zakupu. Zanim zdecydujesz się na zakup, sprawdź szczegółowe informacje, opis i recenzje.
Zeszyt lekturowy 7. Język polski. Szkoła podstawowa PDF - podgląd:
Jesteś autorem/wydawcą tej książki i zauważyłeś że ktoś wgrał jej wstęp bez Twojej zgody? Nie życzysz sobie, aby podgląd był dostępny w naszym serwisie? Napisz na adres
[email protected] a my odpowiemy na skargę i usuniemy zgłoszony dokument w ciągu 24 godzin.
Pobierz PDF
Nazwa pliku: Preprint B_Biologia.pdf - Rozmiar: 1.83 MB
Głosy:
-1
Pobierz
Nazwa pliku: zeszyt_cwiczen_chemia_nowej_ery_klasa_7_zadania_na_marzec_kwiecien.pdf - Rozmiar: 2.64 MB
Głosy:
-2
Pobierz
To twoja książka?
Wgraj kilka pierwszych stron swojego dzieła!
Zachęcisz w ten sposób czytelników do zakupu.
Zeszyt lekturowy 7. Język polski. Szkoła podstawowa PDF transkrypt - 20 pierwszych stron:
Strona 1
NA DOBRY START
PORADNIK
NAUCZYCIELA
BIOLOGIA
v ho j - r o 7 v | - o -
7
Strona 2
Drodzy
Nauczyciele
Nowe prawo oświatowe zostało uchwalone.
Przed nami wielka reforma całego systemu
edukacji w Polsce, przed nami wielkie
NOWE…
… nowa sieć szkół,
… nowe podstawy programowe,
… nowe kompetencje kadry nauczycielskiej,
… nowa struktura szkolna i nowe egzaminy,
… nowe podręczniki i materiały edukacyjne.
Wymaga to od nas wszystkich – czujących
odpowiedzialność za edukację – połączenia sił
tak, aby dać nauczycielom i uczniom, szkołom
i dyrektorom możliwość spokojnego przejścia
przez proces transformacji w nową polską
szkołę.
Dlatego w tym roku proponujemy ofertę wy-
dawniczą przygotowaną do nowej podstawy
programowej, czyli: nowe, najwyższej jako-
ści podręczniki, nowe materiały ćwiczenio-
we, nowe serwisy i zasoby elektroniczne,
nową obudowę metodyczną.
WSiP to rzetelny partner edukacji Małgorzata Simonides
od wielu lat! Dyrektor Marketingu
Zapraszamy więc Państwa do partnerskiego Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne SA
dialogu z naszymi konsultantami edukacyj-
nymi, do poszerzania wiedzy na spotkaniach
stacjonarnych i e-spotkaniach, do wnikliwej
lektury naszych publikacji i uczestnictwa
w warsztatach ORKE.
Wszystko po to, aby 1 września 2017 roku
ze spokojem zaczęli Państwo swoją pracę,
a na uczniów czekały w bibliotece nowe Spis treści
podręczniki i ćwiczenia.
Opis cyklu Biologia. Klasa 7 ................ 1
Publikacje dla nauczyciela i ucznia ...... 4
Materiały z Klubu Nauczyciela Uczę.pl
na pierwszy miesiąc nauki .................. 6
Strona 3
Organizm człowieka BIOLOGIA
BIOLOGIA
omówiony w przystępny ro7u<1mbh ;v| ࣀb1;ॉ
sposób
Zgodny
z nową
vhoj-ro7v|-o-
7 vhoj-ro7v|-o-
7
podstawą
programową
Przedstawia krok po kroku funkcjonowanie organizmu człowieka.
Uwzględnia liczne i angażujące obserwacje oraz doświadczenia
nawiązujące do życia codziennego.
Zawiera atrakcyjną szatę graficzną – duże i czytelne ilustracje,
szczegółowe infografiki.
Liczne ćwiczenia odnoszące Czytelne zdjęcia i rysunki, Prezentowane w podręczniku
się do konkretnych wymagań tabele oraz schematy ułatwiają treści są przeznaczone na
z podstawy programowej zrozumienie i zapamiętanie 2 godziny lekcyjne tygodniowo.
zapewniają realizację całości treści, co przekłada się Zostaną dostosowane
materiału. na lepsze wyniki uczniów. do ostatecznej wersji ramowego
planu nauczania przyjętego
przez MEN.
1
Strona 4
Funkcjonowanie organizmu BIOLOGIA
człowieka krok po kroku ro7u<1mbh
Nowa wiedza na temat organizmu człowieka i jego zdrowia jest
wprowadzana stopniowo, aby ułatwić uczniom przyswojenie
7
wiadomości.
Wygodne w użytkowaniu i odczytywaniu tabele oraz schematy ułatwiają
zrozumienie procesów zachodzących w organizmie człowieka. vhoj-ro7v|-o-
Dokładne opisy funkcjonowania
Szczególnie ważne informacje
ludzkiego organizmu, wzbogacone
dotyczące budowy człowieka
grafikami, pomagają lepiej zobrazo-
zostały wyróżnione w tekście.
wać zagadnienie.
Podręcznik uwzględnia wszystkie obowiązkowe obserwacje
i doświadczenia, co umożliwia realizację wymagań nowej
Liczne i angażujące podstawy programowej.
obserwacje Wykonywanie obserwacji i doświadczeń angażuje uczniów
i zachęca do samodzielnej pracy, uczy stawiania hipotez,
i doświadczenia dokonywania obserwacji oraz wyciągania wniosków.
Wykaz materiałów niezbędnych do wykonania obserwacji
i doświadczeń, opis czynności krok po kroku oraz pytania
ułatwiają aktywną pracę.
2
Strona 5
Zawiera atrakcyjną BIOLOGIA
szatę graficzną ro7u<1mbh
Wysokiej jakości zdjęcia, znakomicie skorelowane z treścią wykładu,
7
działają na wyobraźnię i pomagają w zapamiętywaniu.
Czytelne infografiki, łączące ilustracje z informacjami, przedstawiają
procesy, zależności i ułatwiają zrozumienie materiału. vhoj-ro7v|-o-
Duże i barwne ilustracje, stwo-
Przedstawienie wiadomości także
rzone specjalnie na potrzeby
w formie infografik wpływa na sku-
podręcznika, pomagają lepiej
teczne zapamiętywanie tematów
zrozumieć szczegóły budowy
z lekcji.
ludzkiego organizmu.
Zeszyt ćwiczeń zapewnia doskonalenie wszystkich
BIOLOGIA
obowiązkowych umiejętności dzięki ćwiczeniom odno- ;v| ࣀb1;ॉ
Organizm szącym się do konkretnych wymagań nowej podstawy
programowej.
człowieka Rysunki, opisy doświadczeń i teksty źródłowe są
bez tajemnic pomocne w nauce interpretacji różnych źródeł wiedzy
7
i zachęcają uczniów do pracy. vhoj-ro7v|-o-
Dodatkowe zadania powtórzeniowe po każdym dziale
umożliwiają systematyczną naukę.
3
Strona 6
Materiały dla nauczyciela
PORADNIK NAUCZYCIELA PLANSZE
To warsztat pracy nauczyciela, INTERAKTYWNE
pomoc w codziennej pracy 120 plansz, 37 tematów
na lekcji. Potrzebne mate- zebranych w 7 działach,
riały pomocnicze w jednym 111 interaktywnych
miejscu: scenariusze lekcji PORADNIK
ćwiczeń, 120 rysunków,
ze wskazówkami metodyczny- NAUCZYCIELA 17 filmów i animacji,
BIOLOGIA
mi, odpowiedzi do poleceń, 500 zdjęć.
gotowe do wykorzystania
sprawdziany i testy. v ho j - r o 7 v | - o -
7 Do dyspozycji plansze
dotyczące m.in.: prze-
glądu organizmów, orga-
nizmu człowieka, zdrowia,
chorób… i wiele innych!
* *
dostęp do e-podręczników WSiP do biologii** 610 materiałów do biologii gotowych do pobrania
elektroniczne ćwiczenia uporządkowane według dokumenty niezbędne w codziennej pracy
podstawy programowej pomoce dydaktyczne przydatne w prowadzeniu
19 gotowych zestawów testów z możliwością lekcji
modyfikacji kartkówki, sprawdziany i testy, gotowe do wydruku
raporty z wynikami uczniów – z możliwością profesjonalne diagnozy do sprawdzania poziomu
zapisywania i drukowania wiedzy uczniów
komunikacja z uczniami – przekazywanie
bieżących informacji
Materiały dla ucznia
BIOLOGIA. ATLAS *
Doskonała pomoc
w nauce biologii.
Zbiór czytelnych dostęp do e-podręczników WSiP do biologii**
ilustracji wraz z opisa- 1200 elektronicznych ćwiczeń do samodzielnego rozwiązy-
mi, które w atrakcyjny wania uporządkowanych według podstawy programowej
sposób obrazują
komunikacja z nauczycielem – przekazywanie bieżących
omawianą na lekcjach ATLAS
teorię z zakresu budo- BIOLOGIA informacji oraz wygodne odsyłanie prac domowych
wy i funkcjonowania
organizmu człowieka,
klasy
vhoj-ro7v|-o-
7-8 testy zadawane przez nauczyciela z wyznaczonym czasem
na ich rozwiązanie i wynikiem wysyłanym automatycznie
a także: ekologii do nauczyciela
i genetyki.
*Dostęp oraz korzystanie z serwisów WSiP wymaga rejestracji oraz akceptacji regulaminu danego serwisu.
4 ** Zgodnie z warunkami danego zamówienia.
Strona 7
To miejsce, w którym
dzielimy się z Tobą wiedzą
W naszym Klubie Nauczyciela Uczę.pl
znajdziesz wszystko, czego potrzebujesz!
Od materiałów dla przedszkoli i klas 1–3
przez opracowania przedmiotowe
dla starszych klas szkół podstawowych
aż po propozycje lekcji dla młodzieży
w szkołach ponadpodstawowych.
Przygotowywanie ciekawych lekcji, opraco-
wywanie klasówek, ocenianie umiejętności
uczniów, dokumentacja… Twoja praca wykra-
cza daleko poza szkolną salę. Obowiązków Ci
nie odejmiemy, ale możemy sprawić, że staną
się łatwiejsze i mniej czasochłonne.
TEN KLUB JEST DLA CIEBIE! TU ZNAJDZIESZ:
programy nauczania – napisane przez pomysły na lekcje – scenariusze lekcji
doświadczonych autorów; ze wskazówkami metodycznymi, które
wymagane dokumenty – zawsze na czas pomogą w realizacji ciekawych zajęć;
i w odpowiedniej formie; sprawdziany, klasówki, testy – gotowe
do pobrania i drukowania.
Wciąż się zastanawiasz? A wiesz, że tylko w 2016 r.
nauczyciele pobrali 2,5 miliona materiałów?
Dowiedz się więcej – poznaj materiały metodyczne
na pierwszy miesiąc nauki. Te i pozostałe materiały
znajdziesz w Klubie Nauczyciela!
Rozkład materiału. Klasa 7 ............................................................. 6
Przedmiotowe zasady oceniania. Klasa 7 ....................................... 21
Scenariusze lekcji. Klasa 7. Dział 1 ................................................. 23
Karty pracy. Klasa 7. Dział 1 .......................................................... 46
Sprawdzian. Klasa 7. Dział 1 ......................................................... 52
5
Strona 8
Rozkład materiału nauczania w szkole podstawowej
Klasa 7
Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania
Uczeń: w podstawie programowej
DZIAŁ 1. HIERARCHICZNA BUDOWA ORGANIZMU CZŁOWIEKA. SKÓRA. UKŁAD RUCHU
Biologia | Klasa 7
1. Organizm 1. Poziomy organizacji budowy organizmu czło- • opisuje hierarchiczną budowę organizmu człowieka na wybranym przykła- III. Organizm człowieka.
człowieka jako wieka: komórki, tkanki, narządy, układy narzą- dzie układu narządów (tkanki, narządy, układ narządów); 1. Hierarchiczna budowa organizmu człowieka.
zintegrowana całość dów. • określa zależność między budową a funkcją poszczególnych układów Uczeń:
2. Tkankowa budowa narządów. narządów w organizmie człowieka; 1) przedstawia hierarchizację budowy organizmu
3. Główne funkcje organizmu człowieka oraz rola • wymienia narządy wchodzące w skład poszczególnych układów; człowieka (komórki, tkanki, narządy, układy
narządów i układów narządów w pełnieniu tych • opisuje budowę, funkcje i współdziałanie poszczególnych układów; narządów, organizm).
funkcji. • dostrzega znaczenie współdziałania narządów i układów narządów w pra-
4. Współdziałanie narządów i układów narządów widłowym funkcjonowaniu organizmu.
w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu.
2. Budowa i funkcje 1. Budowa skóry i rola jej elementów składowych. • określa funkcje skóry; III. Organizm człowieka.
6
skóry 2. Funkcje skóry, w tym udział w termoregulacji. • rozpoznaje elementy budowy skóry i wskazuje je na planszy; 2. Skóra. Uczeń:
3. Gęstość rozmieszczenia i wrażliwość recepto- • wyjaśnia, jaka jest rola naskórka i skóry właściwej; 1) przedstawia funkcje skóry;
rów w skórze w różnych częściach ciała – do- • charakteryzuje warstwy skóry; 2) rozpoznaje elementy budowy skóry (na mo-
świadczenie. • opisuje termoregulacyjną funkcję skóry; delu, rysunku, według opisu itd.) oraz określa
• planuje i przeprowadza doświadczenie, w którym rozróżnia obszary skóry związek budowy tych elementów z funkcjami
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
bardziej wrażliwe na dotyk (okolice ust, opuszki palców) i mniej wrażliwe pełnionymi przez skórę.
na dotyk (wierzch dłoni, kark);
• określa związek budowy elementów skóry z pełnionymi przez nią funkcjami;
• podaje argumenty świadczące o tym, że skóra jednocześnie oddziela
organizm od środowiska i go z nim łączy.
3. Choroby skóry 1. Grzybice skóry – przyczyny, profilaktyka. • wymienia podstawowe zasady higieny skóry; III. Organizm człowieka.
oraz zasady ich 2. Opalanie ciała – korzyści i zagrożenia (czerniak). • podaje przykłady chorób skóry i opisuje ich objawy; 2. Skóra. Uczeń:
profilaktyki Rola kremów z filtrami ochronnymi. • opisuje stan zdrowej skóry; 3) uzasadnia konieczność konsultacji lekarskiej
3. Higiena skóry. • opisuje profilaktykę wybranych chorób skóry (grzybice skóry, czerniak); w przypadku rozpoznania niepokojących zmian
• uzasadnia konieczność konsultacji lekarskiej w razie rozpoznania niepoko- na skórze;
jących zmian na skórze; 4) podaje przykłady chorób skóry (grzybice skóry,
• określa pozytywne i negatywne skutki opalania się; czerniak) oraz zasady ich profilaktyki;
• opisuje zmiany skórne określane jako trądzik młodzieńczy; 5) określa związek nadmiernej ekspozycji na
• określa związek nadmiernej ekspozycji na promieniowanie UV ze zwięk- promieniowanie UV ze zwiększonym ryzykiem
szonym ryzykiem rozwoju choroby nowotworowej skóry. rozwoju choroby nowotworowej skóry.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 9
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
4. Budowa i funkcje 1. Funkcje szkieletu: podporowa, ochronna, krwio- • określa funkcje szkieletu; III. Organizm człowieka.
szkieletu twórcza. • wymienia i rozpoznaje na schemacie, rysunku, modelu elementy szkieletu 3. Układ ruchu. Uczeń:
2. Elementy składowe układu ruchu. osiowego, obręczy i kończyn; 1) rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu,
3. Budowa szkieletu człowieka (osiowego, obręczy • określa związek budowy tkanek podporowych (kostnej i chrzęstnej) według opisu itd.) elementy szkieletu osio-
i kończyn). z pełnionymi przez nie funkcjami; wego, obręczy i kończyn.
• podaje przykłady narządów oraz struktur zbudowanych z tkanki kostnej
Biologia | Klasa 7
i chrzęstnej.
5. Związek budowy 1. Budowa i funkcje kości. • określa funkcje kości; III. Organizm człowieka.
kości z pełnioną 2. Funkcje tkanki kostnej w kościach. • wymienia cechy budowy fizycznej i chemicznej kości umożliwiające 3. Układ ruchu. Uczeń:
funkcją 3. Cechy budowy fizycznej i chemicznej kości pełnienie ich funkcji; 2) przedstawia funkcje kości; określa cechy bu-
umożliwiające pełnienie funkcji. • przeprowadza doświadczenie wykazujące rolę składników chemicznych dowy fizycznej i chemicznej kości oraz planuje
4. Rola składników chemicznych kości –doświad- kości; i przeprowadza doświadczenie wykazujące rolę
czenie. • określa rolę wapnia i innych czynników (dieta bogata w witaminy, ruch) składników chemicznych kości.
5. Czynniki wpływające na stan kości (dieta bogata w utrzymaniu prawidłowego stanu kości i zębów;
w witaminy i wapń, ruch). • jest przekonany o wpływie prawidłowej diety oraz regularnych i racjonal-
nych ćwiczeń fizycznych na stan kości i stawów.
7
6. Stawy i inne 1. Połączenia kości – rodzaje i ich lokalizacja. • podaje przykłady połączeń kości, wskazuje je na planszy i demonstruje na III. Organizm człowieka.
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
połączenia kości 2. Stawy – budowa ogólna i funkcja elementów własnym organizmie; 3. Układ ruchu. Uczeń:
składowych. • opisuje funkcję tkanki chrzęstnej w stawie; 3) przedstawia rolę i współdziałanie mięśni, ścię-
3. Funkcje tkanki chrzęstnej w stawie. • wskazuje na planszy i podaje nazwy elementów budujących staw i podaje gien, kości i stawów w wykonywaniu ruchów.
4. Budowa i funkcje stawów (na przykładzie stawu ich rolę.
biodrowego lub łokciowego).
7. Mięśnie, ich rola 1. Mięśnie człowieka. Rola układu mięśniowego. • określa rolę układu mięśniowego; III. Organizm człowieka.
i współdziałanie 2. Budowa i funkcje tkanki mięśniowej. • porównuje budowę i sposób funkcjonowania tkanek mięśniowych; 3. Układ ruchu. Uczeń:
w układzie ruchu 3. Praca mięśni szkieletowych. • wymienia czynniki potrzebne do powstania skurczu mięśnia; 3) przedstawia rolę i współdziałanie mięśni, ścię-
4. Współdziałanie kości, ścięgien, stawów i mięśni • wskazuje na współdziałanie mięśni i szkieletu podczas ruchu (na przykła- gien, kości i stawów w wykonywaniu ruchów.
podczas ruchu. dzie ruchu kończyny górnej lub dolnej);
5. Czynniki konieczne do powstania skurczu • przejawia zainteresowanie budową i funkcjonowaniem mięśni.
mięśnia (impuls nerwowy, tlen, cukier).
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 10
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
8. Aktywność 1. Różne formy aktywności fizycznej i jej pozy- • określa znaczenie aktywności fizycznej w prawidłowym funkcjonowaniu III. Organizm człowieka.
fizyczna a zdrowie tywne strony. układu ruchu i utrzymaniu zdrowia; 3. Układ ruchu. Uczeń:
człowieka 2. Budowanie umięśnienia. Szkodliwość środków • przedstawia pozytywny wpływ ćwiczeń fizycznych na organizm czło- 4) uzasadnia konieczność aktywności fizycznej dla
dopingujących. wieka; prawidłowej budowy i funkcjonowania układu
3. Schorzenia układu ruchu oraz zasady profilak- • wskazuje na szkodliwość środków dopingujących stosowanych przez ruchu;
tyki: nieuczciwych sportowców; 5) podaje przykłady schorzeń układu ruchu
Biologia | Klasa 7
a) skrzywienia kręgosłupa, • ocenia etyczne aspekty problemu dopingu; (skrzywienia kręgosłupa, płaskostopie, krzywica,
b) skolioza, • podaje sposoby zapobiegania wadom postawy; osteoporoza) oraz zasady ich profilaktyki.
c) płaskostopie, • uzasadnia potrzebę racjonalnej aktywności ruchowej w utrzymaniu zdro-
d) osteoporoza. wia i sprawności fizycznej przez całe życie;
• jest przekonany o negatywnym wpływie anabolików na zdrowie czło-
wieka.
9. Podsumowanie 1. Treści lekcji 1–8. wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 1–8.
DZIAŁ 2. UKŁAD POKARMOWY I ODŻYWIANIE SIĘ
10. Budowa 1. Definicja trawienia. • definiuje trawienie; III. Organizm człowieka.
i funkcje układu 2. Narządy układu pokarmowego, ich lokalizacja, • wymienia w kolejności narządy układu pokarmowego, lokalizując je na 4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:
8
pokarmowego rola i związek budowy z funkcją: schemacie, rysunku, modelu; 1) rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu,
a) jama ustna (rodzaje zębów, budowa, rola • określa rolę poszczególnych rodzajów zębów człowieka; według opisu itd.) elementy układu pokarmo-
uzębienia, higiena), • przedstawia związek budowy narządów układu pokarmowego z ich funkcją. wego; przedstawia ich funkcje oraz określa
b) przełyk, związek budowy tych elementów z pełnioną
c) żołądek, funkcją;
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
d) jelito cienkie (kosmki jelitowe – związek 2) rozpoznaje (na schemacie, rysunku, modelu,
budowy z ich funkcją), według opisu itd.) rodzaje zębów oraz określa
e) jelito grube. ich znaczenie w mechanicznej obróbce po-
karmu; przedstawia przyczyny próchnicy i za-
sady jej profilaktyki.
11. Składniki 1. Substancje odżywcze jako podstawowe skład- • wyjaśnia znaczenie składników pokarmowych w prawidłowym rozwoju III. Organizm człowieka.
pokarmowe – ich niki pokarmów. i funkcjonowaniu organizmu człowieka; 4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:
rola i źródła 2. Rola i źródła składników odżywczych: białek, • podaje źródła składników pokarmowych: białek, cukrów, tłuszczów; 3) przedstawia źródła i wyjaśnia znaczenie skład-
cukrów, tłuszczów. • przedstawia źródła aminokwasów egzogennych ich rolę; ników pokarmowych (białka, cukry, tłuszcze,
3. Wykrywanie skrobi w produktach spożywczych • planuje i przeprowadza doświadczenie, w którym sprawdza obecność witaminy, sole mineralne i woda) dla prawidło-
– doświadczenie. skrobi w różnych produktach spożywczych. wego funkcjonowania organizmu oraz planuje
i przeprowadza doświadczenie wykrywające
obecność wybranych składników pokarmowych
w produktach spożywczych.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 11
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
12. Witaminy 1. Witaminy (A, D, K, C, B6, B12) – ich rola, źródła • przedstawia rolę wybranych witamin (A, D, K, C, B6, B12), skutki ich niedo- III. Organizm człowieka.
i składniki mineralne i objawy niedoboru. boru oraz ich źródła; 4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:
2. Składniki mineralne (Mg, Fe, Ca, ) – ich rola, • przedstawia rolę w organizmie, objawy niedoboru oraz źródła wybranych 5) analizuje skutki niedoboru niektórych witamin
źródła i objawy niedoboru. składników mineralnych (wapnia, żelaza i magnezu); (A, D, K, C, B6, B12) i składników mineralnych (Mg,
3. Niewłaściwa suplementacja witamin i składni- • uzasadnia konieczność systematycznego spożywania owoców i warzyw Fe, Ca) w organizmie oraz skutki niewłaściwej
ków mineralnych. jako źródła witamin i soli mineralnych; suplementacji witamin i składników mineral-
Biologia | Klasa 7
4. Woda jako ważne uzupełnienie pokarmu. • wyjaśnia, dlaczego woda jest ważnym uzupełnieniem pokarmu; nych;
• jest przekonany o istotnej roli wody, 6) wyjaśnia rolę błonnika w funkcjonowaniu
• soli mineralnych i witamin w organizmie człowieka. układu pokarmowego oraz uzasadnia koniecz-
ność systematycznego spożywania owoców
i warzyw.
13. Trawienie 1. Enzymy trawienne jako czynniki powodujące • wyjaśnia rolę enzymów w procesie trawiennym; III. Organizm człowieka.
pokarmów rozkład złożonych związków organicznych • przedstawia miejsca i produkty trawienia oraz wchłaniania głównych grup 4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:
w pokarmie na związki prostsze. związków organicznych (białek, cukrów, tłuszczów); 3) przedstawia źródła i wyjaśnia znaczenie skład-
2. Rola gruczołów i enzymów w trawieniu po- • wskazuje znaczenie błonnika jako ważnego składnika pokarmów w prawi- ników pokarmowych (białka, cukry, tłuszcze,
karmu. dłowym ruchu jelit i przesuwaniu trawionego pokarmu; witaminy, sole mineralne i woda) dla prawidło-
3. Miejsca trawienia białek, cukrów i tłuszczów, • opisuje rolę wątroby i trzustki w trawieniu; wego funkcjonowania organizmu oraz planuje
9
produkty ich rozkładu oraz miejsca wchłaniania. • uzasadnia konieczność systematycznego spożywania owoców i warzyw; i przeprowadza doświadczenie wykrywające
4. Wpływ substancji zawartych w ślinie na trawie- • przeprowadza doświadczenie badające wpływ substancji zawartych obecność wybranych składników pokarmowych
nie skrobi – doświadczenie. w ślinie na trawienie skrobi. w produktach spożywczych;
4) przedstawia miejsca trawienia białek, tłuszczów
i cukrów; określa produkty tych procesów
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
oraz podaje miejsce ich wchłaniania; planuje
i przeprowadza doświadczenie badające wpływ
substancji zawartych w ślinie na trawienie
skrobi.
14. Potrzeby 1. Wartość energetyczna pokarmu a potrzeby • wyjaśnia związek między wartością energetyczną pokarmu a potrzebami III. Organizm człowieka.
pokarmowe ludzi energetyczne organizmu człowieka w różnych energetycznymi człowieka w zależności od wieku, trybu życia, zdrowia 4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:
okresach życia. i aktywności fizycznej; 7) uzasadnia konieczność stosowania diety zróżni-
2. Analiza zawartości składników pokarmowych • analizuje na podstawie etykiet zawartość składników odżywczych w wy- cowanej i dostosowanej do potrzeb organizmu
i ich wartości odżywczej w wybranych produk- branych produktach spożywczych (płatkach kukurydzianych, serze białym, (wiek, płeć, stan zdrowia, aktywność fizyczna
tach spożywczych. maśle) i oblicza wartość energetyczną tych produktów; itp.), oblicza indeks masy ciała oraz przedstawia
3. Dodatki do żywności – analiza zawartości • określa wady i zalety stosowania dodatków chemicznych do żywności; i analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaści-
w wybranych produktach spożywczych. • analizuje zawartość dodatków do żywności w wybranych artykułach wego odżywiania (otyłość, nadwaga, anoreksja,
spożywczych (gumie do żucia, galaretce, zupie w proszku, np. żurku); bulimia, cukrzyca).
• jest przekonany o potrzebie czytania informacji zamieszczanych na opa-
kowaniach produktów spożywczych.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 12
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
15. Zasady zdrowego 1. Dieta i jej rodzaje ze względu na wiek, stan • wyjaśnia, dlaczego należy stosować dietę zróżnicowaną pod względem III. Organizm człowieka.
żywienia zdrowia, aktywność fizyczną. składników pokarmowych i dostosowaną do potrzeb organizmu; 4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:
2. Zasady prawidłowego odżywienia się. • wymienia korzyści wynikające z prawidłowego odżywiania się; 7) uzasadnia konieczność stosowania diety zróżni-
3. Obliczanie indeksu masy ciała – ćwiczenie. • oblicza indeks masy ciała. cowanej i dostosowanej do potrzeb organizmu
(wiek, płeć, stan zdrowia, aktywność fizyczna
itp.), oblicza indeks masy ciała oraz przedstawia
Biologia | Klasa 7
i analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaści-
wego odżywiania (otyłość, nadwaga, anoreksja,
bulimia, cukrzyca).
16. Skutki 1. Zagrożenia zdrowia związane z niewłaściwym • analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaściwego odżywiania się; III. Organizm człowieka.
niewłaściwego odżywianiem się: • określa przyczyny i skutki przejadania się (otyłości) oraz nadmiernego 4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:
odżywiania się a) niedożywienie – przyczyny i skutki, odchudzania się (anoreksji), a także bulimii, cukrzycy; 7) uzasadnia konieczność stosowania diety zróżni-
b) otyłość, nadwaga – przyczyny i skutki, • podaje przyczyny, objawy i skutki uboczne cukrzycy typu II; cowanej i dostosowanej do potrzeb organizmu
c) anoreksja, bulimia, • ma świadomość wpływu ilości i jakości spożywanych posiłków na zdrowie (wiek, płeć, stan zdrowia, aktywność fizyczna
d) cukrzyca (typu I i II) – podstępna choroba człowieka. itp.), oblicza indeks masy ciała oraz przedstawia
wyniszczająca organizm, będąca skutkiem i analizuje konsekwencje zdrowotne niewłaści-
zaburzeń gospodarki węglowodanowej. wego odżywiania (otyłość, nadwaga, anoreksja,
bulimia, cukrzyca).
10
17. Choroby układu 1. Wirusowe zapalania wątroby: WZW A, WZW B, • jest przekonany o potrzebie zachowania higieny jamy ustnej; III. Organizm człowieka.
pokarmowego WZW C – przyczyny i profilaktyka. • uzasadnia konieczność okresowego wykonywania przeglądu stomatolo- 4. Układ pokarmowy i odżywianie się. Uczeń:
oraz zasady ich 2. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy – gicznego zębów; 8) podaje przykłady chorób układu pokarmowego
profilaktyki przyczyny i profilaktyka. • podaje zasady profilaktyki chorób: WZW A, WZW B, WZW C, choroby (WZW A, WZW B, WZW C, choroba wrzodowa
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
3. Zakaźne choroby przewodu pokarmowego wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zatruć pokarmowych, raka jelita gru- żołądka i dwunastnicy, zatrucia pokarmowe, rak
(bakteryjne, pierwotniacze, robaczyce). bego; jelita grubego) oraz zasady ich profilaktyki.
4. Zatrucia pokarmowe. • analizuje konsekwencje zdrowotne nieprzestrzegania zasad higieny pod-
5. Rak jelita grubego. czas przygotowywania i spożywania posiłków;
6. Zasady higieny podczas przygotowywania • przestrzega zasad higieny podczas przygotowywania i spożywania posił-
i spożywania posiłków. ków.
18. Podsumowanie 1. Treści lekcji 10–17. • wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 10–17.
DZIAŁ 3. UKŁAD KRĄŻENIA. UKŁAD ODPORNOŚCIOWY
19. Krew i jej funkcje 1. Składniki morfotyczne krwi i ich rola: • przedstawia rolę krwinek i płytek krwi w organizmie; III. Organizm człowieka.
a) krwinki czerwone – transport tlenu, • prowadzi obserwację mikroskopową preparatu trwałego krwi; 5. Układ krążenia. Uczeń:
b) krwinki białe – odporność, • wyjaśnia, co to jest osocze i jaka jest jego rola; 3) przedstawia rolę głównych składników krwi
c) płytki krwi – krzepnięcie krwi. • wyróżnia grupy krwi układu AB0 i czynnik Rh; (krwinki czerwone i białe, płytki krwi, osocze);
2. Osocze – skład chemiczny i rola. • przedstawia społeczne znaczenie krwiodawstwa. 4) wymienia grupy krwi układu AB0 i Rh oraz
3. Główne grupy krwi układu ABO i Rh: przedstawia społeczne znaczenie krwiodaw-
A, AB, B, 0 oraz Rh+, Rh–. stwa.
4. Krwiodawstwo i jego społeczne znaczenie.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 13
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
20. Budowa 1. Budowa układu krwionośnego. Podstawowe • opisuje budowę układu krwionośnego i określa jego główne funkcje; III. Organizm człowieka.
i funkcje układu funkcje. • rozpoznaje elementy budowy układu krążenia; 5. Układ krążenia. Uczeń:
krwionośnego 2. Naczynia krwionośne (tętnice, żyły, naczynia • przedstawia krążenie krwi w obiegu płucnym (małym) i obwodowym 1) rozpoznaje elementy budowy układu krążenia
włosowate) – związek budowy z funkcją. (dużym); (na schemacie, rysunku, według opisu itd.);
3. Porównanie budowy żyły i tętnicy. • wskazuje na różnice w budowie żył, tętnic i naczyń włosowatych; przedstawia ich funkcje;
4. Krążenie krwi w obiegu płucnym (małym) • określa związek między budową a funkcją poszczególnych naczyń krwio- 2) analizuje krążenie krwi w obiegu małym i dużym.
Biologia | Klasa 7
i obwodowym (dużym). nośnych.
21. Serce i jego praca 1. Budowa serca. • wyjaśnia, jak jest zbudowane serce (przedsionki, komory, zastawki); III. Organizm człowieka.
2. Przepływ krwi w sercu. Rola zastawek. • określa rolę zastawek w sercu; 5. Układ krążenia. Uczeń:
3. Cykl pracy serca. Rejestrowanie pracy serca – • wskazuje na możliwości rejestrowania pracy serca (EKG); 1) rozpoznaje elementy budowy układu krążenia
EKG. • wyjaśnia związek pracy serca z tętnem i ciśnieniem krwi; (na schemacie, rysunku, według opisu itd.);
4. Związek pracy serca z pulsem (tętnem) i ciśnie- • określa wpływ różnych czynników na pracę serca; przedstawia ich funkcje.
niem krwi. • wyjaśnia, co to jest puls i przedstawia sposób jego badania w praktyce.
5. Czynniki wpływające na pracę serca (wysiłek,
temperatura, stres).
22. Wpływ 1. Znaczenie aktywności fizycznej i prawidłowej • wyjaśnia znaczenie aktywności fizycznej i prawidłowej diety we właści- III. Organizm człowieka.
aktywności fizycznej diety dla właściwego funkcjonowania układu wym funkcjonowaniu układu krwionośnego; 5. Układ krążenia. Uczeń:
11
na układ krążenia krwionośnego. • wykonuje pomiar tętna i ciśnienia krwi w czasie spoczynku i wysiłku 5) planuje i przeprowadza obserwację wpływu
2. Pomiary tętna podczas spoczynku i po wysiłku fizycznego. wysiłku fizycznego na zmiany tętna i ciśnienia
oraz ich dokumentowanie – doświadczenie. tętniczego krwi;
3. Pomiary ciśnienia krwi, wpływ wysiłku fizycz- 6) analizuje wpływ aktywności fizycznej i prawidło-
nego na ciśnienie krwi – doświadczenie. wej diety na funkcjonowanie układu krążenia.
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
23. Higiena układu 1. Przyczyny chorób serca i układu krwionośnego. • wymienia przyczyny chorób krwi, serca i układu krążenia; III. Organizm człowieka.
krwionośnego Profilaktyka: • opisuje etapy powstawania blaszek miażdżycowych w tętnicy; 5. Układ krążenia. Uczeń:
a) miażdżycy tętnic, • wyjaśnia, w jaki sposób dochodzi do zawału serca i udaru mózgu; 7) podaje przykłady chorób krwi (anemia, bia-
b) zawału serca. • podaje wartości właściwego ciśnienia krwi; łaczki), układu krążenia (miażdżyca, nadciśnienie
2. Nadciśnienie tętnicze. • określa objawy i podaje przyczyny nadciśnienia, tętnicze, zawał serca) oraz zasady ich profilak-
3. Choroby krwi – przyczyny i profilaktyka: • podaje przykłady chorób krwi – anemia, białaczki; tyki;
a) anemia (niedokrwistość), • wskazuje czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na choroby serca 8) uzasadnia konieczność okresowego wykony-
b) białaczka. i układu krążenia; wania badań kontrolnych krwi, pomiaru tętna
4. Znaczenie okresowych badań krwi w profilak- • wskazuje czynniki zmniejszające ryzyko zachorowania na choroby serca i ciśnienia tętniczego.
tyce zdrowotnej. i układu krążenia;
5. Profilaktyka chorób układu krwionośnego. • uzasadnia konieczność okresowego wykonywania podstawowych badań
kontrolnych (podstawowych badań laboratoryjnych krwi, pomiaru ciśnie-
nia krwi i tętna);
• przedstawia znaczenie aktywności fizycznej i prawidłowej diety we wła-
ściwym funkcjonowaniu układu krążenia;
• podaje zasady profilaktyki chorób krwi, serca i układu krążenia.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 14
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
24. Budowa układu 1. Budowa i funkcje układu limfatycznego. Na- • wskazuje na powiązania krwi, limfy i płynu tkankowego; III. Organizm człowieka.
limfatycznego czynia limfatyczne, węzły chłonne, śledziona, • rozpoznaje wybrane narządy układu limfatycznego i podaje ich funkcje; 6. Układ odpornościowy. Uczeń:
grasica. • określa skład oraz funkcje płynu tkankowego i limfy; 1) wskazuje lokalizację (na schemacie, rysunku,
2. Układ limfatyczny i jego powiązania z układem • opisuje budowę i funkcje narządów układu limfatycznego; według opisu itd.) wybranych narządów układu
krwionośnym. • wskazuje na układ limfatyczny jako część układu krążenia. odpornościowego: śledziony, grasicy i węzłów
3. Powiązania krwi, limfy i płynu tkankowego: chłonnych oraz określa ich funkcje.
Biologia | Klasa 7
a) płyn tkankowy,
b) rola limfy.
25. Odporność 1. Odporność organizmu wrodzona i nabyta. • wyjaśnia, co to jest odporność organizmu, a także jakie są funkcje ele- III. Organizm człowieka.
organizmu 2. Naturalne sposoby nabywania odporności: mentów układu odpornościowego (śledziony, grasicy, węzłów chłonnych, 6. Układ odpornościowy. Uczeń:
czynnej i biernej. makrofagów, limfocytów T, limfocytów B, przeciwciał); 2) rozróżnia odporność wrodzoną i nabytą
• rozróżnia odporność wrodzoną i nabytą; oraz opisuje sposoby nabywania odporności
• wyjaśnia przykładowe reakcje nabytej odporności czynnej i biernej; (czynna, bierna, naturalna, sztuczna).
• porównuje działanie surowicy i szczepionki;
• opisuje funkcje elementów układu odpornościowego (narządów: śle-
dziony, grasicy, węzłów chłonnych; komórek: makrofagów, limfocytów T,
limfocytów B; cząsteczek: przeciwciał).
26. Zastosowanie 1. Sztuczne sposoby nabywania odporności czyn- • rozróżnia odporność naturalną i sztuczną, bierną i czynną; III. Organizm człowieka.
12
wiedzy o odporności nej (szczepienia ochronne) i biernej (surowica • podaje przykłady szczepień obowiązkowych i nieobowiązkowych oraz 6. Układ odpornościowy. Uczeń:
odpornościowa). ocenia ich znaczenie; 3) porównuje istotę działania szczepionek i suro-
2. Szczepienia ochronne – wskazania i znaczenie. • ocenia znaczenie szczepień obowiązkowych dla zdrowia człowieka i spo- wicy; podaje wskazania do zastosowania suro-
3. Zgodność tkankowa organizmu. łeczeństwa; wicy oraz uzasadnia konieczność stosowania
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
4. Konflikt serologiczny Rh – przyczyny i skutki. • wyjaśnia, na czym polega zgodność tkankowa organizmu; obowiązkowych szczepień;
5. Transplantacje narządów i ich znaczenie. Dekla- • wyjaśnia, na czym polega transplantacja; 4) określa, w jakiej sytuacji dochodzi do konfliktu
racja zgody na przeszczepianie narządów. • wymienia narządy, które można przeszczepić człowiekowi; serologicznego i przewiduje jego skutki;
• przedstawia znaczenie przeszczepów, w tym rodzinnych, w utrzymaniu 5) przedstawia znaczenie przeszczepów oraz
życia człowieka; zgody na transplantację narządów.
• rozumie potrzebę pozyskiwania narządów do transplantacji oraz deklara-
cji zgody na transplantację narządów po śmierci;
• wyjaśnia, na czym polega konflikt serologiczny Rh;
• opisuje konflikt serologiczny Rh.
27. Zaburzenia 1. Zaburzenia funkcjonowania systemu odporno- • wymienia najczęstsze alergeny; III. Organizm człowieka.
funkcjonowania ści: • wyjaśnia podłoże alergii; 6. Układ odpornościowy. Uczeń:
odporności a) alergie – podłoże i najczęstsze alergeny • opisuje wpływ HIV na osłabienie systemu odporności; 6) określa alergię jako nadwrażliwość układu
(pyłki, kurz – roztocza, pokarm – gluten), • wymienia drogi zakażenia HIV; odpornościowego na określony czynnik;
b) wpływ HIV na osłabienie działania systemu • wymienia zasady profilaktyki. 7) określa AIDS jako zaburzenie mechanizmów
odporności – drogi zakażenia, profilaktyka. odporności.
28. Podsumowanie 1. Treści lekcji 19–27. • wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 19–27.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 15
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
DZIAŁ 4. UKŁAD ODDECHOWY. UKŁAD WYDALNICZY
29. Budowa 1. Oddychanie komórkowe a wymiana gazowa. • odróżnia oddychanie komórkowe od wymiany gazowej; III. Organizm człowieka.
i funkcje układu 2. Budowa układu oddechowego człowieka i funk- • rozpoznaje części układu oddechowego na schemacie, modelu, rysunku, 7. Układ oddechowy. Uczeń:
oddechowego cje elementów składowych: na podstawie opisu; 1) rozpoznaje elementy budowy układu oddecho-
a) drogi oddechowe (krtań, gardło, tchawica, • przedstawia związek budowy z pełnioną funkcją poszczególnych części wego (na schemacie, modelu, rysunku, według
oskrzela), układu oddechowego; opisu itd.); przedstawia ich funkcje oraz określa
Biologia | Klasa 7
b) nabłonek migawkowy i wydzielina – rola • określa rolę klatki piersiowej i przepony w wymianie gazowej; związek budowy tych elementów z pełnioną
w usuwaniu zanieczyszczeń, • wyjaśnia przebieg wentylacji płuc (wdech i wydech). funkcją;
c) płuca (pęcherzyki płucne) – związek budowy 2) przedstawia mechanizm wentylacji płuc (wdech
z funkcją, i wydech).
d) krtań.
3. Mechanizm wentylacji płuc: wdech i wydech.
30. Wymiana gazowa 1. Przebieg wymiany gazowej w płucach i tkan- • wyjaśnia przebieg wymiany gazowej w płucach i tkankach; III. Organizm człowieka.
w płucach i tkankach kach. • przedstawia rolę krwi w transporcie gazów oddechowych; 7. Układ oddechowy. Uczeń:
2. Skład chemiczny powietrza wdychanego i wy- • wskazuje na różnice w składzie chemicznym powietrza wdychanego 3) planuje i przeprowadza obserwację wpływu
dychanego. i wydychanego; wysiłku fizycznego na zmiany częstości
3. Wykrywanie obecności dwutlenku węgla oraz • określa zasady projektowania doświadczeń (grupa kontrolna, grupa ba- oddechu;
13
pary wodnej w wydychanym powietrzu – do- dawcza); 4) analizuje przebieg wymiany gazowej
świadczenie. • projektuje i przeprowadza doświadczenie, w którym bada wpływ wysiłku w tkankach i w płucach; planuje i przeprowadza
4. Wpływ wysiłku fizycznego na zmiany częstości na tempo oddychania; doświadczenie wykrywające obecność
oddechu – doświadczenie. • wskazuje na zmiany tempa oddechu podczas wysiłku fizycznego. dwutlenku węgla oraz pary wodnej
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
w powietrzu wydychanym.
31. Choroby 1. Czynniki wpływające na prawidłowy stan i funk- • wymienia czynniki wpływające na prawidłowy stan i funkcjonowanie III. Organizm człowieka.
i higiena układu cjonowanie układu oddechowego. układu oddechowego; 7. Układ oddechowy. Uczeń:
oddechowego 2. Gruźlica płuc i związana z nią profilaktyka. • podaje przyczyny zachorowań na gruźlicę płuc, anginę, ze wskazaniem na 5) analizuje wpływ palenia tytoniu (bierne
3. Inne choroby układu oddechowego: stosowaną profilaktykę w tym zakresie; i czynne), zanieczyszczeń pyłowych powietrza
a) zapalenia gardła (angina), • przedstawia negatywny wpływ palenia tytoniu na zdrowie człowieka (rak, na stan i funkcjonowanie układu oddechowego;
b) rak płuca. zanikanie powierzchni wymiany gazowej, nieżyt oskrzeli); 6) podaje przykłady chorób układu oddechowego
4. Wpływ palenia tytoniu na układ oddechowy. • podaje argumenty przeciw paleniu papierosów (rak, zanikanie po- (angina, gruźlica, rak płuca) oraz zasady ich
Czynne i bierne palenie tytoniu a zdrowie. wierzchni wymiany gazowej, nieżyt oskrzeli); profilaktyki.
5. Wpływ zanieczyszczeń pyłowych powietrza na • zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństwa uzależnienia się od nikotyny;
układ oddechowy. • ma świadomość zagrożeń życia, jakie niesie wdychanie substancji zawar-
tych w dymie z papierosa, w tym tlenku węgla;
• wskazuje na negatywny wpływ zanieczyszczeń pyłowych na układ odde-
chowy;
• uzasadnia konieczność okresowych badań kontrolnych płuc.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 16
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
32. Budowa i funkcje 1. Zbędne produkty przemiany materii i drogi ich • podaje przykłady substancji, które są wydalane z organizmu człowieka III. Organizm człowieka.
układu wydalniczego usuwania. i drogi ich usuwania; 8. Układ wydalniczy. Uczeń:
2. Budowa układu wydalniczego i funkcje jego • rozpoznaje narządy układu wydalniczego człowieka ze wskazaniem ich 1) przedstawia istotę procesu wydalania; podaje
głównych narządów (nerek, moczowodów, funkcji; przykłady substancji, które są wydalane z orga-
pęcherza moczowego, cewki moczowej). • określa znaczenie równowagi wodnej dla organizmu. nizmu człowieka (mocznik, dwutlenek węgla),
3. Regulacja ilości wody w organizmie – bilans oraz wymienia narządy biorące udział w ich
Biologia | Klasa 7
wodny. wydalaniu;
2) rozpoznaje elementy układu moczowego (na
modelu, rysunku, według opisu itd.) oraz przed-
stawia ich funkcje.
33. Choroby układu 1. Składniki moczu zdrowego człowieka. • wymienia składniki moczu zdrowego człowieka; III. Organizm człowieka.
wydalniczego i ich 2. Okresowe badania moczu jako ważny wskaźnik • wymienia podstawowe zasady higieny układu wydalniczego; 8. Układ wydalniczy. Uczeń:
profilaktyka stanu zdrowia człowieka. • uzasadnia potrzebę okresowych badań moczu w profilaktyce zdrowia. 3) podaje przykłady chorób układu moczowego
3. Choroby układu moczowego – zasady profilak- (zakażenie dróg moczowych, kamica nerkowa)
tyki: oraz zasady ich profilaktyki;
a) zakażenie dróg moczowych, 4) uzasadnia konieczność okresowego wykonywa-
b) kamica nerkowa.
14
nia badań kontrolnych moczu, analizuje wynik
badania moczu.
34. Podsumowanie 1. Treści lekcji 29–33. • wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 29–33.
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
DZIAŁ 5. UKŁAD NERWOWY. NARZĄDY ZMYSŁÓW. UKŁAD DOKREWNY
35. Budowa i funkcje 1. Budowa i funkcje układu nerwowego. • rozpoznaje na planszach elementy ośrodkowego i obwodowego układu III. Organizm człowieka.
układu nerwowego 2. Ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. nerwowego oraz podaje ich nazwy; 9. Układ nerwowy. Uczeń:
3. Neurony – związek budowy z funkcją. • opisuje funkcje ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego; 1) rozpoznaje elementy ośrodkowego i obwodo-
4. Autonomiczny układ nerwowy: rola układów • uzasadnia związek budowy neuronu z funkcją; wego układu nerwowego (na modelu, rysunku,
współczulnego i przywspółczulnego. • wskazuje przebieg impulsu nerwowego; według opisu itd.) oraz określa ich funkcje;
• określa rolę neuronów w przyjmowaniu i przewodzeniu impulsów nerwo- 2) porównuje rolę współczulnego i przywspółczul-
wych; nego układu nerwowego.
• dostrzega przystosowania neuronów (w budowie i właściwościach) do
pełnienia funkcji w układzie nerwowym;
• określa rolę somatycznego i wegetatywnego układu nerwowego w orga-
nizmie człowieka;
• porównuje funkcje współczulnego i przywspółczulnego układu nerwo-
wego.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 17
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
36. Czynności 1. Ośrodkowy układ nerwowy – budowa i funkcje. • wymienia funkcje głównych części mózgowia; III. Organizm człowieka.
ośrodkowego układu 2. Mózgowie i rdzeń kręgowy: • wyjaśnia, co to są wyższe czynności nerwowe; 9. Układ nerwowy. Uczeń:
nerwowego a) mózg – jako ośrodek wyższych czynności • określa, co to jest kora mózgowa i jakie jest jej znaczenie; 1) rozpoznaje elementy ośrodkowego i obwodo-
nerwowych; kora mózgowa; ośrodki w korze • lokalizuje ośrodki korowe na rysunku, modelu mózgu; wego układu nerwowego (na modelu, rysunku,
mózgowej (wzroku, słuchu, dotyku, ruchu, • opisuje funkcje móżdżku i rdzenia przedłużonego w organizmie; według opisu itd.) oraz określa ich funkcje.
mowy), • wyjaśnia, jaką rolę odgrywa rdzeń kręgowy;
Biologia | Klasa 7
b) móżdżek – koordynacja ruchów, napięcie • podaje zasady higieny pracy umysłowej.
mięśni,
c) rdzeń przedłużony – ośrodki utrzymujące
organizm przy życiu (oddechowy, akcji serca),
d) rdzeń kręgowy – przewodzenie informacji do
mózgu i z mózgu, kontrola czynności odru-
chowych.
37. Odruchy 1. Łuk odruchowy – jego elementy. Przewodzenie • wymienia elementy składowe łuku odruchowego; III. Organizm człowieka.
bezwarunkowe w łuku odruchowym. • wyjaśnia działanie łuku odruchowego; 9. Układ nerwowy. Uczeń:
i warunkowe 2. Odruchy warunkowe i bezwarunkowe – przy- • określa, co to jest odruch bezwarunkowy i podaje przykłady takich odru- 3) opisuje łuk odruchowy i wymienia rodzaje
kłady i ich znaczenie w życiu człowieka. chów; odruchów; dokonuje obserwacji odruchu
15
3. Obserwacja odruchów bezwarunkowych, np. • dokonuje obserwacji odruchu kolanowego; kolanowego.
kolana, oka. • uzasadnia, dlaczego odruch kolanowy jest odruchem bezwarunkowym;
• określa znaczenie wybranych odruchów człowieka (czkawka, połykanie,
odruch wymiotny, odruch źreniczny, mruganie powiekami, łzawienie,
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
odruch ślinienia się);
• wyjaśnia, jak powstają i jaka jest rola odruchów warunkowych;
• podaje przykłady odruchów warunkowych i określa ich znaczenie w co-
dziennym życiu;
• dostrzega istotne znaczenie odruchów w życiu codziennym człowieka.
38. Higiena układu 1. Higiena pracy mózgu. • uzasadnia konieczność ochrony głowy przed urazami ze względu na III. Organizm człowieka.
nerwowego. 2. Zasady efektywnego uczenia się i zapamięty- możliwość uszkodzenia mózgu; 9. Układ nerwowy. Uczeń:
Radzenie sobie ze wania. Higiena uczenia się. • podaje zasady efektywnego uczenia się; 4) przedstawia sposoby radzenia sobie ze stresem;
stresem 3. Rola snu w prawidłowym funkcjonowaniu • wykazuje wpływ prawidłowego wysypiania się na procesy uczenia się 5) uzasadnia znaczenie snu w prawidłowym funk-
układu nerwowego. i zapamiętywania; cjonowaniu układu nerwowego.
4. Stres i jego wpływ na organizm. • wyjaśnia przyczyny i skutki stresu;
5. Sposoby radzenia sobie ze stresem. • podaje przykłady pozytywnego i negatywnego działania stresu;
• przedstawia korzystne dla zdrowia sposoby radzenia sobie z długotrwa-
łym stresem.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 18
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
39. Oko – narząd 1. Rodzaje zmysłów (wzrok, słuch, dotyk, smak, • wyjaśnia, co to są zmysły i komórki zmysłowe; III. Organizm człowieka.
wzroku węch, równowaga) i ich rola w organizmie. • określa, jaka jest rola zmysłów w życiu człowieka; 10. Narządy zmysłów. Uczeń:
2. Budowa oka. Rola poszczególnych elementów • określa rolę elementów budowy gałki ocznej; 1) rozpoznaje elementy budowy oka (na modelu,
budowy oka w procesie widzenia. • przedstawia sposób powstawania obrazu w oku. rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia
3. Powstawanie obrazu obiektu w oku. Siatkówka ich funkcje w powstawaniu obrazu; dokonuje
oka. obserwacji wykazującej obecność tarczy nerwu
Biologia | Klasa 7
4. Obserwacja obecności tarczy nerwu wzroko- wzrokowego;
wego, tzw. plamki ślepej. 2) przedstawia przyczyny powstawania oraz spo-
soby korygowania wad wzroku (krótkowzrocz-
ność, dalekowzroczność, astygmatyzm).
40. Funkcjonowanie 1. Dostosowanie oka do różnych warunków • wyjaśnia różnicę między widzeniem z bliska i z daleka, w ciemności i przy III. Organizm człowieka.
oka. Wady wzroku środowiska: świetle; 10. Narządy zmysłów. Uczeń:
a) ilość światła wpadająca do oka a reakcja • określa przyczyny powstawania oraz sposoby korygowania krótkowzrocz- 1) rozpoznaje elementy budowy oka (na modelu,
źrenicy, ności, dalekowzroczności i astygmatyzmu; rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia
b) odległość oglądanych przedmiotów od oka • przedstawia zasady higieny narządu wzroku; ich funkcje w powstawaniu obrazu; dokonuje
a kształt soczewki. • jest przekonany o potrzebie wykonywania okresowych kontrolnych obserwacji wykazującej obecność tarczy nerwu
2. Wady wzroku i sposoby ich korygowania: badań wzroku. wzrokowego;
a) krótkowzroczność, 2) przedstawia przyczyny powstawania oraz spo-
16
b) dalekowzroczność, soby korygowania wad wzroku (krótkowzrocz-
c) astygmatyzm. ność, dalekowzroczność, astygmatyzm).
3. Higiena narządu wzroku podczas czytania
i pracy z komputerem.
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
41. Ucho – narząd 1. Budowa ucha oraz funkcje jego elementów • wymienia elementy budowy ucha i wskazuje części odgrywające rolę III. Organizm człowieka.
słuchu i równowagi składowych. w odbieraniu bodźców dźwiękowych oraz części, w których jest zlokalizo- 10. Narządy zmysłów. Uczeń:
2. Droga fali dźwiękowej w uchu. wany zmysł równowagi; 3) rozpoznaje elementy budowy ucha (na modelu,
3. Ucho jako narząd słuchu i równowagi. • określa przebieg fali dźwiękowej w uchu i powstawanie wrażeń słucho- rysunku, według opisu itd.) oraz przedstawia ich
4. Hałas w otoczeniu i jego wpływ na zdrowie wych; funkcje;
człowieka. • określa wpływ hałasu na zdrowie człowieka; 4) opisuje wpływ hałasu na zdrowie człowieka.
5. Higiena narządu słuchu. • wymienia zasady higieny narządu słuchu;
• ma świadomość negatywnego wpływu hałasu na funkcjonowanie narządu
słuchu.
42. Inne zmysły 1. Różnorodność komórek zmysłowych w skórze. • przedstawia rolę zmysłów węchu i smaku; III. Organizm człowieka.
2. Lokalizacja oraz funkcjonowanie narządu • określa lokalizację narządów i receptorów zmysłów węchu i smaku; 10. Narządy zmysłów. Uczeń:
zmysłu węchu (komórek węchowych) i smaku • bada wrażliwość zmysłów węchu i smaku; 5) przedstawia rolę zmysłu równowagi, smaku,
(kubków smakowych, receptorów smaku). • przejawia zainteresowanie różnorodnością komórek zmysłowych i narzą- węchu i dotyku; wskazuje umiejscowienie
dów zmysłów; receptorów właściwych tym zmysłom oraz
• ma świadomość, że nie wszystkie bodźce ze środowiska mogą być odbie- planuje i przeprowadza doświadczenie spraw-
rane przez człowieka. dzające gęstość rozmieszczenia receptorów
w skórze różnych części ciała.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 19
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
43. Budowa i funkcje 1. Budowa układu dokrewnego i lokalizacja nie- • wymienia główne gruczoły dokrewne w organizmie człowieka i określa ich III. Organizm człowieka.
układu dokrewnego których gruczołów wydzielania wewnętrznego lokalizację; 11. Układ dokrewny. Uczeń:
(przysadka, tarczyca, trzustka, nadnercza, go- • przedstawia podstawową rolę gruczołów dokrewnych w regulacji proce- 1) wymienia gruczoły dokrewne (przysadka,
nady). sów życiowych; tarczyca, trzustka, nadnercza, jądra i jajniki);
2. Funkcje gruczołów wydzielania wewnętrznego • wyjaśnia, co to jest hormon; wskazuje ich lokalizację; podaje hormony
(przysadka, tarczyca, trzustka, nadnercza, go- • przedstawia biologiczną rolę hormonów (hormonu wzrostu, tyroksyny, wydzielane przez nie (hormon wzrostu, tyrok-
Biologia | Klasa 7
nady). insuliny, adrenaliny, testosteronu, estrogenów); syna, insulina, glukagon, adrenalina, testosteron,
3. Funkcje niektórych hormonów w organizmie • wskazuje na współdziałanie układu nerwowego i dokrewnego w regulacji estrogeny i progesteron) oraz przedstawia ich
człowieka (hormon wzrostu, tyroksyna, insulina, czynności organizmu człowieka; rolę.
glukagon, adrenalina, testosteron, estrogen, • ma świadomość współdziałania układu nerwowego i dokrewnego w re-
progesteron). gulacji czynności życiowych człowieka oraz specyfiki działania każdego
4. Porównanie działania układu hormonalnego z tych układów.
i nerwowego.
44. Hormony i ich 1. Hormony przysadki i ich wpływ na działanie • wyjaśnia rolę przysadki w wydzielaniu innych hormonów; III. Organizm człowieka.
rola innych gruczołów dokrewnych. • wyjaśnia przebieg antagonistycznego działania insuliny i glukagonu; 11. Układ dokrewny. Uczeń
2. Antagonistyczne działanie hormonów trzustki • określa skutki nieprawidłowego wydzielania hormonu wzrostu, tyroksyny 1) wymienia gruczoły dokrewne (przysadka, tar-
– insuliny i glukagonu – w regulacji poziomu i insuliny; czyca, trzustka, nadnercza, jądra i jajniki); wska-
cukru we krwi. • uzasadnia potrzebę skonsultowania z lekarzem zamiaru przyjmowania zuje ich lokalizację; podaje hormony wydzielane
17
3. Objawy niedoboru hormonów: przysadki, środków hormonalnych (w tym tabletek antykoncepcyjnych). przez nie (hormon wzrostu, tyroksyna, insulina,
tarczycy i trzustki. glukagon, adrenalina, testosteron, estrogeny
4. Preparaty i leki hormonalne w życiu człowieka. i progesteron) oraz przedstawia ich rolę;
2) przedstawia antagonistyczne działanie insuliny
i glukagonu;
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
3) wyjaśnia, dlaczego nie należy bez konsultacji
z lekarzem przyjmować preparatów i leków
hormonalnych.
45. Podsumowanie 1. Treści lekcji 35–44. • wykazuje się wiadomościami i umiejętnościami z lekcji 35–44.
DZIAŁ 6. UKŁAD ROZRODCZY. ROZMNAŻANIE SIĘ I ROZWÓJ
46. Budowa i funkcje 1. Rozmnażanie się jako czynność życiowa. • wyjaśnia, na czym polega rozmnażanie płciowe; III. Organizm człowieka.
męskiego układu 2. Objawy dojrzewania chłopców. • określa rolę układu rozrodczego męskiego; 12. Rozmnażanie i rozwój. Uczeń:
rozrodczego 3. Budowa układu rozrodczego mężczyzny. • opisuje anatomiczne i fizjologiczne przemiany w ciele chłopca związane 1) rozpoznaje elementy budowy układu rozrod-
4. Fizjologia układu rozrodczego mężczyzny. z dojrzewaniem; czego męskiego i żeńskiego (na schemacie,
• wyjaśnia, jaka jest rola hormonów, w tym testosteronu, w okresie dojrze- według opisu itd.) oraz podaje ich funkcje.
wania chłopców;
• wskazuje na rysunku elementy narządów rozrodczych męskich i podaje
ich nazwy;
• określa rolę poszczególnych elementów układu rozrodczego męskiego;
• opisuje funkcjonowanie układu rozrodczego mężczyzny.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Strona 20
Nr i temat lekcji Zakres materiału nauczania Wymagania szczegółowe Wymagania przewidziane
Uczeń: w podstawie programowej
47. Budowa i funkcje 1. Objawy dojrzewania dziewcząt. • opisuje anatomiczne i fizjologiczne przemiany w ciele dziewczyny zwią- III. Organizm człowieka.
żeńskiego układu 2. Budowa układu rozrodczego kobiety. zane z dojrzewaniem; 12. Rozmnażanie i rozwój. Uczeń:
rozrodczego 3. Rola układu rozrodczego kobiety. • wyjaśnia, jaka jest rola hormonów, w tym estrogenów, w okresie dojrze- 1) rozpoznaje elementy budowy układu rozrod-
wania dziewcząt; czego męskiego i żeńskiego (na schemacie,
• wskazuje na rysunku elementy narządów rozrodczych żeńskich i podaje według opisu itd.) oraz podaje ich funkcje.
ich nazwy;
Biologia | Klasa 7
• określa rolę poszczególnych elementów układu rozrodczego żeńskiego;
• wyjaśnia, co to jest jajeczkowanie (owulacja);
• opisuje funkcjonowanie układu rozrodczego kobiety;
• opisuje rolę układu rozrodczego kobiety.
48. Cykl 1. Komórki płciowe męskie i żeńskie. • porównuje budowę plemnika i komórki jajowej; III. Organizm człowieka.
miesiączkowy 2. Przemiany w macicy i jajnikach w czasie cyklu • przedstawia rolę gamet w procesie zapłodnienia; 12. Rozmnażanie i rozwój. Uczeń:
kobiety. miesiączkowego. • opisuje etapy cyklu miesiączkowego kobiety; 2) opisuje fazy cyklu miesiączkowego kobiety;
Zapłodnienie 3. Rola hormonów: hormony przysadki, estrogeny, • określa funkcje hormonów związanych z cyklem miesiączkowym; 3) określa rolę gamet w procesie zapłodnienia.
progesteron. • wyjaśnia, na czym polega zapłodnienie;
4. Jajeczkowanie i jego znaczenie w życiu kobiety. • wskazuje na zapłodnienie jako możliwy efekt stosunku płciowego;
5. Stosunek płciowy a zapłodnienie. • określa miejsce w układzie rozrodczym, w którym dochodzi do zapłod-
6. Objawy ciąży. nienia;
18
• wymienia objawy ciąży.
49. Rozwój 1. Losy zapłodnionej komórki jajowej w drogach • opisuje przebieg wczesnej ciąży – od zapłodnienia do zagnieżdżenia III. Organizm człowieka.
zarodkowy rodnych kobiety. zarodka w macicy; 12. Rozmnażanie i rozwój. Uczeń:
AUTORZY: Jastrzębska Ewa, Pyłka-Gutowska Ewa, Kłos Ewa, Kofta Wawrzyniec
i płodowy 2. Zagnieżdżenie zarodka w macicy. • charakteryzuje rozwój zarodka, a później płodu; 4) wymienia etapy rozwoju przedurodzeniowego
3. Połączenie zarodka z organizmem matki – bu- • określa funkcje błon płodowych i łożyska człowieka w rozwoju płodu; człowieka (zygota, zarodek, płód) i wyjaśnia
dowa i rola łożyska. • wyjaśnia wpływ różnych czynników na prawidłowy rozwój zarodka wpływ różnych czynników na rozwój zarodka
4. Rozwój zarodka i płodu. i płodu; i płodu.
5. Higiena ciąży; opieka medyczna nad kobietą • określa objawy porodu;
w ciąży. • wyjaśnia wpływ nieodpowiedniego zachowania ciężarnej kobiety na
rozwój płodu;
• uzasadnia konieczność pozostawania kobiety ciężarnej pod opieką
lekarską.
50. Rozwój człowieka 1. Etapy biologicznego, psychicznego i społecz- • charakteryzuje etapy życia człowieka po urodzeniu; III. Organizm człowieka.
i potrzeby z nim nego rozwoju człowieka (okres noworodkowy, • opisuje potrzeby człowieka na różnych etapach rozwoju; 12. Rozmnażanie i rozwój. Uczeń:
związane niemowlęctwa, dzieciństwa, młodzieńczy, • przedstawia cechy i przebieg fizycznego, psychicznego i społecznego 5) przedstawia cechy fizycznego, psychicznego
dojrzałości, starości). dojrzewania człowieka; i społecznego dojrzewania człowieka.
2. Potrzeby człowieka w poszczególnych etapach • opisuje potrzeby i ograniczenia człowieka w różnych fazach rozwoju
jego rozwoju. osobniczego.
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2017
Rozkład materiału
Recenzje
Towar ok